laréchaussée m EIten hoog in aanzien
De grens bij Dinxperlo bleef grillig
DE 2de EN LAATSTE WEEK
JUBILEUM-
?ESI0@P
Kris-kras door de sportwereld
BRILLEN
Joh. M. Schmidt
Philips „cyclotron" in gebruik genomen
Geef 'n Diana-tas als
St. Haas geschenk
11 November 1949
isl
correctie na een half jaar
fy 7cvenaar en Babberich gepasseerd is., komt dan eerst langs een enigszins ver-
- n uitziend huis aan de rechterkant van de weg en even later lans* een
kant van de weg en even later langs een vrijwei
ïrWl en Duitsland. Nu staan dergelijke gebouwen een flink eind verder op. Men
dan eerst het dorpje Elten door, rechts af een spoorlijn o ver en onder een viaduct
ff. en dan ziet men in de verte al de witte helmen van de mannen van de mare-
i«éc, De witte helmen die men hier overal ziel, want het is de maréchaussee die
alle normale politie-dicnslen verricht.
„niemand zou het beter kunnen doen,
A de landdrost van het nieuwe stuk
d, dr. J- Blaauwboer. Die serrü-
politie treedt in Elten op met een
t wonderen heeft gedaan. Zij he~"
Bïzenden Nederlanders, die in
Vorstelijke schenking. De stichting
Museum Boymans te Rotterdam heeft van
mevrouw J. de GraaftBachienne een schen-
ltring ontvangen van elf schilderijen en zes
beeldhouwwerken. Deze schenking omvat
een uitgelezen geheel van schilderijen van
Marc Chagall. Henri Matisse, Constant Per-
meke, Edgar "Tytgat, Valerius de Sadeleer.
Leon de Smet, Hippolyte Dsye, Marcel Je£-
ferijs, Gustaaf van de Wocslijne, Ethel Wal
ker, benevens beeldhouwwerken van Rik
Wouters, George Minne, Jacob Epstein,
Henri Möore en Ossip Zadkine. De kunst
werken zullen in het begin van het volgende
jaar worden tentoongesteld.
(-.• land, dr. J- Blaauwboer. Die semh
fie politie treedt in Elten op met eet
fMt wonderen heeft gedaan. Zij heeft
Eenduizenden Nederlanders, die in de
LLen zomer Oostwaarts zijn getrokken
toi nieuwe gebiedsdeel te zien, veilig
'réouden door de smalle straatjes van
dorpje geloodst.- En langzamerhand
f(üe witgehelmde mannen zich niet
een groot gezag, maar evenzeer po-
wteit verworven.
W geleden, op Allerheiligen, kwam
«wij-bisschop uit Münster over om in
L een mis op te dragen. Op de rooms-
ynolieke school verreweg de grootste
Ü-* Elten stelde de onderwijzer zijn
enkele vragen in verband met dit
bezoek. ..Jullie weten", zei inj (in het
dat een bisschop een hooggeplaatst
is, Maar wie is er nu nog hoger
.'de bisschop?" Prompt kwam het ant-
0 uit de klas„De maréchaussée,
tiiezelfde maréchaussée is het ook, die
1 smokkelarij tot kleiner proporties heeft
gebracht, daarbij geholpen door de
handigheden dat de grens, die vroeger
«kilometer lang was, nu nog maar vier
Wer meet en bovendien grotendeels
^den door een riviertje loopt. Afgezien
de vraag of men het wezen van de
«nscorrecties goedkeurt of niet, niemand
a kunnen ontkennen dat hier bij Elten
s natuurlijke grens is ontslaan.
jat is niet bij alle correcties het geval,
jjtbü Dinxperlo, Oostelijk van Elten, is
5klein stukje grond bij Nederland ge-
tjen Voor 23 April van dit jaar liep de
aldaar dwars over straten. Midden op
p5j stond daar een hek met prikkeldraad,
ii is ook nu nog te zien, want de vroegere
gtse kant van de weg bestaat uit verhard
jd, je Nederlandse helft is van asfalt
pien. .Maar zo duidelijk is de situatie
ook niet, of wij moesten tweemaal
tier elkaar ervaren dat wij onwetend op
tots gebied waren terechtgekomen. En dat
in een weiland of bos, maar gewoon
Wir wollen Deutsch bleiben" en „Elten bleibt Deu(tsch) zijn nu nog maar herinne
ringen aan de felle tegenstand van sommige Duitsers voor de correctie een feit werd.
