Half Mei grote volkstelling in Frankrijk
Kort en bondig 61-600 gezinncn in 1953
.Clo'wetje Rick
Chaos in Berlijn
HARTENDORP
Belastingverlaging verdient
voorkeur boven openbare werken
Trio van N. Visser
op huisconcert
Marianne gaat neuzen tellen
Nieuwe woonruimte voor
Een kostbaar
document
Effecten- en
Geldmarkt
Emigratie naar dc V.S.
wordt uitgebreid
Moet het accountantswezen
wettelijk geregeld worden?
Voor de kinderen
Promotie dr. A. Brandon
FEUILLETON
ZATERDAG 1 MEI 1954
Omstreeks half Mei zullen verscheidene
duizenden Franse ambtenaren en vrijwil
ligers van het Nationale Bureau voor Sta
tistiek de boer op gaan om alle neuzen te
tellen. Drie milliard persoonlijke gegevens
zullen op lijsten en tabellen worden vast
gelegd om daarna in een lijvig boek van
meer dan duizend pagina's verwerkt te
worden. De conclusie van dat boekwerk,
waarvan het eerste exemplaar plechtelijk
aan de president der Republiek zal worden
overhandigd, zal dan het tamelijk nauw
keurig aantal onderdanen behelzen, waar
over monsieur René Coty de scepter
zwaait. Qp een tienduizend meer of minder
zal men echter niet mogen vallen, want
in de periode tussen de „Operatie Bevol
kingsonderzoek" en het moment van de
publicatie in October, zullen natuurlijk
ook weer baby's geboren, sterfgevallen ge
registreerd worden, die uiteraard niet in
het eindresultaat kunnen worden opge
nomen.
Verder heeft de ervaring geleerd, dat er
rekening moet worden gehouden met al of
niet opzettelijk foutieve opgaven. Lieden,
die tot de justitie in nu niet zo heel pret
tige relatie staan, zullen zich zeker ook nu
aan dit onderzoek proberen te onttrekken.
Tenslotte hebben ook de plaatselijke auto
riteiten er nog wel eens belang bij de cij
fers wat te flatteren of te drukken
omdat door het inwonerstal nu eenmaal
zowel de subsidies van, als de belastingen
aan Parijs goeddeels worden bepaald. Een
andere factor, die een element van on
zekerheid vormt, is de omstandigheid dat
in Frankrijk ook het aantal alcoholver
gunningen van het bevolkingscijfer af
hankelijk wordt gesteld. In dorstige ge
meenten komen de burgemeesters er daar
door nog wel eens toe hun cijfers, laat
ons zeggen, met een zekere vrijmoedigheid
te interpreteren.
Vorige telling geen onverdeeld
succes
De laatste volkstelling in Frankrijk had
in 1946 plaats en sedert 1792 was het de
bedoeling haar iedere zes jaren te her
halen. In 1952 had men op verzoek van de
minister van Financiën deze uiteraard
nogal kostbare telling echter achterwege
gelaten, maar dat ook hier de zuinigheid
de wijsheid bedroog, is nadien wel duide
lijk gebleken. Een eindeloos touwtrekken
tussen nationale, departementale en ge
meentelijke machthebbers is namelijk het
gevolg geweest van het feit dat niemand
meer heel goed wist, aan welke cijfers
hij zich moest houden. In 1946 kwam men
op het bijna ronde getal van veertigeneen-
half miillioen Fransen, een aantal dat in
tussen zeker wel weer is aangegroeid. Di
rect na de oorlog was de Franse ambte
narij, die toen juist gezuiverd werd, op
een zo ingewikkelde operatie als een
volkstelling eigenlijk weinig berekend. De
zaak werd toen extra-gecompliceerd om
dat tal van vluchtelingen, krijgsgevange
nen en andere gedeporteerden nog niet tot
hun haardsteden waren teruggekeerd.
Maar ook op locaal administratief plan zijn
inmiddels belangrijke verschuivingen in
getreden, doordat dorpen zijn uitgestorven,
grotere gemeenten tot soms belangrijke
steden uitgroeiden en vele vreemdelingen
zich in het land kwamen vestigen.
