Zuid-Afrika biedt ook in 1953
weer goede immigratiekansen
„Via Lissabon" van Charles Morgan
door de Nederlandse C omedie
Wereldnieuws
Agenda voor
Haarlem
PANDA EN DE MEESTERDOKTER
och ió ket zo
0!
Thema: de persoonlijke
verantwoordelijkheid
De radio geeft Dinsdag
Nationale herdenking
op de Dam
Koningin en Prinsessen
in Sankt Anton
Staatsmissies komen
werkkrachten werven
Record-uitbreker in
Frankrijk gegrepen
MAANDAG 29 DECEMBER 1952
Betaling
abonnementsgeld
per giro
Militairen naar
Suriname en Korea
Kerkelijk Nieuws
F. Reuter voorzitter
van Eenheidsvakcentrale
Premieverlaging van drie
Noordelijke ziekenfondsen
Nederlandse overleefde
schipbreuk bij Beiroet
ENORME KOOPJES
IN ONZE OPRUIMING
Neuswijsheid
Men hoort wel eens de mening verkondigen dat de criticus in zijn bespreking zoiets
als de gemiddelde reactie van de toeschouwers zou moeten vertolken. Gesteld dat
zulks in het algemeen mogelijk of wenselijk ware, dan zou ik nu toch met mijn han
den in het haar zitten ten aanzien van het merkwaardige toneelstuk „Via Lissabon"
van Charles Morgan, voor het eerst vertoond in het Edinburgh Festival van de afge
lopen zomer, waarvan de Nederlandse Comedie ons Zaterdagavond in de Haarlemse
Schouwburg de vertaling van Ferd. Sterneberg heeft voorgespeeld. Werkelijk, ik heb
er geen flauw vermoeden van hoe „het publiek" hierover oordeelt. Het enige waar
over de waardering wel nauwelijks uiteen zal lopen, is de bijzonder gave kwaliteit
van de door Han Bentz van den Berg met veel gevoel voor nuance geregisseerde
opvoering.
Mijn reactie is een volkomen ambiva
lente: ik moet deze breinstrubbel als toneel
verwerpen, maar ik voel mij tot de wijs
gerige persoonlijkheid van de schrijver, die
uit zo goed als iedere zinsnede spreekt,
onontkoombaar aangetrokken. Hetzelfde
proces heb ik enkele jaren geleden na het
zien van zijn vooroorlogse spel „De fon
kelende stroom" (met Joan Remmelts en
Rie Gilhuys) doorgemaakt. Dat stuk
men noemde het schertsenderwijs „De
fletse stroom" was een demonstratie van
Morgans geliefkoosde stelling: al onze suc
cessen komen voort uit onverdeelde ge
richtheid van de geest, al onze mislukkin
gen uit gebrek aan concentratie. Dat er
belichaamde denkbeelden in plaats van
mensen van vlees en bloed op het toneel
rondliepen, verveelde en irriteerde mij,
maar toch stak er iets intrigerends in zijn
aan George Moore ontleende motto: bid
als de heiligen en werk als de acrobaten.
Daarop ben ik al zijn romans gaan lezen,
beginnende met het tegelijk fascinerende
en afstotende „Sparkenbroke" van 1936
en het meest genietende van zijn ondanks
de veelheid der daarin verwerkte kennis
wonderbaarlijk heldere essays over de
menselijke vrijheid, waarvan de meeste
eerder in het litteraire bijvoegsel van The
Times waren verschenen. Zijn stijl, zowel
van denken als van schrijven, kenmer
kend voor een onbetwistbare integriteit,
genas mij gaandeweg van de gedachte met
een soort veredelde cnarlatan te doen te
hebben, al bleef ik mij ergeren aan zijn
gemanoeuvreer met kwasi-mystieke be
grippen, of liever gezegd: geïdealiseerde
kernen van waarheid.
En zo las ik direct na verschijning ook
zijn roman „The River Line" van 1949,
waarvan „Via Lissabon" de dramatische
versie is. Het motto was ditkeer van de
vermaarde Italiaanse nationalist Giuseppe
Mazzini, honderd jaar tevoren geschreven
tijdens het beleg van Rome: „Wij moeten
handelen als mensen cue de vijand voor
hun poorten hebben staan en tegelijker
tijd als mensen die weiken voor de eeu
wigheid". Het thema is dat van de persoon
lijke verantwoordelijkheid. Drie mensen,
die elkaar leerden kennen nabij Toulouse
in bezet Frankrijk, ergens in een tijdelijk
onderkomen op de vluchtroute voor neer
geschoten geallieerde vliegers, trachten
vier jaar later in een rustige villa in Glou
cestershire met hun geweten in het reine
te komen, als het blijkt: dat de man, die
zij met een degenstoot om het leven brach
ten, denkend een Duitse spion in hun mid
den te hebben, een Engelse officier was
nota bene de broer van de toekomstige
vrouw van één hunner. Boeiend, althans
interessant, is dit boek (hoewel veel min
der geslaagd dan het meeste van zijn voor
gaande werk) vooral door de bedachtzame
vergelijkingen met de Griekse noodlotsge
dachte: iets niet weten betekent geen aan
vaardbaar argument voor onschuld.
