Lezing moderne schilderkunst
Over een school en een vloot
Predikbeurten
Velsen
Beverwijk
E. de Kat verklaart
huidige stromingen
5
KERKELIJK LEVEN
De groente- en fruitmarkt
in de afgelopen week
Engels bezoek aan het
Leger des Heils te Haarlem
Haerlems Studenten Gildt
Overzicht wereldbevolking
ZATERDAG 11 OCTOBER 1952
„THE CHAPLAIN SCHOOL" Er bestaat in Amerika een instelling:, die enig: in haar
soort is in de paedagogische wereld. Het betreft een school, die u in New York kunt
vinden, in Fort Slocum. Hier op een eiland, dat alleen maar na een boottocht van
zeven minuten kan bereikt worden, ontvangen de geestelijke verzorgers van de Ame
rikaanse luchtmacht en het Amerikaanse leger bun opleiding, alsmede de militairen,
die behulpzaam zün bü de geestelijke verzorging.
De sfeer van Fort Slocum lijkt veel op
die van een universiteit. Er is een lange
exercitieplaats, omgeven door stenen ge
bouwen, waarin de administratieve werk
zaamheden, lessen, godsdienstoefeningen,
ontspanning plaats vinden en waar ook de
medische dienst gevestigd is.
Het meest indrukwekkende gebouw is
het Geestelijk Centrum, waarin zich vier
kapellen bevinden en een gehoorzaal. De
Protestantse kapel wordt iedere morgen ge
bruikt voor de ochtendwijding, waarmee
het dagprogramma aanvangt. Hier vinden
ook de Zondagse diensten plaats door en
voor veldpredikers. In de R.K. kapel wordt
dagelijks de mis opgedragen door de aal
moezeniers. De andere kapellen zijn be
stem/1 voor de Israëlische eredienst en
hoogliturgische protestantse diensten.
Gemiddeld iedere zes weken studeert een
groep geestelijke verzorgers af. De modern
ste hulpmiddelen zijn bij het onderwijs
aanwezig en de geestelijken leren hoe ze
gebruik kunnen maken van allerlei nieuwe
methoden om hun godsdienstige bijeen
komsten interessanter te maken. Er is een
volledige radio- en televisiestudio, waarin
men gelegenheid heeft zichzelf te zien en
te horen preken, zodat men zijn fouten kan
verbeteren.
Op deze chaplain-school wordt geen
theologisch onderricht gegeven, omdat allen
afgesti&deerd zijn. Protestanten, Rooms-
Katho'.ieken en Israëlieten volgen dezelfde
opleiding; zij eten gezamenlijk en wonen
bij elkaar.
Het is een voordeel, dat de school dicht
bij New York ligt. Fort Slocum ligt op een
plaats, die in een populair liedje genoemd
wordt „Vijfenveertig minuten van Broad
way"; gedurende de weekends kunnen de
studenten naar de kerken in de stad gaan,
waar enkele van de beste predikanten van
Amerika voorgaan. Vele kerken hebben
hun „Hoofdkwartier" in New York, en ver
schillende kerkelijke leiders komen vaak
naar Fort Slocum om met de geestelijken
van hun kerk, die tot veldprediker worden
opgeleid, te confereren.
De chaplainschool heeft ten doel de
geestelijke verzorgers bij leger en lucht
macht de nodige kennis en inspiratie te
geven om hun taak zo goed mogelijk te
vervullen De uitstekende hulpmiddelen,
die de Amerikaanse regering op Fort Slo
cum ter beschikking stelt, zijn een bewijs
van de belangstelling van het Amerikaanse
volk in de Chaplain School en van het ver
trouwen, dat hij aan zijn doel beantwoordt.
De school bestaat reeds 43 jaar.
Paus Pius XII verklaarde in een van de
meest tragische ogenblikken tijdens de
laatste wereldoorlog: „Als wij maar een
vloot tot onze beschikking hadden, zouden
wij vele onschuldige mensen voor ellende
en lijden kunnen behoeden." Sindsdien
heeft hij zich steeds bezig gehouden met
het denkbeeld van een eigen vloot, waartoe
hij, volgens het Lateraanverdrag, als staats
hoofd uitdrukkelijk het recht heeft. Zoals
de Paus, wanneer hij dat wil, er ook een
leger of luchtmacht op na kan houden.
