ude in vroeger eeuwen
De Nederlandse speelfilm bestaat
F ïnanciermg van Frank rijks bewapening
Dagelijks extra trein
voor Beijnes-arbeiders
D'
22Augu5,us 1950
een gewelf, thans tot kelder ingericht, in een der woningen bij de
DiDe oudheid der stenen doet evenwel vermoeden dat het gewelf
'R overbiijfsel is van het vroegere kasteelmaar van een ander gebouw.
11 um k één van de oudste Neder-
steden, maar het nabij gelegen
Handelsbesprekingen
met Zwitserland
In Bern worden economische besprekin
gen gehouden tussen Zwitserland en Ne
derland. Het op 26 Augustus 1949 gepara
feerde handelsverdrag tussen beide lan
den kon tengevolge van de devaluatie van
de gulden pas op 21 October worden on
dertekend. Het trad toen met terugwer
kende kracht van 1 October 1949 af in
werking en geldt ook voor de overzeese
gebiedsdelen van Nederland en Indonesië
tot 30 September 1950.
De overeenkomst is gêbaseerd op een in
evenwicht zijnd betalingsverkeer, dus dat
het handelsverkeer zo wordt geregeld, dat
Nederland niet tot nieuwe betalingen in
goud behoeft over te gaan. Het principe
van vereffening in goud blijft echter ge
handhaafd.
In 1949 had de Zwitserse invoer uit Ne
derland een waarde van 137,5 millioen
Zwitserse francs en de uitvoer een waarde
van 160,3 millioen. In het eerste halfjaar
van 1950 betrok Zwitserland uit Neder
land goederen ter waarde van 53,3 millioen
francs. De uitvoer naar Nederland had een
waarde van 49,34 millioen francs tegen
92,12 millioen francs in de overeenkom
stige periode van 1949.
Van 49 September zal in het Indisch
Instituut te Amsterdam een internationaal
congres worden gehouden voor godsdienst
geschiedenis. Dit is het zevende congres in
een reeks, die in 1900 begon. Voor de tweede
maal is Nederland uitverkoren om als gast
heer op te treden.
^S^rawoude doet wat ouderdom
Luie voor haar onder.
II wefnigen zullen vermoeden, dat
S^tsj„ gen laag oud binnenduin
weinigen zullen vermoeden, dat
-Jde op ten laag oud binnenduin
JfEdelt men op de weg, waaraan de
«rTstaan clan ziet men een lichte we -
Sh t weiland. Dat zo'n zanding mid-
in het veenlandschap een geschikte
^plaats was voor de vroegere bewo-
dorp staat ongetwijfeld
.ÏLd met een woud. dal in vroegere
an het Spaarne gevonden werd.
vj waarschijnlijk ontstaan in de eerste
:'4 van onze jaartelling.
i\»7de oudste geschiedenis van Spaarn-
JTweten we bij gebrek aan oorkonden
Oudheidkundige vondsten zouden
hulp kunnen komen, maar er zijn
.7,"„bied nog geen opgravingen gedaan.
Ttór het eerst in de historie komen we
kraam Spaamwoude tegen in het jaar
.^1, het Luxemburgse klooster Ech-
LU van de bisschop van Utrecht ver-
iende bezittingen, die de Hollandse
1 zich onrechtmatig hadden toege-
■w terug kreeg. Hiertoe behoorde ook
öüapel te Spirnerewald, zoals het dorp
•w poemd werd.
Omstreeks 1200 moet Spaarnwoude een
nrsrend dorp geweest zijn, getuige het
v' rat men daar overging tot de bouw
ai betrekkelijk grote kerk. Of het
jBje", waarop deze aan de H. Geertruida
kerk staat, voor dit doel gemaakt
ei i'. dat daarop reeds een oude kapel
£;rrd was, is niet duidelijk.
'a>et eind van de 15e eeuw verbrand-
jgierk ten gevolge van blikseminslag,
i-arlemse schrijver ds. Ampzing meent
giat de Spanjaarden in 1572 de kerk
hebben. Mogelijk is dat zij intus-
t&. hersteld was. Hoe het ook zij, na
«vorming was er voorlopig geen geld
evoor een nieuw gebouw; de Protes-
zJ godsdienstoefeningen werden toen
j ten met riet overdekt gedeelte van de
ra gehouden.