Woorden, woorden, woorden.
Maar toneel is er met de beste wil van
de wereld niet van te maken. Het blijft in
scène gezette litteratuur. En dialogen heb
ben nu eenmaal in romans een geheel
andere functie dan in het theater. Zelfs als
men (met Shaw) van oordeel is dat dit de
plaats zou kunnen zijn om een denkspel te
ontwikkelen, dan nog moet men de drama
tische normen eerbiedigen. Aan de wil
daartoe heeft het Charles Morgan niet ont-
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Gebed. 8.00
Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de huisvrouw.
9.35 Waterstanden. 9.40 Lichtbaken, causerie.
10.00 Voor de kleuters. 10.15 Symphonette-
orkest. 10.45 Maastrichts Stedelijk Orkest.
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Kamerkoor. 11.47
Orgelconcert. 12.00 Angelus. 12.03 Platen.
(12.30—12.33 Land- en tuinbouwmededelin-
gen). 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.20
Actualiteiten. 13.25 Amusementsorkest en so
list. 14.00 Gevarieerd programma. 14.50 Ra
dio Philharmonisch Orkest en solisten. 15.30
Ben je zestig? 16.00 Voor de zieken. 17.00
Voor de jeugd. 17.15 Felicitaties voor de
jeugd. 17.45 Regeringsuitzending: Indonesië
in de Z. O. Aziatische wereld. 18.00 Metro-
pole-orkest en koor. 18.20 Sportpraatje. 18.30
Amusementsmuziek. 18.52 Actualiteiten. 19.00
Nieuws. 19.10 Platen. 19.15 Uit het Boek der
boeken, causerie. 19.30 Platen. 20.25 De ge
wone man. 20.30 Radio Philharmonisch Or
kest en soliste. 21.35 Platen. 21.40 Kamermu
ziekgezelschap. 21.55 Met de microfoon door
1952. 22.25 Viool en piano. 22.45 Gebed. 23.00
Nieuws. 23.1524.00 Kamerorkest en soliste.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtendgym
nastiek. 7.30 Platen. 7.50 Dagopening 8.00
Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Morgenwijding.
9.15 Platen. 9.25 Voor de vrouw. 9.30 Platen.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Voor de zieken.
11.30 Bariton, piano en orgel. 11.50 Platen.
12.00 Dansmuziek. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Voor bet platteland
12.40 Piano. 13.00 Nieuws. 13.20 Lichte mu
ziek. 14.00 Zeg eens, Amerika14.30 Pla
ten. 15.00 Platen. 15.15 Voor de vrouw. 15.45
Platen. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 Lichte mu
ziek. 17.50 Militair vraaggesorek. 18.00
Nieuws. 18.15 Piano. 18.30 Lichte muziek.
18.50 Paris vous parle. 18.55 Fafare-orkest.
19.20 Verzoekprogramma. 20.00 Nieuws. 20.05
Gevarieerd programma. 21.15 Lichte muziek.
21.35 Ik weet. ik weet wat u niet weet. 21.50
Tiroler muziek. 22.30 Mededelingen. 22.35
Lichte muziek. 22.45 Buitenlands overzicht.
23.00 Nieuws. 23.15 New York calling. 23.20
24.00 Platen.
TELEVISIE (N. C. R. V.)
20.1521.45 Journaal: De lachende Spinne-
kop, poppenkast: Weerbericht; De koopman
van Venetië, spel.
BRUSSEL. 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 12.50 Koer-en. 12.55 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15 Platen. 15.30 Orgel. 16.00 Platen. 16.30
Orgel. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor
de kleuters. 17.30 Platen. 17.50 Boekbespre
king. 18.00 Platen. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Carillon. 19.50 Syndikale
kroniek. 20.00 Omroeporkest en soliste. 21.00
en 21.35 Platen. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen.
