Predikbeurten
De moordenaar
„Taboe
Visserij-
Veertig jaar Onaf haokelijken
TAXI NODIG
Autorijschool 5000
Jan Mens en Griet Manshande
J
.Clowntje Rick
ZATERDAG 14 MAART 1953
4
Jubileumtentoonstelling in Stedelijk
Museum geeft vertekend beeld
FEUILLETON
Bridgeclub Driehuis won
van Haarlemse ploeg
BEL SOOO
LITTERAIRE KANTTEKENINGEN
Perikelen der volksver telkunst
Voor de kinderen
door Jean Bommart
(Uit het Frans vertaald)
De jubileumtentoonstelling van De On-
afhankelijken, die tot 13 April in Amster
dams Stedelijk Museum gehoudén wordt,
is boven alles een leerzame! Het is een
brok geschiedenis van de Nederlandse en
buitenlandse schilderkunst, zoals deze zich
in de. verschillende vooruitstrevende rich
tingen aan het publiek gedurende de laat
ste halve eeuw heeft voorgedaan. De grote
betekenis van De Onafhankelijken heeft
er in bestaan, dat deze vereniging in een
tijd toen niemand dat aandorst, aan de
jonge kunst, ook wanneer deze van revo-
lutionnaire theorieën getuigde, de kans gaf
naar buiten te treden.
De Onafhankelijken kenden aanvanke
lijk geen jury. Maar na enige jaren be
merkten de initiatiefnemers tot hun schrik,
dat zij met de kunstenaars, die werkelijk
iets hadden te vertellen, een groot aantal
middelmatigen (en minder dan middelma-
tigen) naar binnen hadden gehaald. Deze
waren zelfs zo talrijk de jury vrije vereni
ging binnengestroomd, dat zij het waarde
volle gingen overwoekeren. Een zuivering
was onvermijdelijk en al gauw werden bij
het toetreden bepaalde eisen gesteld. Was
men eenmaal lid, dan werden de ingezon
den werken zonder jurering op de exposi
tie geplaatst.
Het tweede novum van De Onafhanke
lijken was het inviteren van moderne bui
tenlandse kunstenaars en met gerechtvaar
digde trots heeft het tegenwoordige be
stuur in de jubileumtentoonstelling wer
ken opgenomen van schilders, die nu een
grote naam hebben maar destijds voor ve
len nog onbekenden waren. Oskar Ko-
koschka, Paul Klee, Archypenko, Matisse,
Zadkine, Güstave de Smet, le Fauconnier,
James Ensor, Severini, Campigli en vele
anderen werden door De Onafhankelijken,
in vele gevallen voor de eerste keer, aan
het Nederlandse publiek getoond.
Naast deze buitenlandse omvat de ex
positie werken van vele schilders, die in
de laatste decennia het „gezicht" van de
vaderlandse kunst mede hebben bepaald.
We vinden daaronder de namen van Jan
Tooröp, Herman Kruyder, Leo Gestel, Jan
Sluyters, Harry Kuyten, Kees van Dongen,
Chabot, Charley Toorop, Raoul Hynckes,
Kees Verwey en Willink. Verscheidene
van dezen debuteerden op de exposities
van De Onafhankelijken, die vooral in de
jaren rond de eerste wereldoorlog dan ook
werkelijk belangrijke evenementen in het
Nederlandse kunstleven waren.
Felle critieken (en zelfs ingrijpen van de
zijde der overheid) bleven niet uit. In
1933 vond het bekende incident plaats,
waarbij op order van de toenmalige direc
teur van het Stedelijk Museum twee schil
derijen, welke aanstootgevend werden ge
acht, verwijderd moesten worden. Uit pro
test hiertegen werd de tentoonstelling ge
sloten en vrijwel in haar geheel overge
bracht naar een leegstaand perceel in de
nabijheid van het Concertgebouw. Foto-
copieën van heftige aanvallen in de pers
op de „modernen" illustreren de stemming
van die jaren.
Een interessante vraag doet zich daarbij
voor. De tendenz om de toenmalige critiek,
die zich dan toch maar zo rigoureus ver
gist heeft, in het zonnetje te zetten, zou
voor de hedendaagse beoordelaar een
mene-tekel kunnen zijn als hij over ex
treme kunstuitingen een uitspraak gaat
doen, Deze voorzichtigheid in het beoor
delen van kunst, wanneer zij voortkomt
uit angst om zich te vergissen, lijkt mij
niet alleen laf, maar werkt bovendien een
vervlakking in de hand, waarmee de kun
stenaar noch het publiek gediend is. Bo
vendien boet „het nieuwe" een groot deel
van zijn betekenis in, wanneer het, hoewel
onbegrepen, direct aanvaard wordt, alleen
omdat het nieuw is.
