Het Huis met de Beelden
SHAG
Koninklijke Vlaamse Opera bracht
„De Consul" van Menotti
1
Cineast met eigen stijl, die hij
ook in Amerika trouw bleef
Twee soorten van humor
3
Spiegel van de tijd, tragiek
in bureaucratisch systeem
HARTENDORP
ZATERDAG 4 APRIL 19 53
Schoonheid in Haarlem en omgeving
Zanger Sjoerd de Jong
werd als Serge Singer
in Parijs beroemd
Telefoon met Groningen
na Pasen automatisch
Santpoorts School met
de Bijbel jubileert
In Korea gesneuveld
EEN NIEUW VERISME
85d 1
ONTMOETING MET RENé CLAIR
LITTERAIRE KANTTEKENINGEN
Langen en Van der Ster
De Stofzuiger Speciaalzaak
T?"l I len WÜ n^e^- Onze film
p JlXlfl I moet in 48 dagen gereed
V zijn. Elke werkdag in de
Heringa Wathrich
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
De herberg het „Dronckenmanshuisje" aan de Wagen- of Heerenweg tegenover
Spanjaardslaan, naar een gravure van 1730.
de
Huize „Eindenhout", het Huis met de
Beelden, is een van de bekendste gebou
wen in Haarlem. Ook een der mooiste. Dit
is vooral te danken aan de schitterende
omgeving. Onze Hout is een prijzenswaar
dig bezit en de Spanjaardslaan is daarvan
een kroonjuweel. Daarom is het zo'n ge
lukkige omstandigheid dat deze villa voor
een monumentale afsluiting zorgt.
Toen onze fotograaf zijn opname maakte
was het nog winterdienst. De wit marme
ren leeuwen waren, om ze te beschermen
tegen de ongunstige invloed van ons kli
maat, overdekt door kisten. Nu het inmid
dels lente geworden is, zullesn ze wel
weer te zien zijn.
Maar laten wij eerst even in de historie-
boeken gaan bladeren. Als wij voor dit ar
tikel nog een tweede opschrift hadden
moeten kiezen, zouden wij daarvoor geno
men hebben: „Waar eens het Droncke-
manshuisje stond."
In vroeger eeuwen was het punt waar
de Wagenweg en de Spanjaardslaan samen
komen belangrijk voor het verkeer. Alle
rijtuigen, ruiters en voetgangers, die naar
Leiden en Zandvoort moesten, passeerden
daar. Het is daarom te begrijpen dat er
een herberg kwam. Reeds in een officieel
stuk van 1630 wordt die aangeduid als het
„dronckemans-huisje". Over de oorsprong
van deze eigenaardige naam bestaan ver
schillende lezingen. Allereerst wordt ver
band gezocht in de omstandigheid dat de
omgeving in die tijd nog al drassig is ge
weest en drassig land „verdronken" werd
genoemd. Maar de tweede lezing is veel
aardiger en bovendien aannemelijker. Die
wil ons doen geloven dat de heer, die de
herberg liet bouwen, nog voor de metse
laars en de timmerlieden het werk vol
tooid hadden, op een zonnige middag zijn
bezit ging inwijden met een gezellige dronk
met zijn „hospes" of waard. Dit deden zij
voor de toekomstige herberg. En het bij
zondere is dat die dronk vele malen her
haald werd, want de mannen werden
steeds vrolijker en luidruchtiger. Voorbij
gangers zeiden toen tegen elkaar: „dat
wordt een echt dronkenmanshuisje". De
eigenaar die dit later hoorde vond het zo'n
aardige naam dat hij die meteen op een
Uithangbord liet vastleggen.
In het in 1730 verschenen boek „Zege-
pralent Kennemerland" is een gravure van
deze herberg opgenomen, waarvan wij hier
een reproductie geven.
Het tegenwoordige „Eindenhout", het
Huis met de Beelden, is in 1793 gebouwd.
Het heeft een hardstenen onderlaag en is
ADVERTENTIE
Als Vrouwe Fortuna het wil, kan men
eensklaps van een eenvoudig straatzanger
een beroemdheid worden. Dat heeft de
levensgeschiedenis bewezen van de 39-
jarige Amsterdammer Sjoerd de Jong, die
thans in Frankrijk een gevierde figuur is.
