Film over Vincent
Uitgaan in Haarlem
Verrukkelijke prenten van Tytgat
Drie jaar geëist tegen ambtenaar,
verdacht van zware mishandeling
fFilmj
Agenda voor
Haarlem
Een Eeuw geleden
Polygoon - Prof üti aan het werk
Nieuwe uitgaven
Rotterdamse N.V. ging
buiten de loongrens
Elf steken in gezicht toegebracht aan
mede-bewoner in Van der Vinnestraat
Hoe is het ontstaan?^
3
Woonwagenbewoner na
aanrijding gearresteerd
Staking voorkomen ten koste
van hoge boete
Post voor terugkerende
Korea-vrijwilligers
Er hangt veel van
de uitslag af
Wasknechts verdacht
van verduistering
Op mijn gelopen Duits
schip gekapseisd
Dit woord:
GLADAKKER
VJ
In October kregen 5990
gezinnen woonruimte
Scheepswrak uit 1902 op
Texel „ontdekt"
Drie verdachten tekenen
hoger beroep aan
VRIJDAG 5 DECEMBER 1952
Niet lang geleden ontmoette ik op een tentoonstel
ling een vriend die mij, mijn enthousiasme voor het
geëxposeerde kennende, toevoegde: „Het moet heer
lijk voor je zijn om over deze expositie te schrijven!"
Tot zijn verwondering antwoordde ik hem, dat dit
juist niet het geval was. Als men namelijk iets wer
kelijk erg mooi vindt, als men er bovendien echt
van houdt, kan het voorkomen dat men de neiging
krijgt het voor zichzelf te behouden. Mooier klinkt:
het te bewaren in zijn hart. Zo had Degas bijvoor
beeld een schilderij van Delacroix, waar hij zo op
gesteld was, dat hij het nooit aan iemand, zelfs niet
aan zijn vrienden, heeft willen laten zien. Boven
dien is het veel moeilijker woorden te vinden voor
datgene wat rechtstreeks aanspreekt en het hart
verovert, voor datgene waarin men verwante ge
voelens en uitdrukkingsmiddelen herkent, dan voor
uitingen die een moeizame weg naar dat gevoelige-
plekjc-in-ons afleggen.
Dezelfde moeilijkheid bevangt mij nu ik er voor sta
u iets over de houtsneden en tekeningen van die
onverbeterlijk-verrukkelijke Vlaming Edgard Tytgat
mede te delen. Het ligt immers zó voor de hand om
deze prenten te vergelijken met de oud-Nederlandse
mannekesprenten a la Jan de Lapper, maar daarmee
is het dan toch lang niet gezegd. Tytgat verbindt
immers op een onnaspeurlijke manier de eigenaar
digheden van deze volkskunst met het eigen senti
ment en deze aansluiting, die niet te achterhalen is,
bepaalt juist de charme die hem voor u inneemt.
Als men in de Kunsthandel Martinet aan de O.Z.
Voorburgwal te Amsterdam die heel kleine zwart
wit houtsneden, de handgekleurde drukken, de etsen,
de sepiatekeningen ziet dan krijgt men helemaal
geen lust om een paar treffende kunsttheorieën ten
beste te geven. Prenten als: Invitation au Paradis,
St. Nicolaas en La jeune fille a la mansarde wekken
een glimlach zowel als gepeins bij de beschouwer op.
1-Iet proeven van deze kunst geeft de voldaanheid
(ik geneer mij geenszins dit te schrijven) die men
gevoelt na een verfijnde maaltijd dip doorkruid is
met een geestrijk gesprek. De toebereiding is be
dachtzaam gedaan. Er schuilt een langzame aan
dacht achter deze kunst, maar zij wordt op zo speel
se manier opgediend, dat men de zox-gen van de
maker totaal vergeet. Is dat niet heerlijk. Heerlijk
in deze tijd, waar zó veel „bedoelingen" het genieten
vrijwel uitsluiten!
Maar dit keer geen woord van bitterheid. Hoe zou Tytgat het ons ver-wijten
terecht als wij zijn aanminnige kunst gebruikten om iets anders te hekelen.
De tentoonstelling duurt tot 25 December. OTTO B. DE KAT.
St. Nicolaas: houtsnede
Edgard Tytgat
door
BOEKEN VOOR OUDERE MEISJES
Aart Romijn schreef „Voor goed begon
nen" een boek met een „inhoud", ook al
lijk.c het gegeven wat afgezaagd: een aan
trekkelijk meisje laat zich aanvankelijn
inpalmen door een jonge man die haar com
plimentjes maakt, die in het begin niet meer
in haar ziet dan een aardig vriendinnetje,
maar later toch van haar blijkt ie houden.