Geen bloeiperiode
De inrichters van de tentoonstelling zul
len zich misschien afgevraagd hebben, of
zij enkel een overzicht van het roemrijk
Modellen in het atelier" van C. J. Maks
op de tentoonstelling van „De Onafhanke
lijken" te Amsterdam.
verleden, of een combinatie met werk van
de tegenwoordige leden zouden geven. Zij
besloten tot het laatste en het moet gezegd
worden dat dit niet de overtuiging geeft
dat de vereniging op het ogenblik een
bloeiperiode beleeft. De vergelijking van
vroeger en nu is niet geheel rechtvaardig,
daar uit het verleden een bloemlezing is
gemaakt.
De belangrijkste inzending van de te
genwoordige inzenders is het grote doek
van C. J. Maks, die behalve door het feit
dat hij lange tijd voorzitter van de ver
eniging was, met zijn bekende circusscènes
steeds het middelpunt van de exposities
van De Onafhankelijken vormde. Het is
een hachelijke onderneming om, zoals
Maks geprobeerd heeft, in een reusachtig
groot doek een soort apotheose van zijn
levenswerk te willen geven. Enorme moei
lijkheden doen zich bij zo'n grote compo
sitie voor en ook Maks heeft deze niet
steeds kunnen overwinnen. Dank zij vele
zeer sterke partijen en door een mooie
doorwerking van de grootgehouden vlak
ken is het echter toch een werkstuk ge
worden, dat alle respect verdient. Ook de
eenvoudige rechthoekige opbouw van de
ruimte en de interessante vormgeving,
ontstaan door de felle werking van licht
en schaduw, maakt de compositie boeiend.
Al was het maar door een schilder als
Maks nog eens recht te doen in een tijd
als deze, waarin belangrijke figuren maar
al te gemakkelijk worden teruggeschoven,
bewijst deze vereniging ook nu nog reden
van bestaan te hebben. De andere expo
santen zullen het mij daarom dan ook
moeten vergeven, dat ik voor ditkeer hun
werken onbesproken laat.
OTTO B. DE KAT
Ook de tweede wedstrijd van de bridgeclub
„Driehuis" tegen de Haarlemse ploeg „Ga-
renkokerskwartier", is in een overwinning
voor Driehuis geëindigd. Het was een nar
row escape. In de laatste ronde moest een
achterstand van 199 tegen 241 worden opge
haald, zodat er feitelijk niet meer aan een
overwinning werd gedacht. Er werd weer een
dubbele Mitchell met een A. en B. lijn ver
speeld. Het team A. won met 145 tegen 102
punten. Het team B. verloor met 120 tegen
147 punten.
De volledige uitslag per team was:
A. 1. Heren SnoekZandbergen en Kuipers
Schaaper wonnen met 4826.
A- 2. Heren BaisBaart en BosmanVan
Kampen verloren met 2234.
A. 3. Heren LevitGeus en echtpaar v. d.
Vlugt wonnen met 4120.
A. 4. Echtpaar Poppe en dames Hillige
Need wonnen met 3422.
B. 1. Dames SnoekOoms en heren Pen-
nockOoms wennen met 3624.
B. 2- Dames VerhoefVan Dok en heren
DuperNeed verloren met 2637.
B. 3. Echtpaar Noorlman en echtpaar Heij-
kants verloren met 30^47.
B. 4. Dames Berkhout en mevr. Van Hoften
en heer Zandbergen verloren met 2839.
Door deze overwinning kwam „Driehuis"
in het bezit van een zilveren eikentak, welke
beschikbaar was gesteld voor de winnaar van
deze wedstrijd. Woensdag 18 Maart vindt een
Vlaggetjes-drive plaats en worden de prijzen
uitgereikt aan de clubkampioenen. Op 25
Maart hoopt men te beginnen met een nieuwe
Voorj aars-competitie.
ADVERTENTIE
Zondag 15 Maart 1953
IJMUIDEN:
Ned. Hcrv. Kerk, Kanaalstraat, 10 uur:
ds. J. v. d. Berg, 17 uur: ds. D. C. van
Wijngaarden.
Chr. Belangen, 10 uur: Dienst voor jon
geren.
Geref. Kerk, Ichthuskerk, 9 en 10.45 uur:
ds. R. D. Beukema, 15 en 17 uur: ds. H.
Vollenhoven van Leerdam.
Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), 8.30 en 17
uur: ds. J. J. Arnold.
Chr. Geref. Kerk, 10 en 16 uur: ds. J.
W. v. d. Gronden.
Doopsgezinde Gemeente, Helmstraat,
10.30 uur: ds. W. Veen.
Oud-Katholieke Kerk, 8 uur: Vroegmis,
10 uur: Hoogmis, 19 uur: Lof met lij
densmeditatie, Woensdag 9 uur: Heilige
dienst, Donderdag 19.30 uur: Vespers,
Vrijdag 9 uur: Heilige dienst.
Leger des Heils, 10 uur: Heiligingsdienst,
12 uur: Zondagsschool, 16.30 uur Jeugd
dienst, 19 uur Openluchtsamenkomst
Kennemerlaan, 20 uur: Verlossingssa
menkomst.
IJMUIDEN-OOST:
Ned. Herv. Kerk, Goede Herderkerk, 10
uur: ds. G. Wassenaar, 19 uur: dr. A. J.