Wrimaakte men in 1629 en 1690 bestek
een nieuwe kerk, maar eerst in
I'Hkon tot de bouw worden overgegaan,
ïurbij de resten van de oude, veel grotere
tel verwijderd zijn. Zo bleef er van de
iii-Romaanse of vroeg-Gothische kerk
£sn de toren, met zijn tot 1V2 m. dikke
nreo, over. Het bovengedeelte werd in
'iü wegens bouwvalligheid afgebroken.
Sinds vorig jaar is de „Stompe Toren"
cultuurcentrum, gesticht door de heer
Mevrouw De Raaf te Heemstede.
Spaarnwoude heeft zijn bekendheid ge
estelijk te danken aan de reus Claes van
Mn, „wiens statue oft lichaem bij an
te mensche niet en was te gelycken",
reals de schrijver van de Divisiekroniek
Schrevelius vrij vertaalde uit het Chromion
Egmundense, dat omstreeks 1320 door de
Egmondse monnik Wilhelmus Procurator
red geschreven. Deze laatste had, zoals
idj schrijft, in zijn schooljaren de reus
Scholaus (de naam van Kieten vermeldt
s'ciet) gekend. Op verschillende gronden
'fin men vermoeden, dat Wilhelmus Pro-
pator, die, voordat hij Benedictijn werd,
top&an ie Brederode was, nauw verwant
*3 roet het geslacht Spaarnwoude.
Schrevelius vervolgt dan: „En onder een
«tt van zijnen voete soo worden wel vier
^!en onder bedeckt. Die schoolkinderen
pnde oft comende van der scholen sage
Efflwel aen van ach tere, maer van voren
ra dorsten sy hem niet aansien. En noch
tans so was dese Claes een saechtmoedich
«goedertieren man
Ampzing weet nog te vertellen, dat de
meen huisje aan de voet van de dijk
woonde en dat hij met verschillende edelen,
m de dood van Floris V, blijkbaar als cu-
i naar Engeland is gegaan.
'r he>'innering aan de lengte van Claes
St? op de huilenzijde van de nieuwe
W 'wee stenen aangebracht, die zijn
a; aangeven, dat wil zeggen de afstand
radand tot hand bij zijwaarts gestrekte
•nw»- Deze bedroeg 2V, meter.
2uw met het wel en wee van het dorp
5™!"ls het geslacht Spaarnwoude.
vf ,.j voor het eerst genoemd wordt.
W zijn twee takken be-
,Wn ,v,'as later in Haarlem gevestigd,
jA-aere hleef het dorp trouw. Bovendien
«Ween bastaard van Floris V, Willem,
Wit 'n Tetterode te leen
Wteahebbeennaam Spaarnwoude ge"
Jl«'! Stati Harlem, waar de Spaarn-
1,.,Vaa^ hoge posten bekleedden,
tenslotte in 1628 uit met
van Spaarnwoude, burgemeester
Agenda voor Haarlem
Grol, ?1SD*G AUGUSTUS
fca ^8®lbespeling, George Ro-
Concertgebouw: De Een-
-- 0penbare vergadering. 8
tew!on»2!!?\ avontuur in Napels"
jaar. 2, 4.15, 7 en 9.15
Èe giri" t»me, the place and
U* 2' 4"15' 7 en 915 uur.
au' ie van ïe lever", (ge-
Citj: Wme, leeft- 2- 4-15. 7 en 9.15 uur.
Ufflir; jSv?i J wee is twee"' alle leeft-
3-15 uur sporen"' 14 J-. 2.15. 4.30,
-Apache rose". 14 j.,
°P Suinati ^'1,7rans I4aIs: „Een avon-
WOENsnAr 00' 2'30, 7 en 9-15 uur.
*S«n: ffi* 23 AUGUSTUS
uag- en avondvoorstellingen.
Atlantische lening of zware luxe belasting
(Van onze correspondent te Parijs)
Achter de parlementaire coulissen valt
er de laatste dagen in de Franse hoofdstad
een ongewone activiteit te bespeuren,
welke zijn oorzaak vindt in de internatio
nale spanningen. Het Kamerlid, oud-pre
mier Reynaud, heeft reeds, naar Engels
voorbeeld, een brief geschreven, waarin de
regering wordt verzocht het parlement in
extra-zitting bijeen te roepen. De regering
heeft echter geantwoord, de noodzaak
daarvan nog niet in te zien. Voor het mo
ment, aldus de repliek van minister Ple
ven, zijn wij druk genoeg met voorberei
dende besprekingen en studies bezig, die
mede verband houden met de belangrijke
conferentie, die begin September in Wash
ington zal worden gehouden. Bovendien
meent de regering over voldoende wettige
mogelijkheden te beschikken om ook zon
der de medewerking van de volksverte
genwoordiging zo nodig de troepen die in
principe volgende maand zullen afzwaaien,
onder de wapenen te houden.
