Belgische „roombaron" bedreef
een lucratieve smokkelarij
IN DE WERELDPOLITIEK
KoreaVrede door geweld
Europese integratie kan dollar
tekort doen verminderen
Reina Prinsen Geerligsprijs 1952
toegekend aan Kees Stempels
A genda voor
Haarlem
Een Eeuw geleden
Room werd gecondenseerde melk
Lijdt niet langer
Eervolle vermelding voor Zandvoortse dichter
Vijftien jaar geëist
tegen weduwe
Bromfietsscooter
'"Hoe is het ontstaand
J
Twee Indonesiërs in de
hoofdstad aangehouden
Min ister Zijlstra
Betalingsbalans-surplus zal
niet bestendigd kunnen blijven
De moordzaak-Schreurs
In 1 dag retour!
Leo de Leeuwe 85 jaar
Geiger niet vermoord
Dit woordTUK
„Wegens ongewenste
politieke activiteit"
DINSDAG 25 NOVEMBER 1952
3
ANTWERPEN (A.N.P.). In het Ant
werpse Paleis van Justitie zal op 8 Decem
ber het volgende tafereel spelen van een
opzienbarend zuivelschandaal, waarvan een
vroegere dokwerker, thans „roombaron
Desmedt" genoemd, de centrale figuur is.
Tegen hem en enige medeplichtigen is we
gens smokkel van duizenden tonnen room
uit Nederland een boete van ongeveer 20
millioen francs geëist.
Een enorm smokkelcomplot, waarbij ook
Belgische douaniers betrokken schijnen te
zijn geweest, alsmede enige Nederlandse
zuivelfabrieken, waarvan twee der grootste
in Zuidelijk Drente en in Brabant liggen,
is met het aanhangig maken van een pro
ces tegen Desmedt en de zijnen opgelost.
Ruim anderhalf jaar echter hebben zij vrij
wel ongestoord hun gang kunnen gaan.
De „roombaron", die reeds voordien op
smokkelgebied actief schijnt te zijn ge
weest, kreeg zijn grote kans in de nawin-
ter van 1950, toen de Belgische regering,
op grond van verschillen in productieprij
zen een heffing op uit Nederland ingevoer
de boter legde. Zo kon concurrentie
v/orden voorkomen, althans men dacht dat.
Bij deze regeling voor roomboter werd
echter vergeten om ook een heffing op
Nederlandse room te leggen. En aangezien
men uit room de roomboter fabriceert, nam
de vrije uitvoer van Nederlandse room
naar België een enorme vlucht. Zo konden
bepaalde Belgische fabrieken goedkopere
roomboter maken dan hun concurrenten.
ADVERTENTIE
Het Belgische ministerie van Landbouw
stak spoedig een stokje voor deze lucra
tieve, doch voor de Belgische producenten
nadelige invoer en legde ook een heffing
op room.
Daarmede bleek het lek echter niet ge
stopt. Desmedt en diens medewerker von
den die roomimport nu eenmaal een voor
delige zaak en besloten ermee door te gaan.
Zij vonden uit, dat Nederlandse exporteurs
uitvoermachtigingcn van het bedrijfschap
voor zuivel moeten hebben, doch dat deze
machtigingen aan de grenzen achterblijven.
Zij wisten ook, dat de invoer van gecon
denseerde melkin België vrij was. Dus
werd room in Nederland aangekocht en
onder uitvoermachtiging en van de juiste
etiketten voorzien door de Nederlandse
douane gebracht. Tussen de grensposten, in
niemandsland, verdwenen de etiketten
room" van de verpakkingen. „Het sneeuw
de er etiketten", zo verklaarde een oog
getuige. De verpakkingen werden dan om
gedoopt in „gecondenseerde melk". Op een
tweede factuur werd de room dan als ge
condenseerde melk bij de Belgische douane
binnengebracht.
In het complot
Cetuigen hebben verklaard, dat, althans
op bepaalde Belgische grensposten, enig
douanepersoneel mede in het complot moet
zijn geweest. Zeer vaak zijn ladingen van
deze romige gecondenseerde melk onge
moeid doorgegaan, nadat douanepersoneel
in optocht met pannetjes een „tol" in de
vorm van hoeveelheden room had geïnd.