22.55—23.00 Nieuws.
broken, aan technisch vermogen wel. Hij
slaagde er niet in zich los te maken van de
vorm, die zijn gedachten reeds hadden aan
genomen. De personen bleven daardoor
schimmig, fletse ficties inderdaad, met een
wat eenzijdig nobele allure. Men wordt
door hun uiteenzettingen van innerlijke
strijd nu en dan wel geraakt, maar nooit
wezenlijk getrofen. Zij praten trouwens
teveel, zodat het soms een goochelen met
abstracte begrippen lijkt op een manier, die
Humpty Dumpty in „Alice in Wonderland"
deed zeggen: „Als ik een woord op die ma
nier een hoop werk laat doen, dan betaal
ik daar altijd extra voor!"
Zoals gezegd was het desondanks een
mooie opvoering, niet in het minst dank zij
Ank van der Moer, al deed haar weinig
Franse optreden in het eerste bedrijf zulks
aanvankelijk niet vermoeden. Gevoelig spel
gaf ook Ellen Vogel als het serene meisje
te zien: een bijna symbolische gestalte van
vergeving als een uitgeknipte modeplaat.
De oprechte Amerikaanse piloot met een
soort naieve branie werd door Han Bentz
van den Berg bijzonder innemend voorge
steld, voortreffelijk bijgestaan door Fons
Rademakers als de even correcte als con
sequente Engelse marineman. Ton Lutz
was het nobele slachtoffer en Allard van
der Scheer een nerveuze piloot. In kleinere
rollen werkten Mien Duymaer van Twist
en Philippe la Chapelle mede. Hans van
Norden maakte de décors. Maar hun aller
inspanning en de bijna Tsjechoviaanse
sfeer ten spijt bleef ik het gevoel houden
in een luchtledig niemandsland te verkeren.
DAVID KONING
U kunt het Uzel1 gemakkelijk maken
i'.oor het abonnementsgeld voor het
volgende kwartaal ie voldoen op onze
postgirorekening no. 273107 ten name
van Haarlems Dagblad, U bespaart
daarmee incassokosten en vermijdt
geloop aan de deur.
Het te gireren bedrag is 16.10, post-
abonnés 1 6.60.
U kunt hel ons gemakkelijk maken
door Uw giro-opdracht te verzenden
vóór hel eind van de maand Wij be
hoeven dan geen kwitanties uit te
zenden.
Voor automatische girobetalingen
(het allergemakkelijkstezijn formu
lieren op aanvraag gaarne ter be
schikking.
DE ADMINISTRATIE.
Op 3 Januari vertrekken uit Rotterdam
enige honderden militairen naar Suriname
en Korea met het s.s. „Waterman", dat
hiervoor door het Directoraat-generaal van
Scheepvaart beschikaar is gesteld. Aan
boord zullen zich bevinden de eerste Su-
rinaame-compagnie van 147 man, een aan
vullingsdetachement bestemd voor Korea
van 153 man, en een Belgisch aanvullings
detachement van 130 Korea-vrijwilligers.
Twee verpleegsters, M. Hoekveen uit Maas
dijk en E. Kouwenhoven uit Sassenheim,
maken de reis naar Korea mee.
Gestagneerd beroepingswerk
De Ned. Hervormde gemeente te Hasselt
die reeds geruime tijd vacant is kan niet
tot beroepen overgaan wijl zij een grote
schuld heeft aan de Raad van beheer op
de predikantstractementen, die ongeveer
dertigduizend gulden bedraagt. Hasselt
behoort tot de weinige gemeenten in de
Ned. Herv. kerk die tot voor kort gewei
gerd hebben de aanslag naar het regle
ment op de predikantstractementen te
voldoen. Met andere weigerachtige ge
meenten zijn in de loop van de tijd rege
lingen getroffen.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Leek-Midwolde F. de Boer,
cand. te Bussum.
Aangenomen naar Dorkwerd (toez.), H.
Stumpf, cand. en vicaris te Krimpen aan
de IJsel.
Geref. gemeenten
Tweetal te Ermelo M. v. d. Ketterij te
Alblasserdam en F. Mallan te Bruinisse.
Bedankt voor Dirksland M. Blok te Rot
terdam-C.
Op het derde congres van de Eenheids
vakcentrale, dat te Zaandam is gehouden,
is de heer F. Reuter uit Amsterdam ge
kozen tot voorzitter in de plaats van de
heer B. Blokzijl.
De heren B. Brandsen, algemeen se
cretaris. en J. van Wijngaarden, penning
meester, werden herkozen.
De heer B. Brandsen had tevoren in een
rede verklaard, dat de leiding van de
E.V.C. versterkt diende te worden, omdat
onvoldoende voorbereiding in de boezem
van de E.V.C. de oorzaak is geweest van
het mislukken van verscheidene stakingen.
,.Er zijn vooral in het hoofdbestuur van
de E.V.C. tekortkomingen geweest. De
post van voorzitter is onvoldoende vervuld
door de heer B. Blokzijl", aldus de heer
Brandsen.
