De schulden van Haarlem
Opbouw van het leger in 1951
r
J
'AÊOOE/SUE
Radio geeft Donderdag
Sticusa-Jaarboek 1950
PANDA EN DE MEESTER-BE Dl EN DE
N
ïeuwe
Uit:
laven
WOENSDAG 3 JANUARI 1951
Er zal een beroep gedaan moeten worden op
hen die reeds in Indonesië hebben gediend
In 1949 kwamen 573 kinderen
tot 4 jaar bij ongevallen om
Ruwe lippen ?P(JR0L
Heringa Wuthrich
Koninklijke keert 4 procent
interim-dividend uit
Waarvoor de gemeente geld moest lenen
Minister Van Schaik
naar de West vertrokken
Schadevergoeding aan ten
onrechte gedetineerden
Suikerproductie dekt het
binnenlands verbruik niet
Pseudo-vogelpest in Den lip
breidt zich uit
„De Weerlozen" bekroond
Sijthoffs romanprijsvraag
in
N.O.V. sluit zich niet aan
bij het N.V.V.
Zoetwatervis hapt vergeefs
naar zuurstof
Hoofdpijn
In de „Militaire Spectator" heeft de chef
van de Generale Staf, generaal mr. J. H.
Kruis, mededelingen gedaan over de op
bouw van het Nederlandse leger in 1951.
De onderdelen van lichting 1949 II, vor
mende een brigadegroep en drie bataljons
infanterie, zijn op het ogenblik onder de
wapenen. De organisatie is Amerikaans, de
bewapening en uitrusting in hoofdzaak
Brits. In Februari zal het beroepspersoneel
voor het grootste gedeelte uittreden en de
oorlogsencadrering haar intrede doen.
De lichting 1950 II zal een brigadegroep
vormen. Het oefenmateriaal is nog Brits,
maar het zal door Amerikaans materiaal
worden vervangen, zodra daarvan vol
doende is aangevoerd en gebruiksklaar ges
maakt. Het is in het algemeen niet moge
lijk het materiaal rechtstreeks van het
schip aan de troep te geven.
Van de lichting 1951 komt in het voor
jaar wederom een halve lichting in werke
lijke dienst en wel bij die onderdelen der
vredesorganisatie waar de lichting 1949 II
haar verdere scholing heeft gekregen.
In het najaar van 1951 komt de tweede
ploeg van de lichting 1951 op. Het is niet
uitgesloten, dat sterkte en samenstelling
van deze ploeg enigszins afwijkend zullen
zijn van die der vorige.
Eenheden uit oudere lichtingen.
In 1951 zal weer een beroep gedaan
moeten worden op het personeel van
oudere lichtingen, dat gedurende enige
jaren in Indonesië heeft gediend. Velen
zullen het een onbillijkheid vinden, zo
schrijft generaal Kruis, dat deze mensen,
op wie de dienstplicht reeds zo zwaar heeft
gedrukt, thans weer de uniform moeten
aantrekken. Zij hebben gelijk. Het is on
billijk, maar het is onvermijdelijk om twee
redenen. De eerste is, dat wij deze ge
oefende menseh met lange militaire erva
ring onder de huidige omstandigheden niet
buiten beschouwing mogen laten en zij op
korte termijn niet vervangbaar zijn. De
tweede is, dat zij een zekere mate van her
scholing niet kunnen missen.
Zo zullen dit jaar zes brigadergroepen
achter elkander worden opgeroepen. Zij
zullen een mobilisatie-oefening houden,
hun militaire kennis weer opfrissen, en
uitbreiden ert ten slotte oefenen in brigade-
verband.
Hun organisatie wordt Amerikaans. Zij
zullen voorlopig met Brits en Canadees
materiaal oefenen.
Er wordt hard gewerkt om het kamp
Oirschot tijdig zodanig in te richten, dat
een gehele brigade daar kan worden on
dergebracht. De brigades zullen oefenen
Jaarlijks komen vele jonge kinderen niet
alleen ten gevolge van ongevallen door het
verkeer, maar ook velen door verdrinking
of verstikking om het leven. Een deel hier
van had kunnen worden voorkomen door
grotere voorzichtigheid van weggebruikers
en meer oplettendheid der ouders, die veel
al niet de uiterst mogelijke voorzorgsmaat
regelen treffen.
In 1949 sterven hier te lande volgens de
tellingen van het Centraal Bureau voor de
Statistiek in totaal 573 kinderen tot en met
4 jaar door ongevallen.