Inderdaad zijn de Eltenaren nog Duits gebleven, maar zal dat in de toekomst
niet veranderen?
met de auto rijdend over een goede straat
weg'. Mensen, die wij op straat aanspraken
in onze eigen Nederlandse taal, keken ons
verbaasd aan en begonnen om „Verzeihung"
te stamelen. Wij reden terug en passeerden
inderdaad een grenspost die ons net zo min
had gezien als wij hem.
Op een ander punt van Dinxperlo is de
situatie nu zo vreemd geworden, dat een
Hollands huis tegenover zich een Duitse
school en naast zich een Duitse kerk heeft.
Het gecorrigeerde gebiedje, waar ook dat
Hollandse huis toe behoort, had natuurlijk
Dt vreemde situatie bij Dinxperlo: onze fotograaf stond op (nieuw) Hollands grond-
jóiefl, het gebouw rechts is een Duitse school, de weg is Nederlands, het gebouw
M's is onze grenspost en de kerk op de achtergrond bleef Duits. Als de kinderen
Aschool gaan, naar hun (nu Hollandse) thuis, moeten zij twee douaneposten passeren
veel contact met die school en dat kerkje.
En de kinderen die nu in Holland wonen,
gaan ock nog steeds in Duitsland op school.
Iedere dag moeten zij langs de twee douane
posten en elke keer ook moeten zij hun
grenspas laten zien, een belangrijk-uit
ziend, vele malen gestempeld papier. Om
naar school te gaan.
Het is zeker, dat alle „gecorrigeerde"
Duitsers in alle kleine stukjes die bij Ne
derland werden gevoegd (en niet alleen die
twee gebieden, waarvan we in twee arti
kelen verteld hebben) nu na een half jaar,
nog Duitsers blijken te zijn gebleven. Maar
er is naar het oordeel van de heer Blaauw
boer niet meer dan één generatie nodig om
daar veel verandering in te brengen. Na
tuurlijk zullen al die mensen nooit zo Ne
derlands-georiënteerd worden als een Am
sterdammer of een Groninger of een Haar
lemmer, maar dat is nergens in grensgebie
den het geval.
Vele Nederlanders hebben zich voort
durend verzet tegen de correcties; maar nu
ze er eenmaal zijn, kan men niet anders
zeggen dan dat het goed gaat in al die
kleine Duits-gezinde, maar toch ook al
enigszins Nederlandse lapjes grond.
Lapjes, die er ook niet overdadig Duits
uitzien. Elten is een klein en uiterlijk vol
strekt stijlloos grensplaatsje. Men ziet er
geen aardige straatjes of mooie gebouwen,
Er is een opmerkelijk aantal cafés en
restaurants, die behalve de Duitse naam
soms ook (in kleinere letters) een Neder
landse aanduiding hebben gekregen. Mid
den in het dorpje ligt het marktplein; af
en toe vertrekt van daar een bus van de
Gelderse Tramwegen naar Zevenaar,
lopen wat schoolkinderen met de bekende
Duitse petjes, die een tussenvorm zijn van
de oude legerpet en een ski-petje. In een
hoekje van het plein staat een lelijk gebouw
met een hoge trap," waar de landdrost zetelt.
Het is een weinig opmerkelijk dorpje, dat
daar temidden van de zeer fraaie natuur
ligt. Het is niet Duits, het is niet Neder
lands: het is een alledaags grensdorpje,
met 3500 alledaagse mensen. E. P.
Ambtenaar berecht wegens
verduistering van f 7000.—
gerechtshof te Arnhem behandelde
irdag de zaak tegen de bouwkundige
S-C-.yan der H., gewezen ambtenaar van
Mi Districtsbureau voor Oorlogsslachtof-
te Zwolle. Hem was ten laste gelegd
dat hij op grote schaal verduisteringen had
|$eegd door zich op naam van gerepa
reerde militairen uit Indonesië gelden toe
«eigenen, in totaal 7000.