Gisteren was hij in Hilversum om opnamen
te maken voor enkele radio-uitzendingen,
waarvan de eerste Zondagavond plaats
heeft. Over enkele dagen keert hij naar
Parijs terug om op 7 April te starten voor
een Italiaans tournée met Josephine Baker
en het ballet van Roland Petit.
Twintig jaar geleden was Sjoerd de Jong
kunstschilder, maar omdat hij geen droge
boterham kon verdienen, ging hij als zanger
de straat op. Hij begon op de boot van Am
sterdam naar Harderwijk, maar zat in
laatstgenoemde plaats al ras in de cel als
„straatzanger zendór vergunning". Twee
jaar zwierf hij daarna over de Veluwe en
vervolgens trok hij zingend Europa door,
van Scandinavië tot Spanje. Hij verdiende
zijn brood, maar zag ook dikwijls een ge
vangenis van binnen, als hij weer eens
werd gesnapt. Plotseling, in het najaar van
1952, begon zijn geluksster te stralen. Voor
het eerst in zijn leven kreeg hij een vast
contract als zanger in een cabaret in Ant
werpen en Brussel. In laatstgenoemde stad
hoorde de directeur van de Parijse Moulin
Rouge deze Nederlandse baszanger met zijn
baard, zijn humor en aanstekelijke vrolijk
heid. Hij gaf Sjoerd de Jong honderddui
zend francs en vroeg hem naar Parijs te
komen om bij hem te komen zingen. Sjoerd
de Jong veranderde zijn naam in Serge
Singer, als hoedanig hij ook door zijn
wekelijkse optreden voor de Franse televi
sie bijzonder populair is.
verder van eikenhout opgetrokken. De stijl
is weids, vermoedelijk is de bouwer ge-
imponeerd geworden door het Paviljoen
„Welgelegen" in den Hout, het tegenwoor
dige Provinciehuis. Tegenwoordig zou het
voor velen een straf zijn om in zo'n huis te
moeten wonen, maar onze voorouders
dachten er anders over. Die huurden ook
voor enkele tientjes in een jaar een vol
slagen dienstbode.
Toen het Huis met de Beelden werd ge
bouwd had de eigenaar twee leeuwen van
wit marmer uit Italië jneegebracht om die
te gebruiken als versiering van de vooiv
gevel. Bij het transport is evenwel één
leeuw vernield. Toen heeft een Haarlemse
beeldhouwer een nieuwe ter vervanging
gemaakt. Hij kweet zich goed van zijn taak,
want er is niet veel verschil te ontdekken.
Er is zelfs twijfel over de vraag welke
leeuw uit Italië en welke uit Haarlem
komt. C. J. v. T.
Dinsdag 7 April a.s. bij de aanvang van
de dienst zal de abonné-koppeling tus
sen de geautomatiseerde telefoonnetten
van het district Haarlem en die van Gro
ningen in dienst worden gesteld. De aan
geslotenen in het district Haarlem kunnen
dan alle nummers in de geautomatiseerde
netten van het district Groningen doorlo
pend kiezen met uitzondering van de net
ten Nieuw Scheemda, Siddeburen, Zuid
broek, Orvelle en Wijster.
Op 1 September zal het 25 jaar geleden
zijn dat de school met de Bijbel, uitgaande
van de vereniging voor Christelijk Natio
naal Schoolonderwijs te Santpoort, ge
opend werd.
Er werd begonnen met twee leerkrach
ten, de heer J. Verkruyssen en mejuffrouw
N. Kater.
De stoot tot deze daad werd gegeven
door het bestuur, waarin als pioniers nu
nog zitting hebben de heren A. Markerink,
voorzitter en A. Eikelenboom.
Inmiddels beschikt de vereniging over
twee schoolgebouwen, een aan de Frans
Netscherlaan en een aan de Irissenstraat.
Er zijn thans acht leerkrachten.
Het jubileum zal worden herdacht met
een receptie en een feestavond. Wil deze
herdenking slagen, dan is het nodig dat
oud-leerlingen zich met hun tegenwoordig
adres opgeven aan mejuffrouw E. Willems,
Frans Netscherlaan 17 (dorp) of aan de
heer F. O. Touber, Duinlustparkweg 47
(station).
De regering maakt bekend dat tot haar
leedwezen op 29 Maart 1953 in Korea ge
sneuveld is de soldaat W. Mandika, gebo
ren 12 Mei 1931 te Makassar. De soldaat
Mandika was vroeger in dienst van het
K.N.I.L.
