Leidse hoogleraar vestigde faam der
Nederlandse natuurwetenschap
Kort en bondig
Bij de 100ste geboortedag van Hendrik Antoon Lorentz
Groot als geleerdedocent eti mens
ilmó
t
m M, é"M'n m m mm a m.'m'l
Commissie voor rtedrijfs
ontspanning sluit tournooien
met cabaret
Oosterse- en evenwichts
kunst voor buurtvereniging
D.S.S.
Vijf thuiswedstrijden
voor Strawberries
Ss. Ternate vervoert
12 meter lange ketel
Wilton droeg nieuwe
Franse tanker over
Minister W itte spr.ak op
V olkshogeschooldag
Scheepvaart
OLD CLOTHES MEW
ZATERDAG 31 JANUARI 1953
S
Vele zijn de geleerden die ons land en in het bijzonder Leiden tot een der
vooraanstaande centra der wetenschap hebben gemaakt, en een der grootsten
onder hen was stellig Hendrik Antoon Lorentz. Zelden is een geleerde nog tijdens
zijn leven zulk een eerbetoon ten deel gevallen als deze Leidse hoogleraar, toen
in 192o uit de hoogste kringen in den lande en uit wetenschappelijke kringen
van de ganse wereld tallozen samenstroomden om hem te huldigen bij zijn
gouden doctoraat. Thans maakt men zich in zijn geboortestad Arnhem op om
zijn nagedachtenis te eren naar aanleiding van het feit, dat hij een eeuw geleden
het levenslicht aanschouwde en een kwart eeuw geleden de wetenschap, zijn land
en de wereld ontviel. De vlucht die de natuurwetenschappen sindsdien hebben
genomen, heeft de waardering en bewondering voor deze geleerde ongeschonden
gelaten en dat betreft niet alleen zijn wetenschappelijke werk maar ook zijn
kwaliteiten als mens, zijn vriendelijkheid van hart en zijn eenvoud.
Lorentz heeft in zijn levensarbeid de
omstandigheden veelal meegehad, hetgeen
echter geenszins afbreuk doet aan de be
wondering voor zijn werk en zijn persoon.
Want als geen ander verstond hij de gave,
de omstandigheden dienstbaar te maken
aan zijn grote werkkracht en zijn heldere
geest. Gaven van het verstand, zo wist
Lorentz zelve maar al te goed, geven geen
grond tot achting en bewondering, doch
woekeren met die gaven in de omstandig
heden waarin men is geplaatst, bepaalt
de grootheid van de mens.
In zoverre waren de omstandigheden
hem gunstig, dat hij op 18 Juli 1953 ge
boren werd als zoon van een niet onbe
middeld kweker in Arnhem en een intel
ligente moeder, waardoor in zijn milieu
zowel de middelen als het begrip aanwezig
waren om „Hentje" de opleiding te geven
die overeenstemde met zijn uitzonderlijke
Intellectuele begaafdheden. Toevallig ook
opende de Middelbaar Onderwijswet van
1863 in die jaren de weg voor de ont
plooiing dier talenten. In 1866 kwam als
uitvloeisel van de wet een 5-jarige HBS in
Arnhem tot stand, voor welke derde klasse
hij nog voor zijn dertiende verjaardag het
toelatingsexamen met uitstekend gevolg af
legde.
Op deze HBS werd zijn levensbestemming
bepaald door de grote liefde voor de na
tuurkunde van zijn leraar Van der Stadt.
Deze HBS draagt thans de naam van
Lorentz als een blijvende herinnering aan
de rol, die de school in de levensloop van
de grootste Nederlandse natuurkundige
heeft gespeeld.
In 1869 deed hij eindexamen op 16-jarige
leeftijd, acht maanden later het voor Uni
versitair onderwijs toen nog noodzakelijke
staatsexamen, op 17-jarige leeftijd werd hij
student in de wis- en natuurkunde te Lei
den, één in plaats van de reglementaire
drie jaar later was hij „met de hoogste
graad" geslaagd voor het candidaatsexa-
men, op 18-jarige leeftijd benoemde men
hem tot leraar aan de burgeravondschool
in zijn geboortestad Arnhem en op 20-
jarige leeftijd in 1873 slaagde hij voor het
doctoraal examen waarvoor zelfstudie
naast zijn leraarsambt de basis legde, op
22-jarige leeftijd verwierf hij zijn doctors
bul „summa cum laude", na verdediging
van een proefschrift dat on de grootste na
tuurkundigen van die tijd diepe indruk
maakte. Op 24-jarige leeftijd was hij ten
slotte al hoogleraar in de natuurkunde aan
de Leidse Universiteit, nadat hij een aan
bod van een wiskundige leerstoel in
Utrecht van de hand gewezen had.
De samenwerking met prof. Zeeman
De zuiver wetenschappelijke arbeid van
prof. Lorentz is geweest het uitwerken van
een onderzoekingsprogramma, dat hij als
het ware had uitgestippeld in zijn proef
schrift „Over de theorie der terugkaatsing
en breking van het licht." Lorentz verde
digde de stelling, dat het licht een electro-
magnetische trilling is, waarmee velerlei
toen nog niet begrepen verschijnselen te
verklaren vielen.
Een van zijn grootste triomfen beleefde
Lorentz toen op basis van deze gedachten-
gang een door hem voorspeld verschijnsel,
namelijk de splitsing van spectraallijnen
onder invloed van een magnetisch veld
later door zijn ex-leerling prof. dr. P. Zee
man experimenteel werd bevestigd. Lorentz
als theoreticus en Zeeman als degene, die
in uiterst moeilijke experimenten de juist
heid van het voorspelde verschijnsel aan
toonde, deelden in 1902 de Nobel-prijs voor
Natuurkunde, de hoogste onderscheiding
die een geleerde ten deel kan vallen.
