Moord op vakbondsleider
brengt Tunis in rep en roer
Onzekerheid over resultaten
van Eisenhowers frontbezoek
Gasvoorziening aan het
begin van nieuw tijdperk
Delft en Bolsward bereiden zich voor
op de Europese proef stemmingen
Nederlands Theaterjaarboek
1951-1952 verschenen
Opbrengst tabaksaccijns daalde
in October met f4 millioen
Proteststaking en wederzijdse
beschuldigingen na laffe aanslag
Panamees schip bij
Maassluis gestrand
Zelfs kleuters doen mee
Souvenir dat in een behoefte voorziet
maar voor verbetering vatbaar is
„Jonge Strijd" verraste
„Wees een zegen"
Aardgas belooft veel
voor de toekomst
Nieuwe uitgaven
ZATERDAG .6 DECEMBER 1952
8
Drie vergeefse pogingen
om het vlot te krijgen
Vrouwelijke Sinterklaas
bedacht zieke soldaten
Stopzetting van subsidie
aan Museum van de Arbeid
Dreiging met offensief?
Wat de fiscus ontvangt
R ecord-ontvangst
aan invoerrechten
(Van onze correspondent in Parijs)
De moord op de 38-jarige nationalis
tische Tunesische vakbondsleider, Fehrat
Hached, wiens lijk doorzeefd met kogels
gisteren op de weg tussen Zaghoeam en
Radès is gevonden, heeft te Parijs zeer
grote consternatie verwekt. De resident-
generaal, De Hautecloque, die in Parijs
vertoefde om met de regering te bespre
ken welke maatregelen getroffen moeten
worden tegen de daden van terreur, die de
laatste dagen voortdurend talrijker en
driester werden, is toen de moord bekend
werd, op staande voet weer naar zijn post
teruggekeerd.
Voor hfj in het vliegtuig stapte, verklaar
de De Hautecloque dat hij de taak, die hem
was toevertrouwd, uit zou voeren. Tegen
over oproerkraaiers zal ik geen zwakte
kennen, zo zeide de resident-generaal.
De avondklok is intussen in Tunesië op
nieuw ingesteld, van 8 uur 's avonds tot
6 uur 's ochtends mag niemand meer op
straat.
De Tunesische vakvereniging, waarvan
het slachtoffer secretaris-generaal was,
heeft, bij wijze van rouw, een staking van
drie dagen geproclameerd.
Fehrat Hached was na Bourguiba de op
richter van de ultra-nationalistische Neo
Destoer, die enige maanden geleden door
de Fransen werd verbannen, de voor
naamste leider van het Tunesische verzet
tegen het Franse regiem. Oud-arbeider en
door zijn vakbondswerk naar boven ge
klommen, is hij tijdens Bourguiba's af
wezigheid het hart geworden van de anti-
Franse beweging.
De Franse politie heeft zich terstond en
intensief op het onderzoek geworpen, en
het schijnt dat zij de dader vooral in twee
richtingen zoekt. Bij de communisten of
in de Neo-Destoer partij zelf. De commu
nisten zouden uit wraak gehandeld kunnen
hebben voor het verlies van aanhangers,
die naar de vakbondsleider Hached zijn
overgelopen. Voor de veronderstelling dat
een eigen partijgenoot van Hached een
hand in het spel heeft gehad, spreekt daar
entegen het feit zo merkt men in
Franse kringen in Tunis op dat er de
laatste weken heftige spanningen heersten
in de Neo Destoer, waar aanhangers van
Bourguiba Hached ervan beschuldigden
dat hij definitief de plaats in trachtte te
nemen van de vroegere leider.
In elk geval voelde Hached zich de
laatste tijd bedreigd. Zo had hij zware
schijnwerpers op het dak van zijn huis
laten plaatsen en het was bij louter toe
val dat hij zich gisteren alleen, zonder lijf
wacht, op weg had begeven..
Nationalistische leiders zowel in Tunesië,
als in New York en Parijs, wijzen overi
gens de Fransen als de daders aan en met
name een beweerde Franse terreur-orga-
nisatie, die „De rode hand" zou heten. Zo
heeft een der Neo Destoer-leiders, Mas-
moedi, gisteren in Parijs verklaard, dat
de Fransen nu in Tunis hun masker heb
ben afgeworpen en daardoor iedere en
tente met hét Tühesische vólk onmogelijk
hebben gemaakt.
Van de andere kant is opgeroepen tot een
meedogenlozen strijd tegen de Franse be
windvoerders.