In andere gevallen, wanneer monsters van
de room moesten worden genomen, werd
ijlings de „roombaron" gewaarschuwd, die
dan vliegensvlug met zijn grote auto aan
kwam suizen, een gezellig praatje op een
douanepost maakte en dan tersluiks de
roommonsters voor monsters „echte gecon
denseerde melk" verwisselde.
Toen de activiteiten van de „roombaron"
en diens trawanten te zeer in het oog gin
gen lopen, werd ingegrepen. De behande
ling van deze affaire is zeer snel verlopen
en nu is het wachten op een uitspraak.
Merkwaardig is echter, dat sinds het met
de room van Desmedt geen botertje tot de
boom meer is, de frauduleuze invoer van
boter uit Nederland weer hand over hand
is toegenomen. Nog steeds bestaat de hoge
grensheffing op boter, die door België en
Nederland wordt gedeeld en nog steeds
vinden vele smokkelaars, dat zij die heffing
ook wel kunnen verdienen.
In Nederland schijnt men tegen deze frau
duleuze uitvoer ook ernstig bezwaar te
hebben. De smokkelaars nemen immers
vaak boter van inférieure kwaliteit mee
naar België en schaden op die manier niet
alleen de twee staatskassen en de Belgische
producenten, maar ook de goede naam van
de Nederlandse roomboter, die voor uit
voer aan zeer strenge kwaliteitsbepalingen
is gebonden.
Het ligt dan ook in de lijn der verwach
tingen, dat de Nederlandse douane steeds
gestrenger tegen frauduleuze uitvoer van
roomboter zal gaan optreden.
ADVERTENTIE -
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen. Neemt regelmatig Togal, dat
verdrijft in al die gevallen snel en afdoen
de de pijnen. Togal baat waar andere mid
delen falen. Zuivert de nieren, is onscha
delijk voor hart en maag. Bij apotheek en
drogist ƒ0.95, ƒ2.40 en ƒ8.88.
ADVERTENTIE
UW MATRASSEN bijgevuld of vernieuwd
MAAKLOON: 1-pers. 12.50, 2-pers. 15.—
HAARLEMS MATRASSENHUIS
H. DE GRAAFF
Grote Houtstraat 103 - Tel. 11485 - Haarlem
Gistermiddag heeft de advocaat-gene
raal bij het gerechtshof te 's-Hertogen-
bosch een gevangenisstraf van 15 jaar en
terbeschikkingstelling van de regering ge
ëist tegen de 42-jarige weduwe J. M. G.
H. uit Zierikzec, wie de moord op het 80-
jarige Zeeuwse boertje Keesje Schreurs
ten laste is gelegd.
De misdaad is, zoals reeds eerder is be
richt, begaan in Augustus 1946 te Bergen
op Zoom, waar het boertje in het St. Catha-
rinagesticht zijn levensavond doorbracht.
Behalve moord waren de verdachte dief
stal en verberging van de stoffelijke res-
len ten laste gelegd. Zij werd in April van
dit jaar wegens moord door de rechtbank
te Breda veroordeeld tot een gevangenis
straf van 10 jaar en ter beschikkingstelling
van de regering. Op 17 September is de
openbare behandeling van deze zaak voor
het hof in Den Bosch aangehouden.
Gistermiddag zeide de verdachte op
nieuw dat haar onder verdachte omstan
digheden overleden echtgenoot, de wacht
meester der rijkspolitie G., de moord op
Keesje Schreurs zou hebben begaan. Zij
bekende schuldig te zijn aan de beroving
en het mede doen verdwijnen van het stof
felijk overschot in de achter het huis aan
wezige put.
Dat verdachte voor de rechtbank en het
hof de moord ontkende, in tegenstelling
met haar volledige bekentenis tegenover
de politie van Bergen op Zoom en aan de
rechter-commissaris in het arrondissement
Breda, zou naar haar verklaring zijn voort
gevloeid uit de omstandigheid, dat zij het
nutteloze ervan heeft ingezien om haar
man en de rijkspolitie te sparen.
