P.v.d.A. wint 3, K.V.P. verliest 2 zetels
Schuman wenst verkiezing
van Europees parlement
Weerbericht
De Uitslag
Verrassende verkiezingsuitslag
V.V.D. en K.N.P. krijgen er elk één zetel bij; de
A.R. gaan één, Communisten twee zetels achteruit
De zetel
verdeling
Minister Lieftinck vraagt
ontheffing uit zijn ambt
Haarlems Dagblad
De zetelverdeling
in een Tweede Kamer
van 150 leden
F-1! woord is -an
Amsterdam sloeg een
schitterend figuur
Ministers vragen hun
ontslag
Grote stap
Ook ter opstelling Europese Grondwet
Hij is benoemd tot vertegenwoordiger
der Wereldbank in Turkije
Voorzichtig optimisme
in Indonesië
Tegen veler verwachting in heeft de gisteren gehouden verkiezing voor de Tweede
Kamer een grote verrassing opgeleverd: de Katholieke Volkspartij werd als sterk
ste partij onttroond door de Partij van de Arbeid, die haar met een meerderheid
van 16.050 stemmen overtrof. De K.V.P. behaalde er 1.529.464 en de P. v. d. A.
1.545.414, zodat beide partijen een gelijk aantal zetels, 30, in de nieuwe Tweede Ka
mer zullen bezetten. Dat betekent voor de Partij van de Arbeid een winst van 3
zetels en voor de K.V.P. een verlies van 2 zetels. Ook de Partij voor Vrijheid en
Democratie en de Katholiek Nationale Partij zullen niet ontevreden zijn over de
resultaten van deze stembusstrijd want zij zagen hun zetel-aantal elk met één ver
hoogd. Daarentegen verloren de Anti-revolutionnairen één zetel. De communisten
zullen in de nieuwe Tweede Kamer met zes in plaats van acht afgevaardigden ver
tegenwoordigd zijn. Voor de Ghr. Historische Unie en de Staatkundig Gerefor
meerde Partij leverde deze verkiezing, althans wat het aantal zetels betreft, winst
noch verlies op. Onderstaand staatje geeft een overzicht van de totale uitslag:
Cubaans communisten
leider via Schiphol naar
Brussel
Snelle stemmentelling
Demonstraties in Japan
66e JAARGANG No 295
Bureaux: Kennemerlaan 186, Telef. Adm. 5437.
Telef. Redactie 5389, na 5 uur: 8061 (K 2560),
Terrasweg47, Santp. - Haarlem: Gr.Houtstr.93,
Directie, Hoofdredactie en alle afdelingen 15295
(6 lijnen). Adv.tarieven op aanvr. bij de Admin.
Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom
DONDERDAG 26 JUNI 1952
IJmuider Courant
VELSER
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
EDITIE
296e JAARGANG No 148
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate.
Verschijnt dagelijks beh. op Zon- en Feestdagen.
Abonnement per week 47 cent, per kwartaal
6.10. Franco per post 6.60. - Girorekening
273107 ten name van Haarlems Dagblad.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
DITMAAL heeft de verkiezing van een
nieuwe Tweede Kamer meer beweging in
de situatie gebracht dan anders onder het
kiesstelsel der Evenredige Vertegenwoor-
riiging het geval pleegt te zijn. Niet dat van
zoiets ingrijpends als een „landslide"
letterlijk: een grondverschuiving zo
als men dat in Amerika en Engeland noemt,
sprake is. Want zoiets betekent, dat de
krachtsverhouding zich radicaal wijzigt,
dat de meerderheid een minderheid wordt
en omgekeerd, zoals Nederland dat vroeger
onder het districtenstelsel zelf herhaalde
lijk beleefd heeft. Dat komt niet meer voor.
Als men constateert dat de beide grote
Kamerfracties in ons parlement, de Katho
lieke Volkspartij en de Partij van de Ar
beid, na de verkiezingen van 1946 samen
61 zetels hadden, na die van 1948 samen
59 en na die van gisteren er 60 bezitten, is
daarmee de term landslide al uitgeschakeld.
