Leger kon nog geen eind maken
aan schrikbewind van benden
Arbeiders hebben weinig of
geen deel aan concerten
Achtervolging blijft uitermate moeilijk
PANDA EN DE GROEI-STRALEN
Wereldnieuws
Fa. B. ENGELENBERG
De radio geeft Vrijdag
LOOSJES
Orkestwezen in Nederland
Rapport van het
Prins Bernhard Fonds
ió het zo
2
Indonesiërs voornaamste probleem
GAAT U MET VACANTIE?
Calvinisten en de
moderne tijd
LEERBOEKEN LEVEREN
Leraar in Nijmegen niet,
in Deventer wèl als
raadslid toegelaten
Jeep, die kinderen ontweek,
reed tegen boom
Nieuwe recordhoogte van
goud- en deviezenreserve
Zesjarig jongetje door
vrachtauto overreden
Bevredigend resultaat
n.v. De Bijenkorf
BRILLEN VOOR^n|
KEIP
Voor- en
achteruit
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1953
(Van onze correspondent in Djakarta)
Wie Indonesië niet kent, en zich dus moeilijk een begrip kan vormen van de ge
weldige uitgestrektheid en de terreingesteldheid van dit eilanden-rijk, zal zich er ver
moedelijk over verbazen, hoe in vele delen van Indonesië nu al vele jaren lang
benden terroristen een niets ontziend schrikbewind kunnen uitoefenen en dit zelfs
op Java, het dichtst bevolkte eiland van de archipel. Hij zou zich nóg meer verbazen,
als hij getuige had kunnen zijn van de repetities, die de Indonesische landmacht in
Djakarta hield vlak voor de parade op 17 Augustus, de dag ter viering van Indo-
nesië's onafhankelijkheid. Het modernste, uit het buitenland afkomstige materiaal
blokkeerde gedurende uren het verkeer in Djakarta's centrum, toen de troepen met
lichte en zware mitrailleurs, veld- en zwaar geschut, mortieren en luchtdoelartillerie,
en dat alles gemotoriseerd, door de straten trokken. „Een flinke klap hiermee", aldus
zou hij wellicht bij het aanschouwen hiervan hebben gedacht, „en aan alle bende
activiteit is voor goed een einde gemaakt".
Maar de zaak ligt niet zó eenvoudig.
Ondanks de toenemende kracht van de
militaire en politie-apparaten gelukt het
nog steeds niet het bendewezen de kop in
te drukken. Integendeel, er is de laatste
tijd weer een toenemende terreur waar te
nemen. Menig onschuldig dessa-bewoner
wordt uitgeschud en vermoord. Tientallen
huizen gaan in vlammen op. Tot zelfs on
der de rook van de grote steden dringen
de kwaadwillige elementen door. Hebben
zij hun rampzalig werk verricht, dan
trekken zij zich terug in het geaccidenteer
de en bosrijke terrein, waarin een achter
volging uitermate moeilijk is. Men zou
feitelijk met een enorme legermacht het
land van het ene einde tot het andere
moeten kunnen uitkammen, om afdoende
resultaat te bereiken. Daarbij laten we dan
de politieke factoren, die zich tegen een
grootscheepse actie schijnen te verzetten,
buiten beschouwing.
Kahar Muzakkar
Een sprekend voorbeeld hoe moeilijk de
bestrijding van opstandige elementen is,
leverde dezer dagen Makassar, waar dooi
de guerillaleider Kahar Muzakkar pamflet
ten werden verspreid, waarin de wereld
werd kond gedaan, dat Celebes was inge
lijfd bij de Negara Republik Islam Indo
nesia.
Men weet, dat een dergelijke onder
grondse organisatie, die de vorming van
een Islamietische staat nastreeft, ook in
West-Java actief is. De Dural Islam, welke
een eigen leger en een eigen bestuurs
apparaat heeft, en onder leiding staat van
Kartosuwirjo, is nog altijd een machts
factor van betekenis. In de proclamatie
van Makassar, die uitgegeven werd op de
herdenkingsdag van de vestiging van de
Islamietische staat, vindt men bevestiging
van de reeds lang heersende mening, dat
Muzakkar in verbinding staat met de D.I.-
leider op West-Java.