Dit cijfer is meer dan het dubbele van
het aantal in 1949 aan kinkhoest overleden
kinderen in deze leeftijd en meer dan drie
maal zoveel als het aantal, dat tengevolge
van diphterie stierf.
Van de 573 door een ongeval om het
leven gekomen kinderen waren er 135 het
slachtoffer van een vex-keersongeval, 174
kwamen om door verdrinking, 118 door
verstikking en 59 ten gevolge van brand
wonden.
De slachtoffers van verkeersongevallen
waren 82 jongens en 53 meisjes, de ver
dronkenen 128 jongens en 46 meisjes, de
overige slachtoffers 157 jongens en 107
meisjes.
De thans over de eerste negen maanden
van 1950 beschikbare cijfers geven geen
gunstiger beeld. Van Januari tot en met
September zijn reeds 456 slachtoffers tot
vier jaar geregistreerd: 99 ten gevolge van
een verkeersongeval, niet minder dan 165
door verdrinking en nog 192 door andere
ongevallen van zeer verschillende aard.
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Sluiting.
9.00 Nieuws. 9.10 Morgenwijding. 9.25 Platen.
9.35 Platen. 10.30 De Antwoordman. 10.45
Platen. 10.50 Voor kleuters. 11.00 Orgel. 11.45
Causerie. 12.00 Zang en piano. 12.30 Weer
bericht. 12.33 In 't spionnetje. 12.38 Platen.
13.00 Nieuws. 13.20 Strijkorkest. 13.45 U kunt
het geloven of niet. 13.50 Platen. 14.00 Voor
de vrouw. 14.30 Piano. 15.00 Voor zieken.
16.00 Platen. 16.30 Sluiting. 18.00 Nieuws.
18.15 Sport. 18.30 Dansorkest. 19.00 Actuali
teiten. 19.10 Lichte muziek. 19.45 Economische
causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Radioschaak
wedstrijd NoorwegenNedeidand.. 20.06 De
groeten van nuchteren. 20.20 Philharmonisch
orkest. 21.20 Ronde Tafelgesprekken over
internationale vraagstukken. 21.50 Concert
22.20 Let op de bel. 23.00 Nieuws. 23.15 Sport.
23.30—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Morgengebed. 7.30 Slui
ting. 9.00 Nieuws. 9.10 en 9.40 Platen. 10.00
Platen. 10.15 Morgendienst. 10.45 Gewijde
muziek. 11.00 Voor zieken. 11.45 Platen. 12.00
Angelus. 12.03 Amusementsmuziek. 12.30
Weei'bericht. 12.33 Amusementsmuziek. 13.20
Platen. 13.35 Piano. 14.00 en 14.15 Platen. 14.45
Voor de vrouw. 15.30 Vocaal ensemble. 15.45
Bijbellezing. 16.30 Sluiting. 18.00 Voor de
jeugd. 18.30 Causerie. 18.45 Platen. 19.00
Nieuws. 19.15 Vragenbeantwoording. 19.30
Causerie. 19.40 Radiokrant. 20.00 Nieuws.
20.05 Radioschaakwedstrijd Noorwegen
Nederland. 20.06 Gavarieerd programma. 22.00
Platen. 22.15 Buitenlands overzicht. 22.35
Platen 22.45 Avondoverdenking. 23.00
Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Platen. 12.15 Lichte muziek. 12.30
Weerberichten. 12.33 Voor landbouwers. 12.40
Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 en 14.00
Platen. 15.00 Engelse les. 15.15 en 15.35 Pla
ten. 15.40 Franse les. 16.00 Platen. 16.30 Cau
serie. 16.45 Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen.
17.15 Voor de kinderen. 18.15 Syndicale kro
niek. 18.25 Platen. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.30 Zang en piano. 19.50
Voordracht. 20.00 Verzoekprogramma. 21.00
Klankbeeld. 21.30 Platen. 21.45 Actualiteiten.
22.00 Nieuws. 22.15 Kamermuziek. 22.50 Pla
ten. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Platen.
onder de brigade-, de bataljons- en de af
delingscommandanten," die ook in geval van
mobilisatie het bevel zullen voeren. Bij de
samenstelling der brigades zal' zoveel mo
gelijk het in Indonesië gevormde verband
worden behouden.
Aan de oefening van het kader, dat eer
der opkomt, en van de brigades zal leiding
worden gegeven door een brigade-instruc
tieteam.
Getracht wordt de beschikking te krijgen
over een Amerikaans officier met oorlogs
ervaring als brigadecommandant, teneinde
het instructieteam te kunnen leiden.
