Een spannende strijd verwacht
tussen Nederland en België
LEKASlF
Plaats der moderne poëzie
Clowntje Riek
Drie en zeventigste ontmoeting
Haarlemse schrijver Harry Mulisch
wint Reina Prinsen Geerligsprijs
Kwestie Nieuw-Guinea
geen sta-in-de-weg
BARTELJORISSTRAAT 20 TEL. 13439
Krachtig herstel van
Schaakclub „Haarlem"
Korfbal
Winstkansen voor Animo
en voor Oosterkwartier
Hockey
BMHC speelt
thuis tegen Be Fair
Wielrennen
Ronde van Nederland
van 31 Mei tot 9 Juni
Sport in 't kort
Biljarten
DES staat voor op
Hof van Holland
Kampioenschap
hoofdklasse libre
Voetballers geschorst
wegens wangedrag
Dodelijk ongeluk
in Assendelft
Millioenen voor nieuwe
huizen
hoofdpijnneem
Ondanks half begrijpelijke woorden goed te verstaan
„Ontwerp Ziekenfondswet
onaanvaardbaar"
Voor de kinderen
De stand der emigratie
Memorie van Antwoord
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1951
De opstelling der ploegen is:
B E L G I
Matthys
Van der Auwera
Van Steen Verbruggen
Boogaerts
Carré
Mérmans
Vaillant
Anoul
Mees
Moes
Scheidsrechter O Harzic
Clavan
Ben naars
Biesbrouck
Scliyvenaar
Kraak
Zondag wordt de drie en zeventigste
officiële landenwcdstrijd sedert 1905 tussen
Nederland en België gespeeld. Nederland
won 35 maal. België 21 en 16 wedstrijden
eindigden in een gelijk spel. Onze landge
noten scoorden 176 doelpunten en de Bel
gen 134.
Wat zal de strijd van morgen in het sta
dion Fevenoord te Rotterdam brengen? De
Nederlanders zijn wel erg pessimistisch ge
stemd en dat is te begrijpen. Het Neder
lands elftal speelde immers enkele weken
geleden zeer matig tegen Finland en de
oefenwedstrijden schonken weinig ver
trouwen voor de toekomst.
De Belgen schijnen er ook niet zeker van
te zijn of hun vertegenwoordigers goed voor
de dag zullen komen. In de wedstrijd tegen
Oostenrijk konden de spelers er immers
niet veel van terecht brengen. Dat was na
tuurlijk te begrijpen, maar de tegenstand
was minder dan van de Belgen werd ver
wacht.
Indien het waar is, dat de Belgen bene
den hun vorm van verleden jaar spelen
kan de strijd morgen interessant worden.
Het publiek verwacht een belangwekkende
strijd, anders zou de belangstelling weer
niet even groot zijn als vroeger voor de
ontmoeting tussen Nederland en België.
Ook nu was de vraag naar kaarten zo groot,
dat vele duizenden teleurgesteld moesten
worden. Voor hen biedt de radio uitkomst.
De KRO verzorgt de uitzending.
Sedert de wedstrijd tegen Finland zijn
enkele wijzigingen in het Nederlands elf
tal gebracht. Bakers heeft zijn plaats moe
ten afstaan en Schijvenaar is opnieuw uit
genodigd zijn krachten te geven aan de
Oranjeploeg. Wij hebben in het spel van de
EDO'er groot vertrouwen. Weliswaar heeft
hij wat van zijn snelheid moeten inboeten,
doch als verdediger is hij er niet minder op
geworden. Wij veronderstellen dat de ach
terhoede door zijn meespelen versterkt is.
Naast hem staat zijn oud-clubgenoot Oden-
thal, die van de linksachter naar de rechts-
achterplaats verhuisd is.
Een versterking betekent voorts het op
stellen van Biesbrouck als linkshalf. Wij
verwachten dat een goede samenwerking
zal bestaan tussen Biesbrouck en Schijve
naar. Al Terlouw deze wedsrijd niet zwak
begint dan geven wij de gevaarlijke Bel
gische middenvoor Mermans weinig kans.
In de voorhoede debuteren Van de Bogert
en Bennaers, respectievelijk op de rechts
buiten- en de linksbinnenplaats. Eerst
genoemde was tijdens de oefenwedstrijd
beter op dreef dan de ander. Deze is nog
een jeugdige speler die een kans verdient
na zijn goede prestaties in het Nederlands
jeugdelftal. Hij is lid van de tweede klas-
ser Dosko uit Bergen op Zoom. Met Theole
heeft deze club in het afgelopen seizoen ge
streden om een plaats in de eerste klasse.
