De automobilist rijdt straks
een „ruimtelijke" Veiser tunnel binnen
Thalia gaat nieuw bouwen
aan de Kennemerlaan
Chirurgie op IJmuidens gelaat ver
oorzaakte zowel vreugde als pijn
Anti-verblindingsschermen
boven de open bakken
Wegomlegging
in duplo
„Open" bouwput
Corn. JANUS en Zn
NACHTBLAUW en ZACHT GROEN
Licht „met het
verkeer mee"
D1
D
Gevaarlijke
nattigheid
B.de Vilder en Zn
Bioscoop-toneelzaal annex restaurant
D1
Een stad en een middenstand
Met twaalf noodwinkeltjes begonnen-
eindigen met een nieuwe stad
B
D'
Steeds te koop
Verzekeringen
Financiering
Hypotheken
Wasmachines-Wringers
Stofzuigers
Belangrijke Mededeling
Feest en bezinning
Wat ook mm, huuikseé
Cffsi upatej&itfJtJtójfmfr
UIDEN
Reeds 50 jaar
Vertrouwenszaak
DONDERDAG 24 S E PTE M B E R 1953
i - Jt
Elke automobilist, die de hooggeprezen Rotterdamse Maastunnel
binnenrijdt, zal, komend uit het felle daglicht, even terdege moeten
wennen aan de schemering in de lange gebogen gang, die van Noord naar
Zuid de Maas ondergraaft. Hij hoort tijdens de altijd weer fascinerende
rit onder de rivier door, het duizendvoudig weerkaatste rumoer van het
motorische verkeer en raakt willicht enigszins verblind door de langsflitscn-
de tunnelverlichting. De kleur van de tunnelwanden, die lichtelijk spiegelen,
zal hem misschien onbewust niet plezierig aandoen. En de ene mens
heeft er meer last van dan de andere er gaat zowel van deze Maas
tunnel als van de Scheldetunnel in Antwerpen een zekere beklemming
uit, omdat men door de bouw en de kleur ervan beseft in een opgesloten
koker te rijden. Velsens tunnel evenwel, die over vier, vijf jaar de eerste
auto's en bussen maximaal 2200 per uur en ook de eerste electrische
treinen zal ontvangen, kent deze be
zwaren niet. Sinds de Maastunnel
werd gebouwd, hebben de geluids
wetenschap en de lichttechniek een
paar formidabele stappen voorwaarts
gezet. En de automobilist, die ter
hoogte van de „Hofgeest" de helling
af glijdt, zal daar de vruchten van
plukken. Want hij krijgt een licht-
beschermend rasterwerk van beton
boven het hoofd, dat het directe zon
licht tempert en zijn ogen geleidelijk
Went aan de sfeer in het geheel ge
sloten gedeelte.
DAAR zijn de wanden groen, van een
soort groen, dat men bij de Rijkswa
terstaat wel eens met „doperwtjes groen"
aanduidt en dat bewezen heeft erg rust
gevend te werken. Het tunnelplafond
wordt uitgevoerd in nachtblauw en deze
combinatie garandeert een ruimtewerking,
die alle angst-suggesties en dus de daar
mee samenhangende eventuele schrik-
reflexen wegneemt.
Bovendien is er in de laboratoria en op
de proefmodellen gewerkt aan een zo ge
ruisloos-mogelijke tunnel: de wanden
staan iets schuin, waardoor het geluid in
de autotunnel naar het dak wordt weer
kaatst, om daar opgevangen te worden in
een poreuze, geluid-absorberende laag.
Wat dus de per rijbaan zeven meter
brede tunnelvloer aan geluid „afgeeft",
wordt direct naar het plafond gezonden,
maar de horizontale geluidsgolven, die in
een tunnel voor een grote hoeveelheid la
waai kunnen zorgen, worden eveneens
naar dat dak gestuurd langs de iets schuin-
gestelde wanden.
Licht niet tegen de keer in
VAN de verlichting in de tunnelkokers
zal de automobilist evenmin veel last
hebben, want de armaturen, die recht
standig boven het wegdek in het plafond
worden gemonteerd, zullen „met het ver
keer mee" schijnen anders dus dan in
de meeste orthodoxe tunnels, waar de ver
lichting in de bovenhoeken is opgesteld
en daar nog al eens last veroorzaakt.