Volgens een verklaring van twee psy
chiaters moet de vrouw niet in staat wor
den geacht zoveel offervaax-digheid te kun
nen opbi'engen om ter wille van een ander
de schuld van een dergelijk misdrijf op
zich te nemen. Een der psychiaters was van
oordeel, dat de vrouw in het huidige sta
dium als krankzinnig moet worden be
schouwd, maar niet in die mate dat de be
handeling van de rechtzaak zou moeten
worden geschorst.
De advocaat-generaal, die de verhalen
en verklaringen voor het hof van de ver
dachte als „druipend van onwaarachtig
heid" en de verdachte zelf als „een leu
genachtig mens" kwalificeerde, was van
oordeel, dat alleen de grove hebzucht de
drijfveer tot de moord is geweest. „Haar
geweten is afgestompt", aldus de advocaat-
generaal.
Haar raadsman, mr. Van Ginneken uit
Bergen op Zoom, achtte op juridische gron
den het ten laste gelegde niet bewezen.
Zo het hof verdachte toch schuldig zou be
vinden, dan achtte de i-aadsman termen
aanwezig om de geesteszieke verdachte
niet een te lange gevangenisstraf op te
leggen, maar haar na een korte straf ter
verpleging te doen opnemen. Het hof zal
over veertien dagen uitspi-aak doen.
SLACHTOFFERS VAN GLADDE WEGEN
In de Beemster is vanmorgen door de
gladheid een personenauto geslipt en in
een sloot gereden. Hierbij kwam de 25-
jarige J. Schilder uit Spanbroek om het
leven. Zijn vader werd exmstig gewond.
De 25-jarige Kees Stempels uit Rijswijk
heeft de Reina Prinsen Geerligsprijs 1952
gewonnen met zijn bundel korte schetsen,
getiteld „De glazen bol". Een eervolle ver
melding kregen de 21-jarige Magda Berg
uit Leiden voor haar toneelstuk „Sofo-
nisbe", de 21-jarige Fernand Auwera uit
Antwerpen voor zijn bundel van twaalf
verhalen „Het eerste, verlangen en andere
dingen" en Ed Leeflang uit Zandvoort voor
zijn gedichtenbundel „Vliegeren in de
schemer".
In haar verslag zegt de jury (die bestond
uit Anna Blaman, Pierre H. Dubois,
Adriaan Morriën, H. J. Smeding en
Adriaan van der Veen) over de bundel van
Kees Stempels onder meer: „In zijn intel
ligente schetsen geeft hij een visie op leven
en wereld, die meer zijn dan geval alleen.
Zijn humor heeft als achtergrond dikwijls
het irreële, magische, schijnbaar occulte,
dat hij haast nuchter en zakelijk in de
sfeer van het reële betrekt, waardpor hij
er een haast barokke onwezenlijkheid aan
verleent. Het raadselachtige wordt nog
versterkt door het feit, dat de schrijver
verklaring noch oplossing geeft, maar de
lezer hiernaar laat gissen. Toch is zijn
werk surrealistisch noch gewild of onbe
grijpelijk. Zijn verhalen zijn gaaf, eenvou
dig en schijnbaar gewoon."
Veelbelovend toneelstuk
Over Magda Berg zegt de jury in haar
verslag, „dat zij bewezen heeft een toneel
stuk te kunnen schrijven. Sofonisbe is goed
opgebouwd, goed vakwerk. De handeling
ontwikkelt zich geleidelijk, met de nodige
spanning over de verschillende bedrijven
verdeeld. Aan het gegeven uit de klassieke
oudheid heeft zij af en toe door een ver-
x-assend en siexdijk motief een pei'soonlijke
toevoeging, iets zeer dichterlijks verleend.
Enkele leden der jury hebben haar ernstig
voorgedragen voor de bekroning. Anderen
meenden, dat het werk te afgewogen, te
zeer volgens de wetten, te veel een nog wat
vlakke pastiche was geworden. Allen
waren het er echter over eens, dat zij het
métier voldoende beheerst om later, als zij
een meer persoonlijke verhouding tot het
leven gevonden heeft, een belangrijk
toneelwerk te schrijven."
