Kunstenaarsconferentie te Rotterdam
Het complot in West-Duitsland
bedreef ook militaire spionnage
PANDA EN DE HAND-VIS
Wereldnieuws
r
Vermakelijkheidsbelasting moet
bestemmingsbelasting worden
De radio geeft Zondag
De radio geeft Maandag
Toch ió het
zo
ZATERDAG 11 APRIL 1953
2
AUTO-FINANCIERING
Britse sportvlieger vermist
Japan koopt
Perzische olie
Schadevergoeding
aan ex-beheerder
Bezwaren tegen detail
verkoop door bloem
kwekers
500 c. DE ZUINIGSTE AUTO - t L. op 20 KM. Prijs ƒ4450—
GEBR. BEEKMAN Automobielbedrijven
Spreiding van de bouw
activiteit noodzakelijk
Prijsvraag Nederlandse
speelfilm
Kerkelijk Nieuws
Doodstraf bij
de Tsaren
De Partij van de Arbeid heeft Vrijdag
te Rotterdam in de zaal van het Doofstom-
meninstituut een conferentie gehouden,
waarop onderwerpen werden besproken,
die niet alleen van belang waren voor de
ontwikkeling van de kunsten, die in ons
land beoefend worden, maar ook voor de
versterking van de positie van de kunste
naar in artistiek en maatschappelijk op
zicht.
De heer J. J. Vorrink, die de conferentie
als voorzitter leidde, toonde zich in een
woord van welkom bijzonder verheugd
over de grote belangstelling. Hij sprak in
zijn inleiding speciaal over de taak van
de gemeenten om volk en kunst nader tot
elkaar te brengen. Hierna gaven de bur
gemeesters van Rotterdam en Hoogezand-
Sappemeer, de heren mr. G. E. van Wal-
sum en H. Roelfsema hun persoonlijke
visie op deze kwestie uit.
Mr. van Walsum zeide, dat er bij alle
wensen, die er ten aanzien van gemeente
lijke zorg voor de kunst en de kunstenaar
gekoesterd mogen worden, niet uit het
oog verloren moet worden, dat de vervul
ling hiervan beperkt wordt door de finan
ciële mogelijkheden. Zolang de financiële
zelfstandigheid van de gemeenten niet is
hersteld zal van krachtige steun aan de
kunst en de kunstenaar, althans van ge
meentewege, geen sprake kunnen zijn. Men
moet verder goed bedenken, dat voor elke
HILVERSUM I, 402 M.
8.00 Nieuws. 8.20 Radio Philharmonisch
orkest. 9.23 Mannenkoor. 9.30 Nieuws. 9.45
Platen. 10.00 In de open deur, causerie. 10.30
Hervormde Kerkdienst. 12.00 Platen. 12.15
Pontificale Hoogmis. 13.45 Platen. 13.55
Nieuws. 14.00 Voor de kinderen. 14.30 Amu
sementsmuziek. (In de pauze: pl.m. 14.55
Katholiek Thuisfront Overal). 15.20 Platen.
15.30 75 jaar Sint Gregorius Vereniging. 17.00
Gereformeerde Kerkdienst. 18.30 Vocaal
Dubbel-kwartet en solist. 18.48 Platen. 19.05
Geestelijke liederen. 19.30 Gelooft u dat?,
causerie. 19.45 Nieuws. 20.00 Platen. 20.25 De
gewone man. 20.30 Alles of niks. 20.45 Grin-
zingklanken. 21.05 Actualiteiten. 21.15 Jaar
feest van de Bond zonder Naam. 21.50
Platen. 21.55 Bureau Zedenpolitie, hoorspel.
22.50 Gebed. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
8.00 Nieuws. 8.20 Platen. 8.30 Vacantietips.
8.40 Orgel. 8.55 Postduivenberichten. 9.00
Langs ongebaande wegen, causerie. 9.10
Cantate no. 67 Halt im Gedachtnis Jesum
Christ. 9.45 Geestelijk Leven, causerie. 10.00
Lichte muziek. 10.30 Met en zonder omslag.
11.00 Politiekapel. 11.30 Cabaret. 12.00 Post
duivenberichten en platen. 12.35 Even afre
kenen, Heren! 12.45 Hammond-orgel. 13.00
Nieuws. 13.05 Mededelingen of platen. 13.10
Platen. 14.00 Boekbespreking. 14.20 Kamer
orkest. 15.25 Filmpraatje. 15.40 Disco-cause
rie. 16.30 Sport. 17.00 Lichte muziek. 17.30
Voor de jeugd. 17.50 Sportjournaal. 18.15
Nieuws. 18.30 Hervormde Kerkdienst. 19.00
Voor de jeugd. 19.35 Bijbellezing. 20.00
Nieuws. 20.05 Operette-concert. 21.05 Dési-
rée, hoorspel. 22.00 Lichte muziek. 22.15 Moet
je horen. 22.30 Dansmuziek. 23.00 Nieuws.
