IJmuider Courant
Haarlems Dagblad
Korte ontmoeting
Betrekkingen tussen W est-Duitsland en
de bezetters moeten verbeterd worden
Franco klopt aan de achterdeur
van het Atlantisch pact
Weerbericht
jjj Jaargang No. 19397
Bureaux: Kennemerlaan 154, Telef. Adm. 5437,
fefefc Redactie 5389, na 5 uur: 8061 (K 2560),
grasweg 47, Santp. - Haarlem: Gr. Houtstr.
ryefoon
10724. Directeur-Hoofdredacteur 15054.
j ^..tarieven op aanvrage bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Robert Pecreboom
Editie voor Velsen. JJmuiden, Santpoort en Omstreken van
tn öpcaijtc liiarlnmcitt öntrart Cïnra térê)
Zaterdag 12 November 1949
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementen per week 33 cent. per
kwartaal ƒ4,25. Franco per post 4,75. - Giro
rekening 273107 ten name van Haarlems Dagblad
Directie P. W. Peereboom en Robert Peereboom
ZES-EN-DERTIG JAAR verbeiden
'heeft Haarlem gisteren zijn eerste onl-
met het Hildebrand Gedenkteken
Korte ontmoeting Brief En-
- -ter, zoals die Engelse film van enige
,n celeden heette. Het was een film die
Üfnigeen, ook mi>- ontroerdezuiver
«roerde. Dat deed het Monument nog niet.
u!t was trouwens niet zelf verschenen.
SUts zijn schim verrees, in hout en in
met een soort stijfbevroren wit
wrj een slanke sokkel in de verte,
naduidde Hildebrand aan: een platte
'i'snede van Hildebrand, die alleen zijn
Senlijn tekende. Dit alles tezamen was
jthts de maquette en maquettes ont-
n niet, zelfs niet op ware grootte en
- 36 jaar wachten. Maar wel deed mij
ïre korte ontmoeting als de vluchtige
^vulling van een jeugd-illusie aan. Want
ik niet. als jong verslaggever en
ïnwelijks de twintig gepasseerd, naar de
1' dertigjarige Bronner getrokken
helemaal geen professor om de be-
King van zijn ontwerp met hem te
smeken? Vergaderden wij niet met toe-
'ding 'n ^at kle*ne> weinig-bezielende
!|tje Van De Nijverheid in de Jansstraat,
.herleiding van de zelfs daar geestdriftige
J. B. Schepers, pionier van Groot-
Vederland en het Algemeen Nederlands
Verbond, van de Kollewijnse spelling en
het Hildebrand Gedenkteken? Was hij,
principieel ingezonden stukken in het
jewijns schiep, die de krant even prin-
^Diêel in De Vries en te Winkel verander
de er niet van overtuigd dat het Monument
werkelik en dadelik" tot snelle wording
jou "komen en moeten wij zelfs nu ons
eindelik!" nog niet onbepaald uitstellen?
'n mij woelden gisteren de herinnerin -
i. Ik was de enige aanwezige uit het
w.iiité anno 1913, dat Bronner ontketende.
En toen ik daar waarlijk de fonteinbak zag
pet die acht figuren uit de Camera erop
leek zij mij wonderlijk groot, zeker door de
jedachte aan het kleine schetsontwerp,
jat indertijd op het groene tafelkleed in
De Nijverheid lag. Niet dat prof. Bronner s
opvattingen zich sindsdien niet gewijzigd
jjuden hebben ah! maar de idéé van
je fonteinbak met de figuren en Hilde-
'órand-op-een-afstand heeft de decennia
start. Gelukkig. Ik weet nog hoe blij het
Coiité in De Nijverheid (steeds maar die
Nijverheid) met de oorspronkelijkheid der
■edachte was: ik zie weer de vriendelijke
[lik boven zijn baard en hoor weer de
aide stem van dr. J. B. Schepers. Daar
leefden toen grote verwachtingen. Zij
leven voort.