De door Pleven aangeduide voorberei
dende studies zijn voor een groot deel
vastgelegd in een tweede memorandum,
dat de landen van het Atlantisch pact in
deze dagen wordt aangeboden. Dc inhoud
van dit memorandum zal niet bekend ge
maakt worden, doch hij is vrij gemakke
lijk te raden. Het ligt voor de hand dat dit
tweede Franse stuk in het bijzonder de
punten bespreekt, die in de eerste nota
nog wat vaag waren gebleven en wel
voornamelijk de vraag hoe Parijs het
enorme Franse bewapeningsplan, dat een
bedrag van 2000 milliard francs beloopt,
denkt te financieren. In Parijs wordt veel
gesproken over een „Atlantische lening",
welker opbrengst de middelen zou moeten
verschaffen voor de oprichting van de
wapen-„pool", waarvan in het eerste me
morandum sprake was. De nodige midde
len zouden in nationale munt gekocht
kunnen worden, waarna het geld in dollars
zou kunnen worden geconverteerd en zo
door Amerika gegax-andeerd. Wij verne
men verder dat de Franse minister van
voorlichting. Gazier, een voorstel heeft
gedaan om bepaalde luxe-artikelen extra
zwaar te belasten en de opbrengst voor
wapens te besteden.
Kanonnen in plaats van boter", was
jaren geleden de nazi-leuze. Dc Franse
variant daarop zou, als Gaziers plan „ex-
door" komt, kunnen luiden: „Drinkt meer
borrels en koopt meer parfums terwille
van Europa's weermacht".
De kerk voor de herbouw in 1764.
van Haarlem en hoogheemraad van Rijn
land.
Met de Spaarnwouder tak ging het op
den duur minder voorspoedig. Het land,
dat deze in bezit had, stond voortdurend
bloot aan overstromingen van het IJ. Toen
de St. Elisabethsvloed (1421) in Spaarn
woude en Hofambacht grote schade aan
richtte. was Gerrit van Spaarnwoude niet
in staat om de dijkbreuken te laten her
stellen. De beide dorpen liepen groot ge
vaar door het IJ overspoeld te worden en
in allërijl legde men een nieuwe, kortere
dijk aan: de huidige Spaarndamse dijk, die
toen echter veel lager was dan de tegen
woordige.
Na een nieuwe doorbraak moesten
Gerrit van Spaarnwoude en de kerk in
1432 zelfs land verkopen, omdat ze hun
dijkschulden niet konden voldoen. In die
tijd was Spaarnwoude zo slecht bij kas,
dat men het buiten de nieuwe dijk gelegen
land geheel aan zijn lot overliet. Rijnland
Icon dit moeilijk toelaten en gelastte in
1449 de herbedijking.
In hetzelfde jaar stierf Jan van Spaarn
woude. 'Daar hij geen zoons had, ging de
ambachtsheerlijkheid voor de Spaarnwou-
de's verloren. Wel mocht zijn vrouw het
kasteel met enig land behouden, maar reeds
in 1465 moest zij deze bezittingen wegens
armoede (de inkomsten van het ambacht
waren voor haar te loor gegaan) verkopen.
Over de vraag waar dit kasteel lag be
staat verschil van mening. Ampzing denkt,
dat het ten Noorden van de kerk stond. In
derdaad vindt men daar nog in een boer
derij oude kelders met gesmede ijzeren
tralies. Uit archiefstukken zou men echter
opmaken, dat hier het huis van Gerrit van
Spaarnwoude gestaan heeft, het kasteel van
de ambachtsheer moet dan ten Z.-O. hier
van, aan de andere zijde van de Kerkweg,
gestaan hebben.
Misschien kan daarover later door bo
demonderzoek zekerheid verkregen worden.