En dan is Joosje net tot de ontdekking ge
komen dat Leo's oppervlakkigheid haar hin
dert en tegenstaat. Ze zoekt en vindt zelf de
weg terug naar haar oude vriend Koen. De
uitgeversmaatschappij Holland verzorgde het
boek keurig in een aantrekkelijke band.
„Jacaranda Farm" geschreven door Ans
van Breda en uitgegeven door Kluitman is
weliswaar zeer fantastisch en vaak onwaar
schijnlijk, maar vlot geschreven. Het verhaal
over twee zusjes, die naar Afrika gaan om
bij een oom te logeren die inmiddels al over
leden blijkt te zijn, is vol spanning en on
gewone situaties. De meisjes komen voor
allerlei moeilijkheden te staan en er dreigen
gevaren waarover ze in het rustige Holland
niet gedroomd zullen hebben. Gelukkig loopt
alles goed af en krijgen we zelfs een dubbel
„happy ending".
Hanny Hoogland schreef: „Zü sluiten een
verbond", een boek dat zeer zeker ook
ouderen zal interesseren. Het speelt in de
jonge staat Israël en vertelt de lotgevallen
van Joodse families, afkomstig uit verschil
lende landen die willen mee werken aan de
opbouw van hun nieuwe vaderland. De jonge
mensen, waarvan in dit boek sprake is, gaan
naar een kibboets en vinden daar ieder een
taak. Zecky, de Oostenrijkse die zoveel heeft
meegemaakt dat ze in het begin volkomen
verbitterd is, slaagt erin de achterlijke Jackie
meer begrip en daardoor levensvreugde bij te
brengen. De Nederlandse Keurboekerij gaf
dit boek uit, dat nu eens heel iets anders is
dan 99 van de bakvisromans.
Ongetwijfeld het beste meisjesboek van
dit jaar is „Rossy, dat krantenkind", een door
mevrouw Rutgersvan der Loeff Basenau
geschreven verhaal, gebaseerd op een ware
gebeurtenis die jaren geleden plaats had. In
Amerika redde een meisje van veertien jaar,
de oudste uit een arbeidersgezin van acht
kinderen, haar kleine broertje uit hun bran
dende huis. Ze kreeg daarbij verschx-ikke-
lijke brandwonden, maar gelukkig kon haar
leven worden gered. Dit boek is zo mooi en
fijn geschreven en bij alle ellende spreekt
er zo'n sterk vertrouwen uit de houding der
ouders en die van Rossy zelf, dat ik hoop dat
dit boek door de uitgever Ploegsma aan
gekondigd „voor de leeftijd van dertien jaar
en ouder" vooral door veel oudei-en ge
lezen zal worden. Het is nex-gens overmatig
sentimenteel, doch met veel gevoel voor hu
mor verteld. De moeder uit dit gezin is een
voox-beeld voor velen en Rossy zelf, die door
alle publieke belangstelling en de vele
cadeaux totaal niet bedorven is, zegt bij haar
thuiskomst uit het ziekenhuis: „Ik vêrlahg
naar gewoon". C. P.
Blijf Jong, Leef Lang, door Gaye-
lord Hauser. Uitg. Van Holkema
Warendorf N.V., Amsterdam.
Gayelord Hauser's Kookboek, Blijf
jong leef lang Recepten, Uitg. Van
Holkema Warendorf N.V., Am
sterdam.
Gayelord Hauser, een Amerikaanse doctor
in de biologie, geeft in zijn boek „Blijf jong.
leef lang" blijk een degelijke studie te heb
ben gemaakt van het ouder worden. Mis
schien zijn er inderdaad nog mensen die het
plezierig vinden te horen dat zij hondei'd
jaar kunnen worden. Dat kan, zegt Hauser,
als men zich maar houdt aan de leefregels
die hij aangeeft. Bijna de helft van het boek
bevat i-ecepten, spijskaai'ten, voorschriften
om mager te worden en voorschriften om
niet te mager te woi-den, menu's voor be
paalde diëten en dei-gelijke. Zijn x-ecepten
zijn nogal Amerikaans en hij werkt veel met
de ijskast, wat een Hollandse huisvrouw
minder gemakkelijk kan doen. Doch niet
alleen de matex-iële kant. ook het geestelijk
leven van de mens beïnvloedt hij in zijn
boek. „Het beheerste Leven", „Het evenwicli-
tige leven", „Weiger vermoeid te zijn", dit
zijn titels van enkele hoofdstukken. Inder
daad geeft hij sommige suggerei'ende wen
ken. Een gewoonte-mens raadt hij aan eens
een hele nacht op te blijven en de volgende
dag in bed door te bx-engen. „Praat iedere
dag gedurende vijftien minuten zonder de
woorden ik of mij te gebruiken, tracht het
zo ver te brengen dat u gedurende een half
uur uitsluitend aan een en hetzelfde onder
werp kunt denken". Dat zijn raadgevingen
waar velen profijt van kunnen trekken. Voor
het volgen van een gezonde leefwijze geeft
het boek goede aanwijzingen. Of nu wex-ke-
lijk „velen, zo niet allen die het boek in han
den krijgen, op een keerpunt van hun leven
zulen staan", zoals de uitgever zegt, waag ik
te betwijfelen.
