WINTERS
Twaalf millioen vluchtelingen
verkeren in nood
Dertien jongens en hun nieuwe winkel
Vijf mille per jaar van gemeentewege
voor studiebeurzen
Visserij-,
varia
Geen Blijvende Stad
Dinsdag 3 October 1950
Bittere ellende vlak bij de Nederlandse grens:
ook Velsen kan helpen
De besturen van het Nederlands
Comité „United Nations Appeal for
Children" (UNAC) en de Nationale
Commissie voor vluchtelingenhulp in
Den Haag hebben een schrijven ge
richt tot de Velsense sub-comités van
dezelfde naam.
Op initiatief van de UNAC, zo staat in
deze brief, heeft zich een Nationale com
missie voor vluchtelingenhulp gevormd,
die tot doel heeft een materiaalinzameling
te houden, waarvan de opbrengst verdeeld
zal worden onder de kinderen in de vluch
telingenkampen in West-Duitsland. Hoe
bitter de ellende is, die, vlak over de Ne
derlandse grens, door de vluchtelingen in
deze kampen wordt geleden, schrijft men,
onder welke hemeltergende omstandig
heden deze kinderen opgroeien, is slechts 'n
kleine groep Nederlanders duidelijk. Onge
veer twaalf millioen mensen, van huis en
haard verdreven of gevlucht, zijn in West-
Duitsland neergestreken en in barakken
leven hele families in uiterst povere om
standigheden in één, soms twee hokjes te
zamen.
In grote zalen, door zakken, oude doeken
of karton willekeurig in vakken van enkele
vierkante meters verdeeld, leven mannen,
vrouwen, kinderen en ouden-van-dagen
zonder enig comfort. Dat een kind een bed
voor zich alleen heeft komt practisch niet
voor.
De bevolking in deze kampen is zeer
uiteenlopend, vrijwel alle standen en be
roepen vindt men er vertegenwoordigd.
Apathie en verbittering zijn de gevolgen
van dit leven.
De kerken in Nederland, de stichting
Humanitas, het Rode Kruis en de UW
hebben de handen ineengeslagen en uit dit
contact ontstond de Nationale Commissie
voor Vluchtelingenhulp.
Deze commissie richt zich hierbij
mede tot de inwoners van Velsen en
wekt hen op kleren voor de jeugd af
te staan. Speciaal wordt gedacht aan
baby's en „opgeschoten jongens".
Wie zelf van die opgroeiende kna
pen heeft, weet dat elk jaar weer de
verzuchting: och, die jongen groeit
ook zo hard, over moeders lippen
komt.
Straks als het plaatselijk comité zover is,
dat de goederen kunnen worden opgehaald,
hoopt het dat velen die „twijfelaartjes"
zullen willen afstaan, om kinderen die het
nodig hebben er mee te verwarmen.
Met het comité ter behartiging van de
belangen van de gerepatriëerden is even
eens contact opgenomen.
Men is doordrongen van de armoede, die
in eigen land heerst. Maar wie de zwarte
ellende kent van de kampen over de grens,
mag hiervoor de ogen niet sluiten. Het is
een wonde plek in de Europese samen
leving.
Doctor L. S. Limborgh Meyer en de heer
P. Waardenburg, beide mensen die weten
wat „nood in een gezin" betekent, zijn van
mening dat het comité ten spoedigste tot
activering moet overgaan.
TWEE FIETSEN BOTSTEN
Een 17-jarige Overveense jongen liep
Zondagmiddag op de Ver Loren van The-
maatlaan te Velsen een hersenschudding
op, toen hij door een aanrijding met een
andere fietser met zijn rijwiel tegen de
grond sloeg en bewusteloos bleef liggen.
De heer A. P. Bakker heeft hem eerste
hulp verleend en de jongen is per auto naar
huis gebracht. De politie heeft de zaak nog
in onderzoek, want de andere fietser is nog
niet geïdentificeerd.
MARKTBERICHTEN
Gr. tong 3,40—3,10: gr.m. tong 2.12—2; kl.m.
tong 1.37—1,22; kl. tong I 1,22—0,97; kl. tong
II 1,04—0.75; tarbot I 2,16—1.84, per kg.
