Het Hek van de Dam-
Sinds de iabaksartikelen vrij zijn
wordt er meer gerookt
K!
roken.
Een eeuwfeest
Weer 93 gelukkige gezinnen in
Haarlem-Noord
J
TToens'kg
26 October 1949
?MNIE.ONDERZOEK WIJST UIT:
Vooral pijptabak is zeer in trek
een representatief deel van onze be-
ii 2 heeft het Nederlands Instituut voor
•fpublieke Opinie in September de vraag
^Sfods 1 Juli zijn de tabaksartikelen van
on gegaan. Welke van deze artikelen
df,°s u sindsdien meer, welke minder?"
Antwoorden:
Rookt
meer
x 55
O T3
x *3
o 'a "c
5 ri
si!
t- ao
19 pet.
12
14
19
20 pet.
15
7
7
61 pet.
73
79
74
Sigaretten
Sigaren - -
Pijptabak
Shag
(invallend is hoe de omzet van pijptabak
de afschaffing van de distributie geste-
is Veertien procent van de bevolking
^nkt nu meer pijptabak dan toen de roolc-
Skelen nog gedistribueerd werden Daar
at zeven procent van de bevolking tegen-
Jver die nu minder pijptabak is gaan
ook de „consumptie" van shag is
derk gestegen; 19 procent van het publiek
U nu meer shag, tegen 7 procent die nu
siinder shag rookt dan vóór dat de distri
butie vrij was.
Het sigaretten verbruik is ongeveer op
betzelfde peil gebleven. Alleen het aantal
waren-rokers is afgenomen: 12 pet. rookt
«fineer, dan 15 pet. nu minder sigaren
dan toen de distributie nog niet was opge-
Tlles bij elkaar genomen vinden we
^termeer antwoorden „ik ben meer gaan
roken", dan „ik ben minder gaan roken".
%ds de distributie vrij is. wordt er dus in
Nederland meer gerookt dan daarvoor.
Dat wil echter nog niet zeggen dat er
p-rer aan roken wordt uitgegeven dan toen
er nog distributie was. Opvallend is immers
da» er meer mensen (goedkope) shag zijn
E;Èn roken maar dat er daarnaast velen
yn die minder (dure) sigaren zijn gaan
"Dat is echter niet alleen een gevolg van
büfeit dat de dubbeltjes thans vaker wor
den omgekeerd voor ze worden uitgegeven.
B(i de laagste inkomens-trekkers is het
eatal mensen dat minder sigaretten is
Geschenkzendingen
naar Indonesië
Beperking van vrijstelling
van invoerrechten
De in Indonesië bestaande vrijstelling
van tabaksaccijns, invoerrecht en statistiek-
recht, tot een bepaald quantum of gewicht,
naar Indonesië ten behoeve van particu
lieren in te voeren en niet voor de handel
bestemde tabaksproducten (dit zijn der
halve sigaretten enzovoort in zogenaamde
geschenkzendingen) zal met ingang van 1
Januari 1950 enige beperking ondergaan.
Van die datum af zal de vrijstelling gel
den voor 200 sigaretten of 50 sigaren of
i/2 kg gekorven tabak óf i/2 kg van deze
tabaksproducten tezamen.
STAKING BIJ WERK IN DE COEN-
HAVEN
Honderdtwintig arbeiders van de aan
nemers- en betonhouw-maatschappij Hil-
len en Roosen te Amsterdam hebben op
het complex van de Coenhaven het werk
neergelegd. Zij eisen voor bijzondere pres
taties een extra toeslag'. Zes weken ge
leden is met de uniebonden en de EVC een
overeenkomst gesloten, waarbij de loon-
kwestie nader werd vastgelegd. De maat
schappij betaalt het contractloon plus 25
procent volgens de dispensatieregeling. De
aannemers die op dit complex de werk
zaamheden uitvoeren hebben nu onderling
besloten niet afzonderlijk met de EVC in
contact te treden over deze loonkwestie.
gaan roken, veel groter dan het aantal
mensen dat meer sigaretten is gaan kopen
sinds de distributie vrij is. Bij de midden
klasse en welgestelden daarentegen vinden
we nu meer mensen die meer sigaretten
zijn gaan kopen dan vroeger.
