Cetoex
Beverwijk en OmstrekenJ
In twee-en-een half jaar reist de paling
van de Bermuda's naar Europa
H. J. MAERTENS
Paviljoen Paradis
Dinsdag 14 Maart 1950
Mysteriën der zee
Hoe de Zuiderzee-haring uitstierf
Dr. J. Verwey, directeur van het
zoölogisch station der Nederlandse
dierkundige vereniging te Den Helder
gaf in de grote aula van het Haar
lemse Teylers Museum een beschou
wing over de biologische betekenis
der zeestromingen, waarbij in het
bizonder de palingtrek ter sprake
kwam.
De watertoevoer tot de Noordzee is uit
het Noorden dertigmaal zo groot als uit
het Zuiden. Niettemin is de Zuidelijke
aanvoer voor ons van groter belang dan
die uit het Noorden, omdat deze aanvoer
(via het Nauw van Calais) vlak langs
onze kust stroomt.
Zeestromingen zijn biologisch van groot
belang; ze verversen het water voort'
durend, ze voeren voedsel aan voor de in
het water levende bevolking, ze transpor
teren warmte zowel als kou en ze ver
voeren voortdurend de fauna en flora van
de waterwereld. Dit laatste is van essen-
tiëel belang voor vele soorten, want de
levenscyclus van sommige daarvan is er
op ingesteld.
In dit verband wees spreker op de
sterkte der getij stromingen voor IJmuiden
en de absoluut te verwaarlozen invloed
der golfstroom, die er maar 0,75 km sterk
is. Hoewel bij onze Nederlandse licht
schepen dus verder uit de wal die
invloed sterker is, circa 56 km, hebben
nochtans kwallen 5 maanden nodig voor
hun reis van Calais tot Kaap Skagen.
Zuiderzeeharing uitgeroeid
Toen de Zuiderzee afgesloten was, kon
de z.g. Zuiderzeeharing daar niet meer
heen trekken om te paaien. Uit nood trok
deze soort naar de Waddenzee, maar sinds
1940 is deze haring absoluut „op" gevist
en bestaat niet meer.
De ansjovis, die oorspronkelijk in de
Wieringermeer paaide, heeft ook de Wad
denzee opgezocht. De stand loopt eveneens
terug en de hoeveelheid is nog maar 1/10
van wat het vroeger was. Er is voor Zui
derzeeharing noch voor ansjovis plaats
meer om rustig hun kroost groot te
brengen.
Het transport is van veel belang
Het transport der organismen door het
water is van veel belang, omdat de levens
duur van allerlei species er van afhanke
lijk is. Over het algemeen is die levens
duur zeer beperkt.
De heer Verwey vertelde van zijn onder
zoekingen op de Doggersbank, waar op
het gebied van de voortplanting der
schelpdieren tal van interessante waar
nemingen zijn gedaan. Op de bodem van
deze ondiepte bevinden zich uitgestrekte
velden bezaaid met de afgeknotte strand
schelp, zoals deze bepaalde soort heet.
Deze velden worden een jaar oud,
sterven af en verplaatsen zich dan, omdat
de zeestromingen de millioenen naast
elkaar zwevende larven langzaam mee
voert. De moederschelpen geven alle
tezelfdertijd hun eieren af en na 36
weken, als de larven rijp zijn, laten deze
aanstaande schelpen zich op de bodem
neer. De voortplanting geschiedt slechts
wanneer het springtij is en wanneer één
enkele springvloed niet voldoende is, des
noods in elkaar volgende.
Aan de hand van kaarten van de Dog
gersbank illustreerde spreker het resul
taat van zijn wetenschappelijke arbeid.
Bepaalde organismen kenmerkend
voor het water
Hoewel een tropische fauna en flora
met de golfstroom Noordwaarts komt,
verandert door de afkoeling van dit tro
pische water het karakter dezer fauna en
flora geheel en al. Zuidelijke organismen
sterven af als het water koeler wordt en
nieuwe organismen komen in de golf
stroom binnen.
Zo zijn dus bepaalde soorten leven ken
merkend voor bepaalde watermassa's.
En nu is dit het belangrijke voor de
onderzoeker: aan de hand van zijn proef-
vissen en het nemen .van monsters water
kan hij door de fauna en flora in die mon
sters te bestuderen, nagaan met wat voor
water hij te doen heeft.
De trek van de paling
Het bestuderen van de paling heeft vele
biologen jarenlang bezig gehouden; zo'n
palingleven was eerst een groot raadsel,
maar men heeft het nu vrijwel geheel
„door".
