IJmuider Courant | 1949 | 2 juni 1949 | pagina 5

-^warenhuisconcern besloot tot De 9 Muzen
ftipke zuivering van zijn bedrijven

pol

Prot. Chr. Bond van Spoorwegpersoneel
houden in Haarlem vergadering

Interpellatie over verbroken overleg
met de onderwijzersorganisaties

tenslr""

De noodzakelijkheid der reorganisatie

2 Juni

1949

j Nederlandse Fil

lil Ut'* rUm „La caccia

r f r,\:prHrAvpn ie vol u;nivian inrta^ ri

„ere corre:
t van

een

maand. Het bestuur van de
Filmclub heeft aan de Italiaanse

tragica" (De tragische jacht)

I overdreven is. Slechts zal worden inge- het pracdicaat ..Film van de maand" ver-
I grepen wanneer er sprake is van duidelijke leend.
oarticuliere firma politieke agitatie, welke de goede atmosfeer Tweede dirigent. Met ingang van 1 Sep-

1 waarin men pleegt te werken in gevaar tembel' 1949 is als opvolger van Jan Out

brengt benoemd tot tweede dirigent van het Resi

dentie Orkest de heer Jan Koetsier.

espondent te Londen)

van commu-

iyr n beeft in de pers en
!as°Se beroering gewekt,

'-%&> de ",Me veer deze vorm van
gfS S*'door deze actie een
^i,ojar° „bracht in het econo-
Sn «ogen zich af odit
gje l«en' 2 het princiPe der demo-
^.Maris®et" waarop m de

«rfni?"00* "T. a Tie wijze, waarop
5che ^Jheld' n dit gebied een voor
rede Staten JP r over het alge-
Str««fi°'het niet beter, vraagt
c - afgekeurd, is n paien tot een

1 f 'van extremistische

Sieve 6kW ?t men niet op drijfzand
ÏW"! worden toegepast welke
So »ttwilel totalitaire denkbeelden
vezen 3311 wanneer de vei-

1 Zijn ontl«" d het spel staat is
P2»klassieke Britse

on zuivelbedrijven.
employe's, die ech-
St^ilre status hebben, omdat
'2 het door deze firma inge-
t®®" deelgenootschap in de
^^tSe eigenaar, de heer
tft «f** de oprichter, heeft tmp
Id-ê 'f-Jf geleden de zaak van zijn
mam geheel nieuwe methoden
overnam, s uitnemend

ga«t experiment beschouwt.
ff*. SfanSSieidsgevoel tussen
aten te bevorderen, ontvan-
de wm van jaarlijks te ver-
ecceze m f v dividend ter grootte
gaande he(. salaris. Voorts

*5$bedrijf de grootste aandacht
l^aJt wo h t perSoneei, dat

pS«rij pensioen krijgt.

tlt ie finri" O'gon nustcentra-

«jjqjt D»"

1- V vacantiehuizen. Een vroegere

ËS"fesmr staat aan het hoold

B'rif.ii afdeling- De eigenaar ver-

Tv*l di functie van voorzitter van de een-

.-...tinragC

mv^aad worden door het

L directieraad, welke
Jl bedrijfsdirecteur

welke bestaat uit een
Vijf van de

zJrit zijn midden gekozen. Een
afraad van 100 leden, waarvan
Se bij geheime stemming door en
5 Srijfsgenoten wordt aangewezen,
SÏÏelijks bijeen ter bespreking
2 i..i.i"an welke de firma betref-
worden ook door het
bij meerderheid van
..„afSgffiteld. Medezeggenschap op
is ongetwijfeld uniek. De firma
"TV besluit -tot politieke zuivering
--lantwoord, omdat het gemeen-
Jgdfc door de deelgenoten is geno-

v iKaüngen in eigetf kring waren
omdat nog niets bekend is
rSWijze, waarop het besluit zal wor-
fe-wepast De tegenstanders meenden,
akie idee der bedrijfsgemeenschap
fed gevaar wordt gebracht omdat de
p-'-a verdachtmaking voortaan geen
-aal kennen. Van de zijde der be-
cV- !iV verzekert men echter dat dit

e5 tot en met 18 Juni zijn de volgende
tn geldig:

MXGSJUDDELENKAAKTEN 905
151 Ytaes (A,B.D): 100 gram vlees.
15! Vlees (A, B): 300 gram vlees.