De pauselijke bemoeiingen om een vloot
tot stand te brengen, zijn nu zo ver gevor
derd, dat de eerste schepen gereed zijn om
Het Centraal Bureau van de Tuinbouw
veilingen in Nederland deelt over het ver
loop van de groenten- en fruitmarkten
over de periode van 3 tot 10 October
mede:
De afzet van groenten verloopt zeer be
vredigend. Door de droogte van deze zo
mer blijken in het buitenland de oogsten
geringer te zijn uitgevallen, zodat de ex-
port vlot verliep en de vastere markt der
laatste weken zich kon handhaven.
Voor export naar Frankrijk en Enge
land noteerde de x-ode kool in Noordhol
land f 8f 13, de 100 kg. De herfst-witte
kool deed f 4.50f 5.90 en de succes-witte
f 5f 5.50, met uitvoer naar Frankrijk,
Engeland, Italië en Duitsland. Voor de
savoyekool bestond gex'inge belangstelling.
Gele savoyekool bracht f 5f 8 en groene
savoyekool f 6f 7 de 100 kg. op.
Frankrijk en Zweden trokken de prij
zen van ki-oten aan, hoewel ook naar
Duitsland werd geëxporteex-d. De ronde
kx-oten werden voor f 10.20f 12.10 de
100 kg. verhandeld.
Bij een zeer matig aanbod bracht bos-
peen 1218 ct. per bos op en de waspeen
1219 ct. per kg. Grovere breekpeen no
teerde voor expox't f 10.70f 12.10 de 100
kilogx-am.
Uien trokken deze week in prijs aan.
Naar diverse landen werd geëxporteerd
voor 1519 ct. per kg.
Zweden, Zwitserland en Duitsland koch
ten de bloemkool aan tegen 3040 ct. per
stuk.
Door het slechte weer der laatste weken
daalt het aanbod van voor export ge
schikte bonensoox-ten snel, terwijl de prij
zen aan de hoge kant blijven en sterk
uiteenlopen. Voor prinsessebonen wei'd
f 0.40f 1.29 per kg. besteed, pronkbonen
4063 ct. en spekbonen f 0.60f 1.06.
Kassnijbonen noteerden van f 0.90f 1.19
per kg.
Voor sla werd bij vraag uit Zwitserland
tot 27 ct. per krop geboden, voor het bin
nenland werd tot 11 ct. betaald.
Van de glasproducten loopt de aanvoer
van tomaten en komkommers thans sterk
terug. Bij vraag uit Zweden lopen de
kas-komkommex-s op 80 ct. per stuk;
Duitsland en Zweden neemt de platglas-
komkommers tot 60 ct. per stuk af. Naast
Duitsland en Zweden neemt Zwitserland
ook tomaten af. De prijzen voor de A-
en B-sorteringen lagen tussen de 40 en 63
ct. per kg.
Duitsland en België kochten de ge
schoonde spruiten voor 6080 ct. per kg.
op Maandag, welke prijs op Woensdag is
teruggelopen tot 5562 ct. De ongeschoon-
de spruiten noteerden 2550 ct. per kg.
Prei en knolselderij brachten onveran-
derd 815 ct. per k.g. op.
De Alicante-duiven wei-den deze week
aangekocht voor f 0.70f 0.88 per kg.,
Frankenthaler voor f 0.82f 1 en de Gros
Maroc en Gros Colman voor f 0.73f 0.85.
De handel in appelen en peren verliep
zeer traag en vaak tegen zeer lage prij
zen, daar de export van fruit zich de
laatste tijd slechts tot enkele landen be
perkt. Speciaal de mindere variëteiten en
het afwijkend fruit kwamen op een te
laag prijspeil.
zee te kiezen. Het betreft hier tien a twaalf
motorschepen, die zowel voor passagiers
als voor de vrachtvaart gebruikt kunnen
worden. Reeds in de loop van het volgende
jaar zal dit aantal verdubbeld worden. De
vloot zal in Civita Vecchia op de rede lig
gen; alle schepen zullen de gele vlag van
het Vaticaan voeren, met de sleutel van
Petrus in hun banier. Een hoge prelaat
wordt vlootcommandant, terwijl priesters
en leken aan boord dienst zullen doen.
De nieuwe vloot, in de volksmond reeds
„barmhartigheidsvloot" gedoopt, zal hulp
bieden in geval van overstromingen, aard
bevingen, epidemieën en hongersnood.
