Miniatuur-trammetjes maken
rondritten door binnenstad
Haarlems busnet krijgt nieuw patroon
VtafefX
Spaarndam: trekpleister na
Flora en Lichtstad
HAARLEM EN OM6:
Bello" weer van stal gehaald
Route
wlVeevt
DONDERDAG 12 MAART 1953
Omgebouwde auto reeds jaren
in Leiden in gebruik
Jonge Moeders,
3-95 tot ƒ22.50
Bijbelkiosk
tt
Naar alle waarschijnlijkheid, zullen tijdens de Flora en Haarlem Lichtstad de twee
miniatuur-trammetjes van de gebroeders Van der Meer uit Leiden dagelijks hun
tochtjes door de binnenstad van Haarlem maken. Deze trammetjes, die een getrouwe
copy van de vroegere „Bello" van de N.Z.H. zijn, worden al sinds twee jaar als
excursie-tram in Leiden gebruikt en zijn ook in andere plaatsen van Zuidholland
reeds bijzonder populair. Op het ogenblik rijden in Nederland behalve de wagentjes
van de gebroeders Van der Meer nog twaalf van dergelijke treintjes tijdens het
vreemdelingenbezoek. Verleden jaar moesten de trammetjes echter door de Rijks
waterstaat en de Rijksverkeersinspectie gekeurd worden en de heer J. F. van der
Meer, die een der eersten was, die op een dergelijke manier de touristen iets van
de stad liet zien, verkeerde in de mening, dat zijn „Bello" niet gekeurd diende te
worden, omdat reeds zo vele politieautoriteiten in zijn wagens gereden hadden en
nog nooit een enkele aanmerking hadden gemaakt. De andere tram-eigenaars kregen
hun vergunning en de heer Van der Meer bleef zonder het vereiste papiertje zijn
tochtjes maken. Hij had echter buiten de waard, in dit geval de Rijkswaterstaat,
gerekend en nu hij in het pas-begonnen seizoen met zijn miniatuurtreintjes naar
Haarlem komt is het bewijs van de keuring meer dan ooit een dringende noodzaak
geworden, want zonder de toestemming van de Rijkswaterstaat mag hij niet op de
wegen verschijnen. Deze vergunning liet echter zeer lang op zich wachten en de
heer J. F. van der Meer ging het hoe langer hoe meer betwijfelen of hij wel op 14
Maart met zijn trammetjes op de Dreef, waar immers de startplaats komt, zal ver
schijnen. Op het allerlaatste moment echter, toen de heer Van der Meer de moed
al had opgegeven, kreeg hij toch nog de vergunning en in allerijl werden de schilders
en timmerlieden opgeroepen om de trammetjes een streekje verf te geven en waar
nodig te repareren. Op 14 Maart zal nu een der beide trammetjes door de Spaarnestad
gaan rijden, want de andere moet op last van de Rijkswaterstaat nog van nieuwe
assen, remmen en banden worden voorzien en zal pas in het begin van de maand
April in de straten van Haarlem verschijnen.
Het „Glippertje", het miniatuurtrammetje, dat tijdens Flora en Haarlem-Lichtstad
ook in de Spaarnestad zal rijden, heeft al heel wat kilometers in feestvreugde afgelegd
Enkele jaren geleden was er in Leiden
een groepje mensen, dat zich afvroeg of er
nu niets aan die „dooie boel" daar ver
anderd kon worden en na enkele vergade
ringen met het V.V.V. had de heer Van der
Meer het plan opgevat om net als in Am
sterdam de vele grachten met een rond
vaartboot te doorkruisen.
De grachten van Leiden waren echter
veel te smal en na zorgvuldige berekenin
gen bleek het plan dan ook onuitvoerbaar.