De Kleine Hout werd gisteren door politie
bewaakt. Alleen genodigden werden toe
gelaten. Misschien vreesde het gemeente-
testuur, dat op de blijde mare van de aan-
eemst van het Monument een menigte zou
toestromen, die zich in onbeheerst feest
gedruis zou vergeten en Hildebrand omver
lopen. Want hij stond daar, in hoog vier
kant silhouet op zijn houten sokkel, in
onzeker evenwicht. Bovendien werd hij af
en toe versjouwd, niet om hem uit een
andere richting zijn Camera-figuren te
laten beschouwen maar omdat men vreesde
dat'hij, staande in de as van de doorkijk
naar het Paviljoen, te zeer in het geheel
zou overheersen. Die doorkijk naar het
Paviljoen die onvolprezen doorkijk, hoe
schoon is hij nu, tussen de bosschages in
herfstkleuren. Gij, lezer, richt uw Zondag
morgen-wandeling eens daarheen en geniet.
Kunstenaars, gemeentelijke autoriteiten
en journalisten dwaalden in groepjes om
het Monument, keken uit alle richtingen
ai verzadigden zich aan het ongekende
schouwspel. Ik ben niet bevoegd om u te
zeggen in hoeverre deze plaats de aange
wezene voor het Monument zal zijn als het
- in de toekomst in zijn volle Frans-
zandstenen werkelijkheid tot ons zal
komen. Ik kan u ook niet zeggen of het
nodig zal blijken onder Hildebrand (die in
Mie-zandsteen twaalf ton weegt) te
telen omdat hij, breder dan zijn sokkel
hinde, anders wel eens in een voorjaars-
fiorm zou kunnen omslaan. Dat opperde
sn der journalisten, die bedachtzaam te
werk wilde gaan en tegen overhaasting
waarschuwde. De gedachten eens kuns^c-
'2ars over het experiment van Vrijdag
'indt u elders in dit blad: v/ij hebben de
beeldhouwer Marl Andriéssen, die ander
half jaar geleden zijn oordeel over de in
Amsterdam tentoongestelde figuren gaf,
verzocht om het ook nu te uiten. Hij heeft
'oen het werk hoog geprezen. Ook wij leken
hadden gisteren, zelfs ten overstaan van
hout en gips hetwelk geen mooi
materiaal is de indruk dat het in de
toekomst schoon zal zijn. Ik verwachtte
bat trouwens zesendertig jaar geleden al.
taat de jeugd zwartgallig-pratende ouderen
tiet geloven: het is niet waar dat alle
jsugd-illusies vervliegen. Aanschouwt een
aar mijne, ongerept en immer de pen weer
tot snelle vlucht over het witte papiervlak
aansporend: het Hildebrand Monument.
Als allen het eens mochten worden over
plaats voor .het kunstwerk en over de
veranderingen, die daar wellicht aange
dacht moeten worden, zal de vraag van
-e kosten in ontstellende grootte voor de
temeente Haarlem verrijzen. Zij is, zoals
meermalen met dorre en onverbidde-
hjke'cijfers hebben toegelicht, niet weige
ld. In dat grijze verleden, gedurende
V-echts twee jaar in de rijke historie van
^Hildebrand Comité, waarin ik het voor
echt had er als jongste lid deel van uit te
®«en, schijnen wij ons geen grote zorgen
n'er de kosten van overbrenging, plaatsing
installatie te hebben gemaakt. U moet
.vf-bedenken dat het een andere tijd was,
•s een welvarende kleine stad. Maar nu!
"'c zal Haarlem helpen? Het Prins Bern-
sard Fonds misschien?
Als het eenmaal zover iswie weet.