Regeringskringen in Parijs wijzen er
daarentegen terecht op, dat Frankrijk nooit
iets te winnen heeft gehad bij de toespit
sing van de verhoudingen in Tunesië. Ver
scherping van de toestand komt Frankrijk
thans wel bijzonder ongelegen, nu bij de
behandeling van de Tunesische kwestie
door de UNO de ogen van de hele wereld
op dit gebied gevestigd zijn.
Afschuw
(Reuter) Het Parijse bureau van het
Amerikaanse vakverbond C.I.O. gaf in een
verklaring uitdrukking aan zijn „afschuw
en verontwaardiging" over de moord op
Hached en betuigde medeleven met het
gezin van de verslagene en met het Tune
sische vakverbond.
Als de Franse autoriteiten onlangs niet
aan Hached een uitreisvisum hadden ge
weigerd, zo wordt in de verklaring gezegd,
had deze de bijeenkomst van het dagelijks
bestuur van het internationale verbond van
vrije vakverenigingen, die thans te New
York wordt gehouden, kunnen bijwonen,
waardoor hij niet „het slachtoffer van
deze laffe aanslag" zou zijn geworden.
„Deze moord zal ons gevoel van saam
horigheid met het Tunesische volk in zijn
strijd voor vrijheid en sociale vooruit
gang versterken", aldus de verklaring.
Tengevolge van de vrij dikke mist is gis
teravond even beneden de haven van
Maassluis aan de zijde van het eiland Ro
zenburg het s.s. „North Queen" vastgelopen
op een strekdam. Gisterochtend vroeg heb
ben de sleepboten „Humber", „Blanken
burg" en „Argus" van Smit en Co's Sleep
dienst vergeefs gepoogd bij hoog water het
schip vlot te krijgen.
De „North Queen" is een Panamees
stoomschip van de Dominica Cia Nav. S.A.
te Panama en meet 7176 ton. Het was van
Rotterdam vertrokken met een lading
kunstmest naar de Golf van Mexico.
Gisteravond tijdens hoog water hebben
de sleepboten „Humber", „Blankenburg",
„Argus", „Pernis" en „Kinderdijk" voor de
derde maal vergeefs getracht het schip vlot
te trekken. Het maakt bij laag water
enigszins slagzij. Des avonds werd een be
gin gemaakt met het gedeeltelijk lossen van
de lading. Zondag zullen de sleepboten dan
opnieuw een poging doen om het schip vlot
te trekken.
Aanvaring op de Nieuwe Waterweg
In de dichte mist, die gisteravond het
zicht op de Nieuwe Waterweg tot een mini
mum beperkte, zijn omstreeks half twaalf
de 7639 ton metende „Arendsdijk" van de
HollandAmerika Lijn en het 1828 ton
metende Noorse schip „Raqui" met elkaar
in aanvaring gekomen. Dit laatstgenoemde
vaartuig, dat schijnt te hebben getracht,
door uit te wijken een botsing te voorko
men, is daardoor aan de grond gevaren. De
schade aan de beide schepen is niet ernstig.
Nader wordt bericht, dat bij de aanvaring
op de Nieuwe Waterweg nog een derde
schip betrokken is geweest, en wel het 1400
ton metende Noorse s.s. „Baden" uit Oslo,
dat gisteravond uit Rotterdam naar Oslo
was vertrokken. Het schip lag op de Wa
terweg wegens mist voor anker. De schade
aan dit schip, dat midscheeps werd getrof
fen, ziet er ernstiger uit. Het schip keerde
terug naar de IJselhaven in Rotterdam,
waar experts: onderzoeken -.of h.et schip
weer kan vertrekken.
Door de grote medewerking van vele
winkeliers en fabrikanten uit het gehele
land is het ook dit jaar weer mogelijk ge
worden de zieke en gewonde militairen
in de verscheidene ziekeninrichtingen met
St. Nicolaas extra te bedenken.
De grote promotor van deze actie is een
dame, die onbekend wil blijven. Haar werk
begon in 1946 toen zij door een geldinza
meling bij kennissen een oorlogsinvalide
aan een invalidewagen wist te helpen.
Haar actie is uitgegroeid in die mate, dat
dit jaar aan niet minder dan 1450 zieke
militairen pakketten werden uitgereikt.
Vooral het bedrijfsleven heeft hier een
groot aandeel in gekregen.
„Het voldoet in huidige vorm
niet", zegt minister
Op vragen van het Tweede Kamerlid
de heer Gortzak (C.P.N.) over het niet
meer verstrekken van een rijkssubsidie
aan het Museum van de Arbeid te Amster
dam heeft de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen bevestigd, dat
aan de directeur van het „Museum van de
Arbeid" te Amsterdam is medegedeeld, dat
voor het jaar 1953 aan dit museum geen
rijkssubsidie meer zal worden verstrekt.
