Bertha Bake, de tekenares
zomer
NIEMANDALLETJES
VAN ZIJDE EN KANT
75* X-
Neerlands bekendste
batikster
f-^arijóe Silhouetten
af*
Schuimig en kostbaar
M "•^aav^k
■IsJc rwm^-
•fttttU hun daS besteedd€"
"Pru,mu,g te
Ds
W,
Van blousjes
gesproken
h*ft het ongunstige weer
'■mens-uitverkoop bevorderd in
velen, inplaats van er op
frier geval "g men Ianf de
.f toonbanken der grote en
tut» Haarlemse winkels m de
Wf „Sén een groot aantal -
■?S kieskeurige - kooplustigen
I'! "f .„TV, drukte was niet gro-
I?Buerover het algemeen ook niet
s f d an M vorige opruimingen.
'^WPOotste gedeelte van
''".Serie publiek door dames
«rSdttekken vooral de
jji-oodemagazijnen
dagsS
^winkets'waar velen zon-
-iei. «niia UrhteV eil
de meeste
f^fdit'overigens ook wel bij
winkels waar velen zon-
af dat de portemonnaie lichter en
t boodschappentas waaa-der ge-
vrorden is»in"
i- en uitgaan. Tal van
Breien immers de laats!e
Sas van de mode, om over de
Sendeprijzen nog maar te zwij-
Daar ivaar de kleurige stofjes
opgetast valt het voortdurend
ZjSn er letterlijk „de hand m
Stel" Wat dameshoeden betreft
S"e'een onzer „zegsvrouwen
--"aanmerkelijke vooruitgang m de
"Sier dames te constateren. „De
allerlei doeken om het,
iring om
Kit knopen gaat er gelukkig
Öéijk uit", zei zij voldaan: „de
mi Meden veel meer zorg aan
iit-fjn zij op het. hoofd zetten
Voordat men echter argeloos
tetf dat dit wel prettig zal zijn
nor de verkoopsters van dameshoe-
te moet men toch even in een hoe-
èsak gaan kijker. Het passen,
ga, wikken en wegen voor de
gels doet soms denken aan wat
tschrijver eens over deze be-
gaiczei, namelijk, dat hij, na er
gaand in te hebben gediend, in
i/sangenis zou zitten wegens
-ii Maar het was een man, die
til beweerde.
De verkoopsters, die in dit opzicht
eüang geleerd hebben lijdzaamheid
B betrachten, klagen toch vaak over
ie modedictatuur, welke haar eigen
löluiten alweer herroept als men
Édi er juist mee verzoend heeft.
0:k al een oud probleem overigens.
Het losse boorden-leed, waarvan
zi voor deze generatie al is ge-
tsigj, al was het slechts met de ver-
ruchting dat boordeknoopjes altijd
v.é plegen te raken, blijkt velen er
(ce te hebben gebracht hun toevlucht
te nemen tot de overhemden-met-
vaste-bcord. Dat is dit jaar ongeveer
net opvallendste verschijnsel in de
herenmode, Ook vacantiekleding
vindt uiteraard nogal aftrek.
„Schoeisel", „aardewerk" en
„ijzerwaren" hadden geen groter
toeloop dan bij andere gelegenheden;
opruiming wérd er in deze branches
ook eigenlijk niet gehouden. De prijs
tleef stabiel en de koopvraag bevre
digend.
Over het algemeen bleken de
Haarlemse winkeliers van hamste
ren nog maar weinig te merken. Men
weende dat dit verschijnsel voorna
melijk in het levensmiddelenb'edrijf
wordt geconstateerd. Een onderzoek
in die branche kon ons echter aller
minst er van overtuigen, dat dit
euvel in werkelijkheid zo groot is.
De extra-hoeveelheden, die enke
len zich aanschaffen, zijn in de
weesie gevallen maar klein. Het be
seem van de verkopers luidde una-
„De mensen hebben er geen
geld voor".
Hoewel er frappante hamster-
i-staaltjes" de ronde doen, blijkt het
overgrote deel van het publiek zich
hierdoor niet van zijn stuk te laten
hengen.
Deze algemeneindruk van de
jaariemse winkeliers wordt ge
wand door de ervaringen van de
Me. Deze heeft nog slechts één
er proces-verbaal op moeten ma-
A 3 wegens een dergelijk vergrijp.
n zij zich beperken tot
JS?UWingen' neiging neemt
unlit ^eer a*' 20 constateerde de
ue, are ten aanzien van overdre-
aeur-aan-deur-histories een ze-
5 scepticisme aanbeval.