Rasker van Haarlem.
Geref. Kerk, Bethelkerk, 10 uur: ds. C.
W. Thijs, 17 uur: ds. J. A. Tiemens.
Ver. v. Vrijz. Herv., Abelenstraat 1,
10.30 uur: ds. J. de Graaf van Arnhem.
Evangclisatievereniging „Elon", Casem-
broot-zijstraat, 10 uur: de heer J. Brucks
Doorn, 15 uur: Openluchtsamen
komst Kennemerlaan, 19.30 uur: Jeugd-
samenkomst.
Vergadering van Gelovigen, Esdoorn
straat 30.
DRIEHUIS:
Evang. Luth. Gemeente, koffiekamer
Westerveld, geen opgave ontvangen.
VELSEN:
Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. L. Brink,
18.45 uur: Zangdienst, 19 uur: ds. K.
Strijd van 's Hertogenbosch.
Wijkgebouw, Torenstraat, Zaterdagavond
1945 uur: Avondgebed, Zondag 10.15
uur: Jeugclkapel, voorg. de heer A. v. d.
Hoeff.
VELSEN-NOORD:
Geref. Kerk, 9.30 en 17 uur: ds. A. C.
van Nood.
Chr. Geref. Kerk, Da Costaschool, 19
uur: ds. J. W. v. d. Gronden.
Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. H. P. Huis
man, 19 uur: ds. F. C. Willekes van Be
verwijk.
BEVERWIJK:
Ned. Herv. Gemeente, Grote Kerk, 10
uur: ds. F. C. Willekes, 19 uur: ds. J. O.
Norel.
Ned. Herv. Gemeente, Populierenlaan,
10 uur: ds. W. Oorthuys.
Ned. Herv. Gemeente, Jeugdkapel Groe-
nelaan, 10 uur: de heer E. W. Rosie.
Geref. Kerk, Moensplein, 10 en 17 uur:
ds. C. Meyer.
Vrijzinnig Hervormden. Prinsesselaan,
10 uur: ds. P. M. Luca, 11.30 uur: Zon
dagschool.
Maranatha, Zondag 10 Maart, 10, 16 en
19.30 uur, Maandag 16 en «19.30 uur:
Voorjaarsconferentie, H. C. van der Flier
van Enschede en G. van 't Wout van
Roden.
Leger des Heils, Jan Alsweg 32, 10 uur:
Heiligingssamenkomst. 12 uur: Zondag
school, 16 uur: Kindersamenkomst, 20
uur: Verlossingssamenkomst o.l.v. ma
joor Gladpootjes.
WIJK AAN ZEE:
Ned. Herv. Gemeente, Julianaplein, 10
uur: ds. J. Wiersma.
HEEMSKERK:
Ned. Herv. Kerk, 10 uur nog niet be-
AN MENS HEEFT het werkje, dat hij over het ontstaan van zijn driedelige roman
(De Gouden Reael De blinde weerelt Het goede inzicht) en de voorgeschie
denis van de hoofdfiguur daarvan, Griet Manshande, heeft geschreven, zelf een ijdel
boekje genoemd. Helemaal ongelijk heeft hij daar, eerlijk gezegd, niet aan. Natuurlijk
is het schalks bedoeld, als hij zijn lezers de rhetorische vraag voorlegt „wie in dit
ondermaanse meer recht heeft op ijdelheid dan de kunstenaar". Dat „recht" is maar
een grapje en wat de ijdelheid aangaat, Mens is er te menselijk voor om ook dié niet
met een korreltje zout te nemen. Maar die kunstenaar? Over eigen werk te schrijven,
dat blijft steeds een hachelijke onderneming, tenzij men op een zo innemend-beschei
den en voorname manier over zijn leven en zijn tijd weet te vertellen als wijlen dr.
Aegidius Timmerman in zijn helaas uitverkochte „Tim's herinneringen" of als Top
Naeff in „Zo was het ongeveer". Een dichter als Werumeus Buning, die met zijn
„Ontmoeting met vreemde gevolgen" een zelfde waagstuk ondernam als Jan Mens,
bracht het er zonder kleerscheuren af, maar dat dan ook alleen bij de gratie van
Maria Lecina.
En Jan Mens? Nadrukkelijk verzekert hij
zijn lezers, die hij in „Griet Manshande
en haar geheimen" rondleidt door de
welvertrouwde contreien van zijn romans
om ter plaatse aan te wijzen, waar en hoe
nu precies Griet door de Muze (het beeld
is van hem) aan hem werd opgedrongen
teneinde geschreven en driedelig voortgezet
te worden dat hij niets liever en niets
anders dan een volksverteller wil zijn: een
schrijver die van het volk vóór het volk
verhaalt. Hij wil waar zijn, een stuk reëel
leven waargeven, een brok historie van zijn
(terecht) geliefd Amsterdam laten her
leven, een volksaard, een sfeer vertolken.