Beziet men daarna de drie middenpartijen,
die mr. Oud gaarne als „derde macht" zou
zien optreden de A.R., de C.H.U. en de
V.V.D. dan komt men voor haar tot een
totaal van 27 in 1946, van 30 in 1948 en
opnieuw van 30 na deze verkiezing. In
feite doet zich nu een merkwaardige ge
lijkheid voor: P. v. d. A. 30, K.V.P. 30, A.R.
plus C.H.U. plus V.V.D. eveneens 30.
Het belangrijkste en ongetwijfeld ver
rassende in de verkiezings-uitslag van gis
teren is dat de Katholieke Volkspartij niet
meer voorop staat. Zij heeft haar eerste
plaats aan de Partij van de Arbeid moeten
afstaan. Want ofschoon beide nu een ge
lijk aantal zetels hebben, nadat in de vorige
Tweede Kamer de K.V.P. vijf zetels meer
dan de P. v. d. A. had, heeft deze laatste
bovendien in haar aantal stemmen een
kleine voorsprong veroverd: 1.545.414 tegen
1.529.464, een verschil dus van bijna zes
tienduizend stemmen. Dit feit zal zijn in
vloed doen gelden op de kabinetsformatie.
Het zou tengevolge kunnen hebben dat de
nieuwe formateur en minister-president
geen K.V.P.'er maar een P.v.d.A.'er wordt.
Het zal m.i. de twijfel, of de Partij van de
Arbeid nog wel deel zal nemen aan de
regering, doen verdwijnen. Want als men
dat zes jaar gedaan heeft en daarna nog een
winst van drie zetels maakt lijkt elk motief
te ontbreken om in de oppositie te gaan.
Haar winst heeft de Partij van de Arbeid
ongetwijfeld in belangrijke mate ten koste
van de communisten gemaakt. Die hebben
weer twee zetels verloren. In 1946 begon
nen zij, in de eerste Kamerverkiezing na
de oorlog, met tien. In 1948 zakten zij tot
acht, nu tot zes. De P. v. d. A. heeft even
wel ook een deel van haar winst geboekt
ten koste van de K.V.P., hetgeen uit resul
taten in de Zuidelijke provincies blijkt.
Anderzijds heeft de katholieke Volkspartij
ook een deel van haar stemmen verloren
aan de dissidente groep-Welter: de Katho
lieke Nationale Partij is van één op twee
zetels gekomen. Toen de uitslagen gister
avond in de gebruikelijke willekeurige
volgorde binnenkwamen leek het er zelfs
een tijdje op dat de groep-Welter het tot
drie zou kunnen brengen; het trof daarbij
dat zij in Haarlem zelfs vijf procent van
het totaal aantal stemmen had behaald.
Tenslotte bleef zij niet zo ver van de derde
zetel af: met 144.435 stemmen bij een kies
deler van 53.350 was zij er na aan toe.
Het succes van de P. v. d. A. is zeker in
belangrijke mate beïnvloed door de per
soonlijkheid van haar lijstaanvoerder, de
démissionaire minister-president dr. W.
Drees. Als in ons land een politicus zulk
een bijnaam als Vader Willem krijgt pleegt
dat te getuigen van een waardering voor
zijn karaktereigenschappen, die zich ook
buiten zijn partij doet gelden. Misschien
moet men uit de bevestiging van deze
waardering, door zoveel kiezers tot uiting
gebracht, de conclusie trekken dat dr.
Drees toch wellicht weer als minister-presi
dent zal optreden, al heeft hij zich tot dus
ver alleen bereid getoond om eventueel
weer deel uit te maken aan een regering,
daarbij ongetwijfeld denkend aan het hem
vanouds vertrouwde departement van So
ciale Zaken, waarin zijn bekwaamheden
het allerbest tot hun recht komen.
