Beweringen van Menten onbewezen
beschuldigingen genoemd
In zaak-Schallenberg kan
onderzoek worden gesloten
3
Ruil
Rapport van Kamercommissie
Gerechtelijk vooronderzoek in de
diefstal-zaak is veel te laat ingesteld
De radio geeft Woensdag
Schrijver Dirk Coster
ereburger van Delft
Commissie hekelt
samenwerking
bij politie
Denen leveren tanker
aan Sovjet-Unie af
PANDA EN DE VERDWIJN-MACHINE
^cck ió het zo
r~
DINSDAG 8 JULI 1952
2
7 DE GRAAF
Standpunt gevraagd
ten aanzien van
Europese eenwording
De Vaste Commissie voor Privaat- en
Strafrecht uit de Tweede Kamer heeft ver
slag uitgebracht over het in haar handen
gestelde dossier in zake diefstal ten na
dele van P. N. Menten te Aerdenhout.
Zij heeft het uitsluitend als haar taak
beschouwd na te gaan, of het onderzoek,
dat in deze zaak tot nu toe is ingesteld,
voldoende is geweest. Van deze tweede
zaak is het dossier aan de commissie over
gelegd.
De klacht van Menten had betrekking
op de vermissing van gelden en goederen
ter waarde van rond 3.500.000.
De commissie doet uitvoerig mededeling
van het officiële onderzoek, dat na deze
klacht is ingesteld. Naast deze officiële on
derzoekingen heeft Menten door zijn advo
caten ook particuliere recherches doen
verrichten. Allerbei gegevens daaromtrent
bevinden zich eveneens in het dossier.
Menten is teleurgesteld over het negatieve
resultaat van het onderzoek. Hij heeft niet
alleen aan dit gevoelen uiting gegeven,
maar hij heeft daaraan, onder meer in een
brief van 6 Mei 1952 aan de Kamercom
missie, een reeks van beschuldigingen toe
gevoegd tegen de Bloemendaalse politie
ambtenaren, die de zaak hebben onder
zocht, en tegen de rechter-commissaris.
Zijn beweringen komen hierop neer, dat
zijn arrestatie door de B.S. is geschied met
de vooropgezette bedoeling om de weg vrij
te maken ten einde hem te beroven van
een groot deel van zijn vermogen, dat de
Bloemendaalse inspecteur van politie hier
in de hand heeft gehad, dat deze daarom
het onderzoek opzettelijk heeft doen mis
lukken, dat allen, die bij de diefstal be
trokken zijn, daarover zwijgen om elkaar
te dekken, dat de Bloemendaalse politie in
de kwestie van de vier schilderijen mede
plichtig is aan diefstal en een vals proces
verbaal heeft opgemaakt, dat de rechter
commissaris nooit de bedoeling heeft ge
had de zaak ernstig te onderzoeken, maar
in tegendeel zijn best heeft gedaan om
haar in de doofpot te stoppen.
Menten heeft deze bewering ten aan
zien van de rechter-commissaris reeds uit
gesproken in een brief aan deze van 18
November 1950, nadat hij gedurende drie
dagen zeer uitvoerig gehoord was. Hij is
onmiddelijk daarop op advies van een
zenuwarts naar een kliniek vertrokken
voor een volstrekte rust van drie maan
den. Bij zijn volgende verhoor, op 1 Mei
1951, heeft hij uitdrukkelijk verklaard de
genoemde brief in te trekken. Tot grote,
verwondering van de commissie heeft hij
echter een afschrift van deze ingetrokken
brief aan de commissie toegezonden, als
bijlage van zijn brief van zijn brief van
6 Mei 1952.
De commissie heeft de mogelijkheid
overwogen, dat uit het onderzoek in de
beide met elkaar samenhangende zaken
tegen de oud-raadsheer-commissaris en
tegen de journalist aanwijzingen zouden
kunnen worden geput, welke een nieuw
licht werpen op de diefstal en op het on
derzoek in de diefstalzaak. Zij heeft de
minister van Justitie daarom verzocht
haar ook deze beide dossiers ter inzage te
geven. De minister heeft haar daarop ter
vertrouwelijke kennisneming niet alleen
de beide genoemde dossiers doen toeko
men, maar ook het gehele dossier in de
politieke zaak tegen Menten zelf.