ADVERTENTIE
HAARLEM
BLIKSEMAFLEIDERS
De directie der N.V. Koninklijke Neder
landse Petroleum Maatschappij deelt
mede, dat besloten is tot uitkex-ing van een
interimdividend over het boekjaar 1950 van
4 procent in contanten, betaalbaar van
Woensdag 7 Februari af, tegen intrekking
van dividendbewijs no. 92 der aandelen en
ondex-aan delen.
ADVERTENTIE
Steek eens naast
Boston op
en U zult constateren:
BOSTON,de ideale
combinatie van rijke
Geen mens loopt te koop met zijn schul
den. Ook de gemeente Haarlem niet. Men
moet geen vreemdeling maar een inwoner
van Jeruzalem zijn om uit de begroting te
halen hoeveel scliuld de gemeente precies
heeft, want er moet met vex-schillende fac
toren x-ekening gehouden wox'den. De
schuld is.namelijk groter dan het bedrag
der gesloten geldleningen. Dit komt omdat
er gewerkt wox-dt met kasgeldleningen,
welke posten niet in de begx-oting opge
somd worden. Op die manier zijn op dit
moment ongeveer twee millioen gulden ge
financierd.
De schuld van Haarlem bedraagt op dit
ogenblik ƒ51.992.221, dus rond 52 mfllioen.
Maar het zou te gunstig zijn om met dit
cijfer te.volstaan, want daax'bij moet geteld
wórden 18.638.304,59 voor kapitaalsuitga
ven voor 1950 ep 9.498.921 voor 1951.
Samen 28.137.225,50. Daax-door wordt het
totaal dan 80.129.446,50. Wij tekenen hier
bij aan dat Gedeputeerde Staten de be
groting voor 1950 nog niet goedgekeux-d
hebben, zodat de objecten, die voor dat jaar
op het programma stonden, nog niet tot uit
voering konden komen. Het wordt dus
geen 1950, maar 1951! Het is bovendien
aan te nemen dat de objecten waarvoor
geld gevraagd is op de begroting voor
1951, pas in 1952 tot uitvoering komen. Wel
bestaat de mogelijkheid voor de raad voor
enkele werken die haast hebben, een af
zonderlijk crediet beschikbaar te stellen.
Dan kunnen Ged. Staten daarover een be
slissing nemen en behoeft niet gewacht te
worden op de goedkeuring der begroting.
Nemen wij het bedrag van 80.129.446,50
aan als schuld der gemeente, dan komt dit
neer op een bedrag van f 495 per hoofd.
Over 1948 was dit 350, maar dit verschil
wordt verklaard uit het feit dat Haarlem
na 1948 voor de noodzakelijkheid stond
een serie grote werken uit te voeren.
Zo'n schuld van ruim 80 millioen gulden
maakt dat de gewone dienst belast wordt
met enorme uitgaven voor rente en aflos
sing. Deze posten zijn voor 1951 respectie
velijk 2.578.972 en 3.455.322. Bij elkaar
dus 6.034.294.
Voor de 2.052.568 die Haarlem van het
Werkfonds heeft geleend, behoeft in 1951
slechts 7.919 aan rente betaald te worden.
Dit komt omdat een deel van dit geld
renteloos is verstrekt. Ook voor het rijks
voorschot van 943.559 tot dekking van
oude rekeningstekorten behoeft Haarlem
geen rente te betalen. Zonderen wij die
twee posten uit, dan moet Haarlem voor
77.133.339 opgenomen kapitaal 2.571.053
rente betalen, wat dus neex-komt op een
gemiddelde rente van 3 1/3
.Het maakt een goot verschil waarvoor
een gemeente geld leent. Zo er nieuw
kapitaal geïnvesteerd wordt in winst
gevende bedrijven, waardoor rente en af
lossing dus niet ten laste komen van de
gewone dienst, maar door die bedrijven
zelf opgebracht worden, steekt dit (in
financieel opzicht althans) gunstig af bij
een lening die aangegaan wordt om een
school of nieuwe brug te bouwen, want
tegenover zo'n uitgaaf staan immers geen
inkomsten.
Daarom is het van belang om na te gaan
hoeveel gelden geïnvesteerd zijn in de
winstgevende bedrijven.
Wij vinden de volgende bedragen:
Energiebedrijf 9.944.750, Waterbedrijf
f 2.551.950 en Slachthuis 262.500, samen
dus 12.759.200.
Het Grondbedrijf is (tengevolge van bij
zondere omstandigheden) in deze tijd geen
winst- maar verliesgevend bedrijf. Maar
tegenover de kapitalen die daarin geïnves
teerd zijn (niet minder dan 19.628.100)
staan bezittingen, die op volle waarde ge
taxeerd zijn.
