debraune
c
j
Htistjes...
Men is nog ver af van een
oplossing der monetaire kwestie
Vergoeding voor materiële oorlogsschade
18 October 1949
een „harde" Benelux-conferentië
/Ven
,,i2e correspondent in Brussel).
heb nog nooit zo'n harde Benelux-
Wie meegemaakt", zcide ons een
Jhe monetaire expert. Het betekent
Luxemburg de moeilijkheden, welke
'ledige verwezenlijking van een vol-
^economische unie in de weg staan.
SS dan ooit tevoren werden onder-
moeilijkheden bestonden
Deze
De monetaire politiek
r„ rfe volledige unie mogen
'n 1 a*nr> elkaar geen goud
f^ne"'tet-"aanzuivering van handels-
Steil' aldus de Nederlandse versie,
i nó grond van stevige argumenten
f minister-flresident W. Drees werd
Minister
'p. Lieftinck, die op deze con-
......de paladijn van het dirigisme was,
klaarde dat een land zonder monetaire
Ifves niet langer onafhankelijk in zijn
««ineen blijft en het dus uitgesloten
S. worden geacht, dat Nederland in de
a-nmst nog zou kunnen overwegen goud
if dollars af te staan om handelsschulden
'i Betósche visie, welke voornamelijk
de verantwoordelijke Belgische Bene-
minister werd verdedigd, namelijk
van Zeeland, gaat uit van de econo
me realiteit. In een economische unie
'X-ii betalingsbalans in evenwicht zijn,
V Staatsbudget en ook de kapitaalmark-
t Een unie-partner, welke dit interne
e «terne evenwicht verstoort, moet on
adellijk onderzoeken waar de zwakke
f yien Nederland of België op een be-
rajld moment aan inflatie doen, dan zal
«n dit merken, doordat zich te Brussel
5 Den Haag te veel guldens of francs zul-
opstapelen. Deze zullen de minimum
eis overschrijden van het monetaire
Ljet dat beide landen elkaar toeston-
iai Indien de monetaire goudclausule
ilsdan niet zou werken dan zou ofwel
Vederland ofwel België de financiële last
van de fouten, door een van beiden
breven,
Een land, dat aan inflatie doet, impor-
'ait inderdaad te veel en soupeert dus
'II harde dollars en Zwitserse francs van
jj gemeenschappelijke deviezenpot op.
jae gemeenschappelijke pot is op de con
ventie niet eens meer ter sprake gekomen
thet blijkt nu wel duidelijk, dat men nog
^■ais van een oplossing in deze zo be
deden monetaire kwestie.
Belastingen
De regeringen zijn het niet eens over de
coiücatie van de omzetbelasting (in Bei
ge overdrachttaxe genoemd).
Er is wel overeenstemming bereikt in-
ake de alcohol en de benzine. De borrel
jou in België niet meer dan 4 frs. kosten,
«at mogelijkheden opent voor de Neder
landse jenever. De benzine zou minder
kosten, maar Belgische automobilisten
jouden meer belasting op de aankoop van
en auto te betalen krijgen.
Het bier zou op dezelfde accijns, name
lijk drie en een halve keer de vooroorlogse,
blijven gehandhaafd.
Landbouw
Er is weinig overeenstemming bereikt
brake de landbouwpolitiek. België wil
pen exportfonds oprichten, omdat de Bei-
Me boeren nooit de discipline zullen
«brengen, welke voor dergelijke organi
ses onmisbaar is. De Nederlandse
keren willen het gehele dirigistische land-
taiwsysteem. behouden, omdat het „on-
Autoiri gracht, bestuurder gered
Door een verkeerde manoeuvre bij het
darten reed gistermiddag een 33-jarïge
Amsterdamse vertegenwoordiger met zijn
sagen, die geparkeerd stond aan de wal
kant, de Keizersgracht in. De 25-jarige
schipper P, G., die het ongeluk zag gebeu
ren, sprong gekleed te water en slaagde er
in de vertegenwoordiger door het raampje
in de deur achter de chauffeursplaats uit
de auto te halen. De verstrooide bestuurder
nad eerst gepoogd het portier te openen,
M toen hij hierin niet slaagde, het por-
jkrraam achter zijn zitplaats verbrijzeld.
Ik brandweer haalde met de kraanwagen
de auto op het droge. De vertegenwoordi
ger werd van droge kleren voorzien en naar
--- gebracht.