Tevens zal zij in oorlogstijd gebruikt kun
nen worden om de burgerbevolking snel te
kunnen evacueren, of als hospitaalschepen
dienst te doen. De Paus hoopt, dat alle
oorlogvoerende landen de neutraliteit van
zijn schepen zullen respecteren en zijn
vloot ongehinderd iedere daad van barm
hartigheid in oorlog en vrede zullen laten
uitoefenen. Tenslotte zal de pauselijke
vloot op alle zeeën voor de Rooms Katho
lieke zeemanszending dienst kunnen doen.
Sedert het begin van de Koreaanse oor
log zijn 225 predikanten van de Presbyte
riaanse kerk in Korea gedood of wegge
voerd. Van deze laatsten moet worden aan
genomen, dat zij voor het merendeel niet
meer in leven zijn. Van de 2250 Presbyte
riaanse kerken in Korea zijn er 152 ver
woest en 468 beschadigd.
Tijdens een persconferentie heeft de de
mocratische candidaat voor het president
schap van de Verenigde Staten, Stevenson,
verklaart dat hij niet zal voorstellen om
een Amerikaans gezant bij het Vaticaan te
benoemen, indien hij tot president gekozen
zou worden. Een dergelijke benoeming zou,
volgens Stevenson, in de Verenigde Sta
ten de indruk wekken dat men van officiële
zijde een bepaalde godsdienst erkent, wat
onverenigbaar is met het principe van een
scheiding van Kerk en Staat.
De laatste jaren is een zekere vrije toon
doorgedrongen in de R.K. kerk, waar pries
ters en monniken in steeds groter getale
deel gingen nemen aan „wereldlijke" ge
noegens. Nu is hier echter een grens aan
gesteld: de opperste leiding der Francis
canerorde heeft sinds 15 Juli van dit jaar
aan alle Franciscaner monniken verboden
om deel te nemen aan het voetbalspel, dat
door haar beschouwd wordt als onverenig
baar met de roeping van een monnik.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: M. A. Gi-ootenboerPanis, z.,
Hofdijklaan 47, Driehuis; A. BalPost, d..
Scheldestraat 50, IJmuiden; H. WillemsHil-
bex-ts, d., de Lethstraat 15, Velsen-N.; A. van
BurgelSluis, z., Westerwijkstraat 14, Vel
sen-N.; J. KnoopsWaalewijn, 7.., Homburg
straat 30 rd., IJmuiden; H. J. KlingeKrij-
nen, z., Keizer Wilhelmstraat 9, IJmuiden; A.
E. M. FroonOudendijk, d., van Poptaplant-
soen 2, IJmuiden; J. DuljsingsPauwels, d.,
van Nieuwkoopstraat 1, IJmuiden-O.
OVERLEDEN: C. Meijer, 67 j„ weduwe van
J. Zwanenburg, Conx-adstraat 12, IJmuiden.
ONDERTROUWD: W. N. van der Vis,
Berkenstraat 3, IJmuiden-O. en D. J. Schrij
ver, Kastanjestraat 15, IJmuiden-O.; W.
Groen, Kanaalstraat 146 rd, IJmuiden en C.
Griekspoor, Tussenbeeksweg 6, IJmuiden-O.;
C. G. van den Bos, Eendrachtstraat 12, Vel
sen-N. en M. C. Molenaar, Voorplaats 30,
Santpoort; C. J. Kaaij, Wüstelaan 1, Sant
poort en W. Visser, Terrasweg 15, Santpoort,
toek. adres: Zeeweg 283, IJmuiden-O.; W.
Ploeg, Ladderbeekstraat 89, Velsen-N. en H.
C. Dienaar, Kromme Mijdrechtstraat 24,
IJmuiden; H. Elings, Kerklaan 27, Korten-
hoef en N. C. Korff, Dr. Kuyperlaan 4, Vel
sen; J. Dongelmans, Schoterweg 71, Haarlem
en G. de Boer, Charlotte de Bourbonlaan 6,
Santpoort; K. den Hollander, Bakkerstraat
11, IJmuiden en P. Mars, Kortenaerstraat 26,
IJmuiden-O.; E. Zwart, Warmenhovenstraat
59. IJmuiden en A. de Rooy, President Steijn-
straat 56, IJmuiden; D. H. Scholten, Broek-
bergenlaan 1, Santpoort en P. D. Ballast,
Hoofdstraat 123, Santpoort, toek. adres: Hee
renwaarden, Hogestraat 140; K. Sint, Torri-
cellistraat 24, IJmuiden-O. en P. Berg, van
Leeuwenstraat 58. IJmuiden, toek. adres:
Torricelistraat 24. IJmuiden: A. de Jong, Wil-
lemsbeekweg 44, IJmuiden-O. en J. van Veen,
Cederstraat 43, IJmuiden-O.
