Fords gouden jubileum,
50 jaar auto-historie
Rechter William Douglas stelt
executie van Rosenbergs uit
Syngman Rhee zet poorten
der gevangeniskampen open
EXTRA VOORDELIGE:
Agenda voor
Haarlem
Namaak
Van „Tin Lizzie tot V-8"
Tweehonderd millioen auto's rijden
er thans over onze aardbol
Douglas zélf daarop door afgevaardigde
in Congres van „wangedrag" beschuldigd
Laatste poging om uitvoering van
bestandsovereenkomst te verhinderen
DONDERDAG 18 JUNI 1955
Examens
Nederlandse cabaretiers
konden niet vertrekken
n TIP VAN BOOTZ
ïeKleme^Wt/
Opdracht tot componeren
van balletmuziek
Betaling
abonnementsgeld
per giro
(Van een verslaggever)
Met een bedrag van 28.000 dollar aan
geleend geld en een handjevol arbeiders
stichtte wijlen Henry Ford op 16 Juni 1903
aan de River Rouge bii Detroit de Ford
Motor Company. Dat is dus vijftig jaar
geleden: een gedenkwaardige dag in de
historie van de automobiel, die in die halve
eeuw de evolutie doormaakte van een uit
vinding van twijfelachtige waarde en een
kostbare liefhebberij voor enkelingen, tot
een comfortabel vervoermiddel, zonder het
welk de moderne tijd het niet meer kan
stellen.
In deze verbazingwekkende ontwikke
ling heeft Henry Ford een grote rol, zo
niet de hoofdrol gespeeld en het is goed
nu de glanzende, soepel lopende auto
van thans een alledaags verschijnsel is ge
worden en het steeds haperende, gecompli
ceerde benzinemonster uit die eerste dagen
een vermakelijke curiositeit om bij dit
gouden jubileum van de Amerikaanse
Ford Motor Company even stil te staan.
Twee honderd millioen auto's rijden er
thans over onze aardbol, een aantal dat
een dikke vijftig jaar geleden geen mens
had durven dromen. De „wagen-zopder-
paard" was toen slechts betaalbaar voor
enkele uitverkorenen, die er overigens
meer ergernis dan genoegen van beleef
den.
Ford heeft de auto populair gemaakt,
door in millioenen te denken en zo'n uitge
balanceerd en perfect werkend „lopende-
band-systeem" te ontwerpen, dat tenslotte
elke tien seconden een wagen zijn fabriek
verliet. De verkoopsprijs ging met een re
volutionaire gang omlaag en de concurren
ten, die Ford's methodes niet volgden,
moesten er stuk voor stuk het bijltje bij
neerleggen of zijn voorbeeld volgen.
Ford's bekendste wagen was de T-Ford,
waarmee hij over de gehele wereld naam
maakte. In 1909 won hij er de New York-
Seattlerace mee en in September 1915 had
hij al een millioen van die vrijwel nimmer
haperende en haast onverslijtbare karretjes
gebouwd.
In 1923 verlieten in een jaar 2.200.188
van die populaire „Tin Lizzies" zijn fabrie
ken.
In de Verenigde Staten was Ford toen
een welhaast nationale figuur met een
enorm gezag, van wie algemeen werd aan
genomen dat hij zonder veel moeite zijn
intrek in het Witte Huis zou kunnen ne
men. Maar Ford weigerde om tegen Coolid-
ge candidaat te staan. „De man doet zijn
werk goed", zei hij. Coolidge bedankte hem
telegrafisch.
„De oude wijze man van Detroit", zoals
de Amerikaanse kranten Ford noemden,
had toen de leiding van het enorme Ford
imperium al aan zijn zoon Edsel overge
dragen, maar in 1943, toen deze aan een
ongeneeslijke ziekte overleed en zijn zo
nen nog te jong waren, moest de 80-jarige
Henry I de zware last van de Ford Motor
Company met zijn vertakkingen over de
gehele wereld weer op zijn schouders ne
men.
