lARAPLUIES
r
SCHOTH
MOQUETTE TAPIJT
LOPER
Spel van het Voorlopig Nederland? dftal
viel tegen Middlesex Wanderers niet mee
Zege van 3-1 behaald
ij -A j i
LXISl
f5j
1
Vele Kamerleden vragen integrale
vergoeding der oorlogsschade
De radio geeft Vrijdag
Nuttige gedachtenwisseling op bijeenkomst
van voorlopig werkcomité te Haarlem
Ueefat
MMÜiémfl
VERT0 TAPIJT
5 70
BOUCLÉ LOPER
3 95
HAARDZEILÈN
WEEFSTOF
KATOENEN FILET
CRETONNE
VITRAGE
12.70
GOBELIN STOF
PANDA EN DE MEESTE3GGIDS
N
J
Wereldnieuws
Donderdag 27 October 1949
VOETBAL
<Ép
(Van onze sportredacteur
Het spelen van een oefenwedstrijd van
het Nederlands elftal heeft zijn nut. De
canriidaten, die iedere week op de cen
trale oefenavonden in Den Haag bij elkaar
komen, leren elkaar daar goed kennen,
maar als ploeg' op het veld komen zij niet
in actie. Daarom is een oefenpartij, zoals
er Woensdagmiddag .in tegenwoordigheid
van vijf en dertigduizend toeschouwers in
het stadion Feyenoord te Rotterdam ge
speeld is, van belang. Voor het publiek was
zij af en toe aantrekkelijk, want er werd
ondanks het stormachtige weer. waardoor
het soms moeilijk was de bal onder con
trole te houden, vrij vlot gespeeld en er
heerste vooral na de hervatting een grote
spanning. Toen verkleinde „Middlesex
Wanderers", een elftal goede Engelse ama- I
teurs van verscheidene clubs, dat de tegen-
partij vormde, de achterstand en het deed
zijn best de partijen op gelijke voet te
brengen.
Over het algemeen bracht de ontmoe
ting toch enige teleurstelling en het spel
was niet altijd bemoedigend voor de keuze
commissie van de KNVB. die tot taak heeft
een ploeg samen te stellen, welke in de
naaste toekomst de naam van het Neder
landse voetbal hoog moet houden.
Bij de samenstelling van het elftal had zij
voor het belangrijkste deel een keus ge
daan uit spelers, die vroeger al hun krach
ten aan het Nederlands elftal hebben ge
geven. Enkelen kregen opnieuw een kans
door het vertrek van Wilkes en het ont
breken van Van Roessel, die Zondag bij de
wedstrijd Zuid-NederlandLuxemburg zo
danig gewond werd, dat hij gisteren niet
kon uitkomen. Het is reeds zeker dat hij
Zondag 6 November, als de Belgen in het
zelfde stadion op bezoek komen en op 11
December, als Nederland tegen Denemar
ken speelt, niet van de partij zal zijn.
De keuze-commissie heeft de speler van
De Spartaan Meijer een kans gegeven. Hij
speelde in de eerste helft mee op de mid
denvoorplaats. De tweede-klasser kon over
het algemeen het tempo niet bijhouden en
was te langzaam in de snelle voorhoede,
waarin Lenstra en Schaap bijzonder actief
optraden.
Tegen de rust verrichtte de Amster
dammer goed werk en stelde Schaap in de
gelegenheid te doelpunten. Meyer heeft
echter niet voldaan. Na de rust verscheen
een andere middenvoor in het veld en wel
Roosenburg van Sneelc, die reeds enkele
malen de Oranjetrui heeft gedragen, doch
niet de juiste aanvalsleider bleek te zijn.
Toch ging er van hem meer kracht uit dan
van Meyer en hij loste enkele schoten,
waarvan één tegen de lat en twee maal
redde doelman Ivey ten koste van hoek
schoppen. Indien de keus moet vallen op
één van deze spelers dan geven wij de voor
keur aan de middenvoor uit Sneek. hoewel
wij vermoeden, dat hij tegen het stugge
verdedigen der Belgen weinig succes zal
boeken.