Deze prijstoekenning sprak temeer, daar
de Nobelprijzen het jaar tevoren voor het
eerst waren toegekend. Lorentz deelde
tezamen met Zeeman de eerste prijs, die
een Nederlands geleerde ten deel viel. Na
dien genoten nog twee nauw met hem
samenwerkende Leidenaren deze hoogste
eer: Kamerlingh Onnes en Enthoven. Ver
dere onderzoekingen over verschijnselen
van het licht en daarmede de structuur van
de stof brachten Lorentz op het ook thans
nog moeilijkste en meest fundamentele
terrein van de natuurkunde, de problemen
rond tijd, ruimte en energie. Lorentz werd
op dit terrein de voorloper en wegbereider
van prof. Einstein.
Van Lorentz' ontdekkingen uit heeft
Einstein zijn relativiteitstheorie ontwik
keld, waarover Lorentz daarna op zijn
beurt weer college gaf, niet alleen aan stu
denten maar ook aan hoogleraren en....
aan Einstein zelve, die nadien verklaarde
zijn eigen theorieën nog nimmer zo duide
lijk te hebben horen uiteenzetten.
Ook heeft Lorentz een belangrijke stoot
gegeven tot de ontwikkeling van de elec-
tronen-theorieën, het begrip omtrent de
structuur van de atomen, die eertijds als
ondeelbare, kleinste eenheden van de
materie werden beschouwd. Aan hem is
het inzicht te danken, dat de materie niet
uit talloze ondeelbare van aard verschillen
de atomen bestaat, doch uit atoomkernen
en daarom heen wentelende electronen en
dat de aard der materie slechts bepaald
werd door de samenstelling van de atoom
kern en het aantal electronen per atoom.
Contact met buitenlandse physici
Buiten het zuiver wetenschappelijk werk
van prof. Lorentz heeft deze ontdekkings
reiziger in de physica zich de dank van de
wereld verworven door zijn arbeid in de
tweede kwarteeuw van zijn Leids hoog
leraarschap. Alom in de wereld was zijn
faam doorgedrongen, en met de beschei
denheid en hulpvaardigheid, die hem eigen
■"aren heeft hij in dé 'internationale weten
schap ook op ander terrein zich ontsterfe-
ïijke verdiensten geoogst. ïaïlózë congres-
ten en bijeenkomsten droegen in het begin
van de twintigste eeuw zijn stempel. Hij
stimuleerde en verwezenlijkte een nauwe
samenwerking, ook in organisatorisch ver
band, van de leidende physici over de ge
hele wereld.
Zeer belangrijke arbeid verrichtte hij
voor de Kon. Academie van Wetenschap
pen, die ter gelegenheid van zijn gouden
doctoraat de „Lorentz-medaille" in het
leven riep. Ondanks zijn vele internationale
contacten, de vele aanbiedingen uit het
buitenland, die hem tot intensiever weten
schappelijke arbeid zouden in staat stellen
dan in Leiden, waar zijn aandacht ook voor
het onderwijs gevraagd werd, bleef Lorentz
tot het laatst toe Leidenaar, zelfs toen hij
naar Haarlem geroepen werd als curator van
de Teyler-stichting. Zijn werk voor de Vol
kenbond is zeer belangrijk geweest.
Grote nationale verdiensten verwierf
Lorentz zich als voorzitter van de Staats
commissie voor het Zuiderzeevraagstuk. In
die functie wist hij ons land tientallen mil-
lioenen te besparen, door op theoretische
wijze de hoogte der dijken langs de Wad
denzee te berekenen, nodig om de nieuwe
stromingen na afsluiting van de Zuiderzee
het hoofd te bieden en de praktijk, die de
geleerde zelf niet meer heeft mogen be
leven, heeft hem in het gelijk gesteld.
De huldiging van 1925
Talloos zijn de onderscheidingen geweest
die hem ten deel zijn gevallen. Het com
mandeurskruis van de Nederlandse Leeuw,
het Grootkruis van Oranje Nassau, buiten
landse onderscheidingen zonder tal.
Geen dier onderscheidingen echter heeft
hem meer getroffen dan de hulde, die hem
bereid werd bij zijn gouden doctoraat in
1925. Uit de gehele wereld kwamen de kop
stukken der wetenschap en andere promi
nenten naar de Sleutelstad, om hem een
hulde te brengen, ongeëvenaard voor een
nog in leven zijnd geleerde: Prins Hendrik,
premier Colijn, prof. Einstein, madame
Curie en de geleerden Nils Bohr uit Kopen
hagen, Langevin uit Parijs, Wolfke uit
Warschau, Henriot uit Brussel, Eddington
uit fcambridge, Lazareff uit Moskou
Twee gebeurtenissen hebben voor Lorentz
de waarde van deze herdenking bepaald:
het feit dat hem het ere-doctoraat in de
geneeskunde werd verleend als blijk van
waardering voor hetgeen hij buiten eigen
wetenschappelijk terrein had gepresteerd
voor het medisch hoger onderwijs, en het
feit, dat hem als „jubileumgeschenk" een
fonds werd aangeboden van voor die tijd
zeer ruime omvang ten dienste van het
natuurwetenschappelijk werk.
Niet lang daarna werd het levenslicht
gedoofd van deze heldere geest van een be
gaafd wetenschappelijk werker, een pionier
die zijn volgelingen voortstuwde in plaats
van meetrok, van een mens, die met alle
hem gegeven grootheid het grootst was in
mens-zijn.
