De mens in de lucht
Tasmanië: een vriendelijk
eiland van bergen en baaien
Kindervriend en kinderangst
Agenda voor
Velsen
Na Santpoort en Driehuis
Velsen-Noord ook in kaart
Visserij -varia
Australië als immigratieland
Nederlanders zijn er
gevierde medeburgers
Vanmorgen in de
Vishal
Castricum
Geen Braziliaanse order
voor Holland-Nautic?
Een dure
liefhebberij
12
Feestelijke lustrum
vergadering van de
Bouwbedrijfsbond
Hervormd Zangkoor gaf
jubileumconcert
Filiaal yELO'wasmaehineMü
Trompstr.68 TeU5l98 Umuiden
„Tuffy" won apporteer-
wedstrijd
Zaans kleinkunst ensemble
vermaakte Duinenbossers
Wel werk in machinehal
voor R. S. Stokvis
Sanering der gemeente een
der consequenties
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1953
(Van onze correspondent in Australië)
In het Zuiden van Tarmanië ligt Hobart,
de hoofdstad (90.000 inwoners), verscho
len tussen de bergen, aan de oever van de
Derwent, die met haar vele baaien en met
de talloze andere inhammen van Pitt
water en de Huon het landschap terecht
de naam verlenen van „Rivièra van
Australië".
Hobart ligt er aan de voet van de met
sneeuw bedekte Mount Wellington (4000
voet hoog) als een parel aan de samen
vloeiing van de Zuidzee en Tasmanzee.
Nergens lijkt het vrediger. Nergens kan
een Nederlander zich rustiger voelen dan
in dit land, waar de geest van Abel Tas
man nog rondwaart. De strook grond, die
toegang tot het Schiereiland, waar de voor
bije eeuw bannelingen uit Engeland het
leven lieten onder de wreedste behande
lingen, is een historische plek. Daar wier
pen op 2 December 1642 onze koene voor
ouders het anker uit en zette Tasman's
bootsman, als eerste blanke, voet aan wal.
Een eenvoudig gedenkteken herinnert aan
deze gebeurtenis. De baai werd door Tas
man vernoemd naar stadhouder Frederik
Hendrik. Nu nog draagt zij deze naam als
een hulde aan ons voorgeslacht.
Op het „Groene eiland der bergen", dat
twee keer zó groot is als Nederland, heb
ben zich in de loop der laatste jaren
tweeduizend landgenoten gevestigd. Zij
wonen er in een ruw en ruig landschap,
onderbroken door welige weiden en weel
derige boomgaarden. Er hangt een sfeer,
die bijna niet werelds meer is. Het zijn
de hoge blauwe luchten, die het ademen
vrij maken. Niemand die hier een voet
zet kan aan de bekoring ervan ontkomen.
Niemand die hier de aarde betreedt, kan
zich losmaken van de gedachte dat God
dit land geschapen heeft met het doel de
zondige mens een kans te geven het para
dijs te herwinnen.
Herinneringen aan
Betuwe en Beemster
De in de dalen en op de zacht glooiende
berghellingen aangelegde boomgaarden,
die zich over honderden hectaren uit
strekken en de rijkdom van dit appelen
eiland vormen, dragen er toe bij, dat de
Hollander, die zijn bloeiende Betuwe en
zijn bloeiende Beemster kent, zich thuis
voelt in deze streek, die aan dit einde der
wereld door vulkanen uit zee is opge
heven. Ook het gemeenschapsleven draagt
er alle beginselen en kermerken, die de
emigrant nodig heeft om zich met de be
volking zo spoedig mogelijk één te gaan
voelen. De Tasmaniërs zijn een vriendelijk
en behulpzaam volk. Dit kwam vooral tot
uiting in een bijeenkomst van de „Good
Neighbour Council" (Vereniging van
Goede Buren). Vooral deze draagt er zorg
voor dat de Nederlanders met open armen
worden ontvangen en daadwerkelijk wor
den geholpen, wanneer zij in nood ver
keren, hetzij wat huisvesting, hetzij wat
meubilair of andere behoeften betreft. Zij
worden in de Tasmaanse gezinnen ont
vangen om gemakkelijker de sfeer van de
nieuwe samenleving te ondergaan.
Op de bijeenkomst van de Nederlandse
vereniging in Hobart, de Abel Tasman
club, heb ik de loftrompet horen steken
over de Tasmaniërs. Vele Hollanders, met
wie ik .daarna in intieme kring lange ge
sprekken heb gevoerd, begrepen heel goed,
dat moeilijkheden allereerst voortspruiten
uit hun eigen bijzondere positie van een
vreemde eend in de bijt, die nog moet
leren met anderen samen te zwemmen.