Aan het bestuur van de Vereniging ..Mu
seum van de Arbeid" was reeds herhaal
delijk te kennen gegeven, dat op voortzet
ting van het subsidie niet gerekend kon
worden, indien het museum niet op korte
termijn grondig zou worden gereorgani
seerd en de industrie niet tot steunverle
ning bereid gevonden zou worden. Nu noch
het eén, noch het ander kon worden ge
realiseerd heeft de minister moeten be
sluiten het subsidie te beëindigen.
Dit besluit berust op de overweging, dat
het museum in zijn huidige vorm niet kan
voldoen aan zijn bestemming en niet ver
wacht kan worden, dat de reeds lang na
gestreefde reorganisatie binnen korte tijd
tot stand zal komen.
De minister zegt voorts, geen kennis te
dragen van het voorstel van Gedeputeerde
Staten van Noordholland aan de Provin
ciale Staten om, waar het rijk nu geen
subsidie meer verleent, ook het provinciale
subsidie voor dit jaar in te trekken.
Ook draagt de minister geen kennnis
van het feit, dat tengevolge van het in
trekken van de rijks- en provinciale sub
sidies de directie van het museum voor
nemens is tot sluiting van het museum
over te gaan.
(De agenda voor de Provinciale Staten
van Noordholland bevat inderdaad een
voorstel van Gedeputeerden om het sinds
1947 aan de vereniging „Het Museum van
de Arbeid" verstrekte subsidie met ingang
van 1953 niet meer te verlenen. - Red.)
BESOMMINGEN VAN HEDENMORGEN
Loggers: KW 20 f2800; KW 159 f7910; KW
56 f390; HD 87 f4900.
Kotters: KW 128 f190: KW 189 f230; KW
12 f420; KW 94 f1790; KW 21 f 1350; KW 35
f680; IJM 227 f310; IJM 3 f520; IJM 11
f 1590; IJM 229 f 1340.
Het gaat goed met de voorbereidingen
der proefstemming over de Europese po
litieke eenwording die, zoals men in ons
hoofdartikel van vandaag kan lezen, op 17
December in de beide „Europese steden"
Delft en Bolsward gehouden wordt. De
reeds gehouden oriëntatie-vergaderingen in
beide plaatsen verheugen zich in een zeer
grote belangstelling van de burgerij en in
het bizonder van de jeugdige kiezers uit
wier vragen naar 'aanleiding van de be
handelde onderwerpen veelal een juiste
kijk op het belang van deze referenda
blijkt.
In Bolsward hebben velen zich reeds
vrijwillig beschikbaar gesteld om de kie
zers met auto's, bussen en boerenkarren
gratis naar de stemlokalen en weer naar
huis te brengen. De winkeliers hebben
étalagewedstrijden gehouden met fraaie
versieringen in de Europa-kleuren groen
en wit, BEF-vlaiggen en Europa-leuzen en
zelfs hebben zij bij de in hun winkels ge
kochte St. Nicolaascadeaux Europa-rijmen
ingepakt. De Bolswarder schooljeugd
neemt ook al aan de propaganda deel en
maakt met veel geestdrift jacht op de
Europa-wimpeltjes, die hier op grote
schaal verspreid zijn. De burgemeester
moet zijn rijwiel secuur opbergen, omdat
het een rage is, diens Europa-rijwiel
vlaggetje als throphee in de wacht te sle
pen. En ook de kleuters doen mee door
met prijzenswaardige ijver Europa-sluit-
zegels in matjes te vlechten en het kleu
rige resultaat dan als wandversiering mee
naar huis te nemen.
Zo is al met al de belangstelling voor de
komende stemming nog steeds stijgende,
waarbij men er rekening mee moet houden
dat het belangrijkste gedeelte van de
voorlichtingsactie nog beginnen moet. In
de komende tien dagen zullen namelijk
verschillende Kamerleden, alsmede pro
vinciale en locale prominenten in Delft en
Bolsward de betekenis van Europa's een
wording komen toelichten en men ver
wacht, dat hun adhaesie voor de aanstaan
de referenda nog vele twijfelaars in ja-
stemmers zal veranderen. In beide steden
wemelt het voorts van de Europa-affiches
en Delft zal zelfs de primeur krijgen van
een rijdend Europees stemlokaal, dat de
kiezers in de rust- en ziekenhuizen zal
gaan opzoeken.
Bijna 96 „ja"-stemmen
Delft en Bolsward zijn niet de eerste
WASHINGTON (Reuter). Reuters
correspondent seint uit Washington, dat
het „negatieve karakter" van Eisenhowers
verklaringen op de persconferentie te
Seoel ongetwijfeld teleurstelling in Ame
rika zal verwekken.