Het „Gayelord Hauser's Kookboek", dat
voor Nederland bewerkt is door mevrouw R.
Lotgering Hillebrand, geeft de toepassing
van Hauser's blijf-jong-leef-lang-ideeën. Een
keur van recepten wordt voorafgegaan door
een beschrijving van de juiste bereidings
wijze. Voor de aanhangers van de Hauser-
methode is dit boek waarschijnlijk onmis
baar. A. S.
Na een uitgebreid ondex-zoek is de Eind-
hovense gemeentepolitie er in samenwer
king met de politie te Geldx-np, Eersel en
Best, in geslaagd de hand te leggen op de
woonwagenbewoner M. W. uit Best. Deze
man had Dinsdagmiddag als bestuux-der
van een auto, waarin nog vijf andere
woonwagenbewoners zaten op de Gel-
dropseweg te Eindhoven twee wielrijd-
sters aangereden, van wie de ene ernstig
en de andere levensgevaarlijk werd ge
wond. Zonder zich iets van de slachtof
fers aan te trekken hadden de zes man
nen het hazenpad gekozen nadat hun wa
gen over de kop was geslagen.
UITVOER NAAR WEST-DUITSLAND.
BONN, (DPA). De West-Duitse auto
riteiten hebben een bedrag var; 2.4 mil-
lioen DM. beschikbaar gesteld voor de in
voer van boter uit Nederland en een be
drag van 200.Ü00 DM. voor de invoer van
boekweitmeel, eveneens uit Nederland.
Voor het Haagse gerechtshof heeft de
zaak gediend van het Rotterdams Classi-
ficeerdersbedrijf N.V. J. W. J. en Zn., dat
door de Rotterdamse politierechter was
vei-oordeeld tot 1000 boete en oplegging
van een waarborgsom van 10.000, te be
talen binnen 14 dagen, wegens overtreding
van het Buitengewoon Besluit Arbeidsver
houdingen.
Bij de behandeling bleek dat genoemde
firma in het tijdvak van 4 tot 10 Januax-i van
dit jaar aan verschillende werklieden een
uurloon van 124 cent had uitbetaald, waar
volgens voorschrift slechts 116 cent geoor-
loofd was.
Als getuige trad op de looncontroleur
J. P. van S., die verklaarde dat oorspron
kelijk het loon bij de firma 125 cent per
uur bedroeg, maar dat dit was terugge
bracht tot 116 cent. De firma had nu in de
bewuste week 124 cent per uur uitbetaald,
zogenaamd als pi-estatieloon, maar vol
gens getuige was van een bijzondex-e pres
tatie niets gebleken.
De procureur-generaal zeide dat „deze
prestatietoeslag" van 7 percent een flinke
overtreding was en dat de firma zich had
aan te passen aan de loonregeling. Hij
meende dat de door de politierechter op
gelegde straf dan ook bevestigd moest
worden.
De verdediger zeide dat de dagvaarding
sprak over een hoger basisloon, hetgeen
onjuist is, omdat het basisloon is vastge
steld op 116 cent per uur. Hij vroeg zich
af waarom andere classificeerdersbedrij-
ven, die in deze ook zondigen, niet gever
baliseerd waren. De fix-ma had toen hoger
loon uitbetaald omdat er ontevredenheid
onder de arbeiders heerste, een ontevre
denheid, die wel eens tot een staking in de
haven zou kunnen leiden, hetgeen spreker
aan de hand van een artikel in „De Waar
heid" verduidelijkte. De firma was zijns
inziens gezwicht voor overmacht, voor
maatschappelijke dreiging.
Hij vroeg dan ook vernietiging van het
vonnis van de poli tiex-ech ter en vrijspraak
van de Rotterdamse firma.
Een groep militairen van het Neder
landse Detachement Verenigde Naties,
voornamelijk vrijwilligers, die op acht
Januari 1952 via Engeland naar Korea
zijn verti'okken, zal onvoorziene om
standigheden voorbehouden op 6 De
cember per ti'oepentransportschip naar
Nederland terugkeren en begin Januari
1953 aankomen.