Over de bundel van Fernand Auwera
wordt gezegd, dat het verhaal „Een eerste
vex-langen en andere dingen" de jury zeer
heeft getroffen. Auwera heeft echter on
voldoende zelfcx'itiek. De andei'e vex-halcn
zijn te zeer uitgesponnen. Het is de eerste
keer dat een Vlaming door de jux-y wordt
onderscheiden. Over de bundel van Ed
Leeflang wei'd tenslotte gezegd, dat men
hier stellig reeds van een beginnend
authentiek dichterschap kan spreken. Leef
lang bezit niet slechts een poëtische gevoe
ligheid, die men ook bij anderen aantreft.
Zijn taal is ontraditioneel en zeer beeldend.
Zijn belangstelling beweegt zich in een
wijde ruimte. Meer dan eens bleek hij in
staat een algemene problematiek in per
soonlijke bewoox-dingen uit te spreken. Een
gevaar, dat hem bedreigt, schuilt misschien
in een zekere behaagzucht. Een coquetterie
met uiterlijkheden, die zijn dichterschap
aan het gehoor en het oog onttrekt.
Was er vorig jaar over de poëzie-inzen-
dingen weinig positiefs te vei-melden, dit
jaar waren zij naar het oordeel der jux-y
van een beter gehalte, ook al bleef het
mex-endeel van beslist onvoldoende kwali
teit.
Gistermiddag heeft in de aula van de
Universiteit der gemeente Amsterdam de
uitreiking van deze prijs voor jonge letter
kundigen plaats gehad.
Vandaag is Leo de Leeuwe, de oudste
operazanger van Nedexdand, 85 jaar ge
worden. De Leeuwe eexx oom van de
actrice Enny Mols-De Leeuwe heeft
onze muziekdramatische cultuur vooral in
het buitenland vertegenwoordigd. Hij was
aan talrijke operaschouwbui-gen in Duits
land verbonden, onder meer aan de hof
theaters van Dax-mstadt en Wiesbaden en
het Opernhaus te Essen. Hij gold als een
van de beste Wagner-vertolkers. De diri
gent Arthur Nikisch nodigde hem indertijd
uit om onder zijn leiding de rol van David
in „Die Meistex-singer von Nürnberg" te
vervullen.
SAARBRüCKEN, (AFP) De politie
van Saarland heeft meegedeeld dat bij
schouwnig van het lijk van Geiger is ge
bleken, dat de dood niet het gevolg is van
geweld. Geiger was een pi-o-Duits raads
lid, die vorige week om het leven kwam,
nadat vier politieke tegenstanders zijn
huis waren binnen gedrongen.
De Haarlemmer J. D. Walraven heeft een
bromfietsscooter uitgevonden, die net als
de bromfiets moet worden aangetrapt en
daardoor f 100 lager in wegenbelasting is.
De snelheid is ongeveer 45 km. De prijs
f 550. Het motortje is aan de voorzijde
aangebracht.
DINSDAG 25 NOVEMBER
Minerva: „Komediespelen" (De Vei-enigde
Spelers), 8.15 uur. De Leeuwerik: Neder
landse Vereniging voor Sexuele hervorming,
8 uur. Haarlemse Kegelbond: Stichting Ken-
nemer Toneel Festival, vergadering, 8 uur.
Luxor: „Het testament van dr. Mabuse", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „De dood van een
handelsreiziger", 18 jaax-, 7 en 9.15 uur. City:
„De wolf van Sila", 18 jaar, 7 en 9.15 uur
Spaarne: „Mannen van staal", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Het tovertapijt", 14
jaar, 8 uur. Rembrandt: „De dokter en het
meisje", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace: „O. K.
Nero", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 26 NOVEMBER
Concertgebouw: Optreden van Tito Schipa,
8 uur. Schagchelstraat 26: Leger des Heils,
inzegening van nieuwe plaatselijke officieren
8 uur. Begijnhofkapel: Christen Spiritualis
tisch Centrum „De grotere wereld", 8 uur.
MinahassakapelSpreker L. J. Pasman, 8 u.
Minerva: „Avontuur in de Alpen" (jeugd
film) 2.30 uur. Heemsteedse Kunstkring,
Zuid-Afrikaanse avond, 8.15 uur. Luxor:
„Het testament van dx\ Mabuse", 18 jaar, 2,
7 en 9.15 uur. Lido: „De dood van een han
delsreiziger", 18 jaax-, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
City: „De wolf van Sila", 18 jaar, 2.15, 4.30,
7 en 9.15 uur., Spaarne: „Mannen van staal",
14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
Het tovertapijt", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
'Rembrandt: „De dokter en het meisje", 14
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „O. K.