Tarbot II 6158; tarbot III 57; tarbot IV
4137; scbartong 75—72; gr. schol 6760;
gr.m. schol 6057; kl.m. schol 5852; kl.
schol I 48—44; kl. schol II 40,508,50; schar
27—20; v. haring 13—10,30; makreel 19—12;
gr. schelvis 61; gr.m. schelvis 60; kl.m. schel
vis 43,5031; kl. schelvis I 34,5028; kl.
schelvis II 2014; wijting 178; gr. gul
42—28; midd. gul 39—26.50; kl. gul 21,50—
13,50; kl. haai 25,50. per 50 kg.
Gr. kabeljauw 224—136; gr. koolvis zw.
98—86, per 125 kg.
Aanvoer
490 kisten tong en tarbot, 5 kisten tong
schar en schartong, 400 kisten schol, 25
kisten schar. 4590 kisten haring. 710 kisten
makreel. 1120 kisten schelvis, 370 kisten wij
ting. 445 kisten kabeljauw en gul, 5 kisten
haai, 10 kisten koolvis, 25 kisten diversen.
Totaal 8195 kisten.
Besommingen
IJM 73 Hoop 16.000.
IJM 74 6180; KW 17 3780; KW 84 7160;
KW 64 2250; KW 28 2510; KW 59 2230; KW
69 4340; KW 104 3510; KW 159 5640; KW 91
2760; KW 89 2840; KW 155 3840; KW 169
2320; KW 125 2560; KW 162 4520; KW 7
5000; VL 71 4000; IJM 52 1330; IJM 228 1710;
IJM 277 1710; IJM 276 1840; KW 210 1700;
KW 27 2010; KW 77 2440; KW 99 1610;
KW 72 1490; KW 92 1210.
In September voeren
868 schepen in of uit
In de maand September werden 430
zeeschepen naar binnen geschut: 340 met
bestemming Amsterdam, 6 voor de Papier
fabriek in Velsen, 24 voor de Hoogovens,
42 voor Zaandam, 14 als „bijleggers", 3 voor
de P.E.N.-centrale en 1 voor de staal-
haven. Er zijn 424 schepen naar buiten*
geschut, 351 uit Amsterdam, 6 van de
Papierfabriek in Velsen, 24 van de Hoog
ovens, 25 uit Zaandam, 14 als „bijleggers",
3 van de P.E.N.-centrale en een uit de
staalhaven'.
Veertien schepen voeren de buitenhaven
binnen, waarvan 13 voor de Hoogovens
10 met ladingen erts en 3 met ijzer
en één kolenschip.
In het totaal zijn dus 868 schepen IJmui-
den in- of uitgevaren.
Welkom thuis
Met de troepenschepen „General C. C. Bal-
lou", „General S. D. Sturgis" en „Cheshire"
komen de volgende personen uit onze om
geving naar huis:
General C. C. Ballou. Velsen: soldaat le
klasse N. v. Egmond, Van Rijswijkstraat 17.
Beverwijk: soldaat J. W. Langendijk, Hob-
bestraat 7.
Santpoort-dorp: J. C. v. d. Neut, Beek-
vlietstraat 13.
General S. D. Sturgis. Santpoort-dorp: sol
daat W. M. A. J. Jansen, Rijksweg 496; sol
daat W. T. v. Westerop, Broekbergenlaan 17.
IJmuiden: korporaal H. v. d. Molen, v. d.
Heistraat 13, korporaal A. Koster, Linnaeus-
str. 3, korporaal T. Scholder, Snelliusstr. 32.
Velsen-Noord: korporaal J. R. A. v. Eyden,
Van Diepenstraat 16.
Beverwijk: soldaat I. J. Konijn, Visser
straat 14.
Cheshire: geen Kennemers.
Receptie van
„De Kennemer Jagers"
Ter gelegenheid van het vijf tien-jarig
bestaan van de IJmuider WancTèlsportver-
eniging „De Kennemer Jagers" wordt Za
terdagmiddag in de bovenzaal van het
hotel „Kennemerhof" aan de Kennemer-
laan een receptie gehouden.
Een aantal jongelui is in Hamburg gestart voor een 2500 km. lange fietstocht cloor
Duitsland, op rijwielen met cardan-aandrijving. De pedalen van dit nieuwe type fiets
zijn excentrisch geplaatst en de constructeurs hebben berekend, dat hun uitvinding
voor de fietsers een krachtsbesparing van 50 procent betekent. Eén van de jongelui
toont voor de start het rijwiel aan belangstellenden.