Wellicht drijven opwellende herinneringen
•^Jtot jeugdige haast. Laat ik wijzer wezen
gelijk andere genodigden, met ver-
Wering blijven terugdenken aan de korte
itmoeting van 11 November. Brief En-
counter
Om vier uur was zij ten einde. Een
^btauto reed voor. Drie stoere plant
eers gaven met kennelijk-
inzicht de bekoorlijke Suzette
•et cle voorkeur en droegen haar het
'C ^eg' »Niet struikelen", waarschuwde
■un chef met litterair instinct, want door
m "et hij haar volgen? Door de char-
Eriêri ^an ^er Hoogen, lichtzinnig en
J° Srigen zij allen. Terug in Camera
Ohscura. 5 R. P.
van het Hildebrand Comité,
Na de Parijse ministersconferentie
Stopzetting der ontmanteling in ruil voor veiligheidsgaranties
Naar te Parijs verluidt hebben de drie
Westelijke Hoge Commissarissen voor
Duitsland de volgende instructies ontvan
gen van de conferentie der drie Westelijke
ministers van Buitenlandse Zaken, welke
te Parijs is gehouden:
Spoedig onderhandelingen aanknopen
met de Duitse regerine te Bonn. Duitsland
stopzetting van de ontmanteling aanbieden
in ruil voor effectieve veiligheidsgaranties.
Kanselier Adenauer mededelen dat de
Westelijke bezettende mogendheden zowel
als de Raad van Europa berefd zijn Duits
land toe te laten als toegevoegd lid van de
Raad van Europa.
Naar verder verluidt is in het algemeen
opdracht gegeven de huidige staat van oor
log te beëindigen voorzover het de betrek
kingen tussen de federale regering en de
Westelijke bezettende mogendheden be
treft.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Robert Schuman, noemde de resul
taten van de besprekingen met Acheson en
Bevin over Duitsland „aanvaardbaar".
„Onze denkbeelden stemden niet altijd ge
heel overeen", aldus zeide Schuman, „doch
wij werden het steeds op aanvaardbare
termen eens". Schuman zeide verder, dat
de geallieerden geen afstand hadden ge
daan van rechten en beginselen waarover
in het verleden overeenstemming bereikt
was.
Franse reactie
De reactie van de Franse pers op de
„help-Duitsland-politiek", welke door de
grote drie te Parijs zou zijn opgesteld, is
over het algemeen niet ongunstig. Toena
dering tussen Frankrijk en Duitsland wordt
nodig geacht, doch men uit zijn teleurstel
ling over de ten aanzien van de conferen
tie betrachte geheimhouding. In welinge
lichte kringen neemt men aan, dat de te
Parijs genomen besluiten binnen betrekke
lijk korte tijd zullen leiden tot herbewa
pening van West-Duitsland en dat de drie
Hoge Commissarissen reeds gemachtigd
zijn tot besprekingen met de West-Duitse
regering over de vorming van een West-
Duitse politie- en veiligheidsmacht.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken. Acheson, is inmiddels per
vliegtuig te Frankfort aangekomen voor
een bezoek aan Duitsland van vier dagen.
Hij was in gezelschap van de Amerikaanse
Hoge Commissaris, McCloy. Acheson zal
besprekingen voeren met de Hoge Com
missarissen, kanselier Adenauer en ande
ren. Acheson verklaarde, dat de conferen
tie van Parijs „in volledige harmonie en
geheel bevredigend" was verlopen. „De re
sultaten van de conferentie zullen in de
komende weken en maanden aan- hét licht
treden", aldus zeide hij. Hij was van plan
niet veel te zeggen doch tijdens zijn bezoek
aan Duitsland hoofdzakelijk het oor te
luisteren te leggen, aangezien hij tot nog
toe voornamelijk op schriftelijke inlichtin
gen had moeten afgaan. Wel zeide hij, dat
de toestand in Duitsland aanzienlijk ver
beterd is.
Bijzonderheden over de plannen der
drie ministers van Buitenlandse Zaken
voor de inschakeling van Duitsland in
West-Europa zullen direct na Bevins terug
keer uit Parijs onder de Britse leden van
het kabinet verspreid vforden. Men ver
wacht, dat zij volgende week door het ka
binet besproken zullen worden, voordat
Bevin Donderdag in het Lagerhuis-debat
over de buitenlandse politiek een belang
rijke rede zal houden over internationale
vraagstukken. Ook Winston Churchill is
van plan een grote rede te houden waarbij
hij vooral Duitsland en de West-Europese
Alliantie zal aanroeren.
