De proef op de som
VAN NELLE
Nederlands Fabrikaat schrijft
prijsvraag uit voor scholieren
Verbetering van f 1.812 millioen
op de betalingsbalans
A genda voor
Haarlem
'M
Geen dak
Fa. B. ENGELENBERG
Kansen voor emigranten in
Columbia, Ecuador en Peru
lk heb poppetjes
getekend"
Ministeriële nota voorziet teruggang
3
LEREN LEREN
Groningse school voor
slechthorende kinderen
W. Vogt administrateur der
Omroepzendermaatschappij
Kansen van kokkers
„straaltrainer" in de V.S.
Prins Bernhard over
zijn reiservaringen
EERSTE HELFT VAN 1952
Kleine WeeeJr/
Winkelpersoneel vraagt
compensatie voor drukte
DONDERDAG 11 DECEMBER R9-33
Het bewijs dat leerprestaties door de toepassing van betere methoden stijgen, werd
geleverd door dr. F. W. Prins en beschreven in zijn dissertatie die ondanks zijn on
aantrekkelijke titel een zeer aantrekkelijk boek is geworden. Prins nam een proef die
op het volgende neerkwam.
In vier hoogste klassen van vier lagere scholen besprak hij dezelfde aardrijkskunde
les en gaf daarover een „proefwerk". Tevens liet hij alle leerlingen opschrijven hoe
zij de les geleerd hadden. Zij moesten dus op hun eigen, kinderlijke wijze mededelen
welke leermethoden zij hadden toegepast (het leeropstel).
Toen hij nu in de eerste der vier klassen het werk had teruggegeven en de kinderen
hun cijfers wisten, ging hij een klasse-gesprek houden, d.w.z. hij stelde in het alge
meen de vraag hoe het ivel zou komen dat sommigen zulk goed en anderen zulk
slecht werk hadden geleverd. In de loop van de discussie liet hij enkele goede, enkele
matige en enkele ztoakke leerlingen vertellen hoe ze de les geleerd hadden. Wat zij
zeiden kon worden vergeleken met wat zij in hun leeropstel hadden opgeschreven.
Telkens kon Prins er de aandacht van de klas op vestigen dat er blijkbaar samenhang
bestaat tussen de wijze waarop je iets leert en de resultaten die je boekt.
ff
Ditzelfde deed Prins in de tweede van
zijn vier proefklassen. De derde en vierde
echter kregen hun werk „gewoon" terug.
Toen kregen de vier klassen opnieuw een
les en een proefwerk. In de derde klas
volgde bij het teruggeven van deze proef
een klasscgesprek. Én tenslotte kreeg de
vierde klas een dergelijk gesprek na het
derde proefwerk.
Betere resultaten
Nu is het merkwaardige dat in alle vier
de klassen de resultaten na zo'n klasse-
gesprek met sprongen omhoog gingen. Het
bleek dus mogelijk het leerniveau paeda-
gogisch te beïnvloeden, het bleek mogelijk
kinderen van een jaar of twaalf door één
uur met ze te praten over de manier
waarop ze een les leren en de manier
waarop ze hem zouden kunnen leren, zo
ver te brengen dat tegenover een aan-
vangsprestatie van 43 een eindprestatie
van 82 komt te staan.
Het boeiende van Prins' boek is dat die
klasse-gesprekken er in staan afgedrukt.
Prins praatte met de kinderen, de klasse
onderwijzer zat in een hoekje en notu
leerde. Voor ieder die belangstelling heeft
voor de school zijn die gesprekken om van
te smullen. Het blijkt bijvoorbeeld dat
zwakke leerlingen dikwijls minder tijd
aan het leren besteden dan goede. Telkens
zeggen zij: ik had geen zin meer; ik ver
veelde me zo; ik heb zomaar wat poppe
tjes getekend. Zijn ze dan lui? Neen, maar
ze weten niet hoe ze de zaak moeten aan
pakken. Zij werken volgens de methode
van: driemaal overlezen. Ze memoriseren
mechanisch, dat wil zeggen: op de meest
ADVERTENTIE
geestdodende manier. Bovendien heeft de
ervaring hun geleerd dat zij tóch slechte
cijfers krijgen. Dat heeft hen moedeloos
gemaakt. En de prestaties van moedeloze
kinderen zijn natuurlijk laag.
