c
3
Gas en elecfriciteit
LIJDT NIET LANGER
Begroting Economische Zaken
Radio geeft Woensdag
Dinsdag 3 October 1950
Vermeerdering der productie is noodzakelijk
In de nieuwe Industrialisatienota van de
Minister van Economische Zaken, waarvan
wij Woensdag j.l. de hoofdinhoud weer
gaven, worden ook nadere mededelingen
gedaan over de gas- en electriciteitsvoor-
ziening in ons land.
Ondanks grote moeilijkheden was het in
de afgelopen jaren mogelijk het productie
vermogen der centrales op te voeren. In
1039 was dit vermogen: 1.200.000 kW, in
1916: 1.300.000 kW en in 1949 1.500.000 kW.
Maar de belasting der centrales is in nog
sterkere mate gestegen. In 1939 en 1946
was die 2.700.000.000 kWh, in 1949:
4.700.000.000 kWh.
De toeneming in de vraag naar electri-
sche energie blijft zich zo sterk ontwikke
len, dat het noodzakelijk is om de produc
tie- en distributiemiddelen daarbij aan te
passen. Derhalve zijn aanzienlijke uitbrei
dingen van de bedrijfsmiddelen voor de
eleetriciteitsvoorzienn ig geprojecteerd
Deze uitbreidingen bevinden zich thans
hetzij in uitvoering, hetzij in vergevorderde
staat van voorbereiding. Van de in uitvoe
ring zijnde werken ter vergroting van het
productievermogen zij genoemd de nieuwe
centrale aan de Amer bij Geertruidenberg,
die in 1951 met een vermogen van 65.000
kW en in 1952 van 121.000 kW aan de
productie zal deelnemen. De ketels voor
deze centrale worden binnen het raam van
de Marshallhulp uit de Verenigde Staten
ingevoerd. Bovendien is in Amsterdam een
nieuwe centrale in aanbouw, die in 1952
een geïnstalleerd vermogen van 110.000 kW
zal bezitten, welk vermogen naar verwach
ting in 1955 tot 220.000 kW zal zijn ver
groot. Verder zullen in Vlissingen en
Dordrecht nieuwe centrales verrijzen,
voorlopig met een productiecapaciteit van
46.000 kW, respectievelijk 100.000 kW. De
plannen voor nieuwe centrales aan de
IJsel en aan de Maas in Limburg zijn
eveneens vergaand voorbereid. Daarnaast
zullen in een aantal der bestaande centra
les, o.a. die te Rotterdam, Nijmegen, Den
Haag, Leiden en Velsen aanzienlijke uit
breidingen plaats vinden. Door al deze
werken zal het productievermogen stijgen
tot rond 2.200.000 kW in 1952 en rond
2.600.000 kW in 1955.
Reeds voor de oorlog werden plannen
ontworpen voor de bouw van een koppel-
net voor ultra hoge spanning. Destijds werd
reeds een begin gemaakt met de uitvoering
daarvan. Na de bevrijding werd de vol
tooiing van het koppelnet met kracht ter
hand genomen, zodat verwacht kan wor
den, dat in 1952 alle centrales met dit net
zullen zijn verbonden. Door dit koppelnet
zal de bedrijfszekerheid van de electrici-
teitsvoorziening worden verhoogd en kan
met een kleinere reserve in de gezamen
lijke centrales worden volstaan. Ook aan
het distributieapparaat der electriciteitsbe-
drijven wordt de nodige aandacht besteed:
door vergroting van het transportvermogen
der bestaande netten en door de bouw van
nieuwe netten en onderstations, wordt dit
apparaat aan de verhoogde eisen in ver
band met de stijging van het verbruik aan
gepast. Door de totstandkoming van het
transformatorstation te Lutterade en de
gereed gekomen herstellingen aan de
220.000 Volt-lijnen Lutterade-Jupille en
Lutterade-Brauweiler, beschikt ons land
over een verbinding met de netten van
naburige landen, waardoor import van
electrische energie tijdens de wintermaan
den mogelijk is.
Met de financiering van de nodige wer
ken te weten de vergroting van het pro
ductievermogen met rond 1.100.000 kW, de
voltooiing van het koppelnet en de uitbrei
ding van het distributie-apparaat zal naar
schatting in de periode 1950 tot en met
1955 rond 1.100.000.000 gemoeid zijn.
Door deze uitbreiding van de openbare
electriciteitsvoorziening zullen de electrici-
teitsbedrijven in staat zijn aan de stijgende
vraag naar electrische energie te voldoen.
