Het aantal aangiften van kinder
verlamming loopt iets terug
Sinds 1 Januari
799 gevallen
De radio geeft Donderdag
T oneelschool-directeur
dagvaardt „Sticusa"
PANDA EN DE SCHAT VAN HET EENZAME EILAND
Piet Post bespeelde
orgel in de St. Bavo
ocU ió liet zo
Kometen
De „Woendi" voor het eerst
in Nederland
Kort geding over de
geweigerde Suriname-reis
Politieman in de
ogen gestoken
Drs. M. Kohnstamm naar
Luxemburg
Deviezenvoorraad steeg
met 92 millioen gulden
Spoorkaartjes ten eigen bate
verkocht
CPN-raadslid van
Amsterdam nam ontslag
Pomp, die door koeien zelf
wordt bediend
Examens
Jachtopziener schoot met
hagel op stroper
Besteller stak brïeven met
geld in zijn zak
Boerderij in Westerlee
afgebrand
Vissend jongetje verloor
evenwicht en verdronk
Kerkelijk Nieuws
Nederlands schip botste
tegen Frans vaartuig
Faillissementen
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1953
Het aantal nieuwe gevallen van kinder
verlamming in Oost-Brabant, Noord-Lim
burg en Zuid-Limburg is dalende. Voor het
eerst is gisteren uit Limburg geeij enkel
nieuw geval gemeld.
De hoofdinspecteur van de Volksgezond
heid, dr. C. Banning te 's-Gravenhage, en
de inspecteur in algemene dienst, speciaal
belast met het toezicht op de besmettelijke
ziekten, dr. G. D. Hemmes te Utrecht, heb
ben verklaard dat voor een paniekstem
ming geen reden bestaat, Er is ook geen
reden voor buitenlanders ons land te mij
den, hetgeen schijnt te zijn voorgekomen
naar aanleiding van een waarschuwing in
een Amerikaans blad.
Dr. Banning zei dat de ziekte verdwijnt
zodra de koude maanden komen. Van 1
Januari tot en met 3 Juni zijn er 98 geval
len geweest, dit in tegenstelling tot vorige
jaren, toen zich in de winter en het voor
jaar vrijwel geen gevallen voordeden. Van
4 Juni tot en met 11 Augustus zijn 701
nieuwe gevallen opgegeven. Op het ogen
blik zijn dus in totaal 799 gevallen opge
geven.
Van het begin af heeft de ziekte zich min
of meer geconcentreerd in Zuid-Limburg,
Noord-Limburg en Oost-Brabant. Midden-
Limburg bleef nagenoeg vrij. Van deze
haarden uit is de ziekte over het gehele
land verspreid. Enige gebieden zijn nage
noeg vrij gebleven. Zoals bij voorbeeld Zee
land en Drente.
Over de wijze van de verspreiding staat
niets vast.
Negen sterfgevallen
Blijkens de opgaven van het Centraal
Bureau voor de Statistiek heeft de kinder
verlamming in de periode van 1 Januari
tot en met Juni negen sterfgevallen tenge
volge gehad. Onder de patiëntjes beneden
vier jaar kwamen geen sterfgevallen voor,
in de groep van 5 tot 14 jaar vier en in de
groep boven 15 jaar vijf sterfgevallen. Be
trekkelijk weinig mensen boven 15 jaar
worden door de ziekte aangetast. Het groot
ste aantal ziektegevallen treft men aan in
de groep van 0 tot 4 jaar.
Het aantal gevallen waarbij zich geen
verlammingen voordoen bedraagt 1 op 5.
In een groot aantal gevallen verdwijnen de
verlammingen. Van de ziektegevallen ein
digen 10 a 15 percent met blijvende en
dan uitsluitend lichamelijke invaliditeit.
„Wij nemen aan, dat het een besmette
lijke ziekte is", zei dr. Bannning, „en wij
adviseren alleen wat het gezonde verstand
bij besmettelijke ziekten aangeeft, wees zo
zindelijk mogelijk op lichaam, voedsel en
huis. Het tweede advies, gebaseerd op een
ervaringsfeit, is: pas op voor oververmoeid
heid. Wanneer oververmoeide kinderen en
volwassenen kinderverlamming krijgen,
heeft deze meestal een ernstig verloop. Ook
bij het kamperen in niet besmette streken
moet geadviseerd worden zich niet te zeer
te vermoeien".
Over de verschijnselen van kinderver-
Dinsdagmiddag is het 5500 ton metende
landingsvaartuig „Woendi" uit Nieuw
Guinea in de haven van Nieuwediep aan
gekomen. Dit is tevens de eerste keer, dat
het schip in Nederland is binnengelopen.