Ook hier hangt nauw samen de duur
van het larvenleven en de duur van het
transport dezer larfj es. Als overal in de
natuur gebeurt ook hier niets zonder
reden of zonder dat er in voorzien is: de
oude paling trekt natuurlijk tegen
stroom in, opdat de jongen met de stroom
meegevoerd zullen kunnen worden
naar de Sargassozee en het gebied Oost
waarts van de lijn Bermuda's - Bahama's.
Op de paaiplaatsen aangekomen ontmoet
de Europese paling er ook de Amerikaan
se. De jeugdige larven gaan na de paaiïng
op reis; de Amerikaantjes terug naar de
Oostkust der Verenigde Staten, de Euro-
peaantjes naar de Oude Wereld. Beide
palingsoorten worden volwassen, als zij
hun respectievelijke „stranden" bereiken.
Het wonder der natuur is echter, dat
dit volwassen-worden net zo lang duurt
als de zwerftocht van de paaiplaats naar
de diverse riviermondingen.
Doordat de Amerikaanse paling een
kortere afstand heeft af te leggen is deze
eerder „groot" dan haar Europese soort
genoot. Dat groot-worden stelt in het eerst
niet veel voor: op 200300 m diepte,
soms 400 m onder de zeespiegel, zweeft
een larve van 7 mm, die na een jaar ge
groeid is tot 50 mm, na 2 jaar 70 mm lan<
is geworden en dan de kust van Portugal
begint te naderen.
Twee en een half jaar heeft het paling-
jong werk gehad om van de Bermuda's
het Europese continent te bereiken. Het
heeft zich daarbij uitsluitend passief laten
voortdrijven door de golfstroom.
De levensduur der larven is door de
natuur dus aangepast aan de tijdsduur
van het transport.
Een nog onopgelost raadsel
Een vraag, die men nog niet weet te
beantwoorden, is: hoe slaagt de paling er
in zoet water te vinden?
Men veronderstelt dat er bij de paling
een richtingsbesef aanwezig is, zoals bij
alle „trek"-dieren het geval is. Elke soort
„trek"-dier trekt in een bepaalde richting,
waar dit soort zich ook bevindt. De jonge
paling heeft analoog geredeneerd
vermoedelijk een aangeboren Oost-rich
tingsbesef of wel land-richtingsbesef, ge
lijk de oude palingen onweerhoudbaar
nun paarplaatsen ver op de oceaan weten
te vinden.
Hoe deze oude palingen hun „weg-
terug" weten te vinden, is een gesloten
boek. Zij trekken onveranderlijk in Z.W.-
richting, welke hinderpalen ze ook op hun
weg ontmoeten. Per dag leggen ze ca. 16
km af en zwemmen op deze wijze een
vaste koers volgend, een heel jaar lang,
totdat ze hun broedplaatsen bereikt heb
ben. Na aan hun natuurdrang gevolg te
hebben gegeven, sterven ze daar blijkbaar
want het is tot nu toe nog niet gebleken
dat ze hun vroegere Europese verblijf
plaatsen weer opzochten.
Velsen
Coördinatie van de komende
feesten een noodzaak
Met het oog op de viering van de 5e Mei
die ieder jaar door de B.O.I.W. te Velsen
wérden georganiseerd met medewerking
van verschillende instanties en verenigin
gen, heeft een voorbereidende bespreking
plaatsgevonden tussen de B.O.I.W. en het
bestuur van de vereniging tot het houden
van Nationale feestdagen te Santpoort.
Op deze bespreking kwam de wenselijk
heid naar voren te komen tot een perma
nente samenwerking tussen alle vereni
gingen die zich op dit gebied bewegen.
Het voornemen zou dan bestaan uit de
verschillende besturen een commissie sa
men te stellen, die overkoepelend kan
wei-ken bij Nationale gebeurtenissen.
Een moeilijkheid is het ontbreken van
een Oranjevereniging voor geheel IJmui
den. De B.O.I.W. doet dan ook een dringend
beroep op de IJmuidenaren om het initia
tief te nemen te komen tot het heroprich
ten van de Oranjevereniging, teneinde nog
dit jaar te kunnen medewerken aan de
plannen.
De bond zou het ten zeerste op prijs
stellen als de initiatiefnemer(ster) zich ten
spoedigste in verbinding zou willen stel
len met het secretariaat van de B.O.I.W.
te Velsen, Hoofdstraat 17, TeL 8951, dat alle
mogelijke medewerking zal willen ver
lenen.