Een onmisbare basis voor de verdere in
dustrialisatie van ons land zal hierdoor zijn
gevestigd.
samenstelling van steeds meer betekenis.
Om deze redenen dient, ofschoon het her
stel van de door oorlogsomstandigheden
sterk verkleinde capaciteit der gasprodu-
centen reeds goeddeels is geschied, alle
aandacht te worden besteed aan de pro
ductie en de distributie van lichtgas.
Van de grote productiebedrijven zij ver
meld, dat de gasleveranties van de cokes-
bedrijven der Staatsmijnen aan het distri
butienet in de Zuidelijke provincies toena
men. De productiecapaciteit der cokes
ovens van de Hoogovens werd vergroot,
terwijl die van het bedrijf te Sluiskil werd
hersteld, zodat ook hierdoor meer gas voor
de openbare gasvoorziening beschikbaar
kwam. De totale gasafgifte voor openbare
voorziening bedroeg in 1946: 793 millioen
m3 en in 1949: 1120 millioen m3.
In de industrielanden, die over kolen
mijnen beschikken, is een sterk streven
merkbaar tot concentratie van de gaspro
ductie. De kwaliteit van het gas zal daar
door verbeteren en de prijs, vooral voor
industriële doeleinden, zal lager kunnen
worden. Daarenboven zullen tal van che
micaliën op efficiënte wijze kunnen wor
den gewonnen. Overeenkomstig dit streven
heeft reeds in Limburg en Noordbrabant
de concentratie der gasvoorziening na de
oorlog belangrijke vorderingen gemaakt,
terwijl dit ook in Noordholland, zij het op
minder uitgebreide schaal, het geval was.
In deze provincie zijn thans de plannen
voor een productieconcentratie aan het
Noordzeekanaal, welke door de gemeente
Amsterdam en de Hoogovens zijn ontwor-
ADVERTENTIE
Lauwe Permanent wave
Prettige behandeling
schitterende resultaten
SALON HOFFMANN
Middenweg 126, Haarlem-N., Tel. 22202
pen, reeds in een vergevorderd stadium
van voorbereiding. Voorts heeft in de Kop
van Noordholland een samenwerking van
gemeenten geleid tot concentratieplannen
voor de productie en distributie van gas.
Voor Zuidholland wordt door de grote hoe
veelheden kraakgassen der olieraffinade
rijen de mogelijkheid geopend deze gassen
voor de openbare voorziening van dit ge
west te gebruiken.
De hachelijke toestand, waarin als ge
volg van de oorlogsomstandigheden enkele
grote gasproductiebedrijven kwamen te
verkeren, leidde tot een project voor de
aanleg van een gaskoppelleiding tussen het
Roergebied en Arnhem en Utrecht, terwijl
een kleiner project voor de voorziening
van de Gelderse Achterhoek reeds in uit
voering is. Evenals bij de electriciteitsvoor
ziening, groeit ook bij de gasvoorziening
langzamerhand een Europees koppelnet.
De plannen voor de toekomstige gasvoor
ziening worden voorts beheerst door de
vraag of, en zo ja, in welke mate, aardgas
ter beschikking zal komen. Op dit punt be
staat tot op heden nog geen zekerheid.
Verder deelt de Minister mede dat de
regering nog geen beslissing genomen heeft
over de voorstellen van de commissie-Van
Itterson over de concentratie van gasbe
drijven.
ADVERTENTIE
WAARBORG-KLEDING
alleen bij
kreymborg
25 zaken over geheel Nederlaricj
Ook de gasproductie dient te worden ver
groot. Niet alleen is voor huishoudelijk
gebruik de vraag gestegen ten gevolge van
de toegenomen bevolking, doch ook van
industriële zijde wordt de vraag naar grote
hoeveelheden gas van zeer constante
ADVERTENTIE
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen. Neemt regelmatig Togal, dat
verdrijft in al die gevallen snel en afdoende
de pijnen. Togal baat waar andere middelen
falen. Zuivert de nieren, is onschadelijk voor
hart en maag. Bij apoth. en drog. f 0.83, f 2.08.
Streven is: evenwicht in productie en verbruik
In de memorie van toelichting op de be
groting voor Economische Zaken wordt
gezegd:
Het zwaartepunt van Nederlands taak
op economisch terrein voor de komende
jaren, is gelegen in het scheppen van een
zodanige basis voor een volkshuishouding
samenwerking der ondernemingen in groter
en kleiner verband.