Post. bestemd voor deze militairen, dient
wil zij in de tussenhavens kunnen wor
den uitgex-eikt uitexdijk op 5, 9, 21, en
23 December in Nederland ter post te wor
den bezox-gd. De adx-essering moet als volgt
geschieden: rang, naam en voorletters, le-
gernummei-, aanvullingsdetachement N. D.
V". N., op thuisreis naar Nedexdand, Am-
sterdam-Schiphol-Militair.
De naam van het schip en de tussenha
vens mogen niet worden vermeld.
„Veertien dagen geleden behandelde de Haarlemse rechtbank een geval van dood
slag en deze middag is opnieuw een voorbeeld van geweldcriminaliteit aan de ox-de",
merkte Donderdag de officier van justitie op in de zaak tegen de negenentwintig
jarige adjuct-commies bij de belastingen H. D. van 't W., verdacht van het toebrengen
van zwaar lichamelijk letsel aan zijn medebewoner, van beroep hovenier. Op Zater
dagmiddag 17 Mei was een ruzie ontstaan in een perceel aan de Van der Vinnestraat
te Haarlem, waarbij de verdachte met een priem van zijn zakmes de hovenier elf
steken in het gezicht had toegebracht. De eis luidde een gevangenisstraf van drie jaar.
De ambtenaar deelde mee, dat hij op de
eerste verdieping van een perceel aan de
Van der Vinnestx-aat rustig de krant zat
te lezen, toen er aan de kamerdeur werd
geklopt. De benedenbuurman was naar
boven gegaan en toen verdachte de deur
opendeed, zeide de hovenier: „Er komt wa
ter in mijn keuken, hoe komt dat?" „Daar
weet ik niets van", antwoordde verdachte
en deed de deur dicht. De hovenier zou
volgens vex-dachte de deur geopend
hebben en een vechtpartij zijn begonnen,
waax-bij hij zijn bovenbuur bij de keel vast
greep. Daarna zou deze zijn mes hebben
gepakt en daarmee elf steken in het hoofd
hebben toegebracht. De hovenier viel
flauw en via een balkon is verdachte ge
vlucht naar de buren. Hij deelde mee ge
heel van stx-eek te zijn geweest.
De hovenier, als getuige gehoord, ver-
klaai-de op de bewuste middag naar boven
te zijn gegaan, omdat het in zijn keuken
lekte. Toen hij hierover met de ambtenaar
Mevrouw Truman (links), begroette haar
opvolgster in het Witte Huis bij de voor
deur, toen mevrouw Eisenhower eens een
kijkje kwam nemen in haar toekomstige
woning. Het duurde S0 minuten, voordat
zij alle kamers, het zijn er 101, had
bezichtigd!
Op 27 Maart 1953 zal het honderd jaar geleden zijn, dat Vincent van Gogh werd
geboren. Het is naar aanleiding van dit feit, dat Polygoon-Profilti een kleurenfilm
vervaardigt, die het leven van Van Gogh in beeld brengt. Niet naar de wijze van de
speelfilm, maar met een voortdurende verwijzing van de realiteit der omgeving,
waarin Van Qogh leefde naar de verbeelding der werkelijkheid, zoals men haar in
zijn schilderijen en tekeningen terug vindt. De beelden worden begeleid door een
commentaar, waarin de fragmenten zijn verwerkt uit brieven, die Van Gogh aan
zijn broer Theo heeft geschreven. Zij worden gesproken in de „ik-vorm"men hoort
dus als het ware Van Gogh zelf aan het woord. De film zal een herinneringsbeeld
worden van iemand, die bij het graf van Van Gogh staat en zich realiseert hoe zijn
leven verliep: hoe hij werd miskend en niet begrepen en hij pas na zijn tragische
dood de waardering verwierf, waarvan het talent zo menigwerf verstoken blijft. De
film .wordt geregisseerd door dr. J. Hulsker, hoofd van de afdeling kunstzaken der
gemeente 's-Gravenhage. Dr. Hulsker schreef ook het scénario. De lengte bedraagt
ongeveer 600 meter. Dat betekent een speelduur van ten naastebij dertig minuten.
Het gebeurt niet vaak, dat aan een film
in statu nascendi zo'n uitgebreide aan
dacht wordt besteed als haar hier ten deel
valt. Allerminst mag al geprofeteex-d
wox-den, dat zij een doorslaand succes zal
zijn. Daarvoor moeten er nog enige be
langrijke voorwaarden vervuld wox-den.