Met de shag is het andersom. De omzet
daarvan is sterk toegenomen onder de min
der gesitueerden. Bij de beter gesitueerden
daarentegen is van een vermeerdering van
de omzet van shag geen sprake.
De dure sigaren worden meer gerookt
dan vroeger door de beter gesitueerden en
minder door de minder gesitueerden.
Alleen dc pijptabak neemt een uitzon
deringspositie in. Arm en rijk is meer pijp
tabak gaan roken sinds de distributie vrij
is! (Nadruk verboden).
Gezicht op het nieuwe complex van Sint Jozef" aan het Jephtaplein in Haarlem
,St. Jozef" kreeg er een mooi blok bij
We mogen dan allemaal mopperen, dat
het met die woningbouw lang niet vlug ge
noeg gaat, ja, dat we zelfs eerder achter-
dan vooruit gaan; zo langzamerhand is er
sinds 1945 in Haarlem-Noord weer een
stad bijgebouwd.
In het bijzonder tussen de Vondel- en
de Vergierdeweg zijn hele wijken verrezen
en het Jephtaplein, tot voor kort nog een
weiland waar de koeien graasden, vormt in
stedebouwkundig opzicht vooral door
het effect dat de wat forsere bebouwing
van de Muiderslotweg maakt een aan
trekkelijk punt.
Daartoe dragen in niet geringe mate de
door de Haarlemse architect B. J. J. M.
Stevens ontworpen winkels en woningen
van de R.K. Woningbouwvereniging Sint
Jozef, die over enkele weken gereed zijn,
bij. Het zijn er 97, waarvan acht duplex-
huizen, vijf woningen voor grote gezinnen
en vier winkels met bovenwoningen.
In de winkels komen een bakker, een
slager, een kruidenier, een melkhandelaar.
De bewoners in 'de omtrek behoeven voor
hun eerste levensbehoeften dus niet ver te
lopen. En een paar Haarlemmers, die al
lang op een eigen zaak hebben gevlast,
kunnen hier een bedrijf gaan opbouwen.
„We hebben erg veel pleizier in deze
bouw gehad", zegt de aannemer, de heer
Weber, van de Bloemendaalse firma J. We
ber en A. J. Wijsman en hij verklaart hoe
dat komt: voor het eerst sinds lange jaren
meer en betere materialen en vooral ook
beter geschoold personeel met liefde voor
het vak.
Over het hele complex is ongeveer een
jaar gebouwd, de zeven weken dat het werk
door de stucadoorsstaking was gestagneerd
inbegrepen.
De huizen hebben een gemiddelde inhoud
.van 265 kubieke meter; die voor de grote
gezinnen komen daar ver boven uit. Tedere
woning kwam gemiddeld op elf mille, het
gehele complex werd voor 946,000,aan
genomen, het ophogen van de grond in
cluis. De gemiddelde huurprijs ligt om en
bij de zeven gulden per week; voor de
grootste percelen bedraagt hij acht en een
halve gulden, waarbij dan nog een paar
■en kapconcours, waarvoor de eisen zo
gesteld waren, dat alleen de be-
waamste coiffeurs er aan konden deel-
Jjeinen, wond plaats te Westminster. Lon-
®en, De deelnemers aan deze competitie
een schriftelijk examen afleggen
•ft oovendien hun bekwaamheid tonen op
w gebied der kapkunsthet maken van
Pruiken, en historische kapsels inbegrepen.
coroiuo Jean Black, een van de jury-
Wen, onderwerpt, een der examen-proe-
tJen aan een deskundig onderzoek.
dubbeltjes voor het onderhoudsfonds en
de contributie voor de bouwvereniging
komen. Voor een arbeidersbudget dus een
tamelijke belasting, doch men hoopt de
huurtoeslag-regeling van rijk en gemeen
te ook op dit blok van toepassing te krij
gen en bovendien bestaat de redelijke ver
wachting, dat de 15 huurverhoging niet
voor de bewoners van dit door Païamedes-
straat, Vondelweg, Jephtaplein en -straat
begrensde blok zal gelden, omdat de ge
stegen bouwkosten reeds in de huurprijs
verdisconteerd zijn.