Voordeel klasse-gesprek
Het klasse-gesprek nu brengt deze
jongens en meisjes tot de ontdekking dat
anderen - de goede leerlingen - de les op
een hun onbekende wijze hebben geleerd.
En zij ervaren dat 't geen wonderlijke toe
ren zijn, maar heel eenvoudige middelen,
die zij zelf ook kunnen toepassen. Prins
laat met cijfers zien hoe efficiënt het
klasse-gesprek werkt. Een leerlinge had
bij de tweede proef, dus na het klasse-
gesprek, 23 van de 30. Bij de derde proef
steeg dit aantal tot 26, bij de vierde tot 28.
Het is duidelijk dat dit meisje opeens de
zaak begréép, dat de klasse-gesprekken
voor haar evenz'ovele openbaringen waren,
dat zij zich voelde als een oude Germaan
die een moderne dorsmachine heeft leren
hanteren. En het is heel begrijpelijk dat
zwakke leerlingen door het onmiddellijk
succes der nieuwe methoden geïnspireerd
raken en zeggen: ik ga mezelf nog strenger
overhoren; ik zal de kaart nog beter be
kijken. Zij hebben moed gekregen, deze
kinderen, er is hun een licht opgegaan.
Ik moet de neiging bedwingen stukken
uit de „protocollen" van Prins voor u over
te schrijven. Ik moet volstaan met uw be
langstelling te wekken. De belangstelling
in de eerste plaats van onderwijzers en
leraren die voor mijn part de eerste 132
pagina's van Prins' dissertatie mogen over
slaan, maar die uit de volgende 200 op
voortreffelijke en tevens aantrekkelijke
wijze kunnen leren hoe zij hun leerlingen
kunnen helpen een les te leren. In de
tweede plaats echter zijn die 200 pagina's
uitstekende lectuur voor al die ouders die
dagelijks met zorg waarnemen hoe hun
kinderen zitten te tobben met het huis
werk dr.t geléérd moet worden. Wanneer
zij invloed uitoefenen op de leerkrachten
aan wier zorgen zij hun kinderen hebben
toevertrouwd, kan in korte tijd een euvel
worden weggenomen dat thans ons onder-
,wijs in al zijn geledingen aankleeft. Het
euvel: ik weet niet hoe ik het leren moet.
Dr. P. H. SCHRÖDER
DONDERDAG 11 DECEMBER
Zuiderkapel: Zuiderstraat 15, spreker J. A.
Monsma, 8 uur. Brinkmann: Studievereni
ging „Psychical research", 8 uur. City: „Voor
wien de klok luidt", 18 j., 7.30 uur. Spaarne:
„Treinroof in Missouri", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Streets of Laredo", 14 jaar,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Perrucha", 18 j.,
7 en 9.15 uur. Palace: „Dallas", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Luxor: „Hoffmans vertellingen", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „De Forsyte sage",
18 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „De 13 lan
ders", 14 jaar, 8.15 uur.
VRIJDAG 12 DECEMBER
Concertgebouw: Concert H.O.V.. 8 uur.
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen,
nieuw programma.
Dr. F. W. Prins: Een experimenteel-
didactische bijdrage tot de vorming van leer
prestaties volgens donk-psychologische methode
(Wolters 1951).
In Groningen is gisteren een school voor
slechthorende kinderen geopend. Do school
is genoemd naar Tine Marcus, die de naam
„Dovenmoeder" had en veel voor de Ne
derlandse doofstommen heeft gedaan. De
directeur van het Koninklijk Instituut voor
Doofstommen te Groningen, de heer M. J.
C. Büchli, zei in zijn openingsrede, dat men
deze school niet alleen moet zien als een
uitbreiding van een reeds bestaande tak
van onderwijs, maar vooral als het ge
lukkige gevolg van de ontwikkeling dei-
moderne techniek, die een ommekeer in
de zorg voor allen, die aan een hoorgebrek
lijden, teweeg heeft gebracht. De moderne
audiometer maakt het mogelijk gehoor-
resten aan te tonen bij patiënten, die men
vroeger als volkomen doof had beschouwd.