In 1950 kreeg de heer Van der Meer, na
een bezoek aan de Ahoy-tentoonstelling in
Rotterdam, een tweede idee om de toeris
ten iets van Leiden te laten zien. Op deze
scheepvaart-tentoonstelling zag hij name
lijk een rondrit-trammetje en ogenblikke
lijk-rijpte bij hem het plan om ook in zijn
stad een dergelijk vervoermiddel te intro
duceren. Hij liet naar een model van de
oude „Bello" van de N.Z.H. een jeep om
bouwen en de onderstellen van twee per
sonenauto's vormden de aanhangwagens.
Na enkele proefritten met de verkeers
politie kreeg hij toestemming om in de
straten van de Sleutelstad een route, die
uiteraard langs de bezienswaardigheden
heden moest leiden, uit te stippelen. Daar
bij stuitte hij echter weer op de moeilijk
heid, dat hij de drukke hoofdstraten moest
vermijden. Na lang zoeken kwam er echter
een tocht tot stand, die langs vrijwel alle
historische plekjes leidde. Een historicus
moest leiden, uit te stippelen. Daar-
de huizen en gebouwen, die men passeerde
en op deze manier kwam een uitermate
boeiende en leerzame tocht tot stand. En
dat de rondritten reeds in het begin van
hun bestaan een groot succes waren, be
wezen wel de vijftienduizend toeristen, die
gedurende het eerste seizoen in de wagen
tjes plaats namen.
„Glippertje
De naam, die het trammetje in Leiden
heeft gekregen, ,,'t Glippertje", vindt zijn
oorsprong in de tachtigjarige oorlog.
Tijdens het beleg van Leiden waren er
moedige lieden, die door de linies van de
Spanjaarden heen „glipten" om op deze
wijze Willem van Oranje te bereiken. De
Sleutelstadbewoners hebben na het beleg
deze naam, de „Glippers" als een ere-bij-
naam gekozen en de heer Van der Meer
achtte, als ras-Leidenaar, deze naam voor
zijn imitatie-trammetje uitermate geschikt.
De verbouwde auto's hebben gezamen
lijk een lengte van vijftien meter en zijn
zo geconstrueerd, dat zij geen gevaar voor
de inzittenden opleveren: de ramen zijn
van onbreekbaar glas vervaardigd en het
open rijtuig wordt door een aantal stevige
kettingen afgesloten. Daarbij komt nog, dat
de bestuurders de wagens niet sneller laten
rijden dan twaalf kilometer per uur, zodat
de mogelijkheid van een ongeluk wel zeer
onwaarschijnlijk mag heten.
In 1952 liet de heer Van der Meer er een
tweede „locomotief" met aanhangwagens
bijmaken en ook deze tram had niet over
belangstelling te klagen.
„Bello" kreeg langzamerhand grotere
bekendheid en spoedig kwamen bij de ge
broeders Van der Meer de verzoeken bin
nen om met het treintje naar andere plaat
sen te komen. Jubilarissen en bruidsparen
werden met de wagens rondgereden en
tijdens de feestweken en Koninginnedagen
hadden de bestuurders van de trammetjes
handen vol werk en op deze wijze bezocht
de heer Van der Meer met zijn excursie
tram een groot, aantal plaatsen in Zuidhol-
Op de dag dat de Flora voor het publiek opengaat voert de
Noord-Zuid-Hollandsche Vervoermaatschappij haar zomer
dienstregeling in. Zij is daarmee dit jaar de eerste in den lande,
maar dat is alleen maar een gevolg van de internationale bloe
mententoonstelling in Heemstede en de lichtweken in Haarlem.
Voor Haarlem en omstreken is natuurlijk van belang dat, zoals
wij reeds uitvoerig hebben behandeld, het stadsnet een enigszins
gewijzigd patroon krijgt.
Om onze lezers te gerieven en ook de vele vreemdelingen die
in deze tijd Haarlem zullen bezoeken hebben wij in dit Flora
nummer een kaart van het stadsnet gereproduceerd.