De aanhangers van Kazar Muzakkar
hebben pamfletten overigens niet geluid
loos verspreid. Zij trokken, handgranaten
werpend en geweerschoten lossend de rand-
kampongs van Makassar binnen, hetgeen
natuurlijk niet alleen een grote beroering
onder de bevolking veroorzaakte, maar
ook de gezagsapparaten in beweging
bracht. De bevolking legde het loodje met
acht gewonden.
De „inlijving" van Celebes bij de N.R.I.I.
heeft opnieuw de aandacht gevestigd op
Kahar Muzakkar èn op het feit dat hij
kennelijk in een deel van dit eiland nog
steeds heer en meester is. Kahar Muzakkar
is een leider uit de guerilla-strijd tegen
het Nederlandse leger, die enige duizen
den mannen om zich heen had verzameld.
Zoals met zovele guerilla-strijders, was
het ook hier de moeilijkheid hem terug te
ADVERTENTIE
liptlsfraul 39 - Haarlem - Tel. I".;:.'
OFFICiëLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN
ALLE LAKKEN EN VERVEN
voor Huis, Auto en Industrie
brengen tot het normale leven, toen de
strijd tegen de Nederlanders was geëin
digd. Guerilla-strijders als Muzakkar
gaven niet gaarne zonder meer de positie
op, die zij zich hadden verworven. Zij
wensten vaak een vooraanstaande post in
het Indonesische leger in te nemen.
Plechtigheid ging niet door
Na anderhalf jaar onderhandelen was
men zover, zoals men zich herinneren zal,
dat Muzakkar bereid was zich aan de re
gering te onderwerpen. De voorwaarden
waren, dat zijn 4000 man, tot vier batal
jons geformeerd, in het leger zouden wor
den opgenomen. Muzakkar zelf zou, met
de rang van luitenant-kolonel, tot onder
commandant van het territorium Zuid-
Celebes worden benoemd. Op 17 Augustus
1951 zouden ter gelegenheid van de viering
van de proclamatie der onafhankelijkheid
de guerilla-bataljons plechtig in het leger
worden opgenomen. Muzakkar en zijn vol
gelingen verschenen echter niet in Ma
kassar. Zij hadden zich teruggetrokken in
het binnenland, met medeneming van
ruim 4000 uniformen, bijna twee millioen
rupiah en een aantal auto's.
Sedertdien, dus ruim twee jaar lang,
heeft Muzakkar zich daar in Celebes kun
nen handhaven. Wellicht is het aantal
zijner aanhangers verminderd, doch het is
de gezagsapparaten nog steeds niet gelukt
hem tot overgave te dwingen. Pogingen,
die gedaan zijn om hem langs vreedzame
weg tot andere gedachten te brengen, zijn
evenmin geslaagd.
In sommige kringen wordt de proclama
tie van Kahar Muzakkar beschouwd als
een tijdelijke actie in het kader van de
Islamietische onafhankelijkheidsviering.
De bewering van bepaalde zijde, dat bui
tenlanders, in casu Nederlanders, hierin de
hand hebben, gaan we stilzwijgend voor
bij: het is een bekend geluid.
In elk geval lijkt het er op dat de pro
clamatie van Celebes tot een deel van de
N.R.I.I. het begin is van een periode van
grotere beroering in het toch reeds on
rustige Zuid-Celebes.
Wij verzoeken onze weekabonnés. die
met vacantie e§an het abonnements
geld vooruit aan de bezorger te vol
doen.
DE ADMINISTRATIE
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Woord voor de dag. 8.00
Nieuws. 8.15 Gewijde muziek. 8.45 Platen.
9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9.35
Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 Sopraan en
piano. 11.25 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.33
Platen. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15
Amusementsmuziek. 13.45 Platen. 15.15 Voor
dracht. 15.35 Pianoduo. 16.00 Tuinbouw-
praatje. 16.15 Platen. 16.45 Kamerorkest. 17.30
Sopraan en piano. 17.45 Fries programma.