Amerikaanse staalstaking
geëindigd
De grootste Amerikaanse staalmaat-
schappij, de „United States Steel Corpo
ration", is met de vakbond der staalarbei-
ders tot overeenstemming gekomen over
beëindiging van de staking in de staal
industrie, welke 42 dagen geduurd heeft.
Over enkele dagen zullen de 170.000 ar
beiders van de maatschappij weer aan het
werk gaan.
Marshallplan product van
vakvereniging A.F.L.
Matthew Woll, de~eerste vice-president
van de Amerikaanse arbeidersfederatie
(AFL) heeft heden te Parijs verklaard, dat
het plan-Marshall oorspronkelijk door zijn
vakverbond was ontworpen. De AFL is het
grootste Amerikaanse vakverbond en telt
15 mniioen leden. Woll verklaarde tot ver
slaggevers dat het geen plan van Wall-
street was, doch van het Amerikaanse volk.
Lesvliegtuig neergestort
Bestuurder gedood;
leerling licht gewond
Vrijdagmorgen omstreeks half twaalf is
te Veghel (N. Br.) een lesvliegtuig van de
Rijksluchtvaartschool te Gilze-Rijen neer
gestort. De bestuurder kwam hierbij om
het leven. De andere inzittende militair
werd niet ernstig gewond.
Het toestel, een Harvard, was geheel ver
nield. De oorzaak van het ongeluk is on
bekend. Het toestel is niet in brand ge
vlogen.
De omgekomen vlieger is de 24-jarige
E. Verspoor, wonende te 's-Gravenhage.
De 23-jarige leerling-vlieger, C. R. Prins,
is eveneens afkomstig uit Den Haag.
Goederentrein ging er zonder
machinist vandoor
Op 8 April 's avonds om 8 uur kwam een
goederentrein uit Leeuwarden bij Meppel
door een defect aan de remluchtleiding tot
stilstand. De machinist gaf zijn leerling
order te gaan zien wat er aan de hand was.
Toen de leerling lang wegbleef, sprong ook
de machinist van de locomotief. Terwijl hij
langs de trein liep, ging de trein rijden. Met
steeds toenemende snelheid stoven de loco
motief en zes wagons voorbij, botsten tegen
een stootblok en reden tenslotte het water
in. De schade aan de wagons en goederen
was groot.
De Asser rechtbank had de machinist van
de trein, de 49-jarige N. M. K. uit Zwolle
veroordeeld tot een maand gevangenisstraf
voorwaardelijk met drie proefjaren. De
directie van de N.S. had hem teruggezet in
de rang van onder-machinist en bepaald,
dat hij een jaar rangeerdiensten moet ver
richten. Hij kwam van dit vonnis in appel
omdat hij zich niet schuldig voelde aan de
ten laste gelegde overtreding: het in gevaar
brengen van net verkeer. Overwegen be-
Het woord is aan..
Confucius:
Het 2(j)t alleen de wijsten en de
domsten die niet veranderen.
hoefden niet gepasseerd te worden cn het
sein stond op veilig. De getuige-deskundige,
een hoofdingenieur van de spoorwegen er
kende, dat voor het. publiek noch voor het
bedrijf een bepaald gevaar aanwezig is ge
weest. Verdachte was door de directie ge
straft wegens overtreding van de dienst
voorschriften, dié bepalen, dat hij de ma
chine, die onder stoom stond, niet mocht
veriaten zonder de voorgeschreven veilig
heidsmaatregelen te hebben genomen.
De procureur-generaal vroeg bevestiging
van net vonnis.
De verdediger, mr. Brouwer uit Assen,
vroeg ontslag van rechtsvervolging, omdat
zijns inziens het causaal verband tussen
de nalatigheid van verdachte en het ongeval
niet is komen vast te staan.
Spaanse politiek
Spaanse en Portugese legers onder zijn leiding?
Een plechtige Dodenherdenking voor de gesneuvelden had gistermiddag op de Nieuwe
Algemene Begraafplaats te Hoofddorp onder zeer veel belangstelling plaats. Nabe
staanden legden kransen, terwijl een lange stoet langs de graven defileerde.