GEHUWD: H. M. de Zwart en J. L. Ver
hagen, Hoogtekadijk 78, Amsterdam; W. Ja
cobs en M. F. Rijnders, Nieuwstraat 6, Wor-
merveer; P. de Jong en C. S. Zegel, Zeeweg
139, IJmuiden-O.; A. Tol en J. Drijver,
Scheldestraat 104, IJmuiden; M. Löke en A.
M. Reker, Herenduinweg 46 rd, IJmuiden.
Twee Engelse majoors van het Leger des
Heils zullen Zondag Haarlem bezoeken en
spreken in de Zondagmorgensamenkomst
in de Legerzaal aan de Schagchelstraat.
Het zijn senior majoor Biggs, die* ver
scheidene landen in Europa bezocht en
senior majoor Widowson, die op het punt
staat een reis naar Zuid-Afrika te maken.
De Raedt van het Haerlems Studenten
Gildt is voor het Gildtjaar 195253 als
volgt samengesteld: J. G. de Jong Hzn.,
Meester Deken; R. Rühl Jr., Geheymschrij-
ver; R. G. Greve, Schatbewaerder; Th. P.
M. Peters, Grootzeghelbewaerder en R.
van der Burg, Breuckmeester.
De Geheymschrijverij is' gevestigd: Al-
berdingk Thijmlaan 71, Heemstede.
De Bakenessergracht heeft altijd een warm
plaatsje in het 'hart van iedere minnaar van
stedeschoon. Vandaar dat er, nadat wij een
paar dagen geleden een foto publiceerden
van de tijdelijke overkluizing van het water
en daarbij tevens de aandacht vestigden
op het eveneens tijdelijke fraaie uitzicht
op de toren van de Bakenesserkerk, heel
wat belangstellenden zijn geweest die een
wandeling naar de Nauwe Appelaarsteeg
hebben ondernomen. De fotograaf deed dat
ook en het resultaat van zijn gang kunt u
hierboven zien. Bovendien geeft de foto
een indruk van de omvang van de funde
ring swerkzaamheden die voor het nieuwe
'gebouw van de Grafische Inrichting Joh.
Enschedé en Zonen nodig zijn. De gehele
oppervlakte van ongeveer duizend vier
kante meter wordt tot vier en een halve
meter diepte uitgegraven, waarop een ge
sloten vlak van gewapend beton wordt
gegoten. Daarop komt het gehele gebouw
te rusten. De N.V. Albouw te Breda denkt
over het werk ongeveer een jaar te doen.
De wereldgezondheidsorganisatie heeft
een overzicht gepubliceerd van de wereld
bevolking. Hiei-uit blijkt, dat de wereldbe
volking thans 2.377.000.000 bedraagt, tegen
ongeveer 2.000.000.000 in 1939. Ondanks de
tweede wereldoorlog is het aantal mensen
sinds 1939 dus met 300 a 400 millioen toe
genomen.
Meer dan de helft der wereldbevolking
woont in Azië, met een totaal van
1.253.000.000. China met zijn naar schatting
463.000.000 inwoners, heeft de grootste be
volking. Tweede is India met 357.000.000.
„Grensincident". (Thalia). Een
merkwaardig facet van de gewoonten
langs de Mexicaans-Amerikaanse grens
wordt belicht in de MGM-film „Grensin
cident", die van Vrijdag tot en met Zon
dag in Thalia wordt vertoond. De Ame
rikaanse boex~en in de Imperial Vallei in
Californië maken namelijk in het hoog
seizoen gebruik van Mexicaanse arbeiders,
die meestal legaal maar vaak ook onwet
tig de grens over komen. Een internatio
nale bende van misdadigers smokkelt hen
dan langs de controleposten. Diezelfde
bende berooft en vermoordt de seizoenar-
beiders als zij weer over de grens terug
keren. Het is dit gegeven, dat onder regie
van Anthony Mann boeiend werd ver
filmd, waarbij Ricardo Montalban en
Geoi-ge Murphy de hoofdrolspelers waren.
Een realistische film die liefhebbers zal
doen smullen.