18.00 Metropole-orkest. 18.45 Platen. 18.50
Nieuws. 19.00 Trofeo Italia. 19.45 Platen.
20.00 Radiokrant. 20.20 Int. Calvinistische
Jeugdconferentie. 21.15 Zang en orgel. 21.50
Herinneringen steravonden. 22.15 Trofeo
Italia. 22.25 Viool en piano. 22.45 Overden
king. 23.00 Nieuws en SOS-berichten. 23.15
Evangelisatie in het Hongaars. 23.30—24.00
Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.45 Voor de huisvrouw. 9.00 Gym
nastiek. 9.10 Platen. 9.40 Voor de kleuters.
10.00 Kinderen en mensen. 10.05 Morgen
wijding. 10.20 Platen. 10.40 Sopraan en piano.
11.00 Feuilleton. 11.20 Platen. 12.00 Twee
piano's 12.30 Weerbericht. 12.33 Sport 12.48
Platen. 13.00 Nieuws. 13.20 Promenade-orkest.
14.00 Kookpraatje. 14.20 Pianokwintet. 14.55
Voordracht. 15.15 Bassethoorns. 15.30 Platen.
16.00 Platen. 16.40 Gevarieerde muziek. 17.10
Voor de jeugd. 17.40 Orgelspel. 18.00 Nieuws.
18.15 Felicitaties. 18.45 Tanden op elkaar.
19.00 Gemengd koor. 19.15 Koperseptet. 19.30
Wat geloven Vrijzinnige Protestanten. 19.45
Op bezoek bij anderen. 20.00 Nieuws. 20.05
Vrijz. Protestanten in Geriève. 20.15 Zang
en piano. 20.30 Wereld-federalisten in Ko
penhagen. 20.0 Verdraagzaamheid. 21.00 Uit
lopers van de Parnassus. 21.35 Skutsjesylen,
Fries klankbeeld. 21.55 Platen. 22.00 Buiten
lands weekoverzicht. 22.15 Orgel en zang.
22.40 Vandaag. 22.45 Avondwijding. 23.00
Nieuws. 23.15—24.00 Radio Philharmonisch
orkest.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Electr. orgelspel.
14.00 Kamermuziek. 15.00 en 15.20 Platen.
15.40 Idem. 16.00 Lohengrin, opera (le be
drijf). 17.00 Platen. 17.30 Voor de soldaten.
18.00 Platen. 18.10 Lohengrin, opera (2e
ebdrijf). 19.35 Nieuws. 20.15 Zang en piano.
20.35 Lohengrin, opera. (3e bedrijf). 21.45
HJJmuziek. 22.0 Nieuws. 22.15 Platen. 22.55
—23.00 Nieuws.
In het Gereformeerde jeugdcentrum te
Huis ter Heide is een conferentie van ver
tegenwoordigers van Calvinistische jeugd
organisaties uit 13 landen geopend.
Prof. dr. P. J. Verdam heeft de confe
rentie geopend met een rede over de hou
ding, die door de Calvinisten moet wor
den aangenomen tegenover de moderne tijd
en zijn voortvloeiselen.
De ouden moeten niet alleen weten dat
zij zelf onder invloed van hun tijd staan,
maar ook moeten zij beseffen dat hun kin
deren onder invloed van een nog moderner
tijd staan, die zij zelf niet meer kennen,
zo zei prof. Verdam. Zij die de jeugd lei
den moeten de moderne tijd en zijn voort
vloeiselen niet vrezen. Zij moeten zich aan
de wijzigingen van het wereldbeeld aan
passen en tevens vasthouden aan de Gere
formeerde confessie. De taak van de con
ferentie is niet het zoeken naar mogelijk
heden om de moderne ontwikkeling te be
strijden. „Wij accepteren niet de huma
nistische benadering van de moderne be
schaving, maar wij willen aan ieder pro
gram, dat cr op gericht is ieder die hulp
behoeft, te helpen, medewerken. Nooit zul
len wij een taak verwaarlozen omdat hu
manisten trachten die op hun manier, die
strijdig is met de Gereformeerde opvat
tingen, te bereiken", aldus prof. Verdam,
die deze regel ook wilde laten gelden voor
internationale samenwerking.