V entilatiepijpen van 45 meter
&E ventilatie van zo'n autotunnel.is een
probleem op zichzelf. Weliswaar zui
gen de beide verkeersstromen een „wind"
door de kokers, maar de afgewerkte lucht
zal toch ook kunstmatig nog moeten wor
den ververst.
Dat zal in Velsen gebeuren met hoge
ventilatiegebouwen ter weerszijden van
de tunnel de Zuidelijke komt ongeveer
op de plaats waar de vroegere weg Velsen-
Amsterdam loopt die een 45 meter
Deze kaart geeft duidelijk de toekom
stige situatie in Velsen-Noord aan, waai
de trein na het verlaten van de tunnel-
bak vrijwel onmiddellijk het nieuwe
station binnenrijdt. De spoorwegover
gang in cle Wijkerstraatweg wordt, zoals
de kaart aangeeft, vervangen door een
wegenstelsel, dat een aantal viaducten
krijgt.
BEVERW'JK
Zowel het nieuwe station Duin en
Kruidberg, de halte Driehuis-Oost
ter bediening van de twee woon-
centra) als de daarvoor benodigde
wegomleggingen in Santpoort:, wor
den op deze kaart weergegeven. De
Hagelingerweg wordt rechtgetrokken
en zal de spoorlijn bij cle halte Drie
huis-Oost via een tunnel passeren.
hoe een auto via het „enkele klaverblad"
op de kruising Rijksweg-tunneltracé
straks in de tunnelbak kan komen.
DAT de Spoorwegen aanvankelijk niet
zoveel met die Velsense tunnel op
hadden en er nog altijd niet over kunnen
juichen volgt al uit de bovenvermelde
consequentie voor de Hoogoven-kolen-
treinen. Bovendien ging het voor N.S. met
die Velserbrug best en betaalde het rijk
de aanleg er van toch, zodat een tunnel
voor de trein nauwelijks een vooruitgang
betekent. En dan: de lijn Haarlem-IJmui-
den wordt er met haar overstap-noodza-
kelijkheid op het nieuw te bouwen station
Duin en Kruidberg (zie ons kaartje van
de toekomstige verkeerssituatie in Sant
poort) ook al niet plezieriger op, temeer
daar de verbinding IJmuiden-Beverwijk
op een halve puzzle lijkt. Via Santpoort.
Binnenkort worden de eerste tunnelmo
ten, die in de befaamde ronde bouwkuip
aan de Zuidelijke oever van het Noord-
zeekanaal gelegd zijn, verbonden met de
rechthoekige tunnelput. Daarmee ver
plaatst het werk zich naar het Zuiden en
komt ook „hoger op".
Wanneer het zover is, moet het verkeer
Velsen-Amsterdam de nieuwe omlegging
van de Rijksweg naar de hoofdstad ver
laten en zal het weer over de oude weg
langs het Noordzeekanaal worden geleid.
Echter niet definitief, want als de werk
zaamheden aan de tunnelput bezuiden
het kanaal zover voltooid zijn, en de weg
is over de tunnel geleid, komt het verkeer
weer terug op de „omleiding". Om daar
dan te blijven.
E leek, die hel gigantische tunnel
bouwwerk in Velsen ziet groeien,
vraagt zich wel eens af, waarom men hier
niet hetzelfde -procédé heeft gevolgd als
elders - namelijk de tunnelfragmenten la
ten zinken in een voorgebaggerde geul.
Het antwoord op deze vraag is nogal inge
wikkeld, maar het is in de eerste plaats
een kwestie van.... klei.
Wanneer men namelijk een sleuf zou
baggeren, moest er door de ongeveer 1
meter dikke kleilaag gegraven worden, die
in de bodem het (zoute) bovenwater van
het (zoete) spanningswater scheidt en
waardoor zich een vrij rampzalige ver
menging van het zware zoute met het lich
tere zoete vocht zou voltrekken. Wordt er
echter, zoals in Velsen, gewerkt met een
„open" bouwput, dan kan men na het
werk de kleilaag weer netjes repareren.