Het is door audiologisch-paedagogische sa
menwerking gelukt een aantal kinderen,
die stom zijn gebleven tengevolge van
zware slechthorendheid en die dus op een
doofstommenschool werden geplaatst, door
intensieve hoortraining met nulp der appa
ratuur rijp te maken voor een school voor
slechthorende kinderen.
ADVERTENTIE
Doclstraat 39 - Haarlem - Tel.' I.T?X!
OFFICIëLE VERKOOP SIKKENS -LAKKEN
De raad van beheer van de Nozema (De
Nederlandse Omroep Zender Maatschap
pij) waarvan prof. mr. P. S'. Gerbrandy
voorzitter is, heeft de heer W. Vogt be
noemd tot administrateur dezer vennoot
schap. De heer Vogt is in samenwerking
met P.T.T. belast met de voorbereiding
van de totstandkoming van het nieuwe
zenderpark van de Wereldomroep te Lo-
pik. De terreinen voor het oprichten van
zendergebouw en antennesysternen zijn in
middels aangewezen.
Over de vooruitzichten van de Fokker
S. 14 straaltrainer in Amerika heeft Prins
Bomhard tijdens zijn persconferentie over
zijn reis naar Midden- en Zuid-Amerika
medegedeeld, dat men bij de Fairchild-
fabrieken, die dit vliegtuig eventueel in
licentie zullen bouwen, optimistische ver
wachtingen koestert. Alles hangt echter
af van een beslissing van de Amerikaanse
luchtmacht. Het ligt in de bedoeling de
straaltrainer zo mogelijk nog in de loop
van de winter, naar Amerika te versche
pen om hem daar te gaan demonstreren.
ADVERTENTIE
wLV/pm
BMvriP
WiwmmiïïWm
lYü i
Bontgevoerde Handschoenen
Op een persconferentie heeft Prins Bern
hard gisteren verteld van zijn ervaringen
gedurende zUn reis naar Mexico en enige
Zuid-Amerikaanse landen. Hij zeide dat
men in Columbia, Ecuador en Peru zeer
grote belangstelling heeft voor Nederland
se emigranten en met name voor deskun
digen voor de tropische landbouw, in de
ruimste zin. Het klimaat in deze landen
vertoont veel overeenkomst met dat
van Indonesië en voor planters uit Indo
nesië zullen of bestaande plantages, maar
vooral ook nieuwe plantages in deze lan
den bijzonder veel waai-de kunnen hebben.
Er bestaat eveneens grote belangstelling
voor Nederlandse veeteeltdeskundigen,
alsmede voor technici. Prins Bernhard zei-
de de emigratie persé mogelijk, nuttig en
In restaurant Brinkmann te Haarlem is
Woensdag een ledenvergadering gehouden
van de Vereniging Nederlands Fabrikaat
onder leiding van de heer E. J. Muller te
Wassenaar. Deze deelde in zijn openings
woord mee, dat het bestuur zich in het
afgelopen jaar met veel activiteit heeft
bezig gehouden.
Bij de bespreking van de begroting
merkte de voorzitter op, dat het bestuur
voorstelt die met f 10.000 te verhogen in
de hoop, dat gevolg kan worden gegeven
aan het voornemen een landelijke prijs
vraag voor leerlingen van de hoogste
klasse van de H.B.S. en soortgelijke scho
len te houden. Gevraagd zal worden een
opstel te maken over een industrie of een
tak van bedrijf in Nederland. De prijzen
zullen waarschijnlijk bestaan uit een zes
daagse reis per autobus, een driedaagse - of
een eendaagse reis door Nederland. Dc
vergadering verenigde zich met de plan
nen en keurde de begroting goed.
De secretaris, dr. J. P. Duyverman te
Leiden, deed mededelingen over het werk
plan 1953. Aandacht zal worden besteed
aan verbetering van de inhoud van het
maandblad, aan het maken van films,
waaraan fabrikanten medewerking ver
lenen, voortgezet zal worden het hou
den van tentoonstellingen in verschei
dene delen van het land, waarvoor grote
belangstelling bestaat en getracht zal wor
den het aantal afdelingen uit te breiden.
Een nieuw sluitzegel zal worden uitgege
ven en de serie van de uitgave „Hoe
maakt menzal worden uitgebreid.
Vele industriëlen verlenen er medewer
king aan. De Posterijen zijn bereid op post
stempels van drie grote steden een reclame
aan te brengen voor Nederlands fabrikaat.