ADVERTENTIE
LAAT LIEVER
Snel (binnen twee dagen)
enaccuraat I
GROTE HOUTSTRAAT 100 - TEL. 17472
RIJKSSTRAATWEG 125 - TEL. 23991
SCHORSING Ds. T. WAKKER TE NIET
GEDAAN
De president van de Zwolse rechtbank
heeft ds. T. Wakker, voorganger van de
Vrij Hervormde Gemeente te IJsselmui-
den, ontvankelijk verklaard in zijn eis,
die hij bij kort geding aanhangig had ge
maakt, hetgeen betekent dat het besluit
van de kerkeraad, waarbij hij werd ge
schorst, teniet wordt gedaan. Eveneens is
dit geschied met het besluit, het stemrecht
aan 35 gemeenteleden te ontnemen. Op
elke handeling die wordt ondernomen om
de predikant te verhinderen zijn ambt uit
te oefenen of die de 35 gemeenteleden het
gebruik maken van het recht tot stemmen
verhindert, is een dwangsom van 10.000
gesteld.
Gedeputeerde Staten van Gelderland
hebben het beroep van mr. J. van Gent te
Nijmegen tegen een raadsbesluit waarbij
hij niet als raadslid is toegelaten, onge
grond verklaard. Mr. Van Gent geeft enkele
uren per week les in sociologie aan een
R.K. Meisjespensionaat te Nijmegen. De
gemeenteraad en ook Gedeputeerde Staten
achten dit op grond van artikel 25 der
Gemeentewet onverenigbaar met het raads
lidmaatschap.
Een recente uitspraak in een soortgelijk
geval van Gedeputeerde Staten van Over-
ijsel staat hier lijnrecht tegenover. Ten aan
zien van mr. dr. H. H. Schoemaker, leraar
in de staatswetenschappen aan de R.K.
HBS te Deventer, concludeerden zij name
lijk, dat artikel 25 van de Gemeentewet,
waarbij aan leerkrachten bij het lager en
middelbaar onderwijs het lidmaatschap
van een gemeenteraad wordt ontzegd
slechts geldt voor het openbaar onderwijs.
Op grond daarvan hebben zij toen het be
sluit van de raad van Deventer vernietigd
en is mr. Schoemaker wèl als lid van de
Deventer raad toegelaten.
Gistermiddag is een jeep met twee man
nen van de Koninklijke Maréchausée in de
buurtschap Lintelo bij Aalten, bij het uit
wijken voor twee kinderen, uit de bocht
gevlogen en tegen een boom gebotst. De
naast de chauffeur zittende adjudant J.
van Dieren uit Aalten werd uit de jeep
geslingerd en zwaar gewond naar het zie
kenhuis te Winterswijk vervoerd. Onder
weg is hij ovex-leden. De heer Van D. was
met ingang van 1 September benoemd als
brigadecommandant van de Koninklijke
Maréchaussée te Zevenaar. Hij was ge
huwd en had drie kinderen.
De chauffeur kwam met de schrik vrij.
Uit de weekstaat van de Nederlandsche
Bank blijkt dat voor bijna 21 millioen
goud is aangekocht. Ook de netto deviezen
reserve is versterkt en wel met 18 mil
lioen tot 1.690 millioen. Goud en devie
zen tezamen hebben het vorig record van
20 Juli gebroken. Zij belopen thans 4.239
millioen, waarvan 2.549 millioen aan
goud.
De bankbiljettencirculatie is met 11
millioen gedaald tot 3.062 millioen.
Een van de twee openingen in de ringdijk achter het gat in de zeedijk bij Schelphoek op Schouwen is gedicht met een 65 meter
lange en 19 meter hoge caisson. Men zal nu beginnen met het dichten van de andere opening. Wanneer ook deze afsluiting
gereed is kan geen water meer door het gat bij Schelphoek de polder Schouwen binnenstromen.
De zo grote bevolkingsgroep der arbeiders
heeft weinig of geen deel aan concerten.