Met belangstelling zal de keuze-commis
sie ook het werk van doelman Kraak heb
ben gade geslagen. Voor de IJmuidenaar
hopen wij, dat hij weer het doel van het
Nederlandse elftal mag verdedigen. Dat
heeft hij immers zo kranig gedaan in Maart
tegen de Belgen, toen hij gewond raakte en
enige tijd uitgeschakeld werd. Maar zijn
optreden voor de rust rechtvaardigde echter
niet een verkiezing. Het leek wel, of hij
wat onwennig stond bij de achterspelers.
Hij verliet zijn doel wel eens en dat ont
snapte ternauwernood enkele malen aan
een gevaar. Dat doelpunten uitbleven was
een geluk. Een maal werd Kraak gepas
seerd, toen hij niet positief genoeg ingreep,
maar de Engelsman, die de bal in het doel
werkte, stond buitenspel. Na de rust kreeg
Kraak het minder druk. Hij was toen beter
op dreef en liet enkele malen zien. dat
hij het keepen niet verleerd is.
Schaap en Lenstra vormden de rechter
vleugel en deze spelers zijn het best voor
de dag gekomen. Zij begrepen elkaar wel
iswaar niet altijd, maar toch zetten zij de
meeste aanvallen op. Schaap nam twee
doelpunten voor zijn rekening en Lenstra
het derde. De andere vleugel Timmermans-
Clavan was minder goed op dreef. In in
ternationale wedstrijden hebben zij beter
gespeeld. Mogelijk deden zij het deze mid
dag wat kalmer aan, doch gezegd dient te
worden, dat zij op hun weg naar het doel
veel tegenstand ondervonden van de En
gelse rechtsachter Wallis, die een goede
partij speelde.
De namen uit de middenlinie De Vroet,
Terlouw en Van Sehijndel zijn bekend.
Allen waren behoorlijk in vorm, de een
meer dan de ander en zij zullen wel ge
kozen worden. De spil heeft weer laten
zien, dat hij niet gemakkelijk te passeren
is en dan verleende hij steun aan de ach
terspelers. Dat was voor Steenbergen wel
eens nodig, omdat hij niet altijd op zijn
qui-vive was en te weinig aandacht aan de
aanvallende Engelsen besteedde. Van
Sehijndel, die in het vorige seizoen prach
tige partijen gespeeld heeft, was minder
op dreef, maar mogc-lijk spaarde hij zich
voor de volgende week. als er meer krachts
inspanning van hem gevergd wordt. On
danks het klimmen der jaren blijft De
Vroet nog een kracht, waarop gerekend kan
worden. Vooral voor rust speelde hij een
goede partij.
Tenslotte nog iets over H. Schijvenaar,
TWEEDE KAMER
Meningen over de financiering lopen uiteen
(Van onze parlementaire redacteur).
Met een onderbreking van de interpel
latie-Vermeer over cie uitzending van
dienstweigeraars naar Indonesië heeft de
Tweede Kamer Woensdag van één uur tot
half acht onafgebroken vergaderd over het
wetsontwerp betreffende de materiële
uorlogssehade.
De debatten zijn thans in eerste instantie
geëindigd. Heden komt minister Lieftinck
aan het woord en hij zai ongetwijfeld uren
nodig hebben om de lange rij van sprekers
te beantwoorden.
Uit de aard der zaak konden Woensdag
middag weinig nieuwe gezichtspunten ge
opend worden. Velen bepaalden zich lot
detailkwesties, die bij de behandeling van
in alle soorten en kwaliteiten
vanaf 10 gulden bij
GROTE HOUTSTRAAT 47
HAARLEM - TEL. *18036
Overtrekken - Eigen atelier
Meyer, die in de eerste helft de midden voorplaats bezette in het Voorlopig Ne
derlands elftal, tracht de Engelse doelman Ivey te passeren.
die rustig werkte en vele aanvallen van de
Engelsen onderbrak. Hij behoorde tot de
beste spelers.
De Engelsen beschikten over een homo
gene ploeg. De samenwerking was prachtig
en goede aanvallen werden opgebouwd.
