Zilveren Multifilm
lering voor Nederland
Zie Boven
Zoiets als de ster van Bethlehem?
HARTENDORP
Ook speelfilms Alleen bij
andere belastingpolitiek
Het P.v.d.A.-conflict
in Purmerend
Kerkelijk Nieuws
Heringa Wuthrich
KLM-Liftmaster wordt
racevaardig gemaakt
Effecten- en Herstel Duitse economie
Geldmarkt
Moulin Rouge s
Braziliaanse ambassadeur
in Den Haag overleden
ZATERDAG 3 OCTOBER 1953
Deze maand bestaat de N.V. Multifilm te Haarlem sinds vele jaren gevestigd in
een ruime villa in bet Kenaupark een kwart eeuw. Velen komen er dagelijks
langs, weinigen zullen vermoeden wat er tegenwoordig allemaal tot stand wordt
gebracht. Bij het woord „film" denkt men nu eenmaal meestal in de eerste plaats
aan de uitgestrekte studiocomplexen van Hollywood of aan de namen der door
gaans zeer aardse sterren, die de hoofdrollen spelen in de moderne mythologie der
publiciteit. En toch heeft men hier te doen met een complete filmfabriek, terwijl in
het buitenland de werkzaamheden over diverse bedrijven worden verdeeld. Daar
worden de opnamen gemaakt door een productiegroep of onafhankelijke cineast en
geschieden afwerking en synchronisatie door anderen. Nederland kent echter het
unicum van de all-round activiteit. En zo wordt ook bij Multifilm alles, wat er zo al
voor de vervaardiging van een rolprent nodig is, in eigen huis verricht. Dus ook het
ontwikkelen, afdrukken en monteren.
Schokkende toestand
Multifilm is opgericht door de heer J. C.
Mol, die nog thans tezamen met de heer
E. J. Verschueren de directie voert.
Aanvankelijk werden er alleen weten
schappelijke films vervaardigd, welke
bezigheid nog steeds zijn voorkeur geniet.
Menigeen zal zich uit zijn schooljaren de
instructieve documentaires over het bloei
proces herinneren, die in versneld tempo
het ontluiken van bol tot bloem in beeld
brachten en menigeen de ogen voor de
wonderen der natuur geopend hebben.
Hetzelfde onderwerp werd onlangs in kleur
behandeld als propaganda voor het kwe
ken in grondbakken, zulks in opdracht van
het Centraal Bloembollencomité.
Men heeft hier te doen met zogenaamde
„Zeitraffer"-opnamen. Multifilm is de
enige firma in Europa die de daarvoor
benodigde apparatuur met vol-automati-
sche bediening in bedrijf heeft. Het groei
proces van het te filmen gewas voltrekt
zich daarbij in een donkere kamer met
kunstlicht. Eenmaal per vastgestelde pe
riode wordt er extra licht ingeschakeld en
als dit zijn volle sterkte heeft .bereikt be
gint de camera te draaien. De enige mens,
die er aan te pas te komt, is de bediende
die de planten water geeft. Het systeem
bewijst nog steeds goede diensten, onder
meer aan het serologisch laboratorium
voor bloembollenonderzoek van professor
Van Slogteren in Lisse.
Grote hinder ondervindt men daarbij
echter van de erbarmelijk slechte toestand
van de straatweg, zodat iedere passerende
zware vrachtwagen de firma schatten gelds
kost. Door het schokken kan men er prac-
tisch geen gebruik van maken, al is tegen
woordig de camera op een verend statief
gemonteerd. Zo'n gedreun wordt er door
het verkeer veroorzaakt, dat er een paar
jaar geleden zelfs een plafond naar bene
den kwam.
Televisieflitsen
Al spoedig ging men over tot de vervaar
diging van bedrijfsfilms voor reclame
doeleinden. De eerste „stomme" was voor
de Papierfabriek Van Gelder en Zonen, de
eerste met geluid werd door Droste besteld
en heette „Altijd welkom". Over deze
activiteit kregen wij van de productielei
der J. Dudok van Heel gunstige berichten
te horen. Het aantal opdrachten beweegt
zich in stijgende lijn. dank zij de toenemen
de tendenz tot publiciteit. Multifilm voert
alleen binnenlandse opdrachten uit. Wel
krijgt men vaak buitenlandse films voor
afwerking in het laboratorium, omdat dit
in ons land goedkoper is, of ter vertaling.