Van dat alles vervuld laat hij zijn lezers
gul delen in de avonturen die hij, recht
geaard dalver, zoal beleefde op zijn om
zwervingen, in zijn ontmoetingen en histo
rische nasporingen kortom in de achter
gronden van zichzelf en Griet, die, al zijn
ze minder geheimzinnig en verrassend dan
de titel suggereert, in alle geval smakelijk
verhaald zijn.
Tot zover is zijn boekje, voor zover niet
een herhaling van motieven uit zijn trilo
gie, geen ongenoegelijke lectuur. Maar het
Voor onze
kwartaal-abonnés
bestaat de gelegenheid, het abonne
mentsgeld automatisch van hun giro
rekening op de onze te laten over-
schrijven.
De voordelen hiervan zijn:
le. Aanbieding van kwitantie komt te
vervallen, dus geen incassokosten
2e Giro-biljet behoeft niet meer ieder
kwartaal te worden uitgeschreven
3e Geen kosten voor overschrijving
Indien U hiervan gebruik wilt maken
verzoeken wij U een machtigingsfor
mulier bij onze administratie aan te
vragen.
kend, 19 uur: cand. H. J. Immink van
IJmuiden-Oost.
SANTPOORT:
Ned. Herv. Kerk, 10.30 uur: ds. D. ter
3teege, Woensdag 18 Maait 20.15 uur:
Lijdensmeditatie ds. D. ter Steege.
De Toorts, 9 uur: ds. D. ter Steege.
Kapel, 19 uur: ds. J. van den Berg van
ÏJmuiden.
Geref. Kerk, 9.30 en 17 uur: as. M. W. J.
G. de Kluys.
Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), 10.30 en 15
uur: ds. N. Bruin.
HAARLEM:
Church of England, Kinderhuissingel,
3 p.m. Evensong, rev. Mossman.
c
Gediplomeerd instructeur
KENNEMERLAAN 136
IJMUIDFN
„Maar hoe krijgen we 'm weg?", ze Rick ongerust. „Hij is nog helemaal de kluts kwijt
van die bons!"
„We moeten proberen, hem weg te dragen", stelde Oepoetie voor. „Het is hier ge
vaarlijk!"
„Vooruit dan maar", zei Rick. „Pak 'm even op, dan zal ik zien, of ik hem op mijn
rug kan krijgen; als jullie dan zijn benen nemen, gaat het misschien wel".
Het ging, met wat moeite. Voorzichtig sjorden ze de professor de trap af. Wat was
die man zwaar, al was hij dan eigenlijk maar 'n klein kereltje.
Hijgend en blazend droegen ze de professor een eind van het huis weg; toen konden
ze niet verder. Ze zetten hem op de grond en ondersteunden hem. En. gelukkig. de
professor scheen eindelijk een beetje tot zichzelf te komen. Hij kreunde nog wat, maar
hij deed zijn ogen open en keek de jongens aan.
„Wat is er gebeurd?", stamelde hij.
Die maanman heeft iets zwaars naar beneden gegooid.... en dat is op uw hoofd
terecht gekomen!", vertelde Bunkie.
„Au!", zuchtte de professor, voorzichtig ober de bult op zijn bol wrijvend. Dat is
nog goed te voelen!"
„Ja, professor, dat geloof ik best", zei Rick medelijdend.
is bovendien leerzaam. Het verspreidt na
melijk enig licht omtrent de merkwaardige
tegenstelling tussen populariteit en litte
raire waardering. Jan Mens vertelt onder
houdend, besteedt geen geringe zorg aan de
bouw van zijn romans, hij is een goed waar
nemer, weet de mogelijkheden van een op
gezette intrige vaardig te gebruiken met
elkaar eigenschappen, zou men zo zeggen,
die men gewoonlijk aan het talent toe
kent. Hij hééft ook talent, als realistisch
auteur. Het aantal fragmenten, waarin hij
daarvan het onmiskenbaar bewijs aflegt, is
lang niet gering. Maar geen van zijn tal
rijke romans is als geheel een volwaar
dig litterair werkstuk. Het blijft bij een
onderhoudende lectuur, bij een epische
„kleinkunst", die niet onder de maat blijft
omdat ze „klein" is, maar omdat ze kunst
wil zijn. Zijn „werkelijkheid" is dé werke
lijkheid niet, zijn „volk" niet het volk: het
wordt een geretoucheerd beeld, pasklaar
gemaakt voor de huiskamer; een met dege
lijke vakkennis opgenomen fotografie, keu
rig met de hand bijgekleurd, die zich tot de
litteratuur verhoudt als een plaat tol een
schilderij. Het surplus, dat de kunstenaars
hand er aan toevoegt, scniet te kort, een
duimbreed te kort soms, maar juist vol
doende om het deze vaardige penvoerder te
doen vergaan als de zeerob die „bijna" op
de loopplank stapte en onder zijn schip ver
dronk.
