Vorming van onderwijzers
op nieuwe basis
De A.A.A. helpt snel en voordelig
Een goed en mooi boek behoeft niet
noodzakelijk kostbaar te zijn
Agenda voor
Haarlem
VLIEGEN IS GOEDKOPER
DAN U DENKT
Van de Olm tot de Roos
Voortreffelijke expositie in Vleeshal
F O R T I F I C A
Tussen muur en
zandauto bekneld
Per auto Amerika rond
KOELKASTEN
Meisjes naar het
buitenland
WOENSDAG 4 JUNI 19 5 2
3
Heringa Wuthrich
BLIKSEMAFLEIDERS
Dodelijk ongeluk te Zandvoort
„Puck" speelt nieuwe
Nederlandse stukken
Opleiding zal in drie leerkringen geschieden
Door een vreemde speling
Kerkelijk nieuws
H. J. Maertens N.V.
Eerst informeren!
„Dat is duistere taal", zal menigeen denken
die de Grote Markt passeert en daar boven
de hoofdingang van Haarlems onvolpre
zen Vleeshal een opschrift leest waaruit hij
op het eerste gezicht geen letter wijzer
wordt. Want in de trant van een oude
gevelsteen, en dus eerbiedig en stijlvol met
het gebouw in overeenstemming, staat er
een boom met een wijsgeer afgebeeld en
daaronder, in lapidaire letters, die geheim
zinnige spreuk: Van de Olm tot de Roos.
Neemt men zich echter de moeite om het
affiche op de vleugeldeuren te raadplegen
dan zal het duidelijk worden dat het hier
om een tentoonstelling van oude en mo
derne boekdrukkunst gaat, en brengt men
voorts de moed op om tegen vergoeding
van een luttel bedrag het intérieur van de
Vleeshal te betreden, dan zal men allengs
tot ontdekking komen dat deze tentoon
stelling de schoonste en volledigste is die
er op dit gebied sedert jaren in onze stad
gehouden werd.
Olm en Roos symboliseren ieder een
hoogtepunt van de Nederlandse druk- en
boekverzorging. De Olm is het uitgevers
merk van het beroemde boekdrukkersge
slacht der Elseviers, uit de zeventiende
eeuw, en de roos is het vignet waarmee een
vereniging van Nederlandse bibliophielen
haar uitgaven signeert, die genoemd zijn
naar onze stadgenoot, de befaamde letter
ontwerper S. H. de Roos, van wiens arbeid
de gehele hernieuwing onzer moderne
boekkunst is uitgegaan. Aldus is de ten
toonstelling ook ingedeeld. Beneden, in de
eigenlijke Vleeshal, vindt men een kostbare
verzameling 17de-eeuwse boeken, met El-
sevier-edities als middelpunt. En boven,
onder de hanebalken van de geweldige zol
der, zijn de moderne bijdragen uitgestald
in een bonte veelzijdigheid.
Het geslacht Elsevier heeft boeken ge
drukt en uitgegeven van 1580 af, toen de
boekbinder Lodewijk Elsevier, om der ge-
loofs wille uit Antwerpen uitgeweken, zich
te Leiden vestigde, tot 1712, toen na de
dood van de laatste Elsevier het bedrijf
geliquideerd en publiek verkocht werd.
(Hun befaamde drukkerij van Oosterse
lettertypen kwam in. 1770 in bezit van Joh.
Enschedé te Haarlem!) De Elseviers hadden
ook een Amsterdams filiaal, van 1638 tot
1680. Behalve hen waren er toen nog an
dere uitgevers van grote betekenis zoals
de gebroeders Blaeu, met hun beroemde
atlassen, Jansonius, van Ravesteyn, de
drukker van de Statenbijbel en later Isaac
Tirion. Maar om de een of andere reden
heeft de roem van de 17de-eeuwse Neder
landse boekhandel zich op de naam der
Elseviers geconcentreerd, vooral in het tijd
perk der Romantiek toen de koers der El-
sevier-editiès bij de verzamelaars ten top
punt steeg. Latere onderzoekingen hebben
hen althans het monopolie van deze roem
ontnomen, maar het blijft toch waar dat
hun werk als een vertegenwoordiging kan
gelden van onze bloeitijd op dit terrein. En
dat is niet gering als men bedenkt dat de
Nederlandse boekdrukkunst en boekhandel
der zeventiende eeuw. naar omvang en ge
halte, verreweg de belangrijkste in Europa
was. Veel wat door de censuur der monar
chale landen destijds verboden of bemoei
lijkt werd, vond via de Hollandse drukke
rijen zijn weg in Europa. En wat het uiter
lijk der boeken betrof, de eigenlijke boek
druk-kunst dus, werden de Hollandse uit
gevers nergens elders geëvenaard, laat
staan overtroffen.