Lorentz werd de negende Februari 1928
ten grave gedragen. De dies natalis van
zijn Universiteit werd dat jaar slechts her
dacht met een simpele redevoering; alle
overige festiviteiten moesten wijken voor
de rouw die 'de Leidse gemeenschap drukte
bij het verlies van een van haar grootsten.
De commissie voor Bedrijfsontspanning
van Hoogovens en nevenbedrijven, die zich
het gehele jaar beijvert om met alle moge
lijke takken van sport verstrooiing te geven
aan de talrijke personeelsleden, zal Don
derdag 5 Februari in het Luxor Theater te
Beverwijk een sluitingsavond houden van
de tournooien voor schaken, dammen, kla
verjassen en tafeltennis.
De C.V.B., die op deze avond tevens de
prijzen zal uitreiken, is er in geslaagd de
medewerking te krijgen van de Amster
damse P.T.T. Cabaretvereniging „De Vuur
pijl", die een cabaretrevue zal geven onder
de titel „Maskerade", waarbij het Vuurpijl
orkest onder leiding van Kick Metsch het
muzikale gedeelte verzorgt.
Het lijvige cabaretprogramma vermeldt
niet minder dan 22 afdelingen en is zeer
afwisselend samengesteld uit zangnummers,
schetsen, muziek en balletten.
Het Nederlandse Cabaretgezelschap onder
leiding van Frans Nienhuys zal Dinsdag 3
Februari in het Thalia Theater voor de
buurt, en speeltuinvereniging D.S.S. een
feestavond verzorgen, die, volgens het
programma een vrolijk feest van humor
en geest belooft te worden. Aan deze avond
werken mee Lily Rost, Berny (evenwichts
kunstenaar), het Jack Smith Trio (accor-
déon-show), Shoy Hay (Oosterse experi
menten) en Tonny Bakkenes.
BESOMMINGEN VAN HEDENMORGEN
Trawlers: 1 trawler f 14.600; IJM 6
f 15.600.
Loggers: IJM 53 f3700; KW 163 f5580;
KW 38 f5760; KW 39 f5810; IJM 74 f5720.
Kotters: IJM 228 f 1620; IJM 276 f 1050; IJM
229 f2590; IJM 11 f2500; IJM 3 f810; BU 33
f3360; KW 53 f 1970; KW 94 f1850; KW 12
f350; KW 35 f510; KV/ 34 f2800; KW 31
f 1090.
„De duivelsbrigade" wordt Maandag en
Woensdag in Thalia gedraaid. Voor de zo
veelste maal wordt in deze prent de strijd
tussen blanken en Indianen belicht. Er
blijkt echter dat het tussen de blanken on
derling lang niet altijd pais-en-vree is en
zeker niet als er een schone jonge dame in
het spel is. Een degradatie in het leger
wordt aanleiding tot wraak en deze film
doet onwillekeurig de vraag rijzen of de
geciviliseerde blanken in wezen eigenlijk
niet even „wild" zijn als de wilde Sioux-
Indianen. Wie er op gesteld is een span
nend drama op het witte doek te beleven,
kan zijn hart met dit weinig zeggend ver
haal ophalen.
„De schrik van de tweede compagnie"
(Thalia, Vrijdag tot en met Zondag)
liep de vorige week in het Kenmemer-
theater in Beverwijk en is dan ook al in
ons blad uitvoerig besproken.
Perrucha, kind van de nacht (Luxor).
Dit Franse product „l'Epave" is een zwaar
melodramatisch geval, waarin een jong
meisje uitsluitend leeft voor haar werk,
dansen en zingen. Dat dit in nachtkroegen
aan de Middellandse Zee geschiedt, hoort
er bij. Het verhaal gaat voorts over een
prille liefde tussen het danseresje en een
diepzeeduiker, Mario, die wreed wordt ver
stoord en zoveel misverstanden te weeg
brengt, dat dit het einde van de romance
en later ook dat van Mario betekent.
De prachtige onderwater-opnamen en
enkele indrukken uit het Zuid-Franse
havenkwartier maken veel goed, van wat
al te huilerig werd opgezet.
Zondagmiddag draait in Luxor „De
schrik der zeven zeeën", een technicolor,
waarin piraterij en romantiek hoogtij
vieren.
Bente van de Zonnehoeve (Kennemer
Theater). Een typisch Scandinaafse
film, gebaseerd op het boek „de rode paar
den" van Morten Korch. De strijd, die door
de jonge landbouwer op de grote boerderij
Zonnehoeve wordt gevoerd tegen de nieuwe
echtgenote van de boer en haar bedrijfs
leider is door de cameraman met zoveel
forse lijnen op het celluloid gezet, dat men
ogenblikkelijk sympathie voor de nieuw
bakken landeigenaar en zijn vrouw gaat
gevoelen. Zeer tot geruststelling van de be
zoekers is hij toch in staat de orde op de
boerderij te herscheppen, hierin bijgestaan
door (het paard) Junker, dat door zijn
winnende plaatsen in draverijen het spul
weer geheel op de been helpt.
Carson City (W.B. Theater). Carson
City krijgt in deze film een spoorweg. Zoals
dit in het Wilde Westen gebruikelijk is, ge
schiedt een en ander niet zonder slag of
stoot. Intriges, schietpartijen en tunnel
instortingen komen aan de lopende band
voor. Prachtige natuuropnamen comple
teren het ruige geheel.