De lijnindeling wordt op 14 Maart als volgt:
Lijn 1: Haarlem-Noord (Vondelweg) via Jan Luijkenstraat,
Rijksstraatweg, Frans Halsplein, Kennemerplein, Stationsplein,
Grote Markt, Houtplein, Dreef, Den Hout, Middenlaan, Willem
de Zwijgerlaan, naar Heemstede: Jan van Goyenstraat, Bron-
steeweg, Binnenweg, Raadhuisplein, Wipperplein, Cruquiuswèg
en Javalaan.
Lijn 2: Zelfde route-als lijn 1 tussen Haarlem (Vondelweg) en
Heemstede (Raadhuisplein), daarna tot Valkenburgerplein.
Sommige diensten rijden via Valkenburgerlaan en Glipperweg
naar De Glip.
De lijnen 1 en 2 rijden overdag gecombineerd een zes-
minutendienst. Op het traject van lijn 1 tussen Raadhuisplein
en Javalaan dus een twaalfminutendienst.
Voor de dienstregeling naar De Glip doet men het best een
reisgids te raadplegen.
In de avonduren wordt op lijn 1 een tienminutendienst uitge
voerd, lijn 2 vervalt dan, evenals op Zondagmorgen.
Lijn 3: Bloemendaal (Sterreboslaan, in de zomermaanden
Zomerzorgerlaan) via Bloemendaalseweg, dr. D. Bakkerlaan,
Iepenlaan, Kleverlaan, Molijnstraat, Santpoorterstraat, Ver-
spronckweg, Staten Bolwerk, Kennemerplein, Stationsplein,
Parklaan, Nassaulaan, Ged. Oudegracht (Postkantoor), Wilhel-
minastraat, Koninginneweg, Leidsevaart naar Heemstede
(Station), Zandvoortselaan en Laan van Bloemenhove.
Op lijn 3 geldt als regel een twaalfminutendienst, van 13.00
20.00 uur echter een tienminutendienst.
Lijn 4: Haarlem-Noord (Planetenlaan), Orionweg, Steenbok
straat, Plataanstraat, Altenastraat, Duinoordstraat, Marnix-
straat, Engelszstraat, Santpoorterstraat, Verspronckweg, Staten
Bolwerk, Kennemerplein, Stationsplein, Parklaan, Nassaulaan,
Postkantoor, Raaks, Zijlsingel, Zijlweg, Julianalaan, Over-
veen, Bloemendaalseweg, Haarlem: Ramplaan en Rollandslaan.
Op lijn 4 geldt ook een twaalfminutendienst, met uit
zondering van 13.00 tot 20.00 uur wanneer iedere tien minuten
een bus rijdt.
Lijn 5: Haarlem-Noord (Eksterstraat/Vondelweg), Vondel
weg, Spaarndamseweg, Spaarnhovenstraat, Rijksstraatweg,
Frans Halsplein, Kennemerplein, Stationsplein, Grote Markt,
Houtplein, Frederikspark, Rustenburgerlaan, Schalkwijkerweg,
Slachthuisstraat, Kruisstochtstraat, Nagtzaamstraat, Schaep-
manstraat.
Voor lijn 5 werd een tienminutendienst ontworpen. Tussen
13.00 en 20.00 uur wordt deze dienst tot een zeven a achtmi-
nutendienst uitgebreid.
Lijn 6: Stationsplein, Grote Markt, Houtplein, Wagenweg,
Bos en Vaart, Schouwtjeslaan, Pijlslaan, Thomsonlaan, Christi-
aan Huijgensplein, Lorentzkade, De Ruijterplein.
Op lijn 6 wordt gestreefd naar een twaalfminutendienst. De
spoorwegovergang in de Pijlslaan kan echter grote vertragingen
veroorzaken.
Lijn 7: Stationsplein-Kennemerplein, Frans Halsplein, Rijks
straatweg, Vergierdeweg, Slaperdijk, Spaarndam.