10 Vlees (D): 100 gram vlees.

111 Algemeen (A, B, D): 250 gram rijst
li: .Algemeen (A, B, D): 250 gram boter

of margarine of vet.

15? Algemeen (A, B): 250 gram boter

of margarine of vet.

1?' .Algemeen (A, B.)200 gram kaas
of 250 gram korstloze kaas.

112 Algemeen (B): 500 gram boter of
margarine of vet.

115 Algemeen (D): 125 gram boter of
margarine of vet.

115 Algemeen (D): 100 gram kaas of
125 gram korstloze kaas.

IlBAKSKAARTEN 903

fó, 88 tabak (QA): 2 rantsoenen siga-

letten of kerftabak.

«1 tabak (QC): 2 rantsoenen siga
retten of kerftabak.

jatters achter de bonnummers geven de
j®® aan, waarop de betreffende bonnen
-•stomen).

«JSJ® ?A. ZB, ZC. ZD, ZE, MD,
C? (bijzondere arbeid, aanstaande
en zieken).

fcfp" de bonnen gemerkt met de

.^-aangewezen bonnen 144, 149, 150,
feitmitf'd en kunnen wor-

Een 'particuliere taxi-onderneming te Eindhoven heeft haar wagens van een Philips
mobilofoon voorden, waardoor de chauffeurs in staat zijn voortdurend contact te
onderhouden met de taxicentrale. Een chauffeur in gesprek met de centrale. Links
voor het stuur het bedieningsschakelbordje. De luidspreker voor ontvangst is
onzichtbaar ingebouwd.

TWEEDE KAMER

Motie-Roosjen, om de onderwijzerssalarissen gelijk
tijdig en evenredig met die der ambtenaren -te ver
beteren, aangenomen.

IJSVERW ACHTING:

in alle C. Jamin-filialen te Haarlem
en Heemstede en aan de C. Jamin-
carriers

HEERLIJK IJSKOUD IJS

VANILLE DUBBELDIK 10 CENT
CHOC. DUBBELDIK 15 CENT

M. Nijhoffs Pinksterspel
Des Heilands Tuin"

f programma van
eer5te H.O.V.-zomerconcert

u/.^^r-concerten van de H.O.V.
t--iJfa.£ 3 Juni met een concert
een drietal solisten zal meewer-
e zangeres Jiswalda van Itter-
teüfonid Meeuwisse en de

•-.e ist Kees Wisse. Kees Hartvelt diri-
au concert.

vaPn°ffma ?aa" de volSende

Ëxof00n p>, ^ussy de Rhapsodie voor
Vt® J esl- met als solist Kees
spelen in o pauze de saxofoonpartij
^w5 v 'femouche'. het bekende
saxofnnBnos Milhaud,bewerkt

H;MeeuwiJhPf'reSt' ,.Voorts sPeelt

f' o:kest vl u c°ncertino voor piano
^éa ï,Hïegger en zal de sopraan
f:'1® van Ias PrifrSUm een uitvoering
van m Fes van Caplet en Drie
DCannoy. Als omlijs-
uibovr, jV0 gende orkestwerken
!'a=vih 2!, Ouverture Carnaval

4u, 2°Eaude 4 faiwfe-midi

Woensdag is te Haarlem de een en veer
tigste algemene vergadering begonnen van
de Protestants Christelijke Bond van
Spoor-, Tram- en andere vervoersperso-
neel. Des morgens kwamen de afgevaar
digden in de Grote Kerk bijeen, waar dr.
K. van der Loos, predikant der Nederlands
Hervormde Gemeente van Haarlem-Noord
een bidstond leidde Hij sprak naar aanlei
ding van Psalm 67 vers 3: „Opdat men ook
op de aarde Uw weg kenne".

