De honderdste verjaardag
van Marguérite Gautier
Verbouwing paleis Noordeinde
reeds ten dele voltooid
IN DE WERELDPOLITIEK
Het wonder van de regenboog
Zwitsaletten
Agenda voor
Haarlem
Een theaterminnaar in Parijs
Meters dikke muren naast wanden
van latwerk en gedroogd gras
Koffersleuteitje werd
een juridische puzzle
Hoe is het ontstaand
Studentenraad over
Hoger onderwijs-ontwerp
Studenten van „technische
hulp" ontmoetten elkaar
Bende liet trein op Java
ontsporen, 13 doden
Vakbeweging en
Kolen- en Staalunie
OP DE POF
Bezwaren gemotiveerd
Treinbotsing te Vorden;
bagagewagen vernield
Kerkelijk Nieuws
DINSDAG 14 OCTOBER 1952
3
Voor zover ik heb kunnen waarnemen is de enige van de plus minus veertig grote en
kleine schouwburgen in Parijs, de Opera niet meegerekend, waar de mensen uren
achtereen in lange rijen voor de kasse staan, het majestueuze Théatre Sarah Bern
hardt, dat een buitengewone serie van vijftig voorstellingen van ,,La dame aux camé-
lias" geeft, ter herdenking van het feit dat honderd jaar geleden de oerpremière van
dit romantische drama van Alexandre Dumas heeft plaats gehad. Ik weet niet of deze
belangstelling in de eerste plaats het stuk geldt. Dat is haast niet aan te nemen. Men
komt, geloof ik, om de prestaties van een zeer groot actrice te zien: Edwige Feuillère,
die de titelrol voor het eerst vervulde in 1937 en die, naar kenners beweren, de ver
gelijking met Sarah Bernhardt, met Blanche Dufrène of Eleonore Duse met glans
doorstaat.
Laat ik eerst iets vertellen over dit
stijlvolle theater met zijn weelderige dra
perie in drie kleuren rood, waar de
ouvreuses witte handschoenen dragen en
houten engeltjes bungelen aan de balcons
van de vijfde étage. Het werd in 1847
door de componist. Adolphe Adam gesticht
als Théatre Lyrique en kreeg vijftien jaar
later zijn tegenwoordig aanzien. Aanvan
kelijk werden er vooral zangspelen ver
toond. Maar sedert het begin van deze
eeuw, toen „de goddelijke Sarah" de di
rectie op zich nam en er tevens haar nog
steeds met ere gedragen naam aan ver
leende, is het ruime toneel een vrucht
bare bodem voor het opbloeien van artis
tieke prestaties geweest, al dwingen heden
ten dage de omstandigheden tot een be
leid, dat het nemen van ieder risico ver
biedt. Hier had op 15 Maart 1900 de eerste
voorstelling van „L'Aiglon" van Edmond
Rostand (met onder anderen Lucien Gui-
try) plaats, hier debuteerde Serge Lifar
bij het Russisch ballet van Diaghilew, hier
Edwige Feuillère.
realiseerde Charles Dullin in zijn mach
tigste periode niet alleen een reeks
meesterwerken uit het klassieke répertoi
re, maar ook de eerstelingen van Armand
Salacrou en Jean Paul Sartre, hier bracht
kort na de oorlog Roland Petit met zijn
„Ballets de Paris" de dansminnaars in ex
tatische verbazing met zijn rijke en ge
durfde fantasie.
Dit zijn slechts een paar grepen. Om de
veelzijdigheid recht te doen wedervaren
moet ik er nog aan toevoegen dat hier
ook het oratorium „De Trojanen in Car
thago" van Berlioz zijn eerste uitvoering
beleefde. Doch genoeg hierover. Thans
schuiven wij tussen de honderden mensen
uit alle lagen der bevolking van de Franse
hoofdstad naar binnen om plaats te nemen
op het rode pluche en ons te laten ontroe
ren door een stuk, dat reeds een halve
eeuw geleden volkomen verouderd was.