Daarvoor moeten wij eerst zien om te ge
loven, hoe welwillend men overigens ook
tegenover deze px-oductie van vadex-landse
bodem mag staan. Ik geloof echter, dat
het goed is eens stil te staan bij een film
van deze opzet, een film, in Nederland ge
maakt, een kleurenfilm, drie aspecten aan
een zaak, waaraan iedex-e week de nodige
x-egels wox-den gewijd. Allex-eex-st de op
zet. In een pex-sconf eren tie, die Donder-
dagavond te Amsterdam werd gehouden,
heeft dr. Hulsker zijn bedoelingen nader
toegelicht. Hij wilde proberen in zijn film
de mens Van Gogh te doen herleven. Een
gespeelde film vereist noodzakelijkerwijze
een instelling, die geheel anders is dan di\
Hulsker zich voorbehield. De schilderijen
van Van Gogh zelf moesten in zijn opvat
ting Van Gogh verklaren. De werkelijk
heid dier schilderijen in corx-espondentie
met de realiteit der omgeving, waarin de
schilder heeft geleefd, geleden, gestreden.
Zo verplaatsen we ons dan ook achtereen
volgens van het kex-khof van Auvers naar
Brabant waar het leven van Vincent be
gon, de pastorie te Zundert, vandaar naar
Parijs, door het Zuiden van Frankrijk,
licht, zon kleur, Aries. In Saint Rémy toe
ven wij waar Van Gogh, bij vlagen krank
zinnig, vex-bleef in de inx-ichting voor gees
teszieken en er nog veel en vruchtbaar
heeft kunnen werken. Vandaar gaan wij
naar Auvex-s. Daar nam zijn leven een
einde. Telkens zien wij uit al die streken,
waar hij verbleef en die tegelijk een on
derscheiden pex-iode in zijn creativiteit be
tekenen, de voortbrengselen van zijn hand.
Zo leren wij hem volgen op zijn weg en
herkennen wij hem uit zijn arbeid. Wij
herkennen de ontwikkeling in zijn schil
derkunst. Wij zien de mens, de nooddruft
van zijn hart en zijn bekommernis om de
nooddruft van andex-en. Die beeldenreeks
wordt slechts eenmaal onderbroken door
een „gespeelde scène", een verkoop van
zijn werk op een veiling - welke Donder
dagavond in de kunstveiling S. J. Mak
van Waay aan het Rokin te Amsterdam
werd geconstrueerd. - Voor het ovei-ige zijn
het allemaal beelden, die „echt" zijn. Zes
tig schilderijen en tientallen tekeningen
wei-den in de musea Kx-olIer-Muller en het
Stedelijk Museum te Amsterdam verfilmd.
In Auvers, Ax-les, Saint Rémy, overal is
de camera geweest om Van Gogh op zijn
pad te volgen.
Deze opzet is vertrouwenwekkend. Er
zijn de laatste jaren in Nedei-land vele
goede documentaii-es ge
maakt en men mag wensen,
dat de film van dr. Hplsker
daax-voor niet ondex-doet.
Wellicht, dat het rijkssub
sidie, dat men voor de film
hoopt te verkrijgen, vex-lichting brengt in de
moeilijkheden, waarvoor de producers zich
gesteld zien. Een goede film over Vincent
zou het in het bxiitenland - en met name
in de V.S. - uitstekend doen. Polygoon-
Profilti denkt in die richting. Een Engelse
versie - daar kan men zeker van zijn -
vindt een groot afzetgebied. Er hangt dus
veel van de uitslag dezer onderneming af,
die èn Van Gogh èn de Nederlandse film
alle x-echt moet laten wedex-vax-en.
En dan is er nog een aspect. Ik x-epte
al van de uitnemende indruk, die het
werk van Nederlanders als Max de Haas,
Van der Horst, Haanstx-a, in het buiten
land maakt. De Nederlandse filmindustrie
kan alleen maar gebaat zijn met zulk werk.
Hoe beter onze documentaires, des te meer
kans de zo stiefmoedei-lijk behandelde va
dex-landse filmindustrie maakt om einde
lijk eens in het zadel geholpen te worden.
„Sterren stralen ovex-al" is bijvoox-beeld al
een poging tot een regelmatige speelfilm
productie te komen. Is deze film een weg
bereider? Wij moeten nog afwachten, maai
de documentaire heeft de vaderlandse film
de wind in de zeilen gegeven. En de film
over Van Gogh mag daaraan geen afbi-euk
doen. Er blijven overigens nog vx-agen.