"ij gebruikte namen uit passagierslijsten
overtuigde zich er van, dat de dragers
®r namen geen ondersteuning nodig
swden hebben.
f ''ochtbank te Zwolle had hem ver
geld tot 8 maanden gevangenisstraf,
had nog een straf van 6 maanden te
en hij zit thans een straf uit van één
famZ-eS maanden voor soortgelijke fei-
Dit in aanmerking nemend wilde de
iPocureur-generaal, mr. Hoekstra, zich be
ssen tot een gevangenisstraf van drie
«anden.
verdediger, mr. Verseveld, noemde de
w ï"7 Yan de misère van zijn cliënt het
'to e syst;eem van na de bevrijding
ilf m®nsen aan te nemen zonder nadere
jnaties. Reeds voor de oorlog was Van
ito emge ma^en veroordeeld. De raads-
Ujl noeaide verdachte niet misdadig,
fin pn i I ^ren§ toezicht zou wenselijk
,aalve vroeg mr. Verseveld een
voorwaardelijke straf.
JpWATHaSSEN f 45.—
5' 3"dc!ig met kapok kussen
VAN DOTENBODEN
Ged. Oude Gracht 108—110
Woninginrichting - Tel. 17165
L(Adv.)
Agenda voor Haarlem
Al'§'entine way", 14 j
sfs,L-^
2.15,
.Alarm in
3oliv»,n„j.V"."„ «ars; „rviaiui ui
•130 l'o f-''' 2'30, 7 Gn 9-15 uur (Zondag
u"r). Spaarne: „De wet van
Uis J-, 2.30, 7 en 9.15 uur (Zondag
1 - ,J5 uui9- Rembrandt: „Stad
l£ n81ng 18 3- 2-. 4.15, 7 en 9.15 uur.
ea 915 :;„re ïwa"e zwaan", 18 j„ 2, 4.15, 7
J5 13 uur Luxor: „Straat der verleiding",
7'I'L7 Gn 9-!5 uur.
Sla<kiv R„DAG 12 NOVEMBER
veet" /p"0uvburg; „Wat iedere vrouw wel
H.;arWo0meva)' 8 uur' Geb°uw H. J. M. V.:
avond nllsl§emGenschap, voordracht-
Frieso ch' 8 Uur- De Leeuwerik: West
iconen-6®8, tonecluilvoenng,- 8 uur.
p u. Middag- en avondvoorstellingen.
Bijbellezing is niet het houden
van een toespraak
Arrest van Hoge Raad in een
zaak tegen „Getuige van
Jehova"
Nadat in enkele plaatsen van ons land
de laatste maanden vele „Getuigen van
Jahova" door kantongerechten, politie
rechters en rechtbanken waren veroor
deeld tot geldboetes, omdat zij met hun
evangelisatie-wei'kzaamheden volgens
deze rechterlijke instanties in conflict
waren gekomen met plaatselijke algemene
politie-verordeningen, heeft de Hoge Raad
thans in de eerste zaak, die tegen een
„Getuige van Jehova" in cassatie werd
behandeld, de kantonrechter in het on
gelijk gesteld en diens vonnis vernietigd.
Het betreft hier het vonnis 5,boete)
dat de kantonrechter te Zwolle op 7 April
had uitgesproken tegen een „Getuige van
Jehova" die op een terrein langs de open
bare weg een bijbellezing had gehouden
en deswege was geverbaliseerd. Hij werd
vervolgd op grond van artikel 10 b der
Algemene Politie-verordening in de ge
meente Hasselt, volgens hetwelk het ver
boden is „op of aan de openbare weg een
toespraak te houden".
De zaak diende op 20 September voor
de Hoge Raad. De verdediger mr. L. C.
van der Tas uit Amsterdam, betoogde
toen, dat de desbetreffende politieveror
dening inbreuk maakt op de vrijheid van
meningsuiting en de vrijheid van gods
dienst, zoals die zijn neergelegd in de
Grondwet.