ADVERTENTIE
De monumentale afsluiting van de Spanjaardslaan.
Toen ik verleden week de Koninklijke
Vlaamse Opera te Antwerpen bezocht,
speciaal om er de première van „Het be
toverde eiland" van Heinrich Sutermeis-
ter bij te wonen, trof ik het dat er de vol
gende avond de veel besproken moderne
opera „De Consul" van Menotti op het
programma stond. Dat was een gelegen
heid, die ik mij niet kon laten ontglippen.
Wel is „De Consul" reeds door een Neder
landse omroepvereniging uitgezonden,
maar een opera is nu eenmaal niet het
meest geschikte object voor de radio; zeker
niet indien het een modern werk betreft
als het onderhavige, aat xnen moet zien
gebeuren om de waarde en de betekenis
der muziek ervan te begrijpen. Aan be
knopter werk van Menotti is in ons land
ook reeds de aandacht geschonken; de
Utrechtse Opera gaf zijn éénacter „De Te
lefoon" en Camerata monteerde zijn tele
visie-opera „Amahl en de nachtelijke be
zoekers".
Nasleep van de oorlog
Doch het is vooral met „De Consul" dat
Menotti - een Amerikaan van Italiaanse
afkomst - op slag en stoot wereldberoemd
geworden is. Twee jaar geleden verwierf
hij er in Amerika de prijs der toneelcri
tici mee, daar men het werk beschouwde
als het beste van alle drama's-in-welke-
vorm-dan-ook! Menotti is namelijk zijn
eigen librettist. En het dient gezegd te
worden: zijn tekst en muziek vormen een
organische eenheid. Met hem herleeft het
verisme, maar dan als spiegel van de tijd
waarin wij leven, met al de wrange tra
giek, die de tweede wereldoorlog en zijn
nasleep over de wereld gebracht heeft.
Wat er sterk was in het romantische ve
risme van Puccini, zit Menotti als het wa
re in het bloed. Dat wil zeggen dat hij de
rauwste werkelijkheid in verbinding weet
te brengen met de lyriek, zonder welke
het genre opera het niet stellen kan.
Die lyriek zou tot pathos kunnen uit
groeien, indien ze niet zo nauw aan de rea
liteit vast zat en dus zulke sterke sugges
ties van echte gevoelsopwellingen mee
deelde. Men denkt er niet bij dat aldus
aan zekere conventies van de opera vol
daan wordt. Men aanvaardt, omdat men
geboeid wordt door het onderwerp, door
de natuurlijke ontwikkeling van een, ik
zou haast zeggen: alledaags geval, door de
sfeer van waarachtigheid, die het geheel
kenmerkt. Achteraf realiseert men zich
pas hoe ingenieus de dichter-componist
met elementen van de traditionele opera
en met direct werkende moderne midde
len een passend geheel heeft gevormd,
waarmee hij een voorpost inneemt in de
ontwikkeling van een genre, waarvan men
meende dat het doodgelopen was.
De consul, waarnaar Menotti's avond
vullende opera is genoemd, krijgt men
niet te zien, maar hij wordt „waardig"
vertegenwoordigd door ziin secretaresse,
die in het werk het symbool vormt van
bureaucratisch onbegrip en harteloosheid.
Zij -de secretaresse - domineert de actie,
tezamen met de vrouw van een onder
grondse strijder, die de wijk neemt voor
zijn vervolgers. De spanning in het ver
haal wordt verwekt door de vruchteloze
pogingen van de vrouw van de verzets
man om op het consulaat van een „vrije
staat" een visum te bemachtigen, teneinde
haar man over de grens te krijgen. Het
mislukken van deze pogingen bij het con
sulaat wordt een obsessie, die tot wan
hoop en waanzin voert en uiteindelijk tot
het zoeken van bevrijding in de dood.
Succesrijke opvoering
Het gaskraantje wordt haar laatste toe
vlucht. In hallucinaties, die haar einde
voorafgaan, verschijnen haar nog de figu
ren die haar tragisch leven beheersten.