Het is na de oorlog door de Amerikanen
aan de Nederlandse marine overgedragen,
waarna het in Indonesië en Nieuw Guinea
heeft dienst gedaan. Met de „Woendi" zijn
95 opvarenden gerepatrieerd. Zij hebben
allen enkele jaren in Nieuw Guinea ge
diend.
De „Woendi", die een van de grootste
Nederlandse oorlogsbodems is, zal enige
tijd voor onderhoud uit de dienst worden
genomen.
De honderdduizend is er uit
In de heden gehouden trekking van de
Staatsloterij is op het nummer 14560 de
hoofdprijs van 100.000 gevallen. De series
van dit lot zijn verkocht door collecteurs
in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Til
burg.
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Platen. 8.00 Nieuws. 8.15
Platen. 9.30 Voor de huisvrouw. 10.50 Voor
de kleuters. 11.00 Orkest. 11.40 Voordracht.
12.00 Orgelspel. 12.25 In 't spionnetje. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen. 13.20 Concert.
13.55 Hoorspel. 15.00 Voor de zieken. 16.00
Van vier tot vijf. 17.00 Dubbelkwartet. 17.15
Platen. 17.30 Causerie. 17.40 Platen. 17.45
Regeringsuitzending. 18.00 Nieuws. 18.15
Sport. 18.25 Muziek. 19.00 Brief uit Londen.
19.05 Muziek. 19.40 Kunst en cultuur. 20.00
Nieuws. 20.05 Opera. 21.35 Hoorspel. 22.15
Muziek. 22.40 Muziek. 23.00 Nieuws. 23.15
Sport. 23.30 Orkest. 23.50—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 7.30
Platen. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de
huisvrouw. 9.40 Platen. 10.00 Muziek. 10.30
Morgendienst. 11.00 Voor de zieken. 11.45
Platen. 11.50 Causerie. 12.00 Angelus. 12.03
Lunchconcert. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws. 13.20 Platen. 14.00 Orkest. 14.45 Voor
de vrouw. 15.15 Zigeunerkwintet. 15.30 Pla
ten. 15.40 Ensemble. 16.00 Bijbellezing. 16.30
Platen. 17.00 Voor de jeugd. 17.30 Muziek.
18.00 Nieuws. 18.15 Kamerkoor. 18.40 Op de
stelling. 18.50 Platen. 19.05 Levensvragen.
19.20 Liederen. 19.40 Radiokrant. 20.00
Nieuws. 20.10 Zomeravonconcert. (Pl.m. 20.40
Reportage). 21.10 Platen. (Om pl.m. 21.30
't Wespennest). 22.00 Buitenlands overzicht.
22.20 Bariton en piano. 22.45 Avondoverden
king. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Salonorkest. 12.30 Weerbericht. 12.34
Voor landbouwers. 12.42 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15, 14.00 en 14.45 Platen. 15.00 Piano
recital. 15.25 Platen. 16.15 Orkest. 17.00
Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor de kinderen.
18.15 Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.40 Causerie. 19.50 Platen. 20.00
Klankbeeld. 20.20 Verzoekprogramma. 21.00
Voor de vrouw. 21.45 Verzoekprogramma.
22.00 Nieuws. 22.15 CelUoconcert. 22.45—23.00
Platen.
lamming zei dr. Banning dat kleine kinde
ren hangerig worden en koorts krijgen.
Soms treden braken, diarrhee en hoofdpijn
op. Men moet de dokter eerder waarschu
wen dan normaal zou geschieden. Men
moet niet te vlug na de ziekte opstaan, doch
goed „uitzieken". Staat men te vroeg op
dan bestaat de kans op ernstige verlam
ming.
In 1929 was het aantal gevallen per
100.000 inwoners 6.6, in 1930 7.6, in 1938
7.9, in 1939 4.6, in 1941 4.9, in 1943 21.4,
(epidemie te Amsterdam), in 1944 13.4, in
1952 7.9.
Het dagelijks bestuur van de Stichting
Culturele Samenwerking („Sticusa") heeft
destijds besloten, de directeur van de Am
sterdamse Toneelschool, de heer W. Ph. Pos,
voor een jaar naar Suriname uit te zenden,
waar hij gedurende die tijd als leider en
adviseur van het toneelleven zou optreden.
Het algemeen bestuur van „Sticusa" heeft
nu echter geweigerd, dit besluit te bekrach
tigen, op grond van de overweging, dat de
heer Pos medewerker is geweest van com
munistisch georiënteerde bladen in casu
De Waarheid en De Vrije Katheder (welk
laatste blad voor enkele jaren is opgehe
ven).