Van de Bogert heeft met DOS goede wed
strijden gespeeld. Clavan bezet weer de
linksbuitenplaats. Een uitblinker is hij
nooit in het Nederlands elftal geweest; wel
maakt hij doelpunten en dat is natuurlijk
nuttig. De andere voorwaartsen zijn Lenstra
ADVERTENTIE
FALCON REGENKLEDING
Na twee nederlagen heeft de schaakclub
„Haarlem" zich kranig hersteld, door hoe
wel zonder te spelen met de in het buiten
land vertoevende P. Verdonck met 82 Le
zegevieren over het tweede tiental van het
Bussums Schaak Genootschap. Een fraaie
prestatie, waardoor de Haarlemmers de laat
ste plaats in de hoofdklasse C verlieten, of
liever in de tweede klasse van de KNSB-
competitie. Immers in de bondsvergadering
werd op voorstel van het hoofdbestuur de
benaming hoofdklasse A, B en C veranderd
in respectievelijk hoofdklasse, eerste klasse
en tweede klasse.
Door het bordgemiddelde bezet HSG de
derde plaats, want na de eerste overwinning
op De Dom werd ook de lastige uitwedstrijd
tegen Philidor I (Leeuwarden) tot een goed
einde gebracht, door met 5144"2 te winnen.
Zoals reeds te voorzien was, ging in de
overgangsklasse de afgebroken pr.rtij tegen
VAS II voor Heemstede I verloren. Dit be
tekende tevens verlies van de wedstrijd:
4L514. HSG II verloor na arbitrage der af
gebroken partijen met 4—6 van HSC. De
wedstrijd tussen Heemstede en MSC werd
voor een week uitgesteld.
In de eerste klasse A kwam de wedstrijd
Haarlem IIBloemendaal I eveneens na
arbitrage, tot. een beslissing. Lang hadden de
Bloemendalers van hun 4"414 overwinning
geen plezier, want een gevoelige nederlaag
leden zij tegen Het Oosten en wel met 7—3.
Laatstgenoemd team gaat thans met twee
overwinningen aan kop. De wedstrijd Haar
lem IIZaandam kwam voorlopig niet ver
der dan 44.
In de tweede klasse B gaat Rolland II win
nen van HSG III; de voorlopige 414114
voorsprong wekt daartoe wel het nodige ver
trouwen. Zoals verwacht werd, leverde de
arbitrage HSG III een 5'44'i overwinning
op tegen MSC II.
In de tweede klasse C werd de uitslag van
de wedstrijd Kennemerland IHet Oosten II
definitief 46.
In de derde klasse C begon Het Oosten III
de competitie met een 514—414 overwinning
op Santpoort II. Het Schouwtje boekte min
der succes en moest ervaren, dat een verge
lijking van de uil met de wijsheid, nog altijd
reden van bestaan heeft. Het verloor ten
minste tegen de club met die naam (De
U'l I) met 4—6.
In de vierde klasse B werd Kennemerland
IT met 8'4114 onder de voet gelopen door
HSG IV. Een door invallers verzwakt SSCH
II bleek niet opgewassen tegen Rolland III:
(214714), terwijl Spaarndam I net iets te
kort kwam tegen HWP III: (514414).
Van Melis Lenstra Van der Bogert
Terlouw Wiertz
Odenthal
NEDERLAND
en Van Melis, over wie we weinig behoe
ven te schrijven.
Als de Nederlanders zich met geestdrift
in de strijd werpen is er een kans, dat zij
minstens een gelijk spel zullen behalen.
Van de Belgen is te verwachten, dat zij
zich geheel zullen geven. In de eerste
plaats geldt het immers een strijd tegen
Nederland en in de tweede plaats ligt de
nederlaag van 5-4, na een voorsprong van
2-0, op 15 April in het Amsterdamse Sta
dion nog vers in het geheugen.
In ieder geval verwachten wij weer een
spannende strijd met een bijzondere sfeer.
Zondag komt Oosterkwartier weer in het
veld en ontvangt op eigen terrein Landlust.
In de uitwedstrijd wonnen de Haarlemmers
met 5—7: ook thans wordt een zege verwacht.
Aurora gaat op bezoek bij Groen Geel in
Wormerveer en ook hier zal blijken, dat
Aurora nog te zwak voor deze tweede
klasse is.