Zonder daarbij nadrukkelijk te verkla
ren, dat art. 10 b van de desbetreffende
gemeentelijke verordening onverbindend
wordt verklaard, heeft de Hoge Raad
thans het vonnis van de kantonrechter
vernietigd. In het arrest wordt deze be
slissing als volgt gemotiveerd: Het verbod
op of aan de openbare weg een toespraak
te houden moet naar het spraakgebruik
allerminst aldus worden verstaan, dat het
zich mede richt tegen het houden van een
godsdienstoefening. Het is veeleer aanne
melijk, dat de gemeentewetgever niet heeft
willen treden in een onderwerp, waarin
reeds door de wet is voorzien. De Hoge
Raad is van oordeel, dat de kantonrechter,
oordelende dat het voorschrift „mede om
vat het houden van een toespraak, die het
karakter heeft van een godsdienstoefening
of een onderdeel daarvan is" aan dat voor
schrift een onjuiste uitlegging heeft ge
geven.
MORGEN BEGINT
van onze succesvolle
Ook deze week op alle afdelingen
weer zeer bijzondere aanbiedingen.
TEXTIELHUIS
GEN. CRONJéSTRAAT 62-64
hoek Kloosterstraat, Haarlem
ST. NSCOIAAS CADEAUX
STOFZUIGERS
STRIJKBOUTEN
ELECTU. KETELS
MELKKOKERS
STOFZUIGERHUÜS „RITSA"
GR. HOUTSTRAAT 132 - TEL. 16693
l./o. LUXOR. - Ook voor reparaties.
(Adv.)
Prijzen van een aantal
artikelen vrijgelaten
In de vierde ontheffingsbeschikking
Prijsstop 1949, worden de prijzen voor een
vijftiental groepen van artikelen vrijge
laten.
Deze groepen omvatten non-ferro meta
len, hier te lande vervaardigde landbouw
werktuigen, -machines en -tractoren, zui
velbereidingsmachines en onderdelen, ma
chines en krachtwerktuigen, kantoorma-
chines, electrotechnische artikelen (met
uitzondering van draad en kabel, sterk-
stroomapparatuur tot en met 60 ampère,
telegrafie- en telefonieapparatuur, materi
aal voor radiozenders, versterkers, pro
grammakiezers en luidsprekers voor radio
distributie en uitsluitend voor openbaar
verkeer bestemd ontvangmateriaal), motor
rijwielen, gebruikte personenauto's, aan
hangwagens en onderdelen van motorrij
wielen benevens in Nederland gemonteerde
personenauto's, geïmporteerde rijwielen,
hier te lande vervaardigde toerr ij wielen en
rijwielonderdelen, kinderwagens en kinder-
wandelwagens, verf, rubberproducten en
grondstoffen, medische instrumenten en
laboratoriumbenodigdheden en pharma-
ceutïsche specialité's. Ook zijn enige prijzen
op het gebied van papier en de grafische
industrie vrijgelaten.
pnt.
brt.
h.s.
gem.
300
37
55
8.10
167
37
56
4.51
300
42
54
7.14
295
42
32
7.02
300
15
87
20.—
110
15
40
7.33
300
23
61
13.04
233
23
36
10,13
300
25
101
12.—
250
25
43
10.—
300
32
70
9.37
256
32
47
8.—
300
18
46
16.66
128
18
25
7.11
Internationaal voetbaltournooi in Engeland; plannen
voor ski-sprongen in Londen; Pancho spijbelde
Biljarten
Kampioenschap eerste klas
kader 47/2 van Nederland
In café „De IJsbreker" te Amsterdam be
gonnen Donderdag de wedstrijden om het
kampioenschap van Nederland eerste klasse
groot biljart, kader 47/2.
De uitslagen luiden:
Franken (Tilburg)
Baarends (Goes)
Mol (Amsterdam)
Hendrikx (Den Haag)
Kruythof (Barendreeht)
Beekman (Amsterdam)
Van Lochem (A'dam)
Lankhof (Amsterdam)
Franken
Beekman
Mol
De Jong (Den Haag)
Kruythof
Baarends
Des avonds bleek dat de Amsterdammer
Lankhof een infectie aan zijn hand heeft.