„Little Groningen"
In de omgeving van Hobart, in de buurt
van het nabijgelegen Kingston, heeft zich
ADVERTENTIE
een kleine nederzetting gevestigd, die de
naam „Little Groningen" draagt en die
het nadeel van een zelfstandige groep
overigens innerlijk krachtige en standvas
tige mensen ruiterlijk erkent. Geleide
lijk trokken reeds enkele dezer gezinnen
naar elders om zich meer met de Tasma
niërs te kunnen vermengen. Materiëel ge
zien is „Klein Groningen" echter een suc
cesrijke nederzetting. Op een stuk grond
van ruim twee hectaren, waar het bos
van gombomen eerst door de Groningers
zelf moest worden geveld, staan de eerste
geïmpoteerde en later zelf gebouwde
huizen van de „Australian Building Con
tractors Ltd." (A.B.C.), een bouwonder
neming van de Groningers Eerke J. van
der Laan en E. Pinkster. Zij hebben rond
om zich in de afgelopen drie jaar 25 vol
wassenen en 37 kinderen verenigd. Het
aannemersbedrijf voert thans werken uit
onder meer een scholencomplex voor de
Tasmaanse regering voor 60.000 Australi
sche pond (ruim 500.000 gulden).
De afdeling Velsen van de Nederlandse
Christelijke Bouwbedrijfsbond heeft in de
Ichthusburcht een vergadering belegd,
die een feestelijk tintje droeg ter gelegen
heid van het 35-jarig bestaan der afdeling.
De voorzitter, de heer M. v. Dongen, sprak
zijn vreugde uit over de grote opkomst en
heette in het bijzonder ook de dames van
de leden hartelijk welkom. Na de jaarver
slagen van secretaris en penningmeester
was het woord aan de heer A. C. Bakker
uit Utrecht, hoofdbestuurder van de NCB,
die een vlotte toespraak hield.. Na het
„zakelijke" deel kwam de CJMV-band
„Die Rooiroks" onder leiding van Huu'o
Stam aan bod. Dit optreden werd een groot
succes en ook een zekere „Josje", die voor
het eerst als vocaliste optrad, kreeg een
groot aandeel in het verdiende applaus. Ter
afwisseling trad Lub Bakker op met een
liedje, een praatje en voordracht hij
verving Co v. d. Wel, die te elfder ure af-
bericht had gegeven en ook zijn optre
den viel in de smaak.
Een verloting voor het TBC-fonds „Draagt
elkander lasten" bracht ƒ51,op.
Vannacht verscheen de Postboy met
1850 kisten haring. Voorts waren er slechts
8 l/.tters met wat tong en schol.
De haring van de VEM-mer bracht
van f 13.50 tot f 14.50 op.
Er was weinig rondvis en de tong
en de schol liepen dus ook hoog op: de
drietjes deden van f 22f 29 per kist en
voor de tweetjes werd f 38f 40 betaald.
Grote tong kwam boven de f 4 per
kilo tot f 4.70; grootmiddel deed van f 2.80
tot f 3.en voor de half pondjes is f 2.60
betaald; de enen maakten f 1.80 en de
slips f 1.55.
Voor Maandag ligt de Allan Water
met 230 kisten schelvis, 420 makreel, 50
gul en wijting, 15 haring, 20 radio en
60 stuks stijve kabeljauwen binnen. Voorts
komen de Mary en de Sumatra plus de
Eli, de Klaas Wijker en de Gelria met
haring.
De Tzonne heeft gisteren een onfor
tuinlijke dag gehad: bij het scheephalen
van de trawl kwam van het hele viswant
niet meer dan één bord boven.
Besommingen van hedenmorgen:
Post Boy f 26.600 (5 dagen): AM 10 f 2200:
AM 18 f 2190; IJM 11 f 1300.
Het zangkoor van de Ned. Hervormde
kerk te Uitgeest, dat Donderdag haar 12 %-
jarig bestaan herdacht, heeft dit koperen
jubileum met een kerkconcert luister bij
gezet. Van de 14 nummers waarin het koor
onder leiding van de heer Albert Rill (Am
sterdam) zich liet horen, behoorde onge
twijfeld het Ora Pro Nobis van M. Picco
lomini tot de beste. Daarnaast verkreeg
het Wiegeliedje van Fred. Roeske eveneens
een gave uitvoering. Als soliste fungeerde
de Uitgeester sopraan, mejuffrouw Tini
Schuitemaker en zij zong onder meer op
gevoelige wijze en met mooie voordracht
Mozarts „Welche Wonne, welche Lust". De
organist, de heer W. Esselman uit Weesp,
liet zich evenmin onbetuigd en zo kregen
de vele belangstellenden een concert voor
geschoteld, dit Hervormd Zangkoor waar
dig. Namens alle aanwezigen heeft burge
meester P. v. d. Ven, die van zijn echtge
note was vergezeld, het bestuur van het
koor na afloop gecomplimenteerd met het
jubileum.
Verschillende verenigingen hebben hun
gelukwensen van een bloemstuk vergezeld
laten gaan en de soliste werd eveneens in
de bloemetjes gezet.
IWflSlfflfHMES.PQDIQs.HQflBQCN.STOFZUIGEflS enz.&mil
ZATERDAG 14 NOVEMBER
IJMUIDEN:
Thalia, 19 en 21.15 uur: „Het zwarte
kasteel".
Rex, 20 uur: „Vergeten patrouille".
Accordeonvereniging „IJmuidens Roem",
20 uur, Patronaatsgebouw, concert.
„Alcura", 15 uur, Rex Theater, jeugd
voorstelling, toneelspel „Monus, de man
van de maan."
VELSEN:
„Felison", 1417 uur, expositiezaal Hei-
destraat, expositie.
SANTPOORT:
Toneelver. „Jan van Dommelen", 20.15
uur, toneelvoorstelling.