Twee jaar later, na het einde van de
tweede wereldoorlog, kon marinier Henry
Ford II, geassisteerd door zijn broers Ben
son en William, het werk van zijn groot
vader overnemen.
Het Ford-rijk met zijn 150.000 arbeiders
en 48 fabrieken in 23 landen stond toen
echter op springen. De productie was ge
daald tot 20 procent van het aantal in
Amerika vervaardigde auto's, zelfs de V-8
motor ging er niet zo vlot meer in en in
1946 verloor de Ford Motor Company
liefst 55 millioen dollar in zes maanden
Nieuwe ideeën
Henry Ford II kwam evenwel met nieu
we ideeën en met aan de smaak van het
publiek aangepaste modellen, smeet liefst
tien van de uit twaalf man bestaande top-
ADVERTËNT1E
Voor Uw Baby-uitzet
LUIERS, OOGJES 0.78
LUIERS, TETRA 0.88
LUIERS, FLANEL 1.28
ONDERLEGGERS, MOLTON 128
PLASTIC BROEKJES, v a.0.78
LUIERTRUITJES 0.94
LUIER HEMDJES 0.70
Vraagt onze serie
complete baby-uitzetten.
staf, die zich onvoldoende om vernieuwin
gen had bekommerd, eruit en twee jaar
later stond het bedrijf weer stevig op po
ten. Er werd toen een topproductie van
twee millioen vierhonderdduizend wagens
in één jaar bereikt.
Henry Ford I, de stichter van dit we
reldconcern stierf op 7 April 1947. Hij
heeft een grote rol gespeeld in de ontwik
kelingsfase van de automobiel die in 50
jaar het aanzfen van steden en dorpen,
door de nodig geworden aanleg van mo
derne wegen, totaal veranderde.
Meer dan 44 millioen auto's, tractoren,
jeeps, tanks en zelfs vliegtuigen hebben
in die halve eeuw de Ford Motor Company
verlaten.
ADVERTENTIE
En dit is dan de befaamde „Tin Lizzie" de T-Ford, in luxe-uitvoering. Zij was in alle
kleuren te verkrijgen, mits die kleuren maar zwart waren. En met haar trapversnel-
ling, haar ijzersterke hart en haar knijptoeter, heeft zij de eerste bladzijden van het
boek der auto-constructie ruimschoots volgeschreven.
Dezer dagen heeft het werk in die enor
me fabrieken aan de rode rivier in Detroit
erven stilgelegen, om dat te herdenken.
Afltgsnf II HmtIsm - Til. tl41S
DONDERDAG 18 JUNI
Zuiderkapel: Zuiderstraat, spreker ds. I.
Vasseur, 8 uur. Doopsgezinde Kerk: Doops
gezind Zangkoor en Jeruzalemkerkkoor,
concert, 8 uur. Spaarne: „Storm over Ben
galen" en „De Spookstad". 14 jaar,, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Getuige, vermoord", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Verboden
spel', 14 jaar, 7- en 9.15 uur. Palace: „De
piratenkoningin". 18 jaar. 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Verdorven jeugd", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. Lido: „Een koningin wordt ge
kroond", alle leeft., 7 en 9.15 uur. City:
„Tramlijn Begeerte", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Minerva: „Het gestolen gezicht", 18 jaar,
8.15 uur.
VRIJDAG 19 JUNI
Lange Veerstraat 16: B. v. d. Meer spreekt
over de openbaring van Johannes, 8 uur.
Concertgebouw: Haarlems Muziekinstituut,
leerlingenavond, 7.30 uur. Bioscopen: Nieuw
programma.
Brinkmann: Algemene amtbenarenbond in
verzekeringsbedrijf, openbare vergadering 8
In het nieuwe Ford-laboratorium, dat president Eisenhower enige tijd geleden opende,
werken ingenieurs en ontwerpers aan de auto voor morgen, die wellicht door atoom
energie zal worden aangedreven. Maar voor het zover is komt Ford over twee jaar
eerst nog met de „Syrtis", een cabriolet met hard dak, dat in de bagageruimte kan
wegglijden en die u hier ziet afgebeeld.