Vage verklaring ©ver de bevoegd,
heden der Oost-Duitss regering
BERLIJN, 11 November. Generaal
Vassily Tsjoeikof, hoofd van de onlangs
ingestelde Russische controle-commissie in
Oost-Duitsland, heeft in zijn ambtswoning
te Karlshorst bij Berlijn premier Otto Gro-
tewohl en de leden van diens kabinet ont
vangen. Hij verklaarde bij die gelegenheid,
dat het de taak van de controle-commissie
is toe te zien op de uitvoering van de over
eenkomst van Potsdam en andere overeen
komsten der vier bezettende mogendheden
betreffende Duitsland. Het Oost-Duitse ka
binet kan op politiek en economisch gebied
alle maatregelen nemen die het nodig acht
te, als genoemde overeenkomsten maar
werden nageleefd, aldus de generaal. Op
een en ander zal slechts de „nodige con
trole" worden uitgeoefend.
De bestuurscommissie behoudt zich het
recht voor toe te zien op de demilitarisering,
democratisering en de herstelbetalingen. De
commissie zal, aldus Tsjoeikof, zo nodig
gedetailleerde inlichtingen aan de Oost-
Duitse regering vragen.
De Beiiijnse vertegenwoordigers van de
Russische bestuurscommissie zullen precies
dezelfde taak hebben als die in andere delen
van de Oost-Duitse republiek en zullen het
contact met de vertegenwoordigers van de
drie Westelijke bezetters onderhouden.
„Het spreekt vanzelf dat de Russische
regering al het mogelijke zal blijven doen
om te komen tot herstel van de Duitse een
heid op vreedzame en democratische basis
en tot de opstelling van een vredesverdrag
met Duitsland", aldus de generaal.
Westelijke politieke waarnemers in Ber
lijn zeggen over deze verklaringen, dat zij
niets toevoegen aan wat de generaal reeds
heeft gezegd ter gelegenheid van de stich
ting van de Oost-Duitse staat en dat zij nog
steeds geen nauwkeurige omschrijving
geven van de bevoegdheden die aan de
Oost-Duitse regering worden toegekend.
Jantje Kuyers en Jentje Pielemanstwee
Staphorster meisjeshebben Vrijdagmiddag
op paleis Soestdijk een kleine Staphorster
boerenwagen aangeboden, die de bevol
king van Staphorst eind October bij het
bezoek van Prins Bernhard aan Overijsel
schonk aan de prinsesjes. De prinsesjes
Margriet en Marijke, die bij de overhan
diging van de wagen aanwezig waren,
werden spoedig beste maatjes met Jantje
en Jentje, die zich best vermaakten en
de kleine Marijke, geholpen door de
Kóningin en'prinses Margriet in de wagen
zetten en door de kamer trokken.
Weer een trein op trekbom
in Oost-Java: vijf doden
BATAVIA, 11 Nov. (Aneta). Vijf
personen werden gedood, vier zwaar en
vier licht gewond, toen Donderdag een
goederentrein van Soerabaja naar Madioen
6 km. ten Westen van Modjokerto op trek-
bommen liep. De slachtoffers waren rem
mers en clandestien op de bordéssen van
rte goederenwagens meerijdende passagiers.
25 goederenwagens reden op .elkaar en
ontspoorden of kantelden.
In deze omgeving is zoals bekend ook
Dinsdag een trein op een trekbom gereden.
Tsjechoslowaakse ondergrondse
waarschuwt diplomaten in het
buitenland
Het Britse blad „Daily Telegraph" heeft
de tekst bekend gemaakt van een document,
dat door de gezamenlijke ondergrondse or
ganisaties in Tsjechoslowakije aan alle
Tsjechoslowaakse ambassades, gezantschap
pen en consulaten in het buitenland is toe
gezonden. De geadresseerden wordt ver
zocht af te treden en in de landen waar zij
vertoeven om asylrecht te vragen. „Dat is
uw laatste kans", zo wordt in de brief ge
zegd, „als gij in uw vaderland armoede en
slavernij wenst te ontgaan, want weldra
zult gij allen worden teruggeroepen."