Prins Bernhard naar Londen
Prins Bernhard is hedenmorgen per vlxeg-
®g naar Londen vertrokken, waar hij het
*oord zal voeren op het jaarlijkse diner
het Britse Instituut voor de Navigatie,
«s oe Britse minister van Burgerlucht
vaart, lord Pakënham, zal een der sprekers
njn.
Het instituut werd ongeveer twee jaar
v i rï°01 ®n§else autoriteiten op het
eoied van de navigatie ter zee en in de
lucht opgericht.
ontsieren Uw gelaat. Ze verdwij.
nen dikwijls in 24 uur. evenals
Sf. P°nën en vetwormpjes.door
netberoemdehuidgeneesmiddel
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
DINSDAG 18 OCTOBER
S5o^l5°vncer*ge,30uw: Operette Wiener
aeöu1?; 8 uur. Frans Hals: „Hallo
Wanrti- p leeft- 23°' 7 en 9-15 uur-
en9yEpmorada", 14 j., 2, 4.15
nacht» inr' Palace: ..In het duister van de
A- L, 2, 4.15, 7 en 9,15 uur. Luxor:
«ur"citvTVai?e''- 18 3- 2. 415. 7 en 9-15
4.30 7 ;;0"Re banneling", alle leeft., 2.15,
Shanghai» ^ur' Spaarne: „De slang van
14 2.30, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 19 OCTOBER
Kegelbond, Nederlandse Ver-
Gïbouw r»it sexuelc hervorming, 8 uur.
^SpiriSten1»' Nederlandse Vereniging
V? lJur- Gcm. Concertgebouw,
Neuerland—USSR. Russi-
ïn avftn^0 8 uur- Bioscopen: Mid-
avondvoorstelüngen.
miskenbaar" prachtige resultaten heeft op'
geleverd en er in elk geval een minimum
prijs was gegarandeerd.
De conferentie is het echter wel eens
over vele technische problemen in verband
met de handelspolitiek, de buitenlandse
handelsaccoorden, de besparing inzake
dollarimporten, Europese politiek.
Tenslotte is een van de bijzonderste re
sultaten, dat een voor-unie verdrag is
ondertekend, waarbij de goud- of dollar-
clausule niet zal gelden, namelijk tot 30
Juni 1950, datum waarop de voor-unie in
definitieve economische unie moet over
gaan. Een datum, welke waarschijnlijk
nog wel een paar keer zal worden verscho
ven, want in de volledige unie blijft de
goud-clausule gehandhaafd.
De 9
zee
Gebaar van Garbo. De filmster Greta
Garbo koestert het plan om in de Parijse
opera te gaan meewerken aan een nieuw
ballet van Jean Cocteau en Serge Lifar,
waarvan zij thans 'het manuscript bestu
deert alvorens een definitieve beslissing te
nemen. Zij zal er niet in dansen, doch z.ich
beperken tot gebarenspel. Het werk is ge
baseerd op de tragedie „Phèdre" van
Racine en bevat geen gezongen of gespro
ken gedeelten. Omtrent de datum der pre
mière is nog niets bekend.
Werkman-prijs. Ontwerpers en uil
gevers. die door hen verzorgde werken in
aanmerking wensen te doen komen voor de
door de gemeente Amsterdam uitgeloofde
H. N. Werkmanprijs-1949 voor het typo
grafisch best verzorgde boek, tijdschrift of
handelsdrukwerk in Nederland verschenen
tussen 1 October 1948 en 1 October 1949,
moeten hun inzending voor 1 December
1949 vrachtvrij ten raadhuize doen be
zorgen aan de afdeling kunstzaken. De
beoordelingscommissie is samengesteld uit
mevrouw Susanne Heyneman en de heren
mr. M. Nijhoff en Otto Treumann.
Als eindresultaat van de door het gehele land gehouden cursus voor vishandelaren,
werden Maandag in de vishal van IJmuiden de eerste vakexamens afgenomen. De
ixindiduten moesten eerst de diverse vissoorten noemen, daarna schoonmaken en
fileren. Foto: Examinandus Hein Schilder uit Volendam vertelt iets over de kabeljauw.
Uitzending van militairen
naar Oost en West
Regering vraagt één jaar ver
lenging der machtigingswet
Ingediend is een wetsontwerp waarbij
verlenging wordt gevraagd voor de machti
ging voor uitzending van dienstplichtigen,
verleend bij de wet van 4 Augustus 1947.