Ook de bestaande besturen van deze
verenigingen worden verzocht, in verband
met de samen te stellen commissie zich per
omgaande in verbinding te stelle met dit
secretariaat.
Lezingavond voor Oud-Katho
lieken kreeg een ander karakter
De voor Maandag vastgestelde lezing
avond in het Oud-Katholiek Verenigings
gebouw, waarbij professor M. Kok uit
Amersfoort als spreker zou optreden voor
de Oud-Katholieke Besturenbond en de af
deling IJmuiden der Vereniging „Oud-
Katholiek Ondersteuningsfonds" met het
onderwerp „De broederschap Sint Willi-
brord in de Oud-Katholieke Kerk" heeft
plotseling een geheel ander karakter ge
kregen.
Vrijwel op het laatste ogenblik bleek pro
fessor Kok wegens ziekte verhinderd te
spreken en werden maatregelen genomen
om de leden althans geen vergeefse tocht
te laten maken. Men maakte er nu een bij
eenkomst van waarin de aanwezigen, die
toch reeds zo nauw bij de visserij betrok
ken zijn, d'oor bemiddeling van het Voor
lichtingsbureau van de Voedingsraad, af
deling Vis, nog nauwkeuriger contact met
de visvoorziening kregen.
Pastoor C. F. Nieuwemhuyzen opende en
sloot de avond.
Het Arnhemse openluchtmuseum krijgt zijn jaarlijkse grote schoonmaakbeurt, opdat
met Pasen alles gereed zal zijn voor de komst van de eerste bezoekers. Hier wordt
het meubilair van een Zaans huisje opgeknapt.
Dertig jaar in de bloemen
De heer D. Jansen herdenkt dezer dagen
het feit dat hij 30 jaar geleden voor de
eerSte maal zijn bloemen kocht aan de
veiling Het Centrum.
Zijn collega's lieten dat niet ongemerkt
voorbij gaan. Een versierde plaats op de
koperstribune was het eerste teken van
medeleven. Een toespraak van de heer Van
der Berg, voorzitter der Koopliedenvereni
ging. getuigde er bovendien van, dat de
„bloemenjongens" onderling op kameraad
schappelijke wijze met elkaar omgaan.
De heer Jansen kreeg tenslotte ook nog
enkele cadeaux ter gelegenheid van zijn
jubileum.
Vijf en twintig jaar arts
Op 22 April zal de arts W. v. Haselen
de dag herdenken, waarop hij een kwart
eeuw geleden als geneesheer zijn intrede
deed in Velsen.
(Adv.)
IJmuiden
Met de- „Waterman" naar huis
Met het troepenstransportschip „Water
man". dat vermoedelijk 24 Maart te Rotter
dam aankomt varen de volgende gedemobili
seerde militairen uit Kennemerland naar
huis: C. A. Bal, Noorderdorpstraat 3, Velsen:
L. Hilberts, Heemskerkerweg 253, Bever
wijk: J- F. E. de Kraker, Spaarndammerweg
12, Velsen; J. v. Roon, Zwaanstraat 1, Be
verwijk; J. Roos, Regulierstraat 32, Bever
wijk; J. C. Posthuma, Willebrordstraat 33,
IJmuiden; G. P. Stam, H. Mandenweg 27,
Beverwijk; L. N. P. B, Benning, de Kaag 2,
Beverwijk; B. C. Gerritsen, Zeestraat 193,
Beverwijk: J. Ruiter, Breestraat 3 C, Bever
wijk; J. Schik. Kortenaerstraat 13, IJmuiden
Oost; P, v. Strien, Kompasstraat 21, IJmui
den; J. v. Nimwegen, Romerkerkweg 12,
Beverwijk; J. H. Weber, Engelmundusstraat
17, IJmuiden Oost; A. Willems, de Leth-
straat 15, Velsen Noord; P. Th. Kleine, Mun-
nikenweg 92, Beverwijk; J. J. Korbee, K.
Wilhelminakade 50, IJmuiden; C. J. Kolk,
Grensstraat 32, Beverwijk.
„!n Veilige Haven" vergadert
Dinsdag 4 April om'half acht zullen de
leden van de speeltuinvereniging „In Vei
lige Haven" hun jaarvergadering houden
in het clubgebouw.
Periodiek aftredend zijn de heren F. v. d.
Braber, 2e voorzitter; J. A. van Eden, pen
ningmeester en G. C. de Gelder, commis
saris. Deze functionarissen .zijn allen her
kiesbaar.
Wil men andere bestuurders in hun plaats
hebben, dan kan men namen van candi-
daten inzenden vóór het begin van de ver
gadering, zo meldt de convocatie.