Weliswaar moet er geducht gepompt wor
den om het water uit de put te houden,
maar daar staat dan ook tegenover dat
men ziet, wat men doet.
Als cle Velsense tunnelbauwput eens 24
uur zonder electrische energie zou ko
men te zitten, zou cle hele put vol water
staan. Er is eens een half uur een storing
geweest in cle stroomvoorziening. En dat
was méér clan genoeg om natte voeten te
krijgen
ADVERTENTIE
Grote collectie Wereldmerken.
Betaling in overleg v.a. .f2.— per week
Vclserduinweg 173
Telefoon 4402
»E NIEUWE STAD aan de zee heeft zich zo langzamerhand het nieuwe pak aan-
gemeten, dat haar past: de stenen hebben zich opgestapeld tot nieuwe huizen
blokken en de winkelwijken gaan zich uitstrekken langs de nieuwe centra. Bij deze
nieuwe stad hoort echter meer dan woningen alleen: de ontspanning. Aan weers
zijden van de nieuwe stadskern heeft dit IJmuiden momenteel twee bioscooptheaters:
Thalia in Oud-IJmuiden en Rex in IJmuiden-Oost. Daartussen is een vacuum, een
vacuum, dat sterker wordt gevoeld naarmate de stad zich ontwikkelt. Nu Oud-
IJmuiden als wooncentrum uitvalt en de overheid daar industriegebied realiseert,
is de bestemming van het uit 1921 daterende Thalia-gebouw onzeker geworden
en het ligt dus in de lijn wij schreven er al meer over dat Thalia naar een
andere vestiging zoekt-
Wij vernamen, dat dit streven thans
vastere vorm heeft aangenomen in dier
voege, dat Thalia hoogstwaarschijnlijk
gaat bouwen aan de Kennemerlaan op de
hoek van de Houtmanstraat onder archi
tectuur van de Santpoortse architect W.
Hoosemans. Als de plannen, waarvan de
voorbereidingen thans in een vergevorderd
stadium verkeren, uitgevoerd worden, zal
daar een modern theater met toneelaccom-
ADVERTENTIE
Wij maken het publiek er op attent, dat bin
nenkort aan het Marktplein no. 21 de nieuwe
K.G. Zelfbedieningszaak wordt geopend. Wij
geven U de garantie, dat in deze hyper
moderne zelfbedieningszaak. waar kosten
noch moeiten gespaard zijn, U het kopen tot
een waar genoegen zal worden gemaakt en
alle artikelen worden gebracht in de beste
kwaliteiten. Wij verzoeken U derhalve nog
even geduld te betrachten.
T TET MIDDENSTANDSPROBLEEM in cle gemeente Velsen is een eigen-
t 1 aardig, een IJmuidens vraagstuk. In haar geleidelijke groei werd de ge-
hoog zullen moeten worden, om de afge- meenl<2 gestuit door een vernietigende oorlog, die de oude winkelcentra omver
haalde maar ook cle mogelijkheid schiep tot een her-oriëntatie op nieuwe wijken.
Kal verst raat, Oranjestraat, Zeeweg en Kennemerlaan werden, naar het scheen,
voorgoed van cle IJmuiclense kaart gevaagd en cle „pantoffelparade" zou zich
een andere plaats moeten zoeken. Ten dele is clit wegvagen definitief gebleken,
deels hebben bestaande centra zich weten te handhaven. Zoals de Kennemer
laan, waar eerst ten koste van woonhuizen en later dank zij een felle bouwlust
een nieuwe gezonde winkelwijk verrees. Maar Kalverstraat en Oranjestraat
kwamen niet terug met hun eigen sfeer en karakter, zij verdwenen in de stenen
kolos die IJmuiden ging worden of bleven stervend achter in het puin van een
verwoest stadsdeel. Sincls de bevrijding is er met meer of minder succes gedok
terd aan het probleem van verantwoorde winkelwijken en de „aesthetische chi
rurgie', die de overheid op het gelaat van cle getroffen gemeente toepaste, heeft
bij cle patiënt zowel vreugde cds pijn veroorzaakt. Zoals cle zaken er thans voor
staan, overheerst cle vreugde. Maar pijn is er ook nog
Het „brandpunt" van Velsens tunnels: de
passage van het Noordzeekanaal met de
nieuwe wegkruisingen en de toekomstige
Velsense industriehaven.
werkte lucht zo ver mogelijk weg te wer
ken. De ventilatie voor aanvoer van verse
lucht, die met een veel lagere pijp toekan,
mondt in het midden van de tunnel uit,
de afvoer komt aan de kant.