De voorzitter lichtte het voorstel toe
om mevrouw E. Fröhlich-Hoenderdos te
Beverwijk, secretariesse van de Neder
landse Christen Vrouwenbond, te benoe
men tot lid van het hoofdbestuur. Een be
stuurslid van de Vereniging van Huis
vrouwen heeft reeds zitting en daardoor
is het mogelijk een nauwer contact te on
derhouden met de huisvrouwen. De heer
Muller herinnerde er aan dat de huis
vrouw tachtig procent van de Nederlandse
producten koopt en de man twintig pro
cent. De huisvrouwen vervullen dus een
belangrijke rol bij het Nederlandse fabri
kaat. Op een bijeenkomst van de afdeling
Den Haag van de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen heeft hij een lezing ge
houden en herinnerd aan die belangrijke
rol. Men prefereert nog te veel het bui
tenlandse artikel en men is niet voldoende
op de hoogte van het feit, dat er in ons
land ook goede producten vervaardigd
worden. Hij achtte het van belang, dat de
koper critisch is. Dan zal de fabrikant
meer aandacht aan zijn product besteden
en hij zal concurreren met buitenlandse
fabrikanten. In het verleden is dc Neder
lander niet voldoende critisch geweest en
daardoor zijn er Nederlandse producten
minder dan buitenlandse. Wordt het pro
duct beter dan zal het buitenland er meer
aandacht aan besteden dan tot heden.
De vergadering verenigde zich met het
voorstel mevrouw Fröhlich te benoemen
en op verzoek van een der leden zal het
hoofdbestuur zich ook wenden tot andere
vrouwenverenigingen met het verzoek het
werk te steunen of zitting te nemen in
het bestuur.
Na een gemeenschappelijke maaltijd be-
goed te achten, op voorwaarde dat zij in
groepsverband geschiedt. De Nederlandse
boer zal er zich in zijn eentje moeilijk ge
lukkig kunnen voelen. De Prins vestigde ex-
de aandacht op, dat deze landen uit eigen
middelen de emigranten niet zullen kun
nen helpen. De eerste aanloop voor ves
tiging zal dus hier te lande moeten worden
gefinancierd. Met hét oog hierop en ook
voor de vestiging van industrieën achtte
Prins Bernhard de oprichting van geza
menlijke bankinstellingen alsmede het
vestigen van kantoren van Nederlandse
banken in deze Zuid-Amerikaanse landen
van groot belang.
Al deze zaken moeten eerst echter rus
tig worden ovei-wogen en bestudeerd. Het
is dan ook van belang dat men deze ont
wikkeling goed nagaat en zich niet voor
stelt dat deze Zuid-Amerikaanse landen
nu maar direct ï'ijp zijn voor immigratie
uit Nederland.
„Maar", zo zeide de Prins, „wat anderen
kuncm moet ook ons mogelijk zijn. In
Zuid-Amerika hebben de Duitsers reeds
behooi-lijk voet aan de grond, en zij zijn
er onze scherpste concuri-enten. Voor de
Nederlandse industi-ie liggen hier echter
grote mogelijkheden, temeer daar de goo -
will-reis, dank zij de vooi-tx-effelijke voor
bereiding en de uitstekende organisatie de
Woensdag is in het gebouw van de Rege
ringsvoorlichtingsdienst te Den Haag een
persconferentie gehouden, waar Z.K.H.
Prins Bernhard vertegenwoordigers van
de Nederlandse pers ontving, om mede
delingen te doen en vragen te beantwoor
den over zijn Zuid-Amerikaanse reis.
Rechts achter de Prins, de directeur van
de R.V.D. de heer hammers.
belangstelling voor Nedei'land aanzienlijk
heeft vex-stei-kt".
Het zou vooral nuttig zijn, indien ook in
deze Zuid-Amerikaanse staten Nederland
se tentoonstellingen als in Mexico worden
georganiseerd. Maar daar moet men dan
niet te lang mee wachten. Nedeirland heeft
in Mexico een zeer goede beui't gemaakt
en het gaat nu om het uitbuiten van de
resultaten, „want", aldus de Prins, „het is
niet het belangrijkst, dat men er bijvoor
beeld een Nedeidandse autobus verkoopt,
maar wel dat men er ook de onderdelen
voor deze autobus kan leveren. Wij moe
ten nu in Mexico een verkoopsorganisatie
opbouwen, om van de gekweekte goodwill
ook verder profijt te trekken".