De gehele benedenzaal van de Vleeshal is
gedurende deze expositie een herinnering
aan deze grote tijd, die in zekere zin nog
steeds geen voldongen historie, geen ge
dane zaak is. Want de herleving, de bock-
renaissance van onze dagen, vond daarin
haar inspiratie. De beste boeken van onze
tijd en de beste lettertypen eveneens, zijn,
met moderne middelen en door nieuwe
technieken verrijkt, in de kern van de zaak
een variant op het beste wat de zeventiende
eeuw bereikt heeft. Het is de oude wijn in
nieuwe zakken gedaan. Dat is, inzake typo
grafie, een verstandige opvatting. Zij is
allereerst een dienende kunst,een gebruiks
kunst, en blijft voor mensen, die daarin
met alle geweld hun originaliteit willen
botvieren, een gesloten boek. Originaliteit
kan haar doordringen, wat iets anders is
dan zich opdringen. „In alle duurzame vor
men van typografie, is het enige doel van
de typograaf niet zichzelf maar zijn schrij
ver tot uitdrukking te brengen", zegt Stan
ley Morrison in znij befaamde opstel over
de grondbeginselen der typografie, dat. in
de Nederlandse vertaling van J. van Krim
pen, onder de 50 bestverzorgde boeken van
1950 op deze expositie aanwezig is.
ADVERTENTIE
ZONEN N.V,
WOENSDAG 4 JUNI
Remonstrantse Kerk: Pinksterspel „Des
Heilands Tuin", 9 uur. Spaarne: „Captain
Blood". „Goud op de zeebodem", 14 jaar, 7
en 9.15 uur. Frans Hals: „Het leven gaat ver
der", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Torreani", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace:
„On moonlight bay" alle leeftijden, 7 en 9.15
uur. Luxor: „Mcssalina", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Lido: „Bud Abbott cn Lou Costello ont
moeten de onzichtbare man". -14 jaar, 7 en
9.15 uur. City: „De laatste der piraten", 14
jaar, 7 en 9.15 uur.
DONDERDAG 5 JUNI
Concertgebouw: Federatie van Zang en
Oratoriumverenigingen, gecombineerd con
cert, 8 uur. Brinkmann: propaganda-bijeen-
komst voor oprichting Natuurwacht, 8 uur.
Palace en Lido: 2, 4.15 uur. City: 2.15, 4.30,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. Luxor: 2,
7 en 9.15 uur. Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur.
Behalve de vele zeldzame drukken ziet
men in de vitrines van de benedenzaal ook
boekbanden. Deze boekbanden zijn groten
deels uit de negentiende eeuw en van
Franse oorsprong. De hertog van Chartres
was toen een der grootste verzamelaars
van Elsevierdrukken en liet zijn aanwin
sten door de beste Franse boekbinders aan
kleden. En zo werden vele van deze boek
jes, die door de Elseviers als goedkope uit-
NOVVELLE MANIER.E
T I O N PAR
ESCLVSES.
Defence par Symor Sttfin 8e Brugev
AtEVOtH.
Chez Macchieu tc Bonavencurc Elzevier,
VAk Uil
Voorbeeld van een Elscvier-editie.
gaafjes in de handel waren gebracht als
studiemateriaal voor studenten, door de
zorg der 19de-eeuwse verzamelaars tot
kleine -juweeltjes. Uit de nalatenschap van
de hertog kwamen ze in een Nederlandse
verzameling terecht en derhalve zijn vele
der Elsevierboekjes op deze tentoonstelling
in de boekbandjes der Franse meester-bin-
ders gebonden.
Smaak cn distinctie
De moderne afdeling op zolder is zeer
gevarieerd. Een verzameling Nederlandse
Ex-Libris grafiek uit de collectie Gil-tay
Veth, de 25 bestverzorgde Deense boeken
en boekomslagen uit 1950, de vijftig best
verzorgde Nederlandse boeken, $e collectie
Werkman, (een in de oorlog overleden
Groningse drukker), een aantal bibliophiele
en fraai geïllustreerde uitgaven van de
Stichting de Roos en van de Nederlandse
Vereniging voor Druk- en Boekkunst, en
tenslotte enige voorbeelden van moderne
boekbanden.