In cleze wet- werd bepaald, dat dienst
plichtigen van de landmacht ook zonder
hun toestemming naar Indonesië, Suriname
en Curagao kunnen worden gezonden, doch
dat hun verblijf daar niet langer zal duren
dan tot het einde van 1949.
Daar het de wens der regering is, dat
door het welslagen van de Ronde Tafel
conferentie en na de overdracht van de
souvereiniteit over Indonesië zo spoedig
mogelijk de voorgenomen repatriëring van
de dienstplichtigen der landmacht zoveel
als de scheepsruimte toelaat in versneld
tempo wordt voortgezet, meent zij niet ver
der te moeten gaan dan verlenging van één
jaar te vragen, ofschoon louter technisch
bezien de vraag kan worden gesteld, of het
wel mogelijk zal zijn alle thans in Indonesië
aanwezige dienstplichtigen voor einde 1950
Van daar te doen vertrekken.
Groningse melkbedrijven eisen
opheffing van maximumprijs
De provincie en stad Groningen zullen
zich van 24 October af slechts met 40 pro
cent van de normale hoeveelheid melk te
vreden moeten stellen, als de regering niet
voldoet aan de eis, die door de Groningse
melkconsumptiebedrijven is gesteld om de
maximumprijs op de melk op te heffen.
De Groningse zuivelindustrie, die voor de
export werkt, geeft op het ogenblik 4 cent
per liter melk meer aan de leveranciers,
dan de consumptiemelkbedrijven, die nog
gebonden zijn aan een maximumprijs voor
de melk. Met de regering zijn reeds onder
handelingen over deze situatie gevoerd,
welke echter geen wijziging in de bestaande
toestand hebben gebracht. De Groningse
consumptiemelkbedrijven hebben nu beslo
ten 60 procent van de melk tot zuivel
producten te verwerken, waardoor er in de
stad en provincie Groningen een groot te
kort aan melk dreigt te ontstaan.
Onderzoek naar de dood van
geïnterneerden in Paramaribo
De procureur-generaal in Paramaribo
heeft een onderzoek gelast naar de dood
van L, Raedt van Oldebarnevelt en L. van
Poelje, die in Paramaribo indertijd door
militairen zijn doodgeschoten. Zij waren
tijdens de oorlog als geïnterneerden uit
Indonesië naar Suriname gezonden en wer
den op 7 November 1942 voor de gevange
nis neergeschoten in wat destijds een ont
vluchtingspoging werd genoemd.
De weduwe van de heer Van Oldebarne
velt heeft uit Nederland een brief gezonden
aan de procureur-generaal, waarin wordt
verklaard dat de feiten overduidelijk
wijzen op een van militaire zijde moedwil
lig veroorzaakte dood. Zij diende een aan
klacht in tegen de toenmalige luitenant
kolonel A. K.. thans wonende te Rotterdam,
tegen de tegenwoordige majoor van het
K.N.I.L. J. M. en tegen de mariniers H. G.
en G. W„ thans gekazerneerd in het kamp
Woestduyn te Doorn.
Politieman gedood bij botsing
Gistermiddag reden drie politiemannen van
de groep Tietjerksteradeel op een motorfiets
naar Buitenpost voor een dienstbespreking.
Plotseling verschenen enige paarden op de
weg, die blijkbaar uit het weiland gebroken
waren.
Op dit moment passeerden de politieman
nen op hun motor; een botsing met de
paarden was onvermijdelijk. De mannen
sloegen tegen de grond en bleken ernstig
gewond te zijn. Direct werden zij, na ter
plaatse verbonden te zijn naar het Diaco-
nessenhuis te Leeuwarden overgebracht. De
opperwachtmeester J. is inmiddels over
leden. Hij was 51 jaar, gehuwd en vader
van vier kinderen. De toestand van de beide
anderen is zeer ernstig.
A. Ph. van Strien
ten grave gedragen
De aula van Westerveld was gisteren te
klein om alle vrienden en belangstellenden
binnen haar muren te bergen, die de heer
A. Ph. van Strien de laatste eer kwamen
bewijzen. Dank zij de luidsprekers konden
vele honderden buiten het gebouw evenwel
de plechtigheid volgen.
De heer C. Schade schilderde „de grote
Lex" als een figuur, die een stuwende
kracht voor velen was. Als promotor van
vele instellingen op charitatief gebied, heeft
de mensheid veel aan hem te danken, zo
zeide hij.