Hoe groot de belangstelling voor Neder
land in Mexico is. bleek ie Vera Cruz,
waar een havenstaking werd onderbroken
om dG Nederlandse schepen, die materiaal
voor de tentoonstelling aanvoerden, te los
sen. Daarna werd de staking voortgezet.
De Prins accentueei-de de voorlichting
in Zuid-Amerika over Nederland en hij
zei tenslotte: „Ik zou nog een hei-bezoek
aan enige Zuid-Amerikaanse landen willen
afleggen om de nu gelegde contacten te
verdiepen, maar dat is nog toekomstmu
ziek".
Uit een nota aan de Tweede Kamer van
de minister van Financiën over de ont
wikkeling van de betalingsbalans blijkt,
dat het overschot op de lopende rekening
over het eerste halfjaar 1952 1.006 mil
lioen gulden heeft bedragen, tegenover
een tekort van 806 millioen gulden over
het eerste halfjaar 1951. Deze aanzienlijke
verbetering van in totaal 1.812 millioen
gulden werd voor ongeveer 30 percent ver
oorzaakt door een toeneming van de uit
voer met 565 millioen gulden. De grootste
bijdrage werd echter geleverd door een
afneming van de invoer met 791 millioen
gulden.
In het particuliere dienstenverkeer viel
gaven de leden zich naar de Koninklijke een verbetering te constatex-en van 456
Fabriek van Rijtuigen en Spoorwagens millioen gulden, onder meer als gevolg van
J. J. Beynes te Beverwijk om deel te ne- hogere ontvangsten in de vrachtensector
men aan een excursie. i aan scheepsreparaties en in het toeristen-
ADVERTENTIE
Winier Waf wint er?!
AVRA Antivries natuurlijk!
Absoluut afdoend vorstwerend middel.
Anti-corrosief. In bussen van 5 liter
f 8.50.
In het schone verhaal over de
eerste mens leest ge niets van
een huis, daar moet een ï-eden
voor zijn. Ge weet hoe gezel
lig en plezierig het allemaal
geregeld was in dat paradijs,
en het kan zijn dat Adam en
zijn vrouw daar geen huis van
node haddfen. Het zal mis
schien nooit geregend of geblik
semd hebben een altijd klare
lucht was wellicht gespannen
boven de bloeiende lusthof, bij
dag en bij nacht.
Hoe rijk en riant dat paradijs
ook geweest is, toch moet dat
echtpaar iets hebben gemist:
De weelde van een besloten
heid der veilige muren, die als
koesterende armen een mens
en zijn dierbai-en omvatten
de rijkdom van een schuil
plaats, ook al valt er niets te
schuilen. De trots van een
eigen drempel, waarachter ge
uw leven een wijle kunt op
bergen als in een schrijn.
Als dat echtpaar Adam een
huis had gehad, zou het zich op
de fatale dag van zijn zondeval
niet achter een onbetrouwbaar
bosje hebben hoeven verber
gen. Die twee zouden zich in
hun achterkamer hebben kun
nen opsluiten en door het sleu
telgat angstig hebben kunnen
roepen: Ja, hier zijn we, maar
het is geen gezicht zoals we
eruitzien en wij houden de
deur toe.
Een huis, dat is de weelde dei-
beslotenheid tussen vier veilige
muren, die ons beschermen
tegen de duizelingwekkende
wijdheid der wereld. Wonen en
leven is hetzelfde. Een huis is
de mens geworden tot zijn
tweede lichaam. De bescha
ving heeft ons ieder een huis
gegeven, een groot, een klein,
een half of een huis van niets,
maar wij wonen en wij kunnen
ons bergen in de schoot van
ons eigen bezit.
Zie, zo heeft de beschaving
fatsoenlijke mensen gemaakt
van een troep zwervers uit de
oudheid, die van het ene hol
naar het andere trokken en
geen rust konden vinden om
dat zij geen huizen kenden.
