Waterstaat bestelt caissons
Zierikzee gebruikt bakken
De 5000e komt!
Uitvinders exposeren vreemde
apparaten in Brussel
r
Wereldnieuws
PANDA EN DE GEHEIME DOCUMENTEN
Sluiting van stroomgaten
Laatste stroomgat bij
Goedereede gedicht
In 1 dag retour
Hij klopthij veegt hij zuigt
De radio geeft Woensdag
De winstverdeling bij de
naamloze vennootschappen
Toch ió het zo
r~
J
DINSDAG 10 MAART 1953
2
Mej. E. F. Mees verzorgster
der prinsessen
Drieduizend buitenlanders
studeren in ons land
Stoffelijk overschot van
vermiste soldaat gevonden
Nieuw hoofdbureau van
politie in Den Haag
Kerkelijk Nieuws
Fabrieksbranden in
Olst en Vroomshoop
Eenogig zien
in de diepte
NI
Gistermiddag om kwart voor vier is het
laatste stroomgat van Goeree ten Zuid-
Oosten van het dorp Goedereede (acht ki
lometer van Ouddorp) gesloten.
Zeven grote aannemingsmaatschappijen
hebben van Rijkswaterstaat opdracht ont
vangen een aantal caissons voor dijkherstel
tot een lengte van voorlopig 1100 meter te
bouwen.
Deze caissons zullen worden gebruikt om
de ernstigste stroomgaten in de dijken van
Schouwen-Duiveland en Zuid-Beveland te
dichten.
Gisteren zijn aan de Merwehaven te
Rotterdam de voorbereidende werkzaam
heden voor gezamenlijke caissonbouw door
vier maatschappijen, namelijk Christiani
en Nielsen, Ba to, Boersma en Van Hattum
en Blankeveort begonnen.
De I.G.B. te Breda, de Hollandse Beton-
maatschappij en de Amsterdamse Ballast-
maatsahappij zullen de zaken eveneens
grootscheeps aanpakken. Verwacht kan
warden, dat de eerste caissons binnen een
week of acht zullen kunnen worden afge
leverd.
In die tussentijd zal getracht worden de
stroomgaten in verschillende gebroken
dijken van verharde koppen op het dijk-
iidhaam en zo hoog mogelijke drempels te
voorzien. Daardoor zal kunnen worden be
reikt, dat de caissons, die over water moe
ten worden aangevoerd, zo spoedig moge
lijk na aankomst zullen kunnen worden
geplaatst.
Na de oorlog waren reeds de dijkdidh-
ting van Walcheren en de afsluiting van
de Brielse Maas en de Braakman met be
hulp van caissons geschied. Op Walcheren
werd gebruik gemaakt van caissons, die
van de tijdelijke geallieerde oorlogshaven
Cherbourg beschikbaar kwamen.
Het is niet zeker, of meer van die cais
sons, die ongeveer 80 meter lang, twaalf
meter hoog en vijftien meter breed zijn,
nog in het buitenland beschikbaar zijn. Zo
niet, dan zullen waarschijnlijk de op
drachten aan Nederlandse maatschap
pijen nog vrij aanzienlijk moeten worden
uitgebreid.
De in Nederland in aanbouw zijnde cais
sons worden vervaardigd van gewapend
beton.
De Westhavendijk bij Zierikzee
Pogingen om het gat in de Westhaven
dijk te Zierikzee te dichten met zinkstok
ken zijn mislukt, doordat een der stukken
tengevolge van de sterk- stroming uit het
gat werd geslagen. Hierdoor, had de
opening zich verdiept tot ongeveer 16 m.
Om de haven nu zo spoedig mogelijk
veilig te stellen is men vanmorgen gaan
proberen op het moment van doodtij het
gat te dichten met behulp van bakken, die
gevuld worden pnet klei en .loodrecht bo
ven het gat tot zinken worden gebracht.
Er lagen gisteren zes van deze bakken
voor bet werk gereed. Drijvende bokken
worden bij de werkzaamheden gebruikt.
Voor dit werk is vandaag de haven geheel
gesloten, zodat onder meer de toevoer van
water en het personenvervoer is gestremd.
Hedenmorgen is reeds tijdens het gunstige
tij er was weinig stroom een bak met
goed gevolg in het gat van de Wesihaven-
dijk nabij Zierikzee tot zinken gebracht.
Tot tweemaal toe knapten de stalen kabels.
ADVERTENTIE
UW MATRASSEN bijgevuld of vernieuwd.
MAAKLOON 1 pers. 12.50, 2 pers. 15.—
HAARLEMS MATRASSENHUIS
H. DE GRAAFF
Gr. Houtstraat 103 - Tel. 11485 - Haarlem
Een derde keer lukte het de bak op de
juiste plaats boven het gat te brengen.