Zal het kleurenprocédé voldoen? Een
kleux-enfilm is in ieder geval Van Gogh
meer waax-dig dan een zwart-wit film
ooit kan zijn, mits de kleur die van
Van Gogh is en er niet alleen maar
op lijkt. Ook de muziek is een factor van
niet te onderschatten belang. Nóg is de
componist niet aangewezen. Wie? Als het
in elk geval maar een man is, die begrijpt
dat de muziek geen stormen van geluid
mag ontketenen, wanneer dat niet is voor
geschreven. De luidx-uchtigheid, waarmee
zij haar aanwezigheid dikwijls demon
streert rechtvaardigt het vei'moeden, dat
de filmcomponisten hun muziek door
gaans belangrijker achten dan de film zelf.
En toch vervult de muziek niet meer -
maar ook niet minder - dan een dramati
sche fuixctie, wat inhoudt, dat zij op de ge
wenste momenten een zeer bescheiden rol
zal moeten spelen op de achtex-grond. Of
geheel ontbx-eken, wanneer de stilte veel
zeggende!- is.
De ex-nst waarmee Polygoon-Px-ofilti aan
het wei-k is wettigt de verwachting, dat
de film over Van Gogh de schilder Vin
cent recht zal doen. En tegelijk de mens
Vincent. Wij willen in elk geval niets
liever. P. W. FRANSE
Slechts 48 seconden duurt de scène, die gisteravond in de veilingzaal van Mak van
Waay werd opgenomen. Men was er enige uren mee bezig. Lampen met een totale
lichtsterkte van 70.000 Watt verspreidden een enortne hitte. De foto toont „de vwk$Of
van een Van Gogh"-
sprak anlwoox-dde deze „Dat gaat je niets
aan, ik zal doen wat ik wil" en deed de
deur dicht. Kort daarop viel de verdachte
hem met een mes aan. Wat er verder ge
beurd is, weet hij ni,t; later kwam hij in
het Diaconessenhuis bij kennis. Daar is
de hovenier vijf weken verpleegd geweest.
De neux-oloog dr. A. Vex-jaal deelde mee,
dat de wonden niet levensgevaax-lijk waren
hoewel .er met grote kracht gesloten moet
zijn. Over het algemeen is het niet moge
lijk met steken in het gezicht iemand te
doden.
Op verzoek van de officier las de presi
dent de verklaring voor van de chirurg
die de patiënt het eerst behandeld heeft;
deze sprak van ex-nstige wonden en de
toestand was aanvankelijk van die aard,
dat het slachtoffer niet verhoord kon wor
den.
De officier van justitie hex-innerde er
aan, dat de politierechter iedere week ge
vallen behandelt, ontstaan door samenwo
ning. Zij zijn nooit zo ernstig als thans.
Het staat vast, dat verdachte steken heeft
toegebracht. Volgens hem was de hande
ling geen noodweer. De ten laste gelegde
poging tot doodslag achtte de officier van
justitie niet bewezen, echter wel de zware
mishandeling. De haat is blijkbaar blijven
voortleven, want verdachte heeft nooit
enige belangstelling getoond. Een gevoelige
straf is op zijn plaats en de officier eiste
een gevangenissti-af van drie jaar tegen
de verdachte, die niet in voor-arrest is.
Mr. J. H. A. M. van Son, verdediger van
verdachte, zeide, dat de verhouding tussen
de gezinnen gespannen was. Een vroegere
bewoner heeft ook moeilijkheden gehad
met de hovenier. Het staat niet vast wie
met vechten begonnen is. De hovenier is
een krachtiger figuur dan verdachte en
het ligt meer voor de hand, dat eei-stge-
noemde eei'der begonnen is dan verdachte.
De pleiter deed een bex-oep op overmacht;
de ambtenaar was onder de indx-uk door
de wijze, waarop men in het huis leefde.
Verdachte heeft verklaard, dat de getuige
hem heeft geworgd. Hij voelde zich be
dreigd en is gaan steken. Daarom is er van
noodweer-excès sprake. Mr. Van Son con
cludeerde tot vrijspraak.
De rechtbank zal op 18 December uit
spraak doen.
Twee werknemers van een Haarlemse
wasindustrieel hadden zich voor de recht
bank te verantwoorden, verdacht van ver
duistering. Door met bonnen te knoeien bij
het afgeven van goederen die gewassen
moesten worden kwamen zij regelmatig in
het bezit van flinke bedragen. De patroon
verwacht dat de schade in tweeënhalf jaar
ongeveer tienduizend gulden heeft bedra
gen. De wex-knemers genoten het volste
vertrouwen en de patroon kon aanvankelijk
maar niet begx-ijpen, waarom de zaken
minder gunstig floreerden. Zijn knechts
vertelden hem dat de klanten geen goede
ren meegaven, omdat zij zelf de was ver-
zoi-gden.