De heer Pos wenst niet te berusten in
deze gang van zaken en heeft tegen de Sti
cusa een kort geding aanhangig gemaakt,
dat Zaterdagochtend om elf uur voor de
president van de Amsterdamse rechtbank
zal dienen. In dit kort geding zal de Haar
lemse advocaat mr. J. J. P. Tonino optre
den voor de Sticusa, voor de heer Pos treedt
op mr. Th. Ph. van Raalte.
Het Parool meldt over deze kwestie nog,
dat de betrokken officiële instanties hier
te lande, alsmede de procureur-generaal
van Suriname, na ingewonnen inlichtingen
over des heren Pos' antecedenten, hun
goedkeuring gehecht zouden hebben aan
diens reis naar Suriname, waarop de heer
Pos het contract daartoe getekend, en voor
bereidingen voor zijn verblijf in de West
getroffen heeft. Nu het algemeen bestuur
der Sticusa dit contract niet wil aanvaar
den, heeft de heer Pos het genoemde korte
geding aanhangig gemaakt, waarin hij uit
voering van de bepalingen van het contract
eist.
Op 3 Juni ontstond in Doornenburg na
een schuttersfeest een vechtpartij tussen
enige beschonken mannen. Een wacht
meester der rijkspolitie wilde hen schei
den, maar hij werd op de grond geworpen
en ernstig mishandeld. Een der aanvallers
stak hem met de vingers in de ogen. Twee
vechtersbazen stonden gisteren voor de
Arnhemse rechtbank terecht. Tegen hen
werd acht maanden gevangenisstraf geëist,
waarvan drie maanden voorwaardelijk
met twee jaar proeftijd. Bij het eerste bor
reltje dat zij in deze proeftijd drinken,
worden zij in de kraag gepakt, zei de offi
cier van justitie.
Kolen en Staalgemeenschap
Op verzoek van de voorzitter van de
Hoge Autoriteit van de Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal heeft de minis
ter van Buitenlandse Zaken drs. M. Kohn
stamm, chef van de directie Europa aan
het ministerie van Buitenlandse Zaken,
tijdelijk ter beschikking van de Hoge
Autoriteit gesteld. Aan drs. Kohnstamm is
hiertoe met ingang van 15 Augustus een
verlof verleend van zes maanden buiten
bezwaar van 's lands schatkist.
Door de aanhoudende stijging van de
deviezenvoorraad blijft de geldmarkt zeer
ruim van middelen voorzien.
Uit de weekstaat van de Nederlandse
Bank blijkt, dat de aanwas van de devie
zenvoorraad deze keer weer eens aanzien
lijk groter is dan de vorige week. Er is niet
minder dan 92 millioen bijgekomen,
waarmede de netto deviezenvoorraad is
opgelopen tot f 1786 millioen en het bezit
aan goud en deviezen samen ver boven de
3 milliard is gekomen, namelijk op 3111.
De bankbiljettencirculatie is met ruim
50 millioen tot bijna 2900 millioen af
genomen.
De officier van justitie bij de Amster
damse rechtbank heeft wegens verduiste
ring een jaar gevangenisstraf, waarvan
acht maanden onvoorwaardelijk, met af
trek en vier maanden voorwaardelijk met
een proeftijd van drie jaar geëist tegen de
25-jarige B. K. uit Amsterdam. Deze is in
December 1945 in dienst gekomen bij de
Nederlandse Spoorwegen als stationsamb
tenaar. Hem werd ten laste gelegd, dat hij
als lokettist op hel Centraal Station in de
periode Januari 1952 tot en met 15 April
1952 600 retourkaartjes derde klasse Am
sterdam-Den Haag heeft weggenomen en
de opbrengst van de verkochte kaartjes
(ruim 500 stuks) ten eigen bate heeft aan
gewend. Voorts, dat hij zich een bedrag
van 39.65, dat door een hoofdconducteur
werd afgedragen, heeft toegeëigend.
Het bedrag van ruim 2000, waarvoor
de Nederlandse Spoorwegen werd bena
deeld, is later door de vader van de ver
dachte betaald.
De verdediger verzocht de onmiddellijke
invrijheidstelling van zijn cliënt, de recht
bank wees dit verzoek af en zal in deze
zaak op 26 Augustus uitspraak doen.
Het communistische gemeenteraadslid
van Amsterdam, de heer W. van Wijk,
heeft op verzoek van het districtsbestuur
der CPN ontslag uit zijn functie gevraagd.
Genoemd bestuur had bezwaar tegen zijn
privéleven. De heer Van Wijk maakte
sinds 1946 deel uit van de Amsterdamse
gemeenteraad.