Nero", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Het herstel van de vrede in Korea, dat in vrijwel alle landen die bij deze
nutteloze oorlog betrokken zijn, een hartewens is, wordt belemmerd door
een verschil van mening tussen de twee oorlogvoerende partijen over de
vraag, hoe de krijgsgevangenen moeten worden gerepatrieerd. Dit is
waarschijnlijk een unicum in de geschiedenis van de oorlog een ge
schiedenis overigens, die even oud is als de mensheid. Dat een wapen
stilstand vei-hinderd wordt door de kwestie der krijgsgevangenen vloeit
voort uit het feit, dat talrijke Koreaanse soldaten, die door de Noordelijke
regering in de strijd werden geworpen, zijn overgelopen om te ontkomen
aan het communistische regiem. Dit geldt ook voor Chinese „vrijwilligers",
die na hun gevangenneming door de vei-bonden ti-oeperx de kans schoon zien
om voorgoed weg te komen uit het onder een streng-communistisch regiem
levend China. De Noordelijken willen deze „afvalligen" terug, de ver
bondenen wensen deze mensen de vrije keus te laten. Hoe deze vrije keus
moet worden georganiseerd zonder dat de tegenpartij reden heeft om te
denken, dat druk wordt uitgeoefend op de gevangenen, is de kern van de
moeilijkheid. Deze zaak houdt thans de UNO in New York bezig, terwijl
de ondex-handelaars in Panmoendjom, die op deze kwestie stuiten, af
wachten wat op „hoog niveau" zal worden beslist.
Dat ook het Amerikaanse publiek van
harte genoeg heeft van de oorlog in Korea,
werd mede bewezen door de grote stem
bus overwinning van Eisenhower, die in
zijn verkiezingscampagne een grote plaats
inruimde aan de leuze: „De oorlog in
Korea moet eindigen". De Amerikaanse
moeders hebben hem hiervoor haar steun
gegeven en ook vele jonge Amerikanen
zullen de „vredescandidaat" Eisenhower
met hun stem hebben bedacht, omdat zij
de kans, naar Korea te worden gestuurd
om te stex-ven, wilden ontlopen.
De democratische regering van Truman
stond vóór de presidentsvex-kiezing voor de
onmogelijkheid om een wapenstilstand in
Korea te forceren door al te grote toe
gevendheid tegenover de vijand, omdat
zulk een politiek onmiddellijk door de re
publikeinen zou zijn uitgebuit met het
verwijt, dat Truman en de zijnen Amerika
aan het communisme prijsgaven. Na de
vex-kiezingen is het voor Truman nog
moeilijker geworden, omdat hij nu wezen
lijk rekening moet houden met de wensen
der partij, die het bewind in Januari zal
overnemen. Deze situatie heeft natuux-lijk
de vlotheid der onderhandelingen in Pan
moendjom, waar de Amerikanen de boven
toon voeren, niet bevorderd. De in liqui
datie verkerende democratische regex-ing
te Washington heeft er geen belang bij, op
de valreep nog grote dingen tot stand te
brengen met het risico, dat ze verkeerd
uitvallen en de democx-atische politiek
voox-goed in discrediet brengen. Een van
deze „grote dingen" zou een vrede in Korea
zijn enerzijds een aanlokkelijk streven
voor een regering die weet dat haar volk
niets minder verlangt, anderzijds een ge-
vaax-lijke onderneming omdat daarmee de
oorspronkelijke leuze, Korea te bevx-ijden
van de communisten, niet zou worden ge
honoreerd.
Truman laat het dus verder maar aan
Eisenhower over, en deze is begonnen met
het voor te stellen alsof hij door een tocht
naar het oorlogsgebied de vrede met een
handbeweging zou kunnen herstellen. Na
zijn vex-kiezing heeft hij, met medewerking
van zijn pax-tijmannen, zorgvuldig verme
den verdere toespeling op deze „magische
geste" te maken, doch hij heeft een andere
intex-pretatie gegeven van zijn verkiezings
leus, een interpx-etatie die de feitelijke on
gegrondheid ex-van aan het licht bracht.