Eisenhower verwees in geen enkel op
zicht naar de twee politieke doelstellingen
ter beëindiging van de oorlog in Korea,
waarover hij in zijn kiescampagne sprak.
Met de pogingen deze politieke doelen te
bereiken zou onmiddellijk een begin wor
den gemaakt. „Voortgang langs tenminste
twee gedragslijnen kan onmiddellijk wor
den gemaakt", zo zeide hij toen. Hij sprak
verder van het vervangen van troepen der
U.N.O. door Koreanen en het voeren van
een psychologische oorlog, die in staat zou
zijn het communistische front te breken.
Eisenhowers verklaring te Seoel heeft
echter één mogelijkheid uitgeschakeld,
namelijk, dat hij het risico van een uit
breiding van de oorlog zou durven nemen.
Naar men aanneemt heeft hij ook tegen
over minister Eden te New York een des
betreffende verzekering gegeven.
Men gist thans over de maatregelen, die
„Het beste wat het buitenland aan nieuw
dramatisch répertoire te bieden heeft, wordt
in Nederland gespeeld en wel onmiddellijk.
De belangstelling voor klassieke werken
is stijgende, na een periode van betrekke
lijke lauwheid. In Nederland werden in
de jaren 1951-1952 niet minder dan drie
duizend voorstellingen gegeven van onge
veer zeventig stukken, waarvan een vijf-
tigtal premières. Dat er 1.500.000 plaatsen
zijn verkocht, is allerminst een overdreven
schatting". Aldus schrijft Luisa Treves
de auteur van „De ring en de kelim" en
van „De brief van Don Juan" in het
voorwoord van het door haar samengestel
de en geredigeerde Nederlands Theater
jaarboek, waarvan de eerste aflevering
sinds enkele dagen in alle schouwburgen
verkrijgbaar is.
Bij de uitreiking van het eerste exem
plaar aan de letterkundige D. A. M. Bin
nendijk als vertegenwoordiger van de ge
meente Amsterdam, herinnerde regisseur
A. Defresne eraan hoe weinig er na een
première van een voorstelling overblijft.
In dit jaarboek, met zijn talrijke foto's,
zijn vele van de beste herinneringen aan
het geziene vastgelegd. Men kan dan ook
stellig zeggen dat deze publicatie in een
behoefte voorziet een behoefte, die mede
ontstaan is door de over het algemeen
voddige aard van de programma's, die er
zich allerminst toe lenen als souvenirs be
waard te worden.
Ongeveer tachtig foto's
Van ongeveer dertig toneelvoorstellingen
zijn er foto's en zakelijke gegevens opge
nomen. Verder vindt men er aan opera
en ballet gewijde afdelingen, benevens een
aantal portretten van dichters en actrices,
enkc-le décor-ontwerpen en een uitvouw
bare kleurenplaat met een scène uit „On-
dine" van Giraudoux, zoals dat in het Hol
land Festival werd vertoond. Dank zij de
medewerking van officiële instanties en
enkele particulieren is men erin geslaagd
de prijs betrekkelijk laag te houden. Het
zal een prettige bezigheid zijn er later nog
eens in te bladeren en men moet Luisa
Treves dan ook dankbaar zijn, zowel voor
haar initiatief als voor het doorzettings
vermogen om het te verwezenlijken. Zelfs
al is men het lang niet altijd met haar
keuze en nog minder met haar kantteke
ningen eens.
„Het thema van de kinderen, die dezelf
de moeder maar verschillende vaders heb
ben, was op dramatische wijze door Filippo
behandeld. Dat er ook stof voor een plezie
rig blijspel in zat, bewezen de schrijvers
Sauvajon, Jackson en Bottomley met hun
stuk.zo lezen wij ergens. Wat moeten
wij hieruit afleiden? Dat het spel van Fi
lippo niet plezierig was of het andere
misschien niet dramatisch? In een Theater
jaarboek dient men het woord dramatisch
op de juiste plaats te gebruiken. Waarom
er een volledige bladzijde ter verheerlij
king van Christopher Fry werd ingeruimd,
is niet duidelijk te minder, omdat over
zijn kwaliteiten blijkbaar alleen Luisa
Treves kan oordelen, gezien haar bestrij
ding van anders over hem denkenden. Dat
de bijschriften bij de portretten van Mary
Dresselhuys en Ank van der Moer verwis
seld zijn, moet men maar als een techni
sche fout beschouwen, maar de bewering
dat Mascha Stom onze begaafdste danseres
is, zou ik niet graag voor mijn rekening
nemen, hoe goed ik haar ook gezind ben.