KVD uit Amsterdam komt op bezoek bij
Watervliet en de Hoogovenclub zal trachten
revanche te nemen voor de 61 nederlaag in
de uitwedstrijd.
In de derde klasse krijgt Animo Ready be
zoek van Indo en kan winnen. De andere
Haarlemse ploegen Haarlem en Sport Ver
eent trekken naar de Zaan om aldaar respec
tievelijk OKV en ZKC te bestrijden. Een
gelijk spel zou reeds een goede prestatie voor
beide betekenen.
Tenslotte spelen nog Aurora 2ZKV 2,
Oosterkwartier 2Rohda 3 (122 uur),
waarin de gasten de beste kansen hebben.
Watervliet 2 krijgt bezoek van BEP 2 en kan
winnen, evenals Oosterkwartier 3, dat op
bezoek gaat bij Roda 2.
Op de achtste competitiedag speelt BMHC
andermaal in Bloemendaal. Het elftal moet
om halfdrie de strijd aanbinden tegen Be
Fair, dat evenals de Bloemendaalse hockeyers
acht punten uit zeven wedstrijden heeft. Als
BMHC hetzelfde spel vertoont als de vorige
Zondag vóór de rust en Be Fair niet beter
speelt dan hei. toen tegen Laren deed, dan
behoort een kleine Bloemendaalse zege niet
tot de onmogelijkheden. W. Elias staat bij
BMHC op de rechtsbuitenplaats in plaats
van Markus die verhinderd is.
In de westelijke promotieklasse gaat
BMHC III op bezoek bij HGC III en Alliance
bij Pinoké, waarbij de thuisclubs de beste
kansen hebben. Om een uur speelt BMHC II
in Bloemendaal tegen Schaerweyde. Daar de
gasten zich na de nederlaag tegen Alkmaar
zullen herstellen is een spannende strijd
te verwachten. HBS moet thuis van Alkmaar
winnen en Strawberries behoeft de winst
punten evenmin bij Gooi II achter te laten.
Dameshockey
BDHC zal het om kwart over elf in Bloe
mendaal niet moeilijk vallen om de dames
van HHIJC een nederlaag toe te brengen,
hetgeen ook eigenlijk wel mag, indien de
Bloemendaalse dames zich alleen aan de kop
willen handhaven. Rood Wit krijgt het bij en
tegen Be Fair moeilijker, ofschoon met het
goede spel van de laatste tijd zeker een ge
lijk spel is te behalen.
In de promotieklassen ontmoeten elkaar
BDHC II en HBS. Amersfoort ontvangt Rood
Wit II en Leiden BDHC III. In al deze wed
strijden zijn de beste kansen voor de gasten.
Op het kalendercongres van de UCI is
voor de ronde van Nederland in 1952 het
tijdvak 31 Mei9 Juni vastgesteld.
Het Nederlandse wegkampioenschap voor
beroepsrenners zal op 15 Juni worden ge
houden en dat voor amateurs op 6 Juli.
Voor de baankampioenschappen te Amster
dam profs en amateurs zijn de data 21 tot
29 Juni gereserveerd.
NEDERLANDS BONDSTEAM WINT VAN
STOCKHOLM MET 4—2. Op de Hokij te
Den Haag werd een ijshockcywedstrijd ge
speeld tussen het Nederlandse bondsteam en
het stedelijk ijshockeyteam van Stockholm.
De uitslag werd 4—2 voor de Nederlanders.
De tussenstanden waren: 20, 02, 20
Vrijdagavond is het eerste gedeelte ge
speeld van de wedstrijd Hof van Holland
DES. De gasten behaalden een voorsprong
van 128. Dinsdag wordt de strijd voort
gezet. De uitslagen waren:
Itterson (60)
60
46
11
1,30
46
7
1,08
Wiekamp (170)
41
18
3,90
Krom (170)
170
41
18
4,14
Vlug (70)
70
26
14
2,69
Hooydonk (60)
20
26
6
0,76
Steffers (350)
12
102
29,16
Baart (250)
157
12
62
13,08
Sengers (130)
130
28
20
4,64
Van der Veldt (140)
114
28
26
4,07
Dieckman (340)
249
32
59
7,78
Nobels (250)
250
32
34
7,81
Te Waalwijk werden de wedstrijden voort
gezet om het kampioenschap van Nederland
hoofdklasse libre.
De uitslagen luiden:
Eichelsheim
Metz
De Ruyter
Metz
500
20
99
25,—
285
20
100
14.25.