De Nederlandse regering had geweigerd
visa te verstrekken aan een delegatie van
drie leden van de centrale raad van vak
bonden van de Sovjet-Unie, die door de
E.V.C. uitgenodigd waren het congres bij
te wonen.
Honderden hebben Zaterdagmiddag ge
defileerd langs het Nationaal Monument op
de Dam te Amsterdam ter gelegenheid
van een nationale herdenking van de in
Indonesië gevallen militairen. Het was op
de dag af drie jaar geleden, dat Nederland
de souvereiniteit aan Indonesië overdroeg
en het Veteranen Legioen Nederland, dat
thans ongeveer een jaar bestaat, heeft het
initiatief genomen tot een jaarlijkse her
denking van de in de jaren 1945 tot 1950
in de archipel gevallen leden van zee-,
land- en luchtmacht.
Op deze eerste herdenking van de 27ste
December kwamen de honderden genodig
den en belangstellenden, onder wie tal
rijke Ambonezen en in Nederland verblij
vende Indonesiërs, eerst te zamen in de
Nieuwe Kerk. Daar werd het woord ge
voerd door de voormalige legerpredikant,
ds. J. Jonker uit Amsterdam. „Als de vol
keren van Indonesië ooit vrienden hebben
gehad, dan waren het deze knapen, die
daar niet uit winstbejag heen zijn gegaan,
maar daar hun beste krachten en vaak
zelfs het hoogste offer hebben gegeven om
er weer een begin van orde te scheppen".
Na hem sprak pater G. van Erp uit Am
sterdam. die zeide: ,.Wij moeten nu met
Indonesië samenwerken zonder haat of
bittere nasmaak, eer1 ijk en prettig, dee
moedig en vol optimisme".
Als laatste spreker bracht ds. W. H.
Tutuarima uit Ambon een eerbiedig sa
luut aan de gevallenen.
Tegen vier uur verzamelden de aanwe
zigen zich vervolgens om en in het Dam-
nlantsoen voor het Nationaal Monument.
Bij de Indonesische urn werd een krans
gelegd. De voormalige commandant van
de 7-Decemb^r-divisie, goneraal-majoor
b.d. H. J. J. W. Dürst Britt, en de voor
malige luitenant-kolonel der mariniers W.
Romswinckel, waarnemend voorzitter van
het Veteranen Legioen Nederland, voer
den hier het woord.
De besturen van de drie grote voorma
lige maatschappij-ziekenfondsen in het
Noorden van ons land, het Algemeen Stads
en Provinciaal Groninger Ziekenfonds
voor Groningen, het Algemeen Provinciaal
Friesch Ziekenfonds voor Friesland en het
Algemeen Provinciaal Ziekenfonds voor
Drente en aangrenzende gebieden, waarbij
tezamen meer dan 570.000 personen ver
zekerd zijn, hebben met het oog op de be
reikte resultaten besloten om per 4 Januari
1953 een verlaging van de premie toe te
passen, en wel voor Groningen en Fries
land van 95 tot 85 cent en voor Drente
van 1.06 tot 85 cent per week.
Zaterdagavond om 18.01 uur zijn Ko
ningin Juliana en de oudste drie Prinses
sen per trein uit Utrecht naar Sankt An
ton vertrokken, om daar haar vacantie
door te brengen. Zondagmorgen om 8.53
uur is de trein in Sankt Anton aange
komen.
De reis werd onder meer meegemaakt
door de burgemeester van Utrecht, jhr. mr.
C. J. A. de Ranitz en diens echtgenote, die
gasten zijn van het koninklijk gezin.
De reis naar Sankt Anton ging via Kra
nenburg, Krefeld, Keulen, Mainz, Mann
heim, Ulm, Friedrichshafen en Lindau.
Er was geen officiële ontvangst aan het
station Sankt Anton. Alles wordt op deze
vacantiereis naar wens van de Koningin
zo eenvoudig mogelijk gehouden. De Ko
ningin en de Prinsessen hebben dezelfde
appartementen in hótel „Post" betrokken,
waarin zij ook bij een vorig bezoek aan
Sankt Anton haar intrek namen.
De morgen werd besteed met het uit
pakken van de koffers en verkenningen in
de omgeving.
Het gezelshap keert vermoedelijk 11
Januari weer terug, maar of dit per vlieg
tuig of per trein geschiedt, is nog niet be
kend.