Nieuwe wettten
De minister stelt zich voor in het thans
aangevangen parlementaire jaar indiening
van een aantal wetsontwerpen te bevorde
ren. Vooreerst een Bedrijfsvergunningen-
dat het evenwicht tussen nationale pro- wet, ter vervanging van het tijdens de be-
ductie en het totaal van verbruik en inves- zetting tot stand gekomen bedrijfsvergun-
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gewijde muziek. 7.45
Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15
Platen. 9.00 Voor de zieken. 9.35 Platen. 10.30
Dienst. 11.00 Platen. 11.10 Hoorspel. 12.00
Sextet. 12.30 Weerbericht. 12.33 Koor. 13.00
Nieuws. 13.15 Orgel. 14.00 Strijkorkest. 14.30
Pianorecital. 15.00 Kamerorkest. 15.45 Dub-
belkwartet. 16.15 Voor de jeugd. 17.30 Piano
duo. 17.45 Regeringsuitzending. 18.00 Popu
lair concert. 18.30 Platen. 18.40 Volksmelo
dieën. 19.00 Nieuws. 19.15 Voor de jeugd.
19.30 Platen. 19.40 Radiokrant, 20.00 Nieuws.
20.05 Radio philharmonisch orkest en solist.
21.15 „Hedendaagse zendingsvragen". 21.35
Amusementsmuziek. 22.00 Koor. 22.30 Platen.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15
—24.00 Platen.
HILVERSUM H, 298 RL
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen.
3.00 Nieuws. 8.18 „Onder ons gezegd". 8.23
Platen. 8.50 Voor de vrouw. 9.00 Platen. 10.00
Causerie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de
vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Orgel. 12,30 Weer
bericht. 12.33 Voor het platteland. 12.38
Platen. 12.55 Kalender. 13.00 Nieuws. 13.15
Promenade-orkest. 13.50 Platen. 12.55 Kalen
der 13.00 Nieuws. 13.15 Promenade-orkest.
13.50 Platen. 14.00 Gesproken portret. 14.15
Jeugdconcert. 15.00 Kinderkoor. 15.20 Voor
de kinderen. 16.30 Voor-de zieken. 17.00 Voor
de jeugd. 17.30 Dansmuziek. 18.00 Nieuws.
18.20 Platen. 18.30 Voor de strijdkrachten.
19.00 Studie en strijd. 19.15 Piano. 19,30 Voor
de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05 Politiek com
mentaar. 20.15 Omroeporkest. 21.15 Hooorspel.
22.00 Kwartet. 22.20 Plano. 22.45 Populair-
wetenschappelijke causerie. 23.00 Nieuws.
23.15—24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Lichte muziek. 12.30 Voor de land
bouw. 12.32 Piano en zang. 13.00 Nieuws.
13.15 en 14.00 Platen. 14.30 Schoolradio. 15.45
Omroep Symphonie-orkest. 17.00 Nieuws.
17.10 en 17.50 Platen. 17.55 Causerie. 18.00
Vlaams omroepkoor. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.30 Platen. 19.50 Radio
feuilleton. 20.00 Oroeporkest. 21.00 Actuali
teiten. 21.15 Ethnische muziek. 22.00 Nieuws.
22.15 Hoornrecital. 23.00 Nieuws. 23.05 Ver
zoekprogramma.
teringen wordt hersteld bij een, (Neder
lands gewijzigde economische positie in de
wereld in aanmerking genomen) zo hoog
mogelijk welvaartspeil en een zo groot
mogelijke werkgelegenheid. Dit evenwicht
zal tijdig d.w.z. voor de algehele afloop
van de Amerikaanse hulpverlening
moeten zijn bereikt.
Allereerst is daarvoor een sterke ver
hoging van de productie nodig. Op dit ge
bied valt nog steeds een vooruitgang te
constateren. Vergeleken met 1948 bedroeg
de stijging der nationale productie in 1949
12 hetgeen meer is dan in België (1
Engeland (7 en Frankrijk (9 werd
bereikt.
Het doel is echter nog geenszins bereikt.