155
20
51
7,75
500
20
279
25,
500
5
452
100,
300
5
187
60,
500
39
95
12,82
442
39
71
11,33
Het bestuur van de afdeling Haarlem van
de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond
heeft een onderzoek doen instellen naar de
gebeurtenissen tijdens en na afloop van de
voetbalwedstrijd Geel Wit 2Spaarnestad,
waarbij zich ernstige onregelmatigheden heb
ben voorgedaan. Het bestuur heeft besloten
een voormalig lid van Spaarnestad voor de
verdere duur van zijn leven uit te sluiten
voor het deelnemen aan wedstrijden voor de
KNVB of daarmede gelijk te stellen wed
strijden wegens geweldadig optreden tegen
de scheidsrechter na de wedstrijd en een
ander voormalig lid voor de duur van drie
jaar wegens wangedrag in en na de wed
strijd.
Voorts besloot het bestuur op initiatief
der straf commissie een waarschuwing le
publiceren wegens het groot aantal straf
zaken dat de laatste weken ter behandeling
inkomt. Aan de strafcommissie is opgedragen
strengere maatstaven aan te leggen bij de
bereching van deze zaken. Belediging van de
scheidsrechter of wangedrag zal strenger dan
tot dusverre geschiedde worden gestraft.
Eichelsheim
De stand na de derde ronde luidt:
m.pnt. car. brt. h.s. gem.
De Ruyter6 1500 41 452 36,38
Metz 2 1085 47 187 23,08
Eichelsheim 2 987 75 99 13,16
Kruythof2 873 81 95 10,77
Op het Stationsplein in Assendelft wilde
de 60-jarige weduwe H. Luit uit Kromme
nie de weg oversteken en vermoedelijk
heeft zij daarbij niet voldoende op het ver
keer gelet, want op het midden van de rij
weg wercl zij aangereden door een per
sonenauto. Mevrouw L. is daardoor zo ern
stig gewond, dat zij even later overleed.
Velsen leent 5.500.000
Burgemeester en Wethouders van de ge
meente Velsen stellen aan de gemeenteraad
voor, ten behoeve van de bouw van wo
ningen aan te gaan geldleningen, troot
f 2.800.000.—; f 2.000.000.—: f 500.000,—
en f 200.000,— (in totaal f 5.500.000,—).
ADVERTENTIE
één van de
Een landbouwer uit Hellendoom verwondde enkele maanden geleden bij het gras-
maaien een jonge reebok. Hij nam het dier, dat toen pas enkele dagen oud ioas, mee
naar huis waar de wonden spoedig genazen. De reebok is nu zo tam geworden dat
hij elke ochtend en avond uit de bossen „naar huis" komt om de twee liter melk te
verorberen die zijn pleegouders elke dag voor hem achteruitzetten. Op de foto: de
Hellendoornse Bambi in de huiskamer, wachtend op zijn avonddronk.
Het geestelijke klimaat van de twintig
ste eeuw begon zich in en kort na de eex--
ste wereldoorlog te openbaren. Wat in
eeuwenlange evolutie was opgebouwd
maatschappelijke instellingen, wetenschap,
kunst onderging plotseling ongekend
ingrijpende mutaties: begrippen als cul
tuur, moraal, menselijkheid toonden in hun
traditionele vormen hun ontstellende mach
teloosheid, zekerheden vielen aan duigen,
namen als Einstein, Lenin, Picasso doken
op. Dit waren geen hervormers, die de be
staande toestand wijzigden of uitbreidden,
maar principiële omwentelaars, zoals ze er
nog niet eerder waren geweest, die het
oude bij de basis aantastten en radicaal
vernieuwden. Nochtans waren dit geen da
den van willekeur, die ook vroeger of
later of helemaal niet hadden kunnen
plaats vinden zij waren noodzakelijk,
want de oude ontwikkeling begon dood te
lopen en werd schadelijk in haar belem
mering van de vooruitgang. Zo steunden
deze revoluties en hun resultaten, waartoe
ook de moderne poëzie behoort, in feite
geheel en al op de traditie, in zoverre deze
hen voortbracht. Deze „traditionele revo-
luties" zijn de revoluties die slagen.
Zeer velen zijn zich deze gang van zaken
echter niet of nauwelijks bewust en leven
daarmee eigenlijk nog in de negentiende
eeuw. In de kunst brengt^men het tot
Beethoven, tot Cézanne misschien, maar
dan huivert men terug. In de poëzie ver
liezen rijm en rhythme hun dominex-ende
functie, in de muziek thematiek en hax--
monie, in de schildex'kunst gelijkenis en
kleurenschoonheid, evenals ook uit het da
gelijks leven veiligheid en zekerheid wij
ken. Allerwege maken rozengeur en mane
schijn plaats voor ontwrichting en gevaar.