Dit schijnbaar onmogelijke speelt Edwige
Feuillère overtuigend klaar. Men hoort
tijdens de laatste actes duidelijk snikken
in de zaal en men ziet tientallen jonge
mensen opgegroeid in een meedogen
loze maatschappij met dikke tranen op
het gezicht!
Puur en mysterieus
Deze geschiedenis van het nobele onge
luk, zo schreef Dumas destijds ter inlei
ding van zijn bepaald grof-sentimentele
melodrama, heeft slechts één verdienste:
namelijk die van waar te zijn. Doch deze
vaststelling heeft voor ons geen enkele
betekenis, niet alleen omdat de medische
wetenschap (Robert Koch was in 1852 nog
een kleine jongen) de feitelijke inhoud
reeds lang achterhaalde, maar omdat het
er op het toneel niet zozeer op aankomt of
iets waar gebeurd is, dan wel of iets waar
gemaakt wordt. En daarin slaagt Edwige
Feuillère volledig, glorieus, aandoenlijk.
En uit dien hoofde moet men Dumas ju
nior een geheel andere verdienste toeken-
ADVERTENT1E
Tegen KIESPIJN, ZENUWPIJN:
DINSDAG 14 OCTOBER
Stadsschouwburg: A B C-cabaret „Bibelo-
nië", 8 uur. Restaurant Brinkmann: Genoot
schap Nederland-Engeland, lezing over.
„Scotland Yard", 8 uur. Concertgebouw:
Concert HOV, 8 uur. Lido: „SOS, kind ver
mist", 14 jaar, 7 en 9.15 uur City: „De tijger
Akbar", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Op
stand in Colorado" en „Way out west", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „De mijnen
van Koning Salomo", alle leeft., 7 en 9.15 u.
Palace: „La Paloma", 18 jaar, 7 en 9.15 uur
Luxor: „New Mexico", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 15 OCTOBER
Stadsschouwburg: ABC -cabaret „Bibelo
nië", 8 uur. Begijnhofkapel: Christen Spiri
tualistisch Centrum „De grotere wereld",
vragenavond, 8 uur. Lido: „S O S, kind ver
mist", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „De
tijger Akbar", 18 jaar, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Opstand in Colorado", en „Way
out west", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Rem
brandt: „De mijnen van koning Salomo", alle
leeft., 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: Journaal
voorstellingen, 10.30, 11.30 en 12.30 uur.
„New Mexico", 14 jaar, 2, 7 en 9.15 uur.
Palace: „La Poloma", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en
en 9.15 uur.
nen: dat hij, hoe banaal de rol ook mag
zijn, een actrice van formaat de gelegen
heid heeft geboden alle registers van haar
talent te bespelen, zodanig dat er zich een
ver boven het bijzondere geval uitstijgen
de emotie gevoelen doet.
Het zou zowel een dwaasheid als een
overbodige moeite zijn om de lotgevallen
van de tuberculeuze courtisane met een
groot, tot ieder offer uit liefde bereid hart
en van haar ideale minnaar Armand Du-
val na te vertellen. Zoals Edwige Feuillère
deze Marguérite Gautier vertolkte was
er niet sprake van een vrouw die de dupe
van misplaatste conventies wordt, maar
veeleer van de gedroomde vrouw, van de
aromatische essentie der vrouwelijkheid:
betoverend mooi, raadselachtig en zelfs in
haar ondeugd onaantastbaar puur en edel.
Men dient dan ook niet in de eerste plaats
haar onmiskenbare virtuositeit te prijzen,
waarmee zij de verkalkte tekst leven weet
in te blazen. Men mag voorts gerust erken
nen, dat zij alle gewenste kwaliteiten voor
deze rol van nature meebrengt: een prach
tig ovaal gelaat met mysterieuze ogen en
een expressieve mond, een muzikaal ge-
timbreerde stem, met juist voldoende nasa-
liteit om de momenten van koele trots en
sarcasme pikant te makenHet gaat per
slot van rekening om een boven de toeval
lige eigenschappen en technische verwor-
heden staand vermogen, dat men uitstraling
noemt. En met dat vermogen is Edwige
Feuillère rijk gezegend. Als men zich laat
ontroeren, dan vloeit dit voort uit haar
monumentale zuiverheid.