„Fanfarekorps Wilhelmina", 1618 uur,
Hotel „De Weyman", receptie 55-jarig
bestaan.
ZONDAG 15 NOVEMBER
IJMUIDEN:
Thalia, 15 uur: „Alles op ijs", 19 en 21.15
uur: „Het zwarte kasteel".
Rex, 15 en 20 uur: „Vergeten patrouille".
Humanistisch Verbond, 10.15 uur, Cul
tureel Gebouw, lezing.
MAANDAG 16 NOVEMBER
IJMUIDEN:
Nutsbibliotheek, Heidestraat, geopend
van 1921.30 uur.
Thalia, 20 uur: „De laatste grens."
Rex, 20 uur: „Vergeten patrouille".
VELSEN:
Raadhuis, 1012 uur: spreekuur burge
meester van Velsen; 1517 uur: spreek
uur wethouder van Onderwijs.
Het moet vorig jaar gebeurd zijn, dat
Sint Nicolaas per boot een klein Gelders
dorp aandeed, waar een zeer ondeugende
jongen van negen jaar woonde, die voor
beeldig gestraft diende te worden.
Zo moest dan ten aanschouwe van bij
kans de gehele dorpsjexigd deze jongen op
't versierde podium komen. En in de pres-
üge-strijd tegen een zeer brede en onwel
luidende bisschop, die zich bovendien ver
zekerd wist van hartelijke instemmüig van
wraakzuchtige dorpsvaders en misschien
wel moeders, ging 't kereltje al snel door
de knieën. Hij barstte in snikken uit.
Doch deze plaatsvervanger van de échte
kindervriend had zich tot taak gesteld, met
één klap alle aangetaste kleinen in de
zaal duidelijk te maken, dat Sint wel goed,
maar nooit gek is. En zo verscheen de
grote, grauwe zak met. twee vertoornde
Pieten. Een kort fel soort gevecht op 't
feestelijk podium werd besloten met 't
dichtsnoeren van deze zak. Even maar.
't Was goed bedacht. De angst woog
zwaar. Een koi't en stevig woord van de
Heilige diende als afronding van 't geheel
en de tactische terugweg naar verdere
ware kindervreugde werd ingeleid met een:
„Voor deze keer...." enz. 't Ging over
genade en recht. Twee nu lachende Pieten
met blinkende tanden ontknoopten de zak.
De mildere stemming vloeide terug. Maai
de gestrafte bleef bewegenloos. Hij leek
dood.
Het doet er niet toe, dat later bleek, dat
de jongen helemaal niet dood was, doch
„slechts" een ernstige shock had, zoals
psychologen dat noemen.
Waar het om gaat is, dat hier de polyp
van de angst tot afschrikwekkende afme
tingen was uitgedijd. Voor zeer veel kin
deren zullen de komende drie weken ge
kenmerkt zijn door mildere vormen van
deze angstpolyp. De gevolgen zullen min
der glashelder zijn. Maar ze zijn er tot in
verre volwassenheid. Zelfs al zou 't hele
Gelderse geval een opgeblazen zaak zijn,
de boeman Sinterklaas-figuur blijft. De
meest klassieke liedjes noemen de roe, wat
dan rijmt op boe-boe; de gard, de plak,
't meer aanvaardbare zakje zout; en zoekt
u maar op. Dat men in Spanje tot peper
noten vermalen kan worden, stamt reeds
van onze grootouders.
We weten, dat het lang de slechtsen
niet zijn onder de jeugd van 4 tot 8, die
pit en ondernemingslust genoeg hebben,
om op zijn tijd eens flink lastig te zijn.
Juist voor deze levendigen, maar ook voor
de lieve slomen wordt door vele ouders
uit onmacht, traditie of om nog bedenke
lijker redenen van de grijze kindervriend
een modern soort-radar-apparaat gemaakt,
dat loert en spionneert. En iedere dag dich
ter bij de 5e December groeit de beklem
ming.
De reeds lang ingeburgerde gewone
kleine uitwassen van elkaar tegenkomende
officiële Sinterklaasstoeten met of zonder
muziek; van Sinterklaasfeesten aan de lo
pende band bij naaikrans, personeelsver
eniging, buurtvereniging, jeugdvereniging,
voetbal- en ping-pong-clubs, catechisatie,
enz.; van te veel Sinterklazen in te veel
winkels, behoren, als we ze afmeten tegen
het ene werkelijke kwaad van de angst
polyp, hoogstens tot klein-menselijke mis
verstanden en regie-fouten. De steeds lan
ger wordende voorpret van Sint's verjaar
dag, dit jaar werden eind October al
chocolade-Sinterklazen gesignaleerd!
blijkt een pracht-periode om groot-mense
lijke angsten op sublieme wijze aan de
kinderen door te geven.
Verlangen naar veiligheid
Angst is een teken des tijds. Onze jaren,
kranten en huiskamers met radio zitten ei
vol van. Ieder kind vraagt om één veilige
plek, één rustpunt, één tegenpool tegen de
haast, 't lawaai en de steeds inkrimpende
speelruimte om hem heen. Dit houvast bij
alle op hem aanstormende bedreigingen,
die hij in de grote mensenwereld proeft
en voelt zonder begrijpen, is even nodig,
zo niet méér, dan levertraan en vitamines.