Geleidings-schott c n
OVENDIEN zorgt het verkeer zelf dus
het gevaar daarvan is, dat de ene stroom
zeg maar Alkmaar-Haarlem een
hoeveelheid afgewerkte lucht uit de Wes
telijke tunnelkoker meeneemt, die listig
weer in de Oostelijke wordt meegezogen
door het tegemoetkomende verkeer Haar
lem-Alkmaar. Om dit te voorkomen,
bouwt men daar, waar de„ open" bak van
de tunnelinvoer overgaat in de gesloten'
bak, hoge wanden op de scheidingen, om
de lucht tegen te houden.
Spoorivegtunnèj eenvoucliger
E spoortunnel was wat dat betreft een
eenvoudiger zaak geen ventilatie
nodig en geen accoustische problemen. Er
zal haast uitsluitend met electrisch of een
enkele keer met diesel-materieel doorge
reden worden (de Hoogoven-kolentreinen
gaan straks allemaal over de I-Iembrug,
omdat de helling voor dit soort verkeer
te steil, wordt en er gevaar voor breken
van een trein zou bestaan) en deze treinen
geven ten eerste geen of weinig rook en
ze zorgen bovendien zelf voor een prach
tige ventilatie. In Zwitserland ventileert
men niet beneden de 3000 meter! Accous
tische voorzorgen zijn evenmin nodig, om
dat er voor de wagenbestuurder geen re
kening gehouden hoeft te worden met de
„schrikreactie": hij kan nu eenmaal niet
van zijn ijzeren staven afwijken en op die
manier ongelukken maken.
Alleen voor interlocaal verkeer
"TYTECOVERWOGEN wordt de nieuwe
W tunnel alleen gemaakt voor het in-
terlocale verkeer fietsen en voetgangers
zullen (met exolosieve ladingen) over de
pont moeten. Ten eerste maakt dit „af
stoten" van het locale verkeer de tunnel
bouw aanzienlijk goedkoper, daar één
pont (waarvan nog niet helemaal bekend
is, of hij inderdaad bij de Velser spoor
brug komt) nog altijd veel voordeliger
werkt dan een serie roltrappen of liften
plus een aparte fietsen- en voetgangers
koker en bovendien is deze tunnel zo
typisch vooi'bestemd om het doorgaande
verkeer te verwerken, dat deze oplossing
aan alle kanten aanvaardbaar lijkt.
Het locale Velsense verkeer zou overi
gens toch een enorm eind moeten omrij
den, om de tunnel te bereiken. Hoewel het
wel kan, want onze tekening geeft aan,
Tegelijk met de afbraak van IJmuiden
verdween ook het consumentencorps naar
elders: de grote evacuatie joeg de gezin
nen door het hele land en het was feest in
niet geringe mate, toen de eersten terug
keerden in een verbrokkelde gemeente, in
een geschonden IJmuiden. Feest was het
óók, toen de eerste nieuwe winkels in het
jaar 1946 aan de Oosterduinweg verrezen.
Het waren dan wel noodwinkels en de
outillage was beperkt, maar hier lag weer
een begin. Twaalf winkeltjes, twaalf ge
lukkige middenstanders.
Rondom zijn sindsdien de huizen in drif-
ADVERTENTIE
nieuwe en bestaande
woningen
op elk gebied
van auto's, motorrijwielen,
machines.