De export zal op voortschrijdende wijze
moeten worden verhoogd. De ontwikkeling
laat zich intussen nog steeds gunstig aan
zien. De uitvoer bedroeg in 1949 142 van
die in 1948. Voor het eerste, respectievelijk
tweede kwartaal 1950, is vergelijking met
de dienovereenkomstige kwartalen in 1949
131 en 140
Daar staat tegenover dat de invoer op het
eind van 1949 plotseling sterk omhoog liep,
welke beweging zich gedurende de eerste
helft van het jaar heeft voortgezet. In de
jongste deviezennota werd de verwachting
uitgesproken dat de ontwikkeling geduren
de het tweede halfjaar van 1950 gunstiger
zou zijn. De onlangs bekend geworden cij
fers over Juli wijzen inderdaad in deze
richting, hoewel het uiteraard nog niet
mogelijk is een meer definitieve conclusie
te trekken.
Grote voorzichtigheid en waakzaamheid
bij de bepaling der handelspolitiek is onder
de nieuwe verhoudingen geboden. In dit
verband zij er op gewezen dat een volledige
vrijmaking van het inter-Europese han
delsverkeer in ernstige mate wordt belem
merd door de hoge invoerrechten, die ver
schillende Europese landen, ter bescher
ming van hun bedrijfsleven, handhaven.
Nederland, dat wegens zijn economische
structuur evenals zijn Beneluxpartners op
een relatief laag tarief van invoerrechten is
aangewezen, wordt dientengevolge in zijn
pogingen tot het in evenwicht brengen van
zijn betalingsbalans op ernstige wijze ge
hinderd.
De minister wil er evenwel opnieuw met
nadruk op wijzen, dat alle activiteit tot op
heffing der handelsbelemmeringen ver
geefs zal zijn, indien het Nederlandse be
drijfsleven zich niet door lage kostprijzen
de bedrijfseconomische basis verschaft om
tegen de toenemende buitenlandse concur
rentie in, zich nieuwe markten te verwer
ven, of op historische markten terrein te
winnen. Zowel de verhoging der productie
als de verlaging der kostprijzen, die nood
zakelijk zijn om de export op het vereiste
peil te brengen, worden geremd door het
feit dat de arbeidsproductiviteit ondanks
een beperkte vooruitgang zich nog steeds
op een te laag niveau bevindt.
In sterkere mate zal vergroting van werk
gelegenheid en productie afhankelijk zijn
van het verloop der industriële inves
teringen. Een krachtige voortzetting van
het industrialisatiebeleid acht de minister
met het oog hierop dan ook noodzakelijk.
De Middenstand
Een bijzonder onderdeel van de economi
sche politiek wordt gevormd door de mid
denstandsvraagstukken. Een krachtige
middenstand is voor een evenwichtige be
volkingssamenstelling van groot belang. De
bevordering van zulk een krachtige mid
denstand is het doel van de economische
politiek ten deze. Hierbij zal aan de mid
denstand geen kunstmatige bescherming
moeten worden geboden. In deze politiek
is in de eerste plaats van belang de bevor
dering van de vakbekwaamheid van de be
trokken onderneming. In de tweede plaats
mogen genoemd worden de hulp aan de
middenstand door middel van credieten,
teneinde tijdelijke financieringsmoeilijk
heden te overbruggen. Een zeer gewichtig
punt voor de versterking van de positie van
het middenstandsbedrijf is voorts de
ningenbesluit en de daarbij buiten werking
gestelde bedrijfsvergunningenwet van
1938. Voorts kan in dat verband genoemd
worden een Vestigingswet, die de Vesti
gingswet kleinbedrijf 1937 en het besluit
algemeen vestigingsverbod kleinbedrijf
1941, alsmede enige andere tijdens de be
zetting getroffen wettelijke maatregelen zal
vervangen.
Een belangrijke wettelijke maatregel,
welke naar verwacht mag worden aan dè
Staten Generaal zal worden voorgelegd is
voorts een wet met betrekking tot kartel
vraagstukken.
Kevers in de Kamer
In een verslag van de commissie van
rapporteurs uit de Tweede Kamer over een
wijziging van de Landbouwbegroting voor
1949 vragen sommige leden, of de minister
er kennis van heeft genomen, dat de Sov
jet-Unie aan de Verenigde Staten een nota
heeft gezonden, waarin deze er van worden
beschuldigd door middel van vliegtuigen
Coloradokevers te hebben verspreid
Oost-Duitsland. „Bestaat er ook naar het
oordeel van de minister mogelijk verband
tussen bedoelde verspreiding en het veel
vuldig voorkomen van Coloradokevers in
het Oosten van ons land", zo vx-agen deze
leden. Een verklaring omtrent de herkomst
van de in onze Oostelijke provincies voor
komende kevers zouden deze leden in ieder
geval gaarne tegemoet zien.