Spookgestalten. Dus toch romantiek? Ja,
maar in dit geval plausibel en in feite ook
een deel der werkelijkheid. Om de twee
hoofdfiguren heen - de vrouw en de se
cretaresse - bewegen zich vele anderen,
waaronder de achtervolgde verzetsman,
de moeder, de rechercheurs en een aantal
slachtoffers van de bureaucratie, die ook
bij de consul om een visum komen. Als
gewiekst theaterman heeft Menotti onder
deze lieden ook een goochelaar ten tonele
gevoerd, die met zijn kunstemakerij even
de spanning verbreekt.
Bij de opvoering van de K.V.O. werd
deze clowneske partij een succesrijke crea
tie van de tenor Frans Meesters. Hoewel
van secondair belang, hielp deze ontspan
ning niet weinig mee om het lyrisch cul
minatiepunt van de hoofdfiguur - vertolkt
door de prachtig getimbreerde volle so
praan Marie-Louise Hendrickx - te ver
sterken, ja adembeklemmend te maken.
De ongemeen lastige partij van de secre
taresse kon door niemand beter gezongen
en gespeeld worden dan door de sopraan
Maria van der Meirsch. Wij constateerden
deze twee dagen dat de K.V.O. voor de
dag kan komen met vocalisten van for
maat!
Regisseur Karei Schmitz hield het werk
in zijn realistisch kader. Het spijt mij, zei
hij ons al lachend, dat ik er niets op ge
vonden heb om tijdens de slotscène een
surrogaat-gasluchtje in de zaal waar
neembaar te maken. Maar zijn nuchtere
weergeving van de werkelijkheid deed het
best, heel wat beter zelfs dan de fantas
tische verschijningen tijdens de dood
strijd van de vrouw. Met Johannes den
Hertog aan de lessenaar kon men van de
muzikale inhoud van Menotti's werk de
Als datum voor de onthulling van het
monument dat de Franse beeldhouwer
Ossip Zadkine heeft vervaardigd voor Rot
terdam heeft men voorlopig 13 Mei geko
zen. Thans is men te Parijs bezig dit beeld,
dat een hoogte zal krijgen van ongeveer
4.5 meter en dat 3(4 weegt, in brons
te gieten.
sterkst mogelijke indrukken ondergaan.
Men hoort daar in de Antwerpse Opera
een orkestklank van zeldzame schoonheid
en volmaakt evenwicht met de vocale
prestaties.
Wie deze modern-veristische opera in.
een zo boeiende vertolking gezien en ge
hoord heeft kan er mijns inziens niet aan
twijfelen dat Menotti het procédé gevon
den heeft, waarop het genre weer een tijd
kan teren. Eenvoud en waarheid plus een
stuk traditie winnen het hier tenslotte van
het experiment, dat moeilijker wortel kan
schieten. Terwille van de doelmatigheid
kan men dan over het hoofd zien, dat Me
notti eigenlijk een gemoderniseerde Puc
cini is. JOS. DE KLERK
In een merkwaardig-ordelijke studio te
Boulogne bij Parijs werkt René Clair, een
van Frankrijks eerste filmregisseurs,
schepper van onder meer Sous les Toits de
Paris, Le Million, A Nous la Li'oerté, The
Ghost goes West, The Flame of New Or
leans, La beauté du Diable, en Le Silence
est d'Or. Rustig, zonder onnodige woorden
en gebaren, geeft hij zijn aanwijzingen en
even rustig volgt men die op. De sfeer hier
wijkt wel enigszins af van de in droom-
fabrieken gebruikelijke.
De oorzaak daarvan onthult René Clair
ons even later, als we tijd krijgen voor een
bliksem-interview: „Ik bereid mijn films
langdurig voor, eer ik met de opnamen be
gin. Als ik op de eerste dag van de eerste
opnamen in de studio arriveer, heb ik de
film in mijn geest al klaar en is het be
langrijkste werk dus eigenlijk achter de
rug. Dat geldt voor een film, waarvoor een
ander het scenario heeft geschreven, maar
zeker nu, nu ikzelf het scenario schreef.