Hierna bracht men de bak tot zinken. In
de loop van deze dagen zal men trachten
de andere bakken eveneens in het gat te
laten verdwijnen, waarna de Waterstaat
met het afwerken van de dichting kan
beginnen.
Bij Ellewoutsdijk op Zuid-Beveland is
het tweede grote dijkgat gedicht. Het
werd afgesloten door een binnendijk, ge
vormd uit rijshout, zandzakken, klei en
zware startsteen. Door deze dichting is de
Everingepolder van de zee afgesloten. Het
Water in deze polder kan nu afvloeien door
een sluis in de haven van Ellewoutsdijk.
Inwoners van Ellewoutsdijk en Baarland
hebben aan dit werk deelgenomen en dui
zenden zandzakken aangedragen. Het Le
ger des Heils zorgde voor een warme
maaltijd.
Na dagenlang voorbereidend werk door
Italiaanse werklieden zijn gisteravond in
de gemeente Terheijden de pompen van de'
Pellizarifabriek in werking gesteld, die de
binnenpolder van Terheijden en Zwaluwe
droog moeten malen. Er werden 2000 ha en
250 woningen in de gemeenté Terheijden
overstroomd. Meer dan 1000 ha staan nu
nog blank.
Groot feestbetoon ging met de ingebruik
stelling gepaard. Nederlandse en Italiaanse
vlaggen wapperden boven de pompinstalla-
tie. Door de Italiaanse pompen wordt 160
kubieke meter water per minuut de rivier
de Mark ingestuurd. Daarbij komen nog 120
kubieke meter van het eigen gemaal en 110
van de tegelijkertijd in gebruik gestelde
pompinstallatie van Werkspoor. In Nieuw-
Vossemeer zullen de Italianen nu een soort
gelijke pompinstallatie opstellen.
ADVERTENTIE
Tot verzorgster van de prinsessen is
voorlopig benoemd mej. E. F. Mees. Zij
volgt in deze functie jkvr. C. Sickinghe op,
die in het huwelijk zal treden met jhr. mr.
A. J. de Beaufort, burgemeester van Mar-
kelo. Mej. Mees is na een academische op
leiding werkzaam geweest als leidster en
docente aan inrichtingen en jeugdkampen
in Nederland en in de Verenigde Staten.
Ook werkta zij enige tijd bij dr. Albert
Schweitzer in Afrika.
In ons land studeren thans ongeveer 3000
buitenlanders, verenigd in de Foreign Stu
dent Service, de Dienst Buitenlandse Stu
derenden in Nederland van het Nederlands
Comité der World University Service.
Van hen komen er 1800 uit Indonesië,
260 uit Amerika, 211 uit Suriname, 100 uit
de Antillen en nog 500 uit alle overige lan
den tezamen. De meesten van hen studeren
aan de Amsterdamse universiteiten, na
melijk 973. In Delft zijn er 338, in Leiden
300, in Den Haag en Utrecht ieder 200, in
Rotterdam 130 en aan de Hogere Textiel
school in Enschedé 100.
In de omgeving van Fijnaart i£ thans
gevonden het stoffelijk overschot van de
soldaat J. E. Willemsen van het Korps
Commandotroepen, afkomstig uit Didam,
die tijdens het reddingswerk bij Fijnaart
op Zondag 1 Februari door verdrinking om
het leven kwam.
De gemeenteraad van 's-Gravenhage
heeft met algemene stemmen besloten over
te gaan tot de bouw van een nieuw hoofd
bureau van politie. Er werd een bedrag
van 6 millioen beschikbaar gesteld voor
de bouw van de Oostelijke vleugel. De
kosten van het gehele gebouw worden ge
raamd op 10 millioen.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Platen.
9.40 Platen. 10.00 Schoolradio. 10.20 Voor de
vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Orgel. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Platen. 13.00 Nieuws en
commentaar. 13.20 Omroeporkest. 14.00 De
weg omhoog, causerie. 14.15 Jeugdconcert.
15.00 Voor de kinderen. 15.30 Voor de jeugd.
15.50 Pianorecital. 16.10 Voor de jeugd. 16.45
Voor de zieken. 17.15 Dansmuziek. 17.50 Re
geringsuitzending:. Jeugduitzending: Stenen
bijl en bulldozer in Nieuw Guinea. 18.00
Nieuws. 18.20 Militaire causerie. 18.30 Actua
liteiten. 18.35 Lichte muziek. 19.00 De Katho
lieken en het socialisme, toespraak. 19.15
Platen. 19.30 Voor de jeugd. 20.00 Nieuws.