Pogingen om hierin verandering te brengen
ziin van recente datum en nog meer frag
mentarisch. Van de categorieën personeels-,
bedrijfs- en vakbondsconcerten trekken de
laatste de meeste arbeiders. Waar deze con
certen voor rekening van het orkest worden
gegeven, leveren zij verlies op: waar ze
voor rekening van de vakbonden worden
gegeven, moeten deze hiertoe een aanvul
lende subsidie verstrekken. Aldus luidt een
der conclusies uit het vierde rapport van
de commissie voor cultureel-sociologisch
onderzoek van het Prins Bernhardfonds
over Het Orkestwezen in Nederland."
De tekorten waarmee de orkesten moeten
v/erken aldus het rapport bemoei
lijken verhoging van het aantal concerten
in plaatsen waar dat gezien actuele of
potentiële belangstelling 'mogelijk zou moe
ten zijn. In die plaatsen zijn immers veelal
kleine zalen en lage toegangsprijzen. Het
wordt dan een kwestie van subsidie of
anders vermindering van het aantal con
certen.
Zowel financieel als organisatorisch
heeft men de volledige medewerking van
overheid en bevolking nodig. Waar een
goede organisatie ontbreekt, zal het publiek
niet in groten getale opkomen. De plaatse
lijke of de provinciale overheid dient het
belang van deze pogingen in materiële zin
te waarderen, daar zij zonder subsidie niet
denkbaar zijn.
Noord-Brabant mag in dit opzicht als een
ideaal model gelden, aldus het rapport. De
subsidies van provincie en grote gemeenten
zijn voor twaalf jaar gegarandeerd. Con
certspreiding vindt plaats op een schaal als
nergens elders, de prijzen van verhuringen
ADVERTENTIE
Wat LINCOL doet, doet
geen enkele andere wrijfwas
zijn vastgesteld op een zeer laag niveau.
Van het Concertgebouworkest zegt het
rapport onder andere dat het geringe aan
tal concerten buiten Amsterdam van deze
instelling het van weinig betekenis doet zijn
voor de ruimtelijke concertspreiding en dat
het zich voor verticale spreiding weinig
moeite geeft, minder dan het Residentie- en
het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
Ongunstig .voor laatstgenoemd orkest noemt
het rapport het gebrek aan een goede con
certzaal en een goede repetitiegelegenheid.
Het enige orkest met gunstige exploitatie-
uitkomsten (en wel dank zij een reputatie
voor begeleidingen) is het Utrechts Stede
lijk Orkest waarvan de verticale concert
spreiding belangrijk wordt genoemd. Over
het Provinciaal Orkest zegt het rapport: De
H.O.V. zal binnenkort ook de nieuwe be
heersvorm van stichting hebben. De pro
vincie verhoogt dan haar bijdrage, terwijl
een groot aantal gemeenten ook aan de sub
sidiëring deelneemt. Hiermee heeft het or
kest een gewestelijke basis gekregen. Het
niet zeer grote aantal uitvoeringen wordt
thans opgevoerd in het bijzonder door een
toeneming van de begeleidingen. Het con
certbezoek is matig.
Gisteren heeft zich op de Bilderdijklaan
te Baarn een ernstig ongeval voorgedaan
dat aan het zesjarig zoontje van de familie
C. het leven heeft gekost. Een grote truck
met oplegger had bij een in aanbouw zijnd
huis hout gelost. Naar zij later verklaar
den, waarschuwde tijdens dit lossen zowel
de chauffeur van de vrachtauto als diens
helper het knaapje enkele malen, dat hij
niet zo dicht bij de auto moest gaan staan.
Ook toen de auto wegreed werd nog ge
waarschuwd. Maar nauwelijks was de auto
honderd meter verder of de chauffeur zag
1 aan het gezicht van een langs de weg
staand kind, dat er iets moest zijn gebeurd.
Het knaapje was tweemaal onder de wielen
van de zware vrachtauto gekomen en on
middellijk overleden. De politie stelt een
nauwgezet onderzoek in naar de schuld
vraag.