Er is nog een oorzaak van de efficiënte
werkwijze van Clair en zijn mensen: „Het
was tot nu toe heel gebruikelijk, dat men
aan een film veel langer werkte, dan voor
zien was. Ik geloof zelfs, dat men daaraan
HOE WEINIG ER voor Ferdinand
Langen na vijf jaar oorlogservaring
was gebleven van „de droom" waaruit de
bekroonde roman „Hélène in het heelal"
(1945) voortkwam bleek ondubbelzinnig
uit zijn drie jaar later verschenen „Jacques
en Jacqueline", dat een bittere aanklacht
werd tegen de platvloerse, gewetenloos-
wrede wereld, waarin deze jongeren als
volwassenen ontwaakten. Bij dat droom
beeld, dat innerlijk „rijk van de kunste
naars en allen, die niet alleen met hun zin
tuigen maar tevens met hun hart en geest
weten waar te nemen" geluksoord,
waarvan „Hélène" het symbool was had
Langen zijn heil gezocht. Het was zijn „be
toverde wereld". Betoverd, omdat daar nog
iets voor hem naglansde van de ongerept
heid die wij, gelukzoekers, graag aan het
voor-historische toedichten. Of nu die
droom niet diep genoeg in hem leefde dan
wel het geweld van zijn ervaring te bruut
was voor welke droom ook - Langen
werd een Adam, uit het paradijs der war
me gevoelens verdreven.
En daarmee stond hij als een weerloze
non-combattant in het na-oorlogse heden.
Eenmaal in de verdediging gedrongen
pantserde hij zich uit zelfbehoud met ,een
beschouwings- en schrijfwijze, die het
midden hield tussen humor en ironie
een van Amerikaanse auteurs als Saroyan,
Clarence Day, James Thurber en anderen
(Barsley stelde uit hun werk een uitmun
tende bloemlezing samen: Modern Ameri
can Humour) geleend defensief wapen,
dat hij, van huis uit een man van de
droom, onwennig hanteerde in „Mijn oom
Peter" en „Morgen kom ik terug". Het wil
de niet best vlotten met die humor en nog
minder met de ironie. Het bleef een tasten
naar een nieuwe levenshouding en een
daarmee overeenstemmende litteraire
vorm, een geforceerde poging om met be
hulp van die humoristische ironie de no
dige afstand te scheppen tussen „de we
reld" en zichzelf, ziin werk en zichzelf,
zichzelf en zichzelf, dat wil zeggen: zich
zelf en zijn kunstenaarschap.
„Wat maakt het uit!"
Ook van zijn kunstenaarschap. In zijn
jongste roman „Hoe maakt U het?"*)
een roman slechts in zover, dat de veer
tig hoofdstukjes door een anecdotische
intrige tot een doorlopend verhaal ver
bonden werden demonstreert Langen
namelijk niet alleen de betrekkelijkheid
van jeugdige illusies, goede wil en vriend
schappelijkheid, maar óók van het kun
stenaarschap-zelf, van zijn „andere ik".
„Wij trachtten", zegt één van deze titaan
tjes, die in een twijfelachtig complot de
Muze pogen te verschalken door de op
richting van een litterair tijdschrift, „wij
trachtten iets te bereiken. Sommigen in de
litteratuur en anderen in de textiel. Maar
wat maakt het uit!"
Wat het uitmaakt? Alles dunkt me, voor
wie in zijn talent gelooft en bereid is er
voor te zwoegen. Maar ze ploeteren niet,
deze titaantjes, zomin in de litteratuur als
in de textiel. Ze slaan wilde Langen dit
signaleren? maar zo'n beetje hun slag.
Van een heel, héél ander gehalte dan hun
oudere broeders uit het geslacht van
Nescio, kunnen ze niet eens meer het ver
langen opbrengen om zich in titanische
overmoed met de goden te meten. Hoe
zouden ze dat trouwens ook kunnen!! Ze
zouden immers niet weten, waar ze hen
zoeken moesten. Ze leveren een schijnge
vecht met de „kunst" en het leven en hun
„idealen", dat Langen op z'n best in de
humoristische en op z'n middelmatigst
in de ironische toon in een anecdotisch
verslag samenvat, waarvan de allure hem,
die zo ver van huis is, eigenlijk niet ligt.
Het stramien is het zijne niet en met het
borduursel blijft het daardoor dan ook
„een eukele zaak", zou Oubol zeggen.