~..'yAA.BAKE
Ik heb eigenlijk mijn hele leven
AA lang getekend", zegt Bertfha
Bake. Zij is een nog zeer actieve
en spirituele vrouw van zeventig
jaar en zij woont in een grote
kamer, waarop het stempel is ge
drukt van haar artistieke werk
zaamheden. aan het Gerecht te Lei
den. 27 Juli heeft zij haar verjaar
dag gevierd en hoewel zij, sinds de
kunst de richting op ging van de
nieuwe zakelijkheid, niet meer zo
zeer op de voorgrond is getreden,
is haar werk van voldoende belang
om haar in het licht te stellen. Zij
is n.l. niet alleen tekenares geweest
maar ook één van onze bekendste
batiksters. „Dat kwam zo", vertel
de zij tijdens een gesprek, dat ik
met haar had, „Sinds de tentoon
stelling van vrouwenarbeid in 1889
in Den Haag was er een rage voor
het batikken. Zoals ieder meisje
kreeg ik cultureel onderricht, wat
voor mij bestond uit tekenen.
Mijn tekenleraar had zelf veel
belangstelling voor het batikken en
hij moedigde mij aan, het ook eens
met batikken te proberen. Maar
het bleef bij experimenteren en het
nemen van proeven, die vaak mis
lukten. Daarom ging ik in de leer
bij Chris Lebeau. Daarna heb ik
veel opdrachten gekregen."
Mej. Bake maakte o.m. voor de
Eerste Jaarbeurs in 1917 een album
van perkament, waarin zij de na
men van al de deelnemers batik
te. Dit album is nu nog te bezich
tigen in het Centraal Museum te
Utrecht. Van 1920 tot 1939 was de
tekenares lerares in het batikken
aan het Instituut voor Kunstnij
verheidsonderwijs te Amsterdam.
„Het batikken werd daar niet als
vak onderwezen", aldus mej. Bake,
„maar als bijvale, ter algemene ont
wikkeling. Het was een verplicht
bijvak voor de leerlingen van de
textiel- en boekbind-klassen en be
doeld ter oefening van hun voor
stellingsvermogen en kleurgevoel."
„Ik heb wel strijd moeten leveren
om de Indische methode van batik
ken te handhaven," vervolgt de te
kenares.
„Om het langdurige batikproces
te bespoedigen, kwam er al gauw
een voorliefde om snelwerkende
chemischei verven te gebruiken.
Daardoor kreeg men niet die ver
zadigde en doorleefde kleuren die
het resultaat zijn van het langdu
rige en veelvuldige verven in plant
aardige verfbaden. Ook de was-
barstjes. die vanzelf ontstaan door
de langdurige bewerkingen en spoe
lingen, worden er bij het snelle pro
cédé kunstmatig ingebracht door
opzettelijk kneuzen van de was-
laag."
Hoe het batikken in zijn werk
gaat? „Men gebruikt hiervoor een
tjanting, een bakje met warme
was en stof. Katoen is hiervoor het
meest geschikt, maar men kan ook
linnen of ziide gebruiken. Europese
batikkers zijn begonnen perkament
te gebruiken, dat zich uitstekend
leent voor boekbanden, oorkonden,
e.d. Een tjanting is 'n klein kope
ren bakje ter grootte van een ha
zelnoot en ook enigszins daarmee
overeenstemmend in vorm. Het is
voorzien van een tuitje, waaruit
de warme was vloeit. De tjanting
heeft een steeltje, dat in een hou
ten handvat is gestoken. Na het
tekenen met was, is het verven aan
de beurt. De stof wordt in een verf-
bad gedompeld en gespoeld. De
plaatsen, die met was bestreken
zijn, nemen geen kleur aan. Zij
blijven dus wit. Herhaalt men dit,
d.w.z. tekent men weer met was
op de nu geverfde plaatsen en dom
pelt men de stof dan in een andere
kleur, dan krijgt men dus een ge
batikt kleed in verschillende kleu
ren. Met het batikken wordt het
voorstellingsvermogen geoefend,
want de batikster moet er rekening
mee houden, dat de kleuren dus
buiten de wastekening komen. Fi
guren komen b.v. uit. doordat het
omringende is geverfd."