Bij Koninklijk Besluit is een wijziging
gebracht in het reglement op het vervoer
van ontplofbare stoffen, waardoor een
nieuw kenteken op de transportmiddelen
voor dit vervoer verplicht is gesteld. Be
halve een rode vlag aan de linkervoorzijde
van het voertuig zal voortaan aan de ach
terkant een figuur moeten worden aange
bracht op wit vlak in rode kleur, voorstel
lende een springende bom.
Nieuwe vinding
Een Duitse uitvinder heeft een pomp met
een holle zwengel geconstrueerd, die door
dorstige koeien zelf kan worden bediend.
Aan het eind van de pompzwengel zit na
melijk een drinkbakje, waarin zich onder
een rooster wat water bevindt. Wanneer
de koe probeert dit water te bereiken wordt
de zwengel omlaag gedrukt en het op deze
manier opgepompte water stroomt in het
bakje. Een contragewicht trekt de zwengel
weer omhoog, zodat de koe het drinkbakje
opnieuw omlaag drukt en water oppompt.
Naar gebleken is, kan het rundvee deze
pomp reeds spoedig heel handig bedienen
en op deze wijze zelfs water van zes meter
diepte omhoog pompen. Op een proefbe
drijf wordt met deze „koeienpompen" nog
geëxperimenteerd en als de proeven slagen
dan is daarmee bereikt dat door helder
drinkwater de gezondheidstoestand van het
vee zowel als de melkwinning gunstig wordt
beïnvloed.
Hoofdakte
Geëxamineerd voor gedeelte A: 8 candida
tes Afgewezen 3 candidaten. Geslaagd de
dames S. B- M. Snijder te Haarlem; D. H. van
Amersfoort te Den Helder; de heren L. Wal-
hout te Lisse; J. K. Hammer te Koog a. d.
Zaan; H. Hooyberg te Oosthuizen.
Geëxamineerd voor gedeelte B: 8 candida
ten. Afgewezen 3 candidaten: Geslaagd de
dames M. E. Sperwer te Haarlem; T. J. M.
Roos te Bloemendaal; de heren J. A. Tempe
laars te Amsterdam; W. C. Teeuwen te Heem
stede; J. P. Tange te Koog a. d. Zaan.
Voor de Arnhemse rechtbank heeft te
rechtgestaan de jachtopziener G. W. V. uit
Mook. Hem was ten laste gelegd op 10
April met een schot hagel de stroper J. J.
uit Groesbeek te hebben gewond.
De officier van justitie zei, dat hier
sprake was van grove schuld. De jacht
opziener heeft niet voldoende rekening ge
houden met de spreidingsmogelijkheden
van de hagelkorrels. Daar mag worden
aangenomen, dat hij in het vervolg voor
zichtiger zal zijn, wilde de officier zich be
palen tot het eisen van vijftig gulden boete
.en een maand hechtenis voorwaardelijk
met een proeftijd van twee jaar.
In het begin van dit jaar bleek herhaal
delijk dat uit brieven, die aan Nijmegena-
ren werden toegezonden, geld verdwenen
was.
Hoe groot het wantrouwen was bij af
zenders van poststukken, bleek uit op
schriften op brieven als „hier zit geen geld
in" en „als er geld vermist wordt, moet
men de dief in Nijmegen zoeken".
Een rechercheur betrapte een 38-jarige
besteller op heterdaad, toen hij een brief
met een niet aangetekende geldzending in
zijn zak stak.
De inmiddels ontslagen besteller stond
thans terecht voor de rechtbank te Arn
hem. Uit zijn verhoor bleek, dat hij vaak
brieven, die geld bevatten, in zijn zak stak.
De officier van justitie eiste tegen de
verdachte drie maanden gevangenisstraf,
waarvan twee maanden voorwaardelijk
met een proeftijd van drie jaar.
Tegen de echtgenote van de besteller, die
door diefstal verkregen geld van haar man
had aangenomen, luidde de eis twee we
ken gevangenisstraf.
De kapitale boerderij van de heer T.
Jansingh in Westerlee is gistermiddag in
vlammen opgegaan. Men ontdekte de brand
toen een sterke rookontwikkeling in een
grote kapschuur, waar grote voorraden
gerst en rogge lagen opgeslagen, werd
waargenomen. Aanvankelijk heeft men nog
getracht het vuur met emmers water te
doven, maar door de sterke wind breidde
de brand zich snel uit. Toen de brandweer
uit Scheemde arriveerde stond deze voor
een zware taak, want ook het woonhuis had
inmiddels vlam gevat. Men slaagde er in
een gedeelte van dit woonhuis te behouden,
maar de boerderij ging in vlammen op.