Productief was hun werk evenwel niet.
Steeds trachtten zij met kort spel het doel
te benaderen, m'aar dan waren Terlouw en
Schijvenaar op hun post, om het gevaar te
keren. Voor rust losten zij van verre af
stand schoten en enkele keren bijna met
succes. De linksbinnen Rawlings schoot de
bal eens tegen de lat. De bal stuitte vol
gens onze mening achter de doellijn op de
grond en vermoedelijk door de wind kwam
hij weer in het veld terug. Het was voor
scheidsrechter Aussum niet waar te nemen,
of de bal al of niet de lijn gepasseerd was.
Repareren
(Adv.)
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen.
8,00 Nieuws. 8.15 Orgel. 8.50 Voor de vrouw.
9.00 Platen. 10.00 „Thuis". 10.05 Morgenwij
ding. 10.20 Platen. 10.30 Voor de vrouw.
10.45 Koor. 11.05 Voordracht. 11.25 Platen.
12,00 Musette-orkest. 12.30 Weerbericht,
12.33 Sportpraatje. 12.45 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15 Zang en orgel. 13.45 Platen. 14.00 Voor
de vrouw. 14.20 Strijktrio. 14.55 Literaire
causerie. 15.15 Residentie-orkest en soliste.
16.00 Filmprogramma. 16.30 Voor de jeugd.
17.00 Kwartet. 17.20 Muzikale causerie. 18.00
Nieuws. 19.15 Felicitaties. 18.30 Voor de
strijdkrachten. 19.00 „Denk om de bocht".
19.15 Accordeonmuziek. 19.30 „Mensen ko
men tot geloof". 19.30 Kerkelijk nieuws.
20.00 Nieuws. 20.05 Hobo, fagot en piano.
20.30 „De mens op aarde". 20.55 Boekbe
spreking. 21.00 Verzoekprogramma. 21.40 ..De
ducdalf". 22.00 Buitenlands weekoverzicht.
22.15 Platen. 22.40 „Vandaag". 22.45 Avond-
wiiding. 23.00 Nieuws. 23.15 Platen.
HILVERSUM II, 414,5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Populaire muziek. 7.45
Gebed. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.30 Water
standen. 9.35 Schoolradio. 10 00 Platen 11.00
Voor de zieken. 11.35 ..Als de ziele luistert".
11.45 Platen. 12.00 Angelus. 12.03 Amuse
mentsorkest. f 12.30 Weerbericht). 12.55 Zon
newijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Lunchconcert.
13.45' Platen. 14.15 Gevar.programma. 15.00
Schoolradio. 15.30 Dansmuziek. 16.00 Voor
de zieken. 17.00 Voor de jeugd. 17.15 Kin
derkoor. 17.45 Promenade-orkest. 18.45 Voor
de kinderen. 19.00 Nieuws. 19.15 Regerings
uitzending. 19.30 Blaaskwintet. 20.00 Nieuws.
20.05 De gewone man. 20.12 Omroeporkest.
21.22 „Ja. zo was 't22.25 Pianoconcert.
22.45 „De zin van 't huwelijk". 23.00 Nieuws.
23.15 Dansmuziek.
BRUSSEL 322 M.
12.00 Gramofoonmuziek. 12.30 Weerberich
ten. 12.32 Omroeporkest. 13.00 Nieuws. 13.15
Gramofoonmuziek. 14.00—14.45 en 17.00 idem.
17.05 Nieuws, 17.15 Engelse les. 17.30 Gramo
foonmuziek. 18.15 Godsdienstige causerie.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19,30
Gramofoonmuziek. 19.45 Idem. 20.15 Film
overzicht. 20.30 Omroep symphonie orkest.
21.05 Kunstkaleidoscoop. 21.20 Gramofoon
muziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Gramofoonmu
ziek. 22.50 Nieuws. 22.55—23.00 Gramofoon
muziek.
Het verloop van de strijd
Doordat de Middlesex Wanderers met
hun bus in het verkeer vast gezeten hadden
begon de wedstrijd twintig minuten te laat.