Wel had hij des middags in de eerste ronde
meegespeeld, maar later werd hem het spelen
door de dokter verboden. Voor hem is de
Hagenaar De Jong ingevallen.
Dammen
Competitiewedstrijden
Voor de hoofdklasse is gespeeld „Jozef
Blankenaar" tegen Haarlemse Damclub. Dé
Amsterdammers wonnen met 164.
De resultaten waren: M. R, C. Stahlberg
•J. B. Sluiter Jr. 11; J. MetzP. J. van Dar
telen 2—0; O. J. B. v. d. Sleen—J. H. Blom
20; J. BrouwerOhr. Gerritsen 11; P. van
Heerde—J. P. van Eijk 2—0; B. Berk—H. T.
Luif 20; P. GoezinnenJ. W. van Dartelen
11; A. den Doop-Ph. Rost 20; F, Jongen-
dijkNico Blom 11; N. Riebeek—J. Boer-
koel 2—0.
In de eerste klasse zijn gespeeld: „E.M.S."
„SI. Bavo" 713; „Stabiel"—Haarlemse
Damclub II voorlopig 6—12; „IJmuiden" II—
Damclub „Haarlem" voorlopig 99; Ver. Ka
tholieke Dammers„Halfweg" 119; Bever-
wijkse Damclub II„St. Bavo" 1010; Haar
lemse Damclub II„E.M.S." 1010.
Tweede klasse: Beverwijkse Damclub III
„Hoofddorp" I 119; „Het Noorden"
„Hillegom" II 13—7,.
Derde klasse: Beverwijkse Damclub IV
„St. Thomas" 713; Ver. Katholieke «Dam
mers III„Diagonaal" 812; „D.O.S." II—
„Kijk Uit" II 4—16.
Barometers
Thermometers
Prismakijkers
Leesglazen
BARTELJORISSTRAAT 21, TEL. 11057
In 1951 wordt het „Festival of Britain"
gehouden in Grool-Brittannië en ter gele
genheid daarvoor bereidt de Football As
sociation een internationaal voetbaltour
nooi voor. Dc voetbalbond van Schotland,
Ierland en Wales hebben reeds medewer
king toegezegd en het is de bedoeling een
aantal elftallen van het continent uit te
nodigen. De wedstrijden voor de league
zullen in het seizoen 19501951 normaal
doorgaan. Daarna volgen de internationale
wedstrijden tussen Britse ploegen en elf
tallen uit andere landen, Deze ontmoetin
gen komen in de plaats van het gebruike
lijke tournee, welke het Engelse elftal ge
woonlijk in de maand Mei onderneemt.
Internationale sportcongressen hou
den zich steeds bezig met de vraag over
het al of niet toelaten van Duitsland. Dit
punt is ook aan de orde gesteld op het. con
gres van de Federation Internationale Mo-
torcycliste. Een besluit zal in de eerste
helft van de maand Mei 1950 worden ge
nomen, als het congres in Madrid bijeen
komt. Een commissie zal een onderzoek in
stellen naar de stand van zaken in de
Duitse motorsport, Iedere deelneming van
Duitse rijders in internationale wedstrij
den blijft nog verboden.
Het klinkt vreemd, maar er zijn plan
nen, om de Londenaars in de komende
winter van ski-sprongen te laten genieten.
Een skiclub in Oslo heeft in samenwerking
met de Noorse toeristenbond de gedachte
geopperd op Noorse sneeuw in het uitge
strekte park van Hampstead Heath wed
strijden in skisprongen te houden. Grote
hoeveelheden sneeuw zouden dan in koel-
schepen van Noorwegen moeten worden
aangevoerd en ook kan zo nodig een com
plete springschans worden meegenomen.