„De ontsnapping van het Duivelseiland"
speelt Zondagmiddag. De titel van deze rol
prent moge reeds een verklaring op zichzelf
zijn: een heerlijk jongensboek.
„Morgen is te
laat" (Rex) is
een Italiaanse rol
prent die het pro
bleem van de
sexuele opvoeding
of liever het
ontbreken daar
van aanvat.
Over de kiesheid
waarmee dit pré
caire onderwerp
behandeld is, kan
men slechts lof
hebben, maar toch
moet ons met
alle waardering
voor de goede be
doelingen van de
makers van deze
film van het
hart, dat de dra
matisering van het
centrale probleem
hier ietwat on
waarachtig aan
doet en daardoor
over haar doel
heen schiet. De
jongen en het
schoolmeisje wier
kinderlijke affec
tie jegens elkaar
het uitgangspunt
is voor een me
nigte botsingen met de huichelachtige mo
raal der grote-mensen-maatschappij, heeft
kennelijk een te zware taak, omdat men
hun een diepgang van gevoelens toedicht
waartoe men zulke prille pubers nauwe
lijks in staat kan achten. Bovendien: dat
vele ouders nog altijd zulk een ontstellend
gemis aan iedere kennis omtrent sexuele
voorlichting demonstreren, moge een droe
ve waarheid zijn, bij het onderwijs is
inmiddels, althans in onze contreien, te
dien aanzien gelukkig een andere wind
gaan waaien. De leerkrachten in deze
film hebben echter protendeels, zelfs privé,
Beide eerste elftallen promotieklassers
van Strawberries spelen Zondag in Velsen
en moeten in staat zijn een kleine overwin
ning te behalen. De dames spelen om elf
uur tegen Kieviten, de heren om twee uur
tegen het Rotterdamse BNC.
Het tweede dameselftal is de gastvrouwe
van DEM, waarmede het in de om half een
te spelen wedstrijd de punten wel zal ver
delen. Het derde en vierde elftal gaan op
bezoek bij Kraaien en Eechtrop III en zijn
het aan hun tot nu toe geleverde prestaties
verplicht de volle winst te behalen.
Bij de heren is het juist andersom; de
beide uitwedstrijden van het tweede en
derde elftal tegen HBS II en Kieviten II
zullen de plaatsgenoten wel verliezen, hoe
wel verrassingen nooit zijn uitgesloten. Het
vierde en vijfde herenelftal spelen om
twee uur en om elf uur in Velsen tegen
respectievelijk Zandvoort IV en Randwijck
III, ontmoetingen die beide de eer en pun
ten aan de gastheren zullen moeten laten.
Vanmiddag worden in Bloemendaal op
het terrein van de BMHC selectiewedstrij
den voor het Noordhollands jeugdelftal ge
houden, waar twee meisjes en twee jongens
de vereniging Strawberries zullen vertegen
woordigen.
Hedenavond wordt een algemene leden
vergadering gehouden in gebouw „De
Toorts" te Santpoort op verzoek van een
aantal leden, waar voornamelijk zuiver in
terne kwestie aan de orde zullen komen.
Onder de nieuwe gezagvoerder, kapitein
G. J. Zaayer, tot dusver eerste stuurman
van het m.s. Indrapoera van de Koninklijke
Rotterdamsche Lloyd, vertrekt Zaterdag
bet s.s. Ternate van de Lloyd uit Rotter'
dam naar Port Said, Djiboeti en Indonesi
sche havens.
Aan dek verboert het schip een grote, 12
meter lange ketel voor creoso*eerwerk
zaamheden, met bestemming Tandjong
Priok.
Bii de Dok- en Werfmaatschappij „Wil-
ton-Fijenoord" N.V. te Schiedam is het op
29 November te water gelaten Franse tank
schip Camarque overgedragen door de werf
aan de rederij, de „Société Frangaise des
Transports Pétroliers".
De Camarque heeft een lengte van 164
meter, is ruim 22 meter breed en ruim 12
meter hol. Zij is voorzien van een doxford-
motor van 7750 pk, die het schip een snel
heid van 15 mijl per uur geeft* Het tank
schip, dat radar en andere moderne navi
gatiemiddelen heeft, is voorzien van acht
stel ladingtanks. Bij een laadvermogen van
ongeveer 19.509 ton bedraagt de maximum
diepgang 9.27 meter. De Camaraue heeft
dezer dagen haar technische proeftocht ge
houden. Het schip is het tweede van een
serie van vier. De eerste was de Orl'eanais,
die door dezelfde werf in 1951 werd op
geleverd.
De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting, ir. H. B. J. Witte, heeft een
toespraak gehouden tot de deelnemers aan
de op de volkshogeschool te Bergen (N.H.)
gehouden volkshogeschooldag voor het
bouwvak.
Voor de toekomst op lange termijn is er
volgens de bewindsman zeker geen reden
tot pessimisme voor jonge bouwvakarbei
ders. Wat de directe toekomst betreft is er
volgens ir. Witte een redelijke vooruitgang
ten aanzien van de woningbouw en van de
overheidsbouw. De opdrachten van de in
dustrie zijn in de laatste jaren echter aan
zienlijk verminderd.
Van zeer grote betekenis moeten niet al
leen de materiële mogelijkheden worden
geacht, het gaat er bovendien om of het
bouwen weer vorm zal kunnen geven aan
een levende cultuur van deze tijd. Dan zal,
zo zei de minister, het bouwen ook weer
kunnen uitgroeien boven de loutere doel
treffendheid en zullen er met behoud van
alle efficiency, grotere mogelijkheden zijn
voor architecten en kunstenaars.