Hij heeft namelijk laten doorschemeren,
dat hij de vrede in Korea wil bevorderen
door grotex-e militaire krachtsinspannin-
gen, dus een vrede door geweld nastreeft,
die de Amerikaanse moeders en haar zo
nen niet veel bemoediging zal schenken.
Hij heeft de pil verguld door te verklax-en,
dat in de toekomst meer Zuid-Kox-eanen
inplaats van Amerikaanse soldaten aan
het front zullen woi'den gebruikt doch
militaire deskundigen zien niet veel heil in
deze wijziging, aangezien de Zuid-Ko-
x-eaanse militaix-e training een grate achter
stand heeft en deze inheemse soldatexx, on
danks hun grote persoonlijke moed en
idealisme, niet als evenwaardig aan de op
moderne wapens getrainde Amerikaanse
soldaat kunnen worden beschouwd.
Deze deskundige bedenking heeft blijk
baar ook bij de aanstaande px-esident doox--
gewerkt, want hij heeft enkele zijner naas
te medewerkers; omkv moer d» aanstaande
minister van Buitenlandse Zaken Dulles,
uitspraken laten doen die erop wijzen dat
er een hex-nieuwde, innige samenwerking
zal komen tussen Washington en Tsjang
Kai Tsjek, de Chinese nationalistische lei
der op Fox-mosa. Thans heeft de aanstaan
de republikeinse voorzitter van het Ame
rikaanse Huis van Afgevaax-digden, Joseph
Martin, zich geuit op een wijze die voed
sel geeft aan de veronderstelling, dat deze
politiek gekozen is met het oog op de
Koreaanse oorlog. Hij heeft namelijk ver-
klaard dat èn Japan èn China-Formosa
moeten worden bewogen tot deelneming
aan de Koreaanse oorlog.
De uitbreiding, die op deze wijze aan de
oorlog in Korea zou worden gegeven, zou
er het karakter van een totale ooi-log in het
Verx-e Oosten aan schenken, waarbij het
gruwelijke spook van een derde wereld-
oox-log onmiddellijk in de gedachten op
rijst. Martin beweerde dat het bezoek van
Eisenhower aan Korea met deze plannen
in verband staat.
Dit alles doorkruist de ingespannen po
gingen van landen als India om de im
passe van Panmoedjom te doox-breken met
voox-stellen tot regeling van de krijgsge-
vangenenkwestie. Engeland heeft zich bij
deze pogingen aangesloten en er is Zon
dag jongstleden een ernstige wrijving ont
staan tussen de Engelse en de Amerikaanse
U.N.O.-delegatie, omdat de Amerikaanse
niet accoox-d wenste te gaan met het In
dische voorstel. De Indische delegatie heeft
daax-op haar voorstel naar de zin der Ame
rikaanse bezwaren gewijzigd, doch ook nu
blijven de Amerikaxien weigex-achtig, ter
wijl de Russen het voox-stel om die aange
brachte „Amerikaanse" wijzigingen niet
meer lusten.
Hier tekent zich dus in de schoot der
U.N.O. een verschil van inzicht af over de
Koreaanse ooi-log, dat wellicht een verdere
verkoeling inluidt van de Engels-Ameri
kaanse betrekkingen. De overwinning dei-
republikeinen heeft indertijd in Engeland
reeds de vrees daarvoor gewekt. Nu de
republikeinse politiek in het Verx-e Oosten
zich begint te manifesteren, blijkt die vrees
niet ongegrond te zijn geweest.