Bij elkaar komen wij dus op 32.387.300.
In het Woningbedrijf is 19.475.800 ge-
investeerd. Dit is een verliesgevend bedrijf,
maar tegenover de rente en aflossing (die
voor 1951 geraamd zijn op respectievelijk
652.475 en ƒ275.019, dus tezamen
927.494) en andere kosten staan de
huren. Het tekort op de begroting voor de
dienst wordt dan ook niet hoger geschat
dan 207.000.
Natuurlijk is door de gemeente ook veel
kapitaal geïnvesteerd in schoolgebouwen.
Wij komen tot de volgende tellingen:
voorbereidend onderwijs 926.326, lager
onderwijs 6.082.134, middelbaar onder
wijs 1.228.394, hoger onderwijs 78.256
en nijverheidsondei-wijs ƒ2.176. Samen dus
rond ƒ8.317.250.
In openbare werken (bruggen, wegen,
enz.) is 10.265.400 gestoken.
Voorts vinden wij nog de volgende belang
rijke posten: Stadsschouwburg f 97.200,
Concertgebouw 66.000, andere objecten
die vallen onder Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen 934.900, Volksgezondheid
1.590.800, Maatschappelijke steun en
voorzorg ƒ1.119.100, en Gemeentex-einiging
886.200, Geneeskundige dienst 222.750.
Bij elkaar is dit 75.362.600.
Van het totaal van 80.137.225 hebben
wij dus 75.362.600 aangegeven waarvoor
de leningen bestemd waren.
Het ontbrekende is over verschillende
kleine objecten verdeeld.
Dinsdagavond is de minister zonder
portefeuille mr. J. R. H. van Schaik, ver
gezeld door mr. W. C. L. van der Grinten,
staatssecretaris van Economische. Zaken,
en mr. W. H. van Helsdingen en mr. P. G.
Hooghoudt van de afdeling Suriname en
de Nederlandse Antillen van het ministerie
van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen,
per vliegtuig naar de West vertrokken.
De minister zal besprekingen voeren
over bestuursaangelegenheden. Hij zal niet
naar Suriname gaan.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat van
faillissement verklaard:
Gerardus Ballentijn, wonende te Haarlem,
Tuinlaantje 4 en te Amsterdam handelende
onder de firmabenaming „Gebe's Fabrieken".
Rechtei--commissaris: mr. C. G. Bijleveld.
Curator: mr. L. V. Hoog, advocaat en procu
reur te Haarlem.
Na gedaan verzet is vernietigd het faillis
sement van Jacobus Jongkind, verwarmings
installateur, wonende te Aalsmeer, Aalsmeer-
dex-weg 489.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijsten zijn geëindigd de faillisse
menten van:
H. J. Nachbar, wonende te Zaandam,
Zuiddijk 158.
Hendrik Theodorus van Poeteren, exploi
tant van het café-rastaurant „Lido" annex
dancing aan het Plein no. 19 te Haarlem,
wonende aldaar aan de Gibraltarstraat 5.
Op 3 November 1950 is de wet tot toe
kenning ener tegemoetkoming aan perso
nen, die ten oni-echte als politieke delin
quenten zijn behandeld, in werking ge
treden. Zij, die ten onrechte gedetineerd
geweest zijn, kunnen een vex-zoek tot een
tegemoetkoming indienen, indien zij vrij
gesproken of ontslagen zijn van rechtsver
volging of hun zaak anderszins bij een
bijzonder gerechtshof zonder oplegging
van straf of maatregel is geëindigd; ten
tweede indien de beschuldiging bij een
tribunaal is vervallen vex-klaard, en ten
derde indien zij onvoorwaardelijk buiten
vervolging gesteld zijn op grond, dat de
gerezen verdenking ongegrond is gebleken.
Het verzoek moet worden ingediend bij
de x-echtbank van de woonplaats van de
verzoeker binnen zes maanden nadat zich
één van de drie genoemde omstandig
heden heeft voox-gedaan, of, indien zulks
het geval was vóór de inwerkingtreding
van de wet, binnen zes maanden na de
inwerkingtreding, dus uiterlijk 3 Mei 1951.
Personen, die onvoorwaai'delijk buiten
vervolging zijn op grond van geringe
schuld, kunnen alsnog bij de kantonrech
ter van hun woonplaats verzet tegen deze
beslissing doen teneinde te verzoeken de
beslissing te veranderen in een onvoor
waardelijke buitenvervolgingstelling op
grond, dat de gerezen verdenking onge
grond is gebleken. Dit verzoek moet wor
den ingediend vóór 3 Februari 1951.