Bij het gebruik van kleuren, die
elkaar niet dekken, die dus alleen
op een lichtere ondergrond aange
bracht kunnen worden, is het nodig
alle was te verwijderen tussen de
verschillende verfbaden.
Bertha Bake is niet in Indonesië
Teweest, maar de figuren van haar
batikkleden, waarvan zij er ver
schillende aan de wand heeft han
gen, ademen een Oosterse sfeer, om
precieser te zijn, een Japanse. Er is
een sierlijke fijnheid, die men ook
op Japanse doeken aantreft. Een
voorbeeld van gebatikte zijde, vindt
U hier: Een thcemuts van wit-gele
kleur, welker tekening op Japanse
motieven is geïnspireerd. De batik
ster heeft op perkament vele oor
konden gemaakt, als ook boekban
den.
Een werK, waarmee Bertha Bak,
zich, in haar vrije tijd, heeft bezig
gehouden, is het vervaardigen van
ex-libris. Deze getuigen van een
zeer verfijnde fantasie en van een
diepgaand gevoel voor compositie.
Een afdruk van een ex-libris laat
zien, hoezeer de tekenares over
technische vaardigheid en inspiratie
moet beschikken.
Momenteel tekent mej. Bake met
penseel de exotische bloemen in de
Hortus Botanicus. Batikken, dat
zeer vermoeiend is, en waarvoor
bovendien niet meer de gewenste
verfstoffen te krijgen zijn, doet de
zeventig-jarige tekenares nog
slechts naar opdracht. Na de oor
log heeft zij voor het gebouw van
de Meisjesclub van de Leidse stu
denten een kleed gemaakt van 4 bij
iy2 m op zwaar linnen ter vervan
ging van een zelfde wandkleed, dat
zij in 1928 had gemaakt en dat
door de Duitsers is geroofd.
Het tekenen zit Bertha Bake
eohter in het bloed en dat zal zij
voorlopig niet laten...
DAPHNE.
Een van de beroemdste Parijse
silhouetten van het ogenblik is
de grote filmacteur Orson Welles.
Bewijs: hem werd dit jaar de eer
gegund die anders slechts Franse
grootheden wordt voorbehouden,
het startschot voor de Tour de
France te lossen. U kent hem
zeker ook wel van de film The
third man. Het theater Eduard VH,
waar Welles twee stukken van zich
zelf speelt, wordt iedere avond
door het tout-Paris bestormd, of
schoon maar een enkeling beken
nen durft van de Engelse tekst een
woord te verstaan. Na Parijs ver
overd te hebben is Orson nog be
roemder geworden dan hjj al was.
Hij kan geen stap doen op de
boulevards of hjj wordt door de
menigte omringd die ,om handteke
ningen bedelt.
Om wat te bekomen van de ver
moeienissen die dit leven hem ver
oorzaakt besloot Orson er maar
eens op uit te trekken. Hij ging
naar Versailles, om daar in gezel
schap van een paar goede vrienden
te lunchen. Helaas, nauwelijks was
onze grote man gezeten of er kwam
al een wonderlijk uitziend heer op
dagen, gewapend met een filmtoe
stel voor amateurs. Na een beleefde
buiging vroeg hrj onderdanig of hij
een filmpje op mocht nemen van
de grootheid, terwijl deze de maal
tijd tot zich nam. „Ik ontmoet niet
iedere dag een zó beroemde per
soonlijkheid, ziet u en daarom, toen
ik u zag zitten, begreep ik dat rijt
een buitenkansje was voor mij."
Genadig stemde the third man toe
en terwijl hij genoot van de ge-
rechten der Franse keuken, begon
het mannetje koortsachtig te fil
men. Na afloop stamelde hy wat
woorden van „Merci Monsieur Gary
Cooper merci" en tevreden ging
hij weg.
Maar Orson had opeens geen
honger meer. Kwaad haalde hij zjjn
paspoort voor de dag en toonde het
aan wie het zien wilde. Jullie kunt
zien dat ik pas 35 jaar oud ben, en
Gary Cooper telt er tenslotte 50,
aldus troostte h\j zichzelf.
oor één der Parijse avond-
bladen en een fabriek voor
koelkasten is verleden week een
grote wedstrijd eorganiseerd. Het
doel van dit concours: de beste
huisvrouw te ontdekken die er in
Parijs en omgeving te vinden was.