Het nieuwe kabinet
der Ned. Antillen
Het College van Algemeen Bestuur der
Nederlandse Antillen is gereconstrueerd,
waarmee een einde gekomen is aan de
kabinetscrisis. Van het nieuwe kabinet
blijven lid dr. ir. P. C. Henriquez en drs.
E. M. Newton. De drie nieuwe leden zijn
clr. J. R. Arends, mr. N. Debrot en de heer
J. van Toorn. Het zesde lid, dat nog niet
benoemd is, zal de portefeuille van Open
bare Werken beheren.
Feest in de Jordaan
Van 2 tot 10 September wordt er in de
Jordaan te Amsterdam feest gevierd. Op
de Palmgrachl bij de Driehoekstraat komt
een kermis, die op 2 September door bur
gemeester d'Ailly zal worden geopend. Op
4 en 6 September zijn er viswedstrijden in
de Brouwersgracht. De jeugd houdt op 6
September een ball on wedstrijd.
In het Jan Ligtharthuis aan de Linden-
gracht wordt een tentoonstelling „Honderd
jaar Jordaan" gehouden. Deze tentoonstel
ling blijft open tot 17 September.
Ir. E. F. van den Ban verlaat
de Provinciale Waterstaat
Naar wij vernemen is mejuffrouw ir. E.
F. van den Ban te Haarlem, hoofd
ingenieur bij de Provinciale Waterstaat
van Noordholland, met ingang van 1 Sep
tember benoemd tot hoofdingenieur ii
vaste dienst bij de Zuiderzeewerken.
Mejuffrouw Van den Ban, een dochter
van de bekende Haarlemse architect J. A.
van den Ban, behaalde haar titel in 1918
aan de Technische Hogeschool te Delft.
Daarna was zij gedui-ende enige tijd aan
de tegenwoordige H.B.S. te Haarlem ver
bonden.
Op 20 April 1926 deed zij haar intrede
op het bureau van de Provinciale Water
staat van Noordholland in de rang van
adjunct-commies, welke functie drie jaar
later met ingenieur werd aangeduid. In
1931 werd zij secretaresse van de vaste
commissie voor de uitbreidingsplannen.
Acht jaar later volgde haar benoeming tot
hoofd van het stedebouwkundig bureau
van de Provinciale Waterstaat. Sedert 1
Januari 1949 voert zij de titel van hoofd
ingenieur.
Zij verwierf zich bekendheid door haar
bemoeiingen met de' gemeentelijke uit
breidingsplannen. Niet alleen onderhield
zij het contact met de gemeentebesturen
in het gewest, doch ook gaf zij vaak aan
wijzingen om de verschillende uitbrei
dingsplannen met elkaar in harmonie te
brengen.
Belangrijker evenwel, vooral in provin
ciaal opzicht, was haar werk als secre
taresse van de vaste Sti-eekplannencom-
missie, in welke functie zij in het bijzon
der de hand had. in de plannen IJmond-
Noord,Zuid-Kennemerland en het Gooi.
Door haar vertrek verliest de Provin
ciale Waterstaat een toegewijde en zeer
bekwame kracht.
Verbolgen jager schoot
op meisjes
In Kortenhoef heeft een verbolgen; een
denjager uit een schiethut op een aantal
meisjes geschoten met een jachtgeweer.
Hij had de meisjes verzocht weg te gaan
omdat het wild verjaagd werd. Toen zij
aan dit verzoek geen gehoor gaven, schoot
hij met hagel in hun richting. Vier van de
dertien meisjes werden getroffen. Bij een
der meisjes bleek operatief ingrijpen nodig.
De jager, de 19-jarige B. uit Hilversum, is
gearresteerd. De meisjes zijn uit Amster
dam afkomstig en kampeerden nabij Kor
tenhoef.
Havenstakingen in België
uitgebreid
De staking onder de havenarbeiders van
Antwerpen, Gent en Oostende heeft zich
thans ook tot die van Brussel uitgebreid.
De eisen van de stakers te Brussel zijn de
zelfde als die in ae andere havensteden, te
weten een aanvullend pensioen, verbete
ring der voorwaarden geldende bij ai'beids-
ongevallen, kleding- en productiepremies
en werk voor de havenarbeiders van 55 tot
60 jaar. Bovendien wensen zij medezeg
genschap in het zogenaamde „fonds voor
beslaanszekei'heid".