Iedere drie kwartier verbinding tussen Haarlem en Spaarn
dam, men raadplege de officiële gids.
Lijn 8: Haarlem (Stationsplein), Staten Bolwerk, Verspronck
weg, Santpoorterstraat, Molijnstraat, Kleverlaan, dr. D. Bakker
laan, Bloemendaalseweg, Rustenburgerweg, Kennemerweg, Van
Dalelaan, Duirilustparkweg, Brederodelaan en -weg, Willem de
Zwijgerlaan, Middenduinerweg, Santpoort (Broekbergerplein).
Op deze lijn wordt een half uursdienst gereden in aansluiting
op de bussen van de interlocale dienst IJmuidenHaarlem. De
aansluiting vindt plaats op het Broekbergerplein.
Uit deze opsomming moge blijken, dat een aantal verbin
dingen belangrijk verbeterd is: Haarlem-Noord een regelmatige
zesminutendienst met Haarlem-Centrum en Heemstede nog aan
gevuld met de tienminutendienst van lijn 5 waardoor ook de
Indische buurt bij de Jan Gijzenkade uit het isolement wordt
verlost.
Op de drukke tijden hogere frequenties op de lijnen 3 en 4,
waarbü het Kleverpark meer mogelijkheden naar het centrum
krijgt door routeverlegging van lijn 4.
Bovendien krijgt Bloemendaal nog een steuntje in de ver
binding met Haarlem door de halfuursdienst van lijn 8.
Haarlem-Zuid-West krijgt een kortere verbinding met cen
trum en station.
Santpoort (en daardoor de gehele gemeente Velsen) krijgt een
locale verbinding met Santpoort-Station en Bloemendaal door
middel van lijn 8.
Verbindingen met de Flora
Voor de verbindingen met de internationale bloemententoon
stelling FLORA 1953 te Heemstede dienen in de eerste plaats de
lünen 1 en 2.
Bij grote drukte worden bovendien sneldiensten van Haarlem
(Station) naar Heemstede (Valkenburgerplein) ingelegd via de
Haarlemse en Heemsteedse Dreven.
Ten dienste van hen die per trein reizen tot het station Heem
stedeAerdenhout of met de bus van Noordwijk is een speciale
buslijn Heemstede (Station)Zandvoortselaan, Lanckhorstlaan,
Binnenweg, Raadhuisplein, Valkenburgerplein ingesteld.
Deze lijn is echter niét aangegeven op de hiernaast afgedrukte
overzichtskaart.
De route van de miniatuur-tramme
tjes is als volgt:
Heen: Dreef, Houtplein, Grote Hout
straat, Grote Markt, Jansstraat,
Jansweg, Kennemerplein, Frans
Halsplein.
Terug: Frans Halsplein, Kennemer
plein, Kruisweg, Kruisstraat, Bar-
teljorisstraat, Koningstraat, Gier- j
straat, eerste gedeelte Grote Hout
straat, Houtplein, Dreef.
KXXDOOOCKXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXJCXOOOCXXXXXXXXXXXXXXXXXXDCOOO
land en daarbuiten: Oegstgeest, Maassluis,
Middelharnis, Naarden en nu weer Haar
lem kwamen achtereenvolgens aan de
beurt en overal werd „Bello" enthousiast
ontvangen.