ADVERTENTIE
Uw kleding binnen één dag gereed
Koningsplein 10
Tel. 4886
de nieuwe theorieën nog niet omhelsd, met
uitzondering van de jonge, beeldenstor-
mende lerares en de sympathieke „begrij
pende" leraar (een uitstekende rol van
de bekende regisseur Vittorio de Sica).
Met dit alles wil geenszins gezegd zijn, dat
deze rolprent geen gang naar Rex waard
zou zijn, integendeel: men zal zich voor
treffelijk amuseren bij dit overigens van
vaart en brio bruisende filmverhaal met
zijn .talloze kostelijke typeringen en scènes
uit het school- en vacantiekampleven.
H.C.
Aldabi, pass. 30 Recife n. Bahia.
ALgeniib, 29 v. Bahia n. Las Palmas.
Alnati, 29 v. Santos n. Rio de Janeiro.
Annenkerk, pass. 29 Ouessan-t n. Genua.
Alchiba, 29 te Montevideo.
Alpherat, 29 v. Rotterdam te Buenos Aires.
Aalsdijk, vertr. 31 v. Rotterdam n. New York.
Abbedijk, vertr. 31 v. Rotterdam n. New York.
Alud.ra, 30 te Antwerpen.
Averdijk, 30 ca. 21 u. Le Havre verw. en verm.
3jl v. Le Havre naar Rotterdam.
Aardijk, pass. 29 Scilly's.
Alphacca, 29 v. New York te Boston.
Alwaki, 29 v. Recife.
A meelij k, 29 v. New York te Norfolk.
Agatha, 31 v. Pladju te Saigoin verwacht.
Amor, pass. 29 Gibraltar n. Algiers.
Axeldijk, 30 v. Galveston te Tampa.
Alamak, pass. 29 Korya Morya baai.
Alioith, 29 1100 m ZW. Las Palmas.
Allkaid, 29 100 m. Z.ZW. Ouessant.
Alm dijk, 29 175 m. W.ZW. Scilly's.
Amersikerk, 29 180 m. Z. Cocos eil.
Amstel'diiep, 29 230 m. N. ten W. Finisterre.
Amstelikroon, pass. 29 Zuidelijk v. Kp. Palos.
Ale-tta, 28 v. P'ladju te Port Swetteniham.
Ampenan, pass. 30 Runsal Jeibel Bombay.
Amstelvaart, pass. 29 Daedalus Rif.
Ba-li, 30 v. Padang te Tj. Priok.
Billiton, 29 v. Singapore n. Zamboanga.
Blitar, 30 te Duinkerken.
Bosch fontein, 29 v. Marseille ti. Genua.
Baarn, 29 175 m. W. Flores.
Bloemfontein, 29 720 m. N. eil. St. Helena.
Blommersdijk, 29 600 m. O. Kp. Race.
Bonaire, 29 140 m. N.NO. Funchal 30 verw.
Binta-mg, 28 950 m. W. Honolulu.
Caltex Utrecht, 30 v. Rotterdam te Sidon.
Callisto, 29 v. Geelong n. Engeland.
Cleodora, 29 van Colombo.
Cottica, 29 980 m. N.NO. Paramaribo.
Camphuys, 29 v. Tj. Priok n. Semaranig.
Cerarn, 29 nog te Bahrein.
Ohaima, 29 750 m. W. Kaap Verdische edl.
Clave 11a, pass. 29 Sulu Arch.
Corydia. 29 180 m. Z.t.O. Bahia.
Diemerdij'k, 29 570 m. NO. eil Sombrero.
Drente, 29 340 m. W. Sabamg.
Duivendrecht, 29 520 m. O. ten Z. Kp. Race.
Ena, pass. 29 Runsal Je bel.
Esso Den Haag, 30 van Rotterdam te Aruba.
Einiggainio, pass. 29 Daedalus Rif.
Eos, pass. nacht 29-30 eil. Corsica.
Friesland (KRL), verm. 31 v. Colombo n. Belawan
Friesland (SSM), 29 160 m. O.t.N. n. Castle.
Gari, 29 1020 m. NO. Sombrero.
Haarlem, 30 v. Belize te Pto Liman.
Hathor, pass. 29 Finisterre.
Hera, 1 Febr. v. Buenaventura te Paita verw.
Hector, 30 te Bari.
Hermes, 30 v. Amsterdam naar Antwerpen.
He rcules, 30 te O ran.
Heelsum, 29 v. Galveston te Brownsville.
Holland, pass. 29 Quelimane.
Helder, pass. 29 St-art Point.
Hecuba, pass. 29 Kanaal eilanden.
Helena, 29 1020 m. NO. edl Barbados.
Ittersum, 29 v. Rotterdam te Galveston.
Joh. v. Oldenbarnevelt, 30 te Southampton.
Japara (KRL), pass. 29 Anamba eil.
Kota Agoens, 29 13 u. v. Gdynia n. Rotterdam
Kapsólk, 30 Str. Makassar verw.
K alma na, 29 v. Padang n. Sibolga.
Karossa, 29 v. Ban da n. Tual.
Lekkerkerk, 30 te Colombo.
Lemsterkerk, pass. Gibraltar n. Marseille.
Lieve Vrouwekerk, 30 te Port Said.
Loenerkerk, 30 Aleppey verwacht.
Luna, 29 v. Lissabon n. Gibraltar.
Larenberg, 29 v. Rotterdam n. Savona.
Lissekerk, 29 v. Port Soedan n. Suez.
Lauremskerk, pass. 29 ten Noorden v. Damietta.
Lekhaven, 29 100 m. ZO. Str. Messina.