(Van onze verslaggever)
Al emigreren er minder Nederlanders
naar het Zwarte Werelddeel dan naar
Amerika of Australië, ook de trek naar
Zuid-Afrika neemt hand over hand toe en
1952 was zelfs een recordjaar voor de land
verhuizing naar het land van „Oom Paul"
Kruger, met dubbel zoveel Hollandse emi
granten als vorig jaar. Verwacht wordt dat
aan het eind van dit jaar meer dan 5000
immigranten hun vestigingsvergunning
voor de Unie van Zuid-Afrika ontvangen
zullen hebben, een waardig record in dit
Van Riebeeck-jubeljaar.
Het grootste deel der immigranten be
stond ook hier uit geschoolde ambachtslie
den. Vooral de bouwvakindustrie in Zuid-
Afrika trok veel Nederlandse arbeiders,
zoals timmerlieden, metselaars en stuca-
doors aan, die in Kaapstad, Johannesburg
en Durban een goed-betaald bestaan von
den, maar ook onze bankwerkers, draaiers,
ketelmakers, lassers en electriens waren
erg in trek. Belangrijk is voor dit soort
werkgelegenheid ook dat verschillende
Nederlandse firma's in Zuid-Afrika fabric-
PARIJS (Reuter). Claudius Liogier,
een bekende Franse inbreker, die er prat
op gaat, dat hij uit iedere gevangenis weet
te ontsnappen, is Zaterdagochtend vroeg in
Parijs gearresteerd, nadat hij voor de 18de
maal was uitgebroken.
Liogier zat een straf van 20 jaar dwang
arbeid uit wegens het stelen van de kerk
schatten van de kathedraal van Rheims. Op
8 November ontsnapte hij slechts gekleed
in een onderhoek, uit de gevangenis van
Rheims. Hij had de spijlen van zijn cel
doorgezaagd en brak vervolgens in de tim
mermanswerkplaats van de gevangenis in,
waar hij een ladder wegnam waarmee hij
over de acht meter hoge gevangenismuur
wist te verdwijnen.
Hij is nog nooit veroordeeld wegens in
braak met geweldpleging. Zijn strafregister
is echter het langste van het gehele Franse
politie-archief.
Onder de voorwerpen, die hij in 1948 uit
de kathedraal van Rheims had gestolen,
bevonden zich een kopie van de kroon van
Napoleon en de kroon van de Franse koning
Karei X.
Zij vocht zich door de
stookolie naar de kust
Op Kerstmorgen arriveerde op Schiphol
mej. C. W. J. A. Hulsman, die de enige
Nederlandse' was aan boord van het
Franse stoomschip Champollion, dat vóór
de Libanese kust verging. In haar ouder
lijk huis te Nijmegen heeft zij haar be
levenissen verteld. Zij reisde met de be
stemming Bagdad, waar zij voor twee ja
ren een functie op het Nederlandse ge
zantschap zou gaan vervullen. De nacht
van Maandag op Dinsdag, nadat het schip
reeds in tweeën was gebroken, was vol
verschrikkingen. Mej. Hulsman vertelde
deze nacht te hebben doorgebracht liggend
op het natte, sterk hellende dek, terwij!
zij zich aan de reling had vastgeklemd om
niet over boord te worden geslagen. Voort
durend werd er gebeden onder leiding van
enkele geestelijken, die zich onder de pel
grims bevonden.
Evenals vele anderen besloot mej.
Hulsman de volgende dag naar het strand
te zwemmen. Langs een touwladder daalde
zij af tot dicht bij het water en dook in
de woedende golven. Tot dat moment was
zij vol goede moed geweest. Doch door
het springen was de reddingsgordel los
gegaan en dat deed haar een ogenblik allo
zelfvertrouwen verliezen. Zij riep om hulp.
Een man, die dichtbij haar in het water
lag, greep haar bij de kin en probeerde
haar boven water te houden. Deze moest
haar door het woeden van de zee weer
loslaten. Stevig drukte mej. Hulsman de
armen tegen haar lichaam om daardoor
het kurken reddingsvest nog enigszins vast
te kunnen houden. Het enige wat zij nog
kon doen was watertrappen. Op ongeveer
honderd meter van het strand werd zij op
een rots geslagen, waardoor zij echter
slechts wat schrammen en blauwe plek
ken opliep. Zij wist echter de kust te be
reiken en werd totaal overdekt met stook
olie. In Beiroet werd zij naar een zieken
huis gebracht, waar zij veel hartelijkheid
ondervond.
Na anderhalve dag was mej. Hulsman
hersteld van de vermoeidheid en de binnen
gekregen olie en kon zij per K.L.M. de
terugreis naar Nederland aanvaarden. De
enige dingen, die mej. Hulsman nog over
heeft van haar eigendommen, zijn twee
portefeuilles met geld en haar tas, die
men vermoedelijk 's middags, toen de ove
rige schipbreukelingen met boten werden
gered, heeft meegenomen.