Verzoeken tot wijziging van een krach
tens het tribunaalbesluit opgelegde ver
beurdverklaring moeten worden ingediend
vóór 1 Mei 1951. Een. xxa die datum inge
diend verzoek heeft geen kans van slagen,
tenzij voor overschrijding van de tex-mijn
bijzondex-e redenen bestaan. Zaken, waarin
reeds een verzoek is afgewezen, worden
niet opnieuw in behandeling genomen.
Evenals het vorig jaar hebben de sui
kerfabrieken in Nederland een lange cam
pagne gemaakt. De weersomstandigheden
waren dit jaar niet zo gunstig. Het was te
nat en de vx-oeg ingevallen vorst veroor
zaakte niet alleen moeilijkheden bij de
-fabrieken, maar ook de telers hadden
veelal de grootste moeite de bieten van
het land te krijgen. Zelfs nu is er hier en
daar nog een perceel, dat niet gerooid is.
Over het algemeen valt de vorstschade
mee.
Een zevental fabrieken is reeds klaar;
die te Halfweg, Puttershoek, Oud-Beijex--
land en Dinteloord zullen begin Januari
afwerken. De totale hoeveelheid bieten die
verwerkt zal worden bedraagt omstreeks
2900 millioen kilo (vorig jaar 3 milliard).
De opbrengst per hectare is weer boven
de normale, het suikei-gehalte was echter
weer laag, hoewel dit iets beter was dan
vorig jaar. Gemiddeld zal het iets boven
de 16 percent uitkomen.
Evenals vorig jaar zullen ca. 340.000 ton
witte suiker geproduceerd worden, meer
dan 70.000 ton gedroogde- en suikerpulp,
ruim 900.000 ton natte pulp, ruim 100.000
ton melasse en meer dan 100.000 ton
schuimaarde.
De in het binnenland gepi'oduceerde sui
ker is nog niet voldoende om in de Ne
derlandse behoefte te voorzien. Hiex-voor
zal nog ongeveer 100.000 ton ruwe suiker
geïmporteerd moeten worden.
De pseudö vogelpest heeft zich in de
gemeente Den lip weer uitgebreid. De
burgemeester heeft het vervoer van alle
pluimvee in de gemeenten Den lip en
Purmerend verboden en bevel gegeven alle
pluimvee en katten en honden op te slui
ten.
In 1950 bedroeg de totale omzet van
obligaties, aandelen en certificaten van Ame
rikaanse shares aan de Amsterdamse beurs
respectievelijk f603.038.633, f367.755,048 en
177.873 stuks, tegen f708.895.364, f350.162.763
en 43.777 stuks in 1949.
Tijdens een bijeenkomst, welke ter ge
legenheid van het 100-jarig bestaan van
A. W. Sijthoff's uitgeversmaatschappij N.V.
te Leiden werd gehouden, heeft dr. P. H.
Ritter Jr. in tegenwoox-digheid van zijn
mede-juryleden Anton Coolen en Ben van
Eysselsteyn de uitslag bekend gemaakt van
de romanpi-ijsvraag, welke ter gelegenheid
vaxx dit eeuwfeest was uitgeschreven. In
totaal zijn er 116 inzendingen binnenge
komen. Volgens het oordeel van de jury
kwam bij de beoordeling reeds dix-ect vast
te staan, dat één van de manuscripten ver
boven alle andere inzendingen uitsteekt.
Zowel de schrijfkunst als de bouw van het
boek zijn opvallend goed. Bovendien bezit
de auteur de gave om de sfeer tot in alle
détails uit te werken, aldus de jury. Het
betreft hier de roman „De Weerlozen" van
de heer Valeer Kei-khove uit Maldaghem,
die daarmede de prijs van 2.000 won. Het
boek zal binnenkort bij Sijthoff worden
uitgegeven. Aan twee manuscripten vielen
eervolle vermeldingen ten deel: aan de
roman „De hoogste vex-dieping" van de
heer F. J. M. G. Huijsmans te Zandvoort
en aan die van Jacqueline van Barg'nem te
Blaricum, getiteld „Als een ceder op de
Libanon".
Geschenk van de stichting
voor culturele samenwerking
„Aan alle jonge Nederlandse vrouwen
en mannen die in 1950 het eindexamen
van een middelbarse school hebben be
haald" is met enige vertraging een even
degelijk als fraai uitgevoerd boekwerk
toegezonden met de bedoeling „sympathie
en begrip te wekker, vcor het bevorderen
van de culturele samenwerking met Indo
nesië, Suriname en de Antillen". Het boek
draagt als motto: „Bij wijkende einder de
bouwvoor verdiept".