11 Bolwerk van een veilige huiskamer is op
1 vele plaatsen door velerlei oorzaken onder
mijnd. De échte Sint-Nicolaas als rustige,
waardige oude kindervriend hoort alléén
thuis in de veilige huiskamers, en daar
naast op de scholen waar hij als eeuwig
symbool van „Liefde, Geduld en Wijsheid"
zich zal handhaven. Het zal nimmer zo ver
komen, dat déze Sint-Nicolaas Nederland
zal mijden, doch een zijner laatste kern
achtige uitspraken moge dienen als weg
wijzer op de terugweg naar een gaaf en
eenvoudig feest zónder angst. Hij zei dan:
„Grote grauwe zakken dienen voor meel,
anthraciet, aardappelen en vodden. Wie ze
gebruikt om kinderen op te jagen is weinig
beter, misschien wel erger dan zij, die in
concentratie-kampen de lakens uitdelen.
Een mep doet pijn; angst bij kleine hoe
veelheden gedurende een aantal weken in-
druppelen bij mijn kleine vrienden is ve
nijniger en de nawerking is oneindig ge
vaarlijker. Mijn zak is schoon en wit en vol
kruidige pepernoten. Dit behoren de blijde
attributen te zijn, die mij op mijn zware
tocht langs blijde mensen vergezellen. Mijn
knecht is een vrolijke kwant zonder ram
melende kettingen en roede. En mijn
schimmel dient op stal gezet te worden,
als 't doorbrekend verstand bij de jeugd
zijn capriolen op 't dak met te crtisch oog
gaat bezien. Maar ik zelf blijf, om te zor
gen, dat de emmer van de angst door mijn
komst niet gaat overlopen." J. v. d. M.
De apporteerwedstrijd van de Konink
lijke Nederlandse Jagersvereniging welke
Vrijdag in het duingebied van Castricum
en Heemskerk werd gehouden, is een over
winning geworden voor de Duitse staan
der „Tuffy", eigenaar P. Kooy, van St.
Jacoba-Parochie (Friesland). Tweede werd
de teef „Lidias Bertha", eigendom van de
heer J. Dalstra uit Twijzel. De kwalificatie
voor de best geplaatste hond luidde.' goed.
Het diploma „zeer goed" of „uitmuntend"
kon voor geen van de dertien deelnemende
dieren worden uitgereikt.
De honden werden beoordeeld op ge
hoorzaamheid, markeren, neus, zoekwijze
en intelligentie. De jury bestond uit jkvr.
A. J. M. v. d. Heyden van Doornenburg
(Vorden); mr. K. J. Gé baron van Harden-
broek van Bergambacht (Bennebroek)
jhr. P. N. Quarles van Uffort (Vogelen
zang) en de heer S. E. v. d. Hardt Eberson
(Keppel). De prijzen, médailles en geldbe
dragen, zijn na afloop van de wedstrijd in
het theehuis Johanna's Hof uitgereikt door
jhr. Quarles van Uffort.
In het kader van het winterprogramma
van de vereniging Ontspanning Voor Allen
van het provinciaal ziekenhuis Duinen
bosch kwam Donderdag het Zaans Klein
kunst Ensemble, onder leiding van Wirn
Theewis in de grote toneelzaal voor het
voetlicht. In sneltreinvaart bracht dit ge
zelschap een vrolijk programma onder de
titel „Bambocciaden". De leider nam niet
alleen als conférencier maar ook in diverse
toneelstukjes het leeuwenaandeel voor zijn
rekening. Dick Sieckerman bleek een be
kwaam pianist te zijn wiens virtuositeit
een daverend applaus uitlokte en mejuf
frouw Corry Molenaar zong tal van be
kende liedjes. Tot slot gaf „mister" Tims
enige geslaagde goocheltoeren ten beste.
Het is een avond geworden waar patiën
ten en personeel van Duinenbosch naar
hartelust van hebben genoten.
Agenda voor Castricum en Uitgeest
Zondagsdienst artsen
„Corso"-theater, Castricum. Zaterdag
19.15 en 21.30 uur; Zondag 15, 19.15 en
21.30 uur: „Deserteur van het Legioen".
Maandag, Dinsdag en Woensdag iedere
avond 20 uur: „Vrijdag de 13e".
Bioscoop „De Ooievaar", Uitgeest. Za
terdag 20 uur; Zondag 16 uur: „Het rijk
van Tarzan". Zondag en Maandag 20 uur:
„Odette Churchill".
De laatste groenteveiling van deze
week
Voor de door hen aangevoerde groente
kregen de Kennemer tuinders Vrijdag te
Castricum de volgende prijzen: spruiten
2663; spruiten B 1526; spruitenkoppen
1518; sla 57; andijvie 814; groene
kool 1113; prei 813; boerenkool 413;
rode kool 10121/»; peen 55J4; tomaten
38—66.
Predikbeurten Castricum
Ned. Herv. Gem., 9.15 uur: ds. J. Visser
van Zaandam.
Geref kerk, 10 en 17 uur: ds R D Beu-
kema, van IJmuiden.
Herv. Evang. Ver., 10.30 uur: ds. J. v.
d. Ree, van Amsterdam.