Voor een gezonde administratieve gang
van zaken is het dan ook hard nodig, al
die wijzigingen die van dag tot dag
blijkbaar niet zo gemakkelijk kunnen
worden geregistreerd op bepaalde tij
den vast te leggen of te controleren, en
dat is de opzet van deze nieuwe volkstel
ling.
Weer „meer wiegen dan
doodkisten"
De telling lijkt wel aanzienlijk beter te
worden aangepakt dan die van 1946 en de
nationale drukkerij heeft al zo iets als
zeshonderd ton aan invulformulieren en
andere drukwerken afgeleverd.
Gewapend met die formulieren gaan de
tellers huis aan huis de gezinshoofden
over hun bestaan, afstamming, gezindheid
en wat verder niet al, aan de tand voe
len. De kosten van deze operatie worden
door de staat gedragen, die voor elke per-
ADVERTENT1E
N
is voor velen het
Middenstandsdiploma
In bepaalde omstandigheden hebt ZJ
het absoluut nodig. Resa-Hilversum,
de alom Bekende Schriftelijke Cur
sus, met een ruim 25- jarige ervaring,
leidt U op de beste, prettigste en
voordeligste manier op tot U het
diploma hebt behaald. Vraag om
gaand prospectus. Het verplicht U
tot niets en het kan U een jaar
studie schelenI
(Van onze correspondent in Parijs)
soonsregistratie vijftien franken aan de
teller betaalt. Iedere inwoner van Frank
rijk is verplicht, naar eer en geweten alle
vragen te beantwoorden. Nomaden en
zwervende zigeuners zullen worden „on
derzocht" op de plaats, waar ze zich 20
Mei met hun woonwagen of dergelijke
bevinden. Het onderzoek van acht jaar ge
leden bracht aan het licht, dat Frankrijk
eindelijk weer een volk was geworden dat
in aantal groeide. Een eeuw lang had het
nationale sterftecijfer de geboorten over
troffen. Sinds de laatste oorlog winnen
zoals dat wel eens luguber wordt uitge
drukt de wiegen het weer van de dood
kisten.
Hoewel de bevolkingsaanwas de laatste
jaren wel weer iets moet zijn afgenomen,
heeft men toch reden te ge'.oven dat het
Frankrijk van nu in dit opzicht nog altijd
vrij gunstig afsteekt bij het beeld van voor
de oorlog. De vele sociale maatregelen als
geboortepremies, kindertoeslagen en ziek
teverzekeringen hebben hun nut in de
praktijk zeker wel bewezen hoe zwaar
ze dan ook drukken mogen op de nationale
economie.
ADVERTENTIE
De Stofzuiger Speciaalzaak
Gen. Cronjéstr- 43 Spaarne 3
Tel 16990 Tel 17696
Kruidbergerwe« 51 Santpoort
Het speciale adres voor
STOFZUIGERS
Reparatiën en onderdelen
BINNENLAND
Vier A.N.W.B.-wegenwachten zijn ver
trokken naar Stuttgart, waar zij Nederland
zullen vertegenwoordigen bij de installatie
van de nieuwe „Strassenwacht" van de
„Allgemeiner Deutscher Automobilclub",
die Zondag officieel haar diensten ten behoe
ve van het Duitse verkeer zal beginnen. Een
aantal Belgische en Engelse wegenwachten
zal daarbij eveneens aanwezig zijn.
De federatie van Nederlandse Organi
saties voor het Personenvervoer houdt op 5
Mei een concours d'élégance voor touring
cars te Noordwijk aan Zee. Van twee tot vijf
uur zullen die dag 55 touringcars voorgere
den worden. Jacoba van Beieren, de schuts-
vrouwe van Keukenhof, zal aanwezig zijn.
Tegen de 42-jarige groentengrossier F.
van D. uit Rijnsburg, die als bestuurder van
een vrachtauto op tweede Kerstdag 1953
nabij Oegstgeest drie wielrijders had aan
gereden, tengevolge waarvan een hunner is
overleden, heeft de officier van justitie bij
de Haagse rechtbank twee jaar gevangenis
straf, vijf jaar ontzegging van de rijbevoegd
heid en verbeurdverklaring van de auto
geëist.