Zij is bovendien van alle actrices, die ik
ooit heb gezien, degene die het mooist en
ADVERTENTIE
Oe PURE VIRGINIA SHAG
van Dobbelmann
veelzeggendst omhelst. De zinrijke, half
achter haar wimpers schuilgaande glim
lach, een blik van herkenning gehuld in
een waas van belofte, die in het eerste
bedrijf misschien maar een paar se
conden duurt, behoort tot de schoonste
ervaringen die men in het theater kan be
leven. Ik zou wel meer voorbeelden kun
nen geven, maar ik moet hiermee vol
staan. Laat ik deze lofrede eindigen met
op te merken, dat zij alle andere mede
werkenden ver achter zich liet. Honderd
jaar, om precies te zijn. Ook Jean-Claude
Pascal, vroeger modetekenaar bij Dior,
die toch heus een verdienstelijk tegenspe
ler bleek te zijn.
Harmonie van kleuren
Ik mag niet nalaten de voorbeeldige
aankleding van het toneel te prijzen. De
décor-ontwerper Jean-Denis Maillart heeft
met fijne smaak een schitterende harmo
nie van kleuren bereikt (met overwegend
wijnrood, zwart en goud in het eerste, met
lila en groen als toonaangevende elemen
ten in het derde bedrijf) en deze ook door
gevoerd in de meubels en de door de da
mes gedragen toiletten een eenheid, die
in Nederland vaak zoek is.
Edwige Feuillère (geboren Cunati) hoop
ik nog dikwijls terug te zien. Als het niet
anders kan desnoods in de bioscoop, want
zij treedt zo dikwijls in films op, dat deze
„Dame aux camélias" van haar biograaf
Robert Kemp de bestraffende bijnaam „La
dame aux caméras" heeft gekregen.
DAVID KONING
De verbouwing van het paleis Noord
einde tot het „Institute of Social Studies"
zal pas voorjaar 1953 geheel voltooid zijn.
Inmiddels is het grootste deel reeds gereed
gekomen zodat vandaag een aanvang kan
worden gemaakt met de eerste cursus.
Zoals bekend bedragen de totale kosten,
welke voor het werk beschikbaar worden
gesteld 1,6 millioen gulden.
Daarvan werd door de gemeente Den
Haag 850.000 gulden gevoteerd ten behoeve
van de inwendige verbouwing, meubilering
en stoffering.
Door het rijk was 750.000 gulden be
schikbaar gesteld.
Ondanks vele verrassingen en dank zij
de grote medewerking van de aannemer is
het gedeelte, dat Den Haag voor haar re
kening heeft genomen, gereed gekomen.
Van de bijdrage van het rijk is de helft
gebruikt voor de centrale verwarming,
waarvan de aanleg thans ook gereed is.
De andere helft van de rijksbijdrage wordt
nu gebruikt voor het herstel van de brand
schade.
Een der verrassingen, waarvoor de aan
nemers kwamen te staan was bijvoorbeeld
het feit, dat sommige muren een meter dik
waren, terwijl er ook binnenmuren werden
aangetroffen van latwerk met gedroogd
gras er tussen.
Een klein gedeelte van de rechtervleugel
(wanneer men voor het paleis staat) blijft
nog beschikbaar voor de hofhouding.
Men heeft bij de verbouwing er zoveel
mogelijk naar gestreefd het bestaande re
presentatieve karakter te behouden. Zo
moest men, bij de beschikbare middelen,
de moderne verlichting op een aesthetisch
verantwoorde wijze aan de bestaande in
richting weten aan te passen.
De prachtige geheel betimmerde Indische
zaal wordt gebruikt als bestuurszaal en als
zaal voor de vergaderingen van de raad.