De volgende ploegen traden aan:
Voorlopig Nederlands elftal:
doel: Kraak (Stormvogels);
achter: Steenbergen (SW) en Schijvenaar
(EDO);
midden: Van Sehijndel (SW), Terlouw
(Sparla) en De Vroet (Feyenoord);
voor: Lenstra (Heerenv.). Schaap (Gooi),
Meijer (Spartaan). Timmermans (ADO) en
Clavan (ADO).
Middlesex Wanderers:
doel: Ivey;
achter: Wallis en Gadsden;
midden: Topp, Stoker en Fright;
voor: Lewis, Kelleher, Stannard, Rawlings
en Robb.
Schaap opende na elf minuten de score
door een hoge voorzet van Lenstra ineens
op zijn schoen te nemen en de bal laag en
hard lang Ivey te jagen. Precies na een
half uur werd het 2-0, weer door toedoen
van Schaap. Een switch had Meijer op de
vleugel gebracht en een lage voorzet volg
de, waaruit de Hilversummer de bal opving
en onhoudbaar inschoot.
In de tweede helft kwamen de Engelsen
opzetten. Na een half uur spelen kon Raw
lings een tegenpunt maken door dankbaar
te profiteren van het slechte wegwerken
van de Nederlandse achterhoede.
Tenslotte kreeg Lenstra het verdiende
loon voor zijn harde werken. Er was nog
slechts één minuut te spelen toen hij een
hoge voorzet van Clavan over de uitgelopen
doelman der Engelsen in het net kopte.
Met 3-1 voor de Nederlandse ploeg kwam
het einde.
Ook de jeugd oefende
De orkaan, welke op het onbeschutte ter
rein van Overmaas vrij baan had, beïn
vloedde het spel in de oefenwedstrijd welke
het Nederlandse Jeugdelftal als voorberei
ding van de ontmoeting met de Belgische
Junioren op 6 November te Dordrecht,
tegen een combinatie van Zuidhollandse
tweede klassers speelde, te zeer om een
juiste beoordeling van de capaciteiten der
spelers te kunnen geven. Toch viel er wel
iets uit deze wedstrijd op te maken. Zo
bleek, juist bij deze harde wind, de tech
niek van de jeugdspelers op behoorlijk peil
te staan, want de balbehandeling was vaak
in alle linies voortreffelijk.
Individueel goede prestaties zagen we in
hoofdzaak van doelman Gerberink (En
schedé), die opviel door zijn uitstekend op
stellen en vangen en het binnentrio Van
Beurden (BW)Stephan (Heracles)De
Jongh (Willem 2). Het schieten was bij deze
spelers goed verzorgd evenals de onder
linge combinatie. De Jeugd won met 5-1
en vijf doelpunten bij een doelman als Van
der Vliet (ODS) wil toch wel wat zeggen.
Prinses Wilhelmina onthult
gedenkteken in Apeldoorn
Voor gevallenen der Kon.
Maréchaussée en van het
Corps Politietroepen
Op liet voorplein van de Koning Willem
III-kazerne, het depót van het wapen der
Koninklijke Maréchaussée, heeft Prinses
Wilhelmina mede namens Koningin Juliana
een gedenkteken onthuld ter nagedachtenis
aan de mannen van dit wapen en van het
voormalig corps politietroepen, die tijd
oorlog en verzet het leven hebben gegeven
voor Koningin en vaderland.
Aanwezig waren de minister van Oorlog,
mr. W. F. Schokking, generaal mr. H. J.
Kruis, chef van de generale staf, generaal
b.d. H. G. Winkelman, de militaire atta
chés van de Verenigde Staten, België, En
geland en Canada en deputaties van de
Belgische gendarmerie, het Royal Corps of
Military Police, de maréchaussee-vereni
ging, het voormalig Corps Politietroepen en
de Nationale Federatieve raad van het
Voormalig Verzet.
Het monument stelt voor twee mannen
figuren, waarvan de een, gevallen, een
brandende toorts overgeeft aan de ander.