Ten aanzien van het onderzoek naar de
diefstal, gepleegd in Mei 1945, bevatten
deze drie verdere dossiers geen nieuwe
aanwijzingen van enig belang. Ten aanzien
van het onderzoek naar de kwestie van
de vier schilderijen bevatten deze dossiers
enig nieuws, doch ook maar weinig.
Conclusies
De conclusies der commissie zijn:
Uit niets blijkt, dat er een vooropgezette
bedoeling heeft bestaan, bij wie ook, om
Menten te beroven.
Het was onjuist, dat in October 1945
met de leiding van het onderzoek naar
beweerde ten nadele van Menten gepleegde
diefstallen is belast een ambtenaar van de
gemeentepolitie te Bloemendaal, die als ge-
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.18 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Platen.
10.00 Boekbespreking. 10.05 Morgenwijding.
10.20 Voor de vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Or
gel. 12.30 Weerbericht. 12.33 Voor het platte
land. 12.38 Pianoduo. 12.55 Kalender. 13.00
Nieuws. 13.15 Gevariëerde muziek. 13.35
Platen. 14.00 Gesproken portret. 14.15 Gro
ninger Orkestvereniging. 15.00 Kinderkoor.
15.20 Vierhandig pianospel. 15.30 Voor zie
ken. 16.05 Voor dë jeugd.. 17.15 Dansmuziek.
17.40 Ronde van Frankrijk. 17.50 Regerings
uitzending: „Dierenverhalen uit Toradja-
land". 18.00 Nieuws. 18.20 Actualiteiten.
18.30 Lichte muziek. 19.00 Lezing. 19.20 Pla
ten. 19.30 Voor de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Politiek commentaar. 20.15 Opera-muziek.
21.10 „Aetherforum". 21.50 Platen. 22.15 „Tus
sen luitseraar en spreker", causerie. 22.30
Piano. 23.00 Nieuws. 23.15 „George Gersh
win", een micro-foto. 23.50-24.00 Platen.
HILVERSUM IÏ, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen.
7.45 Woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.19
Gewijde muziek. 8.45 Platen. 9.00 Voor zie
ken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Platen.
10.30 Morgendienst. 11.00 Platen. 12.00 So
praan en piano. 12.30 Weerbericht. 12.33
Viool, cello en piano. 12.59 Klokgelui. 13.00
Nieuws. 13.-15 Protestants Interkerkelijk
Thuisfront. 13.20 Marinierskapel. 14.00 Pla
ten. 14.45 Voor meisjes. 15.00 Platen. 15.40
Clavecimbel. 16:00 Voor de jeugd. 17.20 Or
gel. 17.50 Militair vraaggesprek. 18.00 Nieuws
18.15 Viool en piano. 19.00 Christelijk Ver
enigingsleven. 19.15 Boekbespreking. 19.30
Platen. 19.40 Radiokrant. 20.00 Nieuws. 20.10
Gevariëerde muziek. 20.30 „De leeuw
klauwt", hoorspel. 21.30 Platen. 21.45 Ka
merorkest en solist. 22.30 Internationaal
Evangelisch Commentaar. 22.40 Platen. 22.45
Overdenking. 23.00 Nieuws. 23.15-24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 12.50 Koersen 12.55 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15 Hammondorgel. 13.30 Platen. 13.45
Hammondorgel. 14.00 Symphonie-orkest.
14.50 Platen. 15.00 en 16.00 Platen. 17.00
Nieuws. 17.10 Dansmuziek. 17.30 Klankbeeld
17.40 Dansmuziek. 17.50 Boekbespreking.
13.00 Zang en voordracht. 18.30 Voor solda
ten. 19.00 Nieuws. 19 40 Platen. 19.50 Cause
rie. 20.00 Orkest. 20.45 Platen. 21.15 Verzoek
programma. 22.00 Nieuws 22.15 Piano. 22.55-
23.00 Nieuws.
wezen arrestatie-officier bij de B.S. aldaar
mede-verantwoordelijk geacht zou kun
nen worden voor onregelmatigheden, welke
zich hadden voorgedaan, en die in ieder
geval in nauwe relatie stond tot een groep
van personen, onder wie de gezochte daders
zich konden bevinden. Al ware het moei
lijk geweest op dat ogenblik een andere
opsporingsambtenaar te vinden, die ge
acht kon worden de nodige bekwaamheid
te bezitten om een dergelijk omvangrijk
onderzoek te verrichten, niettemin had zelfs
de schijh moeten worden vermeden, dat
het onderzoek door de politie in bevoor
oordeelde handen berustte.