„VVZZ" timmert wat meer aan de Houtmanstraat
Als er een klant komt voor een
cocosmat of een degelijke stoffer, kan
werkmeester Timmermans haar
want een man kóópt zoiets niet ten
minste te woord staan achter een nette
toonbank en hij haalt de producten
van zijn dertien jongens van de haken,
waar ze in aanzienlijke partijen op
kopers hangen te wachten. De werk
inrichting aan de Houtmanstraat in
IJmuiden, die als instituut al sinds
1929 zorgt voor de geestelijk misdeel
de Velsenaren en hun een eerlijke en
zelfs vaak stevige boterham verschaft,
is dan toch eindelijk aan een echte
winkel gekomen.
De matten, de borstels en de matten
kloppers zijn het waard, want wat hier
door dertien paar handen in de werkplaats
geweefd, geknoopt of op een andere wijze
vervaardigd wordt, doet niet onder voor
het mooiste fabrieksproduct.
Nieuwe levensvreugde
Deze „gedrukte" mensen vonden er een
nieuwe levensblijheid, die de bezige maat
schappij hun beslist zou hebben onthouden
en directeur A. P. Stolk van de V.V.Z.Z.-
werkinrichting, kan dan ook oprecht dank
baar zijn voor elke uitbreiding van het
werk, dat voor - hem goed twintig jaar
geleden op een zolder aan een zijstraatje
van de Zeeweg begon en sindsdien een stuk
van zijn leven werd.
Een paar van de jongens uit de aller
eerste begintijd, toen er nog geen sprake
was van overheidssteun, zijn nog steeds in
de huidige werkplaats te vinden en zij
verdienen een mooi weekgeld, omdat ze
het waard zijn. Want het zijn vaklui ge
worden, die de stugge cocosvezel tot een
onverslijtbare mat weven of de zitting van
een stoel repareren, zodat een stoelenmat-
ter er niet dét aan kan ontdekken.
Of de Velsense middenstand niet een
oogje op deze „handel" van de V.V.Z.Z.
heeft? „Allerminst", zegt de directeur
tevreden, „we leven broederlijk naast
elkaar en de winkelier weet, welk een
onmisbare schakel de werkplaats'is
geworden in het opvoedingssysteem
van de jonge mens, die zich in de ge
meenschap niet op zijn plaats weet."
Omdat dit werk zo diep-humaan is,
kan er ook eigenlijk geen enkel be
zwaar tegen ontwikkeld worden.
Toch is het geen charitas zonder meer
aan de Houtmanstraat. De Verenigde
Touwfabrieken bijvoorbeeld weten de
IJmuidense werkplaats heel goed te vinden
als ze een gaaf product kunnen gebruiken
en de houthandel stapt er eveneens graag
naar toe, om er de houten bestanddelen
van,borstelwerk te slijten. Deze volkpmen
normale, -bijna zakelijke sfeer van in-
verkoop geeft ook de werklui achter het
getouw of aan de werkbanken dat onmis
bare ruggesteuntje van „wij horen er bij".
Is het wonder, dat zowel het bestuur
van de V.V.Z.Z. als directeur Stolk en de
dertien jongens dolblij zijn met de laatste
uitbreiding van hun zaak: de nieuwe, pas
geopende winkel? En is het wonder, dat
zelfs de gelijksoortige zaken deze „concur
rent" graag mogen?
Studiefonds op komst
Velsen gaat bovendien de particuliere interesse wekken
Op de Velsense begroting voor 1950 is
„pro memorie" geraamd een subsidie aan
de stichting „Studiefonds Velsen".
Bij de behandeling van deze begroting
in de afdelingen wensten enige leden te
vernemen waarom deze post steeds pro
memorie wordt geraamd. Zij meenden, dat
er alle reden was een bedrag uit te trek
ken voor studerenden, die niet bij machte
zijn de studiekosten op te brengen. B. en
W. antwoordden hierop, dat een regeling
ter zake nog niet was getroffen, zodat geen
bedrag kon worden geraamd, doch dat
deze zaak hun aandacht zou behouden.
Bü nadere overweging van deze aange
legenheid is het college tot de conclusie ge
komen, dat het voorshands heter is, geen
stichting in het leven te roepen, doch voor
de toekenning van studiebeurzen een fonds
te stellen, dat de naam zal dragen „Stu
diefonds van de gemeente Velsen".