Echter: zomin als men kan vluchten voor
de ondergang, die onze sociale bestaan en
ons leven aanhoudend bedreigt, zomin kan
en mag men de ogen sluiten voor de mo
derne kunst. We moeten integendeel zo
snel mogelijk door deze onzalige toestand
heen.
Het is onzin om te zeggen dat de mo
derne dichter rijp is voor de psychiater,
die wel smullen zou van zijn werk. Moge
het waar zijix. Maar diezelfde psychiater
smult pi'ecies zo van Hamlet of Faust. Voor
de psychiater als zodanig is een kunstwerk
nu eenmaal niet méér dan een compromis
tussen onbewust wensen en de morele ta-
boe's van het bewustzijn, zoals elke wil
lekeurige droom of fantasie. Voor de
kunstwaarde bezit hij geen criterixxm. De
enigszins beledigde lezer wil met zijn ver
wijzing naar „de gekkendokter" uitdruk
king geven aan zijn ontsteldheid over de
opeenstapeling van woox-den en beelden,
die hij in het moderne vers aantreft en die
hij zinloos acht. Voor hem is kunst nog
steeds zoiets als „schone orde" en wat hij
hier tegenkomt zijn immers niets anders
dan „ongecontroleerde opx-ispingen van
vaak grote lelijkheid!"
Twee categorieën
Inderdaad, veel der modex-ne poëzie (het
Centrale Bond Ziekenfondsen
In een nota van de Centrale Bond van
ondex-ling beheerde Ziekenfondsen over
het Ontwerp Ziekenfondswet, waaromtrent
door de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid advies is gevraagd aan de
Sociaal Economische Raad, deelt deze bond
mede dat het ontwerp voor hem onaan
vaardbaar is. Wat betreft de vorm dei-
verzekering zegt de nota: „Het ontwerp
van wet onderscheidt als verzekerden de
groepen „wex-knemers" en „andere dan
werknemers" en komt niet tegemoet aan
het algemeen verlangen om terug te keren
tot één soort vei-zekerden, zonder het thans
bestaande verschil tussen zogenaamde
„verplicht"- en „vrijwillig" verzekerden.
De practijk heeft geleei'd welke bezwaren
aan een dergelijk systeem verbonden zijn,
tex-wijl bovendien het ovex-hevelen van be
paalde groepen van de ene naar de andere
soort verzekerden wel duidelijk heeft be
wezen, dat trekken van een scherpe
scheidingslijn tussen de twee categorieën
nagenoeg onmogelijk is". Verder komt het
ontwerp volgens de bond niet tegemoet
aan het alom bekende verlangen om tot
afschaffing van het couponsysteem over
te gaan. Het nieuwe ontwerp wordt dan
ook een „overhaaste consolidering van het
tijdens de bezetting afgekondigde Zieken-
fondsenbesluit" genoemd. Aan een wette
lijke regeling wordt zeer veel waarde ge
hecht, maar dan moet het ziekenfondswe
zen ook opgebouwd worden op de vóóroor
logse gedachtegang: één ziekenfondsverze
kering voor dat deel der bevolking, dat op
grond van het inkomen daarvoor in aan
merking komt.
Aan alle pret komt een eind en ook aan de ijspret.
Op een dag was de kou verdwenen; het begon zelfs te regenen.
,,V/at. jammer'.', zei Bunkie. „Nou is het natuurlijk afgelopen met schaatsen, want
het dooit!" -
„Ja", zei Rick. „Het zal wel gevaarlijk zijn om nu nog op het ijs te komen. Zullen
we eens gaan kijken?"
Ze gingen buiten de stad en stonden voor een sloot. Achdat zag er treurig uit.
Overal stond het water op het ijs! Daar konden ze onmogelijk meer op gaan!
„Tja", zuchtte Rick. „We kunnen onze schaatsen wel weer op zolder bergen
het is afgelopen!"
„Maar nu komt het voorjaar weer!", troostte Bunkie. „En straks wordt het weer
zomer!"