20.05 Politiek commentaar. 20.15 Dansmu
ziek. 20.45 Het laatste recept, hoorspel. 21.55
Lichte muziek. 22.18 Tussen mens en nevel
vlek: Moeten de zeegaten dicht?, causerie.
22.33 Sopraan en piano. 23.00 Nieuws. 23.15
Socialistisch nieuws in Esperanto. 23.20
24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtendgym
nastiek. 7.30 Platen. 7.45 Een woord voor de
dag. 8.00 Nieuws. 8.18 Gewijde muziek. 8.45
Platen. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de
vrouw. 9.35 Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00
Radio Philharmonisch Orkest. 12.00 Mezzo
sopraan en piano. 12.30 Land- en tuinbouw
mededelingen. 12.33 Lichte muziek. 12.59
Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15 Protestants
Interkerkelijk Thuisfront. 13.20 Mandoline
ensemble. 13,50 Lakmé, (2e acte), opera
(gr.pl.). 14.45 Voor de meisjes. 15.00 Concert.
15.45 Platen. 16.00 Voor de jeugd. 17.20 Orgel.
17.50 Militaire causerie. 18.00 Viool, clave-
cimbel en celo. 18.30 Spectrum van het
Christelijk Organisatie- en Verenigingsleven.
18.40 Een ramp door de ramp, vraaggesprek.
18.45 Psalmen. 19.00 Nieuws. 19.10 Boekbe
spreking. 19.25 Platen. 19.30 Buitenlands
overzicht. 19.50 Platen. 20.00 Radiokrant.
20.20 Bidstond voor Gewas en Arbeid. 21.45
Pianorecital. 22.10 Platen. 22.30 Internatio
naal Evangelisch Commentaar. 22.40 Platen.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15
24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 en 12.15 Platen. 12.30 Weerbericht.
12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Symphonie-
orkest. 13.50 Platen. 14.00 Schoolradio. 15.40
Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.30 Cau
serie. 17.40 Platen. 17.50 Boekbespreking.
18.00 Cellorecital. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Griekse volksliederen.
20.00 Maryse, opera. 22.00 Nieuws 22.15
Strijkkwartet. 22.5523.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws. Achter het IJzeren
Gordijn. Vrijbuiters Radiodagboek. (Op 224,
49 en 42 m.).
BRUSSEL (ANP). Hebt u ook wel eens
een verjaardagstaart in negen of elf gelijke
stukken moeten verdelen? Herinnert u zich
nog hoe slecht u dat er afbracht? Toch
had u gemakkelij-k in uw taak kunnen
slagen indien u in het bezit was geweest
van het eenvoudige hulpmiddel, dat een
Belg thans exposeert op de tweede inter
nationale tentoonstelling van uitvinders,
die tot 15 Maart in het Egmondpaleis te
Brussel wordt gehouden. Het is een eenvou
dig kartonnetje waarop alle denkbare ver
delingen van taarten zijn aangebracht en
dat men vrijwel onzichtbaar onder het
baksel kan aanbrengen. Het is kinderlijk
eenvoudig en men moet alleen maar even
op het idee komen.
Aan zulke ideeën ontbreekt het trouwens
de 350 uitvinders, uit niet minder dan
twaalf landen afkomstig, die hier expose
ren, geenszins. Sommige inzendingen zijn
echter bepaald griezelig. Zo behoeft u,
volgens een der uitvinders, zelfs niet meer
bang te zijn dat u in uw eigen bad ver
drinkt. Mocht u namelijk onverhoopt door
de een of andere oorzaak het bewustzijn
verliezen dan loopt de badkuip automa
tisch leeg. Tegelijkertijd het leeglopen
zou wel eens wat lang kunnen duren
worden uw medebewoners attent gemaakt
op de hachelijke toestand waarin u zich
bevindt door een door merg en been drin
gend alarmsignaal.
Voor mensen die klein behuisd zijn,
heeft een Duitser een combinatiemeubel
uitgevonden, dat al naar wens dienst kan
doen als kinderledikantje kinderbox, dien
tafeltje, toilettafel, bar, rolkast, droogrek
en kinderbadje. Natuurlijk is er ook weer
de stofzuiger te zien, die van alles kan.
Hij kan er zelfs op bogen in staat te zijn
een keurige permanent aan te brengen in
de lokken van zijn eigenaresse. Wielrij
ders, die het stuur wensen te vervangen
door een extra stel handpedalen en dus
met handen en voeten tegelijk hun rijwiel
in beweging willen brengen kunnen op
deze tentoonstelling met een dergelijk ver
voermiddel een proefje nemen. Het staat
niet erg elegant, maar men komt heel snel
vooruit. Een Brusselaar heeft het pro
bleem van lekke banden op gedurfde wijze
opgelost. Hij heeft de banden eenvoudig
massief gelaten en de luchtband op vin
dingrijke wijze in de as van het wiel aan
gebracht. Wat er gebeurt indien .dit lucht
kussen springt, vertelt de vernuftige ont
werper niet.