Voor de Amerikanen doemt het gevaar
op, dat zij met hun politiek in het Verre
Oosten de steun van hun Aziatische en
Eux-opese bondgenoten zullen verliezen en
misschien genoopt wox-den straks tegen
minder aantrekkelijke voox-waarden de
Koreaanse oorlog te beëindigen. Voor de
wereld als geheel komt het gevaar naar
voren, dat de Amerikanen op eigen houtje
de prestigekwestie, die Korea voor hen ge
worden is, zullen proberen te forceren. Dit
zou niet alleen het oorlogsgevaar vex-gx-o-
ten, doch tevens het voortbestaan van de
U-Si.C* op het spq," scUffn, 4, I*
Schooljongens zijn tuk op een pretje,
voorbijgangers op een straatruzietje,
alle mensen op een nieuwtje. Het
woord betekent: begerig naar, verzot
op. Het hangt samen met het Middel
nederlandse wex-kwoord tucken, dat in
het Duits zucken luidt en dat betekent:
trekken, rukken. Men vindt het ook
terug in de hengelaarsterm: tuk heb
ben, die gebruikt wordt als de vis be
gint te bijten en de dobber in beweging
brengt. Daarvan afgeleid is de uitdruk
king: iemand tuk hebben of tuk nemen
voor: iemand er in laten lopen, iemand
voor de gek houden, iemand laten „hap
pen". In de zegswijze een tukje doen
hebben wij met een ander woord te
maken, dat toeven, dx-alen, talmen be
tekent en dat dialectisch nog voorkomt.
Er is wel verwantschap, wat bewezen
wordt door de Zuidnederlandse uitdruk
king een treksken doen voor: een dutje
doen. Daarin komt immers liet werk-
woox-d trekken weer te voorschijn.
Gisteren zijn in hun woning te Amster
dam door de vreemdelingenpolitie gear
resteerd de Indonesiërs Sunilo, voorzitter
van de organisatie Perhimpunan Indonesia
en de heer Go Gien Tjwan, directeur van
het Indonesische persbureau Antara.
Zij zijn aangehouden op grond van het
bedi-ijven van ongewenste politieke activi
teit, zo wordt door de politie medegedeeld
en het zou in de bedoeling van de mi
nister van Justitie liggen hen na verhoor
als ongewenste vreemdelingen uit te wij
zen naar Indonesië.
De waarnemend directeur van het pers
bureau „Antara" deelde ANP mede, dat
het Indonesische Hoge Commissai-iaat gis
teren bij het ministei'ie van Buitenlandse
Zaken inlichtingen heeft verzocht over de
aanhouding en de aanzegging van uitwij
zing tegen de heren Go Gien Tjwan en
Soenito.
Een zeer ernstig protest tegen de wijze
waarop de aanhouding is geschied en te
gen het onderbx-engen van de aangehoude
nen samen met ci'iminele ai-restanten
wordt overwogen. Er zal woi-den aange
drongen op bekendmaking van de gronden,
waarop de aanhouding en de eventuele uit
wijzing berusten. Namens Go Gien Tjwan
is aan de Buitenlandse Persvereniging in
Nederland vei-zocht, in deze zaak tussen
komst te verlenen. De aangehoudenen zul
len aandringen op beroep bij de rechter
lijke autoriteiten, aldus de mededelingen
van de waarnemend directeur van „An
tara".
Het structurele dollartekoi-t van Neder
land bedraagt 125 a 150 millioen dollar
per jaar. Naar de mening van de regering
zou het tot standkomen van een Europese
integratie kunnen leiden tot vex-mindering
van het dollartekort, in de eerste plaats
door de grotere mogelijkheden, die daar
door wegens het kostprijsverlagende effect
ontstaan voor de export naar Amerika.
Verder zal het wellicht ook mogelijk zijn
minder uit dollargebieden en meer uit de
E.B.U.-landen te importeren. Dit deelt de
minister van Economische Zaken, prof. dr.
J. Zijlstra, mede in zijn Memorie van Ant
woord aan de Tweede Kamer over de be
groting van zijn departement.
De gunstige ontwikkeling van de Neder
landse betalingsbalans sinds Augustus
1951 vindt zijn oorsprong in het verloop
zowel van de import en de export als van
de dienstensector, zo zegt de minister
vex-der.
Nadat de importen in het eei'ste halfjaar
1951 een hoogtepunt van 5200 millioen
hadden bereikt, beliepen zij in de tweede
helft van dat jaar en in de eerste helft
van 1952 respectievelijk ƒ.4600 en 4400
millioen. De export vertoonde daarentegen
een meer met de normale tendenz over
eenstemmend verloop en bedroeg in de
drie genoemde perioden respectievelijk
3400, 4000 en 4100 millioen.
De daling bij de impoi-t valt sterk op.