Begrijpelijk, maar nochtans minder juist
is het verder, dat de zelfde opsporingsamb
tenaren, die met het onderzoek in de dief
stalzaak belast waren, ook enkele ver
horen hebben afgenomen in de politieke
strafzaak tegen Menten. Zij hadden dit
moetenoverlaten aan de P.O.D. (later P.
RA..).
Hoewel het dus beter geweest zou zijn,
indien het onderzoek aan anderen opge
dragen ware, hebben de leden van de
Bloemendaalse politie, die met het onder
zoek naar de diefstallen van de grote ver
mogenswaarden waren belast, dit onder
zoek, gelet op de toen bestaande om
standigheden, over het geheel genomen
behoorlijk verricht. Onjuist was het ech
ter, dat zij pas op 22 Januari 1946 een
recherchelijst van de beweerdelijk ont
vreemde goederen hebben doen uitgaan.
Indien zij niet dadelijk een volledige lijst
hiervan hadden kunnen opstellen, hadden
zij een voorlopige lijst kunnen uitzenden.
Onbewezen beschuldigingen
Dat leden van de Bloemendaalse politie
in de kwestie van vier schilderijen mede
plichtig zouden zijn aan diefstal of opzet
telijk een vals proces-verbaal zouden heb
ben opgemaakt, is een onbewezen beschul
diging. De gang van zaken bij de mede
neming van deze schilderijen is echter
onjuist geweest. De politie had zich, zeker
toen Menten zelf onbereikbaar was, dienen
ter onthouden van elke interventie. Zij
had er mee moeten volstaan aan de bij deze
kwestie betrokken Pool het huis van Men
ten aan te wijzen.
Uit niets blijkt, dat er machten bestaan,
die de dieven dekken of die deze zaak in
de doofpot willen stoppen. Zowel ten aan
zien van de Bloemendaalse politie als ten
aanzien van de Haarlemse rechter-com
missaris aarzelt de commissie niet, de be
weringen van Menten, die hierop betrek
king hebben, als onbewezen verdachtma
kingen te qualificeren.
Indien de vraag gesteld wordt, of de als
gestolen aangegeven grote vermogenswaar
den op het ogenblik van Mentens arrestatie
inderdaad en in de door Menten gestelde
omvang in het huis van Menten aanwezig
waren, moet hierop geantwoord worden,
dat dit niet bewezen is. Dat de politie de
mogelijkheid van het in veiligheid brengen
van goederen door Mentens familie of
vrienden tijdens of zelfs reeds vóór de
periode van huisarrest heeft onderzocht en
dat de rechter-commissaris met deze mo
gelijkheid rekening heeft gehouden, mag
men hun niet verwijten, integendeel.
De bewaking heeft te wensen gelaten.
Mede daardoor is het niet uitgesloten, dat,
indien de als vermist aangegeven goederen
werkelijk gestolen zijn, dit is gebeurd door
geheel buiten de B.S. staande personen, die
gemakkelijk het huis konden binnen
dringen.
Er zijn tijdens deze bewaking kleinig
heden gestolen. Voor zover de daders daar
van bekend zijn, betreft het echter zaken
van zo ondergeschikte betekenis, dat een
vervolging geen zin zou hebben. De dief-
ADVERTENT1E
Als eerste in Haarlem brengen wij de
nieuwste Frans©
haarverf-methode
in alle tinten.
Zeer snelle behandeling vanaf 5.
Mislukkingen uitgesloten.
Molendijk's Kapsalons
Santpoorterplein 1 - Tel. 19706 Haarl.
stal van tapijten in de nacht van 10 op
11 Augustus 1945 en het medenemen van
vier schilderijen op 24 December 1946 vie
len na de bewakingsperiode.
Het onderzoek door de rijksrecherche,
waarop door Menten nimmer aanmerking
is gemaakt, is voor zover uit de stuk
ken kan blijken eer minder goed dan
beter geweest dan dat van de Bloemen
daalse politie.
Het onderzoek van de Haarlemse rechter
commissaris is voortreffelijk en zeer vol
ledig geweest. Hieraan doet niet af, dat bij
het gerechtelijk vooronderzoek tegen de
oud-raadsheer-commissaris en de joiuna-
list nog wel een enkele getuige over met het
diefstalonderzoek samenhangende, punten
is gehoord, die de Haarlemse rechter-com
missaris niet gehoord heeft. De commissie
kan niet nalaten voor zijn onderzoek haar
grote waardering uit te spreken. Zij heeft
daarop geen enkele ernstige aanmerking,
ook niet na lezing van Mentens geschriften.