Het Koninklijke Instituut van Inge
nieurs heeft een prijs ingesteld voor het
beste speurwerk in Nederland op technisch-
wetenschappelijk gebied. De prijs wordt eens
in de twee jaar toegekend. De prijs voor
1954 is toegekend aan prof. ir. B. D. H. Tei
legen uit Eindhoven.
Op de hoek Victorieplein—Rijnstraat
in Amsterdam-Zuid is de 48-jarige piano
stemmer N. E., die op zijn bromfiets naast
een vrachtauto reed, op het ogenblik dat de
vrachtauto de Rijnstraat indraaide, geval
len. Hij werd door het rechter-achterwiel
van de auto overreden en is kort daarna
overleden.
In Alkmaar is op Koninginnedag de
eerste open kaasmarkt van het jaar gehou
den en zoals steeks trok het schouwspel weer
de aandacht van talloze vreemdelingen. Bur
gemeester mr. H. J. Wytema hield een toe
spraak en hoopte dat de markt weer spoe
dig het vooroorlogse beeld zou vertonen
met aanvoeren van soms 50.000 kg. kaas.
De directie van Philips is, zoals men in
ons blad van Woensdagavond heeft kun
nen lezen met een mooi verslag en prach
tige cijfers voor 1953 voor de dag gekomen.
Zij heeft echter de goede gewoonte ook
haar oordeel uit te spreken over de econo
mische toestand van ons land en het is
altijd interessant daarvan kennis te nemen.
Hier zijn mensen aan het woord, die het
geheel kunnen overzien en dagelijks in
aanraking komen met de verschijnselen,
welke het economisch leven van ons land
beïnvloeden.
Met voldoening mag worden geconsta
teerd dat de directie van Philips de econo
mische toestand van Nederland thans vrij
gunstig beoordeelt, in tegenstelling bijv.
met pessimistische artikelen, welke in No
vember vorig jaar in de Manchester Guar
dian verschenen van de hand van Colin
Clark, waarin deze een parallei trok tus
sen de situatie in de V.S. in 1929 aan de
vooravond van de grote depressie en die
van November 1953. De juistheid van deze
parallel is door velen, o.m. ook door Eisen
hower, aangevochten en slechts weinig
deskundigen zijn thans bevreesd voor een
herhaling van de depressie van de dertiger
jaren.
Philips is van oordeel dat na een hoog
conjunctuur van vele jaren een lichte con
junctuurdaling onafwendbaar en niet ver
ontrustend is, maar zij wijst op het gevaar
dat voortdurend over een ophanden zijnde
depressie wordt gepraat. Dit kan er name
lijk toe leiden dat velen een daling van
omzetten en prijzen verwachten en daar
door tot uitstel van de aankoop van duur
zame consumptiegoederen en kapitaalgoe
deren overgaan. Dit zou op zich zelf reeds
tot een achteruitgang van de conjunctuur
kunnen leiden.
Er is echter sinds 1930 veel veranderd.
Enerzijds heeft men immers een veel beter
inzicht gekregen in de oorzaken van een
conjunctuurdaling en in de maatregelen,
waarmede deze dient te worden bestreden,
anderzijds heeft men tegenwoordig meer
begrip voor de noodzaak een actieve con-
junctuurpolitiek te voeren.
De bezuinigingspolitiek is door een de-
ficitpolitiek vervangen en er zijn nog maar
weinig ondernemers, die niet begrijpen dat
de overheid op het gebied van de conjunc
tuur een corrigerende en stimulerende taak
heeft. Temeer is dit het geval omdat in de
meeste landen nu eenmaal ongeveer een
vierde van het nationaal inkomen via de
kassen van de overheid loopt, zodat deze
onontkoombaar een grote invloed op de
bedrijvigheid en de welvaart uitoefent.
Een deficit kan in dit verband echter op
twee manieren ontstaan, namelijk door de
uitvoering van openbare werken en door
belastingverlaging en Philips wijst er met
nadruk op dat aan deze laatste als middel
tot welvaartsbevordering de voorkeur moet
worden gegeven.