Eén misvatting, die nog vaak voorkomt,
wordt door deze tentoonstelling wel af
doende weerlegd: dat een goed en mooi
boek ook noodzakelijk een kostbaar boek
zou moeten zijn. Het is beslist niet nodig
om met marokijn, juchtleer, verguldsel en
Dubbel Gesteven Keizerlijk Japans Papier
te werken om iets waardevols lot stand te
brengen. Integendeel, vaak was de zoge
naamde „prachf'-uitgave enkel een pronk
uitgave, meer duur dan mooi. Het komt
niet allereerst op de kostbaarheid van het
materiaal aan,maar op de smaak en distinc
tie van de boekverzorger. Zijn er ook niet
vrouwen die zich voor veel geld in zijde
en brokaat afschuwelijk opdirken en ande
ren die met weinig middelen maar des te
meer smaak de gratie in persoon zijn? In
dit opzicht is de boekverzorging inderdaad
de „aankleding" van de tekst.
..Zoo nutte en onvergeltbre kunst-
Verdient met recht der volken gunst,"
heeft Vondel eens gezegd.
Een talrijk bezoek aan deze voortreffe
lijke tentoonstelling zal moeten bewijzen of
hij gelijk had.
H. L. PRENEN.
ADVERTENTIE
Haarlem
Er is in Amerika opnieuw veel animo om een vacantiereisje naar Europa te maken-
Vier grote schepen van de Cunard-lijn liggen klaar voor het vertrek. Zij zullen in
totaal 4.744 toeristen naar de Oude Wereld" vervoeren. Als eerste verlaat hier de
Queen Mary" de haven van New York. Zij wordt gevolgd door drie andere schepen
van de Cunard-lijn namelijk de „Georgic" (op de voorgrond), de Mauretania
(rechts van de „Georgic") en de „Media" (rechts bovenaan).
Door een droevig ongeval is Dinsdag
middag de zesjarige Boudewijn van Dui-
venboden, wonende Marnixstraat 5a te
Zandvoort om het leven gekomen. Reeds
enige lijd is men bezig overtollig zand uit
diverse bouwputten en van in aanleg zijnde
parkeerplaatsen af te voeren per vracht
auto naar een duinkom, gelegen achter de
buiten gebruik zijnde kerk in de Brede-
rodestraat. Van een smalle doorrit langs de
kerk wordt gebruik gemaakt om het stort-
terrein te bereiken. Een chauffeur van één
der met zand geladen auto's kon zijn draai
naar de stortplaats niet direct bereiken en
reed even terug, om vervolgens weer ach
teruit te schakelen om de hoek van de
kerk heen. De knaap, komend uit het duin,
raakte bij de hoek van de kerk bekneld
tussen muur en rechterachterwiel van de
auto. Hij overleed onmiddellijk.
De toneelgroep „Puck" heeft voor het
komende seizoen enige nieuwe stukken op
het répertoire genomen. „Het geheim van
de prins" van Cas Baas zal in September
de eerste uitvoering beleven. Begin Octo
ber volgt dan de première voor Nederland
van „Verwikkelingen van het toeval" van
de Calderön, vertaald door J. W. F. Weru-
meus Buning. Eind October heeft de eerste
uitvoering van een modern Nederlands
blijspel „Wie is wie?" van Cas Baas plaats.
Voorts zal een keuze worden gemaakt uit
„Zeilklaar" van Jaap Maarleveld, „De
sirene" van Casona, „Is liefde toeval?" van
Marivaux en Vondels „Adam in balling
schap". Tegen het einde van het seizoen
wordt een werk van Shakespeare opge
voerd.