WASHINGTON (Reuter). Rechter
William Douglas van het Amerikaanse
Oppergerechtshof, heeft gisteren de Rosen
bergs een uitstel van executie toegestaan.
In een verklaring van acht pagina's ver
klaart rechter Douglas, dat hij geen bevel
schrift voor een nieuw verhoor, zoals door
de advocaten van de Rosenberg's verzocht,
zou uitvaardigen, maar, zo zegt hij:
„Ik zal een uitstel toestaan, geldig totdat
de kwestie van de toepasselijkheid van de
strafbepalingen van paragraaf 10 van de
wet op de atoomenergie op deze zaak kan
worden vastgesteld door de districtsrecht
bank en het hof van beroep (te New York)
waarna de kwestie van een verder uitstel
kan worden behandeld door het hof van
beroep of een lid van dit hof (het opper
gerechtshof) op de gebruikelijke manier."
Als wèl een bevelschrift voor een nieuw
verhoor zou zijn uitgevaardigd, zou de re
gering bij dat verhoor haar recht om de
beklaagden in hechtenis te houden, moeten
bewijzen.
De minister van Justitie, Brownell, heeft
het Hooggerechtshof verzocht het besluit
van rechter Douglas te herroepen.
De 55-jarige rechter William Douglas,
het jongste van de negen leden van het
Hooggerechtshof, heeft zijn beslissing ge
nomen na een langdurige studie die tot
diep in de nacht duurde, van stukken die
hem door advocaten waren overhandigd.
Het is verrassend, dat hij zijn besluit nam
op grond van stukken van twee advocaten,
die Maandag door een New Yorkse rechter
„indringers en beunhazen" zijn genoemd
en niet op grond van stukken van de eigen
advocaten van het echtpaar Rosenberg.
Twee dagen geleden heeft het Hoogge
rechtshof geweigerd een uitstel van execu
tie te verlenen en ook om het proces te
herzien. Douglas stemde toen met drie
anderen voor uitstel en met een andere
voor herziening van het proces.
Voordat Douglas zijn besluit bekend
maakte, hadden juridische deskundigen
verklaard dat het ongebruikelijk zou zijn
als een der rechters een uitstel zou toe
staan nadat het voltallige Hof zulks had
geweigerd. Hij zou het evenwel kunnen
doen als hij nieuwe bewijsstukken had ont
vangen, zei men.
De motivering
Douglas twijfelt er ernstig aan, of rech
ter Kaufman indertijd wel het recht had
de Rosenberg's ter dood te veroordelen. Dit
is namelijk geschied op grond van de
spionnagewetten van 1947 en niet op grond
van de wet, die speciaal de atoomspionnage
betreft. Volgens deze laatste wet mag al
leen de doodstraf worden gegeven op aan
beveling van de jury en indien de spion-
nage is gepleegd met de bedoeling Ame
rika te benadelen. De jury heeft geen
doodstraf'aanbevolen en ook vermeldde de
acte van beschuldiging niets over het an
dere punt.
De democratische afgevaardigde Whee
ler heeft in het Huis van Afgevaardigden
aangekondigd, dat hij een wetsontwerp
zal indienen om te bereiken, dat rechter
Lorentzlyceum
Geslaagd zijn voor het eindexamen HBS
B aan het Lorentzlyceum: H. A. v. d. Bo
gaard, J. van Eykelen, A. Hage, J. Kleyn, G.
Londo, D. H. D. v. Tongeren, E. de Vries,
R. W. de Vries, G. H. Zeilmaker.
Drie candidaten werden afgewezen. Het
examen is geëindigd.
Kennemer Lyceum, Blóemendaal
Geslaagd voor het eindexamen Gymna
sium A: de dames: H. E. Clydesdale, A. A.
Metz, A. M. J. v. Nouhuys, A. Siderius, A.
A. v. Trooyen, Ch. M. v. d. Wal en M. P. M.
v. Walraven; de heer Ch. W. Ie Rütte.