Er zijn enige collegezalen, een grote lees
zaal, een conversatiezaal, een eetzaal, enige
kleinere zalen, een filmzaaltje en een
kamer voor de medicus. Voorts is er ook
een ziekenzaal. In het sousterrain bevindt
zich de keuken, welke een lift heeft naar
de bovenverdiepingen.
Het internaatgedeelte heeft 60 zit- en
slaapkamers. Een aantal kamers zal op de
duur, indien zulks nodig zou blijken, voor
twee personen kunnen worden ingericht,
zodat men 100 personen intern zou kunnen
hebben. De voeding eetzaal en keuken
zal op een verblijf van 150 personen
worden ingesteld.
Aan de sanitaire afdeling is alle zorg be
steed. Er bevinden zich tal van douche
cellen.
Het geheel heeft men op smaakvolle
wijze ingericht.
De hoofdingang van het voormalige pa
leis zal eerst het volgend jaar in gebruik
kunnen worden genomen, als de brand
schade geheel is hersteld.
Studenten van velerlei leeftijden en na
tionaliteiten ontmoetten elkaar als gasten
van het Internationaal Academisch Insti
tuut tijdens een receptie in het Paleis
Noox-deinde te Den Haag
Deze ontvangst werd georganiseerd ter
gelegenheid van een oriënterende cursus
over Nederland, die gehouden werd voor
„fellows", die onder het programma voor
technische hulpverlening van de UNO
vallen. Op het ogenblik bevinden zich
studenten uit India, Indonesië, Iran, Lybië,
Turkije, Zuid-Rhodesië, Israël, Uruguay,
Joegoslavië, Frankrijk, Zweden, Dene
marken, Mexico, de Ver. Staten, Egypte en
El Salvador voor cursussen, die door een
beurs van vier maanden wordt gedekt, in
ons land.
Hun studie-objecten zijn landbouw, in
dustrie, sociale verzekeringen, kinderzorg
en meer gespecialiseerde gebieden bij Ne
derlandse hogescholen en practijk-instel-
lingen.
Tijdens de behandeling van een smokkel -
affaire voor de Arnhemse economische po
litierechter hebben slotendeskundigen ge
demonstreerd, dat afgesloten reiskoffers
voor lieden met minder goede bedoelingen
allerminst, veilig zijn. Een bepaald type
sleuteltje bijvoorbeeld geeft de mogelijk
heid tot het openen van tienduizend koffer-
sloten van dezelfde soort.
Terecht stond een Kleefse reiziger, die
ten onrechte de eigendom van een koffer
met 52 pakken gesmokkelde koffie werd
aangewreven. Douanebeambten ontdekten
kortgeleden de koffer onbeheerd in een
tweede klas-compartiment van een inter
nationale trein tussen Utrecht en Zevenaar.
Zij gingen op zoek naar de eigenaar en
lieten hun oog op vex-dachte vallen.
Deze verdachte wex-d in het bezit van een
op de smokkelkoffer passend sleuteltje ge
vonden en gearresteerd, ondanks zijn hef
tige ontkenning, iets met deze zaak te
maken te hebben. Nu, een week later (de
zaak is met spoed voor de rechter gebracht)
ontnaxnen de deskundigen door hun ver
klaringen aan de officier elk overtuigend
bewijs. Deze eiste evenwel, menende wel
een wettig bewijs tegen vex-dachte te heb
ben, toch veertien dagen gevangenisstraf.
De politierechter mr. R. A. Rueb, sprak
verdachte echter wegens gebrek aan be
wijs vrij en gelastte zijn onmiddellijke in-
vrijheidsstelling.
DJAKARTA. (Aneta). Zondagmorgen
heeft een bende de eerste trein van Pur-
wokerto naar Prupuk op Java tot ontspo
ring gebracht, waardoor dertien pex-sonen
werden gedood en drie ernstig gewond.
De spoorweg was over 100 meter opgebro
ken, waardoor de locomotief, een bagage
wagen, 3 personenwagens en 9 goederen
wagens kantelden. Op het ogenblik, dat de
trein ontspoorde, opende de bende het
vuur, waax-na de passagiers werden be
roofd.