In het Concertgebouw werd de vergade
ring geopend met het zingen van Gezang
47, de verzen 1 en 3 en gebed. De bonds
voorzitter, de heer A. Meines uit
Utrecht, deelde in zijn openingsrede mee.
dat het aantal leden de achtduizend is ge
passeerd. Na de bevrijding werd met vier
duizend leden het bondswerk voortgezet.
Spreker betoogde, dat de beginselen der
Christelijke vakbeweging de meest juiste
zijn, welke 't arbeidende volk de verlossing
kunnen brengen in een ontredderde wereld.
De heer Meines herinnerde er aan," dat'
veel zorgen en moeite de landelijke, loon
regeling van het wegverkeer tot stand is
gekomen. Het heeft het hoofdbestuur ge
griefd, dat de rijksbemiddelaars de over
eenkomst van werkgevers en werknemers
niet hebben willen goedkeuren. Daarmee
gaat de hoge waarde van de gezamenlijke
arbeid toch min of meer verloren. Door het
besluit van de rijksbemiddelaars is het
proces van de totstandkoming van de loon
regeling gerekt, zeer zeker tot schade van
de werknemers en uiteindelijk ook van de
bedrijven. Op zichzelf is het reeds van
grote waarde, dat de loonregeling een lan
delijk karakter draagt. Er is nu een uni
formiteit. De basis is gelegd en in de op
eenvolgende tijden zal het detaak zijn,
voort te bouwen op deze grondslagen.
Spreker merkte op, dat er een grote on
zekerheid bij tal van spoormensen heerst.
Deze onzekerheid bestaat niet zo zeer in
het gevaar van aantasten van de rechten,
welke na vele jaren van strijd als sociaal
bezit zijn verkregen, als wel in het zich be
zorgd maken om een steeds doortrekken van
reorganisatie van het bedrijf. Velen zien in
dit steeds meer reorganiseren een belem
mering om straks uiteindelijk toch niet die
plaats in te nemen, waarop men zo vurig
had gehoopt. Vooral de ouderen denken
nog altijd met schrik terug aan vroegere
tijden, toen ook de gang van het bedrijf
meebracht, dat velen ontslagen of op
wachtgeld gesteld werden, terwijl vele
jongeren nog altijd vrezen, nooit tot het
vaste personeel gerekend te kunnen wor
den. Er zijn nog andere vragen, welke het
spoorwegpersoneel bezig houden. Doen de
Nederlandse Spoorwegen wel voldoende,
om de concurrentie met het wegverkeer het
hoofd te bieden? Is de altijd maar weer
nieuwe reorganisatie wel in het belang van
het bedrijf? Brede groepen maken zich on
gerust over de gevolgen van de straks door
gevoerde electrificatie en mechanisatie.
Spreker zeide, dat zich thans in het spoor
wegbedrijf een proces ontwikkelt, dat voor
de toekomst van verstrekkende gevolgen
zal zijn. Een van de belangrijkste vx-aag-
stukken vormt de personeelspolitiek. Dit
staat natuurlijk niet los van de ontwikke
ling van het bedrijf en de mogelijkheden,
welke het bedrijf geboden zullen worden,
yan de grootste betekenis zal zijn, welke
plaats het spoorwegbedrijf zal innemen in
het volksleven. Naar sprekers mening zal
dit bedrijf rekening dienen te houden met
de ontwikkeling van het wegverkeer, dat
nog steeds zal toenemen. Daardoor is het
niet buiten gesloten, dat de baten van het
spoorwegbedi-ijf steeds blijven vermindo
ren. Spreker besloot met te zeggen, dat de
arbeidende klas in de komende tijd meer
dan voorheen zelf mee moet beslissen over
haar taak. Het zal er grotendeels van af
hangen welke rol de arbeidende klas zelf
vervult.

Bij de bespreking van het beleid van het
hoofdbestuur werden vi-agen gesteld over
het werken op de nationale feestdag. Ver
zocht werd het daar heen te leiden, dat het
personeel in de toekomst vrijaf heeft. De
voorzitter zette uiteen welke houding'
het hoofdbestuur heeft aangenomen. De
regering had laten weten, dat het door de
tijdsomstandigheden gewenst is de bedrij
ven niet stil te leggen. Daarom was het
vreemd, dat aan het ovei'heidspersoneel
wel een gedeeltelijk vrije dag is gegeven.
Hiertegen is stelling genomen. In geen ge
val mag het voorkomen, dat de viering
van de nationale feestdag een „aanfluiting1
genoemd wordt.

De periodiek aftredende hoofdbestuurs
leden de heren M. Hoekstra, K. IJszenga,

beiden te Utrecht en L. Silvis te Haarlem
werden hei'kozen.