Stationsweg 81 .Velsen - Tel. 5504
tig tempo uit het duin geschoten en de ge
meente groeide in een paar jaar van dorp
tot stad, althans probeerde het met alle
struikelingen van een kleine knaap, die
merkt dat hij lopen kan. De industrialisa
tie legde haar greep op het gemeentelijk
beleid en rijen arbeiderswoningen groeven
zich in het duin, de Hoogovens kregen hun
Breedband en de bevolking van Velsen
werd getekend en bepaald door deze ont
wikkelingsgang. Is het wonder, dat de
middenstand zelf wel eens bang werd, dat
er niet voldoende aandacht werd besteed
aan de verzorgende bedrijven? Men wees
op de vele straten, die geen winkels kre
gen, op de nieuwe wijken, waar vaak met
moeite een enkele zaak te vinden was.
Stedelijke evenknie
Maar de middenstand tobde in die tus
sentijd met zijn „intieme", geweldige pro
blemen.Daar was allereerst het liquiditeits-
vraagstuk, waardoor vrijwel geen enkele
middenstander in staat was vlot het geld
op tafel te brengen, dat nodig was voor
een zo broodnodig nieuw pand. Enkelen
daargelaten, kon vrijwel niemand zich de
weelde van herbouw permitteren, maar
toch kwam de herrijzenis óók hier.
Dank zij persoonlijk initiatief, dank zij
ook natuurlijk overheidssteun konden er
nieuwe, grote projecten worden aangepakt
en wie over een paar jaar het Plein 1945
zal bezoeken, vindt daar en verderop
hoogstwaarschijnlijk de evenknie van de
stedelijke winkelcentra.
Plet zal niet het enige zijn, want degenen,
die de gang van zaken nauwlettend vol
gen zien zich twee grote centra van de
middenstand ontwikkelen: de Kennemer
laan, die toch altijd en ondanks alles haar
rechten zal doen gelden in het nieuwe Vel
sen en het gebied Lange Nieuwstraat-
Marktplein-Plein 1945. Met als afsluiting
naar het Oosten de De Noostraat, waar
achter het massale woongebied van IJmui
den ophoudt. De ongeveer veertig nieuwe
zaken, die hier zullen komen, kunnen in
dit stuk nieuw-IJmuiden zeker rekenen op
voldoende steun van de consument, zowel
in aantal als in draagkracht.
Daarmee is ten dele de toekomst van
IJmuidens middenstand getekend. Achter
de De Noostraat houden de woonwijken op
en beginnen de villa's, ten Westen van de
Julianabrug zullen mettertijd, hoe bitter
dit ook velen in de oren mag klinken,even
eens de afzetgebieden van de verzorgende
middenstand goeddeels ten einde zijn.
Oucl-IJmuiden: een probleem
Daarmee zijn wij midden in Oud-IJmui
den terecht gekomen, het deel der gemeen
te, dat niet alleen door de overheid als een
probleem wordt gezien, maar door de
middenstand evenzeer. Zoals de zaken er
thans voorstaan, lijkt de omschakeling tot
industriegebied niet tegen te houden.
En daarmee is het werkgebied van Vel
sens middenstand in grote lijnen afgepaald
tot het gebied tussen Oud-IJmuiden en de
spoorweg niet meer, maar ook vooral
niet minder. Zijn streven zal er op gericht
moeten zijn de klant uit IJmuiden aan
IJmuiden te binden en de positieve pogin
gen in deze richting kunnen niet genoeg
worden toegejuicht een sterke midden
stand is immers een vruchtbare voedings
bodem voor een totale welvaart.
Dat wijst er dus op. dat de „randgebie
den" van IJmuiden, zoals Driehuis, Sant
poort en in mindere mate Velsen-Noord
zich oriënteren op de centra in hun om
geving. Dat geeft IJmuiden een kans in
Driehuis en wellicht in Velsen-Noord,
maar de magneten van Haarlem en Bever
wijk zijn in kracht niet te onderschatten,
temeer als nog eens mocht gebeuren, wat
al jaren in bepaalde pennen zit, om de ge
meentegrenzen volgens een topografisch
meer verantwoord systeem te wijzigen en
dus IJmuiden apart te plaatsen in de kring
zijner buren.
Een gemeente „IJmond" als Noordelijke
buurman zou een niet geringe concurrent
kunnen worden.