De verzetsbeweging, die blijkbaar ook op
het Tsjechische ministerie van Buitenlandse
Zaken actief is, had de brief in officiële
omslagen verzonden.
President Truman aanvaardt
het ontslag van Krug
WASHINGTON, 11 November (Reuter).
President Truman heeft heden het ontslag
van Julius Krug als minister van Binnen
landse Zaken aanvaard. De president heeft
de onder-minister, Oscar Chapman, aange
wezen als opvolger.
Een functionaris te Washington ver
klaarde, dat Truman een „tamelijk scherp
gestelde" brief aan Krug gezonden had,
waarin hij hem verweet dat hij zich recht
streeks tot het Congres gewend had om
grote fondsen voor een bepaald project in
het Westen van Amerika, hierbij het bureau
voor de begroting passerend.
AAeisje slachtoffer van
verkeersongeluk
Tiende ongeval met dodelijke
afloop dit jaar in Haarlem
Gisteravond om tien uur is de zeven
tienjarige fabrickarbeidster C. E.
Appelboom uit de Sperwerstraat in
Haarlem-Noord het slachtoffer van een
verkeersongeluk geworden, het tiende
ongeval in Haarlem dat dit jaar een
dodelijke afloop had.
Mejuffrouw Appelboom stak op haar fiets
bij de Jan Gijzenbrug de Rijksstraatweg
over, waarbij zij voor een uit de stad
komende autobus langs reed. Op dat
moment haalde eer, personenauto de bus in
en reed het meisje aan.
Het slachtoffer werd, nadat zij hoogst
waarschijnlijk tegen de voorruit van de
personenauto was geworpen, door de schok
tegen de bus geslingerd. De chauffeur
stopte onmiddellijk, met gevolg dat zijn
wagen juist met het linkerachterwiel op het
meisje, dat direct bezweek, bleef stilstaan.
Van de personenauto waren een spatbord
en een koplamp beschadigd, de voorruit
was gebroken.
De politie onderzoekt nog de schuld
vraag; zij verzoekt daartoe eventuele ge
tuigen zich bij de Verkeerspolitie te ver
voegen.
Het zicht was gisteravond door de aan
houdende regen niet bijzonder goed. Het
is het tweede dodelijke ongeluk in 1949
dat op de Rijksstraatweg is gebeurd.
Overal in de grote Spaanse steden ziet
men de muren beplakt met affiches, die
onder de beeltenis van Franco de woorden
vermelden „De caudillo verzekerde ons tien
jaar orde en tien jaar vrede". In deze slo
gan is inderdaad de volledige winst, die
Franco Spanje heeft verzekerd verdiscon
teerd. Spanje heeft in de oorlog geen en
kele soldaat verloren en symptomen van
sociale onrust met uitzondering van
enkele beperkte stakingen die het leger snel
wist te onderdrukken heeft men gedu
rende dit decennium nergens geconstateerd.
Oppervlakkig gezien is Franco voor zijn
land dus een zegen geweest. Maar welke
prijs heeft het volk voor die zegen be
taald, en welke prijs moet het er nog dage
lijks voor voldoen? Ziedaar een vraag die
Franco's propaganda met reden stelselma
tig ontloopt.
De prijs van Franco's bewind is een na
meloze ellende, een materieel gebrek aan
de meest essentiële levensbehoeften van
zeker 30 a 90 procent van het Spaanse volk.
De economische nood is dit volk tot aan de
lippen gestegen. Aan alles heerst gebrek
ofschoon de winkels uitpuilen van kleren,
levensmiddelen, luxe artikelen en andere
koopwaar. Spanje heeft dollars nodig
mogelijk nog meer dan enig ander land in
Europa om zijn huishouden op orde te
kunnen brengen. Franco had aanvankelijk
gemeend de nationale economie op een
autarkische basis te kunnen opbouwen.
Maar in dit achterlijke land, waar de land
bouw primitief en de industrie zeer laag
ontwikkeld is, moest, dit streven natuurlijk
eindigen in een hopeloze mislukking. Daar
om is de fiere autarkist Franco thans ver
plicht in Washington om Marshallhulp te
vragen.