De heren Weber en Wijsman zijn in het
bijzonder trots op hun keukens en geen
wonder, want zij zijn een lust voor het
oog. Hun mening wordt door bewoonsters
want velen konden om zo te zeggen met
hun verhuizing niet wachten tot de verf
droog was volkomen gedeeld. Algemeen
worden deze ruime domeinen voor de huis
vrouw, met hun vooroorlogse betegeling
en hun granito-uitrusting, geroemd. De hy
giëne wordt ook gediend door de douchecel
die in geen enkele woning (met uitzonde
ring van de benedenverdieping der duplex-
1 ïuizen) ontbreekt.
Deze, als wij ons niet vergissen, voor de
eerste keer in Haarlem toegepaste „twee-in
één oplossing" ziet er ook al erg aantrek
kelijk uit. De bovenwoningen zijn voor
de jonge en grotere gezinnen bestemd, de
benedenverdieping voor bejaarden. Wan
neer mettertijd wat meer speling komt in
de woningvoorraad en de oudjes een pas
sender bewoning geboden kan worden, be
hoeft slechts een deur te worden wegge
broken en de gehele woning komt ter be
schikking van de bovenbewoners.
Intussen is he't nog lang niet zover. Want
bij „St. Jozef'' staan er nog een dikke 250
gegadigden op een sedert lang afgesloten
wachtlijst. „Dat is juist de reden, dat het
bouwen ons, ondanks de grote moeilijk
heden die de beperkingen van de na-oor-
logse tijd ons oplegt, meer voldoening geeft
dan vroeger. Want nu hebben we bij ieder
huis dat klaar komt het gevoel, dat we
daadwerkelijk hebben bijgedragen tot de
leniging van de woningnood".
Verloren stad ontdekt
Walter Fairservis, licl van de anthropolo-
gische afdeling van het Amerikaanse na
tuurhistorische museum, heeft verklaard,
dat een „verloren stad" ontdekt is in Zuid
west Afghanistan, Men meent hier te doen
te hebben met de stad Pershawaroen. De
vrij goed bewaarde overblijfselen van deze
oude stad, die ten tijde van de kruistochten
in baar bloeiperiode was en meer dan
100.000 inwoners had, zijn toevallig ontdekt
door een Amerikaanse expeditie, toen deze
door de Dodenwoestijn in Afghanistan trok.
De stad had een lengte van ongeveer 10
k.m. en een breedte van ongeveer 8 k.m.
De huizen, monumenten, fonteinen en
bruggen zijn goed bewaard en de leden van
de expeditie hebben zelfs keukengerei en
meubelen in buitengewoon goede staat aan
getroffen.
Van de afd. Haarlem der
Ned. Mij. tot Bevordering
der Geneeskunst
Het eeuwfeest van de Nederlandse Maat
schappij tot Bevordering der Geneeskunst
is, groot opgezet, in Amsterdam gevierd. Dit
ligt nog vers in het geheugen. Daarom heeft
de afdeling Haarlem en omstreken dezer
Maatschappij besloten om haar eigen eeuw
feest te beperken tot een onofficiële her
denking. Dus zonder een receptie en offici
ële redevoeringen. A.s. Zaterdag wordt
in Brinkmann een maaltijd gehouden, ge
volgd door een bijeenkomst waarin vrou
wen van dokters de revue „Zo zijn ze!"
zullen opvoeren.
Bij de afdeling Haarlem en omstreken
zijn thans 240 leden aangesloten.
Sjeune kebbits
Het paard van de groenteboer is bruin,
zijn huid glanst en weerspiegelt het geel
van de gelakte kar, met opstand. Het ge
wone aanzien dus van een groentekar met
garnituur. De baas is ookal van het ge
bruikelijke aanzien. Maar als u denkt dat
deze groenteman een gewone groenteboer
is vergist u zich. Hij spreekt buitenlands
als het nodig is. O zo! Zelf hebben wij het
gehoord. Bij een Engelse dame had hij aan
gebeld en presenteerde daar zijn waar. En
ziet, de dame had wel trek in de mooie
groene kool. Gedachtig aan vroegere ge
sprekken klonk het prompt: „fijne Kebbits
mefrow, sjeune Kebbits".