Oubol zijn naam is gevallen en wie
Oubol zegt, zegt Van der Ster, noemt een
man die in de humor, de ironie en de sa-
tyre thuis is als de aarts-burger in het
fatsoen. Hij kent zijn oubollen, „mierele- i
moppe-nog-aan-toe", hij heeft ze in z'n
zak als Du Perron z'n Jan Lubbes, Ter
Braak de „fatsoensrakker", Multatulli z'n
Stoffels, Sjaallieden en Lapsen, en als
Heine de Duitse censoren. Al die oubollig
heden van „Jij en ik en wij allemaal"
heeft hij Vereend in het zelfportret van de
oude Oubcl die op het kaftje van zijn
„mémoires" uit het zwartomlijst ovaal
van zijn voorbeeldige beeltenis zijn lezers
kloek en gestreng in de troebele ziel ziet.
Hoor, het klopt weer.
Hier spreekt met gepaste trots de naneef
van oud-vaderlandse deugd, wiens bloed
nog in fier zelfbewustzijn met de gloed
van Helmers' natie klopt; wiens borst on
verminderd het edelmoedig hart vermag
te dragen, dat wellust vindt in het belo
nen van ongekrenkte deugdzaamheid; van
wie de gorgel onvermoeid overloopt van
hecht gegrondvest, onvervaard verstand.
Hoe jong al ontpopte zich in 't kind de
trek naar leergierigheid en weerzin van
de logen! En zo hij al kornuitjes bal of
tol ontstal, het was, o benepen achterklap,
niet dan te hunner lering. Zo was Oubol-
letje, zo zou hij zijn: als knaap altoos ge
reed in het leslokaal de vinger op de schul
dige te richten, als man gestoken in 's ko
ningswapenrok (met „vuur in 't hart,
maar ijs in 't hoofd") steeds de vaan van
plicht en tucht hoog te houden. Zo bleef
hij onverkort, onze Oubol: rechtschapen
burger, vredraagzaam in het toelaatbare
(maar onverzettelijk pal, waar enig smet
het Hogere te naken dreigt); minzaam
alom (schoon beteugeling der minzaam
heid allicht geboden is, alwaar de sociale
geledingen gerechtvaardigde bestendiging
behoeven); ruimdenkend in de politiek (al
mag vrijzinnigheid de vaste hand er nim
mer van weerhouden links en reks de
vinger op een zere plek te leggen). En zo
in politiek, zo in de liefde: ingetogen. Het
mocht wat, als een snodaard onze Oubol
van vuige snakerijen betichtte: fier mag hij
het hoofd op de schouders dragen, wiens
edele inborst verhoedde, dat ooit andere be
doelingen dan een eerzaam beproeven van
maagdekens deugdzaamheid hem geweten
en hart bezoedelden. En in de echt weer
niet anders dan in de liefde: gestreng
maar rechtvaardig, in het welbegrepen
eigenbelang der ega en onverzettelijk
daar, waar het heet de verantwoordelijk
heid jegens het leven „niet te laten ver-
schrolen door onnut gejoeker".
Oubol, oudoom, puik der natie wij
herkennen u, wij allemaal. Wij omhelzen
u, letterlijk en/figuurlijk. Wij hebben u
lief. Wij prangen u aan 't hart als 't pand
ons toevertrouwd. Oubol-Tartuffe, Oubol-
Sjaalman, Oubol-Lubbes, ge zijt weerge
keerd. Wij horen weer Wie horen we?
Hoe. zei Multatuli dat in de „Minnebrie
ven"? „Wat schrijft die man aardig!
Vrindje, ik geef u zóóveel voor 't vel, zóó
veel voor 't liedje! Zing nog wat! Schrijf
nog wat! Praat nog wat!" Wij hangen,
Oubol, aan uw lippen.
C. J. E. DINAUX
Ferdinand Langen: ,.Hoe maakt u het?"
(roman). N.V. „De Arbeiderspers'' te Amster
dam.
Jac. van der Ster: „Jij en ik en wij alle
maal. Mémoires van de heer Oubol" (Daamen's
Uitgeversmaatschappij, 's-Gravenhagej.