Slechts de landbouwwerktuigen kon men
in veiligheid brengen.
De oogst ging geheel verloren. De boer
derij was verzekerd. De schade, door verze
kering gedekt, wordt op ruim 80.000 ge
schat. De oorzaak van de brand is vermoe
delijk broei.
In de Binckhorsthaven in Den Haag, ter
hoogte van de Maanweg, is gistermiddag
om kwart over drie de negenjarige A. P.
uit de Koningstraat verdronken. De jongen
was om te vissen op een meerpaal gaan
staan. Blijkbaar heeft hij daar zijn even
wicht verloren. Hij is opgedregd en door
de GGD naar het ziekenhuis Zuidwal over
gebracht. Kunstmatige ademhaling baatte
niet meer.
Geref. berken
Beroepen te Marken R. van Reenen, cand.
te Soestdijk.
Chr. Geref. kerken
Tweetal te Soestdijk, M. Drayer te Drach
ten en J. van Genderen te Zutphen.
Bedankt voor 's Gravenzande M. Vlietstra,
candaat te Hoogeveen.
DE CONFERENTIE TE LUND
De Nederlandse delegatie, die zal deel
nemen aan de conferentie voor geloof en
kerkorde te Lund in Zweden, bestaat uit:
prof. dr. S. F. H. J. Berkelbach van der
Sprenkel (Ned. Herv.), dr. E. Emmen
(Ned. Herv.), mgr. dr. A. Rinkel (Oud-
Katholiek), prof. dr. G. J. Sirks (Remon
strant), prof. P. Boendermaker (Luthers),
dr. H. van der Linde (Ned. Herv.), dr. H.
Berkhof (Ned. Herv.) en dr. J. M. van
Veen, Ned. Hervormd studentenpredikant
te Amsterdam.
Tijdens de conferentie voor geloof en
kerkorde te Lund is er tevens een con
ferentie van de International League for
Apostolic Faith and Order. Aan deze con
ferentie wordt deelgenomen door afgevaar
digden van de katholiek-denkende groepen
in de Anglicaanse en Protestantse kerken
en van de Oud-Katholieken.
Het Hilversums Convent zal worden
vertegenwoordigd door ds. J. M. Gerrit
sen,
c
15. Toen alle in het café aanwezige zee-
lieden kaarten van verborgen schatten
wensten te verkopen, ontstond er een me
ningsverschil dat al spoedig zeer hoog liep;
zó hoog zelfs, dat het meubilair van de
uitspanning in bijzonder korte tijd vernie
tigd werd. Uiteraard strookte dit alles niet
met de bedoelingen van Jolliepop, die
slechts graag op kalme wijze een keuze
had willen maken uit de aangeboden schat
ten, en hij begon dan ook opnieuw om rust
te vragen. „Mijn waarde heer zeerob, joho,"
sprak hij dan ook bedrukt tot de oude
bootsman, „staakt toch dit wansmakelijk
gevecht! Laat ons toch op waardige wijze
tót een oplossing komen!" „Hè? Watte?",
vroeg de bootsman, terwijl hij een stoel
versplinterde op het schedeldak van een
matroos „Ben jij hier nog altijd, vervelen
de bemoei-al? Val me toch niet steeds in
de rede!" „Luister nu toch eens, mijn waar
de!", smeekte Jolliepop, doch de bootsman
was nu door alles heen en scheen de oor
zaak van de vechtpartij geheel vergeten
te zijn. „Help eens een handje, maat!",
riep hij tot de zeeman, die hij juist met
een stoelslag had geveld en deze sprong
bereidwillig weer overeind, met de resten
van het meubelstuk nog om zijn hals, waar
na zij samen de weerloze Jolliepop aan
vatten. „Laten we die namaak-zeeman
even opruimen! Ik wil die vent hier niet
meer zien nu het gezellig wordt!", riep de
bootsman geestdriftig. „Van je ene-tweeë
DRIE!" En bij „drie" vloog Jolliepop
met een sierlijke boog door de achterdeur
naar buiten. „Die vent heeft nog nooit
van zijn leven zelfs maar water gezien",
mompelde de bootsman, terwijl hij een
verse stoelpoot uitzocht om zich weer in
de algemene vechtpartij te mengen. Zijn
laatste opmerking ging echter niet geheel
op. Jolliepop suisde namelijk regelrecht in
een regenton, waarin hij bellen-blazend
onderdook. „Ik vind dat hij te ver gaat
met dat zoeken naar schatten", mompelde
Panda, die hem bezorgd volgde.