De overige leden konden de opvatting,
dat aan de bestrijding van de Colorado
kever alle aandacht dient te worden ge
schonken geheel onderschrijven. De ver
onderstelling, dat de Verenigde Staten ke
vers zouden hebben doen verspreiden in
Oost-Duitsland was huns inziens te absurd
om daai-op nader in te gaan. Wel wilden zij
nog als hun mening kenbaar maken, dat
het voor de minister wel uitermate moei
lijk zal zijn, de herkomst van de in het
Oosten van ons land voorkomende kevers
vast te stellen. Zij meenden van een poging
daartoe weinig succes te mogen verwach
ten.
Een verenigd Europa en
de verdediging van het Westen
In een openbare vergadering te Rotter
dam van de Nederlandse Raad der Euro
pese Beweging, georganiseerd in samen
werking met de plaatselijke vertegenwoor
digingen van de Algemene Katholieke
Werkgeversvereniging, de Anti-Revolu-
tionnaire Kiesvereniging, de Beweging van
Europese Federalisten, de C. H. U., de K.
V. P., de Koninklijke Nederlandse Midden
standsbond, de Nederlandse Katholieke
Middenstandsbond, het N.V.V., de Partij
van de Arbeid, het Verbond van Neder
landse Werkgevers, het Verbond van Pro
testants-Christelijke Werkgevers, de Ver
eniging voor Internationale Rechtsorde en
de V.V.D., hebben drie sprekers gesproken
over: „Verenigd Europa en de verdediging
van het Westen".
De voorzitter van de Nederlandse Raad
van de Europese Beweging, de heer P. J.
S. Serrarens, beschreef in het kort de ge
schiedenis en het werk van de Raad van
Europa en de problemen die samenhangen
met de eenheid van Europa. De verdediging
van het Westen, zo zeide hij, begint aan de
Elbe. Van die grens af moet de vrijheid
worden verdedigd.
Oud-minister mr. J. Meynen vroeg zich
af of Ruslands houding niet tot doel heeft
ons tot défaitisme te brengen. Samenwer
king op militair en ook op geestelijk gebied
zag spreker als een eerste noodzaak. Hier
voor moet ieder Europees land een deel
van zijn souvereiniteit prijsgeven. Ook
Duitsland moet zijn aandeel leveren. De
economische kracht is een eerste voor
waarde voor een militaire kracht.
Jhr. mr. M. van der Goes van Naters
stelde de vraag, wat er moet gebeuren, nu
in Korea de 38ste breedtegraad is over
schreden. Hij ging hierna de geschiedenis
van het nationaal-socialisme na en meende
dat de historie zich niet zal herhalen. De
Nederlandse federalisten wensen een con
centratie van de Europese politiek en een
integratie van de Europese sociale politiek
om het economische centrum van Straats
burg. Naast de militaire defensie, zo zeide
hij, dient ook een actieve ideologische
defensie te staan.
De vergadering nam tenslotte een reso
lutie aan, waarin vastgesteld wordt, dat
met het organiseren van West-Europa's
weerbaarheid is begonnen. De resolutie
pleit voor een intensivering en versnelling
van deze werkzaamheden. „De Nederland
se mannen en vrouwen, die in deze ver
gadering bijeen zijn en die een verschil
lende geloofsovertuiging en een uiteen
lopende politieke overtuiging hebben, ver
wachten van de Nederlandse regering, dat
zij in deze geest haar invloed zal aanwen
den om, tezamen met de overige West-
E-uropese regeringen en de gehele vrije
wereld, onverwijld te komen tot een doel
treffende verdediging van het Westen",
aldus wordt in de resolutie verklaard.
Het overlijden van A. 1 Loerakker
Ter aanvulling van 't bericht over 't over
lijden van de heer A. J. Loerakker delen
wij nog mee, dat de thans overledene van
18 September 1923 tot 1940 lid is geweest
van de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal. Hij was ridder in de orde van de
Nederlandse Leeuw, ridder in de orde van
Sint Silvester, drager van het erekruis
Pro Ecclesia et Pontifice en ere-voorzitter
van de Nederlandse R.K. Landarbeiders-
bond. De laatste onderscheiding werd hem
verleend, toen de genoemde bond op 2
Mei 1946 voor het eerst na de bevrijding
in een vergadering bijeen kwam.