Gerechtelijk vooronderzoek
te Iaat ingesteld
Het is te betreuren, dat pas op 30 Augus
tus 1950 een gerechtelijk vooronderzoek in
de diefstalzaak is ingesteld. Daargelaten
of zulk een onderzoek niet reeds had moe
ten zijn gevorderd dadelijk na de onthef
fing van de Bloemendaalse politieambtena
ren van de hun verleende opdracht, had
hiertoe in elk geval in een veel vroeger
stadium moeten zijn overgegaan dan ge
schied is, zeker toen bleek, dat ook het
onderzoek van de rijksrecherche niets op
leverde. Het ligt voor de hand, dat ook de
meest consciëntieuze en bekwame rechter
commissaris in een zaak als deze na een
tijdsverloop van meer dan vijf jaar nau
welijks meer een vruchtdragend onderzoek
zou kunnen verrichten. Uiteraard zijn na
een zo lange tijd de belangrijkste sporen
van eventuele verdachten uitgewist. Boven
dien waren bij het begin van het gerechte
lijk vooronderzoek verschillende getuigen
overleden.
Of een vroeger onderzoek door de rech
ter-commissaris wèl tot een beter resul
taat zou hebben geleid, is niet te zeggen.
De kans daarop is, gelet op alle reeds eer
in dezé zaak ingestelde onderzoekingen,
ongetwijfeld niet groot. Niettemin had het
aanbeveling verdiend eerder met een ge
rechtelijk vooronderzoek te beginnen.
Het bestaan van een „muur", die niet te
doorbreken zou zijn en waardoor elk on
derzoek tot mislukking gedoemd zou wezen,
is niet aannemelijk. De talloze personen,-
die bij de arrestatie van Menten en bij de
bewaking van zijn huis betrokken zijn ge
weest, zijn voor een deel inmiddels over
geheel Nederland en ver daarbuiten ver
spreid. Dat indien de stelling van Men
ten over een vooropgezet plan tot beroving'
juist mocht zijn na een zo uitgebreid
en deskundig onderzoek niemand van hen
ook maar een enkele aanwijzing zou heb
ben losgelaten, is in elk geval onwaar
schijnlijk.
Het nieuwe Egyptische kabinet na zijn beëdiging door Koning Faroek. Vierde van
links op de eerste rij is de eerste minister Hoessein Sirry Pasja.
ADVERTENTIE
WlfjJUC, RIJWIELEN
KUVElJPAWCyyEG 2*. HAARLEM
Model No- 8 Remnaaf 170.jj
In een buitengewone zitting van de ge-
meentex-aad van Delft is de letterkundige
Dirk Coster gistermiddag gehuldigd ter
gelegenheid van zijn 65ste verjaardag. Uit
waai-dering voor wat hij voor de stad heeft
gedaan werd hem het ereburgerschap aan
geboden, als blijk waarvan hem de gouden-
erepenning der stad en de daarbij beho
rende oorkonde werden ovex-handtgd.
De raadsvergadering werd door ver
scheidene genodigden bijgewoond. Aanwe
zig wax-en de heren prof. dr. W. J. M. A.
Asselbergs (Anton van Duinkerken), Jan
Engelman, Aai-t van Dobbenburgh, dr. P.
H. Ritter, Godfried Bomans, Otto B. de Kat,
Jan Mens, Top Naeff en vele anderen. Ook
de burgemeester van Rotterdam, mr. G. E.
van Walsum, oud-bux-gemeester van Delft,
was aanwezig.
Loco-bui-gemeester J. A. Lausberg open
de de vergadei-ing en gaf daarna het woord
aan de stadsarchivaxls D. P. Oosterbaan,
die de betekenis van Dirk Coster voor
Delft schetste. Na de aanvaarding van de
eretekenen sprak de heer Coster een uit
voerig dankwoord. Nadat nog gesproken
was door mr. G. E. van Walsum en Anton
van Duinkex-ken werd een drukbezochte
receptie gehouden.