ZONDAGSDIENST DOKTOREN
De Zondagsdienst artsen in Castricum
wordt van Zaterdagmiddag 14 uur tot
Maandagmorgen 8 uur waargenomen door
arts A. H. v. d. Werff, Bakkummerstraat
48, telefoon 428. Voor hetzelfde tijdvak is
de wijk- en kraamverpleging in handen
van zuster A. Lansman, Pernestraat 30,
telefoon 243.
De N.V. IIolland-Nautic te Haarlem zou
de order voor de scheepswerf, welke nood
zakelijk was om het bedrijf ook na Decern,
ber gaande te houden, niet hebben gekre
gen.
Het ging l.ier om de bouw van een dub-
belschroefskustvaartuig voor Brazilië,
waarover reeds enige tijd onderhandelin
gen werden gevoerd. Het schip zou nu in
Zaandam worden gebouwd.
Dit zou betekenen dat er na 21 Decem
ber voor de scheepswerf geen werk meer
zal zijn.
Het daar werkzame personeel zal zoveel
mogelijk naar andere scheepswerven over
gaan. Er is van de zijde van andere bedrij
ven daarvoor al grote belangstelling ge
toond omdat geschoolde metaalbewerkers
moeilijk te krijgen zijn.
Voorts is het zo goed als zeker dat de
N.V. R. S. Stokvis de hallen 5 en 6 zal hu
ren en dat de productie daarin de uit
voering- van enige N.A.V.O.-orders on
der leiding van die onderneming zal ge
schieden.
Bij informatie bij de directie van de
Continentale Handelsbank te Amsterdam
geldsohietster en aandeelhoudster van
de Holland-Nautic werd ons medege
deeld, dat er omtrent het bovenstaande
nog weinig zekerheid bestaat. De onder
handelingen zijn in volle gang en omtrent
de uitkomst daarvan valt nog niets te zeg
gen.
Men kon inderdaad niet ontkennen dat
er bij de Holland-Nautic voor Stokvis
wordt gewerkt, maar men meende dat het
nog zeer goed mogelijk is, dat de Brazi
liaanse order toch nog door de Holland-
Nautic zal worden uitgevoerd.
In Curagao kon men in het SO meter
diepe water van enige binnenzeeën
heerlijk zwemmen: het water is er hel
der, zo helder dat men op de bodem de
vissen, zeeslangen en inktvissen kan
zien. Maar de heer R. J. de Ruiter uit
Beverwijk zag nog meer op de bodem,
want toen hij met een duikbril op zich
enkele meters onder de wateropper
vlakte begaf, lag daar iets specifieks
Beverwijks in. Enige lege conservenblik
ken met het etiket van een firma uit
Beverwijk.op 8700 km. van huis.
Het omvangrijke, in totaal ongeveer
twee jaar vergende karwei van de „wo-
ningcarthotering" der gemeente Velsen, is
in zoverre gevorderd, dat nu de beide
Santpoorten en Driehuis „in kaart" zijn
gebracht. Dat wii zeggen, dat de huiten-
dienst van de Dienst voor dc Volkshuis
vesting, onder wiens auspiciën dit werk
gebeurt, een volledig beeld heeft opge
nomen van de woningen en de woontoe
standen in deze delen der gemeente. Men
begint thans met dit werk in Velsen-
Noord.
Niet alleen de woningen worden op deze
wijze geanalyseerd, maar eveneens de
woontoestanden, waardoor dus ook een
beeld verkregen wordt van de bevolking
van Velsen. Men weet bijvoorbeeld, als dit
onderzoek voltooid is, zowel welke huizen
bedsteden bezitten en waar nog geen aan
sluiting op de waterleiding gevonden
wordt, als de intensiteit der bewoning en
de beste wijze van bouwen voor de ver
dere toekomst wat het type huis betreft.
Eén van de consequenties: van dit on
derzoek is de komende sanering van de
gemeente Velsen. Op verschillende plaat
sen komen bijvoorbeeld weinig ideale wo
ningtoestanden voor, uiteraard vooral in de
oude dorpskernen. Er is een plan in studie
om de niet aan bepaalde eisen voldoende
huizen uit de gegevens, die het onderzoek
oplevert, te lichten en deze gevallen op
nieuw te bekijken. Wat lang niet in ieder
geval wil zeggen, dat dergelijke „afge
keurde" woningen direct tegen de grond
gaan, want hierin spreekt waarschijnlijk
het stedenschoon ook een woordje mee.
Sterk zelfs, wanneer men aan Oud-Velsen
denkt.
De gegevens worden via de Dienst voor
de Volkshuisvesting en een Hollerith-
machine uitgewerkt en daarna samengevat
in een dossier, dat een zeer betrouwbare
momentopname geeft van Velsens huizen-
bezit.
Ergens in Californië ligt
in een dok een monsterach
tig groot watervliegtuig,
juister gezegd een vliegboot.
Het feit dat dit nu inder
daad het grootste vliegtuig
ter wereld is. vormt allang
geen stof voor krantenarti
kelen meer. Aanleiding tot
dit stukje was echter een
tienregelig berichtje in een
Amerikaans luchtvaartblad,
dat ons weer even herin
nerde aan de merkwaardige
geschiedenis van deze
„vliegboot van Hughes".