23.15 Reportages of platen. 23.2524.00
Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11 De XIV Stonden of De bloedige dag-
vaert ons Heeren, oratorium. 12.30 Weer
bericht. 12.34 Omroeporkest. 13.00 Nieuws.
13.15 Vlaamse liederen. 14.00 Platen. 15.30
Zwitserse volksmuziek. 16.00 Sport. 16.45
Platen. Pl.m. 17.00 Sport. 17.00 Platen. 17.45
Sportuitslagen. 17.50 Platen. 18.00 Viool en
piano. 18.30 Godsdienstige uitzending. 19.00
Nieuws en persoverzicht. 19.30 Gevarieerd
programma. 21.30 Platen 22.00 Nieuws. 22.15
Verzoekprogramma. 23.00 Nieuws. 23.05
24.00 Platen.
BBC
8.00—8.15 Engelse les voor beginnelingen.
Deel 3. (Op 464, 49, 42 en 31 m.). 17.00—17.15
Engelse les voor beginnelingen. Deel 6. (Op
224, 49, 42 en 31 m.). 22.00—22.30 Nieuws.
Londense brief. „En dan nog dit". (Op 224,
49 en 42 m.).
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Gewijde muziek. 7.45 Een
woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.10 Sport
uitslagen. 8.20 Platen. 9.00 Voor de zieken.
9.30 Voor de vrouw. 9.40 Platen. 10.30 Mor
gendienst. 11.00 Platen. 11.15 Gevarieerd
programma. 12.25 Voor boer en tuinder. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Orgel.
12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15 Mando
line-ensemble. 13.45 Platen. 14.00 Schoolradio.
14.30 Platen. 14.45 Voor de vrouw. 15.15
Kamerorkest en solist. 16.00 Bijbellezing.
16.30 Vocaal ensemble en solist. 16.50 Platen.
17.00 Voor de kleuters. 17.15 Voor de jeugd.
17.45 Regeringsuitzending: Citruscultuur in
Suriname. 18.00 Dameskoor. 18.20 Sport.
18.30 Lichte muziek. 18.45 Engelse les. 19.00
Nieuws. 19.10 Hobo's en althobo. 19.30 Volk
en Staat, causerie. 19.45 Platen. 20.00 Radio
krant. 20.20 Platen. 20.40 Dood Spoor, hoor
spel. 21.40 Koorzang. 22.10 Twee violen en
piano. 22.45 Avondoverdenking. 23.00
Nieuws. 23.15 Man en vrouw, causerie. 23.30
—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 9.00
Onder de pannen, hoorspel. 9.20 Platen. 10.00
Voor de oude dag, causerie. 10.05 Morgenwij
ding. 10.20 Voordracht. 10.40 Voor de zieken.
11.40 Tenor en piano. 12.15 Dansmuziek. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Voor
het platteland. 12.38 Dansmuziek. 13.00
Nieuws en commentaar. 13.20 Platen. 13.30
Trio. 13.55 Voor de middenstand. 14.00 Voor
de vrouw. 14.15 Viool en piano. 14.42 Platen
15.15 L' histoire du soldat. 16.25 Omr. dub-
belkwartet. 16.45 Voor de jeugd. 17.15 Orgel
en zang. 17.50 Militair commentaar. 18.00
Nieuws. 18.15 Platen. 18.30 Parlementair
overzicht. 18.45 Voor de jeugd. 19.45 Rege
ringsuitzending: De verzorging van het gras
land. 20.00 Nieuws. 20.05 Cabaret. 20.35
Aetherforum. 21.10 Dansmuziek. 21.30 Het
welvaartsplan van het N.V.V.: De bouw
nijverheid, causerie. 21.45 Voor en achter het
voetlicht, klankbeeld. 22.05 Concertgebouw
orkest en soliste. 23.00 Nieuws. 23.1524.00
Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Voor
de landbouwers. 12.42 Palten. 13.00 Nieuws.
13.15 Piano. 13.30 Platen. 13.45 Piano. 14.00
Platen. 15.45 Symphonie-concert. 17.00
Nieuws. 17.10 Lichte muziek. 18.00 Franse
les. 18.15 Platen. 18.25 Causerie. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws en persoverzicht.
19.40 Napolitaanse liederen. 20.00 Omroep
orkest. 21.00 Verzoekprogramma. 21.30
Vlaamse volksliederen. 22.00 Nieuws. 22.15
Orgel en platen. 22.5523.00 Nieuws.