Ruimte voor critiek gewenst
Zo zouden er nog wel meer opmerkingen
te plaatsen zijn, maar belangrijker lijkt het
mij met het oog op de volgende jaren
de redactie aan te bevelen minder een
zijdigheid te betrachten. Het is een nobel
streven om alleen het goede te vermelden,
maar ik geloof niet dat men daar de kunst
van het toneel een goede dienst mee be
wijst, zelfs niet indien het zover zou komen
dat gezelschappen of acteurs het als een
soort onderscheiding gaan beschouwen om
een plaats in dit boek te krijgen. Laat men
desnoods ook terzake dienende commen
taren uit de dagbladen en periodieken ter
toelichting aanhalen om het herinnerings
beeld te completeren. In ieder geval wordt
daarmee bereikt dat men er zich een voor
stelling van kan vormen wat er eigenlijk
in dat en dat jaar op toneelgebied in Ne
derland aan de hand is geweest en. welke
stromingen er hebben geheerst. Op die
Op de tentoonstelling van nieuwe werken
van A. C. Willink bij Huinck en Scherjon
te Amsterdam, die Dinsdag door dr. R. N.
A. Vroom geopend wordt, hangt ook dit
portret van de actrice Ank van der Moer,
die in het Theaterjaarboek „een onzer
eerste tragediennes" wordt genoemd. Zij
is hier afgebeeld als Ifigeneia, de titelhel
din uit het stuk van Euripides, dat door
de Nederlandse Comedie in het laatstge
houden Holland Festival werd opgevoerd.
manier bereikt men een vruchtbaar over
zicht. Op grotere schaal dan voorlopig in
Nederland denkbaar is, heeft Peter Noble
dit in Engeland beproefd. Bovendien lijkt
het gewenst ieder jaar een volledige lijst
van de uitgebrachte stukken en van de
samenstelling ,der gezelschappen op te ne
men.
Ik hoop dat men uit het feit, dat ik zo
uitvoerig op deze proefneming ben inge
gaan, de conclusie zal trekken dat deze
inderdaad de moeite waard is en dat men
dan ook niet zal aarzelen er een exem
plaar van aan te schaffen. Want het pu
bliek moet meewerken om de voortzetting,
eventueel in verbeterde vorm, van dit be
langrijke document mogelijk te maken.
DAVID KONING.
de gekozen president zal treffen „ter ver
betering van onze positie". Men denkt aan
„super-artillerie" en het gebruik van „tac
tische atoombommen". Dit, zo zegt men,
is het enige luchtwapen, dat in Korea nog
niet gebruikt is.
Een andere mogelijkheid, zo vervolgt
Reuter, acht men het dreigen met een ver
nietigend offensief in het voorjaar. Onder
deze dreiging zouden de Noordelijken mo
gelijk een wapenstilstand aanvaarden.
Het schijnt, dat militaire kringen te
Washington zich tot nu toe tegen het drei
gen met een vernietigend geallieerd offen
sief in Korea in het komende voorjaar
hebben verzet. Zij waren hier tegen omdat
de communisten thans in staat zijn ge
weest verdedigingsstellingen over grote
diepten aan te leggen, zodat een dergelijk
offensief geen succes zou kunnen opleve
ren zonder een verlies aan mensenlevens,
dat de -Verenigde Staten niet zouden wil
len dragen, tenzij bewezen zou kunnen
worden, dat hiermede een wezenlijk be
slissend einde aan de Koreaanse oorlog zou
kunnen worden gemaakt.
Het feit, dat de communisten immer in
staat zijn hun legers ten Noorden van de
Jaloe te reorganiseren en te versterken in
het „onaantastbare" communistische Chi
na, schijnt er op te duiden dat zelfs een
grote geallieerde overwinning in Noord-
Kor ea nog geen einde aan de krijg zou
maken.
steden van Europa, waar dergelijke proef-
stemmingen worden gehouden. Eerder
werd gestemd in Castrop-Rauxel en
Breisaoh in Duitsland. In de eerste ge
meente kwam ruim 73 percent der kiezers
op, waarvan bijna 96 percent vóór stem
de. Te Breisach kwam tachtig percent der
kiesgerechtigden op, waarvan eveneens 96
percent ja zei. Men hoopt in de beide
Nederlandse gemeenten op een even gun
stig percentage ja-stemmen.
De Nederlandse Raad der Europese Be
weging heeft een schriftelijke enquête on
der vele vooraanstaanden in den lande,
zoals Kamerleden, leden van Provinciale
Staten, burgemeesters, wethouders en ge
meente-secretarissen, leden der rechter
lijke macht, geestelijkheid, ambtenaren,
vakbondsbestuurders, hoogleraren, onder
wijzend personeel, jeugdorganisaties,
vrouwenorganisaties e.d. in totaal 21625
personen gehouden.