Er zijn drie partijen die bij deze verkie
zing zetelwinst hebben gemaakt. De derde
is de V.V.D., die in 1946 zes zetels kreeg,
in 1948 tot acht klom en het nu tot negen
heeft gebracht, waarbij zij negentigduizend
stemmen meer verwierf dan bij de vorige
verkiezing. Deze vooruitgang van zes op
negen zetels staat bijna lijnrecht tegenover
het resultaat van de communisten, die in
die zes jaar van tien tot zes daalden. De
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie,
kort aangeduid: de liberale partij, is nu
precies even sterk in de Tweede Kamer
vertegenwoordigd als de Christelijk Histo
rische Unie, die zichzelf gelijk bleef zoals
haar dat ook in het verleden zo vaak is
overkomen. De anti-revolutionnairen daar
entegen, in 1946 en 1948 met dertien zetels
uit de bus gekomen, verspeelden er ditmaal
één. En tenslotte bleef de Staatkundig Ge
reformeerde Partij van ds. Zandt, volgens
de verwachting, de twee zetels bezetten
die haar traditioneel ten deel vallen.
Evenals in het vorige parlement zijn acht
partijen in de Tweede Kamer vertegen
woordigd. In de jaren 19461948 waren
het er zeven; sinsdien is alleen de dissi
dente Katholieke groep-Welter het aantal
komen vermeerderen. Er waren bij deze
verkiezing wel weer vijf kleine partijen
aan bod, die ook een gooi naar een Kamer
zetel deden, maar zij bleven er alle ver
van verwijderd. Het Geref. Politiek Ver
bond kwam er met 35.510 stemmen nog het
dichtst aan toe. Als ditmaal de Kamer al
150 leden had geteld, zoals bij de Grond
wetsherziening is voorgesteld, zou het ge
slaagd zijn, maar nu kwam het nog een
derde van het nodige totaal tekort. De
Middenstands Partij, aan welke sommigen
nog de beste kans hadden gegeven, haalde
nog niet de helft van de kiesdeler en van
de drie overige gagadigden bleven er twee
onder de twintigduizend stemmen en één
iets onder de tienduizend. Men moet wel
zeer stevig te paard zitten om het in ons
land met een nieuwe partij tot vertegen
woordiging in de Kamer te brengén.
Bij de komende kabinetsformatie na
dat de Koningin haar adviseurs zal hebben
gehoord, een formateur zal hebben uitge
nodigd en deze aan het werk zal zijn ge
togen zal de vraag „brede of smalle
basis" opnieuw in het geding worden ge
bracht. Bij prof. Romme als formateur zou
men de breedst mogelijke basis verwach
ten; bij een socialistische formateur lijkt
die minder waarschijnlijk. R. P.
Uitgebracht zijn 5.335.064 gel-
t/inip j nin
Kamerverkiezing
Kamerverkiezing
Prov. Statenverkiezing
dige stemmen (1948: 4.932.929)
Kiesdeler 53.350 (1948: 49.328)
1952
1948
1950
1. Katholieke Volks Partij
1.529.464
28.67
1.531.154
31.04
1.529.009
31.6
2. Partij van de Arbeid
1.545.414
28.97
1.263.058
25.6
1.243.455
25.7
3. Anti Revolutionnairen
605.269
11.31
651.612
13.21
591.430
12.2
4. Christ. Historische Unie
476.175
8.92
453.226
9.19
506.916
10.5
5. Volksp. v. Vrijh. en Dem.
471.005
8.83
391.925
7.95
412.638
8.5
6. Comm. Partij Nederland
328571
616
382.001
7.74
329.089
6.8
7. Staatk. Gereform. Partij
129.134
2.42
116.937
2.37
110.151
2.3
8. Kath. Nat. Partij (Weiter)
144.435
2.71
62.376
1.26
31.984
0.7
9. Partij v. Recht en Vrijheid
18.973
0.35
10. Socialistische Unie
17.989
0.34
I
8.072
0.2
11. jong Conserv. Verbond.