Het werd prima verstaan ook. De „Keb
bits" verwisselde van eigenaar.
De Bossche politie heeft dezer dagen een
inval gedaan ten huize van V. D. L. te Den
Bosch. De Amsterdamse recherche en het
internationale bureau tot bestrijding van
handel in verdovende middelen verdachten
V. d. L. er van, te handelen in verdovende
middelen. Een hoeveelheid van 23.000 mor-
phinetabletten werd bij hem aangetroffen.
V. d. L. heeft deze morphine destijds uit een
Engelse dump gestolen.
Van de olieraffinaderijen, die voor de oorlog in Indonesië waren gevestigd, werkt
thans alleen het bedrijf van de Bataafse Petroleum Maatschappij op volle capaciteit.
Met de ivederopbouio van de andere bedrijven is men op het ogenblik druk bezig
en enkele daarvan hebben de arbeid dan ook reeds gedeeltelijk kunnen hervatten.
Èen gedeelte van het laboratorium der „Standard Vacuum" te Soengai Gerong
(Palembang) ivaar evenals bij de B.P.M. zeer veel Indonesiërs tewerk gesteld zijn,
die een uitstekende sociale verzorging genieten.
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 26 OCTOBER
Stadsschouwburg; „Metropolitan ballet", 8
i /-^brandt: „Singende Engel", alle leeft.,
it >en k*® uur- Palace: ..Tussen liefde
izonaeja j,( 2. 4.15. 7 en 9-15 uur. Luxor
öi s>i?eglrnent der verdoemden". 2, 4.15, 7
City: „Een avontuur in Berlijn",
tuin il i 4-3®' 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De
H»ic. ii xas"'- 7 en 9.15 uur. Frans
1geheim van Mayerling". 18 j., 2.30
arken in nUur- Spaarne 17: Expositie woon-
iU-22 uur (tot en met 30 October).
DONDERDAG 27 OCTOBER
H^osc°pen; Midcteg. en avondvoorstel-
Hoe het groeide
De Amsterdamse vroedschap heeft een
crediet van 35.000 gulden verleend om
in Februari het, honderdjarig bestaan
van de dienst van publieke werken
enigszins in overeenstemming te vieren
met de wijze waarop men daar met ka
pitalen goochelt Er komt dan ook een
grote tentoonstelling. De dit jaar in uit
voering zijnde werken, van bestrating
tot aanleg van nieuwe havens, vergen
maar liefst de somma van vijftig mil-
lioen. Dat ging vroeger anders. Ten tijde
van koning Lodewijk stelde een specia
le commissie eens een onderzoek in naai
de kosten van de openbare werken en
rapporteerde letterlijk: „De dienst ver
slindt jaarlijks het onmetelijke bedrag
van 750.000 guldens en hierop kan ze
ker een vijfde gedeelte bespaard wor
den".
De zware gang
Toen daar gisteravond die auto met
een vaartje van een kilometer of vijftig
van het Rembrandtsplein kwam, een
halve cirkel om een taxi draaide
en vervolgens de Reguliersbreestraat
inzeilde waar de bestuurder blijkbaar in
een verscheurend dubio raakte welk
trottoir hij het liefst van nabij zag, want
hij bezocht met zijn voertuig onpartijdig
zowel linker- als rechterweghelft, wij
herhalen, toen wij deze gemotoriseerde
late feestganger aan de Franse slag za
gen, hielden wij ons hart vast voor de
twee agenten, die de weg opsprongen
en door middel van gebiedende handge
baren de nevel die voor 's mans brein
hing, trachtten te doorbreken om hem
tot halthouden te brengen.
De man achter het stuur beschouwde
deze politiële actie waarschijnlijk als
oen plotselinge uitbarsting van diepe
genegenheid, want hij wuifde minzaam
terug, als was hij een vorst die het goed
met zijn onderdanen meent. Nu wat dat
natuurlijk een misvatting en hij be
greep het pas toen er een fluitje begon
le snerpen.