Namens het Christelijk Nationaal Vak-
vex-bond sprak de heer G. Wernsen de
vex-gadering toe. Hij zeide, dat de bond een
belangrijke plaats in het vex-bond inneemt,
omdat hij meewerkt aan het verkeer, dat
voor ons van belang is.

De volgende algemene vergadering zal in
Eindhoven worden gehouden.

De vergadering besloot in de toekomst
een toogdag te houden inplaats van een
algemene vergadering van twee dagen.

Des avonds is het vijf-en-dertigjarig be
staan van de afdeling Haarlem van de Pro
testants Christelijke Bond van Spoor-,
tram- en ander vervoerspersoneel gevierd.
Vele afgevaardigden woonden de bijeen
komst in het Concertgebouw bij. De bonds
voorzitter, de heer H. Meines, heeft de af
deling Haarlem gelukgewenst tijdens een
redevoering. Deze avond vexdeenden mede
werking het Symphonie-ensemble „Or
pheus", onder leiding van de heer H. Th.
Lindenborn, het solo-mannenkwartet ,,Oi--
pheus", dirigent Nico de Zwager en het
Volksdans-centrum Haarlem onder leiding
van de heer H. F. van de Watex-en met be
geleiding van de heer H. Steenkist.

In de Woensdagmiddag gehouden vex-ga-
dexdng der Tweede Kamer heeft de heer
Goedhart (Arbeid) verlof gevraagd tot
de regering vragen te mogen richten om
trent de plannen, welke bij haar bestaan
ten aanzien van de repatx-iëring en de
demobilisatie van troepen in Indonesië, de
uitzending van aflossingscontingenten en
het onderzoek naar de gedx-agingen der
troepen in Indonesië. In een volgende ver
gadering zal over deze interpellatie-aan
vraag worden beslist.

Vervolgens kwam aan de orde de inter
pellatie van de heer Roos jen (A.R.)
met betrekking tot het verbreken van het
overleg over de onderwijzex-ssalarissen. Aan
het slot van zijn betoog vroeg de heer
Roosjen: Heeft de minister kennis genomen
van het communiqué van het bestuur dei-
Algemene Nedex-landse Onderwijzers Fe
deratie, waarin wordt medegedeeld, dat
het voorstel door de A.N.O.F. op verzoek
van de regering bij de commissie-Wesse-
lings ingediend en geheel ontworpen vol
gens de algemene richtlijnen, die bij de
technische herziening van het bezoldigings
besluit burgerlijke rijksambtenaren zijn
toegepast, door de regering niet als reëel
wordt beschouwd en door haar niet voor
discussie vatbaar wordt geacht en dat de
regering geen nut ziet in verder overleg
met de organisaties en de hex-ziening dei-
salarissen zelf ter hand zal nemen zonder
gebruik te maken van medewerking dei-
organisaties? Voox-ts vroeg de heer Roosjen
of de minister bex-eid is de Kamer in te
lichten over het verloop der onderhande
lingen in de commissie-Wesselings, gevoerd
na zijn verklaring op 15 December in de
Tweede Kamer, dat hij bereid was tot reëel
overleg, waai-bij de „partijen" zich over en
weer openstellen voor eikaars argumenten?
Om welke redenen werd het overleg met
de desbetreffende ox-ganisaties door de
regering verbroken? Het eindigen van dit
overleg heeft grote teleurstelling en ont
stemming gewekt.

De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. R u 11 e n, beant
woordde de eerste vraag bevestigend. Het
voorstel der A.N.O.F. was zijns inziens niet
reëel en daarom niet voor discussie vat
baar*. Het was niet ontworpen volgens de
algemene richtlijnen. De vermeende achter
stelling der onderwijzers berust zijns in
ziens op een misverstand. Na uitvoerig te
zijn ingegaan op het verloop der onder
handelingen zeide de minister, dat als de
wens tot redelijk overleg wordt kenbaar
gemaakt, de regering dit niet zal afwijzen.
Maar men zal goed doen zich te bezinnen
op een aanvaardbaar punt van uitgang.

