Twintig-talen programma van „Morele
Herbewapening" maakte indruk
Spel, speciaal voor „Waterland"
„Vier kernpunten voor een betere maatschappij"
geschreven, deze zomer in première
BEVERWIJK
Agenda voor
Haarlem
HOOvDïSIJN? 4*
Agenda voor
Beverwijk
HISTORIE GAA T HERLE VEN
Hooger - Geest - Ghesellen" doen hoge
greep met „Een liefde inKennemerland"
Viering Koninginnedag
wordt vaster omlijnd
Koffiewater
VOOR NATIONAL
RADIO
Dick de Reus solist
op Beethoven-concert
der HOV
3
Weenink speelt gelijk tegen
H.W.P.
Burgemeester Scholtens
sprak jubilerende
vereniging toe
DONDERDAG 3 APRIL 195 2
Allen die gisteravond in het Kennemer Theater te Beverwijk voor het eerst kennis
hebben gemaakt met „Morele Herbewapening", zullen waarschijnlijk zeer geboeid
zijn geworden door de internationale meeting, die hun een inzicht gaf in de beginselen
en aspecten van de beweging voor Morele Herbewapening. Want interessant en
boeiend was het ongetwijfeld. Werkgevers en werknemers uit Nederland, Engeland,
Frankrijk en Duitsland hebben een uiteenzetting gegeven over de doelstellingen van
„Morele Herbewapening" en een internationaal gemengd koor heeft voortreffelijk
gezongen.
Deze groep, in 1921 door Frank Buchman
gesticht, huldigt de mening, dat de ver
deeldheid in onze maatschappij alleen kan
worden opgeheven, mits de mens veran
dert. En hiertoe is een viertal punten op
gesteld: reinheid, eerlijkheid, onzelfzuchtig
heid en liefde, factoren, die echter verge
zeld moeten gaan van het begrip „abso
luut".
Een rij sprekers, die met elkaar onge
veer twintig landen vertegenwoordigden,
heeft verteld, waar het de wereld op het
ogenblik aan ontbreekt.
Een arbeider van de Hoogovens opende
de lange reeks met een eenvoudig maar
kernachtig speechje, waarin hij onder meer
bevestigde: „Als socialist weet ik dat tal
rijke arbeiders wantrouwig staan tegen
over ons principe, omdat zij niet weten wat
het inhoudt. Wij kijken niet naar kleur of
godsdienst, als de vier grondbeginselen
maar worden nageleefd. Het wordt hoog
tijd, dat directeur en arbeider aan eenzelf
de tafel plaats nemen wanneer dit nood
zakelijk is." De kern van zijn betoog was
gelijkluidend aan die van het betoog van
een „Breedband"-werker en de secretaris
van een Londense bestuurdersbond gaf zijn
zienswijze als volgt weer: „Ik geloof, dat
Engeland en daarmee de Engelsen naar de
goede kant gaan veranderen door „de ge
wone man". Wanneer een Engelsman zijn
ingehamerde conservatisme langzaam maar
zeker terugdringt, wijzigt op hetzelfde
moment zijn geestelijke instelling zich ten
goede. En zulks geschiedt momenteel on
loochenbaar" meende deze spreker.
Een directeur van een grote textielweve-
rij te Rijssel in Noord-Frankrijk, vertelde,
dat na zijn ontmoeting met „Morele Her
bewapening" de werklieden direct een
loonsverhoging hebben gekregen van
1614 „omdat wij inzagen, dat een
betere verhouding en nieuwe geest in de
omgang tussen directeur en werknemer een
kwestie is van individuele verantwoorde
lijkheid voor elkaar", zei hij.
Een Duitse socialist noemde deze ideolo-
WEGENS ZIEKTE van Tante Els
is er deze week geen rubriek
voor de .jeugd. Volgende keer een
extra-dikke „Kinderhoek"!
Het eerste tiental speelde de eerste promo
tiewedstrijd tegen de kampioen van afdeling
B Noord Hollandse Schaakbond. Bij het af
breken was de stand 43 in het voordeel van
Weenink met nog drie partijen niet uitge
speeld. Hoogstwaarschijnlijk wordt de uit
slag gelijk 5—5. De gedetailleerde uitslag
was:
Weenink I—HWP: Ph, Bakker—E. de Ree
afgebr.; P. StetW. Happel afgebr.; G. Paar-
dekoperJ. v. Emmerik >4; C. Koomen
N. Hoogland 10; K. SlingsJ. Stolvoort
'■214 J. Meijer Jr.M. v. d. Berg 10; R.