In zijn voorwoord (onder de eigenaar
dige titelfox-mule: Over de gever van dit
jaai'boek en ditzelf) schrijft oud-minister
prof. dx\ J. H. A. Logemann: „We willen
niet knutselen aan het oude, door de stor
men der laatste tien jaren uit zijn voegen
gerukte bouwsel, we aanvaarden voluit
het nieuwe. Indonesië als souvereine staat,
Suriname en de Nederlandse Antillen als
aan Nederland gelijkstandige delen van
het Koninkrijk, voeren voortaan hun eigen
nationale bestaan naar eigen inzicht ver
der. Dat is hun zaak, niet de onze. Maar
de taal, de godsdienst, de wetenschap,
kunst, maatschappelijke en staatkundige
opvattingen, door Nederland gebracht en
verspreid, zijn heden ten dage levende be
standdelen van die samenlevingen. Dat
vexxlwijnt niet met onze koloniale macht".
Ook omgekeerd verwacht professor Loge
man „een schat van ervaring" uit een in
tens geestelijk verkeer met „de drie vol
ken die nu bewust hun lot in eigen han
den hebben genomen".
De bedoeling van het boek, dat werd
samengesteld onder redactie van prof. dx\
G. H. van der Kolff, is dus om de aan
dacht te vestigen van een jonge generatie
van ontwikkelde Nederlanders op het leven
en de problemen van deze naties overzee.
Onder de titel „Het Koninkrijk der Ne
derlanden in de branding van de tweede
wereldoorlog" behandelt F. Sybesina de
ontwikkeling van de souvereiniteitsover-
dacht. Prof. dr. H. Th. Fischer schrijft
over de tweede I^nietaal en wijst op de
wenselijkheid van"" ohderwijs daarvan in
ons land. De redacteur heeft het ondex--
werp „de dessa en haar welvaart" voor
zijn rekening genomen. Verder zijn er op
stellen van mevrouw Hurustiati Subandrio
over de Indonesische vrouw in de wereld
van vandaag, van prof. dr. Takdir Alis-
jahbana over de bosting van Oost en
West, van dr. A. Teeuw over modexme In
donesische poëzie, benevens, artikelen over
zending en missiewex-k. De twee laatste
hoofdstukken zijn gewijd aan Surinaxne en
Curacao.
Het boek getiteld „Sticusa-Jaarboek
1950" werd in opdracht van de Stich
ting voor culturele samenwerking tussen
Nederland, Indonesië, Suriname en de Ne
derlandse Antillen uitgegeven door J. M.
Meulenhoff in Amsterdam. Het is de be
doeling dat zich in volgende jaargangen
geleidelijk meer Indonesiërs en West-
Indiërs tot de Nederlandse jongex-en zul
len wenden. De waai-de van deze eerste
editie wordt nog verhoogd door een dozijn
prima foto's.
In de algemene vergadering van de Ne
derlandse Onderwijzers Vereniging, welke
in Enschede gehouden wex-d, is met grote
meerderheid van stemxnen aansluiting bij
het N.V.V. afgewezen. Èen reeds aange
nomen voox-stel om een referendum onder
de leden oyer deze aansluiting te houden
werd daardoor ongedaan gemaakt.
De vergadering nam voorts een motie
aan waarin betreurd wordt dat de rege-
x-ing de tweede salarisverhoging van 5 per
cent niet aan alle onderwijzers heeft toe
gekend. De vergadering achtte een alge
hele herziening van de onderwijzerssalaris
sen wenselijk. De N.O.V. besloot verder tot
oprichting van een bux-eau voor sociale op
voeding, zo mogelijk in samenwerking met
andex-e organisaties van onderwijzers en
leraren. Het heeft tot taak, de jeugd weer
baarder te maken tegen de gevaren, die de
democratie bedreigen. Tenslotte nam de
vergadering een x-appox-t over vacantie-
problemen aan. Hierin wordt aanbevolen,
de scholen in Juli en Augustus te sluiten
als leerinstituut, maar niet als opvoedings
instituut. De leerkrachten zouden dan bij
toerbeurt een maand vacantie kx-ijgen en
de andere maand zou beschikbaar zijn voor
de opvoedende taak op school.