65. „Hoera! Wij hebben onze normale
benen weer!", juichten de beide agenten
en hand in hand dansten zij heen. Profes
sor Kalker knikte begrijpend en maakte
ijverig aantekeningen. „Stof is straling,
zoals mijn collega Eensteen het zo treffend
uitdrukte", mompelde hij, „dus baart het
geen verwondering, dat straling invloed
op de stof heeft. Hieruit volgt weer, dat
de radiatie van de ontploffing een neutra
liserend effect had op de inkorting der
ledematen dezer beambten". Voor Panda
de gebeurtenissen minder duidelijk, maar
in elk geval was hij blij, dat de agenten
tenminste hersteld waren. „Alles is nog
goed afgelopen", zei hij met een zucht, „de
agenten zijn hersteld, de bandiet is gepakt
cn de straler is vernietigd". „Vooral dit
laatste is een zegen", merkte Jolliepop op
uit de grond van zijn hart, zolang deze
verderfelijke vinding bestond, was geen
fatsoenlijk burger veilig. Thans kan de
wereld weer gerust zijn en kunnen wij
vreedzaam huiswaarts keren". „Ja, laten
1 was de wetenschappelijke verklaring van we naar huis gaan", zei Panda, „hier heb
ben we niets meer te doen. Of", voegde
hij er plagend aan toe, „wil je nog even
kijken, wat de professor nu weer uitwerkt?"
Met een misprijzende blik naar de geleerde
keerde Jolliepop zich om. „Uitvinders"
sprak hij, „zijn een publiek gevaar, indien
ik mij zo mag uitdrukken. En van alle
weerzinwekkende vindingen, was de groei-
straler de stuitendste!" Zo ging hij nog even
voort en toen hij zijn hart had gelucht,
waren zij thuis.
EINDE.
Blijkens het jaarverslag worden de re
sultaten door de N.V. Magazijn De Bijen
korf in 1952 behaald bevredigend genoemd.
De exploitatiewinst nam toe van
f 1.154.874 in 1951 tot f 1.346.175 in 1952.
Het winstsaldo verbeterde van f670.083
tot f 873.173. Voorgesteld wordt een divi
dend van 8 percent (vorig jaar 6 percent)
op de gewone aandelen. Besloten werd we
gens de aflossing van de winstbewijzen het
geplaatste kapitaal uit te breiden met f 1
millioen.
De directie hoopt in de komende herfst
een uitbreiding van de verkoopruimte in
het gebouw te Amsterdam te kunnen vol
tooien en rekent er op dat in het komende
jaar met de bouw van de nieuwe Bijenkorf
in Rotterdam zal kunnen worden begon
nen.
Zal Utrechtse opera in
liquidatie gaan?
Naar het zich laat aanzien, is het van
wege de critieke situatie waarin de
Utrechtse Opera door het regeringsbesluit
is komen te verkeren, niet uitgesloten dat
op zeer korte termijn de Utrechtse Opera
in liquidatie zal gaan. Opheffing betekent
dat direct honderd vijftig man die bij de
Utrechtse Opera werk gevondenhebben,
gedupeerd zijn en een indirecte tegenslag
voor een aantal theaters waarmee gecon
tracteerd was.
ADVERTENTIE
GR. HÖUTSTR. HAAST LUXOR
Handel. Op een persconferentie te Leipzig
heeft de leider van de Sovjet-Russische
expositie op de komende Leipziger
Messe verklaard, dat de Sovjet-Unie op
de Leipziger Messe van dit jaar zal
demonstreren in hoeverre zij belangstel
ling heeft voor het uitbreiden en het
aanknopen van internationale handels
betrekkingen. Tevens kondigde hij aan,
dat de Sovjet-Unie dit jaar op de jaar
beurs te Wenen zal exposeren. Boven
dien zal de Sovjet-Unie dit jaar nog een
tentoonstelling in China organiseren.
Overeenkomst. In New-Delhi wordt ver
nomen dat de Indische en Pakistaanse
premiers, Nehroe en Mohammed Ali,
overeenstemming hebben bereikt over
het aanstellen van een functionaris,
die tot taak zal krijgen voorbereidin
gen te treffen voor een in April 1954
in Kasjmir te houden volksstemming,
ter beslechting van het reeds zes jaar
hangende Indisch-Pakistaanse geschil
over dit gebied.