Gigengackj. Reeuwijk li; J. C. Muijen
H. Klein 14; A. TervooorlTh. Happel
01; J. ReinhoutH. v. d. Velde afgebr.
Voorlopige uitslag 43.
Weenink speelde met invallers voor Ploe
ger en Van 't Hoff. Voor de onderlinge com
petitie werden gespeeld:
Afdeling II: JimminkNijkamp 01;
GroenSiebers 01; NijkampMolenaar
10; JimminkAlders li14; AldersJim
mink 14—14.
Afdeling III: A. de Vries—M. Metselaar
10: M. MetselaarA. de Vries 10.
Afdeling 4: J. BakkerH Smakman 10;
P. Ooms—J. W. Los 01; J. Limburg—J.
Vellema 1—0.
ADVERTENTIE
Bij rheumotische pijnen
Aspirin
ASPIRIN IS ALLEEN ECHT
MET HET BAYERKRUIS
DONDERDAG 3 APRIL
Nieuwe Kerk: Voordracht W. Bcrkhemer.
t> uur. Zuiderkapel: Spreker J. A. Bruyn, 8
uur. Wilhclminastraat 22: Vereniging van
spiritisten „Het Lichi", 8 uur. City:
„Thousands cheer", alle leeftijden. 7 en
9.15 uur. Spaarne: ,.De plunderaars", 14
jaar. 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Frühling
auf dem Eis", alle leeft.. 7 en 9.15 uur. Rem
brandt: „Van een bruiloft komt een bruilof'",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Palace: „Huwelijks
tragedie", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Vrouwen in de oertijd", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Lido (Plein): „Bright Victory", 14 jaar,
7 en 9.15 uur.
VRIJDAG 4 APRIL
Nassauplein 8: Theosofische Vereniging,
spreker J. Kruisheer, 8 uur Minerva: 2.30
en 8.15 uur. Rembrandt, Palace: 2, 4.15. 7 en
9.15 uur. City: 2.15, 4.30, 7 e.i 9.15 uur. Frans
Hals: 2.30. 7 en 9.15 uur. Spaarne: 7 en 9.15
uur. Luxor: 2, 7 en 9.15 uur. Lido (Plein):
2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
gie verhevener en effectiever dan de stel
lingen van Marx: „Wij moeten de positieve
krachten van werkgever en werknemer te-
zaambrengen. Dat is het nieuwe denken.
Oorlog of klassenstrijd biedt geen uitweg,
want het is altijd nog zo, dat het gemak
kelijker is de „Internationale" te zingen,
dan internationaal te leven." De directeur
van een kolenmijn in Kaldenkirchen legde
vooral nadruk op het feit, dat de werk
gever niet alleen economisch en materieel
moet denken, maar ook eens ideologisch,
wat heus de productie niet ten kwade zal
komen.
Vuurtoren
Ook de jeugd kwam aan het woord en de
jonge mannen en vrouwen uit Zweden,
Denemarken, Duitsland, Zwitserland en
Noorwegen zeiden eensgezind te zullen
strijden om de apathie en het nihilisme te
verslaan. „Want de oprichter Frank Buch
man heeft eens gezegd: „Wie hiervoor
vecht, diens land zal winnen"."
Een vakbondbestuurder uit Rotterdam,
die wat te laat binnenkwam, gaf als excuus
hiervoor: „Wij in de Maasstad rekenen op
tunnels en niet op ponten", hetgeen uiter-
aard hilariteit verwekte.
Deze, een socialist, gaf onder meer als
zijn opvattingen: „We moeten de activitei
ten van „Morele Hei-bewapening" niet be
schouwen als een liefhebberij of een fana
tiek sectarisch gedoe. Deze beweging is
eenvoudig een vuurtoi-en in de nacht voox-
de internationale samenwerking. Een mo
reel offensief van de arbeiders kan niet
anders dan een uitstekend gevolg hebben
op het ogenblik zijn de meeste socialis
ten klassenstrijders in negatieve zin. Na
twee wereldoorlogen weten zij echter ge
lukkig hoe het niet moet en dienen des
wege te kiezen tussen een immorele onder
gang door de atoombom of geestelijke zelf
moord, en een morele zege.