ADVERTENTIE
Gen. Cron.jéstr. 43 Spaarne 3
Tel. 16990 Tel. 17696
Kruidbergerweg 51, Santpoort
Het speciale adres voor
STOFZUIGERS
Reparatiën en onderdelen
Op Tweede Paasdag arriveert in Haarlem het Schaumburger Marchenchor uit Obern-
kirchen in het Duitse Wesergebergte, dat verleden jaar met groot succes een concert
reis door Engeland en Finland maakte. Het treedt op Woensdag 8 April, tezamen met
het kinderkoor Inter Nos van Jan Booda, in de Gemeentelijke Concertzaal te Haarlem
op. Het Duitse koor zingt onder meer „De Nachtegaal" naar het sprookje van Andersen
en het Nederlandse de bekende Bloemencantate van Geenruida Vladeracken. Het
programma wordt besloten met het gezamenlijk ten gehore brengen van
„De mooie Blauwe Donau".
de crisis in de filmindustrie voor een deel
N. kan toeschrijven. Dat wil-
studio kost zo ongeveer
1.800.000 francs, dat is ongeveer 4000
francs per minuut. Een half uurtje, dat niet
gebruikt wordt, betekent dus, dat 120.000
francs verloren gaan. We streven er nu
naar in acht weken een film van kwaliteit
te scheppen, waarvoor tien tot vijftien
weken nodig zouden zijn, als ons werkteam
niet zo doordrongen was van de betekenis
van elke minuut.
Zulk een uiteenzetting van de kostbaar
heid der minuten, maakt een journalist
„efficiënt" met zijn vragen: „Kunt u in
enkele woorden uw mening formuleren over
de positie van de Europese film?"
„In enkele woorden? Brr.René Clair
denkt even na en geeft dan een duidelijk
antwoord op de moeilijke vraag: „De Euro
pese film vindt haar kracht in de mogelijk
heid die zij biedt om het individualisme
vorm te geven. De Russische en de Ameri
kaanse film vormen door opzet, werkwijze
er. strekking een instituut van en voor de
massa. Europa echter is door zijn verdeling
in kleinere gebieden reeds van nature
sterker individualistisch. Dat is goed, ook
voor de film. We moeten niet proberen de
Amerikanen of de Russen te imiteren.
Na deze „geloofsbelijdenis voor de Derde
Weg in de cinematografie" verduidelijkt hij
nog: „Wat een Vittoria de Sica in Italië
doet, wat David Lean en Carol Reed in
Engeland doen is belangrijk, dat is nu
typisch het individualisme in de film en
geeft precies aan, want in Europa onze
mogelijkheden zijn, de mogelijkheden van
onze besdhaving of wat daarvan rest.
Voor het overige hangt de ontwikkeling
van de cinematografie af van de gang van
zaken in de wereld, van de politiek, die
bepaald wordt door de economie, of omge
keerd."
Zijn levensloop
Misschien wilt u, lezer, nog enkele bio
grafische bijzonderheden over René Clair?
Kier zijn ze dan:
René Clair, die eigenlijk René Chomette
heet, werd in 1898 te Parijs geboren en be
oefende in die stad van 1919 tot 1921 de
journalistiek (bij het dagblad A'Intransi-
geant). Hij trad korte tijd op als acteur.
Als cineast schiep hij een eigen genre en
een eigen stijl, die hun domein vinden in
ironie, satire, persiflage, parodie en (voor
zichtige) critiek. In 1923 maakte hij zijn
eerste film: Paris qui dort (Het slapende
Parijs). Entr'Acte, vervaardigd in 1924,
werd een creatie van betekenis voor de
toenmalige avantgardistische beweging in
de cinematografie. In brede kringen be
faamd werden daarna vooral Un Chapeau
de Paille d' Italië, Sous les Toits de Paris,
Le Million en A nóus la Liberté.
In Engeland maakte hij vervolgens The
Ghost goes West, in Amerika (waarheen hij
zich bij het uitbreken van de oorlog begaf)
tal van films, zoals The Flame of New Or
leans (met Mariene Dietrich) en It Hap
pened tomorrow. Hij behoorde tot de wei
nig Europese filmers, die in Hollywood hun
eigen stijl trouw bleven.
Na de oorlog in zijn geliefd Parijs terug
gekeerd, maakt hij Le Silence est d'Or,
waarin hij Maurice Chevalier „ontdekte"
als acteur voor rollen van de gerijpte man,
daarna La Beauté du Diable, een moderne
verfilming van het Faustverhaal, en nu Les
Belles de Nuit met Gérard Philipe, een film,
welke thans in ons land wordt vertoond.'
René Clair vond zelfs nog tijd voor het
schrijven van romans, essays en naar
men fluistert gedichten. De gedichten
zijn niet uitgegeven, maar dat is een gevolg
van zijn bescheidenheid.
JAN KOOMEN.
ADVERTENTIE
Haarlem