Op 19 Februari van dit jaar nam de Tweede Kamer het wetsontwerp tot regeling van
de vorming van onderwijzers en onderwijzeressen (kortweg de Kweekschoolwet) aan
met 75 tegen 6 stemmen. Nu ook het pas verschenen voorlopig verslag van de Eerste
Kamer over dit voor ons toekomstig volksonderwijs zo belangrijke ontwerp veel
gunstige beoordelingen bevat, is het wel zeker, dat de vorming van de leerkrachten
voor het lager onderwijs spoedig een eigen wettelijke basis krijgt. In welk opzicht
wijkt de nieuwe regeling af van de thans geldende en welke gevolgen heeft dit voor
hen die in September in opleiding gaan voor het onderwijsambt? Op deze vragen die
vele ouders zich thans stellen, nu de aanmelding voor de kweekscholen weer open
staat, volgt hier een zeer beknopt antwoord.
Tot rechtcr-plaatsvervanger in de
arrondissementsrechtbank te Haarlem is be
noemd mr. A. Bruch, deken van de orde van
advocaten in het arrondissement Haarlem.
Het nieuwe instituut zal drie leer
kringen omvatten.
Leerkring I bestaat uit twee leerjaren
waarin de algemene ontwikkeling van de
leerlingen hoofdzaak is. Naast de vakken
die in de middelbare school onderwezen
worden, krijgen ook zang, handenarbeid
en handwerken uren toegewezen.
Tot deze leerkring kunnen zonder exa
men worden toegelaten: zij die bevorderd
zijn van klasse III naar IV op een middel
bare school, lyceum of gj-mnasium; ver
der de bezitters(sters) van een volledig
(M)ULO-diploma en degenen die voor
een gelijkwaardig toelatingsexamen sla
gen. In die eisen tot toelating komt dus
geen wijziging. Wel wordt van hogerhand
zeer terecht aangedrongen op een strenge
selectie.
Aan het einde van de eerste twee jaren
wordt zonder speciaal examen door het
lerarencorps beslist of de leerling geschikt
is om het onderwijs te volgen in leerkring
II.
Leerkring: II
Deze bestaat eveneens uit twee leer
jaren, die echter sterk zullen afwijken van
de tegenwoordige klassen III en IV. Te
beginnen in 1954 (als de wet tenminste tij
dig wordt aangenomen) zullen de toekom
stige leerkrachten in die twee jaarklassen
m hoofdzaak vakonderricht ontvangen en
zich oefenen in onderwijs geven. Opzette
lijk onderricht in wiskunde, Frans, Duits
en Engels wordt dan niet meer gegeven.
Wel wordt de vroeger verkregen kennis
toegepast op de nu volgende studie van de
didactiek van de lagere school-leervakken.
De vraag: „hoe moet ik straks mijn taak in
de school volbrengen?" staat in het mid
delpunt. De opvoedkunde en haar hulp
wetenschappen, verder Nederlandse taal
en litteratuur en kennis van het culturele
ADVERTENTIE
van 's mensen lot, door talrijke samen-
lopen van bijzondere omstandigheden, is
deze Uw U zeer toegenegen Philias nóóit
in Italië geweest. (Bijzondere omstan
digheden spelen immers óók de bereisde
Roel wel eens parten.)
Hoe gaarne zou ik Rome met eigen ogen
zien, Rome, bakermat en brandpunt van
oude en nieuwe beschaving. (Soms
dróóm ik hardop van het Coli
seum.)
Hoe verlang ik naar de koesterende zon',
aan de blauwe zee, onder de oneindige
hemel boven Capri.
Welk een heerlijkheid moet het zijn die
schatkamer va.n schoonheid, de goede
stad Florence, te zien.
Om lussen de ruïnes van het onvergan
kelijke Pompei te dwalen.
Het onsterfelijke Napels.
Het adembenemende Venetië.
Het (in bel-canto) zingende Milaan.
Zó zeer verlang ik naar Italië, dat ik
nimmer zag, dat ik het in mijn zoetste
dromen telkens zie.
Dat ik, vredig sluimerend in Morpheus'
sterke armen, met dichte ogen het won
der van dit land onderga: de zon en de
zee, de steden en de kleine, wit-en-rode
dorpen; d,at ik de chianti voel tintelen op
mijn tong en vaardig de droomspaghetti
om mijn droomvork wind.
Het ontwaken in de koele Hollandse
morgenschemering is niet zo bitter, om
dat ik de zekerheid heb dat de KLM
mij uit de droom kan helpen.
Dat op Schiphol die droom beginnen zal
wakende werkelijkheid te worden.
PHILIAS.
Laat Uw reisbureau het U voorrekenen:
(Van onze correspondent in
Amerika)
WASHINGTON, Mei 1952.