9.982
0.19
12. Geref. Politiek Verbond
35.510
0.66
28.904
0.5
13. Middenstandspartij
25.143
0.47
40.949
0.83
22.078
0.4
Overige partijen
39.721
0.81
29.904
0.6
Indien de nieuwe Tweede Kamer het
desbetreffende voorstel tot wijziging van
de Grondwet goedkeurt en het ook door de
Eerste Kamer wordt aanvaard zal er een
Tweede Kamer van 150 in plaats van 100
leden komen. In dat geval wordt de zetel
verdeling: K.V.P. 45, P. v. d. A. 45, A.R. 17,
C.H.U. 14; V.V.D. 13, C.P.N. 9, St. Geref.
Partij 3 en K.N.P. 4.
Comtesse Diane:
De vreugde van bewonderen is de
beloning van hen, die vrij zijn van
afgunst.
De voorzitter van de Cubaanse commu
nistische partij, dr. Juan Marinello Vidau-
retta, heeft gisteren per vliegtuig Cuba ver
laten, enkele uren nadat de politie van dat
land opdracht had gekregen alle commu
nistische leiders te arresteren. Vidauretta
is vanmorgen per K.L.M. op Schiphol aan
gekomen. Vandaar is hij om tien voor negen
verder gevlogen naar Brussel.
De curator in het faillissement der Del-
dense textielfirma Schrader, Schneider.
Tijert Co. heeft aan het gehele, uit 120
personen bestaande personeel ontslag aan
gezegd. Een deel hiervan is er reeds in ge
slaagd een andere betrekking te vinden.
Tweede
Kamer
1952
Tweede
Kamer
1948
Winst
Verlies
Katholieke Volks Partij
30
32
-
2
Partij van de Arbeid
30
27
3
Anti Revolutionnairen
12
13
1
Christelijk Historische Unie
9
9
V. V. D
9
8
1
Commun. Partij Nederland
6
8
2
Staatk. Geref. Partij
2
2
Kath. Nat. Partij (Weiter)
2
1
1
Partij voor Recht en Vrijheid
Socialistische Unie
jong Conservatief Verbond
Gereform. Politiek Verbond
Middenstandspartij
Het dorpje Rittliem in Zeeland opende
de rij der gemeenten, die hun stem
men hadden geteld, om kwart over 6.
Dat was niet zo'n toer, want in dit
plaatsje werden slechts 805 stemmen
uitgebracht. Enschedé kwam het laatst,
namelijk om half één. Tussen deze twee
tijdstippen druppelden de uitslagen
uit de 1011 gemeenten, die ons land
telt, regelmatig binnen.
De einduitslag was tegen een uur be
kend en onmiddellijk daarop kwam de
zetelverdeling het beeld der verkiezingen
vervolmaken. De hoofdstad sloeg een
schitterend figuur met hun snelle uitslag:
Reeds vroeg in de avond, rond acht uur,
kon de eindstand van Amsterdam aan de
dagbladbureaux worden doorgegeven.
Achter de schermen
Toen Woensdagmiddag om vijf uur de
stembureaux gesloten werden, stond de
staf van de ANP-verkiezingsdienst, die vele
maanden aan zorgvuldige voorbereiding
besteedde, klaar om de resultaten der tel
lingen bijeen te garen en om te zetten in
uitslagen. Ditmaal werd de transmissie der
resultaten uit het gehele land telegrafisch
naar de PTT-kantoren Rotterdam en Den
Haag doorgégeseind Ongeveer 1000 cor
respondenten in den lande stonden bij de
gemeentelijke centrales gereed om het
cijfermateriaal naar het ANP te telegra
feren.
Op die manier vloeiden de gegevens
regelmatig binnen. De in dit kantoor aan
wezige leden van de ANP-verkiezingsdienst
verwerkten de gegevens, ponsten ze in
seinbanden en na controle ratelden de
telexontvangers in alle courantenbureaux
het laatste verkiezingsnieuws uit.
Voor het eerst in de geschiedenis van de
ANP-verkiezingsdienst werd bij wijze van
proef gebruik gemaakt van een Hollerith -
installatie voor het verwerken der resul
taten. Bij dit systeem worden de resultaten
met gaatjes in kaarten geponst. Geheel
automatisch „rekenen" grote machines dan
in razende vaart de gewenste sommen uit
en geven de antwoorden op papier. De
ANP-verkiezingsdienst genoot voor deze
proefneming de gastvrijheid van het Be
drijfschap Vee en Vlees, dat over een Hol-
lerith-installatie beschikt.