Hij kwam meteen met knarsende rem
men tot stilstand, stapte uit en sloop op
zijn tenen naar de agenten. Op een in
drukwekkende fluistertoon sprak hij tot
dc wetsdienaren: „Ssshhhht. Moejjede-
nienzewakkermake?" en trachtte zich
daarna te verwijderen, als was er niets
gebeurd.
Nu weten wij wel dat het gevoel voor
humor van Amsterdamse politie-ambte-
naren en tram-conducteurs stof voor
hele rubrieken geeft, maar dat de on
derhavige brigadier deze terechtwijzing
zou ontvangen met: „Zo vader, hebben
ze gesmaakt", achtten wij een verbazend
bewijs van medeleven.
„Zè, zè", zei de man in de staat van
verontwaardiging die het doeltreffendst
kan worden bereikt door een uitgebreid
verbruik van Z.O.G.. „khepdermaaréên-
gehad". Hij sloot deze mededeling af met
een serie onsamenhangende klanken, die
waarschijnlijk moesten dienen om de
politie ervan te overtuigen dat hij zeer
wel bij zinnen was, doch nauwelijks het
gewenste effect bereikten.
„Geef jij je contact-sleuteltjes maar
eens hier, broer", zei de brigges, blijk
baar van plan om alle registers van het
familie-leven te bespelen. Er ontstond
daarop enige achterdocht in de alcohol-
mist. De man dacht een hele tijd ondiep
na en zei toen overredend: „Doeniezo-
rotjóh". Dat had hij natuurlijk beter
unnen laten, want voordat hij het
wist maakte de brigges zich met blik
semsnelle greep van het sleutelbosje
meesier en zei op strenge toon: U kunt
morgenochtend om zeven uur uw wa
gen terug kr-'on halen bij het bureau
Singel en U zoekt nou maar een hotel".
Toen de man dat alles verwerkt had,
zei hij: „Daddoeniknie" en nam een
halsstarige houding aan, „Asdiewage
naar 'et beroo gaat", zei hij, „gaanik-
mee". „Dat kan gebeuren", zei de brig
ges en gaf door middel van een Japanse
greep het sein, dat de optocht kon be
ginnen. Eén van de vele optochten die
avond aan avond uit het vermaakscen
trum van Amsterdam met nimmer wis
selende zekerheid naar het sobere per
ceel van de politie aan 't Singel leidden.
De automobielen die erheen gebracht
worden, geven het bureau het aanzien
van de parkeer-plaats van een nacht
club en die indruk wordt nog versterkt
door het aanzien van de gasten, die om
een of andere reden het verblijf in het
politie-bureau prefereren boven dat in
een hotel. Op mooie zomeravonden of
wanneer het binnen te vol wordt, zetten
zij zich op de stoep en zingen daar
soms vierstemmig liederen. Zij hebben
er een fraai uitzicht op de Munt en het
Singel en korten zich de lijd met het
uiten van critiek op het waarnemings
vermogen van de politic en het bespot
telijke van de gedachte dat de mens na
een paar borreltjes geen auto meer zou
kunnen besturen. Af en toe wordt er
één opstandig en verlaat de stoep om
een onderhoud met de dienstdoende in
specteur'aan te vragen. Hij eist dan on
middellijk zijn vierwielig motorvoertuig
terug en dreigt in geval van weigering
de inspecteur dat hij er meer van zal
horen. Nu is een eenvoudige herhaling
van dit dreigement door de inspecteur
meestal voldoende om het gezelschap op
de stoep, weer compleet le maken. Het
moet trouwens gezegd, dat de politie
een vaderlijke toewijding aan een groot
vaderlijke tolerantie paart bij de be
handeling van haar klantjes. Deze val
len doorgaans na een paar uur in de
slaap der onrechtvaardig behandelden
en snurken dan op verongelijkte toon de
nacht uit. Om zeven uur worden zij ge
wekt door een agent die de sleuteltjes
weer uitdeelt. Zij gaan dan naar huis
meestal met een kater en soms met een
bekeuring, die geld gaat kosten. Maar
altijd met de zwaarste psychologische
straf, die de politie voor deze overtre
ding in petto heeft: de noodzaak om
thuis opheldering te verschaffen over
de nachtelijke afwezigheid.