Jan Mens is de (dupe van zijn ideaal een
volksverteller te zijn. Hij wil het onmoge
lijke: het „volk" om van en vóór te vertel
len is een anachronisme geworden: het
werd massa. En de „volksverteller" loopt
daarmee, als hij niet op z'n tellen past, het
gevaar massa-auteur te worden, wil hij
weerklank vinden. Die weerklank laat
Mens, als de volksverteller die hij wil zijn,
allerminst onverschillig. Als een „hoofd
stedelijke huisvrouw" hem vraagt, waar
om hij Griet Manshande aan het slot van
„De blinde weerelt" zo armzalig achterlaat
en „haar toch niet in aanraking laat komen
met een werkelijke Christen" of „liet knie
len in de Noorderkelk", stemt hem dat, be
kent hij, tot nadenken: „het publiek accep
teert het slot" van zijn tweede roman niet,
het is niet positief genoeg. En wat gaat er
gebeuren?
Griet allerhande
Jan Mens neemt Griet Manshande op
nieuw bij de handen en brengt haar tot
..Het goede inzicht" om, wie weet, hij
laat de mogelijkheid althans open haar
daarna op advies van een andere brief
schrijver in een toekomstig vierde deel „De
stille berusting" deelachtig te doen worden.
Griet is niet Griet omdat ze zo móést zijn,
zó in haar auteur groeide, zó en niet anders
Griet Manshande gaat zodoende als
Griet Allerhande in een voorkamer te kijk
zitten ten voorbeeld en ter geruststelling
van de lezersschare en tot misnoegen van
alle anderen, die een auteur met zoveel
kwaliteiten tot werk van volwaardiger ge
halte in staat achten.
Zolang Mens schrijvende vertelt, vrij-uit
vertelt, heeft hij ook de waardering van
deze laatsten. Maar hij gaat nog niet vertel
lend aan het schrijven en dit boekje over
Griets geheimen bevat er evenveel stalen
van als Mens' romans, novellen en zelfs
zijn reportages of een huis wordt „een
woonst" en die woonst van een vergeten
gelacht gaat „het roemruchte Amsterdam
naar het licht helpen dragen". De gevels
„deert het niet" meer, dat „de tijd ze don
kerbruin beitste", gebarsten vensterruiten
van „kremhangend huizengeleun" gaan u
„met sentimentele dronkemansblikken aan
staren", een „grijze doom" begint over de
grachten te hangen en „onder het uitbot
tende groen is het goed toeven".
Een volksverteller, die met de litteratuur
uit passagieren gaat, stapt bij zijn thuis
komst allicht, ai is het maar een duim
breed, naast de loopplank Dat zijn zo zijn
perikelen, ter veraanschouwelijking waar
van Mens' boekje nu wei niet geschreven
is, maar zijns ondanks leerzame leesstof
bevat.
C. J, E. DINAUX
„Griet Manshande en haar geheimen, bevat
tende een aantal prijzende en lakende epistels,
geschreven naar aanleiding van het verschijnen
van een triologie; benevens enige bescheiden op
merkingen en toelichtingen betreffende dezulke,
mitsgaders enige stokpaardjes, gefokt en bereden
door Jan Mens". (N.V. Uitgevers-Maatschappij
„Kosmos", Amsterdam/Antwerpen
Als negende verscheen onlangs: „De Witte
Vrouw" (idem).
Silverpitt levert zilver in de last- De
vangsten van de schepen, die op de Silver-
pitt-haringgronden vissen zijn de afgelopen
etmalen weer wat beter geworden. Nadat de
Alida (Sch. 6) trots had laten weten, in twee
maal 24 uur 400 kisten te hebben buitgemaakt,
overtroefde de VL. 76 met 1000 kisten. Als
de loggers dus een beetje geluk hebben,
kunnen ze er een korte reis uit halen.
Viertal voor Maandagmarkt. Voor de
eerste markt van de nieuwe week worden
verwacht de Johannes Polderman (3 Maart),
Limburgia, Bloemendaal en Van Hattum
(4 Maart).
Kentering in de long. Sinds Woensdag
zijn er veranderingen gaande in de tong-
visserij, de kotters melden teruglopende
vangsten van 400300 kilo, tot 150200 kilo,
wat dus aan de Maandagmarkt duidelijk
merkbaar moet zijn. Al worden er voor Maan
dag weer vele gasten aan de afslag ver
wacht, in de tussendagon gaat de terug
lopende tongvangst zeker voelbaar worden.
Gisteren en vandaag zag men het trouwens al.
Rondvis legen de keer in. Eigenlijk ver
wachtte de handel gisteren een goedkoop
rondvisje te kunnen bemachtigen, Tnaar de
prijzen lieten zich niet dwingen en liepen op.
Schelvis noteerde 75 voor de grove soorten;
77.voor de „pennen" en 40.voor de
braadjes. Doordat er ook veel minder tong
kwam, liepen de koersen hiervoor op, vooral
in de middensoorten, die in het binnenland
het meest in trek zijn en tot 1.60 per kilo
stegen. Slips haalden eveneens op en be
reikten de 1.30, terwijl de weegtarbot zich
met de beste prijs van 2.50 liet betalen.