Ruim 8000 formulieren, of 37 percent,
werden terug ontvangen. Nog geen dertig
antwoorden bleken afwijzend te zijn. In
dien men de antwoorden van de georgani
seerde voorstanders van een verenigd
Europa buiten beschouwing laat, blijkt
dat een derde der ondervraagden de moei
te heeft genomen het formulier in te vul
len, hetgeen voor een schriftelijke enquête
een zéér gunstig percentage is.
De veertig kinderen in het kindertehuis
„Wees een Zegen" aan de Hoge Duin en
Daalscweg te Bloemendaal allen meisjes
en jongens van twee tot vijftien jaar heb
ben Vrijdagavond een stralend St. Nicolaays-
feest genoten, waaraan zij zeker nog lang
zullen terug denken.
Sint Nicolaas kwam aan, gezeten op een
schimmel, terwijl zijn zwarte knecht reeds
capriolen op het dak aan het maken was tot
groot vermaak van de ouderen onder deze
kinderen. Zuster M. J. Buré, de directrice
van dit tehuis voor voogdijkinderen en voor
hen, die hier door gezinsmoeilijkheden kun
nen worden geplaatst, verwelkomde de Sint
en zijn knecht. Daarna werd in een der zalen
het feest voortgezet. Dank zij de medewer
king van de firma Droste, kon aan alle meis
jes en jongens een letter E worden uit
gereikt; „deze letter betekent voor jullie
allemaal iets anders", legde Sint Nicolaas uit,
„voor de een is dat ernstig, voor de ander
eerlijk, ezelachtig, eerbiedig en zo voorts."
De flesjes chocomel waren eveneens gratis
beschikbaar gesteld. En dan de cadeaux, die
varieerden van een groot houten pakhuis tot
een pop-in-ledikant, vilten speelgoeddieren,
opwindbare auto's ên wat voor plezierige za
ken al niet meer. Deze cadeaux waren ver
vaardigd door „Jonge Strijd", de jeugdver
eniging van het N. V. V. De adoptie van het
kindertehuis „Wees een Zegen" was hun toe
gewezen door de V.A.R.A., die een lande
lijke actie voor speelgoed voor kinder
tehuizen op touw had gezet.
Het ministerie van Financiën heeft een
overzicht gegeven van de stand der rijks
middelen in October. Daaruit blijkt dat
het in October opgelegde bedrag aan
kahierbelastinigen f 250.-1 millioen bedi'oeg
tegenover f 230.6 millioen in September.
Voor de inkomstenbelasting werd een
hoger bedrag (f 57.4 millioen) ten kohiere
gebracht dan in de vier voorafgaande
maanden, toen respectievelijk f 45.8, f 29.3,
f 20.7 en f 32 millioen werd opgelegd. Het
kohierbedrag van het boekingstijdvak 1951/
52 is daarmee gekomen op f 1:019.8 mil
lioen. De toeneming in de afgelopen maand
betreft voornamelijk definitieve aanslagen
1950. De voorlopige aanslagregeling 1952
van de inkomstenbelasting was in Sep
tember nagenoeg afgewikkeld. Tengevolge
hiervan vertoonde het kohier bedrag van
het boeldngstijdvak 1952/53 in October een
stijging van slechts f 19.3 millioen tegen
over- f 105.8 millioen in September. Totaal
is thans aan voorlopige aanslagen 1952
f 537.5 millioen opgelegd.
Het kohier bedrag van de vermogendsbe-
lasting steeg met f 4.4 millioen tot f 83.7
millioen, voornamelijk tengevolge van het
voortschrijden der definitieve aanslagre
geling 1951. De voorlopige aanslagregeling
1952 maakte ver-dere voortgang, hetgeen
blijkt uit de toeneming van het kohierbe
drag met f7.9 millioen tot f39.9 millioen.
Aan vennootschapsbelasting werd f 138.5
millioen op kohier gebracht, waarmee
chains totaal f 922.3 millioen ten gunste
van het boekingstijdvak 1952/53 is geko
men. In October zijn tot een aanzienlijk
bedrag voorlopige aanslagen over de boek
jaren 1952 en 1951/52 opgelegd.
Aan grondbelasting 1952 werd in Octo
ber f 3.5 millioen opgelegd, waarmee thans
totaal f 92.2 millioen op kohier is gebracht.
In hoofdsom beloopt de opbrengst tot dus
ver f 27.9 millioen, zodat de raming van
f 28 millioen vrijwel is bereikt.
Het opleggen van aanslagen voor de
personele belasting maakte verdere voort
gang. Inclusief opcenten werd f 4.4 mil
lioen op kohier gebracht, waarmee het to
taal van het boekingstijdvak 1952/53 steeg
tot f 8.1 millioen.