Op 11 Januari 1952 deed de minister van
Justitie het dossier, betrekking hebbende
op het onderzoek naar het overlijden van
F. Schallenberg, wiens lijk op 14 Septem
ber 1949 gevonden werd in een vijver te
Den Haag, aan de vaste commissie voor
privaat- en strafrecht uit de Tweede Ka
mer toekomen ter vertrouwelijke kennis
neming.
De bestudering van dit dossier heeft bij
de commissie de indruk gewekt, dat het
aanvankelijke opsporingsondex-zoek van de
gemeente-politie niet gebleven is beneden
hetgeen men daarvan redelijkerwijze mocht
verwachten. Men moet hierbij bedenken,
dat er bij het vinden van het lijk geen aan
wijzingen voor moord aanwezig waren.
Toen echter na korte tijd in bepaalde krin
gen het gevoelen naar voren werd ge
bracht, dat levensberoving door anderen
niet uitgesloten moest worden geacht, en
toen daarvoor bepaalde redenen werden
aangevoerd, heeft het onderzoek geleden
onder gebrek aan coördinatie. Het dossier
maakt dientengevolge een verwarde in
druk. Geen van de verschillende onderzoe
kingen heeft echter geleid tot het verkrij
gen van concrete aanwijzingen voor moord.
Het is naar het oordeel der commissie te
betreuren, dat eerst op 23 April 1951 dus
ruim anderhalf jaar na het oyerlijden van
Schallenberg, tot vordering van een ge
rechtelijk vooronderzoek is overgegaan.
Reeds de omstandigheid, dat in dat tijdvak
door verschillende politie-ox-ganen onder
zoekingen waren ingesteld, had het eer
vorderen van een gerechtelijk vooronder
zoek, waarbij deze onderzoekingen hadden
kunnen worden gecoördineerd, - niet alleen
gewettigd, doch. zelfs vereist.
Vat men het onderzoek als één geheel op,
dan kan de commissie niet nalaten als haar
indruk uit te spreken, dat het leemten ver
toont en dat het haar dus niet geheel be
vredigt. Niettemin acht zij het, nu inmid
dels bijna drie jaren sedert het overlijden
zijn verstreken, nutteloos het onderzoek te
heropenen. Waren er concrete aanwijzingen
in de een of andere richting verkregen, dan
zou men deze sporen ongetwijfeld alsnog
moeten volgen. Dit is echter niet het geval.
Het spreekt vanzelf, dat de politie haar
aandacht op deze zaak gevestigd zal moe-
KOPENHAGEN, (Reuter) De Deense
regering heeft besloten geen stappen te
ondernemen om aflevering aan de Sovjet-
Unie van het in Denemarken gebouwde
tankschip te verhinderen. De leiders van
de vijf grote politieke partijen in het
Deense parlement hebben Maandagochtend
op een bijeenkomst met de regering er mee
ingestemd, dat het schip op de gewone wijze
zal woi-den overgedragen.
De Amerikaanse ambassadeur in Kopen
hagen is Maandagmorgen van dit besluit op
de hoogte gebracht.
Het contract voor levering van het tank
schip werd in 1949 getekend, drie jaar
voor de Amerikaanse wet van kracht wex-d,
volgens welke de president Amerikaanse
hulp aan landen, die strategisch belang
rijke goederen naar Rusland of „zijn sa
tellietstaten" zenden, kan stopzetten.
83. Terwijl alle aanwezigen vol angstige
spanning hun adem inhielden, schreed Jo
ris Goedbloed plechtig met zijn onzichtbare
vracht naar de gereedstaande handkar; en
toen hij zich langzaam voorover boog be
greep iedereen, dat hij de Verdwijn-
Machine nu had neergezet en dat dus het
eerste gedeelte van het vervoer geslaagd
was zonder dat Joris er bij kwam te ver
dwijnen. Menigeen schreef dit succes na
tuurlijk toe aan de beschermende kleding,
die Joris droeg (in de vorm van een mar
garinedoos). Aangezien de aanwezige mili
tairen weinig of geen margarinedozen in
hun uitrusting hadden, bleven zij op een
veilige afstand, want niemand had zin om
te verdwijnen door zich in het bereik van
het verschrikkelijke apparaat te begeven;
maar dat nam niet weg dat enkele regi
menten onverschrokken een erewacht be
trokken, waarlangs Joris met zijn handkar
kon schrijden toen hij zich nu op weg be
gaf. „Vaartwel, goede vrienden," aldus
sprak hij de wakkere soldaten toe, terwijl
hij zich in beweging zette. „Gij hebt mij
trouw bescherming verleend en gaarne had.