BBC
8.00—8.15 Engelse les voor beginnelingen
Deel 3. (Op 464, 4§.'42 en.31 m.). 22.00—22.30
Nieuws.-Engelse;les v®ör gevorderden". (Op,
224, 49 en 42 m.).
beslissing de instemming van de gemeen
teraad nodig is. Belangstelling voor de
kunst is tot nog toe bij gemeenteraadsver
kiezingen geen factor van betekenis ge
weest. Men is nog niet zover, dat de uit
spraak van prof. G. van der Leeuw: „kunst
is een essentiële levensbehoefte voor elk
mens", algemene erkenning vindt en deze
situatie zal nog wel lang blijven voortdu
ren. Intussen moeten wij doorgaan met te
doen wat mogelijk is. De jeugd dient in
aanraking te worden gebracht met de kunst
en in onderwijskringen moet men er zich
voor gaan interesseren.
Burgemeester Roelfsema achtte de taak
van de kunst om de mens van innerlijke
spanningen te bevrijden uiterst belangrijk.
Wij moeten culturele behoeften wekken en
die voeden en daarom zal een actieve cul
tuurpolitiek in de komende jaren onze
aandacht moeten opeisen, aldus spreker.
In kleine gemeenten stuit vormgeving van
cultuurpolitiek op grote moeilijkheden. Een
culturele raad of commissie kan met durf,
fantasie en uithoudingsvermogen echter
veel doen.
Discussie en Forum
Op deze twee toespraken volgde een
discussie waarvoor zich 26 deelnemers op
gaven. Er werd hierbij critiek geoefend op
de vaak hoge vermakelijkheidsbelasting,
de bestemming van auteursrechten, op het
tekort aan ateliers en werkruimten, op de
beunhazerij. Men vond het een verkeerde
toestand, dat vaak opdrachten verstrekt
worden, alleen met het motief van de
noodlijdendheid van de kunstenaar en dat
het bestaan van een ballet afhankelijk kan
komen te staan van de rivaliteit van grote
steden. Een kunstschilder sprak zijn er
gernis uit over de manier waarop van
zekere zijden met het noodlijdend bestaan
van de kunstenaar „gecoquetteerd" wordt,
omdat het belang van de kunstenaar daar
door juist ernstig geschaad wordt. Men
achtte het niet gewenst dat besluiten op
kunstgebied in een politieke sfeer geno
men werden en men betreurde het dat het
zwaartepunt van de gemeentelijke zorg
voor kunst neerkomt op een sociale voor
ziening. Een der aanwezigen had gecon
stateerd, dat de behartiging van kunste-
naarsbelangen gelijk stond met een soort
veredelde armenzorg.
Al deze vragen, bezwaren en critiek
vormden een lawine van ontevredenheid
en ongerustheid over de gang van zaken
op kunstgebied. Op deze conferentie, waar
schilders, toneelspelers, beeldhouwers,
musici en andere kunstenaars tezamen
waren, kwamen de gedachten los. De taak
om op al de gemaakte opmerkingen te
reageren was voor de heren Van Walsum
en Roelfsema zeker niet gemakkelijk.
Eerstgenoemde zei in zijn beantwoording
veel geleerd te hebben van deze discussie.
Op de middagbijeenkomst werd de dis
cussie nog voortgezet. Een der sprekers
achtte de bereidheid om in de maat
schappij opgenomen te worden bij de
kunstenaars maar zelden aanwezig. De
kunstenaar moet nog leren maatschappe
lijk te denken. Het Kamerlid Joh. Willems
gaf ter ontzenuwing van de critiek op de
activiteit van de Partij van de Arbeid in
zake kunstaangelegenheden een opsom
ming van hetgeen in de volksvertegen
woordiging bereikt werd.
De heer Roelfsema stelde vast dat alle
vragen bij de discussie geen gezamenlijke
lijn gevonden hadden. Hij adviseerde de
vermakelijkheidsbelasting om te vormen
tot een „bestemmingsbelasting" om met
de opbrengst daarvan de kunst te steunen.
Over het onderwijs sprekende, zei de heer
Roelfsema, dat dit nog te veel vast zit aan
het ideaal „kennis is macht".
Na de discussie verscheen een Forum
onder voorzitterschap van dr. Ph. J. Iden-
burg voor de vergadering. Het werd ge
vormd door de heren Chr. de Moor, J. van
Heel, J. Dooyes en K. Sanders, die achter
eenvolgens hun gedachten uitspraken over
het isolement van de kunstenaar, de op
leiding, de gebonden kunst en over de
industriële vormgeving.
Concert in Boymans
Als afsluiting van de conferentie werd
aan de deelnemers door de VARA in
museum Boymans een concert aangeboden.
Dit concert, waaraan medewerkten het
Nederlands Kamerkoor onder leiding van
Felix de Nobel, de claveciniste Janny van
Wering, de hoboïst Sam Zilverberg, de
klarinettist Jos. d'Hondt en de fagottist
Anton Doomernik, stond op zeer hoog
peil. Er werden alleen Nederlandse wer
ken uit de zestiende eeuw en uit onze tijd
uitgevoerd.