Er was Dinsdagavond weer grote be
langstelling voor de gemeentelijke orgel
bespeling in de oude Sint Bavo. Organist
was dit keer Piet Post uit Leeuwarden, een
der candidaten van de internationale im
provisatiewedstrijd, die zoals men weet
begin October voor de tweede maal te
Haarlem zal worden gehouden. Improvisa
tiekunst kwam er tijdens deze bespeling
niet bij te pas. Op dit punt kon het publiek
zich dus deze avond geen idee vormen om
trent de capaciteiten van de tweede Ne
derlandse candidaat voor de „zilveren
tulp", welke sinds verleden jaar in het be
zit is van de Bredase organist Louis Toe
bosch. Maar om goed te kunnen improvi
seren moet men in de eerste plaats goed
kunnen orgel spelen; en Piet Post heeft
deze avond aangetoond dat hij op dit ge
bied zijn man kan staan. Zijn spel gaf de
indruk uit te gaan van een rustige, even
wichtige persoonlijkheid, iemand, die van
zijn technische vaardigheid overtuigt zon
der effectbejag of waaghalzerij.
Reeds de samenstelling van het program
ma wees in deze richting: Psalmvariaties
van Sweelinck, Ricercare en fuga's over
het Magnificat van Pachelbel, Prelude en
fuga van Buxtehude, Bach's varialiecyelus
op het koraal „Ach was soil ich Sünden
machen?" en tenslotte een Concerto van
Taglietti in bewerking voor orgel van
Bachs tijdgenoot Joh. G. Walther alle
maal muziek die op ons barok-orgel de
mooiste kansen krijgt, wanneer de bespe
ler, behalve de onontbeerlijke techniek,
ook zin voor klankstijl bezit. Zeer te waar
deren was de rustige climax die Piet Post
in de reeks der Magnificat-fuga's van Pa
chelbel bracht, uitgaande van een keurige
registratie op het rugpositief naar een
klaar en doorzichtig vol werk. De negen
variaties van Bach volgden elkaar op en
zinrijke klankkleuren met een geleidelijke
climax, die de constructie als geheel stevig
hield. Ook het Concerto van Taglietti
Walther werd binnen de begrenzing van
de baroksfeer gehouden.
Inmiddels gaf deze avond weer eens stof
tot overwegen welk een zeldzaam genot
deze eeuwenoude instelling der openbare
orgelbespelingen in de oude Haarlemse
St. Bavo biedt, concerten die, met pro
gramma en al niets kosten en die de orgel
cultuur toegankelijk maken voor ieder die
wil komen luisteren. En al is het begrijpe
lijk dat dan soms de muziek over de hoof
den van het publiek heen gaat, er zal toch
altijd iets zijn dat ontzag, verinniging en
verdieping van inzicht wekt, al zou het
dan slechts de rijke en geheimzinnige
klank zijn, die zijn echo's vindt in de weid
se tempel. Of al zou men slechts getroffen
worden door de wisselende sfeer van het
eerbiedwaardige gebouw, bij het stervende
licht van de dag dat zijn heerschappij
overdraagt aan het flikkerend schijnsel
der koperen lichtkronen. In die sfeer krijgt
de orgelmuziek haar eeuwigheidswaarde
en wie luisteren wil, kan dit leren beseffen
en er rust en schoonheidsontroering bij
vinden.
„Haarlem, Orgelstad", het moge een der
eretitels van onze oude stad blijven, hoog
gehouden door de Haarlemmers zelf, ge
kend en gewaardeerd in binnen- en bui
tenland. Het feit dat de zomerconcerten in
de kerk zo druk bezocht worden, stemt in
deze verblijdend. JOS. DE KLERK
GIBRALTAR (Reuter-ANP) Het Ne
derlandse motorschip „Japara" van de
Rotterdamse Lloyd is gisterochtend bij
dichte mist in de Straat van Gibraltar in
aanvaring gekomen met het Franse e.s.
„Djenne".
De „Japara", die 9312 ton meet, is met
een groot gat in de boeg de haven van Gi
braltar binnengelopen. Het Franse schip
kreeg zware schade.
De „Japara" was met een lading stuk
goederen op weg van Philadelphia naar
havens aan de Middellandse Zee.
Dertien passagiers van de „Djenne" lie
pen als gevolg van de aanvaring verwon
dingen op. Drie hunner zijn te Tanger in
een ziekenhuis opgenomen.