Ook het werk in Zeebrugge ligt vrijwel
stil, daar de havenarbeiders zich hier soli
dair hebben verklaard met die van de an
dere havens.
De staking onder de arbeiders van Ant
werpen duurt thans reeds meer dan een
maand en niets wijst er op dat er spoedig
een einde aan zal komen. De werkgevers
houden voet bij stuk en zeggen dat de ha
venarbeiders van Antwerpen, wanneer
rekening wordt gehouden met de sociale
lasten, twee keer zoveel verdienen als die
te Rotterdam, Duinkerken en Hamburg.
Een toegeven aan de nieuwe eisen, zo ver
klaren zij, zou de Antwerpse haven de.ge
nadeslag kunnen geven. De besprekingen
op regeringsplan hebben tot nu toe niets
opgeleverd.
Het Belgische achterland begint thans de
gevolgen van de staking te ondervinden
en de Luxemburgse pers maakt er melding
van dat de Luxemburgse spoorwegen grote
schade lijden door het wegvallen van het
goederenvervoer naar en via Luxemburg.
Ook de scheepvaart tussen Antwerpen en
Luik is sterk afgenomen.
De schepen uit de Belgische Congo zet
ten hun passagiers thans af te Zeebrugge
en varen daarna door naar Hamburg om
daar hun goederen te lossen.
Nieuwe Griekse regering
Een nieuw geheel uit liberalen bestaand
Grieks kabinet is Maandagavond door
Koning Paul beëdigd. Premier is Sophocles
VenizelQS, die tevens de portefeuilles van
Buitenlandse Zaken, Landsverdediging en
Binnenlandse Zaken beheert.
De liberale ministers vormen een kern
kabinet dat Venizelos, zoals hij heeft mee
gedeeld, zal trachten te verbreden tot een
coalitie bij terugkeer van de sociaaldemo
cratische leider George Papandreoe uit de
Verenigde Staten, waarschijnlijk Dinsdag.
Venizelos verklaarde, dat hij zich reeds
van de steun der populisten heeft verzekerd.
Kantoor verhuist in September
Met ingang van Maandag zal iedere
werkdag een speciale trein voor de arbei
ders van Beijnes van het station Haarlem
naar dc daartoe ingerichte stopplaats bij
de nieuwe fabriek in Beverwijk rijden.
Na de werktijd brengt dat treinstel het in
Haarlem wonende personeel weer terug.
Deze maatregel is noodzakelijk gebleken
nu een steeds groter deel van het bedrijf
in de „Munnikenweide" gereed komt en
daarmee dus ook steeds meer werknemers
zich derwaarts moeten begeven. Op het
ogenblik zijix dat ruim tweehonderd per
sonen, doch de volgende weck zal dat aan
tal om de driehonderd schommelen, onge
veer de helft van het totale aantal werk
krachten.
Men hoopt natuui-lijk, dat de toewijzing
van woningen in Beverwijk zodanig zal
zijn, dat het spoedig mogelijk is de extra
trein weer op te heffen, doch men rekent
er mee, dat het wel vijf tot zes jaar zal
duren voor alle gehuwden in Beverwijk
een huis hebben.
Voor het volgend jaar zijn voor het
personeel van Beijnes zestig woningen ge-
reserveei-d.
Men meet er bovendien rekening mee
houden, dat de categorie die binnen af
zienbare tijd aan pensionnering toe is, in
Haarlem blijft wonen.
Het kantoor van de fabriek verhuist op
7, 8 en 9 September. De relaties wordt
verzocht na 7 September hun correspon
dentie aan het nieuwe adres in Beverwijk
te richten. De officiële in gebruikneming
van het nieuwe complex zal op 1 Novem
ber de stichtingsdatum van de onder
neming voor 112 jaar plaats hebben,
zoals wij reeds eerder meldden.
Desondanks blijft voorlopig nog een
zwakke band met Haarlem bestaan. Zo
lang de statuten niet gewijzigd zijn blijft
de naamloze vennootschap statutair in
Haarlem gevestigd. Dat wil zeggen, dat de
algemene vergadering van aandeelhouders
in Haarlem moet worden gehouden.
Concert in Den Hout
De R.K. Harmonie „Euphonia" voert op
Woensdagavond 23 Augustus het volgende
progamma uit in de Haarlemmerhout.