Ten behoeve van dit fonds zal door de
raad jaarlijks, bij het vaststellen van de
gemeentebegroting, een bedrag beschik
baar worden gesteld en voorts zullen aan
het fonds ten goede komen: geheel of ge
deeltelijk terugbetaalde studiebeurzen,
eventuele giften, donatiën of andere gelden
en gekweekte rente.
De toekenning van de studiebeurzen zal
door B. en W. geschieden, na door een
commissie van advies te zijn voorgelicht.
Deze commissie zal bestaan uit zeven le
den. De wethouder van Onderwijs zal lid
en voorzitter dezer commissie zijn en de
overige leden zuUen door de raad worden
benoemd.
Het door de gemeente jaarlijks in het
fonds te storten bedrag zouden B. en W.
bepaald wensen te zien op f 5000.
„Varia" geeft een „thriller"
De IJmuidense toneelvereniging Varia
geeft 23 November voor haar donateurs de
Engelse thriller „De grote race" („Grand
National Night"een verhaal over de sfeer
rond de jaarlijkse paardenrennen op de
Britse eilanden. De regie berust bij de heer
L. W. Boeree, die inmiddels is afgetreden
als secretaris en als zodanig werd opge
volgd door de heer A. H. Holtslag, Edison-
straat 20, IJmuiden.
„DE KLEINE RUDOLF" BIJ DE
VELSER HUISVROUWEN
De heer J. Duinker, leraar aan de Rijles
H.B.S. in Velsen, zal Donderdag 19 Octo
ber voor de afdeling Velsen-IJmuiden van
de Nederlandse vereniging van huis
vrouwen in het Patronaat weer een lezing
houden.
Het onderwerp van bespreking is „De
kleine Rudolf" van Aart van der Leeuw.
SCHEEPVAART IJMUIDEN
Maandag 2 October kwamen de haven van
IJmuiden binnen: Aktinia van Oskarsham.
Berkelstroom van Hull. Sigvard van Helsing-
borg. Strabo van Lissabon. Bomma van Oslo.
Deo Favente van Kopenhagen. Seeteufel v.
Surto. Dagfrid van Hudixvall. Ary Scheffer
van Bremen. Michel Swinden van Sundsvall.
Vertrokken zijn: Zijpenberg naar Rotter
dam. Londonpride naar Aruba. Skaraborg
•naar Antwerpen. Norma naar Rotterdam.
Frisian Coast naar Rotterdam. Gordias naar
Hamburg. Luna naar Hamburg.
Opeens hoorde Bunkie een verdacht gerucht
Hij verborg zich snel achter een zandhoop, want tussen de bomen ontdekte hij
een mens.
Vlak daarop ritselde het in de struiken en een konijn kwam met grote sprongen
aangerend, vlak langs Bunkie.
„Wat heeft die een haast", dacht Bunkie, „het lijkt wel of hij achterna gezeten wordt!"
Maar toen klonk er een knal.en Bunkie gaf een verschrikte kreet, terwijl hij naar
zijn rechterhand greep. Een hagelkorrel uit het jachtgeweer van de jager had hem
getroffen!
Dat schot was natuurlijk voor het konijn bedoeld.
Bunkies arm deed erg veel pijn. Toch durfde hij geen geluid meer te geven, want
de jager mocht hem natuurlijk niet vinden. Hoewel hij wel kon huilen van de pijn,
hield Bunkie zich stil achter zijn schuilplaats verborgen.
Het ligt in het voornemen de belangstel
ling van particulieren en particuliere in
stellingen voor dit doel op te wekken en
alsnog te trachten met inspanning van ge
zamenlijke krachten te komen tot de in
stelling van een stichting, in welke de
revenuen van het fonds (dus ook het ge
meentelijke subsidie) zonder bezwaar
kunnen worden ingebracht.
Jan van Zutphen komt in
„Concordia" voor „Zonnestraal"
Ten behoeve van het werk der bestrij
ding der Tuberculose bestaat in „Noord"
een uit enkele personen samengesteld pro-
paganda-comité voor hulp aan de bekende
inrichting voor t.b.c.-patiënten „Zonne
straal".
Dit comité gaat op Vrijdag 13 October in
gebouw „Concordia" een propaganda-
avond houden, waar als spreker zal optre
den de in ons land algemeen bekende pro
motor van „Zonnestraal", de heer Jan van
Zutphen, die Zaterdag de leeftijd van 87
jaar hoopt te bereiken.