Het schoonmaken van garnalen is voort
aan een waar genoegen met de uitvinding
van een Luikenaar. De gekookte garnaal
wordt in een uiterst eenvoudig apparaatje
gestopt en na een lichte druk met
vinger is het beestje keurig gepeld.
de
Wonder-dobbers
Verder is er een kinderwagen, die niet
meer alleen kan wegrijden omdat hij,
wanneer men hem los laat, zich onmiddel
lijk op vier pootjes van de grond verheft.
Dit jaar is ook weer de befaamde dobber
te zien waarbij de visser gerust een dutje
kan doen daar de vis zich zelf wel aan de
haak slaat. Dezelfde uitvinder stelt nog
een dobber ten toon, die, zoals het in de
brochure heet, „De vis meer zelfvertrou
wen geeft als hij het aas nadert".
Voor de huisvrouw is er verder een
Uiterst practische dweilenwringer te zien,
die op een gewone emmer geplaatst kan
worden. Voortaan behoeft zij zelfs haar
handen niet meer vochtig te maken.
Natuurlijk is er ook op deze tentoon
stelling weer iemand, die een motor laat
lopen waarvoor de brandstof voor het
grootste deel uit water zou bestaan. An
dere uitvinders beloven bij het aanbrengen
van hun toestel een besparing van 20 tot
30 procent op het benzineverbruik. Ver
meldenswaard is nog een apparaatje het
welk er voor zorgt, dat bij een autobotsing
het electrische contact wordt verbroken
waardoor wordt voorkomen dat uitstro
mende benzinegassen in brand geraken.
Scheren en masseren
Verder zijn op deze expositie nog een
injectiespuit te zien waarmee, als men de
uitvinder mag geloven, het een genoegen
moet zijn zich een inspuiting te laten ge
ven, een electrisch scheerapparaat, dat
ook voor massagedoeleinden gebruikt kan
worden, een uitvinding tegen inbrekers
waarbij zelfs pistoolschoten worden ge-
imiteerd en een soort fiets waarmee men
rivieren kan oversteken.
Tenslotte kan men op deze tentoonstel
ling nóg de bril bewonderen die u in staat
stelt als een kat in het donker te zien,
een uurwerk, dat ieder half en heel uur
carillon- en cithermuziek ten gehore
brengt, een apparaatje om uw tube tand
pasta tot het laatste beetje uit te knijpen
en een lucifer, die met succes de flits
lamp kan vervangen.
Deze opmerkelijke tentoonstelling trekt
veel belangstelling in België, en de expo
sitieruimte is dikwijls zo overvol, dat de
mensen een ogenblik buiten moeten
wachten. Niet iedere exposant onpopt zich
op deze tentoonstelling ais een Edison,
doch men verlaat haar toch met een ge
voel van bewondering voor de vinding
rijkheid die voor het merendeel zeer een
voudige mensen hier tonen.
De vraag hoe de winsten van onderne
mingen behoren te worden verdeeld, wordt
af en toe weer aan de orde gesteld en is
ook van het grootste belang, omdat in het
algemeen aandelen worden gekocht met de
bedoeling daarvan een hoger rendement te
maken dan met obligaties mogelijk is en
omdat men daar recht op heeft, wijl het
bedrijfsrisico in de eerste plaats door de
aandeelhouders wordt gedragen en deze
juridisch eigenaren van de onderneming
zijn. Vooral ook in verband met de van
verschillende kanten op de voorgrond ge
stelde noodzaak om aan het bedrijfsleven
risicodragend kapitaal beschikbaar te stel
len, is het dividend, dat op de aandelen
wordt uitgekeerd van de grootste betekenis.
De voortdurende protesten tegen de rigou
reuze belastingheffing, die in de meeste
gevallen de helft of meer van de winst
naar de fiscus doet verdwijnen, houden
uiteraard ook verband met de betrekkelijk
lage dividenden, welke de laatste jaren
door de Nederlandse ondernemingen zijn
uitgekeerd, ook al is hierin wel enige ver
betering gekomen.
Kort geleden heeft de Koninklijke Ne-
derlandsche Stoomboot Maatschappij haar
verslag over 1952 uitgebracht, waaruit
bleek dat zij na aftrek van de belastingen,
niet minder dan 17i/2 millioen had ver
diend bij een kapitaal van c.a. 25 mil
lioen, dat is meer dan 70 van dat kapi
taal. Aandeelhouders hebben van die 17yz
millioen slechts c.a. 2% millioen ontvan
gen, zijnde 9 van het kapitaal, terwijl
c.a. 12 millioen voor afschrijvingen en
reserveringen werd aangewend en blijkens
de winst- en verliesrekening 2.9 millioen
voor personeelstantièmes werd afgezonderd.