De arrondissements-rechlbank te Haarlem
heeft op Dinsdag 12 Augustus 1952 geen fail
lissementen uitgesproken.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijst is op 12 Augustus 1952 geëin
digd het faillissement van:
P. Vernout, aannemer van betonwerk, wo
nende te Haarlem. Raamvest 37 rd. Rechter
commissaris mr. H. J. Ferwerda; curator mr.
K- Hugenholtz, advocaat en procureur te
Haarlem.
BAubes,cllikking van de arrondissements
rechtbank te Haarlem d.d. 12 Augustus 1952 is
voorlopig surséance van betaling verleend
aan
A J. Gerritsen, bedrijfsleider/directeur, wo
nende te Haarlem, Koppestokstraat 16, met
benoeming van mr. A. D. P. V. van Löben
Seis, advocaat en procureur te Haarlem, tot
bewindvoerder, terwiji het verhoor van de
schuldeisers is bepaald op Maandag 6 Octo
ber 1952 des namiddags 2 uur.
Vliegramp. Alle twintig passagiers en de
uit vier koppen beslaande bemanning
van een Douglas Dakota van de „Trans-
portes Aereos Nacional" zijn Dinsdag
om het leven gekomen, nadat de machi
ne op een vlucht van Rio Verde naar
Goiania, de hoofdstad van de Brazi
liaanse slaat Goiaz, neerstortte.
Bezoek. De Amerikaanse minister voor het
leger, Frank Pace, is Dinsdag voor een
bezoek aan Joegoslavië te Belgrado aan
gekomen. Morgen zal hij te Kranj in
Slovenië een onderhoud hebben met
maarschalk Tito. Ook zal hij zomeroefe-
ningen van het leger bijwonen. Na Joe
goslavië zal de minister Griekenland en
Turkije bezoeken.
Bekentenis. Zaterdag is in een boerderij te
Guignechien in Auvergne (Frankrijk)
het lijk van een vermoorde boer gevon
den. Zijn 23-jarige echtgenoote bekende
hem te hebben doodgeschoten, omdat
hij haar en haar moeder sloeg. Latei-
bleek echter dat zij geen geweer kon
laden of afschieten, waarop haar 60-
jarige vader verklaarde de moord te
hebben gepleegd. De dochter had be
kend, omdat zij het beste op de boer
derij gemist kon worden, zo verklaarde
hij. Plet onderzoek van de politie duurt
nog voort.
Diensttijd. David Ben Goerion, premier en
minister van Defensie van Israel, zal
Donderdag een wetsontwerp indienen
tot verlenging van de militaire dienst
tijd van 2 tot 21/2 jaar, aldus een rege
ringswoordvoerder.
Wederopbouw. De Belgische regering heeft
besloten de minister van Wederopbouw,
Albert Coppe, die zijn ontslag heeft in
gediend om zitting te kunnen hebben in
het hoge gezagsorgaan van het plan-
Schuman, niet te vervangen. De werk
zaamheden van het ministerie van We
deropbouw zullen verdeeld worden tus
sen het ministerie van Openbare Wer
ken en het ministerie van Volksgezond
heid.
Invitatie. Een groep Oost-Duitse predi
kanten heeft in een door het Oost-
Duitse persbureau A.D.N. gepubliceer
de open brief ds. Niemöller, hoofd van
de Protestantse kerk in Hessen, West-
Duilsland, uitgenodigd in December
het onder communistische leiding
staande vredescongres in Wenen toe te
spreken. Ds. Niemöller is voorstander
van een goede verstandhouding tussen
Oost- en West-Duitsland en tegenstan
der van West-Duitse herbewapening.
Op verzoek van de Russische orthodoxe
kerk bezocht hij onlangs Moskou.
Vermist. Een Duitse lange-afstandzwem-
mer, de 66-jarige Otto Kemmerich,
wordt vermist. Hij poogde om van
Ebsjerg in Denemarken via de tussen
liggende eilanden naar Husum (Slees-
wijk) te zwemmen, een afstand van 200
kilometer. Tegen de adviezen van des
kundigen in had Kemmerich geweigerd
zich door een volgboot te laten bege
leiden. In het betrokken gebied komen
gevaarlijke stromingen voor. Bovendien
stond er Maandag een hoge zee tenge
volge van een sterke wind.
Arrestatie. In Johannesburg zijn Dinsdag
11 leiders van het Indische congres ge
arresteerd op grond van de wet .op de
onderdrukking van het communisme.
Zij zijn later onder borgtocht vrijge
laten. De elf betrokkenen hebben een
werkzaam aandeel gehad in de cam
pagne van niet-blanken tegen de ras
senwetten van de Zuid-Afrikaanse
regering.