SCHEEPVAART IJMUIDEN
Maandag 13 Maart kwamen de haven van
IJmuiden binnen: Bullfinch van Londen.
Bernisse van Cardiff. Gemma van Bougie.
Hughin van Antwerpen. Badzo van Goole.
Matar N van Swansea. Bucklaw van Gran
gemouth. Mailand van Christiansand. Agui-
taine van Le Havre. Niobe van Caen. Egina
van Hangsö. Hector van Lissabon. Willem
stad (ex Pericles) van proefvaart Noordzee.
Vertrokken zijn: Willemstad naar Noord
zee. Surte naar Londen. Globe naar Emden.
Granheim naar Curagaó. Phoenix naar Em
den. Jaconia naar Delfzijl. Matar N. naar
Rotterdam. Frisian Coast naar Rotterdam.
Hast V naar Hamburg. Cornelia B. naar
Rotterdam:
S.V.IJ. moest D.S.S. de punten
laten
In een door SVY slecht gespeelde wed
strijd gingen de punten voor de tweede
maal naar DSS. Binnen een half uur had
DSS reeds tweemaal gescoord, als gevolg
van enkele fouten in de achterhoede van
SVY, die het in déze periode wel eens te
kalm opnam.
Ook SVY had enige kansen gehad, maar
door te klein spel in de voorhoede gingen
deze teloor en in laatste instantie bracht
-.de DSS-doelman enige malen fraai redding.
Na de rust was het spel van SVY iets
beter, maar de voorhoede bracht er al zeer
weinig van terecht. Zelfs de eer kon niet
worden gered, zodat DSS verdiend de pun
ten mee naar huis nam.
De reserves deden het beter en klopten
Kennemers 7 met 3-1, waardoor zij zich in
de kopgroep handhaafden.
Van vrachtboot tot passagiersschip
Gisteren heeft de „Willemstad" van de
K.N.S.M. een geslaagde proeftocht op de
Noordzee gemaakt.De vrachtboot „Pericles"
van deze maatschappij, inhoud 3167 bruto
regisierton, die in 1938 werd gebouwd bij
de N.V. Van der Giessen en Zn. in Krim
pen, is verbouwd tot passagiersschip bij
de Nederlandse Droogdokmaatschappij in
Amsterdam.
Agenda voor' Velsen
DINSDAG 14 MAART
Thalia, 8 uur: „Slavenschip".
Rex, 8 uur: „Noodlottige lading".
WOENSDAG 15 MAART
Raadhuis, 23 uur: Spreekuur Wethouder
van Onderwijs.
Bioscopen, 8 uur: Zelfde programma.
Willemsbeekweg 78: dr. V. W. D. Schenk
voor het Humanistisch Verbond over „De
rechtvaardiging van het huwelijk".
Het werd steeds erger voor Rick. Zijn meesteresje mishandelde hem elke dag; dat
meisje verdiende helemaal niet, zo'n aardige pop te hebben! 's Nachts, als iedereen
sliep, lag Rick tussen het speelgoed en dan peinsde hij over het slechte leven, dat
hij hier had, en hij voelde zich erg verdrietig. Maar op een goede dag kwam er opeens
een kans voor het clowntje! Dezelfde goedhartige oom, die Rick voor zijn nichtje
had gekocht, bracht nu een ballonnetje voor haar mee. Een rood ballonnetje, dat je
aan een draad kon laten zweven, helemaal tot het plafond. Toen Rick dat zag, kreeg
hij opeens een idee. „Als ik daarmee eens kon wegzweven! bedacht hij. Ergens heen
waar het stoute meisje me niet meer kan plagen!" Hij werd erg opgewonden bij dat
plannetje. En warempel.het lukte hem! Hij kreeg de draad in handen, toen het
meisje even de kamer uit was. En toen.... zweefde hij netjes het open raam uit!
Hoeraïk vlieg!.... Ik vlieg de wijde wereld in!" juichte Rick.
„St. Lucas" op bezoek
bij Frans Hals
Zaterdag 11 Maart maakten de leden van
het Sint Lucasgilde Beverwijk een excur
sie naar het Frans Hals-museum te Haar
lem. Na bezichtiging van het prachtige ge
bouw dat uit 1608 dateert en waarover de
heer A. van Gessel enige merkwaardige
bizonderheden vertelde, begon de bezich
tiging der schilderijen bij de 15e eeuwse
triptriek „Golgotha" uit de school van
Gerard David, welker „primitieve" schoon
heid geheel afwijkt van hedendaagse aes-
thetische normen, doch waarvan des
ondanks een bizondere bekoring uitgaat.