Waar in 1950 de Eui-opese zwemkam-
pioenschappen gehouden zullen worden, is
nog niet bekend. De mogelijkheid bestond
de wedstrijden in ons land voor te berei
den, maar het bestuur van de Koninklijke
Nederlandse Zwembond heeft besloten niet
te solliciteren naar de organisatie. Er staan
nog twee candidaten op cle lijst, namelijk
Rome en Barcelona. Vóór Januari moet de
beslissing genomen zijn.
Zondag wordt in Antwerpen de jaar
lijkse athletiekwedstrijd de „Grote Jaar
markt-cross" gehouden en als hoofdprijzen
zijn beschikbaar gesteld herencostuums en
overjassen. .Wim Slijkhuis had een uitno
diging ontvangen, om deel te nemen, maar
het bestuur van de KNAU heeft besloten
hem geen startvergunning te verlenen. Het
acht het beschikbaar stellen van de lextiel-
goederen als prijzen in strijd met de ama
teurbepalingen.
De verwachting, dat er van de jonge
Amerikaanse tenniscrak Pancho Gonzales
niet veel terecht zou komen, is voorlopig
niet juist. Hij heeft het immers gebracht
tot een beroep, waarmee hij in het eerste
jaar tussen de 100.000 en 150.000 dollars
zal verdienen. In zijn schooljaren heeft hij
zijn onderwijzers tot wanhoop gebracht.
Hij was bijzonder lui en spijbelde wel eens.
Ging men dan op een tennisbaan een on
derzoek instellen dan vond men de jonge
Pancho. Voorspeld werd, dat hij een ar
moedig bestaan tegemoet zou gaan. Op de
tennisbanen veroverde hij tallooze succes
sen en nu reist hij met het tenniscircus
von Robby Riggs en Jack Kramer rond,
om vele dollars te verdienen. Vele ama
teurs hebben lange tijd moeten zwoegen,
alvorens zij liet tot „ster" brachten. Pancho
Gonzales maakte sneller promoties en
werd reeds op een-en-twintigjarige leeftijd
waardig gekeurd, om in de rijen der be
roepsspelers te worden opgenomen.
De voetbalclub „Haarlem" heeft
trouwe supporters. Reeds vijf-en-twintig
jaar zijn zijn verenigd in een organisatie.
Het zilveren jubileum van de Supporters
vereniging I-I.F.C. „Haarlem" wordt 12
December gevierd.
De voetbalelftallen van Haarlem en
V.S.V. hebben drie Zondagen achtereen
thuiswedstrijden. Zondag aanslaande spe
len de clubs de laatste van liet voor de
eerste helft vastgesteld programma, name
lijk tegen K.F.C. en Blauw Wit. Een week
later komen deze ploegen weer naar deze
omgeving. Blauw Wit dan bij Haarlem en
K.F.C. bij V.S.V. voor het spelen van een
wedstrijd, welke enige weken geleden uit
gesteld werd. Zondag 27 November begint
de tweede helft der competitie en dat be
tekent, dat Haarlem bezoek krijgt van Zee-
burgia en V.S.V. van A.D.O. R.C.H. speelt
tweemaal achtereen tegen I-I.B.S, Voor
Zondag 20 November is de op de eerste
speeldag uitgestelde wedstrijd vastgesteld
en een week later volgt de returnmatch.
Met deze elementen-krakerkan Nedèrland
nu zelf radioactieve stoffen produceren
Belangrijk hulpmiddel
voor kernphysica-research
Ten overstaan van een groot aantal gas
ten heeft de burgemeester van Amsterdam
mr. Arn. J. d'Ailly gisteren aldaar
het Philips „cyclotron" waarmee het
mogelijk is, om populair gesproken, be
paalde stoffen in andere „om te zetten"
om 's burgemeesters eigen woorden te ge
bruiken: „bij de gemeente ingelijfd."
De burgemeester prees in zijn toespraak
hen, die na de bevrijding het initiatief heb
ben genomen dit machtige instrument te
bouwen en wees op de nuttige samenwer
king' van overheid, wetenschap en industrie
ten deze. De resultaten van die samenwer
king achtte hij van het grootste belang voor
de toekomst van ons land en ons volk en
hij besloot zijn rede met te zeggen: „ik ben
er trots op, dat dit toestel in Amsterdam
is gevestigd".