Antwoord. In een radiotoespraak, waarin
hij er bij de vier bezettende mogend
heden op aandrong Oostenrijk een
staatsverdrag te geven, heeft de Oos
tenrijkse kanselier, Julius Raab, Woens
dag medegedeeld, dat zijn regering een
nota aan de Sovjet-ambassadeur te
Wenen, Iljitsjof, heeft overhandigd in
antwoord op de Sovjet-nota van 29 Juli
over de onderhandelingen over een Oos
tenrijks staatsverdrag. In de nota wordt
gezegd, dat nu de V.S., Groot-Brittannie
en Frankrijk op 17 Augustus hadden
medegedeeld, dat zij bereid zijn van het
verkorte verdrag afstand te doen, dit
punt de voortzetting van de onderhan
delingen over een staatsverdrag niet
langer belemmert.
Belofte. De expeditie naar de grot van
Pierre-Saint-Martin in de Pyreneeën is
geëindigd. Alle leden zijn uit de grot op_
gehaald en hebben behouden de opper
vlakte bereikt. Casteret, de leider van de
expeditie, verklaarde, dat goed werk is
geleverd. „Onze taak is echter nóg niet
volbracht. Er zijn nog heel wat ontdek
kingen te doen in de grot. Wij zullen
terugkomen," zo zei hij.
Arrest. De voormalige secretaris van Goeb-
bels, dr. Werner Naumann, die zich
candidaat heeft gesteld voor de uiterst
rechtse „Duitse Rijkspartij" in de aan
staande parlementsverkiezingen, is te
Hamburg tijdelijk in hechtenis geno
men, toen hij zich gereedmaakte, het
tegen hem uitgevaardigde spreekver
bod ten spijt, voor zijn partijgenoten
het woord te voeren. Naumann werd na
afloop van de vergadering weer in vrij
heid gesteld.
Bedevaart. Het Russische persbureau Tass
meldt, dat 3000 Mohammedaanse pel
grims uit de Sovjet-Unie te Mekka zijn
aangekomen. Dit is voor het eerst sinds
vele jaren, dat een dergelijk groot aan
tal Mohammedanen uit de Sovjet-Unie
deze bedevaart maakt.
Dreigement. De Oost-Duitse regering heeft
onofficieel laten weten dat de baihden
tussen de Sovjet-Unie en Oost-Duits-
land nog nauwer zuilen worden aange
haald, als de Westelijke mogendheden
de jongste Sovjet-voorstellen inzake
Duitsland verwerpen. In dat geval zou
iedere kans op hereniging van Oost
en West-Diütsland teniet worden ge
daan. Volgens een Oost-Duitse zegsman,
die in nauw contact met het Oost-Duit
se kabinet staat, is een van de eerste
doelen van de Oost-Duitse delegatie, die
voor een bezoek aan Moskou is uitge
nodigd, te overleggen welke maatrege
len zullen worden genomen, ingeval het
Westen de Russische voorstellen rond
uit verwerpt.
Terugkeer. Sir Winston Churchill is
Woensdag weer uit Dowr.ingstreet 10
naar zijn landhuis in Chartwell ver
trokken. De premier zag bleek, toen hij
zijn ambtswoning verliet. Hij liep lang
zaam en steunde daarbij cp zijn wan
delstok. Hij was echter zeer opgewekt
en hij beantwoordde de begroeting door
omstanders. Churchill heeft Dinsdag de
leiding gehad van een speciale kabinets
zitting, waarbij in hoofdzaak is gespro
ken over de jongste Sovjet-Russische
nota over Duitsland.
Kosten. De Britse ambassade te Wenen
heeft Woensdag verklaard, dat haar re
gering Oostenriik heeft medegedeeld
dat Engeland volgend jaar geen be-
zettingskosten van Oostenrijk meer zal
eisen. De Amerikaanse regering heeft
reeds in 1947 verklaard van de bezet-
tingskosten af te zien. De Sovjet-Unie
nam 1 Augustus een zelfde besluit.