Namens de vrienden en collega's van de
Fordorganisatie sprak de heer C. Stengel',
directeur van de Fordfabrieken, woorden
van waardering en medeleven.
Uit naam van de N.V. Haarlemse Auto
centrale, waarvan het gehele personeel aan
wezig was, voerde de heer M. Beverdam
het woord.
De symphatie van de Ford-dealers in
Nederland werd vertolkt door de heer M.
Boissevain.
De Regionale Autnmobielsportclub West
werd vertegenwoordigd door de heer J. A.
van Beeck Calkoen, die als voorbeeld van
het organisatorisch talent van de overledene
de Tulpenrallye memoreerde. Na deze spre
ker kwamen nog vele anderen getuigen van
hun bewondering en vriendschap voor de
ontslapene.
Nadat het Wiegelied van Brahms was
gespeeld, werd de kist naar de groeve ge
dragen, waar het Onze Vader werd gebeden.
Een zwager van de overledene bedankte
daarna voor de grote belangstelling.
Beoefening basketball kan niet
uitgebreid worden
De Haarlemse basket-ballcompetitie is
begonnen. De animo voor deze, vooral voor
indoortraining geschikte sport wordt steeds
groter, Thans nemen 9 dames- en 13 heren-
ploegen aan de competitie deel. In Haar
lem kan geen, althans zeer weinig propa
ganda voor basketball worden gemaakt. De
zalennood "is zo groot, dat alleen verenigin
gen, welke reeds over een zaal beschikken,
kunnen spelen. De voor basketball ge
schikte zalen zijn met uitzondering van De
Doelen, alle in gebruik bij turnvex-enigin-
gen. Deze moeten ook reeds woekeren met
de ruimte, zodat voor basketball geen tijd
overblijft.Behalve 'sZaterdags en 's Zondags
wordt op het ogenblik elke avond in de
Doelen gespeeld des Vrijdags in het
voormalig Sandermstituut. Basketball be
oefenen H.O.C. (handbal en athletiek), de
Sportbond (turnne), H.H.C. en S.C.H. (bei
den honkbal) en de Politie Sportvereniging
Haarlem.
Federatie van getroffenen wijst wetsontwerp af
De Landelijke Federatie van Stichtingen
voor Oorlogsgetroffenen heeft zich tot de
Tweede Kamer gewend met een uitvoerig
adres, waarin zij te kennen geeft het Wets
ontwerp op de Materiële Oorlogsschade
onaanvaardbaar te achten.
De federatie heeft op haar in April ge
houden congres getracht een positieve bij
drage te leveren tot oplossing van het oor
logsschadeprobleem door een aantal wijzi
gingen voor te stellen, welke hel wets
ontwerp, voor de opzet waarvan zij weinig
waardering kan hebben, toch nog juist
aanvaardbaar zouden maken, als wettelijk
gesanctioneerde voorlopige voorziening,
welke binnen afzienbare termijn door een
definitieve, bevredigende regeling zou
kunnen worden vervangen, zo wordt in
liet adres verklaard.
Het grote verschil tussen datgene, wat
de federatie als een redelijk en billijk mini
mum meent te mogen verwachten, en het
geen door het wetsontwerp in zijn hui
dige vorm wordt geboden, clwingt de oor
logsgetroffenen dit wetsontwerp als vol
komen onaanvaardbaar te kwalificeren.
De federatie doet daarom een dringend
beroep op de volksvertegenwoordiging dit
wetsontwerp niet te aanvaarden.
In de motivering van het door de fede
ratie ingenomen standpunt wordt opge-
merkt dat door het wetsontwerp ongeveer
3,9 milliard aan oorlogsschade zal worden
vergoed. Bij integrale vergoeding zou een
bedrag van ongeveer 5,9 milliard nodig
zijn. Hierdoor wordt de suggestie gewekt
als zou de totale oorlogsschade in de par
ticuliere sector rond 5.9 milliard bedragen.
Dit bedrag is echter naar de mening van
de federatie veel te laag gesteld. Bepaalde
categorieën oorlogsschade heeft het wets
ontwerp geheel verwaarloosd. De taxaties
in andere categorieën liggen zodanig be
neden de werkelijke schade, dat het totaal
van de werkelijk geleden oorlogsschade in
de particuliere rector zeker op 2 milliard
meer moet worden begroot. Wanneer dus
het wetsontwerp slechts 3.9 milliard van
de oorlogsschade zal vergoeden, dan bete
kent dit, dat in f»ite slechts ongeveer de
helft van de werkelijk geleden schade
wordt vergoed.