Verlengd examen: 1 candidaat. Afgewezen:
3 candidaten. Teruggetrokken: 1 candidaat.
Geslaagd voor het eindexamen Gymnasium
B: de heren: C. J. G. Beek. F. Bootsman, G.
F. Boreel, H. Y. Dijkstra, Th. A. Eversdijk
Smulders, H. P. M. v. Ravestijn, R. Schicht,
R. J. Vervuurt, H. R. Vincent.
Verlengd examen: 2 candidaten. Afgewe
zen: 1 candidaat.
Rijkskweekschool
Aan de Rijkskweekschool te Haarlem zijn
geslaagd voor het eindexamen de dames:
M. C. Scheffer te Halfweg; Tr. Driesen te
Haarlem; Th. C. Vestering te Haarlem; A.
Zeugner te Haarlem; de heren: P. Eriks te
Velsen; W. P. Mazurel te Haarlem.
Twee dollars zoek
Het Nederlandse cabaretgezelschap van
Wiesje Bouwmeester, dat na een tournée
van twee maanden voor de B.P.M. en de
Bond van Kunstkringen naar Nieuw-
Guinea zou vertrekken, heeft deze reis
moeten uitstellen. Toen zij op het punt van
vertrek stonden, bleken de leden van het
gezelschap de twee reisdollars, die zij bij
hun vliegtocht naar Indonesië - zoals alle
passagiers hadden ontvangen, maar die
zij bij aankomst nog niet hadden besteed,
niet te kunnen tonen. De douane liet daarop
de bagage uit het vliegtuig terughalen, dat
vervolgens zonder- de cabaretiers vertrok.
ADVERTENTIE
VERKOOP VOOR NEDERLAND N. V. ALVANA - DEN HAAG
De ouderdom komt met
gebreken,
Dit is overtuigend duidelijk
gebleken.
Bij Tip is 't andersom
Omdat door d'ouderdom
Haar kwalen der jeugd zijn
geweken.
ïn'Z. Heer G. B.. Rotterdarr
ontv. 1 fl. Tip en 1 Lfl. Bootz' Oude Genever
Douglas in staat van beschuldiging wordt
gesteld wegens „wangedrag".
Indien het voorstel van Wheeler, dat in
middels is ingediend, door het Huis wordt
aangenomen, zou rechter Douglas voor de
Senaat moeten terechtstaan. De Senaat zal
dan beslissen of hij al dan niet van zijn
ambt ontheven zal worden.
De Amerikaanse opperrechter, Fred Vin-
ston, heeft een bijzondere zitting van het
Oppergerechtshof bijeengeroepen voor
hedenmiddag om het besluit van rechter
William Douglas te bespreken.
Het echtpaar Rosenberg zal dan mis
schien toch deze week worden terechtge
steld als het Oppergerechtshof het besluit
van rechter Douglas teniet doet.
TOKIO (Reuter). President Syngman
Rhee van Zuid-Korea heeft heden op eigen
verantwoordelijkheid de vrijlating van alle
anti-communistische Noord-Koreaanse
krijgsgevangenen in Zuid-Koreaanse kam
pen bevolen. Dit is zijn laatste zet om de
ondertekening van een wapenstilstand te
gen te houden.
Troepen van de UNO werden in allerijl
naar de kampen gedirigeerd zodra het be
vel van Rhee bekend werd, maar volgens
een Zuid-Koreaanse functionaris waren
20.000 gevangenen op vrije voeten voordat
de troepen, die van traangas gebruik maak
ten, de massale ontsnapping tot staan kon
den brengen.
De vrijgelaten Noord-Koreanen, die allen
de eed van trouw op de Zuid-Koreaanse
regering hebben afgelegd, zijn nu onder de
hoede van provinciale gouverneurs en po
litie in Zuid-Korea.