Het eerste gedeelte van deze avond zal
de heer Van Zutphen vullen met het onder
werp „Zonnesti-aal en de t.b.c.-bestrijding"
en na de pauze spreekt hij over de inrich
ting van het herstellingsoord, aangevuld
met lichtbeelden. Ten slotte bestaat het
voornemen nog enige culturele films te ver
tonen.
De toegang tot deze propaganda-avond
waarvoor de directie der papierfabriek
belangeloos haar ontspanningszaal heeft
afgestaan is voor ieder vrij.
Het is wel gewenst, dat toegangskaarten
worden afgehaald bij de heer J. de Boer,
Meerweidenlaan 36rood, Velsen-Noord.
Iets meer over de
gevaarlijke „doornappel"
Deze plant zou in IJmuiden een
goede grond kunnen vinden
Misschien zijn er onder onze lezers die
de plant op het plaatje reeds herkenden,
voor zij de tekst lazen. Het is de inmiddels
in IJmuiden berucht geworden Doorn
appel, die enkele dagen geleden door drie
Velsense kinderen gegeten werd.
Naar aanleiding van dit. ernstige geval
heeft de plantsoenendienst al de exem
plaren van de Doornappel uit de omgeving
van de „tunnel" verwijderd, op zichzelf
een .prijzenswaardige daad. Maar is dit een
maatregel, die zonder meer verdere onge
lukken voorkomt?
Als wij onze kinderen willen beschermen
tegen de gevaren, die de buitenwereld hun
biedt, zullen we hen goed moeten voor
lichten over deze gevaren.
Op school wordt weinig of niets over
plantkunde onderwezen. Wel leert zij
wat van een plant de kelk was en wat de
kroon en hoeveel tanden die kelk kan heb
ben, enz.
Nu over de plant zelf. De naam „Doorn
appel" heeft zij te danken aan de vorm
van het omhulsel van haar zaadjes, dat in
derdaad op de bolster van een kastanje
lijkt. De zaadjes zelf zijn pl.m. 3 mm lang,
bruin, plat en rond. De bloem is wit.
In het plantensap zitten verschillende
stoffen, onder meer een sterk gif, dat na
het eten van de plant met het bloed naai
de hersenen wordt getransporteerd. Niet
voor niets luidt de volksnaam „Dolappel".
Een ander ziekteverschijnsel is hier tijde
lijke blindheid.
Het gif zit bij de Doornappel in de ge
hele plant, dus niet alleen het eten van het
zaad is gevaarlijk. Zij groeit bij voorkeur
op ruige plaatsen. Waar bijvoorbeeld eens
de huizen van IJmuiden-Oost stonden en
waar nu zoveel onkruid groeit, kan de
Doornappel voorkomen en verder kunnen
we hem vinden in tuinen en op bouwland.
In de polders komt de plant zeer zelden
voor. Verder groeit de gevaarlijke gast
waar hij maar kan, dus ook achter uw huis
in 't poortje, tussen de stenen.
Soms komt hij voor met een violette
bloem, maar dat is een zeldzaam exem
plaar. Bij de afbeelding staan lettertjes die
de kleuren aangeven: a: groen, b: wit.
Kolenkitten, mooi em-in
Kolenscheppen m'llle -... 3*
£»J$ÏÏS5i'Ï!5
Pasta voor blanke haam.
fornuisplaten danien
Sinteltangen 0.45
Schuurlinnen en sehuuroanie,
Schuurblaadjes per p&01?. 0.05
Aszeven
Rijdende Winkel
Geprolongeerd. Er was Maand.,
veel vraag naar verse vis Wel dl v5
voor sommige soorten de notering
opzichte van de vorige week door f,
ruimere aanvoer, maar de nriizen w *1
redelijk. Vooral de kabeljauw™ h <2
in een warme belangstelling verheul^ -
er werden puike prijzen gemaakt
in hoofozaak voor de export werd S
De prijzen varieerden van 200 lot 5
per 125 kg.
De tong bleet vrijwel op de oudeb,
staan. Grove slips werd weer ie'-
betaald met 0.80 tot 1.04 per er
grove tong bracht het tot 3 40*
Met de haring was het weer het o-a
liedje: de vismeelfabrieken moesten .J
ding brengen.