„Muiterij op het goudschip" (Tha
lia). Vol van avonturen en niet ver
wachte wendingen ontrolt zich voor de
bioscoopbezoeker de kleurenfilm „Mui
terij op het goudschip" met de bekoor
lijke Angela Lansbury in een vlammende
vamprol en Mark Stevens en Patric
Knowles als de stoere mannen, die het om
beurten moeten afleggen tegen eikaars
listigheid en lichaamskracht. Een verhaal
tje zoals er ruim dertien in een dozijn
gaan, compleet met angstige spanning en
een eind-goed-alles-goed-slot. Dat het
verhaal op zee speelt, zodat vele scènes
„geschoten" werden aan boord van een
prachtige ouderwetse schoener maakt de
film het aanzien echter alleszins waard.
Zij draait Zondagmiddag om drie uur en
voorts van Maandag tot en met Woensdag
in het Thaliatheater.
„Andalusië". (Rex). Er is één plaatsje
op aarde waar wij gaarne onze volgende
vacantie zouden doorbrengen en dat is
Andalusië in het wilde en zonnige Spanje.
Dit laatste gebaseerd op de ervaringen die
men opdoet bij het zien van de naar deze
landstreek genoemde film, die van Vrij
dag tot en met Maandag in het Rex-
theater draait. Zonnig, omdat de alles in
gouden glans zettende warmtebron in
deze kleurenfilm goed aan zijn trekken
komt; wild vanwege de stortvloed van
muziek, dans, stierengevechten, liefdes
avonturen, krachtpatserijen en schelmen-
streken die „Andalusië" over de bezoe
kers uitstort. Zangliefhebbers zal de stem
van Luis Mariano niet vreemd in de oren
klinken en ook in deze operettefilm viert
hij triomfen met „Sancta Maria", „Fête a
Sévilla" en „Olé! Torero!" Meer dan char
mante tegenspeelsters zijn Carmen Sevilla
en Arlette Poirier.
„Illusie van het geluk". (Kennemer-
Theater). In de twintiger jaren
werd Amerika verrast met een roman van
Theodore Dreiser: „An American Trage
dy". Reeds dadelijk wierp de filmindustrie
zich op het gegeven, maar het product dat
Von Sternbei-g in 1931 afleverde voldeed
niet geheel en al. Duidelijk was gebleken
dat de omvangrijke intrige en de mini-
tieuze détaillering, die het boek zo waar
devol maakten, niet te vangen waren in
een aan een kort scénario gebonden film.
Met dezelfde moeilijkheid kreeg regis
seur George Stevens te kampen toen hij
enkele jaren geleden opnieuw een verfil
ming van „An American Tragedy" begon.
Stevens zocht een oplossing in een zeer
vrije bewerking van het boek. Hij vond
die daarin ten dele.
Maar los gezien van het boek heeft
Stevens een knappe aangrijpende film ge
maakt, die onder de Engelse titel „A Place
in the Sun" naar Nederland kwam, waar
men er de naam „Illusie van het Geluk"
aan gaf.
De film brengt het verhaal tot zijn
kern terug, tot het eigenlijke tragische
conflict van George Eastman, de arme
jongen die een baantje krijgt in de reus
achtige fabriek van zijn oom en daar ken
nis maakt met een zeer eenvoudig meisje;
een verhouding waarin de hartstocht zijn
natuurlijke, maar voor de jongeman wel
zeer ongewenste consequentie heeft. Dan
echter opent de hulp van zijn oom hem de
weg naar een grote carrière en naar het
contact met de kring der rijken. Ook hier
ontmoet hij een meisje, maar zij ver
schijnt hem als de incarnatie van weelde,
rijkdom en sierlijke, verfijnde vrouwelijk
heid. Dan staat Eastman voor „de keuze",
die in Dreisers verhaal een beslissende
factor betekent of liever de niet-ge-
dane keuze, die de hoofdpersoon weerloos
overlevert aan een onverhoeds beginnen
de ondergang.
Dat de verfilming van dit tot het uiter
ste geconcentreerde scénario een kunst
werk van hoge orde is -geworden is in de
eerste plaats te danken aan de verwon-
derlijke zuiverheid waarmee de jonge ac
teur Montgomery Clift de rol van de in
zijn eigen besluiteloosheid verstrikte
George Eastman opbouwt tot een niet
licht te vergeten vertolking. Op zijn ner
veuze donkere gezicht krijgen de emoties
weex-galoos relief, zodat zonder uiterlijke
kunstgrepen volledig aannemelijk wordt
gemaakt, de krachteloosheid van deze tot
de keuze tussen weelde en eenvoud ge
dwongen burgerjongen. Elizabeth Taylor
vervulde de rol van het rijke meisje op
hetzelfde hoge niveau. De film gaat van
Vrijdag tot en met Woensdag in het Ken-
nemer Theater.