ik nog wat langer in uw midden ver
wijld. Dit alles klonk een weinig ge
dempt, aangezien hij door het gat in de
electronisolerende asbest-kleding moest
spreken, maar niettemin ging hij op ont
roerde toon voort: „Eenzaam zal ik mij
thans langs de wegen voortspoeden tot ik
een veilige bergplaats voor de Verdwijn-
machine gevonden heb, en laat mij dit
smeek ik u alléén deze gevaarlijke zen
ding volbrengen! Dat geen uwer zich in
het gevaar begeve door mij te volgen! Roep
uit, in navolging van de Denkers der Oud
heid: „Sic transit corpus delicti", of wel:
„zie zo, die zijn wij kwijt" en gedenk
mij vriendelijk wanneer ge me nimmer
meer mocht zienAch had slechts
de minister mij geen chèque voor 738964
ducaten gegeven dan zou ik hier mogen
blijven om het kalme leven van een rustig
geleerde te slijten....". En zo pratend
bereikte hij de uitgang van het kamp,
waarna men hem in de verte steeds kleiner
en kleiner zag worden. „Arme Joris!",
dacht Panda bezorgd. „Als hij maar niet
verdwijnt! Hij heeft een zware taak op
zich genomen!" Toen wist Panda nog niet,
dat hemzelf nog een zwaardere taak wacht
te
ten houden, omdat het geenszins uitgeslo
ten is, dat te enigertijd nog eens een der
gelijke aanwijzing zal worden gevonden.
Onvoldoende
De commissie kan niet nalaten er bij deze
gelegenheid de aandacht op te vestigen,
dat de organisatie van het opsporings
onderzoek in zaken van grote omvang en
ingewikkeldheid te wensen overlaat.
De samenwerking tussen rijks- en ge
meentepolitie in zulke zaken is niet altijd
voldoende. Betreft het zaken, waarin on
derzoekingen in het gehele land en soms
ook daarbuiten moeten worden ingesteld,
dan draagt de procureur-generaal bij het
gerechtshof, in overleg met de officier van
justitie, het opsporingsonderzoek dikwijls
op aan een van de onder hem ressorterende
rijksrechercheurs. Dit zijn over het alge
meen ervaren politiemannen, doch zij mis
sen soms de noodzakelijke brede kennis
en ontwikkeling, die zij nodig zouden heb
ben om de achtergronden van moeilijke
zaken te overzien. Ook staan zij èn in rang
èn in ontwikkeling vaak achter bij de
ambtenaren der gemeentelijke politie
korpsen, met wie zij ten nauwste en ten
minste op voet van gelijkheid behoren sa
men te werken. Mede daardoor ontstaan
niet zelden wrijvingen, welke aan het on
derzoek niet ten goede komen.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
Het hoofdbestuur der Beweging- van
Europese Federalisten heeft aatl'dr. W.
Drees en de fractievoorzitters yah '[„alle
democratische partijen" een brief gezon
den, waarin gezegd woi-dt dat het „drin
gend gewenst is dat het nieuwe regerings
programma in concrete vorm de houding
aangeeft, welke de komende regering zich
voorstelt ten aanzien van de Europese een
wording in te nemen". Hoewel aangeno
men wordt, dat op het gebied der interna
tionale samenwerkinghet werk van vroe
gere ministeries zal worden voortgezet,
meent het hoofdbestuur niettemin dat een
nadere détaillering van groot nut zou zijn
en elke mogelijk bestaande twijfel op dat
gebied zou kunnen wegnemen.
Als punten, waaraan het regeringspro
gramma aandacht zou moeten schenken,
noemt men het bevox-deren van de spoe
dige inwerkingtreding van het verdrag
nopens de Europese defensiegemeenschap,
het bevorderen van de totstandkoming van
een Eui-opese gemeenschap voor de land
bouw, terzake waarvan de Nederlandse
regering reeds leidinggevende arbeid
heeft vei-richt, het bevorderen van de ver
melde totstandkoming van een Europees
politiek gezag, waarvan de uitvoering nog
kort geleden door de raadgevende verga
dering van de Raad van Europa te
Straatsburg is aanbevolen.