Daartegenover geeft een werk van Cor-
nelisz van Haarlem, voorstellende de Doop
van Christus en geschilderd onder Italiaan
se renaissance-invloeden, schilderkunstig
reeds veel ruimere opvattingen omtrent
compositie en belichting te zien.
Hierna werd de aandacht in hoofdzaak
bepaald op de vele aanwezige portretschil
deringen, vooral de groepsportretten van
Frans Hals, in vergelijking met werken van
Jan van Scorel, Jan de Bray en anderen,
waarbij de heren Heeck en Van Gessel el
kaar aanvulden in de verklaring van. veler
lei wetenswaardige bizonderheden.
Op deze wijze werd het rondgaan langs
deze oud-Hollandse kunstschatten een
openbaring, die haar hoogtepunt vond in
de uitzonderlijke werken van Frans Hals.
H.O.S.C. II kampioen
Na arbitrage van de drie afgebroken par
tijen is de wedstrijd Kennemerlanad II
HOSC II door het tweede tiental van de
Hoogovensehaakclub gewonnen met 8J->1 Vi.
Door deze overwinning legden de hoogoven
mensen definitief beslag op het kampioen
schap van de tweede klasse A. In de promo
tie- en degradatiewedstrijden moet HOSC
nu de strijd aanbinden tegen Bloemendaal I
en Haarlem III. Bloemendaal I won haar
eerste wedstrijd tegen Haarlem III met 64.
Waarschijnlijk zal HOSC haar eerste wed
strijd moeten spelen op Woensdag 22 Maart
in 'het Statenhuis aan de Velserweg tegen
Bloemendaal I. Een overwinning voor de Be-
verwijkers betekent een flinke stap in de
goede richting.
Voor de onderlinge wedstrijden om het
clubkampioenschap werden de volgende uit
slagen genoteerd.
Groep I: P. Suiker—J. Zoontjes afgebr.;
J. BeentjesW. Steeman afgebr.; A. de Bruin
Th. Spijker J jV>.
Groep II: P. Hoope—G. Schouten afgebr.;
P. ZeilstraJ. Groot ll!i; P. BosA. Spij
ker 01.
Groep in. P. JansenP. Snijder 10; M.
Jimmink—D. Oort 01.
Geitenfokkers
rond de groene tafel
Maandagavond hield de geitenfokvereni-
ging „Beverwijk en omstreken" haar jaar
vergadering in café Groeneveld.
Na het openingswoord van de voorzitter
werden de jaarverslagen voorgelezen. Dat
van de secretaris, de heer Groen, gaf weer,
dat de vereniging 70 leden heeft. Het ver
enigingsjaar is rustig verlopen. Een gehou
den keuring bracht een zestal geiten in het
hulpregister en vier in het jongvee-register.
De vereniging stond er financieel niet
slecht voor. De penningmeester, de heer H.
Nijman, deelde de aanwezigen mede dat er
ruim 160 in kas was.
De beschrijvingsbrief voor de algemene
vergadering in Amsterdam leverde geen
nieuwe gezichtspunten op, de heren H. Nij
man en G. Berghuis zullen de afdeling op
die vergadering vertegenwoordigen. De
heer Nijman werd als bestuurslid herkozen.
De leden toonden geen belangstelling om
de melk van hun geiten te laten controleren.
Medegedeeld werd nog dat een aantal gei
ten was ingespoten tegen t.b.c.; geen enkel
dier reageerde hierop.
Kamermuziek-avond
liet goede indrukken achter
In het huis van Hoogovenstaten gaf
viertal amateur-musici een kamermu,,^
avond, ten bate van de plaatselijke afn i*'
van Het Witte Kruis. Enkelen daaiv
hadden reeds eerder in deze omgevino
zeer geslaagd concert gegeven en hete^
zij ditmaal ten gehore brachten kon deT"'
tijds gekregen goede indruk slechts v
sterken.
Bach's magistrale sonate voor fluit viiw
en basso continuo leverde een fraai v
klankte introductie op. De ir*-- ei'
oude meesters, werd verzorgd door
piano (mevrouw A. NoteboomKruis}
cle cello (dr. J. Veenenbos). De sonate -5
een voorbeeldige tripiefuga rijk, <]je J5
musici uiterst knap speelden met een
beheersing van alle technische „kneepi^
waar Bach's werken zo rijk aan
hjn. Z-;
verwaarloosden echter de expressivity
niet en zo kon het spel van dit kwartet ter
grote hoogten stijgen.