Hedenmiddag heeft in de aula van de
Universiteit der gemeente Amsterdam
voor de vijfde keer de uitreiking plaats
van de Reina Prinsen Geerligsprijs, be
doeld ter aanmoediging van letterkundi
gen beneden de leeftijd van 25 jaar. De
gelukkige is dit keer de schrijver Harx-y
Mulisch uit Haax-lem,
in 1927 in deze stad
gebox-en. Zijn be
kroonde roman, die
vex-moedelijk over
Dnkele maanden in
iruk zal verschijnen,
is getiteld „Archibald
Strohalm" en draagt
ils motto een dicht
regel van Gerrit Ach-
:erberg: „Symbolen
vorden tot cym balen
:n de ure des doods".
De Reina Prinsen
Geerligsprijs werd in
vorige jaren achtereenvolgens toege
kend aan Simon (thans Gerard Kor-
nelis) van het Reve, Mies Bouhuys, Wil
lem Wittkampf en Jan Blokker en de
jury bestond thans uit Anna Blaman,
Adriaan Morriën, H. J. Smeding, Adx-iaan
van der Veen en Bex~t Voeten.
Als een organist
Harry Mulisch heeft met succes lager
onderwijs gevolgd. Vervolgens bezocht
hij gedurende drie jaar het Christelijk
Lyceum, waarna hem te verslaan werd
gegeven dat hij zijn verdere ontwikkeling
beter eldex-s kon opdoen. Hij was een
slechte leerling, speciaal wat Nederlandse
taal en letterkunde betrof. Zijn liefheb
berij ging uit naar natuux-kunde en het
doen van chemische proeven. Op zestien
jarige leeftijd noteerde hij in zijn dag
boek: „Ik aanvaax-d geen kunst".
Wat hem er tenslotte toe dx-eef te gaan
schrijven kan hij zich eigenlijk niet meer
herinneren, maar zijn eerste verhaal werd
direct in Elsevier's Weekblad geplaatst.
Ook aan de Groene Amstex-dammer en
Vrij Nederland heeft hij bijdx-agen gele
verd. Toen hij echter de smaak eenmaal
goed te pakken kreeg, wilde niemand zijn
proza meer plaatsen. Hij ging niettemin
door en vei-vaardigde enige toneelstukken
en romans, welke evenmin een uitgever
vonden. Veel werk is trouwens onvol
tooid gebleven. „Ik ben een hele tijd be
zig geweest mijn talent af te tasten", zei
hij ons in een gesprek in de Haarlemse
sociëteit Teisterbant, waar hij lid van is.
„Men kan een dergelijke activiteit vei-ge-
lijken met die van een beginnende orga
nist, die hier eens aan een knop tx-ekt en
daar eens aan een knop trekt om te horen
wat voor geluid dat geeft".
Telkens door een ander-ik
In 1949 is Harry Mulisch aan de roman
„Archibald Strohalm" begonnen en na een
half jaar was dit werk (met de ondertitel
„Een geteisterde") in grote lijnen gereed.
De schrijver verkeerde toen in een critiek
stadium, waaruit hij zich wist te bevrijden
door zich tot filosofische overdenkingen te
zetten. In de wijsbegeerte, die van zijn
kunstenaarschap wel ondex-scheiden xxxaar
niet gescheiden kan worden, om met Bol
land te spreken, vond hij zijn ware bestem
ming. In Juli 1950 begon hij zijn roman te
herschrijven. Hij bemerkte daarmede zelf
een verandering door te maken, hetgeen
ook blijkt uit de stijl. „Eigenlijk had ik het
gehele boek in één seconde moeten afma
ken. Nu is bij voorbeeld het zevende hoofd
stuk als het ware door een ander geschre
ven dan het zesde. Zonder de sclxrijver-
zelf erbij te denken is het psychologisch
onaanvaardbaar. Het kon dus ook niet an
ders of ik moest aan het slot zelf aan het
woord komen voor een uiteenzetting met de
hoofdpersoon. Het boek behandelt het pro
bleem-van-het-niet-kunnen-leven. Met
Strohalm is gebeurd wat eigenlijk met mij
had moeten gebeuren. Het geheel is dan
ook niet van tevoren bedacht, maar gaan
deweg gegroeid. En al gaat. de titelheld ten
onder, het is uitex'st positief!"
Het is niet mogefijk, aldus verklaart
Harry Mulisch, om een indruk van de in
houd te geven. Daarvoor zou men het hele
boek in de krant moeten zetten. Hij is erg
blij met de hem verleende onderscheiding,
die hem, gezien de vele onvolkomenheden,
ten zeerste verwondert. Zijn proza is slechts
zeer zelden wat men noemt „experimen
teel". Voorkeur voor een bepaalde schrijver
heeft hij niet. wel voor enkele boeken, on
der meer van Vestdijk en van Thomas
Mann.