De officier van justitie eiste tegen beiden
een gevangenisstraf van twaalf maanden
waax-van vier maanden voorwaardelijk. De
verdedigers mrs. J. D. A. Viskil en J. H
van Wijk bespraken de economische om
standigheden en waren van mening, dat de
controle onvoldoende geweest is.
De rechtbank zal op 18 December uit-
spx-aak doen.
Het Duitse schip Euroland, dat gisteren
in de buurt van Tei'schelling op een mijn
is ge'open en door de sleepboot Holland 2
var fa. Doeksen op sleeptouw werd ge-
nom is in de afgelopen nacht gekap
seisd. De bemanning was al eei'der over
genomen door de Duitse sleepboot Widder
die de Euroland en een ander schip sleep
te toen de ontploifing geschiedde.
De Holland 2 heeft de Euroland, die be
stemd was voor de sloop, opgegeven en
koers gezet naar Tex-schelling.
Het Maleise woord gladak of gladag,
een verkorting van djaran gladag; post-
paax-d, knol, heeft een Nedexdands ach
tervoegsel en een geheel nieuwe bete
kenis gekregen. Gladaks noemt men
enerzijds honden, die zonder aan iemand
toe te behoren in de dessa's rondzwer
ven, anderzijds: gemene kerels, schel
men. Hiertoe heeft medegewerkt de be
tekenis van het Nederlandse woord glad,
dat ook slim, sluw kan betekenen.
Precies dezelfde betekenisontwikkeling
heeft het woord kanalje voor: schurken-
troep, dat duidelijk samenhangt met het
Latijnse woord canis: hond. En ook
rekel betekent eigenlijk: huishond.
Naast gladakker vindt men ook glad
janus voor: slimmei-ik. Janus, ons Jan,
betekent gewoon: vent, kerel. Zo spreekt
men ook van slapjanus en bij de cava
lerie schijnt ook ritjanus te bestaan
voor: ritmeester.
Volgens gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek wei-den in October
5811 woningen voltooid. Hierin zijn be
grepen 179 duplexwoningen, zodat in die
maand door nieuwbouw voor 5990 gezin
nen nieuwe woonruimte beschikbaar is
gekomen.
In de eex-ste 10 maanden van 1952 wer
den 44.786 woningen voltooid, waarvan
1593 als duplexwoning werden gebouwd,
zodat in die periode voor 46.379 gezinnen
woonruimte beschikbaar kwam.
De in October voltoonde woningen zijn
als volgt over de provinciën en de drie
grote steden vei'deeld tussen haakjes de
cijfex-s van October 1951): Groningen: 125
(216); Friesland: 308 (179); Drente: 93
(130); Overijssel: 698 .349); Gelderland:
686 (716); Utrecht: 275 (246); Noordhol
land (behalve Amsterdam): 533 (523);
Zuidholland (behalve Den Haag en Rot
terdam): 763 (769); Zeeland: 115 (136);
Noord-Brabant: 858 (707); Limburg: 601
(431): Amstei-dam: 119 (155); Den Haag:
183 (337); Rotterdam 411 (383); Noord-
Oostpolder: 33 (5); Nederland: 5811
(5282).
De herfststormen hebben danig huisge
houden in de duinen van het eiland
Texel en bij die woi'steling tussen wa
ter en duin kwam het strand in de ver
drukking: het moest veel zand aan de gol
ven prijs geven.
Door deze afschuring is een paar hon
derd meter Zuidwaarts van De Slufter een
wrak aan de oppervlakte gekomen van de
Engelse driemastschoener „Revolving
Light", die aldaar op 18 December 1902
vei-ging. De 17 opvax-er.den konden toen
door een sleepboot worden gered.
Het drama op de „Potemkin"
Naar wij vernemen hebben de slagers
knecht J. S., de vrouw en de zoon van de
verslagen Haarlemse scheepsbouwer J. C.
M. D., die gisteren door de Haarlemse
rechtbank tot x-espectievelijk twaalf jaar
en zes maanden (zowel voor de vrouw als
voor de zoon) werden veroordeeld, hoger
beroep aangetekend tegen dit vonnis.
VRIJDAG 5 DECEMBER
Rembrandt: „Perrucha", 18 j., 7 uur. Palace:
„Dallas", 14 j„ 7 uur. Lido: „Rio Grande",
14 j., 7 uur. City: „Omar de woestijnhavik",
14 jaar, 7 uur. Spaarne: „Treinroof in Mis
souri", 14 j„ 7 uur.