Toen de heer Van der Meer uit Haarlem
het verzoek kreeg om met zijn beide wa
gens naar de Lichtstad te komen was hij
direct bereid en enkele weken geleden
maakte de imitatie-N.Z.H.-tram dan ook
luid bellend zijn eerste rit van de Dreef
via de Grote Houtstraat naar het Frans
Halsplein. De politie-autoriteiten, die deze
tocht meemaakten waren echter niet allen
even enthousiast en lange tijd heeft het er
naar uitgezien, dat het plan geen doorgang
zou kunnen vinden. Na enkele besprekin
gen stemde de Haarlemse verkeerspolitie
echter toe en nu zal dan op Zaterdag 14
Maart al vast één trammetje van de ge
broeders Van der Meer door Haarlems
versierde straten tuffen. Erg eenzaam zal
dit trammetje zich overigens niet voelen,
want naast dit wagenstel zullen op 14
Maart nóg twee namaak-treintjes in Haar
lem verschijnen. Een dame uit Naarden,
mevrouw A. J. C. van Drieman exploiteert
namelijk uit liefhebberij enkele treintjes en
toen zij het bestuur van Haarlems Licht
stad aanbood om ook met haar wagentjes
in Haarlem te verschijnen, heeft dit be
stuur niet lang geaarzeld en de vereiste
toestemming gegeven.
Rijdende wachtkamer
Maar niet alleen de treintjes komen, ook
zal er uit Leiden een rijdend souvenirhuisje
annex wachtlokaal naar de Spaarnestad
getransporteerd worden. De heer J. F. van
der Meer is namelijk een energiek man en
toen hij bemerkte, dat vooral de buiten
landers in de gelegenheid gesteld willen
worden om niet te ver van de standplaats
van het trammetje souvenirs van de ge
bouwen, die zij pas hadden gezien, te kun
nen kopen, heeft hij niet langer geaarzeld
en schafte zich het rijdende huisje aan. Dit
wachthuisje, dat door een architect in op
dracht van de gebroeders Van der Meer is
ontworpen, beantwoordt aan alle eisen, die
aan een dergelijk bouwwerkje redelijker
wijze gesteld kunnen worden. Klompen met
bloemen versieren de kozijnen, vele vlaggen
zullen op het dak wapperen, kortom, op
en top een huisje om de toeristen te
trekken. Dit wachthuisje zal een plaats
krijgen vlak bij de startplaats van de vier
trammetjes bij café-restaurant „Dreef -
zicht". En van deze plaats uit zullen de
vier trammetjes éen pendeldienst naar het
Frans Halsplein onderhouden en het is
zonder enig voorbehoud te verwachten, dat
deze miniatuur-trammetjes zich tijdens de
feestelijkheden een grote plaats zullen ver
overen in de rij van attracties, die Haarlem
gedurende enkele maanden tot een toeris
ten-centrum zullen maken.
ADVERTENTIE
die een bezoek aan de Flora brengen,
raden wij ten zeerste aan een kijkje te
nemen in onze stand naast de Erehal,
waar wij een unieke collectie kleuter
goederen hebben geëxposeerd speciaal
gefabriceerd voor de Flora.
Bijzonder attractief en waarvan
de prijzen toch niet hoog liggen.
B.v. Zonnejurkje, sprookjes- -
motief met bolero 3.BU
Hacoma overgooier zeer fraai -
geborduurd J r-iA
Buitengewoon mooie collectie zomer
jurkjes van 1 tot 5 jaar, prijzen
VOOR DE BABy
Grote Houtstraat 116
Anegang 46
Gedurende de Flora zal op het Valken
burgerplein in Heemstede een kiosk van
het Bijbelkiosk-Comité in Amsterdam wor
den geplaatst, waarin de Bijbel en gedeel
ten daaruit in verschillende talen en aller
lei uitvoeringen voorhanden zijn. Het ge
noemde comité, dat dergelijke kiosken ook
inrichtte op wereldtentoonstellingen vóór
de oorlog, heeft er de bedoeling mee het
Woord Gods onder de mensen te versprei
den.
Op Vrijdagmorgen 13 Maart om elf uur
zal de kiosk worden geopend. Het comité
hoopt op veel belangstelling en ook op
veler steun voor de bestrijding van de
kosten van zijn werk. Penningmeester er
van is de heer H. W. Halenbeek, Alblas-
straat 55, Amsterdam-Zuid, postrekening
231961.