De auto staat klaar, de tocht
kan beginnen. Hoe veel ma
len heeft uw correspondent
niet moeten horen van Ameri
kanen: „Washington en New
York, dat is niet typisch
Amerika; wie de Westkust
niet kent en wie het leven niet
heeft meegemaakt in de klei
nere Amerikaanse steden, die
heeft toch maar een onvolle
dige indruk van het land".
Goed dan, wij zullen naar de
Westkust gaan. Het heeft
heel wat voeten in de aarde
gehad, want zo'n tocht door
een groot deel van de Ver
enigde Staten eist veel voor
bereiding.
„A. A. A."
Dit wordt namelijk een rit
van ongeveer dertienduizend
kilometer en wanneer de A.
A. A., de Amerikaanse Auto
mobielclub, ons niet zo voor
treffelijk van inlichtingen had
voorzien, zouden wij er niet
eens aan beginnen. Een voor
treffelijke instelling, die A.
A. A. Zij bestaat dit jaar een
halve eeuw en heeft thans
drie millioen zeshonderddui
zend leden.
Wilt ge een of andere tocht
ondernemen, dan gaat ge naar
het bureau van de club.
Aan een van de meisjes ach
ter de informatie-toonbank
vertelt ge uw plannen en
prompt pakt zij de kaarten,
die ge nodig hebt en met een
sneldrogende dikke schrijfstift
tekent ze dan vliegensvlug uw
route op die kaart. Maar dat
is nog niet alles. Voor uw lid
maatschap krijgt ge ook drie
dikke „tour-books", die met
elkaar de beste Baedeker vor
men, die er over de Verenigde
Staten te krijgen is. Bovendien
maakt het meisje op staande
voet een ringboekje voor u,
waarin ge uw gehele tocht
nauwkeurig kunt aflezen van
zogenaamde strookkaartcn.
Dit zijn kaartjes van ongeveer
25 cm. hoogte, waarop telkens
een volgend gedeelte van uw
tocht tot in détails staat afge
beeld, hotels en restaurants
incluis. In tien minuten had
mijn raadgeefster alles voor
elkaar.
Maar eerst moet men na
tuurlijk zelf de tocht in grote
lijnen bedacht hebben. De keus
was moeilijk uit de vele mo
gelijkheden.
In grote lijnen wordt het al
dus
Eerst naar de Smoky Moun
tains bij Knoxvillc. Dan naai
de atoomfabrieken van Oak
Ridge. Verder recht naar het
Westen, naar de katoenstad
Memphis en de oliestad Okla
homa. In Santa Fe, een Spaans
aandoende stad, hopen we
even te blijven en zo mogelijk
de Indianen in die buurt te
zien. Dan naar de Grand Ca
nyon, de diepe reuzenspleet,
waar de Colorado-rivier door
heen bruist. Dat is de streek
waar alle reisbureaux bonte
kleurenfoto's van vertonen en
wie er geweest is, vertelt dat
die geweldige rotsen inderdaad
net zo wonderlijk kleurig en
grillig zijn als op de fantasti
sche platen. We zullen zien.
Ja, we zullen zien en zien.
Maar ook praten en praten.
Dat is gemakkelijk genoeg
met Amerikanen. In het Wes
ten heten de mensen nog vee)
gastvrijer en spraakzamer dan
aan de „oude" Oostkust. Veel
ontmoetingen zullen toevallig
zijn, maar vele andere zijn
voorbereid. We gaan op reis
met zakken vol introducties en
we zullen ons daarom wel niet
als een kat in een vreemd pak
huis voelen aan de kust van de
Stille Oceaan.
Toch ook politiek
Van Seattle, in het uiterste
Noord-Westen, gaat het dan
weer Oostwaarts. Voor dal
laatste deel van de tocht zijn
de plannen nog wat vaag. Mis
schien naar Yellowstone Na
tional Park, mischien naar de
mormonenstad Salt Lake City.
Het zal er van afhangen, hoe
veel tijd er nog over is voor 7
Juli, de dag waarop in Chica
go de strijd begint tussen Taft
en Eisenhower. Wie van hen
beiden zullen de republikeinen
tenslotte naar voren brengen
als candidaat voor het presi
dentschap? Die vraag kan
men thans zeker nog niet be
antwoorden. Het is nog niet te
voorzien, of Eisenhower inder
daad zijn terugkeer naar het
vaderland tot een éclatante
gebeurtenis zal weten te ma-
leen en of hij er toe in staat
zal zijn, het volk door een
beperkt aantal pakkende rede
voeringen de overtuiging te
schenken, dat hij de aangewe
zen man is om het land te lei
den in de moeilijke jaren, die
komen zullen.