Als laatste spreekster kwam een Franse
socialiste uit Marseille op het toneel, die
eindigde met de woorden: „Het bekende
principe van Marx moet gewijzigd worden
in deze zin: „Arbeiders van alle landen,
verenigt de wereld".
Het internationale koor besloot het pro
gramma.
op historische rond
In de bovenzaal van 't Centrum herdacht
de Gereformeerde Jongelingsvereniging liet
feit, dat zij vijftig jaar geleden werd opge
richt ten huize van de heer Lcysen, toeval
ligerwijs op dezeflde plek waar nu het ju
bileum werd gevierd.
De jubileumrede werd uitgesproken door
het oud-lid ds. A. W. Schaafsma, die naar
aanleiding van psalm 103 de vreugde ac
centueerde, die er gevoeld wordt over het
feit dat vijftig jaar lang talloze jonge men
sen zich verenigd hebben onder Gods
Woord.
Hierna was het woord aan burgemeester
mr. H. J. J. Scholtens, die de vereniging
namens het gemeentebestuur alle bloei
onder de fiere leuze: ik schaam mij het
Evangelie van Christus niet" toewenste.
Vervolgens spraken mevrouw Brouwer
namens haar overleden echtgenoot, mede
oprichter der vereniging, mevrouw Meyer
namens de Vrouwenvereniging, de heer C.
Slings namens de Kerkeraad, wethouder
N. Passchier en de lieer A. de Ruiter na
mens de mannenvereniging het jubilerende
bestuur toe.
Namens de mannenvereniging overhan
digde de heer De Ruiter een gedenkboek,
en door zusterverenigingen werd op origi
nele wijze eveneens een boek aangeboden.
Concoursplannen Katholiek
gemengd koor
Het bestuur van het Beverwijks Katho
liek Gemengd Koor heeft besloten, dat cht
jaar door het koor zul worden deelgenomen
aan het „Internationaal Vocaal en Instru
mentaal Concours" te Raamsdonksveer
(N-Br.), dat voor 2 en 3 Augustus is uit
geschreven. Het concours is uitgeschreven
door het „Raamsdonksveers Katholiek Ge
mengd Kooi" en valt samen met de Jubi
leumfeesten ter gelegenheid van het 700-
jarig bestaan van Breda ais stad.
ADVERTENTIE
Miinhruut's üoofdpijnpoedcr». Doos -<7 cent
De bekende mozdiekschilder Anton Molkenboer hoopt op 8 April zijn tachtigste ver
jaardag te vieren. Op de foto: Anton Molkenboer in zijn atelier te Haarlem, voor zijn
gedenk-mozaïek ter gedachtenis aan prof. Jos. Alberdingk Thym. dat zal aangebracht
worden in het intérieur van diens vroegere woning aan de
N.Z. Voorburgwal te Amsterdam.
1!
Speciale aandacht wordt besteed aan de technische opleiding van officieren, onder
officieren en manschappen bij de opbouw van het Nederlandse leger, waaraan met
man en macht wordt gewerkt. Hier wordt geoefend met de nieuwe bulldozer
van de Genie.
„Oliewinning" voor vervoerders
Het was een goede worp van de Bever-
wijkse afdeling Spoor- en Tramwegperso
neel van de Ned. Ver. van Vervoersperso-
neel om de heer J. Verhoeff van de afde
ling Publiciteit van de Koninklijke Shell
uit te nodigen tot het geven van een film
avond. Het zaaltje van dansschool Dors
zou, gezien de uitstekende kwaliteit van
de vertoonde'films, minstens tjokvol heb
ben moeten zitten, hetgeen gisteravond be
slist niet het geval was.
De vroegere behoefte aan aardolie en de
primitieve winning ervan werd op humo
ristische wijze door een paar tekenfilmpjes
weergegeven. Het winnen, de veredeling
en het raffineren werd voorts in aparte
knappe documentaire films behandeld, die
door schetsjes en verklaringen werden toe
gelicht, hetgeen de toeschouwers een in
druk gaf over de hoeveelheden tijd en
geld, die er met de aflevering van olie en
benzine gemoeid zijn.