ADVERTENTIE
„Nog één keer en je vliegt er uit!"
Maar..chocolade smaakt beter!
Transformator in Rinnegom
door de bliksem getroffen
Stroomloos avonduur
in Castricum en Egmond
Bij de verspreide onweersbuien, die zich
Maandagavond deden gelden, is omstreeks
9 uur in het gehucht Rinnegom bij Egmond
een transformatorstation door de bliksem
getroffen, tengevolge waarvan Castricum
Egmond-Birmen, Egmond aan den Hoef en
Egmond aan Zee bijna een uur van electri-
citeit verstoken zijn geweest. Ook voor het
Provinciaal Waterleidingbedrijf in Castri
cum was de stroomtoevoer tijdelijk afge
sneden. De pompstations werden, zodra
deze door het ophouden van de stroom
waren stilgelegd, onmiddellijk uitgescha
keld om te voorkomen, dat de installatie
zou stukslaan, wanneer de electriciteit weer
„door" zou komen. Binnen een uur was de
toestand weer normaal, doordat men de
reserve-kabel ingeschakeld had.
Heffing op uitgevoerde kaas
Teneinde het prijspeil van kaas voor de
binnenlandse consumptie te kunnnen be
heersen, heeft de minister van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening bepaald,
dat met ingang van vandaag voor uitge
voerde kaas een heffing verschuldigd is,
welke voorlopig is vastgesteld op 10 cent
per kilogram. Tengevolge van de Benelux-
verhoudingen wordt deze heffing niet ge
legd op kaas, welke naar België en Luxem
burg wordt uitgevoerd. De afgifte van uit-
voermachtigingen voor kaas, welke tijde
lijk was stil gezet, zal met ingang van
vandaag worden hervat. De uitvoermach-
tigingen zullen een geldigheidsduur van
drie dagen hebben.
Beeldende kunst
HUGO DE GROOT GAAT NIET NAAR
INDONESIë
Naar wij vernemen zal de dirigent Hugo
de Groot niet ingaan op de uitnodiging om
voor radio Djakarta een philharmonisch
orkest samen te stellen en daarvan als diri
gent op te treden. Hij heeft dit besluit ge
nomen, omdat hij meent dat zijn tegenwoor
dige werkkring nog vele aspecten biedt en
hem hier nog een belangrijke taak zou
wachten.
Post voor militairen
aan boord van de
.Chitrai"
Post voor naar Nederland terugkeiSSxde
militairen aan boord van het troepewSjrip
„Chitral", welke in een der tussefméroSfe
zal worden uitgereikt, moet uiterèflicVBp
4 October in Nederland ter post g»®den
bezorgd. Behalve de gebruikelijke gegéofiss
dient het adres de vermelding te bevattèn:
„Aan boord van het troepenschip „ChrtedF,
op thuisreis naar Nederland".
Schilderijen en tekeningen
van Margaretha Verheus
Mevrouw Henriëtte Marcus vertelde
Zaterdagmiddag, in haar inleiding tot de
tentoonstelling in „Het Luifeltje" van
schilderijen en tekeningen door Margare
tha Verheus, het een en ander over de
studiegang van de exposante, die op de
Rijks-Tekenschool onderwijs genoot van
professor Huib Luns en later leerlinge
werd van H. F. Boot, om vervolgens amu
sante herinneringen op te halen aan reizen
naar Brugge, Eze en Villefranche, welke
duidelijk sporen in haar werk hebben ach
tergelaten.
Margaretha Verheus is een geheel aan
de kunst verknochte figuur. Haar concen
tratie laat zich niet door oorlog of andere
omstandigheden afleiden. Nooit doet zij de
werkelijkheid geweld aan: het onderwerp
is (behalve misschien in „Het rozige
leven") steeds duidelijk herkenbaar. Even
min is het gebruik van haar kleuren
gezocht. De natuurlijkheid van dit werk is
echter niet zonder grote distinctie. Ook is
haar stijl zeer gevax-ieerd. Er zit ernst en
oprechtheid achter.