Nadat Prinses Wilhelmina de troepen
had geïnspecteerd nam de commandant van
het wapen, generaal-majoor ir. M. Tans,
het woord. Hij herinnerde aan de uiterste
plichtsbetrachting in de zware oorlogsja
ren, zowel door de mannen van het Corps
Politietroepen als die van de Koninklijke
Maréchaussée.
Ongeveer tachtig hunner lieten daarbij
in of buiten het vaderland het leven. Bij
zonderheden omtrent hun daden zijn ver
zameld in een boekwerk.
Na deze toespraak onthulde Prinses Wil
helmina het monument en legde twee
kransen aan de voet.
De Prinses onderhield zich hierna enige
tijd met familieleden der slachtoffers en
drukte ten slotte twintig maréchaussées,
die in de oorlogsjaren met de zorg voor de
veiligheid van de Koningin te Londen wa
ren belast, ieder de hand.
de artikelen van het ontwerp en de talrijk
daarop ingediende amendementen nog
maals aan de orde komen.
Opvallend was, dat ook nu weer met
klem van redenen voor integrale schade-
vergoeding gepleit werd. Dat deed onder
andere de heer Van de W e te r i n
(CH), die betoogde, dat de Christelijk-
Historischen wel voor een zuinig overheids-
beheer zijn, maar wat de schadevergoeding
betreft, uitkeringen wensen op basis van de
vervangings- of herbouwwaarde. Integrale
vergoeding noemde hij sociaal verantwoord
en economisch geboden.
De klacht van de regering, dat daarvoor
hei geld niet opgebracht kan worden, aan
vaardde hij niet voetstoots. Zelfs verweet
hij de regering, dat zij in de achter ons lig
gende jaren te royaal geleefd heeft, hoewel
zij wist, dat zij voor de hoge lasten der oor
logsschade zou komen te staan. Hoeveel
lean eventueel in het buitenland geleend
worden voor de financiering van de oor
logsschade? vroeg hij de minister.
De in het wetsontwerp geprojecteerde
vergoedingen bevredigen volgens de heer
Van de Wetering, die overigens inpassing
wenste van de vergoeding in het grote pro
bleem der wederopbouw, niet het rechts
gevoel van het Nederlandse volk.
Integrale vergoeding verlangde ook de
heer Den Har to g (VVD), die pleitte
voor een onafhankelijk beroepsorgaan en
evenals de heer Droesen (KVP) op
kwam voor een goede regeling van de
agrariërs.
De heer Weiter (KNP) was eveneens
voor integrale vergoeding.
„Ik zou in een vergadering van oorlogs
slachtoffers niet graag verdedigen" riep
hij uit „dat iemand, die 1000,schade
beeft geleden, met 500»genoegen moet
nemen."
„Ik wel!", interrumpeerde de minister.
„Ik bewonder Uw moed" aldus de heer
Welter, die een mogelijkheid zag voor in
tegrale vergoeding, namelijk geen aflos
sing van annuïteiten van 250 millioen ge
durende 50 jaar, maar gedurende 70 jaar.
Mej. mr. Tendeloo (P. v. d. A.) en
de heer Hoogcarspel (CPN) huldig
den een andere opvatting. Eerstgenoemde,
die vooral voor de kleine hypotheekhouders
opkwam, was weinig gesticht over het leg
gen van een zo zware last op het nageslacht.
De heer Hoogcarspel moest evenmin iets
hebben van het uitstrijken van de kosten
dei' schadevergoeding met zo'n lang tijd
vak. Hij had een ander voorstel: hef een
tweede vermogensaan wasbelasting!
Hij klaagde evenals de heer Welter over
het onoverzichtelijke van het ontwerp,
waarin hij slechts een handleiding zag
voor de ambtenaren om de uitkeringen
binnen zeer beperkte grenzen te houden.
De heer Hoogcarspel wilde alleen inte
grale vergoeding geven aan de kleine ge
dupeerden en niets aan ondernemingen als
Philips, Unilever, AKU en Stork, die naar
hij zeide aan de oorlog in de niet getroffen
landen grote kapitalen verdiend hebben.