Voordat de burgemeester zijn rede 'hield
voerde prof. dr. J. Clay, voorzitter van het
curatorium van het Instituut voor Kern-
physisch Onderzoek het woord. Hij 'betoog
de dat de natuurkundige wetenschap in
Nederland met dit apparaat een buitenge
woon belangrijk instrument verworven
heeft. Tot het thans bereikte hadden rijk,
gemeente Amsterdam en industrie de han
den ineengeslagen tot een samenwerking,
die tot heden voorbeeldig was.
Mr. H. J. Reinink, sprekend, namens de
minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, zeide dat met de oprichting
van het cyclotron een belangrijke stap.
gedaan is ten behoeve van onze industriali
satie.
Prof. dl'. C. J. Bakker gaf een uiteenzet
ting' over de constructie en de werkwijze
van het cyclotron en zeide dat met dit cy
clotron Nederland het merendeel der radio
actieve stoffen in voldoende hoeveelheid
zelf kan produceren, alsook belangrijk fun
damenteel wetenschappelijk onderzoek -kan
verrichten op het gebied der kernphysica.
Het cyclotron is getfuisvest aan de Valen-
tijnkade in dë Watergraafsmeer te Amster
dam in twee dicht bij elkander staande
eenvoudige gebouwen, waarvan men nau
welijks zou vermoeden, dat daarin de mo
dernste onderzoekingen op het gebied van
de physica worden verricht. Voor dit doel
heeft Amsterdam de gebouwen afgestaan
aan het I.K.O. (instituut voor kernphysisch
onderzoek), een stichting waarin vertegen
woordigd zijn het rijk, de gemeente Am
sterdam en de N.V. Philips Gloeilampen
fabrieken.
In het grootste gebouw staat het cyclo
tron waarin de physici scheikundige ele
menten kunnen „transmuteren" in andere
scheikundige elementen. Bij dit transmu
teren ontstaat radio-actieve straling en
deze „kunstmatige" radio-actieve stoffe'--
worden gebruikt in de biologische en me
dische wetenschap en vormen een onder
werp waar het moderne fundamenteel we
tenschappelijke onderzoek zich in 'het bij-
i ztonder op richt;
Het transmuteren van de elementen ge
schiedt door ze te „bombarderen" met lichte
atoomkernen, zoals die van gewoon of
„zwaar" waterstof, waaraan een zeer grote
snelheid wordt medegedeeld.
Het maken van kunstmatig radio-actieve
stoffen kan ook geschieden' met z.g. gelijk
spanningsapparaten. Een dergelijk appa
raat moet dan echter tenminste een capa
citeit hebben van een 10 millioen volt.
Met het cyclotron is het mogelijk de
waterstofkernen met een aanzienlijk lager
voltage (10.000 volt) evenzeer te versnel
len als een gelijkspanningsapparaat met een
capaciteit van 30 millioen volt het zou doen.
De waterstofkernen worden hiertoe in een
sterk magnetisch veld geleid, waarin zij
zich met steeds toenemende snelheid spi
raalsgewijze voortbewegen. Waar de water
stofkern de grootste snelheid heeft bereikt,
raakt dit het te bombarderen, element (tref-
plaatje) en de transmutatie voltrekt zich.
Een belangrijk onderdeel van het door
prof. dr. Bakker, prof. dr. Holst en prof. dr.
Pleyn ontworpen cyclotron is de machtigste
eleclro-magneet die voor de versnelling der
waterstofkernen zorgt. In deze magneet is
180 ton ijzer verwerkt en 30 ton koper.
Er zijn niet veel landen, die beschikken
over een cyclotron. Het Nederlandse is tot
op dit ogenblik het grootste in West-Europa
doch in Engeland maakt men naast de reeds
bestaande cyclotrons er thans een, die in
capaciteit de onze zal overtreffen. De ca
paciteit van de cyclotrons in Amerika is
enkele malen groter dan die van het Neder
landse.