Het Kamerkoor schonk met de vertol
king van kerkelijke werken van Clemens
non Papa, Brumel, Compère, di Lasso,
wereldlijke werken van Sweelinck en
Schuyt een overvloed van vocale schoon
heid. Het zong verder koorwerken van
Jaap Geraedts (een voortreffelijk geslaag
de Lijdenszang), van Marius Flothuis en
Jan Mul. Het gaf hiermede moderne
koorkunst van de beste soort. Een Partita
piccola voor koorstemmen (zonder tekst)
van Lex van Delden kwam eveneens tot
uitvoering: een merkwaardige proeve om
de koorstem „instrumentaal" toe te pas
sen, dat wil hier dan zeggen: zonder de
BELGRADO (Reuter). In vier lan
den West-Duitsland* Oostenrijk, Italië
en Joegoslavië zijn Vrijdagavond na
sporingen begonnen naar het Britse sport-
vliegtuig „Liege Lady", waarmee de 46-
jarige Tom Hayhow Vrijdagochtend van
Londen was opgestegen voor een record
vlucht naar Belgrado. Het toestel had
tegen de avond in de Joegoslavische hoofd
stad moeten aankomen.
Het vliegtuig, een „Auster Eiglet" is het
laatst gezien, toen het tegen de middag
een tussenlanding te München maakte om
benzine in te nemen. Men neemt aan dat
het ergens boven de Alpen is verdwenen,
waar een zware storm woedde.
LONDEN (Reuter). De Brits-Perzi
sche oliemaatschappij heeft Vrijdag op
nieuw laten weten, dat zij van plan is
iedere koper van olie en olieproducten uit
Perzië een proces aan te doen.
De maatschappij, die vorig jaar door de
Perzische regering gedwongen werd haar
raffinaderij te Abadan te verlaten, stelt
vast dat de Perzische olie op grond van de
in 1933 door Perzië verleende concessie
haar eigendom blijft.
De verklaring werd uitgegeven naar aan
leiding van de mededeling, dat de Japanse
maatschappij Idemitsoe Konsan met de
Perzische nationale oliemaatschappij een
overeenkomst heeft getekend, betreffende
de aankoop van een onbeperkte hoeveel
heid olieproducten. De „Anglo-Iranian"
zegt dat zij haar standpunt in vele landen,
waaronder Japan, bekend heeft gemaakt.
Inmiddels is reeds de Japanse tankboot
„Nissjo Maroe" te Abadan aangekomen om
18.000 ton olie aan boord te nemen.
Uit Venetië wordt gemeld, dat de Ita
liaanse tankboot „Miriella" met een tweede
lading olie uit Abadan is aangekomen.
In een Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over het wetsontwerp in
zake de ontvangsten en uitgaven van het
Nederlands Beheersinstituut zegt de mi
nister van Justitie dat meer of minder ver
schoonbare fouten zijn gemaakt en dat
daaronder een streep moet worden gezet.
Dit laatste heeft geen betrekking op de
vergoeding van schade aan beheerden.
Evenals voorheen zullen dus schadevergoe
dingen worden betaald aan degenen, die
daarop aanspraak kunnen maken, Dit kan
niet steeds op korte termijn geschieden,
omdat het soms gaat om zeer ingewikkel
de zaken. Nodeloze moeilijkheden zullen
daarbij aan de betrokkenen niet in de weg
worden gelegd, maar het spreekt vanzelf,
dat in vele gevallen niet zonder meer kan
worden aangenomen, dat alles, wat de be
trokkenen beweren, ook inderdaad juist is.
De minister kan slechts toezeggen, dat
de gedupeerden naar recht en billijkheid
zullen worden schadeloos gesteld, waarbij
onder „billijkheid" moet ^vorden verstaan
de objectieve billijkheid en niet het begrij
pelijkerwijze daarvan weieens afwijkende
De beeldhouwer Jacques van Rhijn legt
de laatste hand aan het fonteinbeeld voor
de stad 's-Hertogenbosch, dat geplaatst zal
worden ter gelegenheid van de muziek
feesten, die in Mei in deze stad zullen
worden gehouden. Ook is dit beeld bedoeld
als eerbetoon aan de onlangs overleden
Bosschenaar Herman van den Eerenbeemdt.
Het beeld stelt een harpspeelster voor. Het
water valt als snaren uit de harp. Het
beeld zal op een voetstuk in een bassin
in de Casinotuin worden geplaatst.
onder beheer gestelden.