Vooral tegen dit bedrag en de verhouding
daarvan tot het voor aandeelhouders be
schikbaar gestelde bedrag heeft men be
zwaar gemaakt. Dat ook het personeel in
de baten van het bedrijf deelt, wordt wel
toegejuicht, omdat het een middel is tot
stimulering van de activiteit, maar tegen
over het aan aandeelhouders uitgekeerde
bedrag, vinden sommigen die personeels-
tantième toch wel wat hoog. Op de jaar
vergadering heeft de voorzitter deze zaak
toegelicht en medegedeeld dat reeds sinds
40 jaar aan het personeel tantièmes wor
den uitgekeerd, die aanvangen nadat voor
aandeelhouders een primair dividend is af
gezonderd en daarna een gelijkblijvend
percentage van het vaste salaris uitmaken
voor elk procent, dat boven het primair
dividend wordt uitgekeerd. Aldus bedraagt
bij 9 dividend het totaal uit te keren
bedrag aan tantième vijfmaal zoveel als bij
5 dividend. Voor elk procent dat door de
K.N.S.M. meer dan 4 Vo wordt betaald en
waarvoor c.a. 250.000 nodig is, moet dus
blijkbaar aan personeelstantième rond
575.000 worden uitgekeerd, dus meer dan
tweemaal zoveel. De directie van genoemde
maatschappij heeft medegedeeld dat bij een
totaalbedrag aan gages, lonen en tantièmes
dat per jaar 10 millioen overschrijdt, de
tantièmeregeling voor sommige groepen
bijna twee maanden, voor andere drie
maanden en voor een kleine groep een ho
ger aantal maanden betekent en dat an
dere scheepvaartmaatschappijen dergelijke
tantièmeregelingen kennen.
Men kan zich niet onttrekken aan de in
druk dat een dergelijke regeling voor het
personeel toch wel zeer gunstig is, ook al
moet er rekening mee worden gehouden
dat de K.N.S.M. in verhouding tot andere
scheepvaartmaatschappijen een groot aan
tal schepen en dus ook een grote staf van
personeel nodig heeft. Niettemin is het
ADVERTENTIE
Ned. Herv. kerk
Aangenomen de benoeming tot vicaris
te Renkum A. Th. Rothfusz, cand. te
Delft.
Bedankt voor Rotterdam-Charlois S. G.
J. Goverts te Katwijk aan den Rijn.
Beroepen te Hardenberg (toez.) R. J.
IJbema te Nieuw-Leusen.
Aangenomen naar Middelburg dr. H. v.
d. Linde te Utrecht, secretaris van de oecu
menische raad, die bedankte voor Beunin-
gen.
Geref. kerken
Beroepen te Hattem H. Veldkamp te
Middelburg; te Nordhorn (Graafschap
Bentheim), H. Baarlink, cand. te Laar
(Graafschap Bentheim); te Thesinge, J. v.
d. Zanden, cand. te Groningen.
Tweetal te Delft (5e pred.pl.), J. Nawijn
te Aalten en E. de Vries te Dwingelo.
Beroepen te Delden, P. B. Suurmond te
Oppenhuizen; te Grootegast (2e pred.pl.),
Joh. P. Boer te Zwartebroek; te Wolvega
(als Evang. pred. te Noordwolde) K. A.
Schippers te Sibculo-Kloosterhaar.
Chr. Geref. kerken
Tweetal te Delft M. Baan te Dordrecht
en W. F. Laman te Rotterdam.
Vrije Evang. gemeenten
Beroepen te Apeldoorn H. Postma te
Nijverdal.
48. De neus van het stuurloos voortvlie-
gende toestel vertoonde een griezelige nei
ging om te zakken. Het duurde dan ook
niet lang, of zij stoven weer in een weeë
duikvlucht op de aarde af. „Als de piloot
nu maar gauw bijkwam!", riep Panda, ze
nuwachtig aan de handles trekkend en
knopjes omdraaiend. Het enige, wat hij
hiermee bereikte was, dat het licht in de
aanwijzers af en toe uitklapten; maar de
gevaarlijke duikvlucht ging ononderbro
ken voort. Pat oefende intussen ernstige
critiek uit op de vliegkunst van zijn assis
tent en dit maakte Panda nog zenuwach
tiger. In een wanhopige poging om het
vliegtuig weer wat te doen stijgen, trok
hij de stuurknuppel helemaal naar zich
toe. Dit scheen te helpen; dadelijk bewoog
maar deze beweging ging door, tot het
vliegtuig zich geheel achterover op de rug
had gegooid, zodat zij nu ondersteboven
vlogen. Panda, die niet met riemen of tou
wen aan een stoel bevestigd was, kwam
met een smak op de koepel van de cabine
ti zitten. Hier staarde hij omhoog in het
misprijzende gezicht van Pat O'Nozel.