En ook maakt men natuurlijk van derge
lijke Nederlandse reclamefilms vaak ver
sies voor vertoning in den vreemde. De
acquisitie in Benelux-verband is nog geen
succes. Ov.er het algemeen trouwens zou
men graag een nauwere samenwerking
met de Belgische cineasten zien.
Ook journaals worden door Multifilm
geleverd en wel voor uitzending door de
Nederlandse Televisiestichting, waaraan
men voorts allerlei andere diensten bewijst,
zoals bij voorbeeld korte filmflitsen voor
kijkspelen. Zondag zijn de cameramannen
VV. H. Heytman en P. Kaart naar Oslo ge
weest om de hele wedstrijd Noorwegen
Nederland te filmen, waaruit men een
reportage van een kwartier heeft samen
gesteld, die Maandagavond al op het beeld
scherm te zien was. Doordat de kwaliteit
van deze internationale voetbal-ontmoe
ting op zo'n laag peil stond, werd het een
tijdrovende bezigheid om er door de mon
tage toch nog een enigszins boeiende in
druk van te geven, zodat de commentator
Siebe van der Zee het resultaat van al die
koortsachtige inspanning per auto naar de
studio in Bussum moest vervoeren, zonder
een proefvertoning van het geheel te heb
ben gezien. Hetgeen hem dwong tot het
(naar men ons verzekerde zeer goed ge
slaagde) kunststukje het ooggetuigeverslag
van deze verkorte match a prima vista te
geven.
Wanneer speelfilms
Eén keer tot dusver heeft Multifilm
zij het in opdracht van een productiegroep
een speelfilm gemaakt: „Bezet gebied".
Men is daar volledig op ingericht, al zou
men een grotere studioruimte moeten hu
ren, doch men durft het financiële risico
niet aan. Men wil er graag aan toekomen,
maar dan moet eerst de regering van meer
Een herinnering aan de begintijd: de heer
J. C. Mol in zijn studio bezig aan een
micro-jilm.
begrip voor de moeilijkheden doen blijken
door speciale belastingfaciliteiten in te
voeren. Anders blijft het onverantwoord,
hetgeen trouwens ook de mening is van de
Nederlandse Bioscoopbond en van de Raad
voor de Kunst.
Men probeert het wel, maar het zijn
telkens anderen, die daar de moed toe
hebben. En men draait in een vicieuze cir
kel, want doordat alles zo zuinig moet ge
beuren, komt de kwaliteit voortdurend in
het gedrang. Men moet teveel concessies
doen en men bereikt bij voortduren van
de huidige situatie nimmer de gewenste
continuïteit. Het verwijt, dat er geen goede
scenario's zijn, acht de heer Dudok van
Heel niet steekhoudend, want die komen
naar zijn mening heus wel als de gelegen-
Voorlopig zal geen verandering komen
in de samenstelling van de raad van Pur
merend. Tijdens de gisteravond gehouden
vergadering van de afdeling Purmerend
van de Partij van de Arbeid is door het
afdelingsbestuur ingediende motie, waarin
het vertrouwen in de raadsleden C. Beu
kenkamp en S. de Vries werd opgezegd,
niet in behandeling gekomen. Evenmin als
de motie van een groep leden uit deze
partij. Wél kwam in discussie een motie
van de burgemeester van Zaandam, de
heer W. Thomassen, waarin werd verzocht
nog geen beslissing te nemen, maar alsnog
te trachten de eenheid in de plaatselijke
afdeling van de P. v. d. A. te herstellen.
Deze motie werd aangenomen met 76 tegen
70 stemmen.
Geref. kerken
Aangenomen naar Bennebroek C. Klap
wijk, cand. te s-Gravenhage, die bedankte
voor Hijlaard, Molenaarsgraaf-Brandwijk,
Valkenswaard en Wateringen.
Geref. kerken
Tweetal te Voorthuizen J. T. Bakker te
Oude en Nieuwe Bildtzijl en C. Ch. Grif
fioen te Willemstad.
ADVERTENTIE
heid er is en de schrijvers meer practische
ervaring kunnen opdoen. Wat de documen
taires betreft verleent het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
veel medewerking, zodat voor een zinrijk
idee altijd wel geld 'is te krijgen.