Op de algemene vergadering van de ver
eniging „De Nederlandse Bloemisterij" die
op 15 April in het Jaarbeursrestaurant te
Utrecht wordt gehouden, komt onder meer
een voorstel van het bestuur ter sprake, om
via de areaalheffing van het Bedrijfschap
voor Sierteeltproducten voor 1954 bijeen te
brengen een bedrag van 20.000,ten be
hoeve van het proefstation voor de bloe
misterij in Nederland te Aalsmeer, alsmede
60.000,ten behoeve van het fonds
„Onpersoonlijke Reclame Binnenland".
De bloemist-winkeliersvereniging „Gro-
ningen-Drente" heeft een voorstel inge
diend, waarin zij met klem verzoekt door
een besluit op deze vergadering een einde
te maken aan de détailverkoop door vei
lingkwekers van door hen gekweekte pro
ducten. Zij meent, dat de meeste veiling
verenigingen in hun statuten hebben vast
gelegd dat haar leden verplicht zijn door
hen gekweekte producten te laten veilen.
Het is een voldongen feit, zo wordfcin het
voorstel gezegd, dat vele van deze kwekers
zich niet houden aan deze statuten, tot
groot nadeel van de détaillist, die behalve
dat hij in zijn omzet wordt benadeeld, ook
grote kans loopt door het publiek als een
afzetter te worden beoordeeld, daar hij
nimmer in staat is voor dezelfde prijs te
subjectieve billijkheidsgevoel van gewézen-verkopen als waarvoor de kweker het aan
de man brengt.
ADVERTENTIE
BLOEMENDAAL
TEL. 22165
HAARLEM
TEL. 14160
BONN (Van de correspondent van het
A.N.P.). De West-Duitse vice-kanselier
dr. Bliicher heeft medegedeeld, dat de
West-Duitse politie een spionnagecomplot
heeft ontmaskerd, dat van de Sovjet-zóne
uit werd geleid en vertakkingen had in
Hamburg, Zuid-Duitsland en het Ruhrge-
bied. Het werkte samen met Russische of
ficieren. 35 personen, die verdacht worden
van samenwerking met het complot, zijn
gearresteerd. Naar zeven anderen wordt
nog gezocht. Bliicher zelde, dat dit de derde
spionnage-groep is, die door de geheime
dienst van de bondsrepubliek wordt ont-
expressie-noodzaak van de tekst. En ten
slotte kwam het verrukkelijke koorwerk
„Musiciens, qui chantez" van Johan Wa
genaar.
Van het blazerstrio hoorde men een uit
stekende uitvoering van het Trio d'anches
opus 4 van Rudolf Escher en van de cla
veciniste Janny van Wering een vertol
king van gave clavecimbelmuziek van
Sweelinck, die geheel in de sfeer van de
koorwerken paste.
Een prachtig besluit van de dag was
dit concert voor de confererende kunste
naars, die alle besproken moeilijkheden en
problemen konden vergeten bij dit contact
met het ideaal van schoonheid.
P. ZWAANSWIJK
dekt. De vorige stonden in dienst van de
Poolse en van de Tsjechische regering.
Een woordvoerder van de veiligheids
dienst der bondsrepubliek deelde mede, dat
de ontdekking der groep mede een uit
vloeisel was van de arrestatie van de han
delsvertegenwoordiger der Sovjet-zóne,
Weiss, vorig jaar in Frankfort. Weiss' bu
reau was toen ontmaskerd als het centrum
van een spionnage-organisatie.
De thans ontdekte groep werkte onder
de dekmantel van een instituut voor eco
nomisch onderzoek, dat onder de opperste
leiding van ministers der Oost-Duitse re
publiek stond. De groep legde zich volgens
de woordvoerder niet uitsluitend toe op het
verzamelen van economische inlichtingen,
doch evenzeer op militaire en politieke
spionnage. De groep maakte volgens de
woordvoerder voornamelijk gebruik van
personen en firma's, die illegale handel met
Oost-Duitsland dreven. Onder de gearres
teerden bevinden zich slechts enkele met
een in West-Duitsland bekende naam. Een
hunner, dr. Kroth uit Düsseldorf, was lei
der van een handelscentrale voor de inter
zonale handel en vroeger afgevaardigde in
de economische raad te Frankfort. Twee
andere, F. Brannekapmer uit Bonn en E.
van Hazebrouk uit Frankfort, bezochten
vorig jaar de economische conferentie in
Moskou.
14. Tevreden blikte de handvis over de
rand naar zijn spartelende speelmakker.
„Foei!", riep Joris, .„hoe ongastvrij om je
makker er uit te gooien. Laat het niet weer
gebeuren!" Hoofdschuddend beurde hij de
uitgeworpene op en naderde opnieuw het
bassin. „Gooi hem er niet wéér bij!", riep
Panda, „het is nu toch wel duidelijk, dat
'de handvis geen gezelschap wil hebben!"