Het adres noemt voorts als bezwaar het
ontbreken van de mogelijkheid van beroep
op een onafhankelijk beroepsorgaan. Het
systeem der ambtelijke vaststellingen, het
ontbreken van rechtszekerheid en de nood
zaak van een goede beroepsregeling komt
naar het oordeel der federatie het sterkst
lot uiting bij de regeling van de schade
vaststellingen. De uitkomsten van deze
schadevaststellingen wijken sterk af van
wat het ingediende wetsontwerp zou doen
vermoeden. Dit wordt in het adres uitvoe
rig toegelicht.
Voorts merkt het adres op, dat nog altijd
geen rekening is gehouden met de omstan
digheid, dat koi-L na de bevrijding vele
oorlogsgetroffenen gedwongen waren de
meest noodzakelijke goederen aan te schaf
fen die in de desbetreffende gebieden
alleen in de slechte kwaliteit te krijgen
Kleine jongens wilden
een „roofoverval" plegen
Winkelierster bedreigd
met klapperpistool
Twee jongens van naar schatting elf en
veertien jaar hebben een poging gedaan
de kas van een winkel in electrische arti
kelen aan de Overtoom te Amsterdam, vlak
bij het politiebureau, te veroveren.
Een van hen vroeg, wijzende op een
lampekap, aan de vrouw van de eigenaar,
die in de winkel stond, wat die kap kostte.
De vrcuw, die verbaasd was, dat deze kin
deren belangstelling hadden voor een dure
lampekap, antwoordde: „Die is nogal duur".
„Geef mij dan maar de kas", was het ant
woord van de jeugdige „rover". Tegelijker
tijd haalde hij een klapperpistooltje te
voorschijn en richtte het op de vrouw met
de mededeling: „Het is geladen!" De vrouw,
die even schrok, riep haar man te hulp, die
in liet sousterrain bezig was. De man snel
de naar boven en greep dc jongen beet.
Deze verzette zich zo hevig, dat de winke
lier hem na een vechtpartij, eerst in de
winkel en daarna op straat, moest loslaten.
Merkwaardigerwijs hebben voorbijgangers
zich niet met de vechtenden bemoeid. De
jongste „rover" was al direct aan de haal
gegaan.
Maandagavond zijn de beide „rovers'
door hun vader naar het politicbureau ge
bracht. Inmiddels was gebleken, dat zij in
zes winkels waren geweest. Overal hadden
zij met het klapperpistool gedreigd, maar
nergens hadden zij enig succes geboekt. De
vader had de jongens 's middags gezien
toen zij met het klapperpistool een winkel
uitkwamen. Hij had hun het pistool afge
nomen en de jongens naar huis gebracht.
Des avonds las hij het verhaal van de
„overval" in een krant, hetgeen hem aan
leiding gaf de knapen naar de kinderpolitie
te brengen. Na een verhoor heeft deze de
knapen weer naar huis gestuurd. De politie
beschouwt het voorgevallene als een ern
stige zaak, vooral omdat de oudste jongen
Zijn 11-jarig broertje, die de consequenties
van zijn daden nog niet kan overzien, heeft
meegenomen.
Elf leiders van de Amerikaanse communistische partij werden door het gerechtshof
in New York veroordeeld tot een maximum gevangenisstraf van tien jaar en een
geldboete van 10.000 wegens een samenzwering om de regering ten vul te brengen.
Een groepsfoio van de veroordeelden.
waren. Een extra tegemoetkoming hier
voor zou naar het oordeel der federatie
zeker noodzakelijk zijn.
Een van de ernstigste bezwai'en, die de
federatie tegen het wetsontwerp koestert,
betreft de schaderegeling voor bedrijfs-
uitrustingen.
De federatie protesteert ook met klem
tegen de verklaring van de minister, waar
in deze beroep tegen reeds vastgestelde
schadeloosstelling afwijst. Hier zijn zovele
onbillijkheden begaan, dat een herstel
hiervan niet meer dan redelijk is, aldus
het adres.
Tenslotte vestigt de federatie de aan
dacht der Kamer op de regeling van de
uitkeringen der Molestverzelïeringsmaat-
schappijen. Het kan vooi'komen, dat een
getroffene met de uitkering van de ver
zekering mede, meer ontvangt dan zijn
schade heeft bedragen.