Dat berichtje maakte mel
ding van een ernstige be
schadiging door een vloed
golf. Vijf millioen dollar en
een jaar zouden nodig zijn
voor herstel. Wie het onge
looflijke verhaal van dit
reuzenvliegtuig kent, kan.
hierin alleen maar een iro
nisch gebaar van het nood
lot zien.
In grootte kan werkelijk
geen ander vliegtuig ter
wereld tegen Hughes' vlieg
boot op, een B-36 bommen
werper, een Brabazon, een
Saro Princess vliegboot
stelt zij verre in de schaduw.
Alleen al het staartvlak is
bijna even groot als de ge
hele vleugel van een nor
maal viermotorig verkeers
vliegtuig, de vleugel meet
honderd meter van tip tot
tip, er zitten acht motoren
van elk 3500 pk. in, het to
taalgewicht is 180 ton en de
oorspronkelijke opzet, nog
in de tweede wereldoorlog,
was om met machines van
dit type 750 soldaten in
krijgsuitrusting tegelijk te
vervoeren. Het bijzondere
is bovendien dat de kolos
geheel van hout is vervaar
digd en men heeft zich eens
voorgesteld dat het door
deze constructie-methode
mogelijk zou zijh in be
trekkelijk korte tijd een
aantal van deze transport
machines te bouwen.
Zover is het nooit geko
men; het bleef bij deze ene
vliegboot, die waarschijn
lijk nooit meer een bestem
ming zal vinden. Het is een
verhaal van zoveel tegen
slagen als nooit bij de bouw
van enig vliegtuig werden
ondervonden, en tevens van
een koppige volharding, te
gen elke verstandelijke re
denering in, die volkomen
onbegrijpelijk is. Onbegrij
pelijk als het karakter van
de geestelijke vader: de
multi-mill ionnair Howard
Robard Hughes. Deze Hu
ghes, thans 48 jaar oud, is
een gesloten, ondoorgron
delijke figuur. Hij is bijna
twee meter lang, slank, een
op het oog wat onverschil
lig type en niet aanmoedi
gend in de omgang. Hij
heeft een geweldige werk
kracht en een ijzeren ge
stel. Een man vol tegenstel
lingen, enerzijds grillig,
maar soms ook geduldig en
vasthoudend als geen ander.
Hughes is groot-industrieel,
geïnteresseerd in vele gro
te bedrijven van uiteenlo
pende aard. Eens heeft hij
ook nog enige bekendheid
als filmproducer verworven
toen hij inderdaad na enke
le mislukkingen een succes
film wist uit te brengen.
Maar bij alle hobbies die
hij in zijn veelbewogen le
ven heeft gekoesterd, heeft
de luchtvaart hem nooit
losgelaten en zijn grote ca-
piciteiten op dit gebied
moeten erkend worden. Hij
is een uitstekend piloot en
bracht verscheidene re
cords op zijn naam. Zelfs
heeft Hughes verdiensten
als vliegtuigconstructeur.
Hij heeft zijn eigen vlieg
tuigfabriek en onderhield
jaren lang een nauw con
tact. met Lockheed, waar hij
achter de schermen direct
betrokken was met de ont
wikkeling van de toen re-
volutionnaire Constella
tion. De laatste jaren is hij
voorts nog doende geweest
met de ontwikkeling van
's werelds grootste helicop
ter, een soort vliegende
hijskraan die zware vrach
ten over korte afstanden
kan verplaatsen. Ook zuiver
commercieel spreekt hij een
wooi'dje mee in de lucht
vaartwereld, want in 1938
kocht hij de toen in finan
ciële moeilijkheden verke
rende luchtvaartmaatschap
pij TWA practisch gespro
ken op, om vervolgens uit
eigen zak vele millioenen
te steken in de uitbreiding
en reorganisatie van deze
onderneming, waarin hij
nog steeds grote invloed
heeft.
Het plan voor de vlieg
boot dateert van 1942—43
en onze millionnair wierp
zich hierop in samenwer
king met de scheepsbouw-
magnaat Henry J. Kaiser.
Hughes wist de autoriteiten
te interesseren en de Re-
construction Finance Cor
poration investeerde 18 mil
lioen dollar in de bouw van
drie prototypen. Maar het
ene millioen na het andere
werd door de bouw opge
slokt en nog steeds was het
maar één machine. Ten
slotte gaf de RFC toestem
ming het volle bedrag in dit
ene prototype te steken.
Jaar na jaar verstreek, de
oorlog eveneens. De vlieg
boot was nu langzamerhand
het troetelkind van Hughes
geworden. Het geld was op,
Hughes paste bij: één mil
lioen, twee, vijf, tien mil
lioen tenslote. Het werd
1947 voordat het gevaarte
op eigen kracht aan het va
ren ging. Hughes zelf aan
het. stuur. Sneller en sneller
ging het, op zijn schuimgolf
hief de boot zich op en
toen, voor het eerst, verhief
zij zich majestueus van het
water. Een paar honderd
meter verder streek zij
weer neer en dreef uit.
Dat was de eerste en eni
ge proefvlucht. De boot
ging terug naar het dok
voor de nodige verbeterin
gen en weer verstreken ja
ren. Alleen al het normale
onderhoud om de boot in
goede staat te houden, ver
slond bedragen die een be
nijdenswaardig jaarinko
men voor het leven zouden
vormen.