De heer Roosjen vroeg hierna of niet
te licht met het georganiseerd overleg is
omgesprongen. Het onbevx-edigende vond
hij, dat de organisaties „op de mat blijven
staan". Het verheugde hem, dat de minister
niet afwijzend staat tegenover een her
opening van het overleg. Tenslotte diende
hjj een mede door C.H.- en V.V.D.-leden
ondertekende motie in, waarin de Kamer,
gehoord de verklaring dat de regering
bereid is het overleg te hervatten en ge
hoord de overtuiging der regering, dat de
maatregelen, welke wijziging brengen in de
financiële positie van de ambtenaren ge

lijktijdig en evenredig voor de onderwij
zers behoren te gelden, de regering verzoekt
er naar te stx-even, dat de regeling van deze
gelijktijdigheid en evenredigheid bij de
„ontknikldng" der onderwijzerssalarissen
tot uitdrukking wordt gebracht.

De heer Peters (K.V.P.) betoogde, dat
het zeer ernstig te betwijfelen is of het
gepleegde overleg reëel is geweest. Zijns
inziens is rustige bezinning op het vraag
stuk der onderwijzex-ssalarissen noodzake
lijk. De regering make er geen prestige
kwestie van.

De heer Gortzak (C.P.N.) vond de
ongerustheid der onderwijzex-s begrijpelijk.
Hun salariëring is meer dan een vraagstuk
der onderwijzers alleen, de hele samen
leving heeft ermee te maken. Ook mevrouw
Fortanierde Wit (V.V.D.) noemde
het overleg niet reëel in de zin als door de
Kamer in December was bedoeld. De re
gering geve niet toe aan de vrees, welke
in bepaalde kringen bestaat, dat de onder
wijzers, als ze delen in de „onlknikking",
in een te gunstige positie komen. De heer
Van S1 e e n (Arbeid) vond eveneens, dat
er geen sprake van reëel overleg is ge
weest. Het is afgebroken op het moment,
dat het eigenlijk pas kon beginnen.

De heer T i 1 a n u s (C.H.) zeide, dat de
regering moet beseffen, dat het salaris-
vraagstuk voor de onderwijzers uiterst
klemmend is. Er moet aantrekkingskracht
van de salarissen uitgaan.

De minister antwoordde nog, dat de
regering niet anders kon handelen dan zij
deed en dat zij niet van plan is een pres-
tige-kwestie van deze zaak te maken. Het
ligt niet in de bedoeling het in 1947 ver
kregen herstel aan te tasten of de onder
wijzers in een uitzonderingspositie te plaat
sen. De ongelijkheid van de salax-issen van
de onderwijzers en ambtenaren is niet ont
staan door een of andere maatregel, maar
door een dertig jaar geleden genomen be
slissing. De regering verstaat onder reëel
overleg iets anders dan het mededelen van
het standpunt van de ene partij aan de
andere, dat deze dan maar heeft te aan
vaarden. De billijkheid verbiedt zijns in
ziens aan de onderwijzerssalarissen een
algemene „ontknikking" toe te dienen. De
consequenties van de motie achtte hij on
zeker, doch hij liet de beslissing aan de
Kamer over.

De motxe-Roosjen werd hierna zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.

Na de mededeling, dat de Kamer niet zal
worden bijeengeroepen vóór 23 Juni, sloot
de voorzitter de vergadering.

Graaf Flemming van Rosenborg
in Tegelen

Tegelen heeft gisteren de voormalige
Deense prins Flemming en zijn echtgenote,
een Kopenhaagse koopmansdochter binnen
zijn poorten gehad, zonder het tijdig te be
seffen. Het jonge paar dat op de huwelijks
reis is, gebruikte gisteren de lunch in hotel
„Het witte huis". Eén der andere gasten,
die pas in Denemarken was geweest, kwa
men de hoge bezoekers wel bekend voor,
doch hij kon niet op de naam komen. Pas
toen zij weg waren, viel het hem in dat zij
Gx-aaf Flemming van Rosenborg en zijn
vrouw waren.

//u

Het Hervormd Kerkblad voor deze week
bevat een artikel van mr. J. II. Ekering,
waai-in deze zijn teleurstelling onder woor
den brengt over het gemis aan wezenlijk
contact tussen kunst en religie. De schrij-
vex- dringt in gloeiende termen aap op her
stel van deze breuk en noemt de dichter
M. Nijhoff, wiens nieuwe lekenspel „Des
Heilands Tuin" gisteren voor het eerst in
het door schijnwerpers verlichte' koor van
de Grote Kerk te Haarlem werd uitgevoerd,
een der voornaamste pioniers in dienst van
dit streven naar wederzijdse bevruchting.
Een courant is niet de plaats om een derge
lijk ideaal in discussie te nemen, te minder
omdat er aangaande het bestek geen vaste
regels zijn te stellen.