□s in de tochten kan grote
sterfte veroorzaken
Het ministerie van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening deelt mede, dat het
zuurstofgehalte van de polderwateren, die
dichtgevroren zijn, dusdanig daalt, dat er
met een ernstige vissterfte gerekend zal
moeten worden, vooral wanneer de vorst
spoedig opnieuw zou inzetten. Het mini-
sterie adviseert om evenals in de winter
van 1946 op 1947 vers water in deze pol
derwateren te laten toevloeien dat zuur
stofrijk is. Daardoor kan vissterfte goed
deels wox-den voorkomen.
36. Nu dus bleekdat die rare machine
niet alleen Professor Kalker gehoorzaam
de, maar hem ook nog aardig antwoord
gaf, waren Panda en Jolliepop natuurlijk
zeer nieuwsgierig om er meer van te we
ten, en Jolliepop, de onovertroffen bedien
de, vroeg dan ook: „Zou het wellicht doen
lijk zijn, ons enigermate, in te lichten om
trent doelstelling en wezen van dit spits
vondig bedeiiksel?" „Een schrandere
vraag!" knikte de professor. „Die had ik
eerder verwacht! Heel goed. Wel het
antwoord is in weinige woorden gegeven.
Opgelet! Eh.... eh.ja.... ik zal er
eens even mijn notities op na moeten
slaan....*..". „Maar waarom hebt u dat
ding eigenlijk gemaakt?" vroeg Panda.
„Oók heel goed," zei Professor Kalker.
„Dat zit zoehlet op! Eh
Maar hij wist het blijkbaar niet meer, en
daarom was het maar goed dat de machine
zelf nu weer begon te spreken. „Ilc ben
het Mechanisch Memorandum x273b. Bij
genaamd Memo," sprak het, met-zijn dorre
stem. „Voorzien van voortbewegingsfacul
teit en rekentransmissie type 29-y-38. Ge
maakt door Professor Kalker om hem alles
te helpen onthouden". „Juist! Juist" sprak
de geleerde. „Nu weet u het. Practisch,
nietwaar?" „Dat is heel sterk," zei Panda,
diep onder de indruk. Nee, dat is sterk!"
„Hm, hm!" knikte ook Jolliepop. „Vergun
mij op te merken, mijnheereh
Panda, dat ik dit beschouw als een be
wonderenswaardig voortbrengsel! Wij mo
gen, geloof ik, wel spreken van genialiteit!
Wanneer ik aan mag nemen, dat deze
heren tot de kring uwer vrienden behoren,
mijnheer.ehPanda, dan ben ik
zelfs geneigd in overweging te nemen of
ik mijn ontslag weer in zal trekken....,".
c
Barricades. Op Nieuwjaarsdag hebben
leden van de „Istiqlal" (Vrijheidsbond)
de hoofdstraten van Rabat, de hoofdstad
van Marokko, gebarricadeerd om te be
letten, dat de plaatselijke heex-sers hun
nieuwjaarswensen aan de Franse resi
dent-generaal, Alphonse Juin, zouden
overbrengen. Drie Moorse hoogwaar
digheidsbekleders werden mishandeld.
Twee demonstranten werden gearres
teerd. Dit is het eerste ernstige nationa
listische incident sinds 1944. De
„Istiqlal" is een vurig-nationalistische
beweging. De gespannen toestand in
Rabat blijft voortduren.
Redding. Reddingsploegen hebben gisteren
40 mijnwerkers gered, die Zaterdag als
gevolg van een ontploffing ingesloten
werden in een mijn in Tatabarnya
(Hongarije). 81 mijnwerkex-s werden bij
de ontploffing gedood. De kranten druk
ten gistei-en een zwart-omlijnde bekend
making van de minister van mijnbouw
af, waarin gezegd wordt, dat de oor
zaak van de ramp nog niet is vastge
steld.
Verboden. In Frankrijk is thans de ver
koop van vijf Sovjet-Russische tijd
schriften, waaronder de „Litteraire .Ga
zet" en „Krokodil" verboden-
Overeenkomst. Het Engelse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft de tekst ge
publiceerd van een Engels-Amerikaanse
overeenkomst, waarbij de V.S. het recht
krijgen proeven met geleide projectielen
in het gebied van de Bahama-eilanden
te houden.
Griep. Tienduizenden personen moeter) het
bed houden als gevolg van een griep
epidemie van niet- ernstige aard in de
industriesteden van No o rd - En g el and
Meer dan een kwai't van de bevolking
van 44.000 personen van de stad Widnes
in Lancashire is ziek.