De factoren, die daai'op, naast het x-ege-
ringsprogramma van Maart 1951, van in
vloed zijn geweest, zijn te vinden in de
achterstand welke bij de uitputting der be-
gi'otingsgelden voor de defensie is opgetre
den en in de neiging van het bedrijfsleven
om op de na het uitbreken van het Korea-
conflict gevoi-mde vooiTaadposities in te
teren.
De achterstand in de militaire uitgaven
en de voorraad-intering zijn factoren van
tijdelijke aard. De huidige situatie van een
groot betalingsbalans-surplus. zal daax-om
niet bestendigd kunnen blijven.
Werkgelegenheid
Op de vraag, wat naar het oordeel van
de regering de ooi'zaak is van de betrek
kelijk grote werkloosheid, antwooi'dt de
minister, dat naar zijn oordeel verscheide
ne factoren tot het ontstaan van de hui
dige situatie hebben bijgedragen. Hoewel
het totale volume van het binnenlandse
verbruik thans niet lager is dan in 1951,
heeft zich sindsdien bij de duurzame con
sumptiegoederen wel een zekere teruggang
vooi-gedaan. Op basis van 1949 100 be
droeg in 1950 de volume-index van de to
tale consumptie 100, in 1951 was dit cijfer
97; voor de eerste acht maanden van 1952
wei-d hetzelfde cijfer bereikt, hetgeen, ge
zien de toeneming der bevolking, als een
achteruitgang moet worden beschouwd.
Voor de duurzame consumptiegoederen
was het verloop voor de overeenkomstige
periode 100, 88 en 84. Het lijkt aanneme
lijk, dat zulks voor een groot deel samen
hangt met het ophouden van de inhaal
vraag, die r.a het herstel van de normale
goederenvoorziening de aankopen lange
tijd heeft gestimuleerd. In de bouwnijver
heid is de wei'kgelegenheid met lager dan
in de voorafgaande jaren, maar de onder -
houdsweikzaamheden zijn gering. Het is
verder de vraag, of de expoi't een peil
heeft bereikt, dat nodig is voor het hand
haven van een bevredigend peil der wex-k-
gelegenheid.
Investering
Het achterblijven van de investeringen
bij de bevolkingstoeneming kan volgens de
minister nauwelijks invloed hebben uit
geoefend op de wei-kgelegenheid. Tot mid
den 1952 is van een teruggang van de om
vang der industriële investeringen nog
geen sprake geweest. Deze investeringen
hebben zich de laatste twee jai-en c.p een
peil van f 1350 a f 1400 millioen per jaar
bewogen, hetgeen zeker voldoende geacht
moet worden om de toeneming van de be
roepsbevolking van de laatste j aren te kun
nen plaatsen.
De minister verheelt echter niet dat de
vooruitzichten voor de naaste toekomst
wat betreft het gelijke tred houden der
industriële investeringen met de behoefte
aan verruiming der industriële werkgele
genheid tol grote bezorgdheid aanleiding
geven. Hij beschouwt dan ook een beleid,
dat gericht is op het handhaven van een
voldoend hoog investeringspeil, als een zij
ner belangrijkste taken.
De mogelijkheid om risicomijdend kapi
taal om te zetten in risicodragend kapitaal,
zal door de instelling van een garantie
fonds worden bevorderd. De toestemming
voor het gebruik van tegenwaax-defondsen
voor dit doel ten bedx-age van f 100 mil
lioen is reeds verleend.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 24 November 1852:
Daar ik ondergeteekende steeds voorzien
ben van eenen goeden voorraad Galante
rieën, Kramerijen en Kinder-speelgoed,
zoo zal ik de prijzen iets lager stellen
dan in het zoogenaamde Verkoophuis
van Pastoor de Way er.
Tc Zaandam, op den Duiker,
P. GORTER.
van 26 November 1852:
Om den vreemden indruk weg te
1 nemen, welke de advertentie van P. Gor
ter, aangaande het Verkoophuis te Zaan
dam, natuurlijkerwijze buiten Zaandam
verwekt, verklaart de Ondergeteekende,
dat die advertentie onwaarheid behelst
en vermoedelijk met een verkeerd doel
geplaatst is.
J. II. de WAY ER
Pastoor te Zaandam
(Advertenties).