Toch is nog altijd het laten komen van
buitenlandse specialisten een te kostbare
aangelegenheid. En eigenlijk is er meestal
ook geen geld om voor de documentaires
speciale composities te laten vervaardigen,
zodat men meestal maar bestaande muziek
gebruikt. Toch zijn er gelukkig wel enkele
namen te noemen. Zo hebben Koos van de
Griend, Jan Mul en Max Vredenburg de
muzikale achtergrond voor een reeks „op-
bouwfilms" kort na de bevrijding geleverd.
Films opblazen
De studioruimten van Multifilm bevin
den zich gelijkvloers en op de eerste ver
dieping. Óveral door het gebouw verspreid
bevinden zich de technische afdelingen
voor het ontwikkelen en afdrukken, voor
de synchronisatie en voor het inlassen van
titels. Het zou te ver voeren om te trach
ten van dit alles een beschrijving te geven.
Met enkele voorbeelden van spectaculaire
mogelijkheden moet worden volstaan. Zo
kan men niet alleen speelfilms of docu
mentaires van 35 tot 16 millimeter verklei
nen, bij voorbeeld voor schoolgebruik, doch
ook omgekeerd smalfilms tot bioscoopfor
maat vergroten. „Opblazen" noemt men
dat. Dit komt nogal eens voor, speciaal van
aan het front gemaakte opnamen van oor-
logstafrelen of in geval van curiositeiten,
die niet op een andere manier te krijgen
zijn. En dan heeft men verder nog een in
stallatie om films van stilstaande beelden
te voorzien, als er aan bepaalde onderwer
pen bijzondere aandacht moet worden be
steed, laten we zeggen ter vervanging van
lichtbeelden bij lezingen.
Hiermede naderen we het gebied van de
trucs, waarop Multifilm eveneens is inge
richt. Zo kan men uit de films van vroeger
het nu vaak lachwekkende schokken en
trillen der menselijke figuren verwijderen
door de snelheid der beeldjes van 16 op 24
per seconde te brengen. Het zijn echter
dure en tijdrovende grapjes. In reclame
films wordt nogal eens het achteruit co-
piëren toegepast, hetgeen een vermakelijk
effect oplevert.
Ergens bevindt zicli ook het door de heer
Mol als eerste geconstrueerde apparaat om
geluid direct op smalfilm te brengen. Vroe
ger kon dit alleen via de omweg der nor
maalfilm, die fotografisch verkleind moest
worden. Het ontwikkelen geschiedt overi-
Regisseur W. Gerdes en cameraman W. H.
Heytman aan het werk bij de vervaardi
ging van een reclamefilm in kleuren, die
streepje voor streepje het ontstaan (als
door een onzichtbare hand) van een schil
derij in beeld brengt, net zoals men hel
bloeiproces van een plant laat zien. Wel
een beproeving voor prof. Jan Wiegers, die
men geheel rechts ziet. Ieder veegje van
zijn penseel werd afzonderlijk
gefotografeerd.
gens pas sinds een jaar of vijf mechanisch.
Daarvoor moest alles, zoals bij de fotogra
fie, met de hand geschieden.
Op z'n Italiaans
Décors worden er door Multifilm zelden
of nooit gebruikt, eigenlijk alleen voor
close-ups of aanvullende opnamen. Men
werkt namelijk altijd op z'n Italiaans, dat
wil zeggen in het natuurlijke milieu. Men
zoekt net zolang tot men iets geschikts
heeft gevonden. „En dan bellen we gewoon
aan", zegt de heer Dudok van Heel, „om
toestemming te vragen en een regeling te
treffen. Meestal lukt dat wel, maar we
laten nooit na om de gang van zaken zo
zwart mogelijk voor te stellen. Ondanks de
opschudding, die wij teweeg brengen, ont
moeten we veel welwillendheid, ook bij
directies van fabrieken, als we een bepaald
onderdeel van het arbeidsproces willen op
nemen. In zulke gevallen is het element
van reclame misschien een tegenwicht
tegen de veroorzaakte narigheid".
Er werken ongeveer veertig man bij
Multifilm, van wie wij de tot nu toe nog
ongenoemde cameramannen W. Gerdes, F.