Zondagmiddag draait „Geniet van je
leven", een verhaal dat zicli afspeelt ach
ter de coulissen van de Hollywoodse
filmfabriek. H.v.d.B.
„Vlammende pijlen". (T/m. Maandag in
W.B.-Theater). Deze week draait er
„voor de verandering" maar weer eens
een Indianenfilm in W.B. en heel wat jon
gelui zullen genieten van al dat geknok in
technicolor.
Een vogelvrij-verklaarde, die zich tot
aanvoerder der Utah-Indianen heeft ge
bombardeerd, terroriseert Arizona. De
fikse boer Tex Mc.Cloud, maakt in samen
werking met de Amerikaanse cavalerie,
nadat zijn vee gestolen en zijn boerderij
platgebrand is, een eind aan deze stropin
gen. Echter niet nadat het er behoorlijk
van langs is gegaan en daar ook in deze
film het kwaad gestraft en de deugd be
loont moet worden, trouwt Tex nog met
een beeldschoon meisje, dat Nora heet en
zwijmelt van geluk.
Zondagmiddag draait de film „Road to
Zanzibar" met Bob Hope, een kostelijk
koldergeval, in W.B. v.H.
„Het kind der zonde". (T/m. Maandag
in Luxor). Deze bijtende Franse film
beschrijft onvei'bloemd het gevoelsleven
van een elfjarige knaap, die nooit een va
der heeft gekend en wiens moeder op
twijfelachtige manier in haar levenson
derhoud voox-ziet.
Simon, die de eei~ste tien jaren van zijn
leven op een boerderij in de bergen heeft
gewoond, wordt door moeder gehaald en
in haar woning in een van de sloppen van
Marseille overgeplant. De jongen is hoge
lijk jaloers op de vele „vrienden" van
mama, waarbij hij speciaal een kijkje
heeft op Paul; er groeit een duistere, felle
haat en de jongen wil de man tot twee
maal toe van het leven beroven. Als Si
mon in een twistgesprek met Paul vertelt,
dat hij ontdekt heeft, dat Paul goed thuis
is in de valse-munterii, loopt het drama
naar een hoogtepunt, maar de immorele
boeien worden voor de, jongen geslaakt: de
frisse wind van de zee omspoelt dit leven
op de rand van het verderf: een zeeman
neemt hem mee en de moeder blijft een
zaam achter. Deze sterk-gespeelde en bi
zonder gevoelig geregisseerde film uit de
Franse school, is alleen al om haar came
rabehandeling en haar prachtige eigen
taal de gang naar Luxor waard.
Zondagmiddag draait „Piratenbloed"
en van Dinsdag t/m. Donderdag wordt
„Hoe groen is mijn dal" opgedist. Deze
goede rolprent, die zich in een mijnwer
kersstadje afspeelt, stond enkele jaren ge
leden al in het middelpunt der belangstel
ling en zij zal het in reprise heus nog
wel doen. v.H.
Vrijdagavond heeft een aandachtig audi
torium, knus samengeperst in de school
banken .van een der leslokalen in het Gym
nasium te IJmuiden-Oost, met onverdeel
de interesse een causerie beluisterd, welke
door de heer E. de Kat uit Haarlem aan
de moderne schilderkunst was gewijd.
Deze lezing werd georganiseerd door de
Vereniging ter Bevordering van Beelden
de Kunsten „Felison" te Velsen, welke
daarmede het winterseizoen op een bijzon
der gelukkige wijze heeft ingezet. Ook de
belangstelling van de zijde van het publiek
was voor deze avond verheugend groot.
De heer De Kat stelde in de eerste plaats
vast, dat de moderne schilderkunst de
grondtoon verloren heeft, welke deze voor
de twintigste eeuw over het algemeen ken
merkte. Vandaar dat men zich nu wel eens
afvraagt, waar bij de impressionisten de
menselijke ziide gebleven is. Maar de im
pressionist erkent slechts één grote werke
lijkheid, namelijk het Licht en hij is er
van overtuigd, dat alle dingen alleen bij
de gratie daarvan kunnen bestaan. Met
dit licht togen zij aan de arbeid en hier
door werd het eigenlijke onderwerp geheel
van ondergeschikt belang. Het gevolg is,
dat een dergelijk schilderij alleen magisch
kan worden beleefd, wanneer men er in
slaagt het aanleidend gevoel van de
kunstenaar te ontdekken. Een impressie
eist van de schilder een snelle reactie,
want het licht wisselt voortdurend en een
schaduw of een vexwliegende nevel kan
het ondei-werp na enkele minuten al weer
een geheel ander aspect hebben verleend.