Hun gang is dan ook zwaar als lood.
Knijpbril
Een van de verschillen, waarop wij
niet nader zullen ingaan, tussen Parijs
en Amsterdam ligt opgesloten in de
Oudemanhuispoort, een grotendeels
overdekte straat tussen twee van
de meest schilderachtige burgwallen,
die de hoofdstad zich in deze voort
varende tijd nog veroorloven kan. Wij
bedoelen dat het er op een mistroostige
herfstdag niet om uit te houden is. Al
het stof dat de wereldgeschiedenis heeft
doen opwaaien, ligt hier verzameld in
metershoge stapels naarstig beduimelde
boeken. Die worden in de loop van ie
dere morgen door de kooplieden uit
sombere muurspelonken gelicht en op
ruwe toonbanken uitgestald. Boven een
der ingangen van dit voorportaal dei-
universiteit kan men een enorme ge
beeldhouwde knijpbril aantreffen, een
diepzinnig symbool van de wetenschap,
die even verder in zo ontstellend ruime
mate voor het grabbelen ligt. Toen wij
een kwartier tussen de gevolgen van de
uitvinding der boekdrukkunst gesnuf
feld hadden, zoals dat technisch heet,
waren wij tot de verrassende conclusie
gekomen dat alle letterkundige werken,
ivaarvan men de titels uit het hoofd moet
leren, ook werkelijk bestaan. Verder
konden wij vaststellen dat zowel de
Romantische Werken van Jacob van
Lennep als de dramatische proefstukken
van Johan C. P. Alberts tot de stief
dochters der negotie behoren. In de
gauwigheid lazen wij nog net dat het bij
houden van een dagboek de laatstge
noemde auteur alleen al vijf gulden
heeft gekost aan de hem als inspiratie
bron dienende kleintjes koffie.
Hij komt, hij komt
De intocht van St. Nicolaas in de
hoofdstad heeft dit jaar reeds op 30 No
vember plaats om redenen van midden-
standsbelang. Naar ons van bevoegde
zijde ter ore kwam, hebben de uit een
tienjarige distributieperiode voortge
vloeide zorgen inzake de aankoop van
suikergoed en marsepein niet verzuimd
Het Ballet der Lage Landen heeft
deze week bezit genomen van het
kleine Theater de la Mar om daar
iedere avond een serie proeven te
geven van de ontwikkeling der
danskunst in de loop der tijden. Van
de medewerkenden noemen wij
Mascha ter Weeme, Elisabeth Her
mann, Max Dooyes en Aart Ver-
steegen.
Vanavond wordt in het Concertge
bouw de dirigent S. H. Englander
herdacht, die in de oorlog is omge
komen als slachtoffer van het natio-
naal-socialisme, met een programma
van koorzang. Morgen heeft er we-
In de hoofdstad uit
derom een volksconcert plaats onder
leiding van Hein Jordans, waarop
Thomas Magyar het vioolconcert
van Walton ten gehore brengt. In
liet British House aan de Heren
gracht worden op Vrijdagavond,
werken van Nederlandse en Engelse
componisten uitgevoerd door Ama
ryllis Fleming (cello), Laurens
Bogtman (zang), Piet van der Hurk
(fluit) en Felix de Nobel (piano).
In de kleine zaal van het Concert
gebouw geeft de Amerikaanse violist
Louis Kaufman (die in de films
„Gejaagd door de wind" en „De
vjoeste hoogte" optrad) een recital,
dat onder meer werken van Bach
en Darius Milhaud bevat. Annette
Kaufman begeleidt hem aan de vleu
gel.