Donderdag 3 April
Bioscopen geen voorstelling.
Vrijdag 4 April
Kennemer Theater, 7 en 9.15 uur: „Nancy
gaat naar Rio".
Luxor Theater, 7 en 9.15 uur: „Vader plukt
de vruchten".
W.B. Theater, 8 uur: „Spoorwegsabotage".
99
Dank zij de „Hooger-Geest Ghesellen" gaat in Juni een stuk Velsense historie herleven
in de opvoering van het toneelstuk „Een liefde in Kcnnemerland". Toen in de zomer
van 1951 tijdens de zogenaamde tuinavond, die op het buiten „Waterland" in Velsen
werd gegeven ten bate van de bouw van een wijkhuis in Velsen-Zuid, een tot dan toe
onbekend gezelschap op zo voortreffelijke wijze een lekenspel opvoerde, zijn er reeds
in principe plannen beraamd, de burgerij van Velsen ter gelegener tijd nogmaals te
doen genieten van openluchtspel. Omstreeks Kerstmis van dat jaar heeft zich daarop
de toneelgroep „Hooger-Geest Ghesellen" gevormd. De naam doet enerzijds denken
aan de oude Velsense hofstede, er kan echter met een beetje goede wil ook iets anders
uit worden gelezen, namelijk het begeren van deze amateurspelers om op cultureel
verantwoorde wijze, datgene te brengen waarvoor Velsens burgers ongetwijfeld be
langstelling zullen koesteren.
In het midden van de 18e eeuw heerste
er een geanimeerd leven op de buiten
plaatsen „Beeckesteyn" en „Waterland",
waar de namen Boreel, Bicker en Trip
nauw aan waren verbonden.
Hoewel de vereniging „Koninginnedag"
een ledentekort heeft, waardoor het Be
verwij kse programma voor 30 April nog
niet volkomen uit de grondverf kon
komen, heeft men getracht een voor ieder
zo aantrekkelijk mogelijk romp-program
ma op te stellen.
Allereerst zijn daar de traditionele
rondgangen en réveille, waarbij de avond
rondgang door de Hoogoven Harmonie
verzorgd zal worden. Na de aubade ten
raadhuize zal aan de kinderen van de der
de tot en met de zesde klasse een feest
programma aangeboden worden. Behou
dens goedkeuring der autoriteiten zullen
er tevens wielerwedstrijden worden ge
houden voor junioren.
Het ligt in de bedoeling om de voetbal
vereniging „De Kennemers" uit te laten
komen tegen een combinatie van andere
plaatselijke clubs.
Verder zal er een optocht voor versier
de karretjes georganiseerd worden, als
mede volksspelen in de Elink Sterkstraat.
De avond zal besloten worden met een
open luchtbal onder leiding van de heer
G. Bonnema, waarvoor een groot gedeelte
van het parkeerterrein met touwen zal
worden afgezet.
Aan de leden vttn Koninginnedag zal een
bonte avond in de KSA worden aange
boden, de leden zullen tevens kaarten
voor twee personen ter hand worden ge
steld voor de tribune op het voetbalterrein
en voor de wielerronde.
Op 22 April zal de vereniging Koningin
nedag in hotel Parkzicht hierover de laat
ste besprekingen voeren.
Mevrouw Marie van Zeggelen heeft deze
historie deels vastgelegd in haar bekende
roman „Een liefde in Kennemerland".
Dc „Hooger-Geest Ghesellen" hebben
zich met de schrijfster in verbinding gesteld
en het resultaat is. dat mevrouw M. C.
Kooyvan Zeggelen haar roman tot toneel
stuk heeft omgewerkt. De enige verande
ring die zij, ter wille van de plaats van
handeling in Juni aanstaande heeft moe
ten doen, is, dat de actie verplaatst is van
Beeckesteyn naar Waterland.
Maar dc oude tennisbaan in dit buiten,
dat door de heer F. C. H. baron van Tuyll
van Serooskerken welwillend is afgestaan
voor dit doel. leent zich bij uitstek om een
talrijk publiek een zitplaats te bieden,
waar de spelers het grasveld en het priëel
benutten, waar in de onmiddellijke nabij
heid het herenhuis oprijst.