Aan ondernemingsbelasting over 1949
en 1950 werd nog f 6.6 millioen opgelegd.
Het kohierbedrag van het boekingstijd
vak 1952/53 is daarmee op f 33 millioen
gekomen.
De ontvangsten uit de gezamenlijke
Wij zijn al zodanig aan het gewone
„huisgas" gewend, dat het niet zo spoedig
iu ons zal opkomen te denken dat er ook
op dit terrein nieuwe grote mogelijkheden
zijn ontstaan. Een gas dat liefst tweemaal
zoveel stookwaarde bezit, als ons gewone
gas is het aardgas, dat zich op vele plaat
sen in onze bodem bevindt.
De mogelijkheid van deze energievoor
ziening is nog zeer jong. Pas na de oorlog
is men begonnen met een ernstig onder
zoek. Dit onderzoek leverde dergelijke re
sultaten op, dat Nederland thans verschei
dene „gasputten" kent. Deze zijn tot nu
toe alle verspreid over Overijsel en
Drente.
Als men weet dat van twee bestaande
bronnen thans alleen al 40 millioen ku
bieke meter gas verkregen wordt, kan
men indenken welke grote mogelijkheden
hiermede voor Nederland geopend zijn.
De stad Coevorden wordt reeds geheel
met aardgas voorzien, waarbij men alle
installaties voor het „gewone" gas afge
broken heeft. Dit is wellicht het toekomst
beeld voor een groot deel van Nederland.
De gasvelden bij Tubbergen kunnen het
huidige gasverbruik van Enschedé en Hen
gelo geheel dekken. Er bestaan ook reeds
vrij definitieve plannen om delen van
Twente geheel van aardgas te voorzien.
Thans is bekend geworden dat er plannen
gemaakt zijn voor een aardgastransport
leiding van Leeuwarden tot Arnhem.
Daarbij zullen verschillende grote steden
in de aardgasvoorziening betrokken kun
nen worden. Hoe belangrijk de ontwikke
ling van de komende aardgasvoorziening
wel is, blijkt uit het feit, dat reeds 250
vertegenwoordigers van gemeenten in
Friesland, Groningen, Drente, Overijsel en
Gelderland bijeen zijn geweest om zich te
beraden over deze vorm van energie.
Er zijn zelfs geruchten over een toe
komstige aardgasvoorziening van Amster-
HET AARDGAS IN NEDERLAND
kohierbelastingen beliepen in October
f 220.3 millioen. Daar hiertegenover aam
slagen werden opgelegd tot f 250.4 mil
lioen steeg het nog in te vorderen bedrag
met f30.1 millioen tot f 1.323.4 millioen.
Van het in October ontvangen bedrag
werd f 2.6 millioen voldaan door inlevering
van investerings- en beleggingscertificaten
en f 0.2 millioen met belastingcertificaten.
Niet-kohierbelaslingen
De opbrengst van de gezamenlijke niet-
kohierbelastingen was in October f333
millioen. In Januari, April en Juli de
eerste maanden der voorgaande kwartalen
werd achtereenvolgens f313, f 292.1 en
f 340.5 millioen geïnd. De opbrengst in
Juli was gunstig beïnvloed door hoge ont
vangsten aan dividendbelasting (f 23.4
millioen tegenover f 3.3 millioen in Octo
ber).
De opbrengst van de loonbelasting was
evenals in Juli f78.9 millioen en lag
daarmee opnieuw vrij aanzienlijk boven
de ontvangsten in Januari en April, toen
respectievelijk f 69.7 en f 59.5 millioen
werd afgedragen. Het aan verevenings
heffing geïnde bedrag van f30.8 millioen
kan vrij normaal worden genoemd.
De opbrengst van de omzetbelasting
herstelde zich enigermate van de lage ont
vangsten in de voorgaande maanden van
dit jaar. Het in October ontvangen bedrag
was f119 millioen tegenover in Januari,
April en Juli respectievelijk f 113.8, f 105.5
en f 107.8 millioen.
De ontvangsten aan invoerrechten ad
f33.1 millioen zijn de hoogste van dit jaar.
In de voorgaande negen maanden van
1952 werd gemiddeld f 29.5 millioen per
maand geïnd.
Ook de opbrengst van de accijns op ge
distilleerd ten bedrage van f 10.3 millioen
lag op een hoger peil dan in de voorgaan
de maanden van dit jaar. Daarentegen
vertoonden de ontvangsten aan accijns op
tabak een daling van f 29.3 millioen in
September tot f 25.3 millioen in October.