Uiteenlopend. De trawlers die
dag aan de afslag waren, maakten de vo'
gen de besommingen: de Hoop voor ee-1
daagse visreis 16.000, de Sumatra y»
een 6-daagse haringreis 22.300 (behah
de opgehouden partijen) en de Haaf='
6400 voor een reis van zes dagen ev&
eens zonder de opgehouden partijen
Van de besommingen der loggers,
voor de weekreizen varieerden van 3ft»
tot 5000, was ditmaal de KW 84 deiar;!
riet: de opbrengst bedroeg mede door h
aanvoer van 500 stuks stijve kabeljauw
maar liefst 7160.
Onder de kotters was de VL 71 de brt.
ste met 4000.
Meer dan genoeg. De reizen van k
haringtrawlers die gemiddeld niet langer
zijn dan vijf en zes dagen, brachten, door.
dat er verscheidene schepen op dezelfe
dag naar zee vertrokken, een overvloed^
aanvoer door gelijktijdige binnenkomrei
Zo waren Zondag en Maandag reeds
nen voor de Dinsdagmarkt de Schoort ré
1800 kisten haring, de Allan Water a
1800 kisten haring en de Flamingo ré,
1450 kisten haring. Voor Woensdag ij ft
Mary met 1450 kisten haring binnen eri
Medan met 1350 kisten haring plus deC-
tharina Duyvis (die vervroegd binrs-
kwam wegens een ongeval van eeaj
opvarenden) met 1400 kisten haring
Thuisstomende. Indien mogelijk, i-
len Woensdag lossen de Claesje met 2
manden makreel, 150 manden schelvis c
piepers, 35 manden gullen en 35 macfe
v/ijting. Verder is nog thuisstomende
Bloemendaal met makreel.
Naar Hull. De Vios 1 welke Donce-
dag naar zee vertrok en Maandag ea
vangst aan boord had van 1500 kisten,
vandaag te Huil.
Omzet. De omzet van het Staats*
vissershavenbedrijf in de maand Septem
ber van dit jaar bedroeg 2.739.608$
tegen 2.088.649,53 in dezelfde maand vt
het vorige jaar. De totale omzet over 193
bedraagt hiermede 15.137.045,11 tegsj
14.494.857,37 over dezelfde periode n;
1949. De verhoging in de omzetcijfers aiE
in hoofdzaak te worden toegeschreven aa
de verhoogde visprijzen van de afgelopen
maanden.
Ingedeukt. Toen Maandagmorgen d;
bestuurder van een personenauto op dt
strandweg reed in de richting van IJmui
den, slipte de wagen ter hoogte van de
vissershaven in de bocht op de glafè
„kinderhoofdjes". De auto, die over te
linkerweggedeelte schoof, botste tegen ee;
ijlings stoppende vrachtauto-tegenligge;
Hoewel een en ander met matige snelheid
gebeurde werd de hele voorzijde van di
slippende wagen in elkaar gedrukt. R
vrachtauto kwam er met een paar schram
men af. Persoonlijke ongelukken deden22
niet voor.
Vrije invoer. De Zweedse Handels a
Industrie-commissie heeft een aantal pi»
ducten op de lijst van goederen geplaats
welke onbeperkt zonder invoervergutvn®
uit de O.E.E.S.-landen naar Zweden kun
nen worden ingevoerd. Van de vissen;
producten staan viskuit en oesters op
lijstje.
FEUILLETON
Oorspronkelijke feuilleton
door Herman van Hatfum
3)
Terwijl zij de deuren sloot en omzichtig
de gordijnen opzij hield, opdat zij niet
tussen het kozijn en de deur zouden wor
den geklemd, kon ze het nieuws al niet
meer voor zich houden.
„Japik!" zei ze. Met een stem alsof ze
wie weet wat had te zeggen.
„Japikkwam hij, dromerig, ter
wijl zijn vingers morrelden aan het knopje
van het electrisch kacheltje, „wie is Japik?"
„Ach doe niet zo dom. Japik, van de
hoogte, je weet wel, die rare man uit het
oude huisje op de heuvel!"
„O ach ja, ik dacht minstens, dat je
de president van Amerika of Jozef Stalin
had ontmoet. Is het anders niet. Ik heb
zelf al een paar keer de twijfelachtige eer
gehad hem te ontmoeten, heb ik je dat niet
verteld?"