Tenslotte dringt het hoofdbestuur er op
aan, dat met het bovenstaande niet alleen
rekening wordt gehouden bij de vaststel
ling van het regeringsprogramma, doch
ook bij de keuze van de personen, die ï'e-
geiingsverantwoordelijkheid zullen dragen.
In het bijzonder geldt dit uiteraard voor
de keuze van de nieuwe minister van Bui
tenlandse Zaken, zo mogelijk bijgestaan
door een staatssecretaris voor Europese
Zaken. Doch gezien de toenemende invloed
der Europese integratie op onze binnen
landse vraagstukken, aldus besluit de brief,
geldt het eveneens voor de verdeling der
overige portefeuilles"
Tjjdens het hevige onweer van Zondag
avond is schade aangericht in de miniatuur
stad Madürodam in Den Haag. De dx-ie me
ter hoge toren van het model van de Lange
Jan te Middelburg werd vijf meter wegge
slingerd. Ook de spoorweg liep schade op.
De toren met het kostbare miniatuur-caril
lon wordt thans hersteld.
Schorsing. De Franse communistenleider
Charles Tillon is door het ministerie
van Binnenlandse Zaken voor een
maand geschorst als burgemeester van
Aubervilliers, een arbeiderswijk in l^et
Noorden van Parijs. Als reden voor de
schorsing is opgegeven, dat Tilkm ver
leden maand de gemeente-ambtenaren
van Aubervilliei-s heeft opgewekt te
staken uit protest tegen de arrestatie
van Jacques Duclos. Auguste Gillot,
communistisch burgemeester van Saint-
Denis, een andere Farijse voorstad, is
eveneens geschorst.
Hanilel. Een groep West-Duitse zakenlie
den, die de vorige maand de economi
sche conferentie te Moskou heeft bijge
woond, heeft' in Oost-Bei'lijn met 'Chi
nese handelsvertegenwoox-digers een
handelsovereenkomst van 150 millioen
roebels gesloten. De West-Duitse
groep is voor handelsdoeleinden -ver
enigd in een naamloze vennootschap
„Ostag", die haar hoofdkantoor in Bonn
heeft, aldus meldt het Oost-Duitse
nieuwsagentschap ADN. De ovéreen-
komst wex-d 25 Juni gesloten. De Duit
sers zullen chemicaliën, machinewerk
tuigen, plastics, electrische installaties
en precisieinstrumenten leveren in ruil
voor erts, sojabonen, eieren en eipro-
ducten, oliën en bont.
Verplichtingen. Finland heeft zijn levex'an-
ties voor herstelbetalingen aan de
Sovjet-Unie thans bijna geheel uitge
voerd en wil tegen eind Augustus met
het gehele programma klaar zijn. Eind
Juni had Finland zijn leveranties voor
98!^ procent uitgevoex-d. Er moeten nog
27 schepen aan de Sovjet-Unie geleverd
worden.
Rust. De staat van beleg op Ceram en
Ambon zal waarschijnlijk nog deze
maand worden opgeheven. Dit hebben
de Indonesische ministers Wilopo en
Roem verklaard bij hun terugkeer in
Djakarta van een bezoek aan deze
eilanden. De veiligheid op Am bón en
Cex-am is goed. De benden zijn zo goed
als uitgeroeid, zeiden zij. Óp Ceram is
een begin gemaakt met de aanleg van
rijstvelden.
Onderzoek. Dr. Horst Pelckmann, een ad
vocaat van de West-Duitse regering,
heeft voor het constitutionele gerechts
hof in Karlsruhe verklaard, dat zeven
van de 13 afgevaardigden van de so
cialistische Rijkspartij in de Bondsdag
gewezen vooraanstaande nazi's zijn. Dr.
Gerhard Krüger, lid van de bestuurs
commissie van de partij, antwoordde
hierop met het verzoek een onderzoek
in te stellen naar het aantal gewezen
nazi's, dat in andere pai-tijen opgeno
men is. Het Hof diende bijvoorbeeld
een onderzoek in te stellen naar de
„Deutsche Partei", een rechtse partij
van Adenauex-s coalitie. -Het Hof zal
moeten uitmaken of de socialistisohe
rijkspartij als on-democratische vex-bo-
den mag-worden.