De opbrengst van de accijns op -suiker
daalde eveneens en wel van f 10.7 millioen
in September tot f 7.6 millioen in October.
De rechten van registratie, welke in Sep
tember slecht f 2.9 millioen hadden opge
leverd, brachten in October f 4.5 millioen
op.
Buitengewone heffingen
In October vertoonde het bruto-kohier-
bedrag van de beide buitengewone heffin
gen een toeneming van f 16.4 millioen en
kwam daarmee op f 3.805.5 millioen. Hier
van heeft f 2.684.9 millioen betrekking op
de vermogensaanwasbelasting en f 1.120.6
millioen op de vermogensheffing ineens.
De teruggaven waren in October vrij aan
zienlijk, namelijk bijna f 17 millioen, waar
door het netto kohierbedrag zich ongewij
zigd handhaafde op ongeveer f 3.223 mil
lioen.
Na de vrij hoge ontvangsten in Septem
ber ten bedrage van f7.6 millioen werd in
October aan bijzondere heffingen slechts
f 3.5 millioen geïnd. Het totaal ontvangen
bedrag is daartoe gekomen op f 2.961.3
millioen, waarvan aan vermogensaanwas
belasting f 1.931.1 millioen en aan vermo
gensheffing ineens f 1.030.2 millioen.
dam, door middel van een pijpleiding door
het IJselmeer. Deskundigen op dit gebied
achten een dergelijke mogelijkheid zeer
aanvaardbaar.
Particuliere exploitatie van
aardgas in Ootmarsum
De gemeente Ootmarsum zal worden
voorzien van aardgas, dat uit de bronnen
ter plaatse wordt gewonnen. De voorlopige
concessies aan een drietal inwoners van
Ootmarsum hiervoor zijn intussen verleend
en de medewerking is verkregen van de
Gasstichting en het Directoraat-Generaal
voor de Energievoorziening te Den Haag.
De uitvoering berust bij een voorlopig
comité uit de burgerij van Ootmarsum.
Dit comité is opgericht, toen deze
zomer uit een raadsverslag bleek, dat de
gemeente geen.prijs stelde op exploitatie Kat?
MEISJESBOEKEN
Freddy Hagers liet bij Kluitman weer een
boek in de Marjoleintje-serie verschijnen,
getiteld: „Marjol.ein's gouden hart", bestemd
voor meisjes van 10 tot 14 jaar. Inderdaad
toont het meisje in dit verhaal een gouden
hart te bezitten en er zullen niet veel meisjes
van haar leeftijd gevonden worden, die niet
alleen hartelijk en vol medegevoel zijn voor
anderen, maar die ook die gevoelens in de
practijk brengen, door het organiseren van
zaken die afleiding kunnen brengen aan zie
ken en herstellenden Dat een en ander niet
altijd van een leien dakje gaat, is begrijpelijk,
maar hoe allerlei moeilijkheden worden
overwonnen heeft de schrijfster vlot en met
overtuiging beschreven.
„Morgen is alles anders" heet een echte
roman voor jonge meisjes, door mevrouw L.
van der MeerPrins. De hoofdpersoon is nu
eens gelukkig niet een studente of een kan
toormeisje uit een grote stad, maar een doch
ter van een boerenarbeider. Anke's ideaal is
om zelf boerin te worden op een boeren
plaats. Ze heeft een allesbehalve gemakke
lijke jeugd en het ziet er niet naar uit of ze
haar ideaal ooit zal bereiken. De studerende
zoon van het echtpaar, waar zij werkt, ver
overt haar hart. maar later leert ze begrijpen
dat een huwelijk met hem niet voor haar is
weggelegd en wordt ze de gelukkige vrouw
van haar verre neef Jurgen.
Eveneens bij Kluitman verscheen „Kati in
Amerika" door M. J. MolanusStamperius
vertaald uit het Zweeds van Astrid Lindgren.
Met een wat zure en stijve tante met knoop-
van een dergelijk bedrijf, om te overwegen
of het niet in het belang van Ootmarsum
was ook deze plaats, gezien het feit, dat
het gas ter plaatse werd weggehaald, van
aardgas te voorzien. Het zag hierin tevens
een mogelijkheid om Ootmarsum aantrek
kelijker te maken voor kleine, veel warmte
gebruikende, industrie.
grensde mogelijkheden. Het leven daar is
goed bekeken en beschreven. Kati laat zich
door alle luxe en diverse aanbidders het
hoofd niet op hol brengen, maar keert, nadat
Tante in Amerika met een jeugdvriend is
getrouwd, terug naar haar vaderland en haar
trouwe Jan. Een gezellig boek ook al weer
niet volgens het al te gebruikelijke recept,
wat bepaald verfrissend aandoet. C. P.