ADVERTENTIE
Wagenweg 29 - Haarlem
Telefoon 20518
HAUTE COIFFURE
BIJOUX F RAN g AIS
INSTITUT DE BEAUTé
DEPOSIT AIRE OFFICIEL
GUERLAIN
JN HET VRIENDELIJKE DORPJE SPAARNDAAI, vlak voorbij het gezellige
J- jeugdhuis aan de IJdijk, staat een groot beeld voorstellende een knielende
jongeman, die zijn duim houdt in het gat van een dijk. „Opgedragen aan onze
jeugd als een huldeblijk aan de knaap die het symbool werd van de eeuwig
durende strijd van Nederland tegen het water", staal er op het grote voetstuk.
Toen het op zeven Juni 1950 door Prinses Margriet werd onthuld kwamen vele
honderden nieuwsgierigen er naar kijken. Mooi, hebben de mensen toen tegen
elkaar gezegd en daarbij alleen gedacht aan het feit dat dat beeld nu door vele
Amerikanen, die in hun kinderjaren het boekje van Mary Mapes Dodge lazen
getiteld „Hans Brinker or the Silver Skates" of op latere leeftijd het gedicht
„Peter, the little hero of Haarlem" door Poebe Cary of wel het toneelstuk zagen
„The Hole in the Dyke" van Augusta Stevenson. Zelf keken de bewoners van
Kennemerland er niet maar naar om. Alleen voor buitenlanders
Zo gaat het altijd. Als Amsterdammers
in Haarlem zijn gaan ze naar het Frans
Halsmuseum om daar de collectie schilder
stukken te bezichtigen, maar hun „eigen"
Rijksmuseum met de Nachtwacht lopen ze
voorbij; als Haarlemmers in Londen zijn
moeten ze naar de National Gallery, maar
waren ze al eens aan het Klein Heiligland
geweest? De bezienswaardigheden in eigen
omgeving doen weinig of niet ter zake
in andere steden moet je zijn of in het bui
tenland, want daar is alles mooier.
Zeventien minuten
Zo is het met vrijwel alle bezienswaar
digheden in en om Haarlem. Ook met het
beeld in het dorpje Spaarndam, dat nota
bene een deel van de gemeente Haarlem is.
't Is toch immers zover weg? Ook al leert
een kleine informatie dat de N.Z.H.V.M.
elke drie kwartier een bus naar Spaarn
dam stuurt van het station in Haarlem af,
waarna men precies zeventien minuten la
ter ter plaatse is. 't Is nu eenmaal zo en
het zal wel nooit anders worden.
F er lie lit
En toch. tijdens de Flora, en dus tij
dens de periode dat Haarlem lichtstad is, is
ook in Spaarndam het beeld van het jonge
tje met de duim in de dijk met schijnwer
pers verlicht. Misschien is dat nu juist
eens een gelegenheid om toch eens alle
schroom te overwinnen en er eens te gaan
kijken. En als wij dan nog een goede raad
mogen geven, stapt dan wat vroeger op de
fiets of in de bus om de omgeving van dat
veraf gelegen deel van Haarlem ook eens
te bekijken. Want daar is op een voor
jaarsavond bij het vele water ook nog iets
te zien waar andere minder bevoorrechte
Nederlanders, tientallen kilometers voor
willen afleggen.
Spel en strijd
Als namelijk de eerste zeilers met hun
boten het Spaarne afzakken naar de Liede,
het IJ en de Rietpol dan is dat niet alleen
een genoegen voor de mensen in de ranke
boten, maar ook voor hen die op het land
naar dat spel van de mens met het water-
staan te kijken, een schouwspel dat een be
vrijdend gevoel geeft aan allen die eens
een ogenblik buiten het dagelijks stadsge
woel willen zijn.
I n Spaarndam het symbool van de strijd
tégen het water, buiten Spaarndam
het vriendelijke spel met het water. En
tezamen na het verlichte Haarlem en de
geurende Flpra een trekpleister voor velen,