Bezoek. Generaal Eisenhower, de bevel
hebber van het Noord-Atlantische leger
heeft medegedeeld, dat hij Zaterdag
naar Europa zal vertrekken om bespre
kingen te voeren met functionarissen
der mogendheden van het Atlantische
pact. Zijn stafchef, luitenant-generaal
Günther en een kleine staf zou mee
reizen. Het is niet bekend hoelang de
generaal zal blijven en of hij eerst Pa
rijs zal aandoen.
Rondvluchten. Rondvluchten per helicopter
boven Engeland en Frankrijk zullen
deze zomer tijdens het Festival of Bri
tain plaats hebben. De piloten van de
tien helicopters, die voor deze toexüsten-
vluchten wox-den gebruikt, zullen tevens
als gids fungeren. De helicopters zullen
met pontons worden uitgerust, zodat zij
zowel op de Theems als op de daken
van gebouwen kunnen landen.
Ontvangst. De Dalai Lama zou Dinsdag de
stad Jatoeng, aan de gx-ens tussen
Sikkim (een in het Himalaja-gebergte
gelegen Indische staat) en Tibet, heb
ben bex-eikt. Het Tibetaanse staats
hoofd werd in een verscheidene kilo
meters ten Noox'den van Jatoeng' gele
gen klooster een grootse ontvangst be
reid.
Splijter. De Canadese minister van Handel,
Clax-ence Howe, heeft meegedeeld dat
Canada te Chalk River in Ontario, een
nieuwe atoomsplijtoven zal bouwgp,.clie
vele malen krachtiger zal zijn dan. "de
huidige installatie. De oven zal 30 mil
lioen dollar kosten en waarschijnlijk in
1952 gex-eed komen.
Bezetting. Het hoofd van de Duitse mij-
nenopruimdienst te Cuxhaven, Von
Blanc, is op last van de Britse bezet
tingsautoriteiten ontslagen, omdat hij
heeft geweigerd schepen ter beschik
king van de Duitse politie te stellen
voor de verwijdering van de „bezet
ters" van Helgoland. Vandaag bevon
den zich ongeveer 15 demonstranten
op het eiland. Twee Britse patrouille
boten, die drie dagen geleden met
Duitse politie aan boord naar Helgo
land vertrokken, hebben hun bestem
ming niet bereikt. Het ene vaartuig
kreeg een defecte schroef en het an
dere liep aan de grond.
ADVERTENTIE
Neem
*n
C. W. Ceram, Goden, graven
en geleerden (Geschiedenis
der archaelogie) Vertaling
Hermien Manger v/h. Van
Ditmar N.V., Amsterdam.
Deze geschiedenis van de archaeologie
(uit het Duits vertaald) vult een van de
meest onderhoudende boeken, die de laat
ste tijd gepubliceex-d zijn. Velen zullen al
wel gevoelig zijn voor het opwindende be
drijf van graven naar vex-gane culturen,
maar misschien veronderstelt de uitgever
terecht dat zij afgeschrikt worden door
de gedachte aan musea, waar nooit een
werkster de stof af komt nemen. Voor de
zulken is dit het aangewezen boek, dat
met lustigheid vertelt over de avonturen
van gravers en ontcijferaars, over. nimmer
vermoede paleizen en schatkamers. Want
C. W. Ceram, die er geen geheim van
maakt dat het zijn bedoeling is de zaken
aantrekkelijk voor te stellen, houdt zich
weinig bezig met de moeizame verklarin
gen en reconstructies waardoor men zich
een beeld xnoet verwerven van de vergane
culturen; en die culturen zelf komen ook
alleen ter sprake om te verduidelijken,
waarom de oudheidkundigen eigenlijk zo
voortdurend in enthousiasme zijn.
Een vrolijk leventje, zou men zeggen,
dat van de archaeologen. Maar men hoeft
niet blind te zijn voor de opwekkende
eenzijdigheid van het boek, om Ceram's
deskundigheid en schrijftalent te appre
ciëren. Het boek is in vieren verdeeld: een
deel over Troje, Mycene en Kreta, een
over Egypte, een over het Tweestromen
land, een over Mexico en Yucatan; in een
vijfde deel wordt iets gezegd van de oude
culturen die nog niet voldoende bekend
zijn. Ze zijn zonder uitzondering onder
houdend, rijk aan roerig levendige détails;
van het oude en verledene krijgt men
evenmin een diepe indruk als van het ka
rakter van het archaeologenwex-k; maar
dat een zo intelligent man aan deze zaken
zoveel vreugde ondervindt moet minstens
voldoende zijn om een aantal jongelieden
naar de begraven steden te dx-ijven, zoals
zij vroeger naar zee gingen. S.M.