Maar Velsens middenstand voelt deze
ontwikkelingen vrij zuiver aan en houdt ze
nauwlettend in het oog. Hij weet, dat de
arbeidersgemeenschap IJmuiden goeddeels
afhankelijk is van de industrie en hij weet,
hoe conjunctuurgevoelig zulk een samen
stelling is de jaren vóór de oorlog met
hun werkloosheid hebben dat duidelijk
geleerd.Daarom verbaast deze middenstand
zich wel eens een weinig over de geringe
soepelheid van de overheid jegens de mid
dengroepen, die voor de winkelier vaak
een niet te versmaden bron vormen.
Er zijn in deze beschouwing een paar
winkelcentra niet genoemd. Daar is bij
voorbeeld de Trompstraat, een klassieke
en heterogene winkelwijk, die haast even
oud is als IJmuiden zelf. De Trompstraat
winkelier zal u zelf weten te voorspellen,
dat dit deel van IJmuiden als zakengebied
geen grootse toekomst tegemoet gaat en dat
hij daarom de bakens verzet met het tij.
Maar hij speelt wellicht met de gedachte,
dat de tunnel de ene overblijvende pont
modalie verrijzen, dat in de grote zaal on
geveer 650 personen kan bergen. Zoals
bekend verondersteld mag worden is
in het Velsense uitbreidingsplan de onbe
bouwde strook grond op cle bedoelde hoek
vanouds bestemd voor de bouw van een
bioscooptheater.
Geen balcon
De zaal, die zonder balcon is geprojec
teerd, zal dus ruimte bieden aan 650 be
zoekers en in het ontwerp is rekening ge
houden met technische voorzieningen, die
de laatste vindingen op cinematografisch
gebied uitvoerbaar maken.
Daarnaast is echter een kleinere feest
zaal in het voorlopige plan opgenomen
annex café-x'estaurant, dat de Zuidelijke
gevel van het complex afsluit en dus in de
lengterichting op de schuin naar achteren
gex-ichte twee zalen staat.
Bioscoop in het centrum
Hiermee zal in het centrum van het toe
komstige IJmuiden een moderne bioscoop
met aangebouwde outillage verrijzen, die
ongetwijfeld aan veler wens tegemoet
komt; de zalennood is ondanks alle uitge
voerde aanvullingen nog steeds voelbaar
en deze niet al te grote zaal met volledige
accommodatie zal dan ook voor ettelijke
der toekomstige bespelers een ware uit
komst zijn; een representatief restaurant
is voor het nieuwe IJmuiden evenzeer een
onmisbare schakel in de keten van de we
deropbouw.
Kleine zaal
De kleine zaal, die parallel aan de grote
wordt gebouwd zal ruim 300 mensen kun
nen bevatten en is dus bestemd voor het
opvangen van feestavonden met een in
tiem karakter; ook aan deze ruimte bestaat
in Velsen een toenemende behoefte.
ADVERTENTIE
Repareren, overtrekken
en bijvullen van bed
den en al uw meubelen.
Wij beschikken over de
grootste keuze in meu
belstoffen, bedtijken,
vulmaterialen en
prima vaklui. Snel en
billijk wordt U door ons
bediend. Bedden zo
nodig in één dag weer
terug. Vraagt U eens
geheel vrijblijvend prijs
opgave en onze stalen-
collectie. Het valt U
altijd mee.
nog wel eens naar de plaats van de Velser
brug zou kunnen drijven en dan is het nog
zo zeker niet, dat de Trompstraat als win
kelgebied voorgoed van de kaart raakt.
IJmuiden maakt de sprong van dorp
naar stad een eerste fase is afgesloten
en men kan gelukkig niet meer terug. Dat
is voelbaar in alles, ook in de neringdoen
de kringen. Meix heeft moeten wennen aan
dit idee, want het kwam plotseling en wel
eens onverhoeds. Maar geleidelijk-aan
groeit bij alle belanghebbenden het weder
zijds begrip, waaraan IJmuiden als stad
aan de zee èn als winkelstad een veelbe
lovende toekomst kan ontlenen.