1. Death or glory. Mars, R. B. Hall
2. De Neurenberger pop. Ouverture,
Ad. Adam
3. Sphinx, langzame wals, Fr, Popy
4. Pai'ade in het sprookjeswoud. Karak
terstuk, P. Noack
5. Minnen, drinken en zingen, wals,
Joh. Strauss
6. Sons of the brave, mars, T. Bxdgood
7. La vivandière, Ouverture, G. Delfort
8. Valse Bohème, Fr. Popy
9. La grande Duchesse de Gerolstein,
Fantasie, J. Offenbach
10. Jubelklanken, mras, E. Hebei
cineast A. Koolhaas, is met de onbe-
dwingbare lust bezield geweest metterdaad
te tonen, dat in Nederland een goede speel
film gemaakt kan worden; van haar kant
is de N.V. Polygoon evenzeer bereid ge
weest een bekwaam man als de heer Kool
haas in staat te stellen binnen redelijke
financiële grenzen en mogelijkheden dat
ideaal te verwezenlijken. Intussen ontston
den tijdens de vervaardi
ging van „De dijk is dicht"
meningsverschillen tussen
de regisseur en de produ
centen, ideeële conflicten
die altijd zullen ontstaan wanneer artistie
ke verlangens gecombineerd moeten wor
den met commercieel-technische restricties
en waarvoor de oplossing alleen geboren
kan worden uit een samenwerking die lan
ger duurt dan de tijd van voorbereiding en
opneming voor één, naar het zich laat aan
zien incidentele rolprent. In dat licht be
zien behoeft men het feit, dat de heer
Koolhaas gemeend heeft verstek te moeten
laten gaan bij de eerste vertoning van „De
dijk is dicht", die gisteren plaats had, niet
al te tragisch te nemen.
Wie een film maakt moet weten, dat er
factoren van zakelijke aard zijn die men
niet straffeloos kan negeren; de ware mees
ter in de filmkunst is hij die het element
„kassa" in volkomen harmonie met zijn
artistieke aspiraties weet te brengen. Zo
beoordelen, wij „De dijk is dicht", zoals hij
ons thans werd gepresenteerd als resultaat
van de gezamenlijke arbeid van de cineast
Koolhaas en de fabrikante Polygoon. En
dat resultaat is niet gering: men kan zonder
enige overdrijving vaststellen, dat met „De
dijk is dicht" een fundament is gelegd,
waarop een zichzelf bedruipende Neder
landse speelfilmindustrie kan worden op
gebouwd nu ja, als de overheid de ver
makelijkheidsbelasting verlaagt, zo wordt
dan van bioscoopexploitantenzijde met
graagte geponeerd.
De heer Koolhaas heeft allereerst kans
gezien een scenario te schrijven waarin,
met vermijding van alle overbodige détails
en uitweidingen, een zuiver beeld wordt
gegeven van het Nederland der na-oorlogse
jaren. Hij wist het bijzondere probleem
van de jonge Rotterdammer, die bij het
bombardement op Westkapelle zijn vrouw
verloor en daardoor in een psychische ma
laise ten onder dreigt te gaan relief en
accent gegeven door het parallel uit te wer-
Het gelukkige einde van „De dijk is dicht".
Bert Verbloeme (Kees Brusse) en het
Westkappeler Marietje (Kitty Knappert).
ken met het algemene probleem van de
bevolking van Walcheren, die zich in 1944
voor de schier onoverkomelijke taak ge
steld zag zowel verzoend te geraken met
het gemis van velen en veel dat hen lief
was èn de schouders te zetten onder een
werk, dat vrijwel onuitvoerbaar leek.
De verdienste van de heer Koolhaas, die
een zekere voorkeur voor het „van achteren
naar voren vertellen" aan de dag legt, is
vooral deze, dat hij het overstelpende ma
teriaal dat deze episode oplevert, heeft
weten te schiften.
Zo verliest hij zich. niet in een alle kan
ten de volle maat gevende uitbeelding van
het verzet, doch de volkomen in het ver
haal van Bert Verbloeme passende „cros
sing" van de Biesbos geeft voldoende ge
legenheid die eigenschappen van de illega
liteit en haar strijders te tonen die al het
ondergronds werk gemeen had.