De politiek zullen we zeker
niet vergeten onderweg. Radio
en televisie zijn er overal en
verscheidene van onze ge
sprekken zullen van politieke
aard zijn.
De auto staat klaar, de tocht
kan beginnen. Een werelddeel
ligt open. Rijden, kijken, pra
ten, luisteren. Het schrijven,
tussen de bedrijven door, gaat
vanzelf, want aan kopij zal
het wel niet ontbreken.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Leiden (vac. M. W. J.
Geursen) P. L. Schoonheim te Aalten. Naar
Rotterdam-Feijenoord, (wijkgem. Oud-
Bloemhof) W. B. A. Smits te Middelburg.
Beroepen te Leermens, (toez.), K. den
Hartog, cand. te Hengelo; te Appelscha, W.
Dijkstra, cand. te Workum; te Eemnes-
Buiten, J. C. Terlouw te Otterlo; te Lage
Vuursche, (toez.), D. J. v. d. Graaf te Leer
broek.
Aangenomen naar Mirboo-Norlh (Austr.)
Jac. de Vries te Holten.
Geref. Kerken
Beroepen te Nordhorn (Dl.) J. Kortmann
te Bentheim (DL); te Utrecht (vac. H. A. L.
v. d. Linden) R. Ypma te Groningen; te
Lexmond, P. Heinen, cand. te Heerlen.
Aangenomen naar Ede (3e pred.pl.) G.
Meyster te Oud-Beijerland.
Bedankt voor Strijen, dr. H. M. Matter
te Giessendam.
Beroepen te Huizum (vac. dr. J. C. A.
van Loon) G. Morsink te Nijkerk.
Bedankt voor Grootegast, (2e pred.pl.)
K. Runia te Marknesse; voor Koudekerk
aan de Rijn, A. Wiersinga te Schalen; voor
Vleuten-de Meern, J. C. Derksen te 's Gra-
veland.
Geref. Kerken omlerli. art. 31 K.O.
Aangenomen naar Rijnsburg, K. Brüning
te Mildam, die bedankte voor Haulerwijk
en voor Semarang.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te Kampen, H. W. Ferland te
Lisse en M. W. Nieuwenhuyze te 's-Gra-
venhage-C.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Paterson (V.S.) A. Vergunst
te Zeist.
Examens
Aan de Theologische Hogeschool der
Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O. te Kam
pen is geslaagd voor het prop. ex. de heer
R. Hoogsteen te Drogeham.
en maatschappelijke leven, lichamelijke
oefening, muziek, zang, handenarbeid,
handwerken en de oefening in de praktijk
vormen met de onderwijskunde (de didac
tiek) het programma van deze leerkring.
Tot deze eigenlijke onderwijzer(e)svor-
ming kunnen zonder examen worden toe
gelaten diegenen die het einddiploma be
zitten van een middelbare school, een ly
ceum of een gymnasium. Na twee jaar
(voor het eerst in 1956) wordt dan door een
eindexamen beslist of de akte kan worden
uitgereikt die het recht geeft tot benoe
ming aan een gewone lagere school. De
grote verandering in het kweekschoolon-
derwijs begint dus in feite op haar vroegst
in 1954.
Tot nu toe bestond naast en na de be
voegdheid voor onderwijzer (es) nog de
hoofdakte. De examens daarvoor worden
1962 voor het laatst afgenomen en de thans
ten minste twee jaar durende avondop
leiding voor de hoofdakte wordt dus nog
gedurende tien jaar voortgezet voor allen
die de thans geldende onderwijzersakte be
haalden. Voor het eerst in 1956 zullen de
bezitters(sters) van de nieuwe bevoegdheid
over kunnen gaan naar leerkring III.
Leerkring m
Deze duurt één jaar en zal met een
schooleindexamen besloten worden. De
leerstof is een uitbreiding en verdieping
van hetgeen in de tweede leerkring is on
derwezen. Ongeveer de helft van de studie
tijd wordt aan de praktijk in verschillende
schooltypen besteed.