Kunsthandel Buffa in de Kalver-
straat exposeert tot 12 November
een keuze uit de tekeningen van
Charles Roelofsz.
hun invloed te doen gelden op de reeds
bejaarde kindervriend, wien het rijden
in een ongunstig jaargetijde over de
daken ook niet in de koude tabbaard is
gaan zitten. Zozeer ging hij hieronder
gebukt dat zijn gestalte, tot dusver rijzig
als die van Eduard Verkade, waarmee
hij trouwens ook de markante gelaats
trekken gemeen had, in aanzienlijke
mate ineenzakte. Vooruitgeschoven waar
nemers beweren thans dat men zelfs
mag spreken van een treffende gelijke
nis met de acteur Paul Huf, welke in
druk nog wordt versterkt aldus
schrijft men ons doordat Sinterklaas
de achteruitgang van zijn postuur tracht
te compenseren door een opvallende
verfijning van gebaar en een overbe
schaving van zijn dictie. Aan de reeds
vaak in discrediet gebrachte authenti
citeit van de goedheiligman behoeft
echter geen grein van twijfel te bestaan,
want hij zal de rode tabbaard om de
schouders plooien welke de kinderen in
hun liederen bij de haard zo aandoenlijk
plegen te bezingen. BOEDA
„Partij van de Arbeid
achter Atlantisch Pact"
Standpunt ten aanzien van de
gewapende macht toegelicht
„De Partij van de Arbeid" wenst een
volstrekt positieve houding aan te nemen
ten aanzien van de verdediging van het
Westen tegen de intense dreiging uit het
Oosten. Zij is bereid voor deze verdediging
grote offers te brengen, die onvermijdelijk
de levensstandaard van het Nederlandse
volk zullen verlagen. Dit standpunt kan de
Partij van de Arbeid echter alleen verdedi
gen wanneer zij er van overtuigd is, dat het
Nederlandse volk iets terugkrijgt, dat de
grootte van zijn offers rechtvaardigt."
Met deze woorden schetste de heer K.
Vorrink. voorzitter van de Partij van de
Arbeid gisteren op een bijeenkomst van de
Vereniging van Marineofficieren in de
Haagse Dierentuin het standpunt van zijn
partij ten aanzien van de gewapende macht.
De socialistische afkeer van het militai
risme kwam volgens spreker niet voort uit
een absolute afwijzing van een weermacht,
maar uit weerzin tegen de kapitalisti
sche machtsstrijd om afzetmarkten en in
vloedssferen. Na de eerste wereldoorlog
demonstreerde de mensheid haar onmacht
bij het organiseren van de vrede, de Vol
kenbond werd een fiasco, het nationalisme
leefde weer op. De economische crisis van
1923 bewees, aldus spreker, de onmacht van
het heersende systeem en werkte de op
komst van extreme organisaties in Italië
en Duitsland in de hand. Er ontstond in die
dagen een dreigend oorlogsgevaar. De heer
Vorrink betoogde, dat de oude S.D.A.P.
dat oorlogsgevaar destijds heeft ingezien.
In 1937 werd besloten om de eis tot natio
nale ontwapening uit het partij programma
te schrappen. Spreker verklaarde overtuigd
te zijn, dat de tweede oorlog voorkomen
zou zijn, als heel de wereld had begrepen,
dat men gezamenlijk tegen iedere aggressie
van nazi-Duitsland moest optreden.
De kruiserskwestie
Thans worden zij wederom bedreigd, zo
ging spreker voort. Na de tweede wereld
oorlog traden nieuwe tegenstellingen aan
de dag, geconcentreerd, aldus spreker, rond
het Russische gevaar.
Systematisch worden de economische
fundamenten van West-Europa ondergra
ven en als het Westen en de Verenigde
Staten van Amerika er niet in slagen de
sociale en economische problemen de baas
te worden, dan zal. aldus spreker, de toe
stand zeer gevaarlijk worden. Naar het
oordeel van de spreker was ook een mili
taire dreiging reeds aanwezig. Daaraan kon
volgens hem alleen een gecoördineerd
Europa en Amerika weerstand bieden. Het
tijdperk van de volstrekte souvereiniteit
der staten is voorbij, zo betoogde spreker,
van een nationale verdediging kan daardoor
geen sprake meer zijn. Er is alleen een na
tionale bijdrage in het organisch geheel van
strijdmiddelen van het Atlantisch Pact.