Padvindersraad veroordeelt
kampeerregelingen
„Tour-kampeerders" hebben
de overhand
De Nationale Padvindei-sraad heeft tij
dens een persconferentie bezwaren kenbaar
gemaakt tegen de thans bestaande rege
lingen voor het kamperen. Deze zouden
naar zijn inzicht hinderend zijn voor het
opvoedend karakter van deze jeugd-orga-
nisatie.^Men acht het toeristisch kamperen
van 3 a 400.000 Nederlanders buiten de
jeugdorganisaties (die ongeveer even talrijk
zijn), dat uit oogmerken van vacantie-ont-
spanning wordt gedaan, van totaal ander
karakter dan het kamperen van bijvoor
beeld padvinders en verkenners, dat om
redenen van opvoedkundige aard en licha
melijke en mentale training wordt be
oefend.
De thans bestaande regelingen van de
Nederlandse Kampeerkaarten-Centrale, de
vaak daaruit voortvloeiende gemeentelijke
verordeningen en het voorshands onbe
kende wetsontwerp, dat regeling van het
Nederlandse kampeerwezen beoogt, hinde
ren de padvinderij in de uitoefening van
haar taak.
De Kampeerkaartencentrale, eertijds met
volle steun der padvindersoi'ganisaties op
gezet, is thans administratief onderge
bracht bij de A.N.W.B. Onder aandrang van
deze organisatie zijn in vele gemeenten
verordeningen tot stand gekomen, die on
ordelijk kamperen aan banden leggen.
De gemeenten echter, zo redeneert de
Nationale Padvindersraad, houdt geen re
kening met de categorieën „toeristen-
kampeerders" en „opvoedende kampen".
Men scheert alles over één kam.
Over het geheel genomen heeft, naar
het oordeel van de Nationale Padvinders-
raad, de Kampeerkaartencentrale met be
hulp van het administratieve lichaam van
de A.N.W.B. een te grote invloed, zowel in
de Nederlandse Kampeerraad als bij het
opstellen van het ontwerp-Kampeerwet.
In de Kampeerraad zijn de jeugdorganisa
ties, aldus de padvinderij, niet voldoende
vertegenwoordigd. Dit heeft tot gevolg ge
had, dat het toeristisch kamperen een te
grote invloed heeft gekregen. Waar „toe
ristisch kamperen" en „educatief kampe
ren" van ongeveer dezelfde omvang zijn,
acht men een regeling, die in het bijzonder
rekening houdt met het bonafide, jeugd-
vormend werk, dat in zomerkampen ge
schiedt, zeer gewenst. De padvinders- en
verkennersorganisaties wensen in elk ge
val autonoom te blijven en willen zich niet
neerleggen bij een voor dit werk nadelige
regeling. Nu in de toekomst een kampwet
ter tafel zal komen, acht men het nood
zakelijk, dat speciaal met de belangen van
de padvinderij en andere bonafide, vor
mende jeugdorganisaties rekening zal wor
den gehouden.
r Bij informatie te bevoegder plaatse ver
nam het A.N.P., dat het onderhavige wets
ontwerp nog lang niet gereed is. Van de
Nederlandse Kampeerraad werd vernomen,
dat deze instelling binnenkort zijn visie op
dit vraagstuk zal geven.
Tan Malakka toch niet
dood
Berichten over hernieuwde
communistische activiteit
In inlichtingen-rapporten uit Java wordt
gezegd dat er sterke aanwijzingen zijn, dat
Tan Malakka, de communistische leider,
van wie gemeld was dat hij in April ge-
executeerd is, nog steeds in leven is en
bezig is de republikeinse guerilla's aan te
zetten hun strijd tegen de Nederlanders te
hervatten.
Verantwoordelijke kringen zeggen dat
er in deze rapporten de nadruk op wordt
gelegd, dat het niet honderd procent zeker
is dat Tan Malakka nog steeds actief is,
doch dat de aanwijzingen van de afgelo
pen dagen, dat dit inderdaad het geval is,
vele zijn.
Inlichtingen, bij republikeinse eenheden
gevonden, wezen er op dat Tan Malakka
verantwoordelijk was voor het schenden
van de wapcnstilstandsovereenkomst dooi
de guerilla's en voor hervatting van mili
taire activiteit, niet inbegrip van de bezet
ting van gebieden die zij voor de order
„staakt het vuren" niet bezet hielden.