Lutterkerk, 29 nog te Bahrein.
Maashaven, 29 dwars Madeira.
Maas, 31 v. Alexandrië te Beyrouth verw.
Maasdam, 29 v. Cartagena n. Cristobal.
Mataram. pass. 29 17 u. Kp. Finisterre.
Madoera, 29 te Suez.
Muiderkerk. pass. 29 Ouessant n. Marseille.
Mifira, 28 lt>90 m. O.t.N. Chatham edl.
Mairisa., 29 dwars Vligo.
Modjokerto, 29 t.h.v. Dje-didah n. Suez.
Molenkerk, 29 260 m. Z. Sierra Leone.
Murenia, 29 v. Pladju n. Singapore.
Noordam. 2 Febr. ca 2 u. v. New York aan de
Hoek van Holland verwacht.
Nieuw Holland, 29 v. Singapore n. Tj. Priok.
Oranjestad, 29 550 m. W.ZW. Madeira.
Ovula. 30 v. Fedala te Stanlow.
Oberon, 30 v. Pto Plata te Amsterdam.
Ondlina, 29 80 m. W. Trornso.
Om-a la, p'ass. 29 Oostkust Ceylon.
Ophir/ 29 v. Makassar naar Buleleng.
Polydorus, 30 te Port Soedan.
Prins Philips Willem. 29 v. Rotterdam n. Bathurs
Prins Willem IV, pass. 29 Kp. Finisterre.
Polyph°mus. 27 v.Pprt Swettpnham.
Pygmalion. 2$ v. Curacao n. Houston.
Planciuis, 29 v. Belawan n. Singapore.
Roebiah, 30 ,v. Vancouver te Calcutta verwacht.
Raki 30 v. Randarsnapur n. Damman.
Rondo, 29 te Beira.
Rotti, 30 rede Belawan.
Ruys, 30 te Lorenzo Marquez.
Riindam. 29 v. New York n. Rotterdam via Cobh
Reyniersiz, 29 v. Gorontalo n. Menado.
RO'tula, 29 920 m. W.ZW. Lands End.
Stad Breda, 29 v. New Orleans n. Engeland of
Europa.
Schiedijk, 30 v. Port Said n. Halifax.
Salland, 30 te St. Vincent.
Saroena, 29 v. Singapore n. Shimonoseki.
Salatiga, 27 v. San Francisco n. Portland.
Sarangan, 27 v. Seattle n. Kaapstad.
Sarpedon, 29 v. Aruba te Maracaibö.
Schie, 29 v. Tunis n. Piraeus.
Singkep, 29 v. Djibouti n. Suez.
Stad Dordrecht, 29 v. Gibraltar.
Stad Schiedam, pass. 29 Ouessant.
Straat Malakka. 29 te San Francisco do Sul.
Siberoet, 29 v. Kaïliamget n. Tj. Priok.
Smnbanig, 29 100 m. N. Boe roe.
S':!gli, 29 v. Singapore n. Semaramg.
S!i:edrecbt, pass. 29 Oostelijk v. eil. st. Catharina
oesft.'dlijk, 29 300 m. W. Azoren.
Tabinta, 29 v. Penang n. Belawan.
Teucer, 30 v. Makassar te Baiikpapan.
Tornini. 30 v. Makassar te Baniuwangi.
Tara. 30 v. Rotterdam n. Buenos Aires.
Tomori, verm. 1 Febr. v. Colombo n. Aden.
Tarakan. 30 v. Southampton n. Genua.
T'ba, pass. 30 Ouessant n. Antwerpen.
Themisto. 29 890 m. O.NO. Bermuda.
Tierdus, 30 v. Georgetown te Paramaribo verw.
Tiilu.wah, 29 v. Makassar n. Baiikpapan.
Tjiöaidianie, 29 190 m. ZO. Recife.
Vain Riebeeck, 30 te Soerafeaja.
Waal, 29 te Marseille.
Westerdam, 29 540 m. O. Kp. Race.
Winterswijk, 30 v. Rotteru-arn n. Cuba.
Winsum, 30 v. Owendo n. Monrovia.
Willemstad, 29 280 m. NO. Barbados.
Woensdrecht, 29 v. Rotterdam n. Las Palmas.
Waibalonig, 29 v. Singapore n. Belawan.
Waingapoe, 29 v. Singapore n. Soeraibaja.
IJsel, 30 v. Rotterdam n. Reyrouth.
Zeeland (KRL), 30 te Penang.
Zuiderkruis, 29 v. Walvisbaai n Las Palmas.
Zonnewijk, 29 180 m. O.NO. Ascumsion eil.
KLEINE VAART
Albergen, 29 v. Bristol n. Newport.
Annie, 30 v. Middlesboro naar Rotterdam.
Arent, 27 v. Nan-tes naar Rotterdam.
Audacia, 29 v. Bilbao naar Rotterdam.
Barracuda verm. 29 v. Antwerpen n. Malmö.
Barendlsz, 29 v. Karlskropa te Huil.
Birmingham, 30 v. Rotterdam te Harliingen verw.
Balb-T, 29 v. Nantes n. Bayonne.
Beekbergen, verm. 30 v. Cork n. Preston.
Betty, 29 v. Bordeaux te Aarhus.
Casana, 29 v. Roltendam te Gothenburg.
Cairpo. pass. 30 Lizard Head.
Casablanca, 28 v. Mogadior na ar Nantes.
Deni, verm. 30 v. Shoreham n. W. Hartlepool.
Dtlliigentia, 29 v. Cardiff n. Fawley.
De Ruiter, 29 v. West Hartlepool te Newcastle.