Thans is het 1953 en naar
het heet was de machine
nu juist geheel gereed voor
nieuwe uitgebreide taxi- en
vliegproeven, toen 't nood
lot opnieuw toesloeg. Tot
nu toe moeten er al met al
45 millioen dollars in deze
onderneming geïnvesteerd
zijn. Zou Hughes nog eens
in de zak tasten om met de
reparatierekening de vijftig
millioen voor zijn dure lief
hebberij vol te maken?
Goede en „pechreizen". De trawler
Vios zette gisteren de successenreeks van
de VEM voort, door, zoals gemeld, in zeven
dagen het prachtige bedrag van 33.200
uit de markt te slepen. De Eveline maakte
in elf dagen 20.700, maar de Limburgia
had „beneden" tegenslag ontmoet en kon
in negen dagen niet hoger komen dan tot
8400. De Slotkotter HD 79 maakte ƒ7100
en de haringloggers besomden: KW 168
ƒ6370, SCH 135 ƒ4100 en KW 75 2030.
Decca voor de Eveline. Naar wij ver
nemen wordt de Eveline thans ook uitge
rust met het electronische plaatsbepalings
apparaat „Decca", dat met behulp van een
aantal zenders rond de Noordzee een zeer
nauwkeurige en direct-afleesbare plaats
bepaling geeft. Het schip gaat naar het
Kanaal.
Postboy vannacht binnen. Als enige
trawlér voor de markt van vandaag viel
vannacht de Postboy binnen. Het schip is
van Maandag.
Historie. Het is in de nacht van Maan
dag 16 op Dinsdag 17 November van dit
jaar vijfentwintig jaar geleden dat de be
manning van de reddingboot te Wijk aan
Zee met de vuurpijl en het wippertoestel
negen opvarenden van de stoomtrawler
„Geziena", IJM. 48, die was gestrand ten
Noorden van de Noorderpier, heeft gered.
Bootsman Grapendaal en zijn bemanning
van de reddingboot hebben er toen hard
voor moeten werken en met levensgevaar.
Via Amsterdam. Voor transitoverkeer
naar Tsjecho Slowakije komt deze maand
veel in kisten verpakte haring per schip
uit de Engelse vissershavens in Amsterdam
aan. De kisten worden door de Amster
damse havenarbeiders gelost en in wagons
geplaatst. IJmuidense visknechten zorgen
voor de technische afwikkeling, opdat de
haring in de beste kwaliteit in Tsjecho-
Slowakije aankomt.
De 135 binnen. De „Cornelia Maria"
Sch. 35 bracht gisteren 34 last Engelse wal-
haring en nog 300 kisten verse haring in
het ijs aan wal. Bij binnenkomst ging de
vleet van boord om te drogen en te repa
reren.
Besommingen, IJm 116 Eveline ƒ21000,
54 Limburgia 8480; 1 trawler met ƒ33.200;
Sch 135 ƒ4160; HD 87 7160; KW 75 2030;
KW 168 6370; KW 166 1730; BU 33
1270; WR 7 2180; WR 67 1980; KW 31
550, 27 1080. 77 410, 53 810, 98 1860,
94 ƒ950; IJm 78 1100.
Marktprijzen. Heilbot 3,102,75; gr.
tong 4,103,60; grm. tong 2,622,48; kim.
tong 2,40—2,26; kl. tong I 1,81—1,64; id. II
1,571,43; tarbot I 2,552,10, per 1 kg.
Tarbot II 92; id. Ill 77; tongschaar 88,75;
kl. tongschar 31; schartong 45; grm. schol
70; kim. schol 6850; kl. schol I 5647; id.
II 3715; schar 2827; v. haring 16
10,50; makreel 25,5014,50; gr. schelvis
5047; grm. schelvis 4843; kim. schelvis
4238; kl. schelvis I 4036; id. id. II 28
17; wijting 238; gr. gul 5145; mid. gul
4338; kl. gul 2219,50; poontjes 1611;
kl. rode poon II 1815, per 50 kg. Gr. ka
beljauw 162158 per 125 kg.
Aanvoer. 210 kisten tong en tarbot;
1 kist heilbot; 15 kisten tongschar en schar
tong; 312 kisten schol; 11 kisten schar; 3230
kisten haring; 649 kisten makreel; 429 kis
ten schelvis; 155 kisten wijting; 66 kisten
kabeljauw en gul: 37 kisten poon; 25 kisten
diversen. Totaal 5140 kisten.
Aanvoer op Urk. Door 15 vaartuigen
werd Donderdag aan de gemeentelijke vis-
afslag te Urk aangevoerd: 286 pond aal en
paling, 1,081,26, 1149 pond snoekbaars
ƒ0,510,56, 33 pond baars ƒ0,63ƒ0,68
en 1050 pond voorn 0,07, alles per pond.
Opletten Een dagelijkse gast in de
vissershaven is de Rijkspolitie te water.
De ambtenaren letten nauwkeurig op het
verkeer en handhaven met hun snel
bootje de orde. Toen deze week een der
nachtvissers tegen donker zonder voorlicht
de haven verliet was het bootje er als de
kippen bij om de schipper op zijn vergeet
achtigheid attent te maken.