Diana tassen Super klasse
Haarlem: Grote Houtstraat 168
Amsterdam: v. Wo.ustr. 82, Tel. 90730,
de Clerqstraat 28 en
Fe ra Bolstraat 54
Ruitersport
Rotterdam klopt Haarlem
in steden-competitie
Donderdagavond vond in de Haarlemse
Manége de eerste wedstrijd plaats van de
stedencompetitie Haarlem—AmsterdamRot
terdam. De griep was oorzaak dat van de
acht Amsterdamse dames en heren die zou
den deelnemen, er zes uitgeschakeld, werden
zodat de hoofdstad verstek liet gaan. Het
werd dus een ontmoeting HaarlemRotter
dam, die door de Rotterdammers werd ge
wonnen,
De uitslag luidt:
Klasse C (beginnelingen): 1. Blommers,
Rotterdam 137 pnt.; 2. mej. Dieperink, Rot
terdam 130 pnt.; 3. mej. cle Goede, Haarlem
122 punten.
Klasse B (gevorderden): 1. mevr. Davids.
Rotterdam 130 pnt.; 2, T, Hoogewerff, Haar
lem 122 pnt,; 3. De Klerk, Rotterdam 122 pnt.
Zware klasse: mej. H. Posthumus. Haar
lem 168 pnt.; 2. mevr. De Greef, Rotterdam
125 pnt.; 3, B. Wallage. Haarlem 122 pnt,
Eindresultaat: Rotterdam 17 pnt„ Haarlem
10 punten,
De jury bestond uit de heren Lijsen en v.
d. Kolk en de prijzen werden met enige
vriendelijke woorden uitgereikt door T.
Hoogewerff, voorzitter van de organiserende
jeugdrijvereniging „En Avant". Op zijn beurt
bracht de heer Dr. Brands, voorzitter van de
Rotterdamse vereniging hulde aan „En
Avant" voor het genomen initiatief en prees
de organisatie van deze zeer geslaagde wed
strijd. Ten slotte hield de heer G. A. v. d.
Meer een technisch praatje over de verrichte
prestaties en stelde vast dat de deelnemevs
zich haast een te grote geestelijke inspanning
hebben getroost en men hetzelfde resultaat
zou hebben bereikt met eenvoudig en losjes
rijden.
Voetbal
Rotterdams elftal
Het Rotterdams elftal voor de wedstrijd
om de gouden onafhankelijkheidsbeker op
Zaterdag 19 November te Rotterdam, tegen
„De ï-est van Nederland" is als volgt samen
gesteld:
Doel: Landman (Sparta); achter: Everse
(Neptunus) en Hey (R.F.C.); midden: Van
Scbijndel (S.V.V.), Terlouw (Sparta) en
De Vroet (Feyenoord)voor: Sehrumpf (S.
V.V.), Van Steenbergen (Feyenoord), Den
Boer (Sparta), Beun (Xerxes) en Heyster
(Hermes D.V.S.).
Reserves zijn: Van de Torre (Excelsior),
Steenbergen (S.V.V.), Kroon (Feyenoord)
en Benningshof (Sparta).
Waterpoloprogramma
Het walerprogramma van de op Zaterdag
12 November in het Sportfondsenbad te spe
len competitiewedstrijden luidt:
Centrale wintercompetitie Koninklijke Ne
derlandse Zwembond: HVGB—IJ; HPC—
Nereus,
Competitie kring Haarlem van de KNZB:
dames, afdeling I: HPCHaarlem 1; afde
ling II: HVGB 2—DWT 2.
Heren, afdeling II: HVGB 2Haarlem 2.
In het Velserbad worden gespeeld: Van
Duylbeker-competitie (dames): VZVDWR.
Competitie kring Haarlem van de KNZB:
heren, afdeling I: VZV—DWT; afdeling IV:
VZV 3—DWT 3.
Meisjes: VZV—DWT a.
Het Philips-cyclotronhet grootste van Europa, is Donderdagmiddag officieel in
gebruik genomen. Bij de zeer vele autoriteiten en belangstellenden waren ook prof. ir.
W. Schermerhorn (midden) en ir. P. S. F. Otten, president-directeitr der N.V. Philips.