Meer nog heb ik van de weergave v-n
Beethoven's trio in D-dur opus 70. uim
genoten. De violiste, mevrouw B. de Graaf
Verdam, bood het gelegenheid haar stijl,
gevoel en technische begaafdheid te tonen
De cellist bracht een verzorgde partij ter
gehore, maar kon qua toon toch nog niet
tegen zijn twee vrouwelijke partners op
een violiste die een formidabel geluid aan
haar instrument weet te ontlokken (da;
echter nergens te hard is) en een pianiste
(met leidster-capaciteiten) die dikwijls een
te geprononceerd spel tear beste gaf.
Het dunkt mij daarom raadzaam, dat
men de klankverhoudingen voortaan sub-
tieler afweegt.
De uitvoerenden zullen ongetwijfeld ple
zier gehad hebben aan de uitvoering (en
het instuderen) van vijf kleine duo's voor
fluit en viool met begeleiding van piano'
van de hand van César Cui, de tijdgenoot
van Tsjaikofsky en vriend van Glinka. Dit
is muziek .van goed gehalte die niettemin
geheel binnen het bereik ligt van muziek-
beoefenaren als dit kwartet; de uitvoering
was voortreffelijk omdat men zich ten volle
kon concentreren op de voordracht zonder
zich in technische moeilijkheden te be-
hoeven te verdiepen.
Mevrouw A. Notenboom-Kruis bewees
met „Jardins sous la pluie" en de twee
Spaanse dansen van Albeniz: Cordoba y se-
guidillas haar vaardigheid in de vertol,
king van recente composities. Vooral de
wijze waarop zij Debussy speelde, lokte
bewondering uit, al verried haar spel ooi
daar een technische suprematie van dj
rechterhand boven de linker.
De heer J. J. Poolman is een arnateui-
fluitist, wiens uitzonderlijke capaciteiten
ik reeds meermalen belicht heb. Ook nu
beantwoordde zijn spel aan de verwach
tingen met de drie landelijke miniaturen
van Bern. v. d. Sigtenhorst Meijer. Ook nu
was het zeer muzikaal, knap van techniek
en fraai van toon.
Dr. Veenenbos onderscheidde zich met
Cassado's Requiebros dat hij met smaak
uitvoerde.
A. J. VAN DER WEIJDEN
Dames Voorjaarsbeurs
Stand
Nassaustraat 5 - Haarlem Tel, 17628-18429
(Adv)
Castricum
Schaakclub „De Pion"
In de eerste afdeling van de schaakclub
„De Pion" is na de Vrijdag gespeelde onder
linge competitiewedstrijden de spanning nog
toegenomen.
De nummers 1 en 2 hebben een gelijk aan
tal verliespunten; de drie hoogst geplaatsten
kunnen nog gelijk eindigen.
De stand in groep I is thans: 1. C. Bennei
15 gesp., lilt; punt; 2. Werner Uhl 14 gesp,
IO'/j p.; 3. Walter Uhl 15 gesp. 1014; 4 J. ven
Ravenzwaay 14 gesp. Pk p.; 5. Th. de Smalen
12 gesp. 7 p.; 6. C. J. Heeck 16 gesp. 6 p,; i.
Dr. A. de Jongh 15 gesp. 4Vi p.; 8. H. Tiem-
stra 14 gesp. 4 p.; 9. D. Keetbaas 13 gesp.
2]/n punt.
In groep n is de situatie: 1. P. Bouwen ld
gesp. 6Vs p.; 2. J. Kooiman 8 gesp. Ilk p.: 3,
P. J. Zwart 11 gesp. 5 p.; 4. J. Zaal 8 gesp.
4 p.; 5. B. Beentjes 8 gesp. 4 p.; 6. Not. H.
v. Cranenburgh 8 gesp. 3 p.; 7. W. Merkel-
bach 3 gesp. 0 p.
Weinig op de markt
Maandag werden de volgende prijzen
betaald: spruiten 45131, witlof I 38—48,
witlof II 32—35, soepgroenten 18%, pre;*°
peen IV 10 cent, alles per kg.
Agejnda voor Beverwijk
DINSDAG 14 MAART
Kennemer Theater, 7 en 9 uur: Mr. 1
vedere loopt college.
Luxor Theater, 7 en 9.15 uur: MariandeL
Corso Theater (Castricum), 8 uur: Vance
van Oklahoma.
WOENSDAG 15 MAART
Bioscopen: Zie Dinsdag.