Uitwijzing. De Italiaanse regering heeft
Julian Stryjköwski, correspondent van
het Poolse nieuwsbureau, verzocht het
land te verlatén. In een desbetreffende
officiële verklaring wordt gezegd, dat
de correspondent reeus cine jaar in het
land is, doch dat hij bij het.verstrijken
van. dé laatste'termijn "niet .óm verlen
ging' van zijn "verblijfsvergunning heeft
verzocht. De mededeling voegtrhier aan
toe, dat Stryjköwski „niet één enkele
maal in staat is geweest eèn bericht te
verzenden, dat ook maar bij benadering
objectief was".
Tegen. JJsland heeft zich uitgesproken te
gen het bijeenroepen van een buiten
gewone bijeenkomst der Algemene Ver
gadering van de UNO tér bespïêking
van de Tunesische kwestie. Hiex-'m'ée is
het aantal landen, dat zich tegenstan
der van een dergelijke actie, zoa'ls voor
gesteld door de Arabische en Aziati
sche staten, heeft verklaard, tot 12 ge
stegen. Tot dusver steunen 22 landen
het voorstel. Zoals bekend zijn voor
het bijeenroepen der algemene verga-
dering 31 stemmen nodig.
Leverancier. Met een export naar Groot-
Brittannië ter totale waarde van
42.489.503 over de eerste vier maan
den van 1952 is Nederland thans Enge-
lands grootste Europese leverancier ge
worden. Leveranties tot en met April
van dit jaar waren 2 'A millioen pond
hoger dan in de eerste vier .maanden
van 1951.
Eis. Het hoofdbestuur van de West-Duitse
liberale partij heeft de benoeming ge-
eist van een minister van Buitenlandse
Zaken, welke functie op het ogenblik
kanselier Adenauer bekleedt. Verder
noemde de vice-voorzitter van de West-
Duitse Bondsdag, dr. Schafer, het nood
zakelijk de ox-ganisatie van de buiten
landse vertegenwoordiging der republiek
snel te voltooien, „ten einde bij de in-
tex-nationale betrekkingen de bux-gerlijke
organisatie niet aan de militaire op te
offeren".
Verdronken. De 30-jarige J. W. Simons uit
Amsterdam is Zondag bij het zwemmen
in het meer Viare-Sjoen in Midden-
Zweden verdronken. Hij maakte met
zijn zuster, broer en neef een tocht per
motor door Zweden. Het gezelschap
had verpozing gezocht aan het meer.
De heer Simons ging baden, geraakte
vijftig meter uit de kant in moeilijk
heden en verdronk. Zijn broer heeft nog
getracht hem te redden, maar het mocht
niet baten.
PIEREWAAIEN, dat pretmaken of door
draaien betekent, heeft niets met wor
men of met wind te maken. Ondanks de
zeer Nederlandse klank van dit woord, zit
er geen enkel Nederlands bestanddeel in.
Het is afgeleid van een Russisch woord,
dat door de Nederlandse ma
trozen uit Archangel is over
gebracht.
Pir of pirsjestvo betekent in
het Russisch een feestmaal en
pirovatj heeft niet alleen de
betekenis van een „feestmaal
houden", maar ook van smul
len, slempen, drinken, pimpe-
ien en (men vergeve mij het woord) van.
zuipen.
Denkt men bij het Nederlandse woord
feestmaal eerder aan iets statigs en plech
tigs, waarbij de blijheid echter geenszins
is uitgesloten, bij het Russische woord
krijgt het meer de betekenis van een orgie.
Uit dit pirovatj is dus ons pierewaaien
voortgekomen, een woord dat weliswaar
niet in een bijzonder gunstige reuk staat
doch dat nu ook weer niet die öaccnanaie
klank heeft die boven geschetst werd. Doch
op een in gepaste geheelonthouding door
gebrachte avond wijst het ook allerminst.
Nu gebleken is dat een typisch Neder
lands geacht woord uit de Russische taal-
schat afkomstig is, lijkt het
niet meer dan billijk, dat we
er iets voor terugnemen. Wel
nu, u kunt vrijwel geen Rus
sische vertelling of Russisch
verhaal lezen, waarin niet ge
sproken wordt van de „samo
var", het typische Russische
theemeubel, dat de sfeer aan
het verhaal schijnt te moeten geven. Zul
len we op deze samovar maar beslag leg
gen, in ruil voor het ons afgenomen woord
pierewaaien?
Neemt u de samovar maar gerust onder
uw arm, want het ding is helemaal niet
typisch Russisch. Het is de oud-Hollandse
theestoof!
Daax-over mox-gen.
(Nadruk verboden).
H. PéTILLON.