Daarin bijgestaan door de Haarlemse
cameraman Piet Buis heeft de regisseur
veel werk gemaakt van de optische moge
lijkheden die de filmapparatuur biedt. Wij
denken daarbij voor alles aan het onver
gelijkelijk schone beeld van het visioen,
waardoor de hoofdfiguur beseft, dat zijn
vrouw bij de catastrofe in Zeeland is ver
dronken: het wellende water en de daarin
voortgalopperende paarden, die hij na de
loutering zal begrijpen als de symbolen
van het woord „En de boer hij ploegde
voort." Doch een dergelijke opname vormt
tevens het raakpunt tussen artistieke wen
selijk- en commerciële mogelijkheden,
waarop wij in de aanvang doelden. Deze
limiet wordt juist even overschreden waar
de regisseur de beeltenis van de gestorven
vrouw onder het watervlak laat opdoemen.
De grootste in de Profilti-studio's in Den
Haag met medewerking van de amateur
toneelvereniging „Zeelandia" opgenomen
scène heeft betrekking op de gruwelijke
verdxdnking van tweehonderd inwoners
van West-Kapelle in een molen. Wij heb
ben met grote bewondering gezien hoe
Koolhaas hier het theater-effect heeft
weten te mijden en deze ramp heeft weer
gegeven met behoud van alle tragiek van
de werkelijke toedracht. Evenzeer heeft de
regisseur oog gehad voor het karakteris
tieke van een repetitie van een zangkoor
of een dorpsfanfare, waarbij hij overigens
dankbaar mocht zijn, dat hij in de heer
P. de Rooy een pracht van een dirigent
vond voor Jjet toneeltje. Een schittex-ende
vondst is ook het domme boertje, dat Bert
Verbloeme keihard voorhoudt: „Op Wal
cheren, man, daar zijn ze immers allemaal
dood!"
Wij mogen enkele fouten, die naar onze
mening evenzeer begaan zijn, niet onver
meld laten.
Het mag dan waar zijn, dat Kees Brusse
als Bert Verbloeme zich heel wat losser
voor de lens beweegt dan andere Neder
landse „filmsterren", zijn stem is nog te
vaak nadrukkelijk pathetisch en tegen het
einde slaat hij nog even een preektoontje
aan waarbij hij nog zichtbaar een hoge
borst opzet ook dat men eigenlijk alleen
op de kansel en voor de microfoon kan be
luisteren. Hel „opbouwthema" is trouwens
toch nogal uitgesponnen. Henny Alma, Jan
Teulings en Kitty Knappert zijn te kort op
het doek om een gefundeerd oordeel over
hun prestaties te kunnen vellen. Speciale
vermelding verdienen voorts enkele ge
luidseffecten van Herman Bresser.
Het gelukkige slot heeft niets gefoxxeerds:
het ligt in de logische ontwikkeling van het
herstelproces opgesloten.
Polygoon zal trachten „De clijk is dicht",
onder meer door na-synchronisatie in
Engeland, in het buitenland aan de man te
brengen. Wij geloven, dat de film van
Koolhaas in den vreemde hetzelfde effect
zal sorteren als de eerste Italiaanse en
Deense films van na de oorlog hebben
gedaan. J- H. B.
De beklemmende scène in de 'onder water gelopen molen van Westkapelle.
slachtoffers wachten berustend het einde af.
J. Th. R. Schreuder
wordt Zaterdag 80 jaar
Bekende figuur in
onderwijskringen
De heer J. Th. R. Schreuder, een be
kende figuur in onderwijskringen, wordt
op 26 Augustus tachtig jaar.
In 1870 werd de heer Schreuder te
Schoonhoven geboren. Op 13-jarige leef
tijd stond hij x-eeds als „hulp van de mees
ter" voor de klas, In .1896 nam hij in Am
sterdam een instituut over voor leerlingen
van de lagere school. Deze school, het In
stituut Schreuder breidde hij uit tot een
instituut voor verschillende afdelingen van
onderwijs. Ook richtte hij een 3-jarige
handels-HBS en een school voor zwak
zinnigen op. Van de besturen van deze
scholen was hij tientallen jaren secretaris.
De heer Schreuder is ook bekend ge
worden als algemeen voorzitter van het
examen Mulo, georganiseerd door de Ver
eniging voor Neutx-aal- en de Vereniging
voor Christelijk Mulo en als voorzitter van
het Mulo-verband waarin ook de derde
Mulo-vereniging zitting had (de vereniging
voor RK Mulo). Onder tienduizenden
Mulo-diploma's staat zijn handtekening als
algemeen voorzitter. Deze functie heeft hij
tot 1944 vervuld.