FEUILLETON
Oorspronkelijke Nederlandse
roman door J. L. Lodewijks
18)
En dat kunt ge van mij niet verlangen.
Wat weet Niel Verhagen van zielen?
Misschien denkt hij er iets van te weten,
maar aan zijn gepraat zou men dat niet
zeggen. Bart van Dijk gaat er weer aan
twijfelen of hij wel een goede krantenman
is. Want ook een krantenman moet om zo
te zeggen een kunstenaar zijn. En een kun
stenaar moet iets van zielen afweten.
Zij drinken hun glas bier, zij zwijgen
een tijdje. Bart stopt zijn pijp, dat pijp
roken is zijn hartstocht, hij kan dat geen
kwartier lang laten. Ik kan mijn vrienden
niet als voorwaarde stellen dat ze een pijp
moeten roken om mijn vrienden te zijn,
denkt hij, maar als Niel Verhagen een
fatsoenlijke, gezellige, kromme pijp in zijn
mond had, zou hij mij liever zijn dan met
dat eeuwige stompje sigaret. Maar ik moet
voorzichtig zijn met mijn vooroordelen, ik
heb dat maar te gauw, dat ik iemand ver
oordeel omdat hij niet is gelijk ik dat zou
willen.
En hij schenkt voor Niel nog een glas
bier in.
Het is een vrouw, die daar door het'
voortuintje komt, Niel ziet haar het eerst,
hij veert overeind. Je krijgt charmant be
zoek, zegt hij, het gebeurt niet dikwijls
dat ik dat hier meemaak.
Daar komt een vrouw bij Bart van Dijk
op bezoek, hij kent haar niet. Hij gaat
opendoen met de gedachte dat zij de weg
zal komen vragen.
Zij staat op de rode tegels van het tuin
pad met een blos op de wangen, zij is een
beetje nerveus en verlegen. Ben ik hier
bij Van Dijk? Als u mijnheer Bart van
Dijk, de kunstschilder zijt, dan had ik u
graag eens gesproken.
Ik ben Bart van Dijk, de kunstschil
der, en ge zijt welkom. Bart van Dijk
wenkt haar binnen; als hij de deur achter
haar dichtdoet denkt hij: Dat heeft die
Niel Verhagen vlug gezien, het is charmant
bezoek, dat is zeker.
De vrouw is jong, een meisje nog, zij
heeft een paar blinkende ogen in een ge
bruind gezicht, zij is donker gelijk een
zigeunerin.
Gaat zitten, zegt Bart, dat is de heer
Verhagen daar, ik had al bezoek zoals ge
ziet, maar dat hindert niet. Het zullen geen
grote geheimen zijn, die ge mij gaat ver
tellen.
Niel Verhagen is opgestaan met een
buiging en een lach. Hij ziet er levendig
en vrolijk uit, hij kan in gezelschap van
vrouwen zo heel anders zijn. Het is of er
dan een electrische stroom op zijn ziel
gezet wordt als op een gloeibolletje, hij
gaat een soort licht uitstralen. En als Bart
van Dijk goed is ingelicht, zijn er veel
vrouwen die als motten tegen dat licht in
vliegen. Niel Verhagen is een man van de
wereld. Hij weet dat er maar enkele vrou
wen op de wereld zijn die zich niet ergeren
aan onbeleefdheden. Daarom zegt hij:
Ik ben bang dat ik stoor, ik zal maar eens
opstappen.
Bart van Dijk heeft iets zien flikkeren
in Niel zijn ogen toen hij dat zei, hij voelt
het spottende begrip van de goede ver
staander in de woorden van de jongeman.
Het is even duidelijk als dat Niel gezegd
zou hebben: Ge kunt mij natuurlijk bij dit
onderonsje niet gebruiken, ik zal mij dis
creet terugtrekken. Daar moet Bart even
gloeiend nijdig om worden, maar hij laat
dat niet merken, hy zegt dat Niel gerust
kan blijven, ge moet niet weglopen, ge
moogt er gerust bij zijn, de jongedame zal
daar zeker niets op tegen hebben.
Maar de jongedame zegt met een onge
ruste blik dat het eigenlijk wel haar be
doeling was geweest de heer Van Dijk
alleen en onder vier ogen te spreken, het
was nogal van particuliere aard waarvoor
ze kwam, zij zou het plezieriger vinden om
toch maar zonder derde er bij te praten,
als de heren het niet kwalijk namen.