Ook kabeljauw werd hoger gewaardeerd:
65.— voor de regels zware dikkoppen en
40.voor de kleine.
Eli had te weinig. De Eli Chénévière
die de enige trawler van de Vrijdagmarkt
was, maakte desondanks niet meer dan
19.400, maar het schip voerde dan ook
slechts 700 kisten aan van een 11-daagse reis.
De Sch. 36 werd de beste logger met
12.400.
Weinig op Urk. Door 16 vaartuigen werd
Donderdag aan de visafslag te Urk aange
voerd: 711 pond snoekbaars, 0.86—0.90;
134 pond rode baars 0.81—0.91; 624 pond
blei 0.085 en 17 pend karper 0.25, alles
per pond.
Marktprijzen. Heilbot 2.70—2.30, Gr.
tong 1.96—1.86, Grm. tong 1.42—1.19, Kim.
tong 1.62—1.28, KL tong I 1.62—1.39, KL
tnog II 1.26—1.01, Tarbot I 2.00—1.70, alles
per kg.
Tarbot IV 47—27, Tongschar 77.—,
Schartong 28—24, Gr. schol 23—15, Grm.
schol 30—13, Kim. schol 40—18, KL schol I
30—18, KL schol II 18—8, Schar 23—
9.50, Bot 1.8, V. haring 1711, makreel
1915.50, Gr, schelvis 7061, Grm. schel
vis 79—76. Kim. schelvis 73—71, KL schel
vis I 78—67.50, KL schelvis II 46—17.50,
wijting 258, Gr. gul 35, Mid. gul 33,
KL gul 28. KI. wolf 2827, Poontjes 20,
KL oolvis zw. 27, KL koolvis wit 29,
alles per 50 kg.
Gr. kabeljauw 11463, Gr. koolvis zw.
6152, Gr. koolvis wit 71, Gr. leng 94
alles per 125 kg.
Aanvoer. 170 kisten tong en "tarbot, 2
kisten heilbot, 5 kisten tongschar en schar
tong, 610 kisten schol, 90 kisten schar, 41 kis
ten bot, 638 kisten haring, 444 kisten makreel.
113 kisten schelvis, 188 kisten wijting, 145
kisten kabeljauw en gul, 3 kisten leng, 4 kis
ten wolf, 11 kisten poon, 31 kisten koolvis,
15 kisten diversen, totaal 2510 kisten.
UITGEVAREN VISSERIJVAARTUIGEN
Vrijdag 20 Februari: st. Norma Maria IJM 6,
Maandag 2 Maart: mt. Elie Chénévière
(13 Maart binnen); mhl. Bonefaas SCH 95.
Dinsdag 3 Maart: mt. Johannes Polder
man IJM 20.
Woensdag 4 Maart: st. Limburgia IJM 54,
Bloemendaal IJM 71; mt. Maria van Hattem
IJM 10.
Donderdag 5 Maart: mt. Shamrock IJM
129, Wiron IV IJM 209. Antje RO 15.
Vrijdag 6 Maart: st. Haarlem IJM 9, Fla
mingo IJM 25, Schoorl IJM 39, Sumatra
IJM 62, Vikingbank IJM 183; mt. Post Boy
IJM 35.
Maandag 9 Maart: mt. Thorina IJM 33,
Allan Water IJM 34, Doggersbank KW 75;
ml. Heemstede IJM 53, Martha IJM 74, Ver
wachting IJM 204, Martenshoek IJM 283,
Hubertha Gerarda KW 9. Arie Nico KW 17,
Dirk KW 19, Cornells KW 24, Concordia
KW 26, Nederland VI KW 37, Helena KW 39,
Everard Christina KW 40, Aafke Jacoba KW
41, Floris KW 59, Elizabeth KW 64, Satur-
nus KW 69. Maria Jacoba K W73, Excelsior
II KW 78, Willempje KW 89, Alida KW 91,
De Vrouw Dirkje KW 104, Jacoba KW 107,
Gebroeders KW 108, Avontuur KW 114, Ro
bert William KW 123, Petronellla KW 125,
Bali KW 129. Arie KW 155, De Vier Gezus
ters KW 162, Gebroeders KW 166, Aleida
KW 169, Gezina Geertrui KW 176, Prinses
Puliana VL 97. Dolfijn RO 2; mk. Twee Ge-
mbroeders IJM 3, Marianne IJM 7, Poolster
IJM 11, Rex IJM 228, Dageraad IJM 229,
Neeltje IJM 240, Magda IJM 272, Haarlem I
IJM 276, Kralingen IJM 316, Nehim I AM
16, Nehim II AM 17, Nehim III AM 13, Sa
menwerking K W21, Rein KW 30, Pieter
Cornelis K W31, Tinv KW 34, Hern,ma IV
KW 53, Dine Marie KW 57, Jacob KW 92,
Willem KW 94, Koningin Juliana KW 133,
Jana 210, Pietertje HD 87, Hendrikje BU 33,
Tinie Dieuw WR 33.