Massamoord. Gedurende het weekeinde
heeft een bende een dertigvoudige
moord gepleegd in de dessa Tjikeres,
ten Zuiden van Bandoeng. Zij heeft
daar zonder vorm van proces 30 bewo
ners dier dessa, die weigerden zich aan
te sluiten bij de 300 man sterke bende,
neergeschoten.
Comité's. Het te Peking gevestigde mi
nisterie voor de Openbare Veiligheid
heeft medegedeeld, dat in alle scholen,
fabrieken, regeringsorganisaties en dor
pen in geheel China „veiligheids-
comité's" zijn opgericht, die de be
voegdheid zullen hebben personen, die
van misdrijven of „verkeerde opvattin
gen" worden verdacht, te arresteren.
Zij zullen drie of elf leden tellen. Alle
personen, die zich goed gedragen en
„geestdriftig gestemd" zijn over de
handhaving van de openbare veiligheid
kunnen als comitéleden worden ge
kozen.
Botsing. In Rio Grande, een belangrijke
haven in de Braziliaanse staat Rio
Grande do Sul, is het Dinsdag tot een
botsing gekomen tussen een menigte,
die een politiepost bestormde en de po
litie. Hierbij werden twee personen ge
dood en verscheidene gewond. Er vielen
schoten, toen de menigte poogde ge
arresteerde leiders van een door com
munisten geleide staking bij de open
bare diensten te bevrijden.
OVER de aard der kometen zullen we
het hier niet hebben, doch we willen
slechts in herinnering brengen dat de on
verwachte komst van een heldere komeet
met zijn lichtende staart, in alle tijden
grote indruk heeft gemaakt en dat haar
verschijning aan het firmament werd be
schouwd hetzij als een voorteken van na
derende rampen, zoals oorlog,
hongersnood, ziekten, of de
dood van een heerser, hetzij
als een gunstig teken voor de
uitkomst van een op handen
zijnde veldslag.
De bekendste van de ruim
1600 geboekstaafde verschij
ningen, is wellicht die van v"
de komeet van Halley in 1758. Edmund
Halley assisteerde aanvankelijk de grote
Newton bij het onderzoek naar het gedrag
van de kometen en hij bestudeerde voor
dit doel een groot aantal beschrijvingen
van 24 kometen, welke tussen de jaren
1337 en 1698 waren gezien. De beschrij
vingen van een drietal kometen, die in
1531 door Apian, in 1607 door Kepler en
in 1682 door Halley zelf waren waargeno
men, vertoonden een zo grote overeen
komst, dat Halley daaruit concludeerde
met één en dezelfde komeet te maken te
hebben. Haar omloopstijd moest ongeveer
775 bedragen en Halley deed de voor die
dagen vermetele stap door de herverschij
ning van de komeet in het jaar 1758 te
voorspellen. „Wanneer deze voorspelling uit
komt, is er geen reden aan de terugkeer van
andere kometen te twijfelen", meende hij.
En in beginsel heeft hij gelijk gekregen.
Toen het jaar 1758 begon te naderen, sloe
gen de astronomen ijverig aan het rekenen
en zij kwamen tot de conclusie,dat de ko-
meet weliswaar zou verschijnen, doch dat
er enig oponthoud in het reisprogramma
moest hebben plaats gevonden, wijl de
reuzen-planeten Jupiter en Salurnus de
komeet een einde uit haar baan hadden
getrokken. Deze vertraging was overigens
niet onwelkom, want drie vooraanstaande
wiskundigen waren volle zes maanden
doende om dit geval uit te re
kenen. Zij voorspelden dat de
komeet op 13 April van het
jaar 1759 zich het dichtst bij
de zon zou bevinden en de ster
renwachten maakten zich op
om met hun kijkers het firma
ment met de grootste nauwge
zetheid af te tasten.
Maar, o bittere ironie, het was de astro
nomen niet gegeven de triomf van hun
kennis en scherpzinnigheid in volle teugen
te genieten, want het was de amateur Pa-
litzsch, een kleine boer bij Dresden, die de
komeet in de Kerstnacht van 1758 het eerst
ontdekte. De waardigheid der wetenschap
werd echter glorierijk hersteld, toen bleek
dat de komeet op 12 Maart van het vol
gende jaar de zon het dichtst genaderd
was, wat dus slechts een maand verschil
uitmaakte met de voorspelde datum.
In 1835 en in 1910 werd de komeet van
Halley, zoals zij in den vervolge zou heten,
opnieuw waargenomen. En toen men haar
geschiedenis eens wat nauwkeuriger na
ging, bleek zij op verschillende merkwaar
dige momenten in de menselijke geschie
denis aan de hemelkoepel te zijn versche
nen.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