Het leger heeft inmiddels een zuiverings
actie ingezet.
Dwight D. Eisenhower spitst zijn oren als de filmactrice Rosalind R.ussell hem moed
inspreekt voor zijn gevecht om het presidentschap. Rosalind Russell bezocht Eisen
hower in de speciale „Eisenhower-trein", toen deze te Los Angeles arriveerde.
Ingevolge het advies van het bestuur
van het Intex-nationaal Christelijk Vakver
bond hebben de Christelijke vakorganisa
ties besloten in Luxemburg bij de zetel van
de Hoge Autoriteit van de Europesé Ge
meenschap voor Kolen en Staal een per
manent secretax-iaat te openen. Als hoofd
daarvan is voor die taak de heer J. Moons
uit België, lid van de studiedienst van de
Katholieke Metaalbewerkersbond van
België, benoemd.
Voor 16 October heeft een delegatie van
het Intex-nationaal Christelijk Vakvex-bond
een ondex-houd gevraagd met de heer Jean
Monnet, voorzitter van de Hoge Autoriteit.
POST VOOR HR. MS. „TERNATE"
Post, uit te reiken aan boox-d van de
mijnenveger „Tex-nate", welk schip zich
onder weg bevindt van Den Helder naar
Sox-ong op Nieuw Guinea, dient uiterlijk
op de hierna genoemde sluitingstijden te
Amsterdam aanwezig te zijn:
Voor uitreiking te Lissabon: 15 October
om 20.00 uur, uitreiking te Malta: 24 Oc
tober om 22.00 uur, uitreiking te Port Said:
31 October om 8.00 uur, uitreiking te Co
lombo: 22 November om 8.00 uur, uitrei
king te Singapore: 1 December om 8.00 uur
en uitreiking te Singapore: 1 December om
8.00 en uitx-eiking bij aankomst te Sorong:
9 December om 8.00 uur.
Adressering dient te vermelden: naam,
rang of kwaliteit, marinenummer „aan
boord van Hr. Ms. „Texmate", Amsterdam-
C.S., Marine".
De naam van de haven, waar de post
wordt uitgereikt, dient niet te worden
vex-meld.
De zevende algemene vergadering van de UNO begint vandaag in New
York en we hebben uit een voorbeschouwing van de leider der Neder
landse delegatie, dr. C. L. Patijn, al kunnen vernemen dat men ten aanzien
van de resultaten dezer bijeenkomst niet al te hoge verwachtingen mag
koesteren. Er komen namelijk zoals gewoonlijk problemen ter tafel
die als onoplosbaar gelden en die van beide zijden (zelfs in de Organisatie
der Verenigde Volken spreekt men al ongedwongen van „beide zijden")
van het ijzeren gordijn alleen nog maar uit het oogpunt van prestige-
propaganda worden bezien. Op 24 October viert men in vrijwel alle
landen der wereld de „Dag der UNO". Wat valt er over deze UNO in
de omstandigheden van vandaag te zeggen? Kan men de UNO-dag vieren
met jubeltonen over de bereikte resultaten of moet het een rouwdag zijn
om de verloren illusies? Misschien zou het beter zijn, er eenvoudig een
dankdag van te maken. Met dank voor het feit, dat de UNO nog bestaat
Want nuchter beschouwd is het een
wonder, dat er in New York vandaag nog"
afgevaardigden van de meerdei-heid der
staten bijeen komen in een gezamenlijke
zitting om te trachten, de geschillen die
tussen hun landen gerezen zijn, op te los
sen zonder oorlog. Het is eveneens een won
der, dat niet minder dan veex-tien landen
verlangend uitzien naar toelating tot het
lidmaatschap der UNO en dus in de aan
sluiting bij deze ox-ganisatie een voordeel
zien. Hoe zijn deze wonderen te vex-klaren?