Dit Pinksterspel, gegoten in een door
gaans onmiddellijk tot het gevoel sprekende
dichtvorm, mag men natuurlijk opvatten
als een beeldend getuigenis van een heilige
zekerheid, dat dieper dingen los werkt
als deze variatie op de eigen woorden van
de schrijver geoorloofd is dan een preek
ooit kan opbrengen. Dat hebben althans de
anonieme medewerkers gedaan, die erin
slaagden onder de zorgvuldige en door ern
stig begrip gedragen leiding van Wim
Paauw in tekst, gebaar en houding een
wijding en een di-amatisch evenwicht te
leggen waartoe lekenspelers slechts hoogst
zelden bij machte zijn.

De handeling voltrekt zich in een huig
te Jeruzalem, rond en voor de tafel waar
aan de discipelen het Laatste Avondmaal
gebruikten en nu de uitstorting verwachten
van de Geest, die hen zal inspireren tot
het verkondigen en te boek stellen var. wat
zij hoorden en zagen. Naar mijn mening
heeft Nijhoff hiermede zijn reeds enkele
keren te dezer slede vertoonde Kerstspel
als kunstwerk overtroffen. Immers de ge
hele bouw, zowel in dé grote lijnen als in
onderdelen, bestaat bij de gratie der ver
eniging van zelfwerkzaamheid en Godde
lijke tegemoetkoming, gesymboliseerd door
het opstijgen van het gebed en het neeir-
dalen van de bezieling, tevens door de
komst van de heidense profetessen uit de
vier windstreken en het uitzwermen van
de evangelisten. Thans behoefde de dichter
ook geen twee naast elkaar geplaatste to
nelen meer voor de handreiking tussen
hemel en aarde. Hij had zelfs ter illustratie
van dit proces ontvangen en uitstralen
met één mens kunnen volstaan.

HET GEVANGENISWEZEN

HET GEVANGENISWEZEN in
Nederland wordt ingrijpend
gereorganiseerd, Een deel der plan
nen is reeds uitgevoerd, maar nog
veel staat voor de naaste toekomst
op het programma.

Om de lezer in te leiden tot de
kern is het noodzakelijk al is het
slechts koi't een blik in het ver
leden te slaan. Wij geven hierbij
het woord aan dr. J. v. d. Grient,
inspecteur van hel gevangeniswe
zen voor dc sociale verzorging:

In vroeger eeuwen werd de mis
dadiger alleen gestx-aft uit een
vex-geldingsoogpunt. Hij had zich
misdragen tegenover de maatschap
pij, dus was het volkomen redelijk
dat daar een zekere hoeveelheid
leed tegenover kwam te staan.

Om de persoon van de misdadi
ger bekommerde men zich in vroe
ger eeuwen niet. Vandaar dat er
zelfs een proces werd gevoerd

tegen eenvarken, omdat dat

dier een kind van een boer had
aangevallen.

Pas in latei-e jaren ging men
enige belangstelling tonen jegens
de misdadiger als mens. In Enge
land werd daax'toe de stoot gegeven
door John Howard en toen die eens
een reis door Nederland maakte,
ontmoette hij in een trekschuit die
naar Groningen voer, personen die
hij voor zijn denkbeelden won, om
die ook in Nederland ingang te
doen vinden. Uit die tijd (1823) dateert vangenispersoneel, stemmen op om het lbt
de oprichting van het Genootschap tot der gevangenen te verbeteren, maar ex-
zedelijke verbetering van gevangenen, konden toen geen gelden voor dit doel be-
Onder Koning Willem I werd toegestaan schikbaar gesteld worden,
dat reclasseerders de gevangenen bezoch-

ten. Zo kon hei niet langer!