Daax-om wex-kt een modern schilderij op
de beschouwer ook veel autonomer in, dan
wanneer het alleen om de plastische vorm
kunstwaarde zou bezitten.
Uiteraard heeft deze vorm opnieuw een
reactie uitgelokt, doordat het neo-impres-
sionisme niet alleen het licht, maar ook
de kleur ging ontleden. Wanneer zij dus
een boomblad schilderden, gebruikten zij
niet slechts de groene tint, maar ook de
kleuren geel en blauw, waaruit deze is sa
mengesteld en gaven aldus van een ra
tionele instelling blijk. De grote voorvech
ters in deze richting zijn vooral Paul
Cezanne, Vincent van Gogh en Paul Gau
guin geweest, waarvan de eerste nog veel
vex-der ging dan de impressionisten, door
dat hij zijn onderwerp niet aantastte, maar
wel geheel deformeei-de.
Van deze richting was het kubisme weer
het logische gevolg, immers na het breken
van de kleur was thans de vorm aan de
beurt. Bij de verdere ontwikkeling hier
van begon de schilder zelf nieuwe delen
saxnen te stellen, waaruit schier volmaak
te composities zijn voortgekomen. Deze
kunnen en mogen evenwel niet ontleed
worden, omdat het nu eenmaal een auto
noom geheel is van kleur, lijn en vorm.
Vooral de Spaanse expressionist Picasso
is in deze richting een duizendkunstenaar
gebleken; uit heimwee naar een verloren
gegane wereld keerde hij terug tot de
oex-mens en werd ook bij hem de vorm ge
heel autonoom, waarmee hij dan een vol
maakt nieuwe inhoud oproept.
Als een der meest vooraanstaande ex
pressionisten in Nederland noemde de heer
De Kat de in 1933 overleden Hei-man
Kruyaer, die in zijin schilderijen naar de
kinderjaren terugkeerde. Hij ontvluchtte
de wereld in bloemen geborgen en met
kinderogen gezien kwam de kunstenaar in
een welhaast pax-adijselijke staat tot rust.
Na de pauze lichtte de spreker zijn be
toog met een uitgebreide en fraaie serie
lantaarnplaatjes nader toe. Hij ging daar
bij uitvoerig in op de verschillende be
handelde kunstenaars en wees in dit ver
band op de vele details, die de bedoelin
gen van de schilder konden verduidelij
ken. Hij stond even langer stil bij Van
Gogh, Cezanne en vooral bij Picasso,
waarvan hij de wijze waarop deze zijn ob-
Medio November zal IJmuiden een zijner nieuwste winkelcomplexen in gebruik
nemen: het blok van 10 zaken plus woningen aan de Kennemerlaan.
Poesje en gevlekte hond op stap
In de afgelopen week werden bij de po
litie de volgende gevonden voorwerpen
aangegeven: Handpomp, poesje, drie pa
pieren guldens en een bankbiljet van 10,
damesportemonnaie, paar leren handschoe
nen met kap, halsketting met imitatie pa
rels, herenfiets, wit-gevlekte hond, hoofd
doek met wapens, plastic kinderportemon-
naie, verstelbare steeksleutel, huissleutel,
glacé dameshandschoen, zware heren
schoen, ballpoint, doos speelgoedauto's,
bril, kindershawl en ceintuur van regen
jas.
ject volkomen kan ontluisteren, niet min
der dan geniaal noemde.
Hoewel het vrijwel onmogelijk mag wor
den geacht, elke toehoorder binnen slechts
enkele uren geheel voor de moderne be
grippen der schilderkunst ontvankelijk te
maken, zijn wij er nochtans van overtuigd,
dat het interessante betoog van de heer
De Kat toch in hoge mate een vex-helde-
reiide uitwerking heeft gehad en velen uit
zijn gehoor een schilderij van Picasso bij
voorbeeld, weer met andere ogen zullen
zien. En al staan zij dan ook nog niet ge
heel voor deze kunstvoi-m open, zij kennen
nu toch in ieder geval de bedoelingen van
het expressionisme. Zowel „Felison" als
de heer De Kat mogen zich over het re
sultaat van deze avond derhalve verheu
gen.
Zondag 12 October
IJMUIDEN:
Ned. Herv. Kerk, Kanaalstraat, 10 uur:
ds. D. C. van Wijngaarden, 19 uur: ds.