Dinsdag 10 Maart: st. Tzonne IJM 1; mt.
Eveline IJM 116; ml. Adrianus KW 10,
Bertha KW 38, Cornelis Marinus KW 48, Wil-
helmina II, KW 138, Condor SCH 97, Adjo-
wico RO 9; mk. Anne Marie KW 27, Twee
Gezusters KW 77.
Woensdag 11 Maart: ml. Huiberdina Gijs-
bertha KW 85.
Donderdag 12 Maart: st. Herman IJM 2,
Gelria IJM 21, Mary IJM 61; ml. Wiron III
IJM 221, De Arend KW 7, Orion KW 22,
Concordia KW 26, Borneo KW 127, Onder
neming KW 175, Adriana SCH 104. Cornelia
Maria SCH 125, Dolfijn RO 2; mk. Twee Ge
broeders IJM 3. Texel IJM 5 naar de Oost
zee, Poolster IJM 11, Sterna IJM 99, Pieter
KW 31.
„Dat leven kan zo niet doorgaan v ooi-
haar, dacht hij vastberaden, het arme kind
zal gek worden in deze kast! Ik vind dat
ze al een verontrustende blik heeft. Opge
sloten in dit huis, waar haar zuster werd
vermoord en iedere avond denkend, da*
men haar hetzelfde kan doen.Ik laat me niet
beetnemen door de brave Edouard, die zijn
nachten doorbrengt met naar vossen uit te
kijken. En Louise is in geen enkel opzicht
hysterisch. Waarom zei hij: „vooral van
avond?" Denk zij, dat degenen, die in
Courty brand gesticht hebben, hier zullen
komen? Is Lefort een vriend van juffrouw
de Lernon? Maar nee, Louise verklaart,
dat het een schurk is! En dat „helaas" de
brand bij Lefort geblust is.
„Ik kan er niets aan doen, ais ik de kans
loop nog eens een bok te schieten. Die
kleine zal wel ouders of andere familie
leden in de stad hebben. Murier of Louise
zullen me hun adres wel geven. Ik zal ze
gaan opzoeken. Ik zal ze overtuigen Isa-
belle de Lernon, koste wat 't kost, van
haar spoken uit dit nachtmerriehuis te be
vrijden. Want zij weet ten slotte dat ze in
gevaar is! Nou dan? Ik zou me in een
dergelijke toestand niet laten smeken om
er van tussen te gaan naar Pernambuco,
of alleen maar naar Parijs! Maar ik ben
bang dat ze al een klein tikkeltje van de
molen te pakken heeft. Dit is wel te be
grijpen.
Je leven doorbrengen met als een muis
door deze grote muffe, bemoste, kast te
dribbelen, tussen die eikenbomen, waarvan
het lijkt of ze uit wanhoop naar de hemel
skeletten van armen uitsteken.... In de
stilte luisteren naar de stilte. Opsprin
gen bij het plotselinge kraken in een meu
bel, van de „klok van de Dood". Zelfs geen
lijken: alleen maar katuilen!
kraaien om dit oude kasteel wat op te vro-
Hij draaide zich eens om in zijn bed.
Ik heb haar niet durven vragen of ze
een wekker had. Drommels.... zal ze nu
wel om half acht wakker zijn voor de mis
van acht uur in Courty?
Monseigneur doet zijn ogen open. Vol
komen duisternis. Stilte. Hij heeft een ge
luid gehoord. Maar wat voor geluid? Hij
pakt zijn browning van onder zijn kussen.
Gespannen luisterend hoort hij buiten
iets, wat op het gehuil van een zuigeling
lijkt.
Dat moet nog dat ellendige dier, die
grote uil, van straks zijn, die voor mijn
luik kwam schreeuwen,... Ah? Neen!
Hij gooit laken en dekens tegelijk van
zich af. Het is het geluid van een starter.
Hij pakt zijn electrische lamp, opent de
deur en gaat de gang in. Hij buigt zich
over de trapleuning. Het geluid komt van
de binnenplaats. Nu draait een motor
langzaam.
Met zijn pistool' in de ene, zijn lamp in
de andere hand, bereikt Bachou de WC.
Voor hij er binnen gaat doet hij zijn lamp
uit: het is niet nodig de tegenstander een
prachtig van achteren verlicht mikpunt te
geven. Hij buigt zich voorzichtig voorover.
De deur van de garage staat wagenwijd
open. Een auto bromt zachtjes bij het be
gin van de laan, de lichten uit, behalve het
„stop" aan de achterkant, omdat iemand
op de rem drukt. Men hoort ook het ge
mompel van een met zachte stem gevoerd
gesprek tussen de chauffeur en een scha
duw naast de auto.
Men steelt de auto van juffrouw de Ler-
Bachou heft zijn revolver op om te
schieten. In de lucht, want mgn doodt niet
om een auto. Op het ogenblik, dat hij de
trekker wil overhalen, doet de man naast
de auto een stap achteruit en de auto rijdt
weg. Het rode licht gaat uit, het verdwijnt
letterlijk in de nacht.