De volledige bevoegdheid geeft onder
andere het recht als hoofd van een school
op te treden.
Vooruitzichten
En nu iets over de vooruitzichten voor
hen die thans hun studie voor onderwijzer
beginnen.
De leider van de afdeling culturele sta
tistiek van het Centraal Bureau voor Sta
tistiek in Den Haag gaf een dezer dagen
als resultaat van zeer voorzichtige ra
mingen de totale behoefte aan leerkrach
ten voor de jaren 1952 tot 1958 als volgt
op: 3841, 4861. 5538, 4168, 2734, 3480, 2543.
Pas daarna komt er een aanzienlijke ver
mindering, althans bij het gewone -lager
onderwijs. In 1951 verwierven 2385 de akte
van bekwaamheid, in 1.952 en 1953 kunnen
ongeveer 3000 en 3300 geslaagden ver
wacht worden. Conclusie: er dreigt voor
lopig een zeer ernstig tekort aan leerkrach
ten.
Tot slot een vraag die menigeen nog
stelt: Wat is het aanvangssalaris van een
onderwijzer (es)? Dit bedraagt.in een gi-ote
gemeente op 21-jarige leeftijd f 235.bru
to per maand (in kleinere gemeenten 4%
in de kleinste 8 minder). Het is dan ook
geen wonder, dat vele abituriënten van
middelbare scholen, lycea en gymnasia ni
de laatste jaren de opleiding voor het on-
derwiisambt gekozen hebben. Alleen aan
de rijkskweekschool in Haarlem slaagden
in de zes voorafgaande jaren totaal 121
candidaten die eerst een dergelijke school
doorlopen hadden.
Het lager- zowel als het voortgezet- en
vakonderwijs biedt vooral voor jongeman
nen met behoorlijke studieaanleg in lengte
van jaren een uitstekende promotiekans.
Het is te hopen, dat de regering het on
derwijsambt begeerlijk maakt, opdat niet
brede lagen van onze jeugd verstoken blij
ven van deugdelijk, modern onderwijs.
ADVERTENTIE
Nassaustraat 5
Haarlem
Tel. 15220
Nog steeds ondervinden Nederlandse
meisjes onodige teleurstellingen in het
buitenland, omdat zij zonder voldoende
voorbereidingen op reis zijn gegaan. Daar
om wordt het volgende, door het ministerie
van Sociale Zaken en Volksgezondheid nog
eens onder de aandacht gebracht.
Het is onverantwoord naar het buiten
land te gaan als tourist of voor studie, als
men het plan koestert daar een werkkring
te zoeken om in het levensonderhoud te
voorzien. Men kan dan namelijk in ern
stige moeilijkheden geraken, omdat de
meeste landen evenals Nederland voor
vreemde arbeidskrachten een werkvergun
ning eisen. Een dergelijke vergunning
wordt niet verstrekt aan als tourist bin
nengekomen vreemdelingen. Daarenboven
wordt deze werkvergunning hoofdzakelijk
afgegeven aan huishoudelijk onderlegde
personen, voor huishoudelijk werk en dan
voor minstens een jaar en niet voor 2 of 3
maanden.
De ervaring leert, dat vertrek naar het
buitenland „op uitnodiging" met toe
zegging van zakgeld in ruil voor huishou
delijke hulp dikwijls tot teleurstellingen
leidt.
Tenslotte is gebleken, dat het noodzake
lijk is inlichtingen in te winnen over de
betrouwbaarheid van een buitenlandse
werkkring of een logeeradres, waaraan men
door een advertentie, een relatie of een
„penfriend" is gekomen.
Deze inlichtingen worden verstrekt door:
De Ned. Ver. ter Behartiging van de Be
langen van Jonge Meisjes (Union), (p/a
maatschappelijk advies- en inlichtingen
bureau, Centraal Station, Oostzijde, Am
sterdam-C)., het centraal bureau der R.K.
Meisjesbescherming, (Maasstraat 136, Am-
sterdam-Z.) en de Christen Jonge Vrou
wen-federatie (Domplein 25, Utrecht).
Deze instellingen zijn tevens op de hoog
te van de arbeidsvoorwaarden in het bui
tenland voor huishoudelijk personeel. Ook
verschaffen zij betronuwbare adressen,
waartoe men zich kan wenden, in geval
men in moeilijkheden komt of raad nodig
heeft.