Welingelichte kringen zeggen dat repu
blikeinse leiders op 25 Mei hadden gemeld,
dat Tan Malakka geëxecuteerd was op be
vel van generaal Sungkono, republikeins
militair gouverneur op Oost-Java. Zij zeg
gen dat er geen verder bewijs was dat de
executie inderdaad is geschied.
Het conflict aan het
Leeuwarder Gymnasium
Enige tijd geleden is een conflict ont
staan tussen curatoren en leraren van het
stedelijk gymnasium te Leeuwarden. Het
college van curatoren, gebruik makende
van zijn reglementaire bevoegdheid, had
tegen het advies van de leraren in een aan
tal leerlingen van de vierde naar de vijfde
klas bevorderd. Ook werd een zoon van een
der curatoren, die vier onvoldoenden had,
alsnog bevorderd. Op een door de curatoren
uitgeschreven vergadering was de meer
derheid der aanwezige ouders van mening,
dat de curatoren moesten aftreden. De cu
ratoren verklaarden echter dat de aan
wezigen niet representatief geacht werden
voor alle ouders.
B. en W. hebben thans het college van
curatoren, de rector en de leraren verzocht
schriftelijk hun lezing te willen geven over
het geschil. Het college stelt de raad voor
alle stukken in handen te stellen van een
commissie met de wethouder van Onder
wijs als voorzitter. Deze commissie zal dan
een rapport uitbrengen aan de gemeente
raad.
Chopin-herdenking
van de Volksuniversiteit
Recital door Sas Bunge
De Volksuniversiteit voor Haarlem en
Omstreken heeft er voor gezorgd, dat in
onze stad een waardige Chopin-herdenking
plaats had op de avond van de dag waarop
de grote componist van onsterfelijke piano
muziek een eeuw geleden overleed. De
Renaissancezaal van het Frans Halsmuseum
kreeg een maximaal aantal bezoekers te
bergen. Er werd niet over Chopin gespro
ken, men liet hem zelf aan het woord met
een reeks markante composities, die ver
tolkt werden door de bekende pianist Sas
Bunge. Zo v.*as het goed, want waar zijn
muziek klinkt, zijn woorden overbodig.
De jonge pianist had zich een zeer zware
taak gesteld met een programma dat ge
weldige concentratie vergde. De beide Po
lonaises (op. 40 A en c) waren slechts te
beschouwen als een aanloop, om zich ver
trouwd te maken met de accoustielc en ook
wel een beetje om „erin te komen". Maar
bij de tweede reeks nummers, aanvangende
met de achtste Prélude, had de concertgever
de klankverhouding in zijn macht en nu
begon dan ook de geest van Chopin zich te
manifesteren. De polyryhtihmiek scheen
geen bezwaren op te leveren om de klank
helder en het geheel suggestief te houden.
Het Impromptu in Ges werd mede zeer
poëtisch gespeeld. Nochtans was Sas Bunge
deze avond doorgaans op z'n best op mo
menten dat hij zich als temperamentvol
virtuoos kon laten gelden. Zo maakte de
hartstochtelijke Baliade in f een sterke
indruk van zijn herscheppingsvermogen en
één van de hoogtepunten van zijn recital
is buiten kiif de finale van de Sonate in
b. Zo waren ook de brillante Etude in cis
uit op. 10 en vooral de monumentale in •a
uit op. 25, waarmee het recital op grootse
wijze besloten werd, veruit te verkiezen
boven de lyrische in E (op. 10, no. 3) en de
elegische in cis (op. 25, no. 7). Maar het
zou dwaas zijn 'hieruit de conclusie te trek
ken, dat het typisch romantische van een
gedragen Chopin-melodie de jonge pianist
niet ligt, temeer daar hij in de Etude in E
(op. 25, no. 5) het tegendeel bewees door
bij het „sostenuto" een buitengewoon no
bele expressie te geven aan de fraaie tenor
melodie. Dat was als cello-spel op de piano.
De grillige en salon-achtige Chopin van de
Mazurka's en van het Largo der Sonate
lijkt mij echter bij Sas Bunge nog niet vol
komen achter het notenspel vandaan te
komen. Er mag bij zoveel moois in zijn
prestatie, bij zoveel geestdrift, temperament
en vaardigheid, ook nog wel iets te wensen
blijven. Bovendien, we mogen het wel eens
goed bedenken, Chopin is een lastig heer
schap met zijn geregeld wisselende stem
mingen!