J. v. d. Berg.
Geb. Chr. Belangen, 10 uur: de heer Th.
Mooy.
Geref. Kerk, Ichthuskerk, 9 en 10.45
uur: ds. C. W. Thijs, 15 en 17 uur: ds.
J. A. Tiemens.
Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), 8.30 en 17
uur: ds. J. J. Arnold.
Chr. Geref. Kerk, 10 uur: ds. J. W. v. d.
Gronden, 16 uur: ds. J. W. v. d. Gronden.
Doopsgezinde Gemeene, Helmstraat, 10.30
uur: ds. W. Veen.
Oud-Katholieke Kerk, 8 uur: Vroegmis;
10 uur: Hoogmis, 19 uur: Vespers. Dins
dag en Donderdag 9 uur Heilige Dienst.
Leger des Heils, 10 uur: Heiligingsdienst,
12 uur Zondagsschool, 16.30 uur Jeugd
dienst, 19 uur: Openluchtsamenkomst
Kennemex-laan, 20 uur: Verlossings
samenkomst.
IJMUIDEN-OOST:
Ned. Herv. Kerk, Goede Herderkerk, 10
uur: ds. G. Wassenaar, 19 uur: ds. G.
Wassenaar (Jeugddienst).
Geref. Kerk, Bethelkerk, 10 uur: ds. J. A.
Tiemens, 17 uur: ds. R. D. Beukema.
Ver. v. Vrüz. Herv., Abelenstraat 1, de
heer J. B. Assendorp.
Evangelisatievereniging „Elon", Casem-
brootzijstraat, 10 uur: de heer A. van
Gent, Arnhem. Donderdag 19.30 uur: de
heer J. A. Visser, Arnhem.
DRIEHUIS:
Evang. Luth. Gemeente, koffiekamer
Westerveld, 10 uur 15: ds. K. v. d. Braak
uit Amsterdam.
VELSEN:
Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. L. Brink.
Jeugdkapel, 10.15 uur: mevr. W. Snoek—
Gabel.
VELSEN-NOORD:
Geref. Kerk, 9.30 uur: ds. A. C. van
Nood, 19 uur: ds. A. C. van Nood.
Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. H. P. Huis
man, 19 uur: ds. H. P. Huisman (Jeugd
dienst).
BEVERWIJK:
Ned. Herv. Gemeente, Grote Kerk, 10
uur: ds. J. O. Norel, 19 uur: ds. F. C.
Willekes.
Ned. Herv. Gemeente, Populierenlaan,
10 uur: ds. W. Oorthuys, H. Avondmaal.
Ned. Herv. Gemeente, Jeugdkapel Groe-
nelaan, 10 uur: de heer M. v. d. Windt.
Vrijzinnig Herv., Prinsesselaan, 10 uur:
ds. A. Noorman van Zaandam, 11.30 uur:
Zondagschool.
Geref. Kerk, Moensplein, 10 uur: ds. C.
Meyer, H. Avondmaal, 17 uur: ds. C.
Meyer, dankzegging.
Doopsgezinde Gemeente, 10 uur: ds. A. J.
v. d. Sluis uit Alkmaar (collecte voor
het Doopsgezind Jeugdwerk).
Maranatjia, Najaarsconferentie, 10 uur:
de heer J. Dammuller, Alkmaar, 16 uur:
de heer A. van Gent, Arnhem; 20 uur:
de heren J. Dammuller en A. van Gent.
Maandag 13 October, 16 uur: de heren
J. Dammuller en A. van Gent, 20 uur:
Grote slotsamenkomst in het Ned. Herv.
Vei-enigingsgebouw aan de Schans. De
heren J. Dammuller en A. van Gent.
Leger des Heils, Kerkstraat 67, 10 uur:
Heiligingssamenkomst, 12 uur: Zondag
school, 16.30 uur: Kindersamenkomst,
19.15 uur: Openluchtsamenkomst, 20
uur: Verlossingssamenkomst.
WIJK AAN ZEE:
Ned. Herv. Gemeente, Julianaplein, 10
uur: ds. J. Wiersma.
SANTPOORT:
Ned. Herv. Kerk, Dorpskerk, 10.30 uur:
ds. W. H. Kelder jr. uit Utrecht.
De Toorts, 9 uur: ds. L. Cannegieter uit
Castricum.
Kapel, 19 uur: ds. D. Ter Steege.
Geref. Kerk, 9.30 en 17 uur: ds. M. W.
J. C. de Kluis.
Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), 10.30 en 15
uur: Ds. N. Bruin.