Deze proef had het voordeel, dat men de
onafhankelijke berekeningen van mens en
machine kon vergelijken.
Om negen uur 's avonds waren de resul
taten van achthonderd der 1011 gemeenten
reeds door de ANP-verkiezingsdienst
wereldkundig gemaakt.
De Japanse politie heeft meegedeeld, dat
Woensdag bij 22 communistische demon
straties in het land 45 politiemannen zijn
gewond. De meeste demonstranten waren
volgens de politie Koreanen die demon
streerden ter gelegenheid van het feit, dat
twee jaar geleden de Koreaanse oorlog uit
brak.
Het kabinet van de Koningin deelt
mede: Woensdag hebben de ministers en
de staatssecretarissen aan de Koningin ver
zocht hun ontheffing te willen verlenen uit
het door hen bekle'de ambt. De Koningin
heeft dit verzoek in overweging genomen
en de ministers en de staatssecretarissen
uitgenodigd inmiddels al datgene te blijven
verrichten dat zij in 's lands belang nood
zakelijk achten.
(Van onze correspondent in Parijs)
Politieke kringen in Parijs verwach
ten, dat de Franse regering zeer bin
nenkort een officieel voorstel zal doen
tot het organiseren van Europese ver
kiezingen. Die verkiezingen zullen het
aanzien moeten geven aan een écht
Europees parlement, waarvan de leden
dus direct door de Europese volkeren
zullen worden aangewezen zulks in
tegenstelling dus tot de Assemblée
van Straatsburg, waarvan de leden uit
de nationale parlementen worden ge-
recruteerd en wier bevoegdheden ver
der maar uiterst beperkt zijn.
Dit nieuwe initiatief van minister Schu
man is gisteren in de Franse ministerraad
Minister-president dr. Drees stond geduldig in een lange rij op zijn beurt te wachten
bij het stembureau aan de Beeklaan te Den Haag om zijn stem uit te brengen.
's-GRAVENHAGE De Regeringsvoorlichtingsdienst deelt mede dat de minister van
Financiën, prof. mr. P. Lieftinck, aan de Koningin heeft verzocht hem reeds met in
gang van 1 Juli ontheffing uit zijn ambt te willen verlenen. Verwacht mag worden
dat de Koningin dit verzoek zal inwilligen en dat de minister-president, dr. W. Drees,
ad interim zal worden belast met de portefeuille van Fmanciën. Inmiddels heeft de
Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling te Washington de benoeming be
kend gemaakt van prof. Lieftinck tot speciaal vertegenwoordiger van de Wereldbank
in Turkije en wel met ingang van 1 Juli. Op die dag zal prof. Lieftinck naar Washing
ton vertrekken voor het voeren van besprekingen op het hoofdkantoor van de Wereld
bank, welke besprekingen enige weken zullen duren. Daarna zal hij naar Ankara-
vertrekken.
Prof. Lieftinck zal optreden als adviseur
van de Turkse regering inzake de uitvoe
ring van ontwikkelingsprojecten, die dooi
de Wereldbank worden gefinancierd, als
mede inzake financiële en economische
vraagstukken, die verband houden met de
economische ontwikkeling van Turkije.
In de loop van 1950 heeft een missie met
een gezamenlijke opdracht van de Turkse
regering en de Wereldbank een diepgaand
onderzoek ingesteld naar de Turkse eco
nomie en aanbevelingen gedaan met be
trekking tot ontwikkelingsplannen op lange
termijn. De Wereldbank heeft reeds le
ningen aan Turkije verstrekt voor een to
taal bedrag van 50,6 millioen dollar ten
behoeve van havenvoorzieningen, voor de
aanleg van water- en hydro-electrische
werken in de Seyhan-rivier en voor deel
neming in het kapitaal van de industriële
ontwikkelingsbank, die in 1950 werd op
gericht ter bevordering van kleine en
middelgrote industrieën.