De candidaten moesten uitblinken
in eten koken, het onderhoud van
hun huis, hygiëne en puéricultuur.
Het was eeri jongedame van 21 jaar
die aan al deze eisen op brillante
wijze voldeed. Zij heet Nicole Du-
com en woont in Nanterre in de
onmiddellijke omgeving van Parijs.
Doordat Nicole's moeder invalide
werd, moest deze de gehele huis
houding overlaten aan haar toen
15 jarige dochter. Nicole verzorgde
haar kleine broertjes en zusjes. De
financiële toestand was niet roos
kleurig thuis, maar toch wist zjj
altijd met een opgewekte glimlach
de eindjes aan elkaar te knopen.
Van studeren is niet veel terecht
gekomen zegt zij, maar toch heb ik
nog altijd tijd gevonden om veel te
lezen en mij te ontwikkelen.
Haar hartewens is om stewardes
te worden. Stewardes' dat is
best zegt haar vader, maar dit vak
oefen je maar bij ons thuis uit.
In ieder geval heeft de flinke
Nicole een ijskast gewonnen en in
October a.s. moet zij met 12 andere
kampioenen uit de verschillende
provincies van Frankrijk haar
krachten meten.
Deze eindwedstrijd zal dan plaats
hebben in het Palais de Chaillot.
Wie dan de heerlijkste pot kan ko
ken wordt de gelukkige winnares
van één millioen francs.
aar alle Parisiennes met span
ning naar uitkijken? Naar het
vreedzame zomeroffensief van de
vijf grootste Franse couturiers Die
hebben besloten begin Augustus
hun geheim prijs te geven en de
nieuwe goedkope collectie „Klaar
om te dragen' te lanceren. Deze bil
lijke creaties zullen worden ver
kocht in de winkel(tjes) die ieder
van deze modekoningen bezit naast
zijn super luxe-salons.
Die kledingstukken zullen in ver
houding goedkoop en heel elegant
zijn en zjj dragen het veelbegeerde
merkteken van 's werelds beroemd
ste modehuizen.
ève
Mu de zomerzon ons danig in
de steek blijkt te laten, con
centreert de belangstelling zich
meer op mantelpakjes dan op
badpakken en zonnejurken. Het
tailleurtje is en blijft practisch.
Overdag wordt het rokje gecom
bineerd met een flatteus blousje
en komt de avond zoetjes aan
gegleden, dan hoeven we alleen
maar het jasje er
verrukking kunnen brengen als
die soepele oervrouwelijke nie-
mandalletjes van zijde en kant.
Misschien komen ook de man
nen eens tot de ontdekking dat
zij, net als hun voorvaderen, er
verstandig aan zouden doen hun
kleding wat op te vrolijken met
w V v\
l V-
schieten om van huiverende
espebladen tot tevreden snor
rende poesjes te worden.
Er zijn maar weinig kleding
stukken dig een vrouw zo in
jabots en smetteloze lubben.
Hoe het ook zij, wij zijn in ieder
geval nooit zo dom geweest onze
sierlijke strikjes en kwikjes over
boord te werpen. Zelfs niet in
de tijd toen „moderne zakelijk
heid" als het hoogste goed gold.
Zelfs toen leverden Parijse en
Weense en Zwitserse modistes
haar fantasierijke werkstukjes af
en die vonden gretig aftrek ook.
Hoeveel temeer in deze tijd, nu
Eva haar diepste zelf hervonden
heeft I
Natuurlijk zijn er blousjes en
blousjes. Ze hoeven niet alle
maal even schuimig en kostbaar
te zijn. Dat zou zelfs niet staan.
De geklede modellen blijven ge
reserveerd voor namiddag en
avond. Dat ook een simpel ka
toentje charmant kan zijn, ziet
U op het plaatje. De moesjes
zijn wit op marineblauw fond en
het geestige kraagje en de man
chetten werden vervaardigd van
gesteven wit piqué. We moeten
onwillekeurig denken aan kost
schoolmeisjes en hoe prim en
coquet die kunnen zijn
De andere blousjes zijn van
het soort dat je ook op avond
rokken kunt dragen. Ze zijn ge
maakt van chiffon, organdie en
georgette en als we mochten
kiezen zouden we vast niet we
ten welke. Of het moest zijn die
met de korte mouwen, want we
hebben zo'n hekel aan het strij
ken van langel ARLETTE.