„Ventje, ventje", zei Joris, „wat oordeelt
ge nog verkeerd! Dit kleine incident be
wijst, dat de handvis reeds te lang alleen
is gelaten. Zijn sociaal gevoel is afgestompt
en daarom moet hij uit zijn eenzaamheid
verlost worden. Onze geniale leider Pat
O'Nozel heeft dit ongetwijfeld reeds lang
óór ons beseft!" Bij deze laatste opmer-,
king slikte Pat de tegenwerpingen, die hij
juist wilde maken, in en wachtte belang-
stellend af, wat Joris verder doen of zeg
gen zou. Met een plons gooide Joris de
ongelukkige speelmakker weer in het bas
sin, waar hij door een vechtlustige hand
vis werd ontvangen. Dadelijk ontspon zich
een wilde strijd; staarten en vuisten doken
af en toe uit het kolkende water op. „Ach,
aah"klaagde-Joris, zijn armen diep in het
bewogen water stekend, „ik vrees dat ons
opvoedkundig experiment mislukt!"
Minister Witte:
In een vraaggesprek met een redacteur
van het A.N.P. heeft de minister van We
deropbouw en Volkshuisvesting ir. H. B.
J. Witte, gezegd dat de overheid een aan
vullende taak heeft bij het regelen van de
woningbouw.
In de begroting 1953 is rekening gehou
den met 25.000 premiewoningen op een
totaal woningbouwprogramma van 55.000.
Maar daarmede is een half om half ver
houding alleen nog maar budgetair be
reikbaar gemaakt. De overheid kan even
wel de particulieren niet tot bouwen
dwingen. Zij stelt hen slechts in de gele
genheid dit jaar 25.000 premiewoningen te
bouwen. De gemeentebesturen kunnen hun
eigen woningpolitiek blijven voeren. Alle
gemeentelijke plannen, die bij het mini
sterie worden ingediend, zullen worden
gefinancierd, of het nu premiewonïngen
of woningwetwoningen zijn, mits deze
plannen binnen de toegewezen contin
genten blijven en de begroting goedkeuring
toelaat.
Indien de animo voor premiebouw dit
jaar niet groot genoeg mocht zijn voor
25.000 woningen dan zullen meer woning
wetwoningen kunnen worden gebouwd.
Er zijn gerpeenten, die plannen klaar en
geld gereed hebben om te gaan bouwen.
Maar de toestemming om te beginnen
blijft uit. Dit is voor de betrokkenen na
tuurlijk niet prettig. In groter verband
bezien echter is het nodig. Ten behoeve
van de arbeidsverdeling zijn de provin
ciale contingenten in twaalf termijnen
verdeeld, zodat iedere maand één twaalfde
in uitvoering kan komen. Het staat ter be
oordeling aan de hoofdingenieurs-direc
teuren in de provincies waar en wanneer
begonnen kan worden.
Indien alle plannen tegelijk tot uitvoe
ring zouden komen, dan zou zulks leiden
tot een bijzonder onregelmatige arbeids
verdeling. Het is daarom nodig de gun
ningen te verdelen.
Daarom is spreiding van de bouwactivi
teit over het gehele jaar nodig en daarom
worden de gunningen naar gelang van ur
gentie en mogelijkheden verleend.
Het is inderdaad mogelijk, dat een en-
ke'e keer plaatselijke belangen in het ge
drang kunnen komen. Over het algemeen
genomen echter werkt de spreiding van de
bouwactiviteit in vele opzichten gunstig.
265 inzendingen
In een door de N.V. Standaardfilms in
Leiden en de N.V. Haghefilm in Den Haag
uitgeschreven ontwerp-prijsvraag voor een
Nederlandse speelfilm zijn twee inzendin
gen de beste gebleken. De auteurs hiervan
zijn Huso Lous in Den Haag (onder het
motto „Wending") en Alphons Timmermans
in Weert (onder het motto „Luctor et
Emergo"). De jury heeft er echter niet toe
kunnen besluiten een van de beide inzen
dingen te bekronen, daar in beide ontwer
pen weliswaar alle voorwaarden voor een
goede film aanwezig zijn, maar van de uit
werking tot een draaiboek nog teveèl ^al
afhangen. De uitgeloofde prijs van duizend
gulden zal daarom tussen beide auteUrs
worden verdeeld in twee aanmoedigings
prijzen van vijfhonderd gulden.
Het ligt in de bedoeling van de initiatief
nemers van. de prijsvraag, met beide
auteurs een nader persoonlijk contact op
te nemen, orri daarna in overleg met de
jury te beslissen, welke van de twee door
hen ingestuurde ontwerpen tenslotte het
best zou kunnen worden verfilmd. De au
teur van het te verfilmen synopsis zal dan
eventueel in de gelegenheid worden ge
steld, zijn ontwerp in een draaiboek verder
uit te werken.