Dupont en Hattum Hoving, die tevens re
gisseurs zijn, vermelden. En daarmee zijn
wij aan de laatste vraag: hoe komt men
eigenlijk bij een filmbedrijf in dienst? Het
blijkt dat velen die vraag stellen, want het
regent gewoon sollicitaties, zelfs van men
sen die geen flauw benul van de werk
zaamheden hebben. De term „film" is nu
eenmaal een magisch begrip met een grote
aantrekkingskracht. De meeste gegadig
den denken dat ze er op een plezierige ma
nier snel en veel geld kunnen verdienen.
Dit is allerminst het geval, al staat vast
dat het beroep niemand loslaat die het te
pakken heeft. Maar je moet er een beetje
gek voor zijn, zo menen de oud-gedienden.
Een opleiding is er niet. Het gaat om eigen
aardige capaciteiten en een typische in
stelling. En heeft men die niet, dan wordt
het nooit wat. Vandaar dat Multifilm ook
nooit met volontairs wil werken.
Het jubileum van Multifilm zal in de
loop van deze maand in bescheiden vorm
met een receptie worden gevierd. Naar
aanleiding van die gelegenheid hopen wij
iets te kunnen vertellen over de toekomst
plannen van dit Haarlemse bedrijf met een
reputatie, die tot ver buiten de grenzen
reikt.
ADVERTENTIE
Haarlem
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
LONDEN AIRPORT (Reuter) De
Douglas DC-6a Liftmaster van de KLM is
hier aangekomen om te worden gereedge
maakt voor de wedstrijd LondenNieuw-
Zeeland, die 8 October begint. Ook de
andere twee deelnemers aan de handicap
wedstrijd zijn gearriveerd. De instrumen
ten van de toestellen zullen worden ver
zegeld. De andere twee deelnemers in deze
afdeling zijn de Viscount-700 van de
B.E.A., en een Hastings van de Nieuw-Zee-
landse luchtmacht
Deze foto werd onlangs gemaakt tijdens
een opname in Eindhoven voor een film
over Röntgenologie in opdracht van Philips.
Zittend (rechts, op de rug geziende
directeur E. J. Verschueren.
De Stofzuiger Speciaalzaak
Gen. Cronjéstr. 43 Spaarne 3
Tel. 16990 Te! 1769e
Kruidbergcrweg 51. SaDtpoort
Het speciale adres voor
STOFZUIGERS
Reparatiën en onderdelen
Cijfers spreken. Begin van dit jaar no
teerde de Duitse Younglening, gesloten na
de vorige oorlog, te Amsterdam 68 pet., de
Daweslening 54 pet., thans zijn deze koer
sen respectievelijk c.a. 120 en 90 pet. en
voor vele obligaties van semi-overheids-
en particuliere banken worden thans te
vergeefs koersen van 50 tot 70 pet. en ho
ger geboden, terwijl ze een en twee jaar
geleden nog nagenoeg onverkoopbaar wa
ren. En ook de aandelen van grote Duitse
industriële ondernemingen, als I. G. Far-
ben en Allg. Elektr. Ges. zijn thans nau
welijks te krijgen en noteren belangrijk
hoger dan een jaar geleden waardoor spre
kend wordt geïllustreerd in welke mate
het Duitse crediet de laatste tijd is ge
stegen.
Het is West-Duitsland de laatste jaren
dan ook wel voor de wind gegaan. De
Amerikaanse regering heeft terecht inge
zien dat een financieel en economisch sterk
Europa als noodzakelijke voorwaarde van
de strategische positie van dit werelddeel
in de wereldpolitiek, niet mogelijk is zon
der de rehabilitatie van West-Duitsland
en zij heeft daarom na de oorlog dit land
met haar dollars krachtige steun geboden,
waarvan men met echt Duitse „grünlich-
keit" een goed gebruik heeft gemaakt.
Men heeft in de wereldpers het econo
misch redres van ons land het mirakel van
Holland genoemd, maar het herstel van
Duitsland is zeker niet minder spectacu
lair. Het heeft kans gezien zijn export
gedurende de laatste drie jaar te verdrie
voudigen, met het resultaat dat, terwijl
1951 nog een nadelig saldo op de handels
balans opleverde van DM. 149 millioen,
1952 een overschot bracht van niet minder
dan DM 701 millioen. Waarbij het van be
lang is op te merken dat de M.S.A. hulp
van de Verenigde Staten in 1952 nog
slechts 2'/s pet. van de totale invoer be
droeg. De Wereldbank heeft Duitsland aan
leningen geholpen, welke aan de export
bedrijven ten goede zijn gekomen en de
invoer van kapitaalgoederen hebben mo
gelijk gemaakt en zoals bekend is kon
West-Duitsland zijn positie in de E.B.U.