„Nee, dat had je dan wel eens kunnen
doen. Misschien had het mij dan niet zo
wonderlijk aangegrepen als nu. Ik vind het
een heel rare man met zijn lange lokken
en zijn vreemde grijze ogen, waarmee hij
dwars door je heen kijkt zonder je te zien.
Bepaald netjes ziet hij er ook niet uit met
zijn onverzorgde kleren."
„Tja, hij maakt een wat groezelige in
druk
„Groezelig? Griezelig meen je. Ik althans
vind hem een griezel en ik hoop, dat hij
hier nooit een voet binnen de deur zet,
want dan loop ik subiet het huis uit
„Tut-tut, niet zo hard van stapel lopen
vrouwtje. Japik zal heus geen behoefte
hebben om bij de pastorie aan te bellen.
En mocht hij bij vergissing toch komen,
dan ben ik er ook nog."
Hoewel de haard niet brandde gingen
zij toch, uit gewoonte, elk aan een kant
zitten met het gloeidraadje van het
kacheltje tussen hen in. De dichte zijkanten
van de lage, brede, leren fauteuils sugge
reerden een warmte, die er niet was.
„Wat is nu jouw indruk van deze man?
Je doet net of je zo'n dorpsgek een heel
gewoon iemand vindt". Weer was zij het,
die het gesprek begon. Ze had haar beide
knieën opgetrokken en verwarmde haar
handen daartussenin, de palmen en de ge
spreide vingers tegen elkaar gehouden,
terwijl haar hoofd, dat even tegen de bo-
venleuning van de stoel had gerust, bij
de laatste woorden met een kleine, driftige
rule aggressief naar voren kwam.
De predikant had begrepen, dat hij er
ditmaal niet zonder een min of meer uit
voerig commentaar af kwam. Moeizaam
werkte hij zich los uit de gedachtenwe-
reld, waarin voor de zonderling en zijn
gedrag geen plaats is.
„Ik vind hem geen gewoon iemand.
Althans hij is anders dan wij en dan alle
andere mensen. Maar wat zegt dat? Wie
is normaal? Wat is normaal? Wij menen,
dat iemand normaal is, wanneer hij in
geen enkel opzicht gekke dingen doet. Maar
wat is gek? Is normaal soms een vaag iets,
dat men verkrijgt door twee uitersten bij
elkaar op te tellen en de som door twee
te delen? Normaal zou iemand zijn die de
juiste houding gevonden had in alle din
gen; in de liefde, de vriendschap, de om
gang met ander-en, met God, met de natuur
en ga zo maar door. Aangezien zo'n mens
niet bestaat en wij allen dat ideaal slechts
min of meer benaderen, kan ik niet zo
spoedig iemand abnormaal noemen. Want
normaal is eigenlijk hetzelfde als ideaal
en van ideaal is alles wat zich op het hori
zontale, menselijke vlak beweegt nog maar
al te ver verwijderd".
Rijpstra zuchtte. Maar zijn vrouw was
nog lang niet uitgesproken. Fel opende ze
opnieuw de aanval met typisch vrouwelijk
gebrek aan logica een bijzaak aanvattend
in plaats van de hoofdzaak.
„Ik kan je soms niet uitstaan. Jij trekt
allerlei alledaagse gewone dingen zonder
overgang in de sfeer van het philosophi-
sche. Als je praat over een gekke kerel
hoef je toch geen wijsbegeerte te gaan
doceren over ideaal, noi-maal, horizontaal
en weet ik wat voor al!?"
„Kalm toch, kindje. Wind je niet zo op.
Ik bedoel het goed. Ik hou vol, dat al het
gewoon-menselijke slechts gradueel ver
schilt van het buitengewone. Niemand kan
zéggen wie goed is en wie niet. En wie tot
in de allerdiepste diepte van zijn eigen
hart heeft kunnen doordringen, die ver
gaat alle lust tot oordelen. Die ontmoet
daar zoveel gedachten en wensen, zoveel
verlangens en begeerten, waarvan hij moet
erkennen dat ze grondig en slecht en ver
dorven zijn, dat hem de lust vergaat over
anderen te oordelen. Heeft ook Christus
ons niet geboden niet te oordelen?"
„Je begrijpt me verkeerd", zei Hetty,
terwijl ze wat geprikkeld de kopjes klaar
zette voor de koffie. „Ik veroordeel die man
niet. Ik vind hem alleen zielig en ziekelijk.