De mensheid is die rusteloos
heid ontwend en in de oase
van de huiselijke haard kreeg
zij de tijd tot peinzen en doen,
tot geestelijk scheppen en
scheppend denken. Zij kreeg
de onderlinge liefde en ver
draagzaamheid erbij cadeau,
om zo te zeggen.
De man en de vrouw en hun
kinderen in een klein konink
rijk gebouwd op liefde en
begrip, gehoorzaamheid en
zorg voor elkander. Zo heeft
het huis de wereld hervormd,
het heeft zijn muren gezet op
de scheidslijnen der saam
horigheid. Het is een geschenk
van de hemel, die wat in de
plaats wilde geven voor het
verloren paradijs.
En dan ziet ge op een. nevelige
dag wat huisraad gestapeld
tegen de gevel van een huis,
dat met lege ramen als dode
ogen wezenloos in 'het niet
staart. De meubelen en intimi
teiten staan bijeengetast in de
kou, zij verliezen hun vorm en
hun warmte als zij niet tussen
vier muren onder het lamplicht
staan. Want evenals een mens
heeft een tafel een dak nodig
oiïi zichzelf te zijn. In de bui
tenlucht is het een doelloos
stuk ongerief.
Evenals de mens maar deze
stapel gesloopte huiselijkheden
op de stoep betekent dat er
ook mensen uit hun huis ver-
dreven zijn. Het hoort bij onze
geregelde maatschappij, dat het
niet om niets gebeurt. De
mensen hebben er zelf schuld
aan, wordt gezegd, zij betalen
geen huur of zijn niet oppassend
van aard, of zij blijven in hun
huis zitten om een ander te
treiteren.
Dat kan zijn, er gebeurt in on
ze moderne dagen de mensen
niets buiten hun eigen schuld.
De schuldvraag is nauwkeurig
geboekstaafd en gecatalogi
seerd, daar kunt ge van opaan.
Ge kunt in een lijvig boekwerk
altijd opzoeken of ge schuld
hebt en waarom. En als ge
schuld hebt kunt ge niet zeg
gen dat de maatschappij niet
deugt. Dan deugt ge zelve niet,
om zo te zeggen, ook al hebt
ge er geen schuld aan dat ge
niet deugt.
En dan gij, kinderen van men
sen die uit hun huis worden
gezet. Denkt ei-aan dat het vol
gens de regelen gebeurd is, en
dat ge u niet beroepen kunt op
onrecht of hardvochtigheid.
Ge wordt ploseling met al uw
beste kleren aan naar buiten
gezonden, waar ge een stoel
kunt zoeken tussen de rommel,
om op te zitten. Wat is het
vreemd, op een stoel te zitten
die ge zo goed kent, als die
stoel ergens anders staat dan
gij hem uw korte leventje lang
hebt zien prijken. Ge weet dat
er een gat was in de cocosmat,
precies onder de tafel, daar
hebt ge met uw fantasie uw
popje vaak laten overspringen
alsof het een waterplas was.
Nu staat die cocosmat opgerold
tegen de gevel, en ge kent haar
niet meer terug.
Ge wist dat op uw slaap
kamertje een plank loszat, als
ge daar op gingt staan wippen
kwam er een piepend geluid,
als van een muis. En ei-gens
onder de plint was een kier,
waar al uw knikkers in weg
rolden als ge niet oppaste. Het
is jammer dat ge eruit gezet
zijt. Die knikkers zullen andere
kinderen wellicht na jaren eens
vinden dan zijt ge er toch te
groot voor en deert u een knik
ker niet meer.
Nu zit ge op straat. Het is
goed dat ge het eens hebt mee
gemaakt, want ge moet niet
denken dat een mens er een
huis bijkrijgt als hij geboren
wordt. Dat kunt ge als kind
wel menen, maar kinderen
menen dikwijls veel verkeerd.
Nu ge uw huis kwijt zijt, nu
ge in de openlucht naar de wo
nende mensen zit te kijken,
hebt ge weer wat geleei-d. Ge
zult u niet meer kunnen ver
gissen in de toekoinst. Een huis
is een weelde, een plezierig
ding dat ge kwijt kunt raken
in een muggezucht, voor ge
het zelve weet.
Ik weet niet wat ge niet kwijt
kunt raken, behalve uw blote
vel. Zover moet ge zien te
komen, dat ge daaraan gedurig
denkt. De zekerheden van het
leven zijn niets dan het leven
zelf, en voor wat ge erbij krijgt
moet ge dankbaar blijven.