Thuis. Voor de Maandagmarkt wordt
geen haringtrawler verwacht. Met verse vis
zullen wel komen de Eli Chenivière, Klaas
Wijker, de Gelria en de Allan Water.
Weg. Vrijdag is weer ter visserij ver
trokken de Abraham V L 77 onder com
mando van schipper v. d. Plas.
TRAWL VISSERIJ
Dinsdag 3 November mt. Elie Chénévière
IJM 32.
Woensdag 4 November: st. Gelria IJM 21,
Klaas Wijker IJM 85.
Donderdag 5 Nov.: mt. Maria van Hattem
IJM 10, Allan Water IJM34, ml. Annie IJM14.
Vrijdag 6 November: st. Viking Bank IJM
183, mt. Johannes Polderman IJM 20, ml. Flo-
ris KW 59, De Vier Gezusters KW 162.
Zaterdag 7 November: st. Tzonne IJM 1,
Herman ÏJM2 (11 Nov. binnen), Vios I ÏJM24.
Maandag 9 Nov.: st. Mary IJM 61, Sumatra
IJM 62, mt. Post Boy IJM 35, Excelsior III
KW 76, ml. Adrianus KW 10, Aric Nico KW
17, Cornelis KW 24, Concordia kW 26, De
Verwachting KW 28, Floris KW 59, Elizabeth
KW 64, Saturnns KW 69, Jan KW 84, Ge
broeders KW 108, Avontuur KW 114, Petro-
nclla KW 125, Aric KW 155, Gebroeders KW
166, Aleida KW 169, Dolfijn RO 2, mk. Ma
rianne IJM 7, Corrie I|M 78, Wiron I IJM
210, Magda IJM 272, Haarlem I IJM 276, Ne-
him I AM 16, Nehim TI AM 17, Nehim III
AM 18, Anne Marie KW 27, Willem KW 94,
Agatha Aric KW 126, Koningin Juliana KW
133, Tiny Dieuw WR 33, Hendrikje BU 33.
Dinsdag 10 November: st. Flamingo IJM
25, Schoorl IJM 39, De Hoop IJM 73, ml.
Verwachting IJM 204, Willempje KW 89, Ali-
da KW 91, De Vrouw Dirkje KW 104, Jacoba
KW 107, mk. Dc Twee Gebroeders IJM 3,
Texel IJM 5, Marianne IJM 7, Poolster IJM
11, Dagerad IJaM 229, De Jonge Willem
IJM 230, Neeltje IJM 240, Samenwerking KW
21, Rein KW 30, Pieter Cornelis KW 31, Pler-
mina IV KW 53, Twee Gezusters KW 77,
Adriana Catharina KW 92, Willem KW 94,
Arendje KW 98.
Woensdag 11 November: st. Norma Maria
IJM 6, nil. Thorina IJM 33, Shamrock IJM
129, mk. Pietertje HD 87.
Donderdag 12 November: st. Zeelandia IJM
38, mk. Prinses Margriet KW 51.
Vrijdag 13 November: st. Haarlem IJM 9,
Bergen IJM 16, mt. Wiron IV IJM 209, ml.
Wiron III IJM 221.
IIARINGDRIJF.NET VISSERIJ
Donderdag 29 October: ml. Sakina KW 32,
Rijnmond V KW 110.
Vrijdag 30 October: ml. Nelly Maria KW70.
Zaterdag 31 Oct. ml. Nederland IV KW167.
Maandag 2 Nov.: ml. Martenshoek IJM283,
Mr. Dirk Donker Curtius KW 2, De Arend
KW 7, Hollandia KW 18, Neptunus KW 45.
Borneo KW 127, Bali KW 129, Everdina Ja-
comina KW 173.
Vrijdag 6 Nov.: ml. Hubcrtha Gerarda KW
9, Everard Christina KW 40, Rijnmond I KW
42. Bcrtha KW 38, Toenadering KW 95, Kat
wijk III KW 161.
Zaterdag 7 Nov.: ml. Vertrouwen KW 6,
Wilhelmina III KW 147.
Maandag 9 November: ml. Willem Cornelis
KW 16, Wilhelmina I KW 25, Helena KW 39,
Aalke Jacoba KW 41, Noordzee KW 47, Eli
zabeth KW 49. Volharding KW 65, Noordster
KW 67, Hette Margaretha KW 74. Zcezvvaluw
KW 83, Huiberdina Gijsbcrtha KW 85, Ro
bert William KW 123, Voorwaarts KW 140,
Janna KW 163, Gezina Geertrui KW 176.
Dinsdag 10 November: ml. Gorrcdlijk IJM
75, Piet en Leendert Huibert KW 3, Fierman
Eduard KW 5, Rijnmond IV KW 15, Dirk
KW 19, Orion KW 22. Margrietha Maria KW
29, Nederland VII KW 37, Rijnmond II KW
43, Rijnmond III KW 44, Excelsior II KW 78,
Vooruit KW 151, Bonefaas SCH 95, Onder
neming I SCH 140.
Donderdag 12 November: ml. Jan KW 50.
Annie KW 54, Java, KW 159, Willy SCH 7,
mk. Dine Marie KW 57-