53. De koning slikte proevend de witte
pil door en even later zat hij rechtop in
bed en gooide van blijdschap zijn kussens
in de hoogte. „Wij zijn genezen! Wij zijn
helemaal beter! Die pil heeft wonderen
gedaan! Doch wij vragen ons af
Maar wat de koning zich afvroeg, hoorde
Panda al niet meer, aangezien hij het ver
trek haastig verlaten had. Hij wachtte
liever geen vragen af en bovendien wilde
hij eerst de andere drie slachtoffers gene
zen. „Hoewel ze het eigenlijk niet verdie
nen!", mompelde hij in zichzelf, terwijl hij
met drie glazen water en drie witte pillen
op weg was naar de ziekenkamer. „Ha!",
riep de hofarts, toen Panda binnenkwam.
„Eindelijk de witte pillen!" En graaf Isen-
grim gromde „Vlug, geef mij er een!" On
derwijl hadden Joris en de'lakei, de hevig
protesterende dokter Esculapus zó stevig
in het laken geknoopt, dat hij geen vin
meer kon bewegen. Alleen drongen er nog
verwarde kreten uit het pak. „Kalmeer
hem maar een beetje", zei Joris, terwijl hij
de kamer verliet. „Wanneer ik terugkom,
zullen wij wel zien, wat er verder met
hem moet gebeuren".
ken of kantoren opgericht hebben, zoals de
N.V. Albert de Jong in Kaapstad, de N.V.
Deurcnfabriek Bruynzeel in SteUenbosch,
Philips, De Nederlandse Bank voor Zuid-
Afrika en de Nederlandse Walvisvaart
Maatschappij en anderen, die ook in dit
jaar weer vele employés uit het vaderland
aanwierven.
Andere Hollanders die naar Zuid-Afrika
emigreerden waren ingenieurs, technische
tekenaars, hoogleraren, journalisten, typo
grafen, artisten, fabrikanten en andere
zakenlieden, steno-typisten, opticiens, als
ook predikanten en missionarissen, maar
onze zegsman, de heer G. L. Dickerson,
..immigratie-attaché van de Zuid-Afrikaanse
'legatie in Den Haag, beschikt momenteel
niet over gegevens, waaruit is af te leiden,
of dit assortiment van emigranten in het
nieuwe vaderland de eigen professie trouw
kon blijven, dan wel of zij er in andere
beroepen werk gevonden heeft.
De vooruitzichten voor 1953 achtte de
heer Dickerson bijzonder gunstig voor de
emigratie-lusligen in ons land. Er zijn mis
sies te verwachten, die werkkrachten voor
de Zuid-Afrikaanse Spoorwegen en Havens,
de Coal, Gas and Oil Corporation Ltd, de
Vanderbijl Engineering Corp., de South
African Èleclricit Supply Commission en
de Departementen van Landbouw, Bosbouw
en Naturellenzaken zullen aanwerven en
daarbij stellig ook in Holland komen rond
neuzen, terwijl in verband met de indus
triële ontwikkeling ook vele kleinere be
drijven op zoek gaan naar ervaren vak
lieden in ons land. Een prettige bijkomstig
heid bij al die emigratiekansen is het feil
dat nu ook de deviezenbepalingen belang
rijk verzacht zijn, zodat de gegadigden
meer geld en goederen naar de Unie kun
nen overmaken.
Wat tenslotte het transport voor de „grote
trek" in 1953 betreft, kan worden meege
deeld, dat er voorshands zes emigranten-
schepen voor de Hollandse Zuidafrikavaar-
ders gecharterd zijn, welke vervoerscapa
citeit nog zal worden uitgebreid met een
aantal speciale vluchten van de K.L.M.
naar de Unie.
ADVERTENTIE
Oogjes luiers 0.68
Tetra luiers 0.88
Flanel luiers 0.98
Baby truitjes 0 88
Plastic broekjes 0.98
Molton kinderdekens 2.15
Wollen dekentjes,
iets vuil geworden,
extra goedkoop!
Luierbroelcjes, ijzersterk 0.78
In onze Confectie-afdeling, lc étage
SPOT K O O P J E S
Op alle niet verlaagde confectie
10% KORTING.
De oudste Speciaalzaak.
MAANDAG 29 DECEMBER
Rembrandt en Luxor: „Limelight", alle
leeft., 6.30 en 9.15 uur. Palace: „De tante van
Charlie", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: „De
zoon van Ali Baba", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Chinees goud", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. City: „Bloed-eiland", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Vader is vrijgezel", alle
leeft., 7 en 9.15 uur. Minerva: „Frühling auf
dem Eis", alle leeft., 8.15 uur.