Voorts was de heer Schreuder lid van de
Vereniging voor Christelijk Mulo, van de
oprichting in 1902 af. In 1909 werd hij
tot voorzitter gekozen. Dit is hij gebleven
tot 1940.
Toen de heer Schreuder in 1935 op 65-
jarige leeftijd werd gepensionneerd, bleef
hij actief. Hij richtte in Haarlem, waar hij
sinds 1924 woont, het bureau Examen
Mulo op. Onder zijn leiding is dit bureau
uitgebreid tot een groot administratie
bureau, waar de Mulo-examens in Neder
land worden georganiseex-d. de ruim 150.000
candidaten in ploegen worden ingedeeld
ende examinatoren aangewezen. Aan dit
bureau heeft hij tot 1944 als leider gewerkt
De heer Schreuder is ridder in de Orde
van Oranje Nassau.
Massa-tocht over het Kanaal
In de afgelopen nacht om half drie gaf
de heer Ranson, president van de zwemclub
van Calais, het vertreksein voor de massale
poging om het Kanaal over te zwemmen.
Viex'-en-twintig zwemmers en zwemsters ne
men deel. Begeleid door toortsdragers en
belicht itiet schijnwerpers, ten aanschouwe
an duizenden b "antstellenden die zich tot
aan de knieën in het water begaven en van
een aantal filmoperateurs.
De wedstrijd gaat om de twee 1000 Pond
Sterling prijzen welke de Daily Mail beschik
baar heeft gesteld voor de zwemmer en de
zwemster die het eerst de overtocht vol
brengen. Alle anderen die de overkant be
reiken krijgen een troosprijs van 250 pond
sterling.
Zes uur na het vertrek hadden reeds acht
van de vier en twintig concurrenten opgege
ven. De oudste van hen, dc drie-en-zestig
jarige Belgische pianist Edouard Mussche,
verloor het bewustzijn twee uur nadat hij
zich te water had begeven en werd aan boord
van de sleepboot „Rumania" gebracht.
Een uur later staakte de Franse mijnwer
ker Emile Soron de strijd, nadat de bril,
welke zijn ogen tegen het zeewater moest
beschermen, vier keer gebroken was. Ora
tien minuten over zes stak de Amerikaan
David Frank de hand op. Hij was door de
koude bevangen en kon niet verder. De
Nederlandse zwemster Willy Croes—Van
Rijsscl volgde het voorbeeld om kwart voor
zeven. Zij klaagde over zware hoofdpijn.
Ook de Engelsman dr. Brewster, die voor
de dertiende maal een poging waagde en
Wanda Boutagy, een zwemstertje uit Israël,
de Belg Blomme en de Deen Edmund Olsen
gaven op.
Zeven uur na de start waren er nog vijf
tien zwemmers(sters) in de wedstrijd. Ook de
acht-en-veertig jarige Fransman Germain
Piqué, een lange afstandzwemmer met een
ervaring van een kwart eeuw, heeft de strijd
gestaakt. Zijn landgenoot Roger le Morvan
had nog altijd de leiding toen drie kwart
van de afstand was afgelegd. Het, regende
hard, maar Le Morvan (van 1943—1945 kam
pioen van Frankrijk op de 1500 meter) had
een geringe voorsprong behouden op de
Egyptische zwemmers Hassan Obdel Rehim
en Mareet Hassan Hamad.
Acht uur na de start zwom hij vol zelfver
trouwen verder. Men kreeg de indruk dat hij
niet vermoeid was. Hij bevond zich toen iets
meer dan acht kilometer van Dover.
Twee andere concurrenten, de Zweed War-
le en de Griek Zirganos, waren vrij ver
teruggevallen. Warle lag ongeveer 2400 meter
achter Le Morvan en Zirganos. die kort na
het vertrek een poosje de leiding had gehad,
was nog verder achter, Daarentegen was de
Brit Rockett. dank zij een grote krachtsin
spanning, de leider tot op minder dan ander
halve kilometer genaderd.
Wat de dames aangaat had de Deense Jen
ny Kammersbaard een flinke voorsprong op
de Britse Eileen Fenton, de enige die haar
eventueel zou kunnen bedreigen.
Omstreeks half tien staakte ook Alfonso
Cruz (Guatemala) de strijd.