Afgezien van het feit dat wonderen niet
te vex-klaren zijn, daar zij anders hun won
derlijk kax-akter zouden vex-liezen, kan men
toch voor het verschijnsel dat hier gesigna
leerd is wel een verklaring trachten te
vinden. Men komt dan tot de algemene in
druk, dat de staatslieden van grote zowel
als kleine staten de overtuiging hebben
gekregen, dat de betrekkingen tussen hun
landen niet langer kunnen worden ge
regeld volgens de aloude procedure van
de krachtmeting, de px-ocedure die in de
Middeleeuwse x-iddertijd ook in het per
soonlijke en maatschappelijke verkeer goldt
en die door een geordende samenleving is
uitgebannen.
Tegelijk met die indruk krijgt men door
de px-aktijk der UNO de gewaax-wording,
dat de staatsliedexx nog steeds (zij het op
minder primitieve wijs) hun hart verpand
hebben aan de strijd, een strijd die op het
forum der UNO met het wapen der pro
paganda kan worden gestreden. Het is dus
klaarblijkelijk niet zo, dat men bij het
afzien van de gewapende, primitieve
kx-achtpatserij tegelijk een collectief ver
langen naar vx-edelievende samenwex-king
heeft opgebracht. Veeleer heeft men zijn
neiging tot vechten gedwongen omgezet in
een neiging tot woordenruzie, een methode
van bluf en bedreiging die alleen maar
psychologische uitwerking heeft, doch als
zodanig meer succes schijnt te beloven dan
wapexxgekletter. Men noemt dat „koude
oorlog".
Dit is een gevolg van „democratisering"
van de oorlog. De oorlog is gemeengoed ge
worden. Hij is niet langer een aangelegen
heid vaxx machthebbers en hun soldaten,
doch een zaak voor de volken, voor de
mensen. De oorlog sleept iedex-een mee, eist
iedex-een op, overweldigt en vex-nietigt
iedex-een. Exx zeker de oox-log, zoals die zich
in zijn toekomstige gestalte aftekent.
En omdat iedereen erbij betrokken raakt,
zijn de staatslieden ex-toe gekomen ook
iedereen te betrekken in hun woordenwis
selingen. De propaganda is in de plaats
gekomen van de diplomatieke gesprekken
onder vier ogen, waarin vroeger de oorlog
wex-d aangekondigd. De UNO is het plat-
fox-m, vanwaar de stem der staatslieden
klinkt naar alle uithoeken der aarde. Wat
daar gezegd wordt, geldt voor iedereen.
Hoe kan men dan verwachten, dat er ge
schillen worden opgelost?
Voor lxet oplossexx van geschillen zijn
van alle betx-okkexx zijden concessies nodig.
Er moet ongelijk worden bekend, er moeten
eisen worden ingetrokken, pi-incipes wor
den verloochenen en stokpaardjes worden
afgeslacht. Welke staatsman van vandaag
kan zich veroorloven deze dingen te doen
zonder zijn eigen voetstuk te verzwakken?
Zo heeft de propaganda zich in een soort
„Blitzkrieg" meester gemaakt van de UNO
en zij zetelt daar hoog exx onaantastbaar,
aanbeden door de afgevaax-digden van alle
landen en vereerd door de gx-oten van alle
staten. De tegenstanders van Oost en West
staan beux-telings voor de microfoons en
richten zich tot de mensen. Niet tot
hun tegenstanders! Hun voox-stellen en hun
aanbiedingen worden gedragen op het kus
sen van het prestige. Wat kan men ver
wachten?
Hoe gemakkelijk verklaarbaar is, in deze
overweging, het feit dat de landen der on
derscheiden „kampen" tijdens deze UNO-
vergadering zo min mogelijk elkander zul
len afvallen, ook al verschillen zij vaxx
mening over vraagstukken die zij te be
handelen krijgen. Hun eensgezindheid is
een stuk propaganda van de eerste orde.
Problemen als die welke de agenda sie
ren: Korea, Noox-d-Afrika, de rassenkwes
tie in Zuid-Afx-ika, de vei'houding van het
Westen met de landen van het Midden-
Oosten dat zijn nagenoeg alle onder
werpen waarover de landen van het Westen
onderling van ïnening vex-schillen. Doch het
parool luidt: Géén onenigheid laten blijken!