HOE een slijpsteen er uit ziet, is voor
niemand een geheim. Ieder heeft een
dergelijke grote, ronde steen, me t het vier
kante gat waarin de zwengel moet worden
gestoken, wel eens bij een nijvere bekende
zien staan. Hoe handig en practisch dit
voorwerp ook moge zijn, voor vandaag zou
ik de zwengel achterwege willen laten en
door het vierkante gat een as willen ste
ken die voorzien is van ronde uiteinden,
welke we laten rusten op twee balken.
Wanneer de slijpsteen draait, rolt het asje
langzaam over de balken.
Laten we op de voorgrond.
stellen, dat we hier geen nieu
we uitvinding aan de markt
brengen, maar slechts een hulp
middel construeren om de be
wegingen van een wiel te ver
duidelijken. Gemakshalve ver
onderstellen we dat de slijp-
steen een omtrek heeft van 4
meter en het asje een omtrek van 4 centi
meter. Laten we de slijpsteen één slag vrij
draaien, dan rolt het asje 4 cm. over de
balken voort. Zorgen we echter dat de
onderkant van de steen op de grond rust,
dan rolt hij bij een volledige omwenteling
niet 4 cm. maar 4 meter naar voren. De
volledige omwenteling van de steen ver
oorzaakt dus een voorwaartse beweging die
groter is naar gelang het aanrakingspunt
met de grond (of de balken) verder van
het middelpunt verwijderd is. Het enige
punt van de steen dat geen beweging ten
opzichte van de grond vertoont, is het aan
rakingspunt. Om dit aanrakingspunt heen
wentelen de hierboven gelegen punten zich
naar voren en de daaronder gelegen pun
ten bewegen zich naar achteren.
Bij een rijdende trein is het al niet an
ders. Weliswaar hebben' we bij het mate
rieel van de N.S. geen slijpstenen kunnen
ontdekken, maar de flenzen van de wielen
der locomotieven en wagons tonen ons toch
hetzelfde beeld dat wij hierboven beschre
ven. Spoorwegwielen hebben n.l. een op- (Nadruk verboden)
staande rand, de zgn. flens, die er voor
zorgt dat de wielen op de rails blijven.
Omdat het aanrakingspunt met de rails
op de wielomtrek ligt, draaien de onderste
delen van de flenzen dus onder het aan
rakingspunt en bewegen zich derhalve
naar achteren.
Voor wie dit nog niet duidelijk is, diene
het volgende. De omtrek van de flens is
vanzelfsprekend groter dan die van het
wiel. Laten we veronderstellen dat het ver
schil tussen beide omtrekken 1 meter be
draagt, en voorts, dat de trein na 1000
wielomwentelingen bij zijn
doel is aangekomen: Wan
neer we dan nog de veronder
stelling uitspreken dat bo
venstaande theorie uit de
duim is gezogen en dat de de
len van de flenzen zich niet
J naar achteren bewegen, dan
leidt dit automatisch tot de
conclusie dat de flenzen gedurende de rit
1000 meter méér hebben afgelegd (n.l. 1000
wielomwentelingen maal 1 meter) dan de
wielen. M.a.w. wanneer de trein het doel
heeft bereikt zouden de flenzen reeds bij
het volgende station zijn gearriveerd! Dit
markante verschijnsel heeft zich tot op
heden nog niet voorgedaan, zodat u werke
lijk niet van lichtgelovigheid zult worden
beschuldigd indien u aanneemt dat de flen
zen zo verstandig zijn zich aan de boven
weergegeven opvatting te houden.
Nu weet u wellicht, dat de pyramiden
der Maya's in Midden-Amerika tot de ver
onderstelling hebben geleid dat er in het
verre verleden verband heeft bestaan tus
sen de oud-Egyptische cultuur en die der
Tolteken in Amerika? Het zal u dan onge
twijfeld interesseren te vernemen dat juist
het zoeven besproken wiel aan deze ver
onderstelling alle grond ontneemt.
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