Een knap stuk vonden we „Laden en
lossen": een in grijs gedrenkt, aangenaam-
harmoniërend coloriet vormt een basis
waarop een reusachtige mast met schuine
rijsmast zijn' weergegeven. Juist dat hechte
fond met die zacht glooiende kadelijn ver
hindert dat deze masten het schilderij in
tweeën snijden. Het stuk verdient een
betere lijst. Op het schilderij „De blauwe
ketting" is het Chinese potje bijzonder fijn,
bijna impressionistisch aangegeven. De
ketting waarnaar het werd genoemd
minder goed gelukt. Het „Spaarne te
Haarlem" (no. 14) heeft een prachtige
achtergrond, maar de figuren op de brug
zijn te groot en wei-ken niet mede aan de
tekening van de diepte. Zeer geslaagd is
ook het stilleven nr. 13, een combinatie
van roest-bruin en grijs. De weergeving
der fijne bloemetjes is voox-treffelijk. Ge
heel anders van stijl en techniek is het
frisse doek „Mimosa", met een weldadig
geel. De „Bakenesser Toren" (no. 16)
streeft naar een rust zoals Brugge die kan
oproepen, maar een te veel aan détails be
lemmert die suggestie. Er zijn ook enige
tekeningen en aquarellen. De expositie
duurt tot 16 October.
H. SCHMIDT DEGENER
PANDA EN DE MEESTER-GEMASKERDE
25. De snelle taxi liet al spoedig de horde
der achtervolgers een heel eind achter
zich en Joris Goedbloed sprak gezellig tot
Panda-in-de-zak: „Ziet, deze lieden zijn
achter bij de tijd! Wij vormen een gemo
toriseerde eenheid, en zelfs een middel
matig strateeg als jij zal in staat zijn om
vast te stellen, dat wij als zodanig grote
voordelen hebben boven het gewone voet
volk dat ons achtervolgtHun methoden
zijn, om het zo te zeggen, middeleeuws.
Panda liet hem maar praten en gaf geen
antwoord. Hij had namelijk iets ontdekt,
dat veel belangwekkender was dan het
geleuter van Joris, en dat waseen
scheurtje in de zak! Het was maar een
klein scheurtje, maar toen hij er eens flink
aan trok werd het groter en groter
„Middeleeuws! Haha!" ging Joris inmid-
stttfwolken en benzinedamp te ruiken ge
ven, de sukkelaars. Ik hoop, dat gij nu ook
van onze wandelrit geniet, ventje? Bedenk
wel, dat het voor uiv eigen bestwil is, dat
ik u tijdelijk in een minder hygiënische
zak verpakteMaar inmiddels had
Panda zich, zonder dat Joris het merkte,
bevrijd. „En nu ga ik hem eens wat min
der hygiënisch behandelen. Ook voor mijn
Bis. Afgelopen
op Mbltofc^J a h,
SjjmmtapCj* ^§2 f*
-- kJ** iC
Men legde een t f
Bismarck, ™a,1!
°P het
dels luchtig voort. „Wij sullen hen wat eigen bestwil!" dacht Panda grimmig.
Groot en rroliik Iec
veertig kinderen
personen gewond 3
gestolen tijdens te Is"
herfstfeest", dat Aif°te 5
chen geëindigd is, lga,<""> le i if
missie van het taS.0'8®*» Is
twee weken duur 1 '?Ie
dat er 1500 hoofdpijSfï'w vc,
meter verband ziin5. ''tr ai
duizend stoelen
eerste hulppost n»5
ben en 70 gevallen vanlfr^l f
ging behandelen. Eeï LS>h°N
zijn 40 Passagiers ™rl "»aulfe«
dere chauffeur zijn tuL?
zijn trein had gemist a. "4
naar zijn hoed en paramw h
certificaat hebben dat
het lokaal voor gevojd™ °e
had doorgebracht S®™
hem eens niet geloven
Alternatief. Ds. Marts*,' v
hoofd van de EvangeliscW?®
staat Hessen,
oorlog ,n een concentratSfaï
nazis heeft gezeten, heeft 7 J -
dat er „ingeval van een nieuw.9 Sl
Mtsland de tw«,ï i
mogelijkheden openstaan: i 5 IS
stroomd te worden door de Sul" i»
hen kanonnen te maken en R li 5
op de Amerikaanse atoombom i
stroomd te worden door de s«
voor hen kanonnen te mak
wachten op de Russische atoJÜ
Knippen en scheren. Nu de
E
te Oberammergau voorbij zijn
de kappers het in deze plaats'^
om degenen, die aan de spelen 0
deden het haar te knippen en de-
te scheren, dat zij extra personeel! :ie5
ben moeten aannemen. Ook dei-' s';!
kappers hebben handenvol werk
vrouwen en meisjes, die aan de'o» fchi
spelen deelnamen, sinds Novembê- V
het haar niet meer hebben lateni i\
pen. Ongeveer 300 inwoners vanfl E,
ammergau zullen nog een tijd',
„passiespelbaard" laten staan, d;J
zullen meespelen in de film
über Oberammergau".