Hoe kan meix ixx deze situatie practische
successen verwachten? Het dient nergens toe
de UNO meer mogelijkheden toe te schrij
ven dan zij uit hoofde van haar structuur
heeft. Doch men moet niet vergeten, dat
zij, wanneer zij althans geen vredes-
instrument kan zijn, nochtans een
vredes symbool is. Het symbool van
een gedwongen vrede, die ontstaan is uit
de modex-nisering van het politieke spel,
de ontwikkeling van de wereldvex-houdin-
gen en de onbruikbaax-heid van het medium
oorlog. Als zodanig bergt het voortbestaan
van de UNO een bemoedigende gedachte
in zich. De gedachte, dat het wel en wee
der wereld niet in zijn uiteindelijke vorm
het willoos speelgoed van mensen is, doch
dat het bepaald wox-dt door een gigantisch
evolutie-plan, dat zelfs de grootste aardse
geest niet kan overzien en nog minder ver-
hindei-en.
Laat de UNO-dag met deze blijmoedige
overweging dus een dankdag worden.
Laten wij de UNO zien als een regenboog
aan de duistere politieke hemel een
regenboog die eigenlijk weinig practisch
nut heeft, doch als vex-schijnsel alle goeds
belooft. J. L.
Wie op de pof koopt, kan niet onmid
dellijk betalen. Hij koopt op crediet. In
de 17de eeuw zei men ook: iets op de
klets kopen. In die tijd betekende het
werkwoord kletsen: schulden maken.
In Zuid-Nederland bestaan uitdrukkin
gen als: op de poef of op de plak halen
die eveneens betekenen: kopen zonder
geld tot zijn beschikking te hebben. Al
die woorden: pof, poef, klets, plak be
tekenen: slag. Als men nu denkt aan de
uitdrukking: ergens een slag naar slaan
voor: ergens naar raden, op goed geluk
een antwoord geven, dan wordt duide
lijk dat de oorspronkelijke betekenis
van op de pof kopen, is: op goed geluk
kopen, de kans wagen iets te krijgen
zonder betaling. Van het woord pof is
het werkwoord poffen afgeleid, dat wij
in twee betekenissen kennen: op crediet
kopen en: iemand crediet vei-lenen.
Vy
Kort voor het afti-eden- van minister
Rutten heeft deze bewindsman het lang
verwachte wetsontwerp op het Hoger On
derwijs bij de Tweede Kamer ingediend.
Aangezien na het indienen van het ont
werp door minister Rutten een spoedige
behandeling in de Tweede Kamer verwacht
mocht worden, is de Nederlandse Studen
tenraad bijeengekomen en het gevolg hier
van was een x-apport, waarin drie artikelen
van het ontwerp onder de loupe worden
genomen, te weten artikel 46 (mogelijkheid
van. ontzegging van toegang tot de exa
mens), artikel 26 (samenstelling en werk-
wijze van het college van curatoren) en
artikel 73 (mogelijkheid tot het vorderen
van maximaal 25 van iedere student voor
voorzieningen ten behoeve van de stu
denten).
Artikel 46, dat luidt: „een student kan
de toegang tot de examens ontzegd worden,
indien hij tweemaal voor hetzelfde examen
is afgewezen, dan wel binnen tenminste
tweemaal de voor een examen vastgestelde
normale studieduur dat examen niet heeft
afgelegd," werd door de raad vrijwel una
niem als hoogst onwenselijk geacht.
Het artikel, aldus de raad, is niet in over
eenstemming met het stelsel van ons Ho
ger Onderwijs en in strijd met de vrijheid
van studeren en het recht om examens af
te leggen. Voox-ts noemt de raad het artikel
ondoelmatig, omdat het slechts een selectie
van zeer geringe omvang tengevolge heeft,
waarbij nog komt dat een examen een on
voldoende criterium voor het al of niet ge
schikt zijn voor de studie of een acade
misch beroep is.