Porirdia, verm. 30 v. Caen n. Waardinnen.
Elsembungh, 30 v. Londen te Rotterdam verw.
Fscaut, 29 v. Cuxhaven n. Bremen.
Express, 29 v. Pairijs n. Rotterdam.
F.mergo, 29 v. Wisbech n. Dordrecht.
Ferocia. 29 v. Bordeaux n. Swan-sea.
Gaasterlamd. 29 v. Goole n. de Tvne.
Glashaven. 29 v. Lamdskrora n. Rotterdam.
Goote, 3 Febr. v. Port Lyautey te R'dam verw.
Hartel, 30 bij Terschelling.
Hen ri ca, pass. 30 Brunsbüttel.
Hoflaan, 29 v. Cardiff rnaar Caen.
Houtman, 29 v. Vlissiinigen.
Hagrno, vertr. 30 v. Dublin n. Rotterdam.
Haiskerlanid., 30 v. Rotterdam te Harlinigen.
Hondsrug, 1 Febr. te Norresundbv verw.
Tnigebong, 29 v. Vlaard'ingen te Rouaan.
Jan Kreumeir. 30 v. Rotterdam n. Esbjerg.
Toast, 29 v. Bavo^ne n. Plymouth.
Julia, 30 v. Malmö te Bremen.
Java. 30 v. Fsbieng te Amsterdam.
Kenn'tra. 29 v. Casablanca te Nantes.
Koningin Juliana, 29 v. Trondheim n. Londen.
Leuvehaven, verm. 30 v. Antwerpen n. Skelskor
Leny, 29 v. Goole te Aarhus.
Lies, 29 v. WbH-ehaven u. Clarecastle.
Maasvm. pass. 29 ten N.NW. Schiermonnikoog.
Ma-rcella. verm. 30 v. Trrvemec* ri. Kirkwall.
Megrez, 29 110 m. N. Kp. Finisterre.
Menkar, 29 v. Casablanca n. Rouaan.
Mir7am. 29 v. Ro-uaan te Casablanca.
Muphrid. verm. 30 v. Port Talbot n. Swansea.
My fern 30 v. Hobro te Kol ding.
My Puck, 29 v. Svendlbong n. Parijs.
Nettie, pass. 29 Vldssingen.
Nero, 30 v. Rotterdam n. Tamger.
Nassauhaven. 30 v. Malmö te Gothenburg.
Nio-rd. 30 v. Basse Indre n. Rotterdam.
Oleum, 29 v. Londen te Drammen.
Psbrha. 30 v. Rotterdam n. Drogheda.
^>oortvtW. 29 v. St. Malo n. Cardiff.
P'onfo, 29 v. Aberdeen n. Grangemouth.
prio-r. 30 v. Fowey te Civita Vecohia verw.
President Roosevelt, verm. 30 v. Karlsham maar
Aren-dal.
BINNENLAND
De Holenduif is toegevoegd aan de lijst
van onbeschermde vogels van het Vogel-
besluit 1937.
Vijftig koeien van een veehouder te
Maartensdijk zijn geslacht, omdat zich op het
bedrijf een geval van mond- en klauwzeer
had voorgedaan en het vee tegen deze' vee
ziekte niet was ingeënt.
Op 3 Februari zal in Havelte het derde
militaire tehuis van het Humanistisch Thuis
front worden geopend. De beide andere
tehuizen zijn gevestigd in Amersfoort en
Vierhouten.
Op 75-jarige leeftijd is te Hilversum
overleden de heer H. Schipper, die inspecteur
van de P.T.T. in Zwolle, directeur van ver
schillende postkantoren in den lande en
adjunct-inspecteur van de P.T.T. in Haarlem
is geweest.
Op 1 Februari verlaten ir. J. P. van
Bruggen, hoofdingenieur van Openbare
Werken, en mr. A. W. Joolen, chef van de
afdeling algemene zaken, de dienst van do
gemeente Rotterdam. Ir. Van Bruggen heeft
een functie in het bedrijfsleven aanvaard,
mr. Joolen wordt gemeentesecretaris van
Dordrecht.
In Rotterdam is ingebroken in het
Amerikaanse consulaat aan de Parklaan. Alle
schrijfbureaux werden doorzocht, maar er
wordt slechts een bedrag van f 20 vermist.
De heer J. M. de Booy, de afgetreden
ambassadeur in Bonn, is benoemd tot groot
officier in de Orde van Oranje Nassau.
In Rotterdam is overleden de heer J.
Roodenburg, reserve luitenant-kolonel, ere
lid en voordien jarenlang voorzitter van de
Algemene Nederlandse Vereniging van
Reserve-officieren. Tijdens de oorlog was hij
commandant van het strijdend gedeelte der
ondergrondse strijdkrachten in Rotterdam,
na de bevrijding commandant van de B.S.
Een dame zag, toen zij een veiling te
Amsterdam bezocht, een met kleine diaman
ten bezette broche liggen, die zij twintig jaar
tevoren in het buitenland gekocht en in
1946 verloren had. Na onderzoek bleek dat
de vinder, een dertienjarige jongen, de
broche indertijd aan ziin moeder had gege
ven. De moeder zal zich alsnog moeten vér-
antwoorden wegens verduistering. -
Twee Amsterdammers, een 33-jarige
koopman en een 32-jarige slager, zijn door
de rechtbank te Assen ieder tot vier jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Zij hebben op
2 April in Zuidlaarderveen een 80-jarige
man, zijn huishoudster en ziin dienstmeisje
in de nacht overvallen en 300 gulden ge
roofd.