Ofschoon de inhoud der gesprekken tus
sen Franco en Salazar te Lissabon strikt
geheim zijn gebleven, bestaat er alle grond
voor de veronderstelling, dat de Caudillo
zijn Portugese geestverwant, die bij het
Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken beter dan hij staat aangeschreven,
verzocht heeft een goed woordje voor hem
in Washington te doen.
Maar er is een tweede punt dat zeker, en
mogelijk met nog meer nadruk, door de
beide staatslieden is besproken: de kwestie
van Spanjes weerbaarheid. Men weet dat
de Portugese regering Franco generaal van
het Portugese leger heeft gemaakt, en of
schoon President Carmona een zelfde rang
in de Spaanse weermacht bekleedt, ziet men
in Madrid in deze toekenning toch meer
dan de repliek op een loutere beleefdheids
betuiging. Maarschalk Carmona, zo legt
men uit. is een grijsaard van tegen de tach
tig en Franco staat in de kracht van zijn
leven (hij is nu 58 jaar). Daarom geloven
de Spanjaarden dat, in geval van een ge
wapend conflict, Franco terstond het op
perbevel over de gezamenlijke Spaans-
Portugese legers zal worden opgedragen.
Reus met lemen voeten
Hoe sterk zijn die legers? Wat Spanje
aangaat, bleek het niet eenvoudig betrouw
bare cijfers op dit punt te verzamelen. Als
laagste raming hoorden wij een getal van
700.000 noemen; anderen spraken over een
oorlogssterkte van liefst twee millioen man
schappen en officieren. Maar zelfs wan
neer men zich aan de laagste schatting
houdt, zou Spanje nog altijd over de nume
riek sterkste legermacht van West-Europa
beschikken. Er bestaat natuurlijk algemene
dienstplicht, die drie jaar duurt en de stu
denten worden zonder uitzondering opge
nomen in het officierskader. Al hun va-
canties zijn aan militaire instructie gewijd.
Niettemin zijn alle waarnemers het er
over eens, dat in een oorlog het Spaanse
leger in zijn tegenwoordige gedaante toch
een macht zou blijken, die men gevoeglijk
verwaarlozen mag. De uitrusting er van is
vrijwel nihil. Het Spaanse leger beschikt,
om van tanks en vliegtuigen nog maar niet
eens te spreken, vrijwel niet over moderne
middelen van vervoer. Het verplaatst zich
met paardekarren, per fiets of te voet. Het
is voor Franco dus van essentieel belang,
wil hij in het concert der volkeren ooit een
instrument bespelen en daarop is zijn
buitenlandse politiek gericht dat ook
zijn land in het Atlantisch Pact wordt op
genomen.
Tegen 'het einde van de oorlog heeft de
hele bevrijde wereld verwacht dat het
Europese fascisme ook het Franco-regiem
zou meesleuren in zijn val. Dit is niet ge
beurd en toen Franco zich niet uit eigen
beweging terugtrok hebben de geallieerden
in Potsdam en bij monde van de UNO
een aantal protesten tegen hem geuit.
Maar het waren platonische protesten,
zonder dreiging met economische of andere
sancties, die het volk van Spanje onwetend
lieten over de vraag hoe zich van zijn on
derdrukker te bevrijden. Het resultaat was
dan ook averechts: de officiële propaganda
wist het gebrek aan doortastendheid dat de
resoluties der Verenigde Volken manifes
teerden, zeer knap uit te buiten, 't Spaanse
volk, dat nooit een vergeefs beroep op zijn
gevoelens van nationale fierheid laat doen,
werd in kranten en redevoeringen voorge
houden dat het buitenland zich met kwes
ties van zuiver binnenlands karakter ging
bemoeien.
Franco is slim
Buitenlandse interventie is thans onwaar
schijnlijker dan ooit en een omwenteling
van binnen uit wordt door niemand, in of
buiten Spanje, ook maai' een moment met
ernst voor mogelijk gehouden. Het verzet
is verdeeld en onbeholpen opgebouwd.