Harry Mulisch is nu bezig aan enige no
vellen en een nieuwe roman, die zonder er
een vervolg op te zijn in geesteliike zin bij
het thans bekroonde werk aansluiten. El
ders op deze pagina van Haarlems Dagblad
vindt men een beschouwing door deze jonge
auteur, van wie wij nog een kort verhaal
in portefeuille hebben, over de moderne
dichtkunst.
De heer C. A. Korndörffer van het Com
missariaat voor de Emigratie heeft te Zwol
le verklaard, dat de emigx-atie op het ogen
blik pas op volle toex-en draait en dat die
ook inderdaad noodzakelijk is, gezien de
bevolkingstoename. In Frankrijk was de
toename van de bevolking in de periode
1900-1949 1,2 procent, in. Luxemburg 24
en in Engeland 25. in België 28, in Zweden
35 en in Nedexdand 92,2 procent.
Canada is nog steeds het belangrijkste
emigratieland. In 1952 zullen daar 16 a
18000 Nedei-1 andei's geplaatst kunnen wor
den. Het aantal mislukkingen schat mexx
op 3 procent. In het eerste halfjaar van
1951 vei-trokken 22.454 personen. Hoe
zeer de emigratie is toegenomen, kan blij
ken uit de volgende cijfers: Canada 1946:
9 personen, 1947: 2361 personen, 1948: 6899
personen, 1949: 6855 personen, 1950: 7033
personen en het eerste halfjaar 1951:
11.187 pei'sonen. Voor Australië waren
deze cijfers respectievelijk 22, 95, 867, 1619,
9268 en 7797, voor Zuid-Afi-ika 16, 1.062,
2.340, 2.021, 1.153, 1.225. Voor Nieuw-Zee-
land 1947: 8 en verder respectievelijk 95,
101, 503, 886.
Tenslotte deelde de heer Korndörffer
nog mee, dat de aanmelding voor Austra
lië, die onlangs is stopgezet, volgende week
weer open gesteld zal wox-den,
ee?!JtLte m,eest consequente deel) 4.
ontdekking, erkenning en stamelen! .7
drukking van ons fiasco. Zij brS fl
oplossing, zoals bijvoorbeeld EinsttJ
op zijn terrein heeft gebracht. Maai L
ook onmogelijk, want zo'n onlossi! t
slechts buiten de kunst om tot -Ja!
bracht worden. stand ge-
Had echter de kunst omstreeks I92n hu
purgerende karakter, heden ten da!
men (na een reactie in de period* f
schijnwelvaart tussen de twee wereld!?
logen) hoe de toen ontdekte uitdrukking"
middelen ook worden toegepast inS
kunst, die niet zo strikt ontspringt aan t?
gevoelde bankroet. Dero twee cftSï
dient men gescheiden te houden
Van het ook nu nog bestaande tv™.
1920" zijn S c h i e r b e e k en L u cebeïï
de zuiverste voorbeelden: gegrepenen J
geslagenen, een probleem stellend (dat
van onze cultuur) en als kunstenaar 0n
machtig om het op te lossen. Hun oer
soonlijkheicl is als het ware consequent'
met de malaise van ons bestek. Schierbeek
is de grootste van de twee. In zijn Boek f
IK" (1), waarin proza en poëzie een on-
scheidbare eenheid vormen, houdt hij uiL I
verkoop van de Westerse beschaving m
een radeloze wanhoop slechts zelden be
grijpelijk, maar (om een woord van' de B
dichter Jan Elburg toe te passen) bijna i
steeds verstaanbaar en op soms magistrale
wijze. Luister naar deze aangrijpende pas-
sage:
„God gaat terug naar zijn hemel
maar mijn hemel, mijn Tk mij waarheen?
met de voeten in 't leed van de leken J
met het hoofd tot het haar in 't versland
met de deuk in het hart en het deuken
O Ik waèr Mijn ik? 11
Is het einde mijn MEN?
Mijn JIJ, GIJ o GOD jouw mijn ik?"