Ir. A. J. van Staalen, verbonden aan het
ministerie van Overzeese Rijksdelen, zal naar
Brits Guyee vertrekken om daar een onder
zoek in te stellen naar de mogelijkheden van
opwekking van electriciteit door water
kracht.
De provincie Drente zal op ruime schaal
overgaan tot de aanleg van rijwielpaden of
parallelwegen langs wegen van provinciaal
belang, zo deelt de A.N.W.B. mede. De uit
voering van deze plannen is op enkele pun
ten reeds ter hand genomen, elders zal hier
binnenkort toe worden overgegaan.
Dr. W. J. M. A. Asselhergs (Anton van
Duinkerken) heeft Vrijdagmiddag het
ambt van hoogleraar in de Nederlandse en
algemene letterkunde aan de R.K. universi
teit te Nijmegen aanvaard met l^et uitspre
ken van een rede, getiteld: „Vijftig jaar na
Schaepmans dood, een bladzijde uit de voor
geschiedenis der moderne interpretatie
methodiek".
Op de IJsel nabii Zutplien is een tjalk,
die op weg was naar Sneek, gezonken na een
aanvaring met een tankboot. De schipper kon
zich met zijn vrouw en twee kinderen op de
tankboot in veiligheid brengen.
De officier van justitie bij de bijzondere
strafkamer der Rotterdamse rechtbank heeft
314 jaar gevangenisstraf geëist tegen een
30-jarige dienstbode, die volgens de dag
vaarding in 1944 te Schiedam twee onder
duikers aan de Duitsers had verraden. Het
Bijzonder Gerechtshof had haar destijds tot
5 jaar veroordeeld. Zij vertoefde toen in
Frankrijk en tekende bij haar terugkeer in
Nederland verzet aan tegen dit vonnis.
Bij Koninklijk Besluit is benoemd tot
ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw
de heer S. L. J. van Waardenburg, gouver
neur van Nieuw Guinea. De heer Van Waar
denburg heeft per 1 April ontslag gevraagd
uit dit ambt.
Wegens benoeming tot staatssecretaris
van het lid der Tweede Kamer mej. dr. A. de
Waal komt in dat college een vacature voor.
Op de desbetreffende K.V.P.-lijst staat als
haar opvolger vermeld mr. E. G. M. Rool-
vink te Almelo.
De 14-jarige J. Karsten uit Nijeveen is
door een motorfiets overreden en later
overleden. De jongen, die een landbouwcur-
sus had bezocht, was met drie medecursisten
op weg naar huis. Hij reed een tijdlang links
van de weg. Toen hij de motorrijder zag
naderen, wilde hij naar rechts gaan, maar
viel. De motorrijder kon een aanrijding niet
meer voorkomen.
Drie chauffeurs van een Haagse melk
fabriek zijn aangehouden onder verdenking
in zes maanden ongeveer 6000 liter melk
clandestien verkocht te hebben. Zij konden
dit doen omdat een maatklok op een melk
tank verkeerd aanwees. Daardoor ging er
meer melk in de tank dan officieel was
genoteerd.
De officier van justitie bij de Haagse
rechtbank heeft een jaar gevangenisstraf ge-
eist tegen de laborant B. B. uit Leiden. Hem
was ten laste gelegd dat hij zich als arts had
uitgegeven en in het laboratorium van het
Nederlands Instituut voor Preventieve Ge
neeskunde te Leiden enige medische appa
raten had weggenomen.
Vorig jaar zijn in de Noord-Oostpolder
ongeveer 1500 ganzen gestorven die uitge
strooide muizentarwe hadden opgepikt. De
landbouwkundig ingenieur P. J. C., in dienst
van de polderdirectie, is thans door de kan
tonrechter te Zwolle tot f 100 boete wegens
„het zich met vergif in het veld bevinden",
hetgeen volgens de Jachtwet verboden is.
HAARLEM EN OMGEVING
Het echtpaar A. TollenaarLucas wo
nende Frans Halsstraat 34 rood hoopt op 9
Februari de dag te herdenken, waarop het
vijfenvijftig jaar getrouwd is.
Aan de Technische Hogeschool te Delft
slaagde 'voor het ingenieurs-examen voor
electrotschnisch ingenieur de heer K. T. A.
Halbertsma.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorger» op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
Rapid, 29 v. Rotterdam te Kingslynn.
Rijnhaven, 29 v. Burriana te Londien.
Rose Marie, 29 v. Malmö n. Rouaan.
Saba, 29 v. St. Malo te Antwerpen.
Siain, 27 v. Gothenburg n. Rostock.
Teun, 28 v. Brest n. Bordeaux.
Tromp, 29 v. Leith n. Grangemouth.
Tyro, 29 v. Drogheda n. Swansea.
Timor, verm. 30 v. Bayle n. Bristolkanaal.
Trompenburgh, 29 v. Aberdeen n. Middlesboro
Urmajo, 29 v. Leith n. Hartlepool.
Veenenburgh, 29 v. Rotterdam te Middlesboro.
Vrijburgh, pass. 30 Oporto.
Vlier, 31 v. Antw. te Rotterdam verw.
Volharding, venm. 30 v. Moigador n. Agadlr.
Wiobold Bohmer, 29 v. Fedala te Agadir.
Westland, 29 v. Thiste-d te Wismar.
SLEEPVAART
Noordzee, met 2 sleepb. 29 in Str.- v. Gibraltar
Oceanus, met Let 619 en Let 620 28 120 m. NO.
Massa wah.
Thames, pass. 29 Perim.
Tyne, 29 745 m. O.ZO. Diego Garcia.