(de Europese Betalings-Unie) van een
debiteur- in een crediteurnatie omzetten.
Terwijl Engeland uit. Augustus in de E.
B. U. een verrekeningstekort had van niet
minder dan 804 millioen, staat Duitsland
met een verrekeningsoverschot van 634
millioen bovenaan op de lijst en het maakt
zich thans meer zorgen over zijn vorderin
gen dan over zijn schulden. Vooral op
Zuid-Amerika heeft het een groot bedrag
z.g. bevroren credieten.
Wat de Duitse schulden betreft daarover
heeft men het vorig jaar maandenlang on
derhandeld, totdat in October 1952 met de
delegaties van 22 creaiteurlanden, w.o. ook
Nederland, een regeling is getroffen, welke
1 April 1953 in werking zou treden. Deze
overeenkomst is kortelings ook door de
Verenigde Staten geratificeerd en alleen
Nederland moet dit nog doen, maar er be
hoeft niet aan te worden getwijfeld of ook
onze regering zal daaraan haar fiat geven.
Dit wil dan zeggen dat de voor-oorlogse
schulden van DM. 13 milliard tot DM.
7.3 milliard zulln zijn teruggebracht, de
na-oorlogse van DM. 16 milliard tot DM. 7
milliard en het eerste jaar door Duitsland
DM. 560 millioen zal moeten worden op
gebracht, welk bedrag na vijf jaar tot DM.
765 millioen zal stijgen. Duitsland heeft
zich reeds bereid verklaard de transfer
van lopende verplichtingen, zoals huren,
pachten, interesten, dividenden etc. te her
vatten op investeringen, welke voor 15
Juli 1931 zijn tot stand gekomen. Niet min
der dan 75 pet. van het in Duitsland ge-
investeerde kapitaal zou hiervan profite
ren, terwijl Duitsland op grond hiervan
jaarlijks S 60 a 100 millioen zou moeten
transfereren.
Ook ten aanzien van de liberalisatie
heeft Duitsland reeds geruime tijd het be
wijs geleverd van zijn bereidheid tot me
dewerking aan de Europese integratie en
ONTMOETING TUSSEN VENUS EN MARS
Op Zondagmorgen om
zeven uur op zijn hel
is wel veel gevergd.
Maar wie er de moeite
voor over heeft (en wat
let u om naderhand
weer lekker....?) kan
in de ochtend van de
vierde October een bij
zondere conjunctie (sa-
menstand) van Venus
en Mars waarnemen aan
de Oostelijke hemel. En
als de wekker dan toch
vroeg moet aflopen dan
is het eigenlijk beter,
alvast te gaan kijken
voordat om 6.45 uur de
zon opkomt, want dan
zijn de beide planeten
natuurlijk beter te zien.
Zij passeren elkaar zo
rakelings (Venus haalt
Mars in) dat men met
het blote oog moeilijk
zal kunnen uitmaken of
er van één of van twee
hemellichamen sprake
is. De verrekijker zal er
misschien zelfs aan te
pas moeten komen om
vast te stellen: twee.
Tweeduizend jaar ge
leden bestonden er ech
ter nog geen verrekij
kers en als deze con
junctie van Venus en
Mars zich in die tijd had
afgespeeld zou een
waarnemer hoogstwaar
schijnlijk hebben ge
sproken van „één hel
dere ster in het Oosten".
Inderdaad: de analogie
met het oude bijbelver
haal is groot en men
neemt dan ook aan dat
ook de heldere ster van
Bethlehem een conjunc
tie van twee planeten is
geweest. Het oog neemt
namelijk, zolang de ene
planeet niet precies voor
de andere staat, wel de
grotere helderheid waar
die wordt veroorzaakt,
door dit samengaan der
beide hemellichamen
al kan het de twee ob
jecten niet scheiden.