De avonden mogen Tcoel zijn, onze harten zijn het niet. Dit
gaan uit naar feesten in de open lucht, onder een blauwzwarte
nachthemel, naar vurige samba's en nog vuriger aanbidders. En
mochten onze zomerse dromen hier niet verwezenlijkt worden, wel
misschien vinden we ze elders, zuidelijker, aan de oevers van de
Middellandse Zee of op het dek van een stampende oceaan
stomer. En als we de jurk-uit-duizenden dan maar kunnen dragen
wel, dan is ons geluk volmaakt. Misschien staat zij op het plaatje
je kunt nooit weten. Zij is van katoen, kreukvrij en soepel, koel
ats de avondwind en toch ook weer warm. Maar vooral jeugdig
en fleurig en practisch met de bolero van dezelfde stof. Een hart-
veroverende creatie. ARLETTE
Koude voorgerechten
Gevulde eieren; 2 eieren, 35 g (2
eetlepels) geraspte kaas, zout, pe
per, peterselie.
De eieren hard koken, laten af
koelen en pellen. Ze doormidden
snjjden. Een stukje van het wit af
snijden, zodat de helften kunnen
staan en de dooiers uit de eieren
nemen. Deze door een zeef wrijven
en vermengen met de boter of de
margarine, die eerst zacht en luch
tig is geroerd (tot „room").
De geraspte kaas er door mengen
en de massa op smaak afmaken met
zout, peper en zeer fijngehakte pe
terselie. Deze massa in de eihelften
doen, zodat zij er enigszins bolvor
mig bovenuit steekt en er met een
vork versieringen op maken. Ook
kan men de eieren vullen met be
hulp van een spuitje.
Russische eieren; 4 eieren, slasaus
of mayonnaise, kropsla, tomaat,
zure haring of maatjesharing.
De eieren hard koken, laten af
koelen en pellen. Een stukje van
het wit afsnijden, zodat de eieren
kunnen staan. Deze op een schotel
plaatsen en bedekken met mayon
naise, waardoor desgewenst krui
den zijn geroerd.
Om de eieren slabladen schikken
en hierop afwisselend een partje
tomaat en een stukje haring leg
den.
F et kind, Lilibeth is nog steeds in
de lappenmand en er valt niet
veel aan haar te beleven. Van bele
ven gesproken: Laatst keek, ze haar
vader onderzoekend aan toen hij
's avonds thuis kwam en ze vroeg
niet zonder belangstelling: „Wat heb
je vandaag weer allemaal beleefd.
Pap?" Maar dit terzijde.
We kregen dezer dagen een tante
te logeren, die een allergrappigst
badkamerinventarisje van plastic
voor het kind meebracht en een mi
niatuurnikkertje, dat qua postuur
wonderwel paste bij de familie uil
de speelgoeddraaimolen. En natuur
lijk moest Mijnheer de Bruin", zoals
hij spontaan door mijn dochter ge
doopt was, ïnstantelQk in het bad,
tezamen en in vereniging met de
vier andere popjes. Het werd een
kliederpartij in het klein, maar ge
lukkig waren er doekjes ie over om
de waterpartij weg te dweilen. Het
kind Lilibeth was verrukt. Haar
fantasie werkte op volle toeren. Er
moest een badmat komen en badjas-
jes voor het vijftal. Of de gulle tan
te op dat moment spijt van haar
goedertierenheid heeft gehad weet ik
niet. Wel dat zij een hele middag
heeft gepriegeld op lapjes van drie
centimeter in het vierkant. En toen
de jasjes eindelijk klaar waren, met
mouwtjes en al, moesten er ook nog
ceintuurtjes bij. met keurige strik
jes op de rug. Enfin, het stond snoe
zig en de tante strekte voldaan haar
ietwat vermoeide rug. Helaas moes
ten de popjes toen weer in bad en
daarna kwam het kind Lilibeth tot
de ontstellende ontdekking dat haar
kleintjes toch wel erg summier ge
kleed waren in een badjasje alleen
zonder broek. Zonder dit nuttige
kledingstuk kan een pop toch niet
leven en dus haalde de lieve tante
naald en draad te voorschijn en
priegelde voort. En ik weet zo zeker
als twee maal twee vier is, dat ze
haar vrijgevigheid nooit meer ver
afschuwd heeft dan op dat moment
V rouwenpagina
van
Zaterdag 29 Juli 1950
65ste Jaargang No. 19613.