Overziet men het geheel, dan was er
volop reden om de vertolker van het zware
programma dankbaar te zijn. Overtuigende
momenten als in de Ballade, in de Sonate
en in enkele Etudes bepaalden de sfeer van
deze waardige Chopin-herdenking.
JOS. DE KLERK.
Amateurtoneel
„Cremer" speelde „Komedie"
Johan Broedelet, Noel Coward en Férenc
Molnar hebben zonder het zelf te weten bij
wijze van doopgeschenlc talrijke goede ge
dachten gestrooid in de kamer waar Henk
Bakker en Jan van Ees hun blijspel „Kome
die" ter wereld brachten. Maar drie is
teveel, zegt een oud kinderliedje, zelfs voor
bronnen van inspiratie. Het voornaamste
bezwaar tegen dit heus niet onaardige en
zelfs voortreffelijk speelbare stuk luidt dan
ook, dat er gegoocheld wordt met een over
vloed van vondsten en verrassingen die
elkaar om bet hardst ontkrachten. Elke
grappige inval leidt op de een of andere
wijze tot grenzenloze overdrijving. Boven
dien tiert er in deze lusthof een ontstellende
hoeveelheid onkruid van buitenlandse
woorden hetgeen niet getuigt van liefde
voor de vaderlandse letteren!
„Cremer" bracht dit stuk gisteravond
voor de derde keer in ruim tien jaar (met
een telkens andere bezetting) in première.
Het succes bleef ook nu niet uit. Ondanks
de genoemde gebreken bevat het menige
aardige scène en snedige opmerking, vooral
in het gedeelte voor de pauze. Het is een
wonderlijke verhaspeling van toneel en
werkelijkheid, met als centrale figuur een
adellijk jongmens, dat enige malen van zijn
vader het vreemde bevel krijgt om binnen
het uur een verloving te sluiten dan wel in
het huwelijk te treden. Bij zijn pogingen
om het zover te brengen wordt hij het
slachtoffer van zijn eigen vindingrijkheid,
hetgeen de toeschouwers aanleiding geeft
tot vaak buitensporig vermaak.
Zoals wij dat gelukkig gewend zijn,
stond de vertoning op een behoorlijk peil
en waren de spelers voorbeeldig op elkan
der, ingesteld. Helaas echter is het nodig
deze amateurs er op te wijzen dat zij nogal
onverstandig handelen door zichzelf de
allures van beroepsacteurs aan te meten.
Eki Oostwald-Bouwer bijvoorbeeld bedient
zich meer en meer van een serie toontjes
en maniertjes, die haar zeker niet geringe
natuurlijke talent ernstig geweld aan doet.
Op een enigszins andere wijze maar met
hetzelfde resultaat probeert Wim Rijke af
en toe een komische uitwerking te berei
ken, die buiten zijn rol omgaat of er althans
niet uit voort komt. Laat men zich spiegelen
aan de correcte stijl, waarmede Jacques
Timmerman op het tweede plan een butler
met traditionele mensenkennis vertolkte.
Kees Crombouw was opgescheept met een
tekst, die hem een onmogelijke houding ten
aanzien van de gebeurtenissen voorschreef,
maar hij bracht een frappei'end uiterlijk
mee.
Hulde zonder reserve komt toe aan An
neke de Wilde, die overtuigend van haar
veelzijdig kunnen blijk gaf. Zij speelde
comedie in de ware zin van het woord, zo
wel onder het mom van actrice als dat van
de aan Pygmalion herinnerende inbreekster.
Speciaal het relaas van haar zogenaamde
I levenservaringen in het tweede bedrijf, met
een ruw accent dat even ontroering wekte,
ging haar meeslepend af. Zij deed het zelfs
betreuren dat het maar een grap was.
DAVID KONING.
Gemeenteraadsverkiezingen
in Opper-Oostenrijk
Zondag zijn in Opper-Oostenrijk ge
meenteraadsverkiezingen gehouden. De
recht georiënteerde volkspartij kreeg in
80 procent van de gemeenten een meer
derheid. Zij zal 357 burgemeesters kiezen,
de socialisten 51 en het uiterst rechtse ver
bond 12.
Het blok van communisten en links
socialisten behaalde in geen enkele ge
meente een meerderheid.
De uitslagen komen nauw overeen met
die van de algemene verkiezingen van een
week geleden.