Volgens de op 8 Juni te Panmoendjom
getekende overeenkomst met de Noorde
lijken over de krijgsgevangenen moesten
alle gevangenen, die niet naar huis wilden
Het zou plezierig zijn te
weten, wat in het leven schijn
en wat werkelijkheid is of
hebben de philosofen gelijk
die zeggen, dat er geen wer
kelijkheid op deze wereld is
te vinden? Er zijn theorieën
die ons willen voorspiegelen
dat ons bestaan niets meer dan
een gedachte is, een flits van
de geest, een vlug spel tussen
licht en donker. Ge kunt het
daar mee eens zijn of niet,
maar ge zult moeten toegeven
dat wij mensen het ver ge
bracht hebben met het maken
van dingen die er niet zijn.
Wij scheppen zelf naar harte
lust en zien met genoegen naar
ons eigen gegoochel, zonder te
beseffen dat het niets is, ge
maakt uit niets.
Het is diepzinnig gepeins,
maar het komt niet zonder
reden. Want wij zijn in de
werkplaats geweest van een
vriend, die zijn brood verdient
met het scheppen van illusies.
Hij maakt in zijn rommelka
mer de onwaarachtigheden
des levens, die wij plegen te
slikken als de werkelijkheid.
Wat maakt hij? Geluiden. Hij
werkt voor het toneel en de
radio, en levert de geluiden
kant en klaar. Hij kan het
achter de coulissen laten don
deren en hagelen, hij kan er
paarden laten galopperen en
veldslagen laten woeden. Hij
kan er menigten laten joelen
en treinen laten daveren. En
als ge voor het voetlicht in de
zaal zit, meent ge nog dat het
werkelijkheid is ook.
Maar komt ge bij hem ach
ter de décors, dan zit hij met
wat plankjes en pannetjes en
stukken blik te meesteren en
te frutselen. Uit een vergiet
met knikkers komt een hagel
storm, en de daverende paar
denhoeven zijn niets dan wat
eikenhouten blokjes in zijn
vlugge handen. De stappen
van de schurk op de trap zijn
stukken kurk op een leeg
sigarenkistje, en de marche
rende regimenten zwaarbe
wapende soldaten stampt hij
uit de grond met een bundel
stokjes die hij op een karton
nen plaat laat roffelen.
Hij bedriegt de oren van
duizenden met zijn schep
pingswerk van de schijn. Hij
maakt een eigen wereldje van
levende geluiden, zonder
leven. Maar hij streeft zijn
doel wel eens voorbij, om zo
te zeggen. Dan kunt ge mer
ken hoe gevaarlijk sommige
ambachten zijn.
Zo komt hij eens bij ons
binnen met een gezicht van
oude lappen en vraagt om
hulp. Er is een opdracht bin
nengekomen van een toneel
gezelschap om een geluid te
maken dat ik niet ken, zegt
hij. Zij voeren een stuk uit de
Middeleeuwen op, het speelt
in een oud kasteel met martel
kamers en hoge witte gangen,
waarin ijzeren harnassen en
dekenkisten staan. Ge weet
wel, zo echt oud en Middel
eeuwachtig. Het verhaal is
boeiend en meeslepend van
romantiek en heldendom,
maar ik vrees dat ik met mijn
geluid verstek moet laten
gaan. Want ik kan het niet
vinden.
Er is namelijk een scène in
dat de moordenaar met zijn
speer naar binnen komt slui
pen achter de rug van de kas
teelheer, die het slachtoffer
zal moeten worden. Er is een
oude, zware, eikenhouten deur
in de achtergrond, die lang
zaam opengaat om het onheil
spellend creatuur van de
moordenaar door te laten.
Maar dan.
Dan piept de deur. De deur
verraadt de laaghartige slui
per. Zij geeft dat echt middel
eeuwse, sinistere, naargeestige,
knersende, schurende piepge
luid dat ge wel kent van die
oude deuren met scharnieren
als vliegtuigvleugels en spij
kerkoppen als aardappels. Dat
geluid moet ik maken maar
ik weet niet hoe.