Draai recht dat vliegtuig!", riep de grote
cabine aan en uit ging en dat de richting- de neus van het toestel zich opwaartsdetective, „dit is geen tijd voor grapjes!"
verklaarbaar dat de vraag opkomt of hier
wel in voldoende mate met de belangen
van aandeelhouders wordt gerekend. Er is
terecht aan herinnerd dat de K.N.S.M. ja
ren geleden een drastische reorganisatie
heeft ondergaan, waarbij de oorspronke
lijke aandeelhouders de woestijn zijn inge
stuurd en obligatiehouders aandeelhouders
zijn geworden en dat dus de bedrijfsrisico's
bij de scheepvaartondernemingen niet ge
ring zijn. Tegenover deze risico's behoort
ook de kans aanwezig te zijn dat in goede
jaren hoge dividenden worden uitgekeerd.
Deze aangelegenheid is niet alleen voor
de aandeelhouders van de K.N.S.M. van
belang, maar is in verband met de kapitaal
voorziening van onze bedrijven van veel
bredere strekking, omdat, gelijk we reeds
deden opmerken, deze kapitaalvoorziening
bij de ondernemingen als regel door de uit
gifte van aandelen moet geschieden en
aandeelhouders als eigenaren van de zaak
er recht op hebben dat een redelijk deel
van de winst aan hen wordt uitgekeerd.
Nu is het moeilijk om voor de winstver
delingen bij de ondernemingen vaste nor
men te stellen. Wanneer men zien herin
nert welke grote verliezen er tijdens de
crisis van 1930/'36 door de scheepvaart-
mpijen zijn geleden en welke offers deze
aan aandeelhouders hebben gekost, mag
men zich er over verheugen dat de direc
ties de laatste jaren een zeer conservatie
ve uitdelingspolitiek hebben gevolgd. We
hebben een periode achter ons, waarin de
prijzen van de schepen voortdurend stegen
en fiscaal alleen op basis van de aanschaf
fingswaarde, inplaats van op basis van de
vervangingswaarde mocht worden afge
schreven. Dat zeer grote bedragen werden
in kas gehouden om daaruit de vloot te
vernieuwen was ongetwijfeld in het be
lang van aandeelhouders.
Aan de andere kant kan niet worden
ontkend dat er bij sommige directies een
streven merkbaar is om zoals men dat
noemt de dividenden te stabiliseren door
in goede jaren minder uit te keren dan
mogelijk is, waardoor in slechtere jaren
dan meer kan worden uitgekeerd dan de
winst toelaat. Hiervoor is zeker iets te zeg
gen, evenals voor de politiek om de bedrij
ven financieel zo sterk mogelijk te maken
teneinde depressies en crises te kunnen
weerstaan.
Er dient echter voor te worden gewaakt
dat men de aandeelhouders min of meer
als crediteuren van het bedrijf beschouwt,
die met een redelijke rente over hun kapi
taal tevreden moeten zijn en met wie men
overigens geen rekening meer houdt. Wan
neer men ziet hoe onvolledig vele jaar
verslagen zijn en hoe uiterst moeilijk of
onmogelijk het is zelfs in betrekkelijk klei
ne ondernemingen als aandeelhouder enig
inzicht te krijgen, kan men zich niet ont
trekken aan de gedachte dat vele directies
hun aandeelhouders alleen als kapitaal
schieters beschouwen en de juridische po
sitie van aandeelhouders laten voor wat ze
is. Ons kwam dezer dagen het verslag
onder de ogen van een onderneming, die
haar belangen voornamelijk in het buiten
land heeft, maar die daaromtrent nagenoeg
niets mededeeelt, zelfs niet in een jaar dat
geen dividend heeft opgeleverd. Toegeven
moet worden dat aandeelhouders hier zelf
ook schuld hebben, omdat zij, ook als daar
toe de gelegenheid bestaat, geen aandeel
houdersvergadering bezoeken. Maar in zul
ke gevallen hebben commissarissen, die
door aandeelhouders ter behartiging van
hun belangen worden benoemd, voor de
belangen van hun lastgevers te waken en
er op toe te zien dat de aandeelhouders
niet als een „quantité negligeable" v/orden
beschouwd en bij de winstverdeling rede
lijke verhoudingen worden in acht geno
men.
En het is goed dat hieraan eens wordt
herinnerd.