Inmiddels blijkt dat Ve
nus weer morgenster is
geworden. Dat hebben
we in het voorjaar al
zien aankomen toen zij
zich 's avonds aan de
Westelijke hemel elke
dag een stukje dichter
in de richting van de
zon waagde. Op een ge
geven dag was het afge
lopen: het schijnsel van
Venus ging toen ver
loren in het zonlicht.
Maar we wisten dat de
planeet op dat ogenblik
begon aan haar „over
tocht": Venus trok, van
de aarde af gezien, voor
de zon langs en zou na
verloop van enige
maanden weer rechts
van de zon te voorschijn
komen.
Maar de kans om haar
daar waar te nemen be
staat alleen in de och
tenduren. Venus loopt
voor de zon uit en komt
dus eerder op. Zodra de
zon ook verschijnt is het
met Venus' heerschappij
weer gedaan: haar
schijnsel wordt opge
slokt door het zonlicht.
Slechts op zeer heldere
dagen kan het voorko
men dat men ook later
op de dag deze buurpla-
neet op dit ogenblik
maar ruim 200 millioen
kilometer van ons af
nog eens in het oog
krijgt. Maar dat is hoge
uitzondering. Wie haar
echt overdag gaat op
zoeken ziet na vijf mi
nuien waarschijnlijk wel
sterretjes, maar geen
Venus.
Al ben ik een erkend bewoner van hets
alleruiterlijkste puntje van de linkervleu
gel van de gematigd achteruitstrevenda
democratie (i.o.) niettemin kan ik mij,
schoon ik de gemeenschap alle goeds gun,
dat aan de schoonheidsontroering inhae-
rent is een hoedje of rotje ergeren aan
de plotselinge ontdekking van Toulouse
Lautrec door de (door mij overigens be
leefd geëerbiedigde) massa.
Ik geloof er namelijk niet in.
Evenmin als ik geloof aan de ontdek
king door diezelfde massa van Vincent.
Dat deze massa een jaar of dertig ach
teraan komt sukkelen is noch onrustbarend
noch ergerlijk, maar gewoon. En bovendien
betekenen dertig jaar niet zoveel. Als de
massa bij was hadden de voortrekkers, de
zieners en de spitsafbijters geen recht van
bestaan en dat zou niet leuk zijn. Ik houd
van de profeten.
Maar hoe zijn nu ineens al die mil-
lioenen tot Toulouse Lautrec gekomen?
Het is begonnen met het boek Moulin
Rouge. Een aardige, leesbare roman maar
niet meer of minder dan duizend andere
romans. Het geschiedenisje, het. verhaaltje
heeft de mensen geboeid; overigens is Lau-
trecs levensverhaal er een van grote dra
matiek. Maar zo zijn er ook vele. Het was
het samengaan van de dramatiek en de
genialiteit, dat de mensen zo gegrepen
heeft. Net als met Van Gogh. Een soort
massaal meelij en dat maakt, in al zijn
slobberige huilerigheid, die kunstwaar
dering zo bizonder problematisch, om niet
te zeggen onwaarschijnlijk.
Allerlei commerciële lieden hebben daar
net en vlug op aangehaakt. Ik zal deze
groep maar niet definiëren, want zij loopt
van prentbriefkaarten-fabrikanten tot
museumdirecteuren en dat mag ik niet
zeggen, want ik weet zeker dat ze het alle
maal goed bedoelen en het allemaal doen
terwille van de schoonheid, de kunst en de
mensen.
Ik vind deze hele materie een beetje
groezelig in haar sensationaliteit. Ik geef
de romanciers overigens in overweging op
de ingeslagen weg voort te gaan: de com
binatie kunst - dramatiek - meelij - hausse
vindt stof te over, overal waar kunstenaars
werken.
Of is het een voorwaarde dat men eerst
van honger gestorven moet zijn?
ELIAS
sinds Adenauer zijn electorale overwin
ning heeft behaald, zijn uiteraard het zelf
bewustzijn en het zelfvertrouwen van de
Bondsstaat aanmerkelijk versterkt. Dit
blijkt wel duidelijk uit de jongste verkla
ringen van prof. Erhard, de minister van
Economische Zaken, volgens welke ge-
sjreefd zal worden naar algehele opheffing
van subsidies, afschaffing van de staats-
handel, voortgaande liberalisatie van goe
deren- en dienstverkeer, kortom naar een.
herstel van de vrije internationale markt
zowel voor het goederen- als het kapitaal
verkeer, waartoe men zich allengs, dank
zij de toegepaste concurrentiepolitiek in
staat acht.