De raad komt tenslotte tot de conclusie
dat er andere maatregelen zijn, ter berei
king van het doel van artikel 46. Men
noemt als zodanig: vooxdichting en ver
groting van het contact tussen hoogleraren
en studenten.
Artikel 26 betreft de samenstelling van
het college van curatox-en: 5 tot 7 curatoren,
waarbij de rector-magnificus en een docent
gerechtigd zijn, de vergaderingen bij te
wonen en een adviserende stem uit te
brengen. Leden van de wetenschappelijke
staf kunnen door het college worden ge
hoord.
Aangezien het college van curatoren soms
beslissingen zal nemen, die de belangen van
de studenten raken, acht de Nederlandse
Studentenraad het wenselijk, dat in deze
gevallen de mogelijkheid openstaat voor
het college, een student te horen en dat een
bepaling in deze zin in het artikel wordt
opgenomen.
De studenten-bijdrage
Artikel 73 zegt: „Cui'atoi'en kunnen be
sluiten, dat van iedere student een bedrag
van ten hoogste 25,kan worden gevor
derd, bestexnd voor voorzieningen ten be
hoeve van de studenten."
De Nederlandse Studentenraad zag dit
artikel het liefst geheel vervallen, met als
argument, dat de ovex-heid de behax-tiging
van belangen aan zich trekt, die tot nu toe
door de studenten zelf behax-tigd wex*den,
echter met financiële steun van de stu
denten.
Uiteindelijk accepteerde de raad de strek
king van dit artikel, het brengen van een
offer door de studenten zelf werd niet on
juist geacht, temeer waar het tot nog toe
verschuldigde bedrijfsgeld van 10,zou
komen te vervallen. Het horen van de stu
denten in deze aangelegenheid werd echter
onontbeerlijk geacht.
Het ligt in de bedoeling deze uitspraken
van de raad bekend te maken bij de aca
demische autoriteiten, de minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen en de
leden van de onderwijscommissie van de
Tweede Kamer.
Op het station te Vorden is de reizigers
trein, welke om 20.09 uur uit Zutphen naar
Winterswijk was vertrokken tegen de ach
terkant van een stilstaande goederentrein
gereden.
De achterste wagen van de goederentrein
werd in elkaar gedrukt en tot ontsporing
gebracht. Er deden zich geen persoonlijke
ongevallen voor. De reizigerstrein, waar
van de locomotief slechts licht werd be
schadigd, kon de reis naar Wintex-swijk
met enige vertraging voortzetten.
Necï. Herv. kerk
Benoemd tot vicaris te de Bilt (U) J
Bultman, thans hulppred. te Zwolle, die de-
(toez.). C. Tromp te Boskoop. Aangenomen
naar Almelo (vac. W. G. Boon) W. H. Sten-
fert Kroese te Vught. Beroepen te Nijverdal
(toez.) C. Tromp te Boskoop. Aangenoomen
de benoeming tot vicaris te Den Helder J.
F. Grimm, cand. te Hollandse Rading.
Geref. kerken
Beroepen te Zuidbroek C. Morgenstern,
cand. te Groningen; te Borger (Dr.) L. Loos
man, cand. te Urk; te Winschoten (2 vaca
tures) G. F. Bakker te Oude en Nieuwe
Bxltzijl (Fr.) en E. Verburg te Workum: te
Makkum L. Loosman, cand. te Urk; te Groo-
tegast K. Welbedacht te Scharnegoutum; te
Oldernarkt W. Kats, cand. te Hoogeveen; te
Pajeti (voor de Miss.dienst op midden-
Soemba) P. G. v. Berge, miss. pred. met
verlof te 's-Gx-avenhage.
Aangenomen naar Nijkex-k (vac. G. v. Dij
ken) A. I. Koffeman te Nederhorst-den
Berg.
Chr. Geref. kerken
Bex-oepen te Ouderkerk a. d. Amstel P. op
den Velde, te Murmerwoude.
Geref. gemeenten
Beroepen te Rijssen F. J. Dieleman te ler-
seke.