DINSDAG 30 DECEMBER
Concertgebouw: Concert HOV, 8 uur. Rem
brandt en Luxor: „Limelight", alle leeft., 2,
6.30 en 9.15 uur. Païace: „De tante van Char
lie", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido:
„De zoon van Ali Baba", 14 jaar, 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Spaarne: „Chinees goud", 18
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. City: „Gevaarlijk
paradijs", „Gevleugelde acrobaten", alle
leeft., 2.15. „Bloed-eiland", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Vader is vrijgezel", alle
leeft., 2.30 en 8 uur. Minerva: „Frühling auf
dem Eis", alle leeft., 2.30, en 8.15 uur.
Onderzoek. Franse functionarissen te West-
Berlijn hebben meegedeeld, dat de Rus
sische autoriteiten in beginsel een Frans
voorstel hebben aanvaard voor een ge
meenschappelijk onderzoek naar het in
cident tussen Russische militairen en
West-Berlijnse politiemannen in de
Franse sector, waarbij een West-Ber
lijnse politie-agent werd doodgeschoten.
De West-Berlijnse senaat heeft de be
volking opgeroepen, deel te nemen aan
een officiële rouwplechligheid, die Dins
dag voor de verslagene zal worden ge
houden.
Protest. De plaatsvervangende stafchef
van de Russische controlecommissie in
Duitsland, generaal-majoor Troessof,
heeft bij de Britse militaire autoriteiten
geprotesteerd tegen „het uitwerpen van
provocerende vlugschriften boven Oost-
Duitsland door Britse vliegtuigen". In
een brief van generaal-majoor Troessof
aan de stafchef van het Britse leger in
Duitsland, generaal-majoor Kirkman,
wordt gezegd, dat „de Britse autoritei
ten de volledige verantwoordelijkheid
dragen voor de onaangename gevolgen,
die kunnen voortvloeien uit het mis
bruik maken van de rechten, d'e Brilse
vliegtuigen hebben 1en aanzien van het
vliegen over Oost-Duits grondgebied".
Condities. Generaal Naguib, de Egyptische
premier, heeft Zondag op een perscon
ferentie verklaard, dat Engeland vriend
schappelijke betrekkingen met Egypte
zou kunnen scheppen door de voorstel
len met betrekking tot het zelfbeschik
kingsrecht van de Soedan te aanvaarden
en zo spoedig mogelijk over te gaan tot
algehele ontruiming van de Suezkanaal-
zöne. Verder gaf de Egyptische premier
te kennen, dat investeringen van bui
tenlands kapitaal welkom zouden zijn
en dat Egypte bereid was volledige
waarborgen hiervoor te geven.
Ongerustheid. De minister van Buiten
landse Zaken van Israel, Mosje Sjaret,
heeft op een persconferentie zijn ern
stige ongerustheid uitgesproken over de
berichten inzake wapenleveranties aan
bepaalde Arabische landen, voorname
lijk Egypte, door „leidende Westelijke
mogendheden". Hij noemde de levering
van straalvliegtuigen door Engeland en
de bereidheid van Amerika om Egypte
van moderne wapens te voorzien.
Vertrouwen. De „New York Times" schreef
Zondag, dat de berichten, die het blad
van zijn correspondenten in tien van
's werelds hoofdsteden heeft ontvangen,
wijzen op „een voorzichtig vertrouwen,
dat er in het nieuwe jaar enige ver
betering in de internationale toestand
zal intreden".
Actie. De Philippijnse minister van Lands
verdediging heeft Zaterdagavond mee
gedeeld, dat de Philippijnse politie een
zeer uitgebreide actie tegen de Chinese
communisten in de Philippijnen is be
gonnen. Tot nu toe zijn driehonderd
personen gearresteerd. Onder de ar
restanten bevinden zich de secretaris
generaal, het hoofd der partij-organisa
tie en het hoofd der financiële afdeling
van de Chinese communistische partij in
de Philippijnen.
Concessie. Exploratie-werkzaamheden zul
len spoedig aanvangen in een zeegebied
in de Perzische Golf, waar de Shell
Overseas Exploration Co., een dochter
maatschappij van de Koninklijke Shell-
groep, kortgeleden een concessie heeft
verworven door een overeenkomst met
de Sheik van Qatar. De concessie is ge
geven volgens het principe van een 50-
50 winstdeling, ingeval aardolie in ex
ploitabele hoeveelheden zal worden aan
getroffen.