Deden zich thans geen economische moei
lijkheden voor, dan zou Franco sedert tien
jaar nimmer zo stevig op zijn zetel in het
Prado hebben gezeten. Objectief is men dus
Prado hebben gezeten.
Maar hij deed meer. Geen middel heeft
hij ongebruikt gelaten om de buitenwereld
te suggereren dat zijn bewind een inten
sieve democratiseringskuur passeerde. Er
werd een regenten raad in het leven geroe
pen, een vage belofte op het herstel van de
troon geuit en verkiezingen onder pseudo-
democratische camouflage gehouden. In
officiële redevoeringen werd verder niet
meer van een nieuwe orde gesproken, doch
slechts van Christendom en van „hiërarchi
sche democratie", de nieuwe aanduiding
van het Spaanse fascisme. Tenslotte deed
men wat men kon om de compromitterende
herinneringen uit de laatste jaren uit te
wissen.
Slechts één programmapunt uit de vroegere
ideologie bleef ook na de wereldoorlog ge
handhaafd: namelijk het thema van het
anti-communisme. En naarmate de tegen
stellingen tussen Oost en West zich duide
lijker en openhartiger gingen manifesteren,
werden zijn verdiensten als kruisridder
tegen het communisme door Franco luider
uitgebazuind.
Nóg niet erkend
Toen het hem allengs duidelijk werd dat
de geallieerde staatslieden van zijn mede
werking nog niet waren gediend, doch
evenmin van zins bleken hem te liquideren,
wendde Franco zich tot de Westelijke mi
litairen. wier macht en invloed groeide
naarmate de kans op een nieuw conflict
dreigender werd. In hot bijzonder bij de
bevelhebbers van de Amerikaanse strijd
krachten vond hij gehoor. Amerikaanse
vlooteskaders brachten beleefdheidsbezoe
ken aan de Spaanse havens en vliegvelden
werden, in beginsel, de Amerikanen ter
beschikking gesteld.
Voor het moment blijven de diplomaten
van Washington en in sterkere mate van
Londen en Parijs, die niet uitsluitend in
strategische begrippen denken, zich nog
verzetten tegen een officiële erkenning van
Franco. Zij weten dat de openbare mening
nog niet „rijp" is voor zo'n erkenning. Daar
om valt te verwachten, dat Franco zich
nog wel in heel wat bochten zal moeten
kronkelen, spectaculaire concessies doen en
zich diep zal hebben te buigen, alvorens
door de achterdeur van het Marshall-plan
of het Atlantisch Pact binnen te kunnen
dringen.
De „Oslofjord" is vertrokken
Het nieuwe vlaggeschip van de Norsk
Amerika Linje, de „Oslofjord" is Vrijdag
middag om kwart voor drie de reis naar
Oslo begonnen. Aan boord van het schip be
vinden zich ruim 250 genodigden.
In het Noordzeekanaal is de overdracht
door de N.D.S.M. aan de N.A.L. geschied.
NU EN DAN BUIEN
Verwachting, medegedeeld door het
K-N.M.I. :n De Bilt, geldig van Zater
dagavond tot Zondagavond, opgemaakt
te 10 uur:
Wisselend bewolkt met nu en dan
buien, vooral in de Noordelijke helft
van het land. Vrfj krachtige en langs
de kust tijdelijk harde Westelijke wind.
Iets koeler.
13 November:
Zon op 7.55 uur, onder 16.53 uur
Maan op 23.33 uur. onder 14.29 uur
(Laatste kwartier)
14 November:
Zon op 7.57 uur. onder 16.51 uur
Maan op uur. onder 14.44 uur
Hoog en laag water in IJmuiden
Zaterdag 12 November:
Hoog water 7.26 en 19-47 uur.
Laag water 2 55 en 15 16 uur.
Zondag 13 November:
Hoog water: 8.21 uur en 20.53 uur.
Laag water: 3.41 en 16.08 uur.
Maandag 14 November:
Hoog water: 9.33 en 22.11 uur.
Laag water: 4.42 en 17.19 uur.