We hebben gezocht en ge
probeerd met allerhande in
strumenten en middelen. We
hadden met hem te doen, om
dat hij het toch al niet te
breed heeft mèt zijn geluiden-
fabriek. We wreven schuur
papier over emaille, tot we er
bij stonden te rillen we
probeerden het met een vork
op een scherf glas en met een
oude gummihak op een school
bord. Het leek wel wat
maar het was niet dat, zei hij
telkens. We vonden een
menigte van geluiden die hij
wel eens zou kunnen gebrui
ken voor het een of ander
maar het knarsend piepen van
de Middeleeuwse deur bleef
verborgen in de geheimzinnig
heid.
Toen we tenslotte met een
baksteen op een fles elkander
hadden doen ijzen van af
schuw, hebben we het opge
geven en hij ging ongetroost
naar huis in de overtuiging, te
hebben gefaald.
Later ontmoetten wij hem
weer, hij was toen de leven
digheid zelf. Hij vertelde trbts
het geluid te hebben gevonden
van een stervende olifant, dat
echter niet zo vaak zal voor
komen in een toneelstuk,
voegde hij erbij. En toen wij
vroegen hoe het was gegaan
met die Middeleeuwse deur,
lachte hij breed.
Dat geluid heb ik nog ge
vonden, zegde hij, al had ik
het niet meer nodig. Ik maak
te het door eierschalen te
malen in een roestige koffie
molen. Maar het hoefde niet,
zoals ik al zei.
Die deur
vanzelf.
piepte
namelijk
J. L.
terugkeren, worden overgegeven aan de
zorg van een neutrale commissie.
President Rhee heeft meegedeeld dat hij
tot vrijlating is overgegaan „ter voorko
ming van ernstige gevolgen."
Een woordvoerder van de UNO heeft
meegedeeld, dat naar schatting 25.000 anti
communistische Noord-Koreaanse krijgs
gevangenen op vrije voeten zijn.
De UNO heeft in Zuid-Korea ongeveer
132.000 krijgsgevangenen. Het merendeel
dezer gevangenen wordt door Zuid-Ko
reaanse troepen bewaakt. Onder de gevan
genen bevinden zich ongeveer 50.000 man,
die als niet-communistisch zijn geregi
streerd.
President Rhee heeft zijn bevel gegeven
nadat hij een voor hem teleurstellend tele
gram had ontvangen van zijn eerste-minis-
ter, die gisteren te Washington een onder
houd met Eisenhower heeft gehad.
Het geallieerde hoofdkwartier meldt, dat
uit zeven van de elf gevangeniskampen
niemand is ontsnapt. In twee kampen te
Seoel die door Amerikanen en Zuid-Korea-
nen gezamenlijk worden bewaakt, hebben
zich geen incidenten voorgedaan.
President Eisenhower had Woensdag een
nieuwe brief aan de Zuid-Koreaanse pre
sident Syngman Rhee geschreven, waarin
hij het'Amerikaanse standpunt ten aanzien
van het sluiten van een wapenstilstand uit
een zet.
Eisenhower zegt in de brief, dat Amerika
zal blijven streven naar de doelen, die het
op het oog had toen het aan de Koreaanse
oorlog ging deelnemen.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft aan Hugo Godron te
Bussum opdracht verleend tot het compo
neren van een ballet, geschikt om door de
groep „Scapino" te worden uitgevoerd. Het
is de bedoeling de première van het ballet
in het volgende seizoen te geven.
3oockxooooooooooooooooooooooooooo<
U kunt het Uzelf gemakkelijk maken
door het abonnementsgeld voor het
volgende kwartaal te voldoen op onze
postgirorekening no. 273107 ten name
van Haarlems Dagblad, U bespaart
daarmee incassokosten en vermijdt
geloop aan de deur.
Het te gireren bedrag is f6.10, post-
abonnés f 6.60.
U kunt het ons gemakkelijk maken
door Uw giro-opdracht te verzenden
vóór het eind van de maand. Wij be
hoeven dan geen kwitanties uit te
zenden.
Voor automatische girobetalingen
(het allergemakkelijkste) zijn formu
lieren op aanvraag gaarne ter be
schikking.
DE ADMINISTRATIE.