Er werd toen een actie gevoex-d om in de
gevangenissen het cellulaire stelsel in te Toen is in 1940 de oorlog gekomen. De
voeren. Algemeen werd verwacht dat Duitsers stopten vele Nederlanders in de
Verblijf in een cel een gunstige uitwerking gevangenis die vroeger die gebouwen nau-
zou hebben omdat de gevangenen dan niet welijks aan de buitenkant gezien hadden,
meer met elkaar in aanraking zouden Zij ervoeren nu aan de lijve wat het is in
komen voorheen zat „rijp en groen" bij een cel te zitten. Na de bevrijding ging er
elkaar waardoor besmetting in moreel als het ware een schreeuw door ons land:
opzicht voox-komen zou worden. Bovendien er moet wat gebeuren, zo kan het niet
verwachtte men dat de misdadiger in de langer!

eenzaamheid gauwer tot inkeer zou komen. De regering stelde een Staatscommissie
In 1845 werd de eerste cellulaire ge- in om te rapporteren over de reorganisatie
vangenis aan de Weteringschans te Am- van het gevangeniswezen. Deze commissie
sterdam opgericht. Later volgden er meer, heeft heel voortreffelijk werk verricht. Dat
onder andere de koepelgevangenissen in is de inleiding geweest van het ingrijpende
Haarlem, Arnhem en Breda. plan dat nu wordt uitgevoerd.

De heilzame uitwerking die men van de In begin 1948 hadden wij een onderhoud
eenzame opsluiting vex-wachtte, is uitgeble- met dr. G. Th. Kempe, de directeur van het
ven. Criminologisch Instituut te Utrecht over het

In de Amsterdamse gevangenis zaten in wex*k dezer Staatscommissie. Daaruit bleek,
1939 63 recidivisten. dat de Duitsers in de oorlogsjaren uit louter

Dit was de tijd van sleutels en tralies, practische overwegingen een einde ge-
Het gehele gevangeniswezen in ons land maakt hebben aan de cellulaire opsluiting
was zo dood als een pot. Een bewaarder in onze gevangenissen. Zij hadden meer ge
was een prima ambtenaar als hij er slechts vangenen dan er cellen waren en daarom
voor zorgde dat geen gevangene kon ont- werden er 3, 4 of zelfs nog wel meer in één
snappen. cel gestoft. Na de bevrijding is de toestand

Er gingen, ook in de kringen van het ge- bestendigd, omdat onze gevangenissen niet

Een aangelegenheid die in het brand
punt der belangstelling staat is de
reorganisatie van het gevangeniswezen
in ons land. Om daarover de lezers vol
ledig te kunnen inlichten, kreeg een
onzer redacteuren van de Minister van
Justitie toestemming verschillende ge
vangenissen te bezoeken, waaronder de
Bijzondere Strafgevangenis te Leeuwar
den. Alle denkbare medewerking werd
gegeven. Vanwege het Departement
waren daarbij enige hoge ambtenaren
aanwezig om, ter aanvulling van het
geen de directeur en zijn staf vertelden,
inlichtingen te geven. Maar onze redac
teur kon zich ongestoord met de gede
tineerden onderhouden. Dit begunstigde
het krijgen van een persoonlijk en ob
jectief oordeel in belangrijke mate.

Deze foto geeft een suggestief beeld
van de gevangenissfeer.

groot genoeg waren, ook al werd het aantal
veroordeelden in één cel nu beperkt tot
drie, hoogstens vier. Dit kwam omdat een
zeer groot aantal politieke delinquenten
moest worden opgenomen.

De eigenaardige toestand was dus ont
staan, dat zonder beslissing van de wet
gever de cellulaire opsluiting (tijdelijk)
buiten werking gesteld was. Dr. Kempe
verwachtte toen (het was 1 April 1948) dat
die toestand nog vele jaren zou duren.

Geen plaatsgebrek meer
in gevangenissen

Wij verwonderden ons in de gevange
nis te Haarlem en ook in die te Leeuwar
den te horen, dat er nu in het algemeen
weer voldoende ruimte is om de gevange
nen weer elk een cel te geven.

Mr. J. E. Erdman, plaatsvervangend
hoofd van het Gevangeniswezen, deelde
mede, dat de capaciteit der gevangenissen
en kampen in de laatste jaren is uitgebreid.
Zo is er onder andere in Veenhuizen een
nieuw gesticht gekomen. Bovendien werden
in Limburg drie kampen gebouwd voor
gedetineerden die in de mijnen werken.
Ook is het aantal politieke delinquenten in
sterke mate afgenomen.