Evenmin komen volgens hem voor ver
goeding in aanmerking zij, die met de
vijand samengewerkt hebben, zoals oud-
NSB'ers en de ondernemingen, die voor de
Duitsers gewerkt hebben. Hun bedrijfs
panden zijn veelal op verzoek van de goede
Nederlanders door de Engelsen gebombar
deerd Zouden wij hun dan nog de schade
vergoeden
Hij was nieuwsgierig naar hetgeen met
de getroffenen in de geannexeerde gebie
den zal gebeuren!
De heer Zandt (SGP) was bitter teleur
gesteld over wat aan de slachtoffers uitge
keerd zal worden. Hij was voor integrale
veigoeding. Dat zal twee milliard meer
kosten, doch verleent men geen integrale
vergoeding, dan zullen ae gedupeerden die
twee milliard zelf moeten opbrengen.
Deze afgevaardigde vroeg om een onaf
hankelijke beroepsinstantie en sprak zijn
viees erover uit, dat de gedupeerden over
geleverd zullen worden aan ondeskundige
ambtenaren.
„Wie zijn dat dan", vioeg de minister.
Ds. Zandt wilde dit de bewindsman wel
persoonlijk mededelen. Hij vond het beter
ei niet mee in de opeuBaarlieid te komen.
Hedenmiddag komt minister Lieftinck
aan het woord.
Op 5 November houdt de beweging van
Europese Federalisten in het Bouwcentrum
te Rotterdam een buitengewoon landelijk
congres.
OPVOEDING TOT DEMOCRATIE
Ongeveer veertig afgevaardigden- van
verschillende maatschappelijke organisaties
en instellingen, vakverenigingen en poli
tieke partijen waren Woensdagmiddag in
de aula van H.B.S. A in Haarlem bijeen ter
bijwoning van de door hel voorlopig werk
comité voor Opvoeding tot Democratie uil
geschreven landelijke contactvergadering,
waarop het doel van het comité en de voort
zetting ervan besproken zou worden.
Ook van officiële zijde werd belangstel
ling getoond: de gemeente Utrecht had een
vertegenwoordiger gezonden en van de mi
nister van Onderwijs was er een brief,
waarin Zijne Excellentie meedeelde, dat,
mocht het tot de vorming van een definitief
werkverband komen, hij gaarne zijn naam
als eerste in het comité van aanbeveling
zou zien opgenomen.
Van de zijde der gemeente Haarlem wa
ren burgemeester mr. P. O. F. M. Cremers
en wethouder D. J. A. Geluk aanwezig.
Mr. Cremers gaf uiting aan zijn
blijdschap, dat deze actie in Haarlem was
begonnen. In deze tijd, waarin een flagrante
tegenstelling bestaat tussen woorden en
daden, moeten de wegen en middelen ge
vonden worden opdat het volk weet wat de
democratie betekent. De politieke partijen
doen in dat opzicht goed werk, maar het
aantal van ljun leden staat in geen verhou
ding tot dat van hun kiezers. Beter dan
allerlei nieuwigheden als Burgerdagen en
Wijkraden, die hun nut nog moeten bewij
zen, leek mr. Cremers de door het Neder
lands Gesprekcentrum ingeslagen weg: die
van de stelselmatige bezinning, waarop de
daad moet volgen. Zo waardeerde hij ook
het initiatief van dit comité om het terrein
der democratische mogelijkheden te over
zien en deze te leren gebruiken.
100 cm. breed
Terra, 50 cm. br.
diverse dessins f! 45
40 x 70 U.
zware kwaliteit 120 •2 65
cm. breed
Glasgordijnstof 90 1 50
cm. breed
prachtige bloem- E 90
dessins 130 cm. br.
katoen, 90 breed 1 5
in diverse kleuren 7 70
50 cm. breed e
voor meubel-over- 7 65
trek 130 cm. breed m
prima wol, in terra,
beige en groen.