Het lijkt mij verschrikkelijk moederziel
alleen altijd in zo'n klein hutje te wonen;
nooit een ander geluid te horen dan de
geluiden, die je zelf maakt. Nooit eens
tegen iemand welterusten te zeggen en
nooit door iemand anders goeden nacht
te worden gewenst. Geen enkele liefde-
warmte om je heen te voelen, nooit een
gezellige avond of andere gezelligheid te
ondervinden. Steeds maar weer, elke dag,
triest en eenzaam in je bed te kruipen, na
dat je het licht hebt uitgedraaid en de
deuren gesloten, om dan tenslotte te gaan
liggen luisteren naarja, waarnaar
eigenlijk? Naar de stilte en de spookgelui-
den om het huis heen. Naar de storm of
de regen. Jakkes, ik vind Japik een
enge man en ik hoop, dat ik hem nooit weer
tegen kom!"
Nu schoot haar man in een gulle lach.
Hij klopte zjjn pijp leeg in de kolenkit en
nadat het meisje, dat de koffie binnen
bracht, weer dóór de deur was verdwenen
nam hij haar zonder verder een woord
te zeggen, demonstratief in zijn armen
en droeg haar naar de voorkamer, waar
de piano stond. Toen ging hij haar kopje
koffie en het zijne halen en zei:
„Kijk eens, vrouwtje. Dit is jouw trouw
ste vriend, na de dominee. Zou je hem
niet eens opzoeken en met hem praten?
Speel nu maar eens naar hartelust, dan
gaan al die dwaze gedachten wel uit je
hoofdje. Ik kom bij je zitten om nog wat
aan mijn preek te werken. Speel dan wat
rustigs voor me, wil je, Chopin of zo?
Afijn, zie zelf maar, als het maar niet van
die geweldenaar Beethoven is. Of het
moest een wat mildere schepping van hem
zijn, de „Mondscheinsonate" of het rustige
gedeelte uit de „Pathétique"
Eerst stribbelde ze tegen. Maar nu lachte
ze al weer en draaide de kruk met haar
linkerhand hogerop, terwijl haar rechter
achteloos naar de muziek tastte op de
standaard.
Aan de tegenovergestelde kant installeer
de Rijpstra zich, opzij van het grote raam,
dat uitzag op de reusachtige hongerden
van het dorp. Hij dronk zijn kop koffie
in kleine teugjes leeg en peinsde intussen
nog wat. Een eigen studeerkamer had hij
nooit willen hebben. Man en vrouw moes
ten een zodanige eenheid vormen, dat de
een de ander bij zijn of haar werk niet
hinderde, eenvoudig niet hinderen kon,
omdat er harmonie was en begrip, omdat
men rekening hield met eikaars verlang®*
en wensen. En de gezellige geluiden, ai
Hetty met brei- of haakpennen maasi
het papiergeknister, wanneer zij m
lezen of zelfs haar pianospel stimuleer
hem eerder bij zijn werk, dan nat z
afleidden. Het was allemaal een we*
van wennen en van op elkaar aiges^
zijn. Tenslotte waren er mensen, die
café met keiharde radiomuzidr no* w
goeds konden schrijven en zou dani
die met hart en ziel bij zijn werk
in het bijzijn van zijn levensgezel
geestelijke spijze voor het aan hem
trouwde volk kunnen toebemdem
Hoofdzaak was voor hem een raam
een ruim uitzicht. In Amsterdam
niet anders dan daken en nog ee
met daarboven slechts een miniem
stukje van de blauwe hemelkoepel.
dit uitzicht verkoos hij du.zendrnaa dov^
de hinderlijke wirwar van de stiaie»
hun tjingelende trams, t0®tejf§ {jere,
joelende en vechtende kinderen
lierende draaiorgels. Toen ze d P
voor het eerst bezichtigden,
plaatsje onmiddellijk uitgez0^ -en^ou;
het raam, Hetty", had hij dadelij
siast gezegd, „daar moet ik zit er
Sjasi gezegd, „uadi n— {aan e
moet de boekenkast komen
daar de schemerlampm je be-
zicht, ruimte en rust, dat w ffer-
langrijke dingen voor de f*®?, - ^euze
ker. Veel belangrijker dan al.e
meubelen en dure