Paul Rodenko (2) noem ik als vertegen
woordiger van het andere genre, dat de
door de moderne kunst ontdekte expressie-
mogelijkheden exploiteert en in dienst
stelt van blijmoediger levensgevoelens. Eer
ik ook van hem een voorbeeld geef, wil ik
terloops een moeilijkheid trachten 'weg te u
nemen, die voor velen het lezen van de
nieuwe poëzie in de weg staat. Eén der L
moderne uitdrukkingsprocédés, met name f
het surrealistische, bestaat uit het tegen-
elkaar-aan plaatsen van twee (of meer)
beelden, die ogenschijnlijk niets met elkaar i
te maken hebben. Men moet zich daar dan
niet op doodstaren, maar proberen te ont
warren v/at er uit het huwelijk van die
twee wordt geboren. Dat is dan steeds
iets van geestelijke aard, bij voorbeeld
huiver, of vreugde, fijne nuances die op
een andere manier niet omschreven kun
nen worden. Men proeve de eindeloze
verveling in de volgende sublieme regels
van Rodenko, die niets met slakken, slijm,
vingers of honden hebben te maken:
„De slokken van ons tweezijn hebben stil
hun slijmspoor 0111 de tafelrand gewonden.
Je vingers zijn als honden
de kamer uitgeslopen."
Wanneer ik althans een goede wil aan
gaande de moderne dichtkunst wakker heb
kunnen roepen zal ik blij zijn. Wie de tijd
waarin wij leven verafschuwt, bedenke
dat hij er mede verantwoordelijk voor is,
hetzij door het stellen van daden, hetzij
door het nalaten er van De moderne
kunst kan men echter niets verwijten,
integendeel: zij ziet de toestand moedig in
het oog, hetgeen de eerste stap naar verbe
tering is.
HARRY MULISCH
(1). Bert Schierbeek: Het Bock IK, De Be
zige Bij, 1951 (2) Paul Rodenko: Gedichten, U,
M. Holland (Windroosserie). 1951.
In de Memorie van Antwoord op de be
groting van Uniezaken en Overzeese Rijks
delen worclt gezegd, dat het de regering
niet mogelijk is om over het overleg met
prof. Supomo omtrent de herziening van
het Uniestatuut meer mededelingen te
doen. Zij is wel van mening, dat het geschil
over Nieuw-Guinea een gunstige regeling
voor beide partijen niet in de weg hoeft te
staan. De regering betreurt het daarom, dat
Indonesië blijkens zijn protesten tegen het
opnemen van Nieuw-Guinea in de Grond
wet, de kwestie-Nieuw-Guinea als hoofd
punt bij de Unie-besprekingen ter tafel
wil brengen en daarmee het succes van die
besprekingen in de waagschaal stelt. Daar
het volgens de Nederlandse regering hier
een rechtsgeschil betreft, heeft zij de sug
gestie geopperd deze zaak voor het Unie-
Hof van Arbitrage te brengen.
Dg regering is er van overtuigd, dat In
donesië bei-eid is, de herziening van het
Unie-statuut op regelmatige wijze tot stand
te brengen, hoewel de regering weet, da'
er enkele invloedrijke personen in Indo
nesië zijn, die een eenzijdige opzegging
verdedigbaar achten.
De regering acht het nog te vroeg om een
beslissing te nemen over de vraag of ae
taak van het departement voor Uniezaken
en Overzeese Rijksdelen moet worden ovei.
gedragen aan een of meer andere departe
menten. Teneinde een volgende kabinets
formateur in staat te stellen zich hierover
een oordeel te vormen, heeft de regering
opdracht gegeven hier een rapport over
samen te stellen.
Over de onveiligheid waaraan Neder
landers in Indonesië bloot staan, zegt oe
regering, dat tot nu toe 25 nota's over ge
pleegde moordaanslagen en 50 nota s be
treffende arrestaties in Djakarta zijn over
handigd. Op 1 November bevonden zien
108 Nederlanders in voorlopige hechtenis.
De minister is zich ten volle bewust van
het moeilijke sociologische probleem der
„Indische Nedexdanders". De regering ver
klaart zich bereid om mee te helpen bi]
het financieren van een overbrenging van
een groep van deze mensen naar Suriname,
zoals dat door de vereniging „Quo Vaois
voorgesteld. Ook de landsregering v^n
Suriname ls bereid om steun aan een soort
gelijke kolonisatie te verlenen. Voorwaarae
is echter, «dat „Quo Vadis", dat deze emi
gratie wil organ isex-en, een behoorlijk ex
ploitatie-schema kan overleggen. Dit is
dusverre nog niet gebeurd.
Wat de kwestie der Ambonezen aai-
gaat, laakt de regering de activiteit van
Stichting „Door de Eeuwen Trouw die
de Ambonezen in hun verzet tegen de wet
telijke ovex'heicl aanspoort en stijft.
L
21
I
I
a
a
ill
:oi