Maandagmiddag heeft een felle brand
gewoed in een asfaltfabriek te Olst. De
brand, die ontstaan was in een distil
leerketel voor teerproducten, werd be
streden door de brandweren van Olst en
Deventer. De gehele omgeving was in een
dichte zwarte walm gehuld.
Het vuur was na ongeveer anderhalf uur
bedwongen. Volgens de directie is één van
de drie distilleerketels onbruikbaar gewor
den. De fabriek, waarin ongeveer honderd
arbeiders werken, zal de productie spoedig
volledig kunnen hervatten.
In de afgelopen nacht omstreeks halfeen
is brand uitgebroken in de Eerste Neder
landse Scharenfabriek N.V. te Vroomshoop.
Het gehele fabriekscomplex, met de inven
taris werd een prooi der vlammen. Slechts
een klein gedeelte van het kantoormeubi
lair kon worden gered.
De brandweer van Vroomshoop heeft het
vuur geblust. De brandweer uit Almelo
kwam te hulp, maar behoefde geen assi
stentie meer te verlenen. In het bedrijf,
dat gevestigd was in een industriehal van
de gemeente Vroomshoop, werken dertig
personen.
3
Geloof. De Japanse premier Yosjida heeft
in antwoord op een vraag in de Kamer
verklaard: „Ik geloof, dat het gewapen
de conflict in Korea weldra in feite een
einde zal nemen, maar ik wil me niet
uitlaten over de redenen, die me dit
doen geloven."
Energie. De Amerikaanse commissie voor
de atoomenergie heeft bekend gemaakt,
dat het nationale laboratorium te Oak
Ridge er in is geslaagd met een nieuw
type atoomoven electriciteit op te wek
ken. Zij deelde mede, dat hiermede een
belangrijke mijlpaal is bereikt bij het
streven om met behulp van atoom
energie electriciteit op te wekken met
een economisch verantwoord rendement.
Botsing. Twintig Italianen, onder wie het
neo-fascistische parlementslid Roberto
Mieville, zijn Maandag gewond geraakt
bij een botsing tussen neo-fascisten en
communisten in Rome. De politie heeft
twintig personen aangehouden. De ge
vechten begonnen, toen ongeveer 3.000
neo-fascistische studenten, die betoog
den tegen de „slappe" houding van de
regering in de kwestie-Triëst, het ge
bouw van het communistisch partij
orgaan „Unita" passeerden.
Vluchtelingen. Van één Maart af zijn on
geveer twintigduizend Oost-Duitse
vluchtelingen in West-Berlijn aange
komen. In Februari weken veertig dui
zend mensen uit, hetgeen een record
voor één maand is. Maandag kwamen
ongeveer 1600 Oost-Duitse vluchtelin
gen West-Berlijn binnen en Zondag
duizend, zodat er Maandag 2600 werden
ingeschreven. Onder de uitgewekenen
bevindt zich Alfred Naumann, die voor
de Oost-Duitse liberaal-democratische
partij zitting had in de Oost-Duitse
Tweede Kamer.
Vlucht. Het Birmese ministerie van Oor
log heeft Maandag bekend gemaakt, dat
5.000 Chinese nationalistische verzets
strijders in het Noord-Oosten van Birma
op de vlucht zijn geslagen nadat Bir
mese troepen twee dagen geleden de
staat Monghsoe opnieuw hadden bezet.
Meer dan 100 nationalisten zouden bij
de strijd om de staat een nationalis
tisch hoofdkwartier en oefengebied
gesneuveld zijn. Volgens het Birmese
ministerie is uit luchtverkenningen ge
bleken, dat de nationalisten voor het
Birmese leger uit vluchten, dat hen
over de rivier de Salween naar Thailand
wil verjagen.
Ontdekking. De Amerikaanse senator
Joseph McCarthy heeft Maandag
medegedeeld, dat de commissie van
onderzoek waarvan hij voorzitter is, er
van op de hoogte is gesteld, dat 45
koopvaardijschepen, waarop de Ver
enigde Staten een hypotheek hebben,
onder Griekse, Italiaanse en Franse vlag
op communistisch China varen; 51
andere schepen, waarop de Verenigde
Staten rechten kunnen laten gelden,
zouden voor de handel met communis
tische landen gebruikt worden. De com.
missie-McCarthy zal binnenkort deze
gevallen aan een openbaar onder
zoek onderwerpen.
Schatgravers. Een expeditie maakt zich
op om deze week uit Perth (Australië)
te vertrekken naar een gebied ongeveer
150 km. ten Noorden van de stad, dicht
bij het eiland Lanceiin. Volgens de
overlevering zou een Nederlands- kar
veel, „De Vergulde Draeck", Saar op 28
April 1656 schipbreuk geleden hebben.