„Maar die man daar, die zal ik hebben!"
denkt Bachou. „Jammer dat mijn pyama
zo licht is. Hij zal op me schieten voor ik
dicht genoeg bij ben om hem op zijn nek
te springen!"
Hij durft zijn venster-schietgat niet te
verlaten, terwijl hij zijn tegenstander be
spiedt. Alleen? Weinig waarschijnlijk.
Misschien sluit een hele bende het huis
wel in voordat zij met man en macht hun
aanval doen?
Plotseling verlaat de man de schaduw
van de bomen en wordt hij in het maan
licht zichtbaar. Het is Edouard, de opzie
ner! De trouwe Edouard, met zijn geweer
in de hand, die rustig de binnenplaats
overgaat!
Monseigneur verlaat het vertrekje, haast
zich de trap af. Hij richt de straal van zijn
lamp naar beneden, op de deur. De gren
dels zijn los, de verticale staaf is wegge
schoven!
Zonder iets aan te raken, gaat hij de
trap weer op, gaat linksaf de gang in en
duwt zonder te aarzelen de deur van juf
frouw de Lernon's kamer open. Het bed is
niet beslapen.
Bachou vindt zijn kamer terug, kruipt
weer in bed, nadat hij eerst de deur ge
grendeld en er een grote kast voor ge
schoven heeft. Hij rilt van de kou, maar
tegelijkertijd schudt hij van het lachen..
„Mijn kleine preek over het voortreffe
lijke van de huwelijkse staat", mompelt
hij klappertandend. Haar angst om des
nachts uit te gaan, het barricaderen van
de deur! Haar angst voor brandDe
kleine geheimen van het huis, die men
mij vraagt, niet te onthullen! Inderdaad!
Het is beter, dat men niet weet, dat „Me
juffrouw" in de nacht op avontuur uitgaat.
De trouwe Edouard heeft opdracht stro
pers of kampeerders, die deze nachtelijke
uitstapjes zouden kunnen onthullen, te
verwijderen. Geen vergissing mogelijk;
ze heeft me er prachtig in laten lopen! En
toch.
Hij bleef nog verscheidene minuten met
zijn ogen wijd open liggen. Hij zag haar
stugge figuur, haar wisselende blik, haar
pathetische onregelmatige mond, dat ste
nen gezicht, dat door een glimlach engel
achtig werd. Hij slaakte een zucht en be
sloot.
„Neen! Ik heb gezien, zoals de Heilige
Thomas, maar ik geloof niet. Als ik ge
loofde, zou ik gegriefd zijn, bedroefd tot
in het diepst van mijn ziel. Terwijl ik
alleen maar ongerust ben. Schuldig of niet,
zuiver of niet, ik zal morgen mijn mis le
zen, opdat dat meisje gelukkig wordt.
„Want zij is het niet. Daar ben ik zeker
van!"
HOOFDSTUK IV
De bruid is niet wakker geworden
De „IJzerwarenhandel Sauvageot" was
de mooiste winkel van Courty; zelfs uit
de omgeving van Chatedeaudun kwamen
de boeren er gereedschappen en machine
onderdelen kopen. De zaak behield zijn
naam, hoewel die niet meer op de rand
boven de etalage stond, doch vervangen
was door een pasgeverfd „Gebroeders Le
fort". De winkel was gekocht door deze
nieuwkomers, waarvan men zei, dat ze
schatrijk waren. De7 oude Sauvageot, die
nog de tweede etage van het huis bewoon
de, verklaarde echter, dat zij hem bij de
ondertekening van het contract, op schan
dalige wijze hadden afgezet. Er was voort
durend onenigheid tussen hem en Victor
en Maurice Lefort. Eén trap diende zowel
voor zijn als voor hun etage. Deze samen
woning hinderde de Leforts zodanig, dat
zij een astronomisch bedrag hadden gebo
den om het gehele huis in eigendom te
krijgen. Maar Savegeot wilde er niets van
horen. Integendeel, hij piekerde over een
proces om de verkoop van de zaak onge
daan te krijgen.
Daar Victor Lefort voorzag dat dit toe
komstig proces wel eens verkeerd kon af
lopen omdat hij begreep, dat hij het huis
van de oude hardnekkige niet zou kunnen
kopen, had hij in een recordtijd een kleine
villa laten bouwen op een terrein aan de
andere kant van de weg, precies tegenover
de ijzerwinkel. Hij kondigde aan, dat hij
ging trouwen en de avond van zijn huwe
lijk in zijn huis zou trekken.
Dat wilde zeggen, dat hij er niet over
dacht Courty te verlaten, maar dat hij
zich definitief vestigde. Hij had zich inder
tijd gemeenteraadslid laten maken, dank
zij machtige politieke invloeden. Gemak
kelijk was dat echter niet geweest, als ge
volg van de tegenstand van de oude Sau
vageot, die in het gehele departement be
kend was en er zeer werd gewaardeerd.
(Wordt vervolgd).