Bart van Dijk zag het licht bij Niel
Verhagen uitknippen, hij zag hem even
erg donker kijken, maar dat was maar
een seconde. Niel nam het haar helemaal
niet kwalijk, een andere keer hoopte hij
erbij te mogen blijven als ze een geen
dingen van particuliere aard te bespreken
hadden, hij zou dus maar zeggen tot ziens,
het was mij een genoegen, juffrouw eh
juffrouw eh
Maar de juffrouw vulde Niel zijn pun
tjes niet in, zij bleef juffrouw eh voor hem
en hij vertrok met een opgewekt fluitje.
Dat is om zijn ergernis te verbergen, dacht
Bart en hij vond dat juffrouw eh er slag
van had om met het soort Nielen om te
springen. Dat stemde hem zelfs een beetje
vrolijk.
Zie zo, zei hij, nu kunnen we eens
rustig en openlijk praten, ik ben eigenlijk
benieuwd wat gij mij zoal te vertellen hebt.
Steek maar eens van wal. Hij zegt dat als
een vader tegen zyn zoontje, hy slaat met
opzet die toon aan om het meisje op haar
gemak te stellen.
Steek maar eens van wal, ja, ja, dat is
niet zo eenvoudig met zo een treurig ver
haal, daar moet men de goede woorden
voor kunnen vinden. Het meisje begint
met te zeggen dat ze Annelies heet, en dat
ze in huis woont bij een tante van Van der
Giezen uit het Meiboompje, die zal mijn
heer nog wel kennen.
Van der Giezen uit het Meiboompje,
ach ja.
Nou en óf mijnheer die nog kent.
Ik heb juist vandaag nog aan hem
gedacht, mijn lieve kind, ik wou hem eens
gaan opzoeken. Dat is er allemaal bij in
geschoten de laatste tijd, ik had allang
eens naar dat dorp moeten gaan om mijn
vrienden en kennissen nog eens te zien,
ik heb hen allemaal vergeten door dat
overlijden van Martha. Ja Annelies, dat
weet Van der Giezen misschien ook nog
niet, dat mijn vrouw dood is. Daar zal hij
nog van opkijken, hij zal dat niet zo gauw
verwacht hebben. Ik ook niet trouwens,
ik had nog veel hoop op beterschap, maar
het heeft niet mogen zijn. Nu ligt zij hier
in Bergen begraven, en ik zit hier alleen
te wonen, ik heb er een moeilijke tijd mee
gehad, dat is iets waar een mens niet gauw
overheen komt.
Annelies ziet het verdriet en de pijn
weer opkomen in deze man. Hij wordt
er een beetje ouder van, hij zakt wat om
laag in zijn stoel.
En zo heeft Van der Giezen eens met
negen kinderen er voor gezeten, zegt Bart
een beetje schor, dan mag ik nog niet kla
gen. Die kleine Van der Giezen heeft zich
er altijd zo flink en vinnig doorheen ge
slagen, ik heb hem daar altijd voor be
wonderd.
Het is voor hem en zijn negen kinde
ren, dat ik bij u kom, zegt Annelies met
een rule. Zij moet aan deze schilder uitleg*
gen hoe Van der Giezen er voor staat, er
moeten woorden voor te vinden zijn offl
dat leed te tekenen zoals het is. Deze man
moet dat begrijpen en voor zich zien.
Annelies voelt zich weer gegrepen
door
die troosteloze tragedie in het Meiboompj i
zij put daar de woorden en de zinnen ui
zij vertelt aan een stuk door van de bee*
vaart die Van der Giezen gedaan neei
naar tante Jans, van zijn beproeving, van
zijn kwaadheid, van zijn ongeluk, van zi
ellende naderhand.
Bart van Dijk laat haar woorden ov
zich stromen, hij zit daar te luisteren m
zijn gezicht naar het open raam, naar
tuin, waar een mees van tak tot tak wip
en waar rozen rond een stok hangen, u
zwijgt en zit roerloos, maar zijn leeSt
vaardig om dat allemaal in zich op
nemen, te ran/Schikken tot eenhistor.
de historie van een kastelein en zijn krui»"
Als Annelies is uitverteld en er een row
gezicht bij heeft gekregen in haar i)V
om niets te vergeten, zit hij nog een v J
roerloos. Hoort gij dat, Martha, peinst m
hoort gij dat verhaal van Van der Giez
Hoe kan een man zo tegen de lamp l°Pe
hoe kan een ventje als hij zo beproei
worden. Ik wou dat wij er samen eens over
konden praten, Martha, gij zoudt wete
wat daaraan moet gedaan worden.
(Wordt vervoW