Hinderlaag. In Johore (Malakka) zijn Vrij
dag tengevolge van een actie van ver
zetsstrijders tien personen om het leven
gekomen. Een pantserauto van een plan
tage, waarmee 14 personen van een
moskee terugkeerden, reed op een land
mijn, schoof door en kwam 100 meter
verder tot staan voor een wegversper
ring. Hier ontplofte een tweede land
mijn, waardoor de vernielde auto over
een zes meter brede wal werd geworpen.
Vervolgens openden ongeveer dertig
verzetsstrijders het vuur. Zes Maleise
politiemannen, twee Maleise vrouwen,
een kind en een chauffeur werden ge
dood.
Ongelnkken. Op de beide Kerstdagen zijn
in de Verenigde Staten 385 personen
door ongelukken van verschillende aard
om het leven gekomen. Hiervan ver
loren 305 personen het leven door auto
ongelukken.
r
NS reukorgaan is een buitengewoon
gevoelig zintuig. Natuurlijk, er zijn
dieren die ons in dit opzicht verre over
treffen, maar men hoede zich, hieruit voor
barige conclusies te trekken. Om de ge
brekkigheid van het menselijk reukver
mogen aan te tonen, werden tot voor kort
verschillende insecten ten voorbeeld ge
steld, waarvan de mannetjes hun vrouwe
lijke partners konden „ruiken" op afstan
den van 10, 25, ja somtijds 100
kilometer. De onderzoekingen
van de laatste lijd hebben ech
ter aangetoond dat, waar der
gelijke grote afstanden in het
geding zijn, geen sprake is van
ruiken, doch van het opvangen
van bepaalde trillingen die
door de wijjjes worden uit-
gezonden met daarvoor bestemde organen.
Bovendien moet bij de beoordeling van
het reukvermogen in het oog worden ge
houden dat een dergelijk zintuig ingericht
is overeenkomstig de te verrichten func
ties. De teek bijvoorbeeld, die zich vanaf
de takken der bomen op een zoogdier laat
vallen, is zeer gevoelig voor de geur van
boterzupur. Alle andere geuren zijn ech
ter niet voor hem waarneembaar om de
eenvoudige reden dat ze voor hem geen
betekenis hebben. In een speciale functie
kan het reukorgaan van bepaalde dieren
dus scherper zijn dan dat van de mens,
maar dat wil dan niet zeggen dat een der
gelijk dier ook alles scherper ruikt. Dood-
graafkevers en aasvliegen ruiken op grote
afstand het vergane vlees en de raaf ruikt
zelfs het dode dier als 't door de sneeuw
bedekt is. Maar de enige conclusie die we
daaruit mogen trekken is, dat deze dieren
voor bepaalde geuren een grotere gevoe
ligheid hebben. Een algemene veroorde
ling van de menselijke neus mag echter
niet op dergelijke eenzijdige gegevens steu
nen.
Het is duidelijk dat roofdieren die door
de reuk van het spoor de prooi moeten
vinden, in het algemeen een scherpere on
derscheiding van geuren hebben dan de
mens. Hiervan zijn markante voorbeelden
te noemen. Behalve organische geuren
ruikt de hond merkwaardigerwijs ook stof
fen die in het natuurleven van geen bete
kenis zijn. Ook al zetten we onszelf een
grote hoeveelheid kinine voor, we kunnen
er geen geur aan ontdekken. De hond ech
ter wél. Ook ruikt hij oplos
singen van zoutzuur en zwa
velzuur in verdunningen van
een billioen en meer, terwijl
deze stoffen toch voor ons vol
komen reukloos zijn. Uit al
dergelijke proeven mag men
ongetwijfeld de gevolgtrekking
maken dat de hond veel fijner
en scherper ruikt dan de mens. Hetgeen
we overigens al wisten!
Maar het menselijk reukorgaan is ook
niet mis. Laten we eens één gram jode-
form, mercaptaan of muskus nemen. Na
tuurlijk ruiken we dat. Eén duizendste
deel daarvan kunnen we ook nog ruiken.
Maar laten we daar dan nog eens het dui
zendste deel van nemen. We ruiken het
nog steeds. Nogmaals het duizendste deel,
en ook dan geeft onze neus geen krimp.
En zelfs wanneer we van dat één-milliard-
ste gram nogmaals het duizendste deel ne
men, dan nóg kan de menselijke neus de
geur waarnemen.
Dus verder geen miskenning meer van
onze neus!
En overstappend naar een ander on
derwerp ook geen onderschatting meer
van de woordenrijkdom van het kind.
Want de, door vele ooms en tantes in de
meest kinderachtige vorm toegesproken
kleuters, blijken een ivoordenschat te be
zitten, waarvan u versteld zult staan.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