De jury voor deze prijsvraag, waarvoor
265 geldige inzendingen waren binnenge
komen, bestond uit de filmcritici B. J. Ber-
tina, mr. R. F. Bordewijk, A. van Domburg,
P. J. van Mullen en A. C. P. Seyffert.
Ned. Herv. kerk
Bedankt voor Dussen (toez.) H. Haver
kamp te Veen (N.Br.). Beroepen te Neer
langbroek J. W. v. d. Linden te Kamerik.
Chr. Geref. kerken
Tweetal te Papendrecht H. W. Eerland
te Lisse en K. G. v. Smeden te Utrecht-
Noord. Beroepen te Dokkum H. Toorman
te Deventer.
Ds. J. P Geels te Rotterdam-C. heeft nog
geen beslissing genomen inzake het beroep
naar Haarlem-C.
Geref. kerken
Beroepen te Brampton (Ontario) (Chr.
Ref. Church) J. v. Harmeien te Assen.
Geref. kerken art. 31 K.O.
Bedankt voor Rijswijk (Z.H.) J. F. Hey
te Hasselt.
Bedankt voor Ridderkerk H. Ligtenberg
te Rotterdam.
Verkeerde. Honderden Franse communis
ten drongen gisteren de politie op zij
en bestormden het perron van de Gare
du Nord in Parijs om.de verkeerde
man te verwelkomen. Een Amerikaanse
journalist, John Roderick, werd voor
Thorez de Franse communistenleider
gehouden. Een meisje omhelsde hem en
andere vrouwen overstelpten hem met
bloemen. Met enige moeite hielp de
verbaasde journalist zijn „aanbidders"
uit de droom. Het is niet bekend waar
Thorez op het ogenblik verblijft. De
auto, waarin hij te Saint Quentih was
gestapt, is leeg bij zijn huis aan
gekomen, waar een honderdtal mensen
stond te wachten.
Beperking. President Eisenhower heèft de
Amerikaanse tariefcommissie opdracht
gegeven onmiddellijk een onderzoek in
te stellen naar de bestaande invoerbe
perking op boter en andere zuivelpro
ducten en enkele Vetten en oliën. De
commissie kreeg verder opdracht maat
regelen aan te bevelen, die genomen
moeten worden voor het aflopen van
de bestaande bepalingen tot beperking
van de invoer op 30 Juni.
Geldgebrek. De aandacht van Franse re
geringskringen is op het ogenblik vooral
gevestigd op de toestand van de schat
kist. Men houdt zich bezig met een aan
tal maatregelen, die zo mogelijk'de fi
nanciële toestand van Frankrijk gezond
moeten maken. De Bank van Frankrijk:
heeft door zijn directeur-generaal, Wil
frid Baumgartner, formele garanties
verlangd alvorens zij er in'zal-toestem
men nieuwe bedragen aan de staat voor
te Schieten. Functionarissen van het mi
nisterie van Financiën stellen verho
ging Van verschillende belastingen en
heffingen Voor. Waarnemers achten der
gelijke maatregelen echter gevaarlijk
door hun impopulariteit.
Ontslag. De Fordfabrieken hebben bekend
gemaakt, dat z!j tegen Maandag waar
schijnlijk 45.000 arbeiders naar huis
zullen moeten zenden in verband met
een staking in de fabriek te Monroe,
waar onderdelen worden vervaardigd.
De arbeiders in genoemde fabriek zijn
sinds 2 April in staking uit protest te
gen de bestaande arbeidsvoorwaarden.
Kloof. Een uit vijf leden bestaande, dele
gatie van de organisatie voor Europe
se economische samenwerking: (GEES)
is Vrijdag met vertegenwoordigers van
de Amerikaanse regering t besprekingen
begonnen over de „dollarkloof". De de
legatie zal spreken over vraagstukken,
welke betrekking hebben op inwissel
baarheid van valuta, Amerikaanse in
vesteringen in Europa en handel en
tarieven.
Ontvangst. De Oost-Duitse president, Wil
helm Pieck heeft Vrijdag' de nieuwe
Tsjecboslowaakse ambassadeur ih'Oost-
Duitsland, Linhart, ontvangen,"aldus
heeft hef Oost-Duitse persbureau ADN
gemeld. Sedert midden Februari had
Pieck enkele belangrijke plechtigheden
niet bijgewoond. Dit werd aanleiding
tot geruchten, volgens welke de 77-
jarige president "ziek zö'u 2ijn. Er'zijn
geen officiële verklaringen over Pfiecks
.gezondheidstoestand uitgegeven.