Mevrouw van Zeggelen, die bij het le
kenspel in September zelf aanwezig was,
heeft belangrijke aanwijzingen gegeven
omtrent het al dan niet geschikt zijn van
de spelenden om in haar stuk een rol te
vervullen. Zo heeft dan het gezelschap, zij
het in enigszins gewijzigde vorm, haar be
slag gekregen.
Bezetting
De regie is in handen van de heer C. de
Jong en de verdeling van de meest belang
rijke rollen is als volgt:
Heer Jacob Boreel Jansz, de heer C. de
Jong. Vrouwe Boreel. geboren Munter, me
vrouw N. Veldevan den Broek. Catootje,
mevrouw H. BrinkVan Zaanen. Mietsie,
mejuffrouw W. Gjaltema. Claude de Sai
gas de Narbonnen Pélèt, de heer L. Brink.
De heer Dirk Trip, A. Tolenaars. Mevrouw
Trip. mevrouw J. G. de Jongvan Wijk.
Jan Bernt Bicker, P. L. Wapenaar. Catrien-
t.je Bicker, mejuffrouw G. Jongejans. Jan
Ègeling, A. van Oosterom Jr. en Coosje
Egeling mejuffrouw A. Verlaak.
De rol van Cousijn Christoffel, de maitre
de danse wordt vertolkt door de heer J. den
Duik en de heer H. J. Velde treedt op als
valet.
Het eerste en tweede bedrijf spelen om-
Weet ge nog dat er in uw ge
schiedenisboek op school een
hoofdstuk stond, dat ge plezie
riger vond dan alle successie
oorlogen en oorlogen in succes
sie bij elkaar? Ge zat er stie-
kum van te lezen terwijl de
meester nog driehonderd jaar
terug aan het uitleggen was.
Dat hoofdstuk opende een
venster op de wereld waarin
ge leefde. Het was het hoofd
stuk waar boven stond: De
Grote Uitvindingen.
Er stonden schone platen bij,
die uw jonge ogen sterker
boeiden dan de landkaartjes
met witte en zwarte vakken,
en de stippellijnen erop waar
langs de Romeinen naar Am
sterdam waren gewandeld.
Platen van grote mannen, die
natuurkrachten ontdekten en
in hun gedachten de legkaart
der geheimen aaneenvoegden
tot een openbaring.
Een zekere Stephenson was er
bij, ge zaagt hem afgebeeld
aan het fornuis van zijn moe
der, waarop een ketel water
te stomen stond.
Het boeide uw jonge fantasie,
te denken dat die ketel water
in Stephenson's gedachten een
trein werd. Hij zat, met het
hoofd in de handen gesteund,
peinzend naar die waterketel
te staren. Waarom wipt dat
deksel gedurig omhoog, dacht
hij, daar moet iets van te ma
ken zijn.
Zie, zo ging dat in 'die tijden,
ge hoefde enkel eens goed na
(e denken over een klein ding
en er groeiden grote dingen
uit, als zonnebloemen uit een
Pitje.
Ge weet wat die Stephenson
van zijn waterketel gemaakt
heeft. Hij heeft met zijn stoom
de wereld veranderd.
Ge kunt natuurlijk vragen
of hij de wereld daar een groot
plezier mee heeft gedaan, maar
ons geschiedenisboek gaf daar
tekst en uitleg van. Een onge
kende vooruitgang brak zich
baan, zegt het deftig en vol
zekerheid.
Jaja, die waterketel. Wij kun
nen zien hoe wij met die stoom
van Stephenson zijn vooruit
gegaan. Wij moeten er trots op
zijn dat mensen gelijk gij en
ik de natuur hebben weten te
dwingen in het gareel van onze
verlangens. Die stoom verbrak
de boeien van een langzame
mensheid, die moeizaam over
de wereld kroop. Zij kreeg
wielen en vleugels, zij kon in
een muggezucht de oceanen
over. Van het een kwam het
ander, van stoom kwam elec-
triciteit en van rijden kwam
vliegen.
Dat heeft die Stephenson bij
zijn waterketel niet allemaal
kunnen weten, maar er moet
toch iets van de grootsheid dei-
toekomst in zijn gedachten
hebben gespeeld.