Prof. Lieftinck was reeds van 1946 af een
van de „governors" van de Wereldbank.
In politieke kringen te Djakarta waar
men het verloop van de verkiezingen in
Nederland met de grootste aandacht heeft
gevolgd was men Donderdag na het be
kend worden van de einduitslag, nog voor
zichtig met het trekken van conclusies uit
het verrassende verloop der stemming.
Men was niet pessimistisch met betrek
king tot de te verwachten houding jegens
Indonesië. Men hoopt namelijk, dat de
Partij van de Arbeid als een gevolg van
haar winst, in de coalitie haar opvattingen
iets nadrukkelijker zou kunnen doen gel
den, terwijl anderzijds, door het afvloeien
van extreme invloeden uit de Katholieke
Volkspartij naar de aanhang van de heer
Weiter, het politieke gedrag van de KVP
gunstig zou kunnen worden beïnvloed.
Hieraan werd toegevoegd, dat de ach
teruitgang van de Anti-Revolutionnairen
en de vooruitgang van wat men noemde
„De Pór'ij van Stikker" redenen zijn tot
een voorzichtig optimisme, aldus de ge
raadpleegde Indonesische kringen.
voor het eerst door hem toegelicht. Men
herinnert er aan, dat vorige week Zater
dag de minister van defensie, Pleven, in
de Franse kamer heeft gezegd, dat Frank
rijk de constitutie van een werkelijk re
presentatief Europees parlement als een
zijner voornaamste doelstellingen be
schouwt.
De reden, waarom Frankrijk juist op dit
moment dit verreikende voorstel wil doen,
hangt nauw samen met de impasse, waarin,
in Duitsland zowel als in Frankrijk, de
kwestie van het Europese leger dreigt te
geraken. Zonder opzienbarende nieuwe
perspectieven zal, zo meent men in Parijse
regeringskringen, het Duitse, noch het
Franse parlement tot ratificatie van het
E.D.G.-verdrag willen geven.
Ook andere geschilpunten tussen beide
regeringen in het bijzonder de Saar-
kwestie zouden, zo wordt hier gemeend,
alleen op een hechtere Europese basis kun
nen worden opgelost.
Men hoopt dus. dat niet dit ingrijpende
voorstel zal kunnen worden bereikt, dat
de wat bedompt geworden atmosfeer in
verschillende Europese landen weer wat
zal kunnen worden opgeklaard. Ofschoon
men in regeringskringen nog geen détails
heeft gegeven over de stap, die thans zal
worden ondernomen, gelooft men, dat
minister Schuman van plan is om er bij
de andere Europese regeringen op aan te
dringen, gevolg te geven aan de resolutie,
die onlangs in de Assemblée te Straatsburg
werd aangenomen. Hierin werd de nood
zaak uitgesproken een vergadering bijeen
te roepen, die ook zou moeten worden be
last met de opstelling van een Europese
grondwet en de voorbereiding van alge
mene verkiezingen, die in 1953 in geheel
Europa plaats zouden moeten vinden.
Het is niet onmogelijk en zelfs waar
schijnlijk dat op de komende minister
conferentie over het Schumanplan, die
deze maand of uiterlijk begin Juli
in Parijs zal worden gehouden, Frankrijks
minister van Buitenlandse Zaken zijn
ambtgenoten met dit Franse voornemen
officieel in kennis zal stellen.
WARMER
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Don
derdagavond tot Vrijdagavond, opge
maakt om 10 uur:
Aanvankelijk droog en vrij zonnig
weer, maar tegen morgenavond kans
op regen- of onweersbuien. Zwakke tot
matige wind hoofdzakelijk tussen Zuid
en West. Warmer.
27 Juni
Zon op 4.22 uur, onder 21.04 uur.
Maan op 9.32 uur, onder 23.29 uur.
Hoog en laag water in IJmuiden
Donderdag 26 Juni
Hoog water: 6.06 en 18.28 uur.
Laag water: 1 48 en 14 02 uur.
Vrijdag 27 Juni
Hoog water: 6.40 en 19.02 uur.
Laag water: 2.20 en 14.35 uur.