Beschuldiging. McCarthy, de communisten
jagende republikeinse senator uit de
Amerikaanse staat, Wisconsin, heeft
Vrijdag verklaard, dat hij bezig is- be
wijsmateriaal te verzamelen waaruit
zou blijken, dat -communistische spion
nen en saboteurs in de Verenigde jSta-
ten hun inkomsten: gedeeltelijk putten
uit een winstgevende, illegale handel in
verdovende middelen.
Operatie. De Britse minister van Buiten
landse Zaken, Eden, zal Zondag in een
Londens ziekenhuis een grote operatie
ondergaan. Verwacht wordt, dat hij ge
durende zes a acht weken geen offi
ciële bezigheden zal verrichten.
Verlies. De in de afgelopen weken gehou
den verkiezingen van de nieuwe be-
drijfsraden in de kolenmijnen van het
Roergebied hebben geleid tot een nieu
we sterke daling van het aantal com
munistische vertegenwoordigers in deze
organen. Van de zevenhonderd verte
genwoordigers, die in de bedrijfsraden
werden gekozen, staan 125 bekend als
communist. Vooral de Christelijke ver
tegenwoordigers hebben een, aanzien
lijke winst geboekt.
Bezoek. Voor het eerst na de oorlog zal
de Deense stad Aarhus dezer dagen,
weer door Russische toeristen worden
bezocht. Het zijn leden van de beman
ning van een Russisch schip, dat in de
haven van de stad ligt.
Eis. De West-Duitse bondskanselier,
Adenauer, heeft Vrijdag op een pers
conferentie te Washington verklaard
dat hij nieuwe verkiezingen in het
Saargebied eist. Hij zeide tegen een re
ferendum te zijn, omdat daardoor na
tionalistische gevoélens geprikkeld zou
den worden.
ZO vreemd het in het na-oorlogse Neder
land ook moge klinken, dat de dood
straf hier te lande sedert 1870 is afge
schaft, zo zonderling zal het zeker aandoen
te constateren dat dit feit reeds in 1741
plaats vond in het Tsaristische Rusland,
welke staat toch heus niet bekend stond
als bijzonder humaan en zachtzinnig je
gens tegenstanders of maatschappelijk ont
spoorden.
De terechtstellingen die se
dert 1945 in ons land hebben
plaats gevonden, zijn met een
beroep op de buitengewone
omstandigheden voltrokken,
ingevolge het Besluit Buiten
gewoon Strafrecht. Bovendien
is de doodstraf altijd gehand
haafd gebleven in ons militair v
strafrecht, waaronder ook burgers kunnen
vallen. Wanneer in ons land derhalve ge
sproken wordt van de afschaffing van de
doodstraf, heeft men het Wetboek van
Strafrecht op het oog, waarin practisch
alle misdrijven voorkomen die men in vre
destijd tegenover mens en maatschappij
kan begaan.
In ons land waren dus bijzondere om
standigheden aanleiding om na de oorlog
in tientallen gevallen de zwaarste straf te
voltrekken, maar ook in Rusland golden
na 1740 buitengewone omstandigheden, die
echter oorzaak waren van het tegenover
gestelde, n.l. dat de doodstraf werd afge
schaft.
Nu Was men er in Rusland sedert over
oude tijden aan gewénd dat dé Tsaar de
levens der onderdanen vernietigde, al naar
de luimen van het ogenblik. Maar de Rus-
sen schenen langzamerhand schoon genoeg
te krijgen van de ongewisheid van het le
ven onder het Tsarenbewind en toen Eli
sabeth, de jongste dochter van Peter de
Grote, zich in 1741 met behulp van een
garderegiment in de Tsarenzetel wilde nes
telen, kon dit alleen geschieden nadat zij
beloofd had tijdens haar regering geen
doodvonnissen te laten voltrekken. Elisa
beth legde deze belofte gedwee af, beze
gelde die met een kus op het
Kruis en bevestigde haar. voor
nemen nog eens per oekaze in
1744. Hiermede was de dood
straf in Rusland officieel af
geschaft.
Dit alles betekende echter
niet, dat ongewenste pérso-
nen niet gewelddadig uit de
weg geruimd konden worden, of dat er
een einde kwam aan de afschuwelijkste
wreedheden die een brein kan uitdenken.
De Nederlandse zaakgelastigde De Swart
klaagde in 1757 zelfs over de verschrikke
lijke willekeur en de gruwelijke onder
drukking waaraan men onder het bewind
van keizerin Elisabeth ten prooi was. En
dat wilde in die dagen wel iets zeggen!
We kunnen de ontelbare inbreuken die
in Rusland op de oekaze van 1744 in de
loop der eeuwen werden gemaakt, hier niet
ophalen, doch vestigen er alleen de aan
dacht op, dat ook de Russische communis
ten hiermede lelijk in de knoop zijn ge
raakt.
Daarover Maandag.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