Hoe was zijn wereld toenter
tijd?
De mensen waren mensen ge
lijk wij, maar zij leefden in het
klein. Hun huis was hun ko
ninkrijk, en hun stad was een
natie. Zij gingen langzaam
over de wereld, zonder verlan
gen om in een uur van Londen
naar Brussel te kunnen. Zij
zagen de kleine dingen van het
leven beter, omdat zij er niet
overheen schoten, doch ertus
sen wandelden. Zij sloegen
niets over, omdat zij hun da
gen hadden te vullen met het
bereikbare.
Maar het is zeker dat zij niet
naar de stoom van Stephenson
hebben zitten reikhalzen.
Zij zullen niet naar Stephen
son zijn gegaan om te zeggen:
George, het wordt tijd dat ge
eens met die stoomtrein voor
de pinnen komt, want het is
geen doen meer. We zitten
maar wat te sukkelen met rij
tuigen en sleepschuiten, en we
komen overal te laat.
Dat zullen zij niet hebben ge
zegd.
Want zij kwamen nooit ergens
te laat.
Dat is een vreemde gedachte.
Heeft deze George geweten dat
hij met zijn stoom de klok van
het leven zou opjagen tot eon
razend monster? Hij zal er niet
over hebben nagedacht. Maar
het blijft vreemd, dat een man
als hij zijn gewiekst verstand
niet verder heeft laten werken.
Ge kunt dat achteraf gemak
kelijk zeggen, maar dan is het
flauwe praat in een pakketje.
En toch heb ik eens horen ver
tellen dat moeder Stephenson
haar peinzende George de
mantel heeft uitgeveegd, toen
tertijd. Omdat zij niet veel op
had met die rare gedachten
over stoomkracht en dit en
dat.
Het zal misschien zo gegaan
zijn.
George ziet de wippende ketel-
deksel en slaat aan het. denken.
Hij zal misschien op papier be
rekeningen aan het maken zijn
gegaan. Hij zal zijn moeder
gevraagd hebben:
Weet ge waarom die deksel op
uw waterketel staat te dan
sen?
Zijn moeder ziet haar zoon
liever eens de handen uit de
mouwen steken in een fiks
ambacht, dan dat zij struikelt
over zijn luie benen bij de
kachel. En zij zegt met een
nijdig gezicht:
Waarom zou dat deksel dan
sen, denkt ge? Omdat het wa
ter kookt, zou ik zeggen. Als
ge meent: dat dit een vondst is,
hebt ge het mis.
Het is een vondst, want ik heb
een nieuwe kracht ontdekt,
zegt hij gelukkig en trots. De
stoom zal de wereld veroveren.
Zij zal mensenhanden vervan
gen en paarden overbodig ma
ken. Ge zult zien hoe de men
sen mij zullen danken. Ik zal
hun vertellen wat zij met ko
kend water kunnen doen.
Zijn moeder lacht daar sma
lend om cn zegt: Zij weten het
al: Koffie zetten, zoals ik.
Ik denk wel eens dat die moe
der niet zo dom en kortzichtig
moet zijn geweest als het lij
ken zou. Er zijn momenten
waarop wij moeten bekennen
dat er voor ons niet zozeer een
reden is om George te danken
voor zijn stoom.
Hij had er mee kunnen wach
ten, om zo te zeggen. Alle uit
vinders hadden kunnen wach
ten tot iemand hun kwam ver
tellen, dat het tijd voor hun
uitvinding werd. En dat de
mensheid er verlegen om zat.
En dat het geen doen meer was
op de oude manier.
Moeder Stephenson moet niet
zo achterlijk geweest zijn als
zij leek.
Maar zij had wat eerder moe
ten binnenkomen om koffie
water op te gieten.
J. L.
streeks 1750, het derde twintig jaar later,
doch historisch zuiver, op dezelfde plek.
Medewerking gemeente
Het gemeentebestuur van Velsen heeft
zijn voldoening over deze unieke poging
om Velsens historie ter plaatse te doen her
leven duidelijk te kennen gegeven. Naast
de morele steun, die het gezelschap van ge
meentezijde geniet is echter de financiële
steun niet achterwege gebleven. De „Hoo
ger-Geest Ghesellen" stellen dit buitenge
woon op prijs, daar de onkosten, gezien de
18e eeuwse costuums, zeker in de papieren
gaan lopen.