Het is wellicht niet een beeld
van het leven, zoals ge dat bij
uw spel op de kapotte cocos
mat voor uzelve gefantaseerd
had'. Hoe had ge kunnen den
ker. dat zelfs dat gat in de
cocosmat zou v/orden afgeno
men? J. L.
vei-keer. Onderverdeeld naar drie valuta-
groepen kan de verbetering in het resul
taat van de lopende rekening over het eer
ste halfjaar 1951 alsvolgt worden weerge
geven: dollars: f 108 millioen, E. B. U.
valuta's f 1493 millioen en overige valu
ta's f 211 millioen (samen f 1812 millioen).
Omtrent de sterk afwijkende omstandig
heden tussen de eerste halfjaren 1951 en
1952. waaronder het grote verschil van
f 1.812 millioen is ontstaan, deelt de mi
nister mede dat de betalingsbalans in het
eerste halfjaar 1951 nog in sterke mate
werd beïnvloed door de aanhoudende stij
ging der prijzen van de grondstoffen als
gevolg van het Korea-conflict.
Lager tempo van exportstijging
Ten aanzien van de uitvoer, die. verge
leken met de eerste helft van 1951 met 565
millioen gulden is toegenomen, merkt de
minister op, dat deze toeneming niettemin
een vermindering van het tempo der ex
portstijging inhoudt. De toeneming van het
eerste halfjaar 1951 ten opzichte van het
eerste halfjaar 1950 bedroeg namelijk f 823
millioen, dit is f 258 millioen meer.
Hoewel de toeneming vrijwel over de
gehele linie werd gerealiseei'd en ook de
export tegen dollars een vooruitgang te
zien geeft, deed de toeneming zich groten
deels voor in de E.B.U.-valuta's, zijnde de
valuta's, waarin de belangrijkste afnemers
van Nederland hun importen betalen.
Bij de vermindering van uitgaven voor
de import met 791 millioen gulden moet
vermeld worden, dat de invoerbetalingen
in dollars toenamen. Volgens de gegevens
van het C. B. S. zijn onder meer in het
eerste halfjaar 1952 meer kolen en granen
uit Amerika ingevoerd dan in 1951. Hoe
wel dit wellicht te wijten is aan min of
meer incidentele factoren, blijkt, uit deze
ongunstige ontwikkeling van de invoer te
gen dollars opnieuw, dat het dollartekort
nog steeds een structureel probleem
vormt.
De toekomst
De nota eindigt met de conclusie, dat
het zeer grote overschot op de lopende re
kening in het eerste halfjaar 1952 ten dele
blijkt te zijn ontstaan als gevolg van fac-
toren. waarvan mag worden aangenomen,
dat zij de betalingsbalans in de nabije
toekomst niet, of in elk geval in veel min
dere mate gunstig zullen beïnvloeden. Het
grote verschil met de uitkomst over het
eerste halfjaar 1951 is namelijk groten
deels het gevolg van het feit. dat deze fac
toren in laatstgenoemde periode in tegen
gestelde richting hebben gewerkt. Voor
de nabije toekomst kan een vermindering
van de overschotten op de lopende reke
ning worden verwacht. Seizoensfactoren
zouden echter tijdelijk deze ontwikkeling
kunnen tegenhouden. Ook de ontwikkeling
van de binnenlandse situatie is van dien
aard, dat daai-in krachten aanwezig mogen
worden geacht, die een achteruitgang in
de uitkomsten van de betalingsbalans doen
verwachten. Daarbij wordt in het bijzon
der gedacht aan de afnemende voorraden
en de daarmee verband houdende toene
mende liquiditeiten in de particuliere sec
tor.
De Bedrijfsunie der Samenwex'kende
Organisaties van Handels- en Kantoorbe
dienden deelt mede, dat na overleg in het
sociaal orgaan van het Grootwinkelbedrijf
aan de bij de Raad voor het Grootwinkel
bedrijf aangesloten ondernemingen is ge
adviseerd de langere werktijd, veroorzaakt
door de langere openstelling der winkels
in de St. Nicolaas-en Kerstweek, door het
verlenen van extra vrije tijd te compen
seren.