Tragisch lot. De 71-jarige geleerde i£i
Einstein heeft in een boodschap tof
congres van Italiaanse geleerd-
Lucca verklaard, dat „een tragüc
zich voor de wetenschapsmens 1
vouwt". „De concentratie van ecta e
sche en politieke macht in handt: 1
enkelen heeft niet alleen geleid It:
materiële ondergeschiktmaking va
geleerde, doch zelfs tot een bedreip
van zijn bestaan", aldus Einstein, J
nature tot het licht gedreven, fc«j
wetenschapsmens zelf het midi;
schapen, waarmee hij tot slavers;!
bracht wordt. Maar als de geleerde)
heden de tijd en de móed kan rit!
om ernstig en rustig zijn positie esj
doeleinden te waarderen, kan'de
schap opnieuw verrijzen en een]
digende oplossing vinden, voor
nationale toestand, die ons akj
dreigt."
Naar de maan. Te Parijs wordt een
gehouden over „interplanetair ttfc
zoele" waaraan geleerden uit zes las
deelnemen.
Dit congres, dat onder leiding staan
de voorzitter van de Britse intetfa
taire vereniging, Valentine Cleave.r
drie dagen duren. Er werd besloten a I
internationale federatie te stichten.S
algemene stemmen werd de Duitse
leerde Eugen Singer, die nu in Fm
rijk het theoretisch onderzdek leidt
eerste voorzitter van deze federatie
kozen. „Interplanetair onderzoek5,
dus Cleaver, „bevindt zich thans it
zelfde stadium als de luchtvaart 0;
einde van de 19de eeuw. De gelee
zijn er van overtuigd dat het overt
kele tientallen jaren mogelijk zal 1
van de aarde naar de maan te vllfl
Vervolging. De Britse regering heeft,
gerechtelijke vervolging ingesteld
tien leiders van de Londense gasstaï
De procureur-generaal, sir Har.
Shawcross, heeft daartoe opdracht?
geven ma een kabinetsvergadering,!
vervolging is gebaseerd op een .75 ia
oude wet.
Verstoring. Vijftien zakenlieden, boers:
andere pex-sonen zijn tot dwangra
voor maximaal zeven jaar veroori!
bij een proces te Moravsky Krurnlov
Moi-avië. Zij waren er van beschutó
de geleide economie te verscoren
het niet nakomen van de bepalingen!
aanzien van de aankoop en aflevê
van graan en vee. Voorts werden
beschuldigd van zwarte handel, se'
tage van het economische pias
fraude, waardoor zij de voedsel»
ziening voor de steden in gevaar zouts
hebben gebracht.
Expres? Het Tsjechoslowaakse vakverö
gingsorgaan „Prace" meldt, dat M®
dagmorgen zeven personen om het Ifl
zijn gekomen en een aantal perse
gewond tengevolge van een botsing
sen twee expresstreinen te Svitavj
Moravië. Het ongeluk gebourde op
lijn Praag-Bi-no. Het blad schrijft,
de verantwoordelijkheid voor het <t
geluk was vastgesteld door een ona
dellijk onderzoek ter plaatse".
Brokken. De Argentijnse minister van
derwijs heeft zijn collega ae mint-
van Buitenlandse Zaken verzoent,
Britse regering te doen blijken van
gegriefdheid en de verontwaardig
van de nationale commissie voor ae
denking van de Argentijnse bevryee
generaal San Martin, over een voor
op St. Georges English Collie -
Quilmes bij Buenos Aires op twee «f
tember toen een hulponderwijze
Britse nationaliteit een borstbeeld w
generaal San Martin vermelde.^
Maandag een pteMgbad
stel gehouden waarhij. me:
van eenheden van leger
een nieuw borstbeeld m de pla
het vernielde werd onthuld.
De zes fondsen, die steun verfeM"
nagelaten betrekkingen van m Di
begonnen met hun gezamenlyK lichamen,
militaire fondsen zijn pwtiwoeK M
die geen subsidie van de gen as-
Hun uitkeringen zijn bedoeld a*
vulling op die volgens de f650.000
lingen. Jaarlijks is een bedrag of con.
nodig. Ten dele komt dit ^tgmoet echtst
tributies. Een belangrijkd
door collecten bijeen worden Beo