Wanneer men zich afvraagt, wat het ge
heim is van Duitsland's versterkte positie,
zal men dit niet in de eerste plaats in de
lonen moeten zoeken, die niet zoveel lager
zijn dan elders, maar in de grote arbeids
productiviteit en de grotere vrijheid, welke
aan het bedrijfsleven is toegestaan, voorts
ook aan fiscale faciliteiten, welke de ar-
beidslust en de nieuwe investeringen heb
ben gestimuleerd. Zo is bijvoorbeeld de
loonden inkomstenbelasting per 1 April
jl. met 15 pet. verlaagd en worden de
revenuën van overwerk niet belast, terwijl
thans de verbreding van de kapitaalmarkt,
dus de kapitaalvorming, zal worden be
vorderd door een andere koers te volgen
terzake van de belasting op aandelen en
dividenduitkeringen, omdat men wel inziet
dat ook de kleine man er toe moet worden
gebracht zijn besparingen in aandelen te
investeren. Want ook in Duitsland heeft
het collectief sparen een grote omvang ge
kregen, evenals bij ons. Het totaal verze
kerd bedrag bij de levensverzekerings
maatschappijen is van DM. 14 milliard in
1949 tot DM. 20.5 milliard in 1952 geste
gen, het bedrag van de premies van DM.
719 millioen tot DM. 1052 millioen, zodat
het reeds weer de hoogte van voor de oor
log heeft bereikt, ondanks het feit dat het
land zoveel kleiner is geworden.
Uit alles is duidelijk dat men in Duits
land bezig is zijn positie op de wereld
markt verder te versterken door het sti
muleren van de arbeid, de spaarzin, de
industriële investeringen en de vergemak
kelijking van de export, hoewel het land
hiervan in veel mindere mate afhankelijk
is dan ons land, daar zijn export slechts
18 pet. van het nationaal vermogen uit
maakt, een percentage, dat bij ons tussen
45 en 50 ligt.
Bij de beoordeling van de mogelijkhe
den, welke er in ons land aanwezig zijn
om via loons- en salarisverhogingen het
welvaartspeil te bevorderen, zal met het
economisch beleid in Duitsland terdege
moeten worden rekening gehouden, omdat
nu reeds de concurrentie van die kant
scherper wordt gevoeld, hetgeen met name
in de machine-industrie het geval is.
Loons- en salarisverhogingen zonder ge
lijktijdige verhoging van de arbeidspro
ductiviteit kunnen alleen gevolg, nooit
oorzaak van grotere volkswelvaart zijn,
hetgeen men in Duitsland de laatste jaren
goed heeft begrepen.
En de wijze waarop het phenomenale
herstel van de Duitse economie is tot stand
gekomen, zal daarom ook de Nederlandse
regering en hun, die aan het bedrijfsleven
in ons land leiding geven, tot lering kun
nen strekken.
In een Haags ziekenhuis is gistermiddag
omstreeks half vijf overleden de heer J. R.
de Macedo Soares, ambassadeur van Bra
zilië te Den Haag. De heer De Macedo is
57 jaar oud geworden. Op 22 September
onderging hij een ernstige operatie, die
slaagde, maar waarna zich nieuwe compli
caties voordeden.
De heer De Macedo Soares was de eerste
ambassadeur van Brazilië in Nederland.
Op 1 Augustus is hij in ons land gearri
veerd als opvolger van de gezant, de heer
J. de Sousa Leao.
In 1915 begon hij zijn diplomatieke car
rière en hij vertegenwoordigde achtereen
volgens in Spanje, Zwitserland, Italië, Ar
gentinië, Cuba, Mexico. San Francisco,
Uruguay, Genève (als gedelegeerde bij het
Internationaal Arbeidsbureau) en Den
Haag.
Vóór deze rijke diplomatieke loopbaan
hij was een van de Braziliaanse diplo
maten met de langste ervaring is de heer
De Macedo Soares in de journalistiek ge
weest. Tezamen met zijn broer richtte hij
in Rio de Janeiro het dagblad „l'Imparcial"
op. Voorts had hij een grote culturele be
langstelling, vooral ook voor de JNeaer*
landse schilderkunst.