De overlevenden zouden 800.000 gul
dens, die tegenwoordig bijna 3 millioen
Australische ponden (25,5 millioen gul
den) waard zijn, in het strand tegen
over genoemd eilandje verborgen heb
ben. Men heeft daar de aanwezigheid
van een kring van stenen opgemerkt,
die een aanduiding zou kunnen zijn van
de plaats waar de schat is verborgen.
Droogte. In Noord-Oost-Brazilië heerst
een grote droogte. In drie maanden is
geen druppel regen gevallen. Dorpen
worden door de bewoners verlaten, die
een goed heenkomen in de steden zoe
ken. Radio en pers roepen herhaalde
lijk op tot hulp en door het gehele land
worden inzamelingen van voedsel en
kleding gehouden. Een Amerikaans na
tuurkundige heeft zijn diensten als
„regenmaker" aangeboden. Inmiddels
heeft Peru als eerste land hulp aange
boden. Verschillende soorten goederen
zullen langs de waterwegen en door de
lucht naar de getroffen gebieden ge
zonden worden. In Brazilië zelf heeft
zich al een grote hulpactie ontwikkeld.
Iets. De secretaris van de NAVO, Lord
Ismay, heeft Maandag te Montreal ver
klaard, dat de Noord-Atlantische orga
nisatie tegen het einde van dit jaar de
beschikking zal hebben over meer dan
50 goeduitgeruste divisies en 4000 vlieg
tuigen. „Dit is niet genoeg, maar het is
iets," zo voegde Lord Ismay hieraan toe.
OEGEGEVEN moet worden dat het zien
van diepte, dus de bedoeling of het
ene voorwerp in de ruimte zich vóór of
achter het andere voorwerp bevindt, voor
een belangrijk deel mogelijk wordt ge
maakt door het stereoscopisch zien. Maar
wanneer iemand één oog mist, vervalt voor
hem weliswaar het stereoscopisch effect
zodat het zien in de diepte bemoeilijkt
wordt doch daarom wordt
het voor hem nog geenszins
onmogelijk. Want de diepte
waarneming is afhankelijk van
nog verschillende andere fac
toren, die onbewust worden
gerealiseerd en waardoor men
met één oogopslag in staat is
de relatieve afstand van
verschillende voorwerpen te beoordelen.
Tot deze factoren moet in de eerste plaats
worden gerekend het perspectief, d.w.z.
het verschijnsel waardoor alle evenwijdige
lijnen in één punt aan de horizon schijnen
samen te komen. De invloed van het per
spectief is zelfs zó groot, dat we diepte zien
waar deze eigenlijk in het geheel niet aan
wezig is, t.w. in tekeningen waarin df
kunstenaar perspectief heeft aangebracht.
Voorts is bij het diepte-zien het lucht-
perspectief van betekenis, d.w.z. de meet
of minder heldere contouren die voorwer
pen op verschillende afstanden vertonen.
Ook de helderheid, de licht- en schaduw-
werking en de gehele of gedeeltelijke over
dekking van het ene voorwerp door hei
andere, leveren ons onbewust evenzovele
gegevens voor het automatisch realiseren
van onderlinge afstanden.
Tenslotte moet als laatste en zeer be
langrijke factor worden genoemd, de para-
lactische schijnbeweging van de voorwer
pen ten opzichte van elkaar. Dit klinkt
bijster geleerd en onbegrijpelijk, maar er
wordt niets anders mee bedoeld dan dat
bijvoorbeeld bij een zijdelingse beweging
van het hoofd de nabij zijnde voorwerpen
zich sneller schijnen te bewegen, dan die
welke verderaf gelegen zijn.
In een rijdende trein kun
nen we dat het beste waar
nemen. Dan ontstaat het
verschijnsel der draaiende
sloten, hetgeen een populaire
zegswijze is voor de para-
lactische schijnbeweging. Wel
nu, wanneer u vanuit een
trein een bepaald huisje sneller ziet
draaien dan een ander, wéét u dat het
snelst draaiende het meest nabij is. U be
hoeft dat niet eerst met moeilijke wiskun
dige formules uit te rekenen, neen, de her
senen vertellen ons dat het zo is. Alle bo
vengenoemde gegevens worden immers
door de hersenen geregistreerd en tot een
indruk opgebouwd, zodat we automatisch
welen wat ver weg en wat dicht bij is.
Zodoende kan één oog óók diepte zien,
zelfs al vervalt het stereoscopisch effect.
We mogen dit onderwerp echter niet
laten rusten, alvorens u er op attent te
maken dat u, ondanks uw vreedzaam ui
terlijk, een „aanvalsoog" bezit. Het klinkt
machtig!
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