Er wordt overwogen de leerlingen van
middelbare scholen na de „gewone" voor
stellingen eveneens te confronteren met
deze herleving der historie.
ADVERTENTIE
NAT GONELLA
Trompstr. 121 - Tel. 4475 - IJmuiden (O.)
Oudergewoonte zijn in de maanden April
en Mei vele concertprogramma's aan wer
ken van Beethoven gewijd. Ook de uitvoe
ring. welke de Haarlemse Orkest Vereni
ging in de voor deze gelegenheid uitver
kochte K.S.A.-zaal gaf, bevatte een drietal
composities van deze grote meester.
Toon Verhey leidde de avond in met de
Derde Leonore-ouverture, een der meest
imposante symfonische ouvertures die ooit
geschreven zijn. Zoals bekend, schreef de
componist een viertal ouvertures voor zijn
muziekdrama „Fidelio", waarvan de laatste
hem als inleiding tot deze opera, die hij
eerst met „Leonore" betiteld had, het meest
kon voldoen. Leonore is de heldin van het
drama, die door haar moed, vertrouwen en
zelfopoffering haai- echtgenoot Florestan
van de dood weet te redden.
In de Leonore III, door Beethoven tot
een markant symfonisch gedicht uitge
werkt, heeft de componist getuigd van zijn
vertrouwen en geloof in de grote geestelijke
waarden, die in de vrijheid van denken
verankerd zijn.
Verhey's suggestieve directie bewerkte,
dat het orkest, dat ook deze avond weer
uitstekend op dreef was, er een geladen
vertolking van gaf. De klank was opvallend
fraai uitgebalanceerd, de dynamiek ver
kreeg extra relief door de opvatting van de
dirigent, tot welk relief niet in het minst
het geraffineerde spel der celli bijdroeg.
Het is onbegrijpelijk, dat, ten tijde van
de eerste uitvoering van het onsterfelijke
vioolconcert, het publiek geen begrip voor
dit meesterwerk toonde, zodat het van het
répertoire verdween. Slechts Mendelssohn,
aan wie men het ook te danken heeft dat
de Mattheuspassie van Bach uit de ver
getelheid werd gehaald, besefte dat er nog
meerdere vergeten parels der muziek op
herontdekking lagen te wachten. Voor hem
was er immers maar één waarachtig mees
terwerk, dat alle vioolconcerten in de scha
duw stelde: Opus 61. Bijna anderhalve
eeuw later is dit nog steeds het geval, want
zowel aan ontroerende schoonheid van me
lodie als aan zuiverheid van expressie heeft
het zijn weerga niet gevonden. Daarenbo
ven neemt het een bijzondere plaats in we
gens het virtuoze element, dat geenszins
afbreuk doet aan het symfonische karakter
van de functie, die het orkest er in te ver
vullen heeft.
De solist was ditmaal Dick de Reus, die
reeds op zestienjarige leeftijd cum laude
het einddiploma conservatorium behaalde
en, achttien jaar oud, reeds tot eerste vio
list van het Amsterdamse Concertgebouw
orkest werd aangesteld. Te Genève ver
wierf hij in 1946 op een internationaal con
cours de derde prijs. Dick de Reus heeft
deze avond getoond, een violist van formaat
te zijn, die door zijn meesterschap de mu
ziekliefhebbers zozeer vermocht te boeien,
dat de spanning zich na de brilliant ge
speelde cadens in een langdurig applaus
ontlaadde: een unicum in een Nederlandse
concertzaal.
Niet in het minst was dit succes mede te
danken aan de meesterlijke leiding van het
orkest door Toon Verhey. Deze gaf door
een harmonieus aangepaste begeleiding
aan het spel van de solist de waarde, die
het toekwam. Dit volkomen elkander be
grijpen was een der meest treffende muzi
kale verdiensten van deze avond, die met
de vijfde symfonie werd afgesloten.
Ook bij de uitvoering van laatstgenoemd
werk heeft men weer eens te meer kunnen
beseffen welk een genie Van Beethoven is
geweest en hoe hij zijn levensovertuiging
in zijn werken tot uitdrukking wist te
brengen.
A. J. VAN DER WEIJDEN.