ZATERDAG 6 DECEMBER
Stadsschouwburg: Ensemble Wim Sonnc-
veld „Het meisje met de gi-ote voeten", 8 u.
Lido: „Rio Grande", 14 j„ 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. City: „Omar de woenstijnhavik", 14
j„ 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Trein
roof in Missoux-i". 14 j„ 2.30. 7 en 9.15 uur.
Minerva: „Enrico Caruso", alle leeft.. 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Streets of Laredo". 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Pei--
rucha", 18 jaar. 2. 4.15. 7 en 9.15 uux\ Palace:
„Dallas". 14 jaar, 2. 4.15. 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Morgen is te laat", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur.
TONEEL EN CABARET
Zaterdag 6 December, Stadsschouwburg, 8
uur: „Het meisje met de grote voeten"
door het cabaretgezelschap van Wim Son-
neveld. met Emmy Ax-bous, Conny Stuart,
Diny de Neef, Beppy Nooy, Betty Med-
dings, Albert Mol, Paul Deen, Roy Carr en
de pianist Wim Hax-tingsvelt.
Zondag 7 December, Stadsschouwburg, 8 uur:
Cabaret Wim Sonneveld, zie Zatei'dag.
Maandag 8 December, Stadsschouwburg, 8
uur: Cabax-et Wim Sonneveld, zie Zaterdag.
Dinsdag 9 December, Minerva-Theater,
Heemst le, 8.15 uur: Laatste herhaling
van „De Vrek" van Molière met Jan
Musch als Hax-pagon, zijn afscheidsrol.
Verdere medewerkenden: Mies Hagens,
Kitty Kluppel, Maarten Kapteyn. Edwin
Thomas, Pedro Beukman en andex-en.
MUZIEK.
Zondag 7 December. Teyler's Museum, 3 uur:
Bespeling van het 31-toonsorgel door dr.
Anthon van der Horst, met medewex-king
van Roos Boelsma, alt. Op het programma
staan werken van Bach, Frescobaldi en
Schütz.
Donderdag 11 December, Frans Halsmuseum,
8 uur: Onder auspiciën van het Comité
voor jonge Toonkunstenaars tx-eden in de
Renaissancezaal de tenor Ger de Beer en
de pianist Henk Grubbe op.
DIVERSEN
Dinsdag 9 December, Frans Halsmuseum, 8
uur: In de expositiezaal houdt de heer H.
P. Baard voor leden van „Geloof en We
tenschap" een lezing met lichtbeelden over
Rembrandt.
Woensdag 10 December, Kon. Emmaschool,
Raafstraat, 8 uur: Voor de afdeling Haar
lem Noord van de Volksuniversiteit houdt
de heer H. J. A. Schütz een lezing met film
over „De laatste cowboy".
15 December. Werken van C. van Baaren,
H. F. Bool, dr. D. M. Hoogeveen, G. H.
Huijssen, C. Kloes. dr. A. Mclchior, C. W.
Mandersloot en mevrouw G. A. Verdenius.
Dagelijks van 10—15 uur, des Zondags
van 14—17 uur.
Kunsthandel Leffelaar, Grote Markt: Au
bonheur des dames. Expositie van immor
tellen. ceramiek, handweefsels en kunst-
naaldwex-k. Op werkdagen van 10—17 uux-,
des Maandags alleen van 1417 uur.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg: Tot 22
December „De kunst van het edelsmeden".
Jaax-lijkse sieradententoonstelling van het
atelier Martinshof. Openingstijden als
boven.
Kunsthandel Bier, Groot Heiligland 66: Ten
toonstelling van vroeg-Arabische kunst.
Dagelijks (tot 3 Januari) van 1017 uur.
TENTOON STELLINGEN
Huis Van Looy: Najaarstentoonstelling
het genootschap „Kunst Zij Ons Doel'
van
tot
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 6 December 1852
HAARLEM. Heden is in de ge
regelde dienst van de stoomtreinen op
den Hollandschen Spoorweg eenige ver
traging ontstaan, zoo dat die, welke ten
half drie ure te Amsterdam had moeten
aankomen, meer dan een uur later zijn
bestemming heeft bei-eikt. Aan de brug
over den Rijn heeft eenige herstelling
plaats gehad en deze is, zoo het schijnt,
tengevolge van onachtzaamheid, niet
behoorlijk gesloten gewox-den, derwijze,
dat het locomotief van den eersten van
Amsterdam afkomenden trein daardoor
ïevig geschokt en onklaar is geworden.
Het niet tijdig aankomen van dien trein
heeft het vertrek der overige op de foe-
oaalde uren verhinderd.