Van plaatsgebrek voor veroordeelden is
nu geen spi-ake meer. Er zijn nu in alle in
richtingen tezamen ongeveer 11.000 ge
vangenen. Enkele inrichtingen zijn zelfs
niet volledig bezet.

Wel is er nog steeds plaatsgebx-ek in de
Huizen van Bewaring, daar de mensen wier
zaak nog berecht moet woi'den, moeten
worden geplaatst in Huizen van Bewaring
ter plaatse van de betrokken rechtbank.
Uitbreiding dezer inrichtingen in het mid
den der stad gelegen is nie£ zo eenvoudig.

Doordat er nu voldoende ruimte in de
strafgevangenissen is gekomen was het
mogelijk in verschillende inrichtingen een
nieuwe regeling in te voeren: elke ge
vangene een cel voor de nacht, maar
zoveel mogelijk verblijf in gemeenschap op
de dag.' Dus waar het kan in gemeenschap
werken, luchten, ontspanning genieten en
lessen volgen. Helaas is het, door de inrich
ting van verschillende gevangenissen in ons
land nog niet mogelijk dit overal volledig in
te voeren.

Daarover meer in een volgend artikel.

C. J. van T.

Portret van de dichter M. Nijhoff (over
genomen uit het bij de Mansarde Pers
verschenen boek „Wandelaar in de werke
lijkheid" door Theun de Vries).

In letterkundige kronieken pleegt men
Nijhoff als een betoveraar van gewone
woorden te kenschetsen. Soms vindt hij
een even simpel als oveirompelend beeld,
zoals: „Voegt al uw dromen tot één kerk!"
Zijn schijnbare primitiviteit berust even
wel op een zeldzaam en vaak bewust toe
gepast x-affinement. Al staat de vertolking
van dit werk op een niet slechts verras
send, doch zelfs verheugend hoog .peil, lang
niet altijd wordt de in eenvoud wonder
baarlijke schoonheid der taal voldoende
helder gemaakt en door innex-lijke span
ning gedragen. Zo mist men bijvoorbeeld
in het tweede tafereel, waarin de. discipe
len hun zwakheden belijden, het mede-
spreken van het geweten. Men hoort alleen
maar wóórden, evenals in de aanhef van
het visionnaire fragment over de kerk
bouw, waar ook de accenten verkeerd lig
gen. Wim Paauw heeft met deze groep van
grotendeels onervaren krachten stellig een
pittoreske levendigheid bereikt, welke ech
ter in het zevende tafereel te bewegelijk
aandoet om het gespannen ongeduld te
suggereren. Overigens draagt deze bijeen
komst index-daad het karakter van een re
volutiesfeer, van een samenzwering ten
dienste van een heilige zaak. Speciale hulde
verdienen de sterke indruk van waarach
tige bezetenheid achterlatende spelers, die
Petrus en Johannes voorstellen. Ook het
moeilijke maar essentiële gesprek
tussen Marcus en Lucas beantwoordt aan
de eisen.

Aanvankelijk verschaffen de Sibyllen wel
enige moeite om in hun extase te doen ge
loven. doch allengs vormen zij een zuiver
op de innerlijke ontroering afgestemd koor.
De mooiste ogenblikken dankt men aan
de vertolkster van de Maria-rol, een aan
doenlijke illustratie der moedervei'ering
van de schrijver. Haar hemelse glimlach
tijdens haar verwelkoming, haar driemaal
herhaald „Prijst God!" en haar voordracht
van de sublieme tekstregel „Wij gaan voor
zien in 't onvoorziene" zal men niet licht
vergeten, zomin als het schikken der veel
kleurige bloemen op de tafel.

Mede dank zjj de muzikale steun van
het Oosterkerkkoor onder leiding van de
organist Egbert Vos spreekt het geheel een
hartverheffende taal, waaraan men stellig
artistieke waarde mag toekennen.

Men kan niet anders dan de Hervormde
Jeugdraad dankbaar zijn voor het genomen
Initiatief. Het is overigens de vraag of de
machtige St. Bavo, waar ieder stemgeluid
drievoudig weergalmt, wel de ideale plaats
vormt voor dit in enkele figuren gecon
centreerde religieuze spel. De belangstelling
voor deze eerste uitvoering was verheugend
groot. DAVID KONING.