70 cm. breed
KRUISSTRAAT 11 f
HAARLEM - TELEFOON 11491 1
I I III I I I r
15. Brigadier De Knalpeut liet er geen
gras over groeien! Hij zette alle bellen,
fluiten, toeters en sirenes van de dieven
wagen in werking, en stoof toen met een
verschrikkelijke snelheid in de richting
van het politiebureau. De wagen schudde
en rammelde geducht, en het was voor
Panda, die daar binnen op de harde bank
zatgeen aangename rit. „Wat gaat het
nu toch slecht met me!" dacht Panda be
zwaard. „Daar ga ik in de dievenwagen!
Wat een schande! Als mijn goede vader
me nu zo eens zag.en ik heb niet eens
iets gemeens gedaanEn er is niémand
in de wereld die me te hulp komt".
Maar nu had hij zich toch vergist. Want
wie zit daar achter op het trapje van de
wagen? Joris Goedbloed! Ja, daar heeft
de schelm zich neergelaten om mee te
rijden. Wij, die hem kennen, denken
misschien, dat het hem alleen om een
gratis-ritje begonnen was, maar neen hoor
misschien is er toch nog wel een gou
den plekje in zijn zwarte hart! Want toen
de dievenwagen remde voor het politie
bureau, mompelde hij. „Thans aan het
werk getogen! Nu zullen wij eens zien,
of deze rampzalige leerling van mij uit
zijn benarde positie te bevrijden is. Enig
vernuft zal wel nodig zijnmaar het moet
gewaagd worden!"
Na een inleiding van de voor?-,
bijeenkomst, de heer J. d e V r i e
die een beroep deed op de iutellij1"^-
mede verantwoordelijk te weten5
grote onverschilligheid die er h»°r
aanzien van de belangrijkste le:
politieke vragen, hield dr. S El^
betoog waarbij de vraag fs J*1
tot democratie mogelijk en nodig1)»?!^--
gangspunt nam. Ter omschrijving
begrip democratie ging hij uit van Jf
stelling daarvan: de dictatuur a
wilde de democratie zeker niet h
zien tot de staatkundige verschijning
zij betekent ook verantwoordelijk^0'111'
sef voor anderen, tegenover indiviri
groepen. Zo beschouwd wortelt zii
gezin, in de werkgemeenschappen
nationale en internationale verband' 'n
Dr. Elzinga gaf vervolgens eenov--
van de wording der staatkundigedenirw1
Pas in 1848 breekt de burgerlijke dein
tie door, al bleven ook toen nog du?'
grootste groepen vrouwen en arbJS
van het kiesrecht verstoken en h"*-1
een socialistisch strijdlied uit die
met de woorden: „Doe open de sten*,?
volk staat ervoor!" Toen de stembus^*5
kwart eeuw open ging, vertolkte Henriu
Roland Holst de toen levende gm'S'4
met de regels: „Er was een grote ven^"
ting van nabij geluk". Daarop zijn veV
leurstellingen gevolgd, waarvan de vt-t'
wellicht die, dat een altijd nog beW?
deel van ons volk toegankelijk bleek 5
de nationaal-socialistische theorieën
na de tweede wereldoorlog kan nien
niet zeggen dat het ideaal van een steïï
gelouterde democratie in vervulling k,
gaan. Dr. Elzinga weet dit aan het ontbï
ken van een sociaal-ethische inslag. (W
ding tot de democratie is noodzakelijk vï
len wij niet telkens de bedreiging voelen
van een nieuwe dictatuur. Die sociaal-eth
sche inslag vindt men bijvoorbeeld we! I
de Burgerbrief die aan de meerderjar'r
geworden Zwitsers op hun Bondsdag word!
uitgereikt. Daarin wordt de mede versn!-'
woordelijkheid van iedere kiezer voor dt
toekomst van het land uitdrukkelijk ge.
noemd.