De heer Vorrink gaf als zijn mening weer,
dat ons land, als zeevarende natie, ook in de
maritieme verdediging een bijdrage moest
leveren. Hij betwijfelde echter of de krui
sers. die thans op stapel staan, wel de meest
geschikte bijdragen zouden zijn. In deze
opvatting meende hij steun gevonden te
hebben bij vice-admiraal Pinke, die blijkens
een recente verklaring in een der dagbla
den „een harmonisch vlootplan" als onmo
gelijk heeft verworpen.
Wcst-Duitsland moet meehelpen
Het doel: veiligheid in Europa, zal naar
sprekers oordeel niet bereikt kunnen wor
den wanneer West-Duitsland niet in het
West-Europese verdedigingsstelsel geïncor
poreerd zal worden. De heer Vorrink be
pleitte verder een snelle opbouw van de
gezamenlijke strijdmacht der West-Euro
pese unie. Hij toonde zich een voorstander
van één Atlantische defensiestaf onder één
commando. „Laten wij het grote perspectief
zien, dat de wereld ons thans biedt", zo
eindigde hij, „anders zullen wij overstroomd
worden door de barbarij uit het Oosten."
Op een desbetreffende vraag deelde
de heer Vorrink nog mede, dat het
standpunt, dat hij thans had ontvouwd,
gedeeld werd door geheel de Partij van
de Arbeid. Dit standpunt zou onver
anderd blijven, zo zeide hij, indien de
Partij van de Arbeid uit de regeling
zou treden en in de oppositie zou gaan.
Is daar dan kans op? zo werd gevraagd.
De heer Vorrink antwoordde, dat de
hoge kosten voor de landsverdediging
een verlaging van 't welvaartspeil met
zich mee zouden brengen. „Als die las
ten niet eerlijk over alle Nederlanders
zouden worden verdeeld en bijvoor
beeld dividenden zouden worden ver
hoogd om industriëlen te bevoordelen,
dan zou de P. v. d. A. de regering ver
laten".
ZWEEDS SCHIP OP WRAK GEVAREN
Het Zweedse stoomschip Astri van de
rederij Brodin te Stockholm is op de Noord
zee bij Zeebrugge op een wrak gestoten en
aan de grond gezet. Het voorschip maakt
water. De Astri was op weg van Antwer
pen naar Mombassa en meet bruto 2578
register ton.
Voetbal
Tweede Helft der competitie
begint Zondag 11 December
Op Zondag 13 November zullen de meeste
eerste klassers de laatste wedstrijden van
de eerste helft van het competitie-pro
gramma spelen. Enkele elftallen hebben nog
een achterstand, waaronder de eerste klas
sers uit Kennemerland. Besloten is Zondag
20 November te bestemmen als inhaaldag
en op die dag zullen ook de wedstrijden
voor de KNVB-bekcr, welke de afgelopen
Zondag zijn uitgesteld, worden gespeeld.
Voor 20 November staan voorlopig op het
programma HaarlemBlauw Wit, VSV
KFC en RCHHBS. Het is niet uitgeslo
ten, dat hierin wijziging komt, omdat de
volgende Zondag (27 November) ook als
inhaaldag beschouwd wordt. Een week
later (4 December) hebben de clubs, die in
een afdeling spelen met tien clubs, zoals de
eerste klassers, vrij en op Zondag 11 De
cember begint de tweede helft. Dat be
tekent, dat RCH naar HBS trekt, dat Haar
lem bezoek krijgt van Zeeburgia en VSV
van ADO.
Deze regeling is getroffen, opdat de
competitie gelijk opgaat en alle elftallen
op dezelfde dag het tweede deel der com
petitie kunnen beginnen.
Tweede Kerstdag is bestemd voor beker
wedstrijden.
Sport In 't kort
PERSOONLIJK KAMPIOENSCHAP VAN
NEDERLAND. De Dinsdag gespeelde par
tij Laros (IJmuiden)—Ligthart (IJmuiden)
om het damkampioenschap van Nederland
is in remise geëindigd.