Onderwijs nog te rationalist
In het onderwijs wordt nog buitengewooa
weinig gedaan voor het besef van ona
democratische waarden, zo vervolgde de
spreker. Inzonderheid de opleiding van ot.
derwijzers en leraren zal veranderd
ten worden. Daar heerst nog steeds ce e'.
fenis van het rationalisme, individualism
en positivisme uit de achttiende eeuw,
al is er in de twintigste eeuw al heelV.!
gedaan aan de verwezenlijking van ei-
sociale beleving en stuwing, het is nog al'ü
te weinig. Er moet een sociaal-ethisiï
tegenwicht tegen het technisch-rationalj
tisch denken worden geschapen. Hierina;
dr. Elzinga ook de enige mogelijkheid ce
aan de cultuurvernietiging door een vei-
gende oorlog te ontkomen. Dit lichtpunt
kan uitgroeien tot een stralende gloed* ij.
dien onze eeuw de eeuw van de demote-
tische gedachte zal worden.
Democratie in de praktij!;
De tweede inleider, de heer W. Hoge-
veen, besprak de practische mogelijkheden
voor opvoeding tot democratie. Hij steli»
dat men bij de kleine gemeenschappe:
moet beginnen, waardoor ook het get*
beter zal functioneren. De spreker beu!
twee middelen aan om daartoe te geraket:
het ontwikkelen van een élan voor de recht'
streekse propaganda en de analyse van d»
inwendige structuur der gemeenschappen,
In het bijzonder wilde hij de jeugd inge
schakeld zien en hij dacht aan een jeugd-
parlement of jeugdgemeenteraacl, aan ee
burgerdag of aan een jongensstad: Amerika
is ons in deze dingen ver vooruit. E
worden 'boekjes uitgegeven met populaire
verhandelingen over de democratische vrij
heden, daar wordt in Springfield de di
cratie van onder af in praktijk gebr
Ook in Engeland en België tracht men
publicaties en door het onderwijs het besd
van de betekenis van het burgerschap sta
ker te maken.
In Nederland heeft de Nederlandse (b
derwijzers Vereniging het initiatief ge»
men tot de oprichting van een staatkundig-
paedagogisch centrum voor leerkrachta
De heer Hogeveen had zelf een proef g-
nomen met de „democratie in de schoolklts'
en constateerde na verloop van tijd bj
vrijwel alle leerlingen meer leerlust c
belangstelling. De heer Hogeveen zag i
school gaarne uitgroeien tot wijkcentra:
dan moet evenwel ook de democratiserinj
van de volksschool breed worden aange*
pakt.
Daarnaast bepleitte hij verruiming va
het inzicht van de leden der vakbeweging
en van de politieke partijen. Ter verzeke
ring van een direct contact tussen besturen
en contribuanten achtte hij enquêtes op
gezette tijden een uitstekend middel en dzl*
zelfde gold ook voor het bedrijfsleven,
Bij de discussie bleek evenwel, dat som
mige deelnemers voorzichtig wilden zijn
met het vormen van een nationaal werk'
verband, gezien de ervaringen met soort*
gelijke organisaties als het Comité vmz
Actieve Democratie en het Nationaal In"
tuut, die ook niet levensvatbaar waren
gebleken. Bovendien zal binnenkort W
Algemeen Burgerzin Comité een gelijks^
richte actie beginnen. Er werd opge
merkt, dat men heter met een begrer,-!
gebied kan beginnen. „Maak Haarlem
Springfield van Nederland!" was de !C!
van deze deelnemers.
Tenslotte werd men het erover eers.
het voorlopig werkcomité met een ti®*
aanwezigen contact zal blijven houdend-
als de suggesties in de vertegenwoordig--
verenigingen zijn besproken, onder om
zien wat er te doen valt.
Dui(t)ster. De douane te Hannover b
beslag gelegd op 137 zakken kon.
bonen, die illegaal zouden worden
kocht in West-Duitsland. Volgens -
politie kwam de koffie uit Zwitsei
en Nederland en was zij bestemd w
doorvoer naai- Zuid-Oost-Europa
de Russische zóne. Tengevolge
duistere transacties tussen koilie-
ma's werd de koffie echter te BJ
wijk achtergehouden, aldus de P01
sterk als honderdduizend man. Dj- ^Jj
beschikken thans over bijna
man in Europa, die „bij noodzaak
middellijk en direct ingeschaiWW
den worden", aldus heeft I®
Omar Bradley, voorzitter van^v^-
rikaanse stafchefs te
(Alabama) verklaard»