Openbare werken hebben een econo
misch nut, dat echter slechts voor een be
perkt aantal werken groot is en de tenden
tie heeft af te nemen, naarmate er meer
werken worden uitgevoerd. Zij leiden,
evenals belastingverlaging, wel tot ver
meerdering van de werkgelegenheid, maar
gaan met grotere overheidsuitgaven ge
paard, zodat een nog groter deel van het
nationale inkomen via de staatskas gaat
lopen. De in dit geval hoog blijvende be
lastingen zullen dan een ernstige rem op
de lust tot ondernemen en tot arbeiden
blijven vormen. Openbare werken zijn
voorts doorgaans slechts van tijdelijke aard
en zij hebben primair slechts op een be
paalde sector betrekking. Het voordeel er
van is dat ze een snel effect hebben door
dat de ingeschakelde productieve krachten
hun grotere inkomsten zullen gaan consu
meren, hetgeen de investeringsactiviteit
kan stimuleren.
Bij een belastingverlaging is daarentegen
een onmiddellijke overeenkomstige ver
meerdering van werkgelegenheid niet
zeker, maar neemt de werkgelegenheid al
leen toe voor zover de belastingverlaging
tot toeneming van de consumptie, resp. van
de investeringen leidt. Hier staat echter
tegenover dat belastingverlaging als zij op
vergroting van de investeringsactiviteit is
gericht veelal tot meer dan proportionele
De activiteit van de bouwnijverheid is in
1953 zeer groot geweest, aldus de maande
lijkse publicatie van het ministerie van
Wederopbouw en Volkshui-sveating. Het
oorspronkelijke bouwprogramma, d<at in
September 1952 werd ingediend sloot op
1623 miliioen, doch het werd voor de aan
vang van 1953 reeds verhoogd. Wegens de
beslissing om in het bouwprogramma de
bouw van 65.000 woningen op te nemen,
werd het woningbouwvolume met 75
miliioen verhoogd. Ook werd voor scholen
bouw 20 miliioen meer uitgetrokken en
tenslotte werd, mede met het oog op be
strijding van werkloosheid de sector weg
en waterbouwkundige werken 50 miliioen
hoger geraamd. Na de genoemde wijzigin
gen sloot het bouwprogramma op 1768
miliioen zonder de militaire werken.
In 1953 werden veel meer woningen in
opdracht van particulieren gebouwd, en
wel 29.586 tegen in 1952 25.815. In de sec
tor bedrijfsgebouwen voor die nijverheid
werd slechts voor 144 miliioen goedge
keurd tegen 207 miliioen im 1952 en 247
miliioen in 1951. Het blijkt, da<t er gelei
delijk minder in deze sector wordt geïn
vesteerd.
Er kwamen im 1953 veel minder wonin
gen gereed dan er werden begonnen, zodat
het aantal in aanbouw zijnde woningen
steeg van 51.260 op 1 Januari 1953 tot
68.472 od 1 Januari 1954.
In 1953 werden 59.597 woningen opge
leverd. waarvan er 2030 als duplexwonimg
zijn gebouwd, zodat er 61.627 gezinnen in
nieuwe woningen konden worden gehuis
vest.
Gedurende 1953 werd e<m aanvang ge
maakt met de bouw van 77.160 woningen,
hetgeen 7780 méér is dan in dezelfde perio
de van het vorig jaar.
Er kwamen voorts in 1953 440 complete
scholen gereed, en aan het eind van 1953
waren er 446 complete scholen in aanbouw.
Het aantal kerken, dat op 1 Januari 1954
onderhanden was bedroeg 114. Opgeleverd
werden in 1953: 89 kerken.
Dr. J. A. U. van Grevenstein, assistent
directeur voor de emigratie, keert de vol
gende week terug in ons land. Dr. Greven
stein heeft in Washington besprekingen ge
voerd met de Amerikaanse autoriteiten in
het bijzonder over de Amerikaanse immi
gratiebepaling van 1953 krachtens welke
zeventienduizend landgenoten in een perio
de van twee jaar naar de Verenigde Staten
kunnen emigreren.
Het huidige Nederlandse quotum be
draagt thans drie duizend per jaar. Van de
extra „toewijzing" mogen tweeduizend Ne
derlanders naar Amerika komen, die daar
naaste familie hebben wonen. De Neder
landers die voor emigratie krachtens het
extra quotum jn aanmerking kunnen ko
men, kunnen in drie categorieën worder
verdeeld: zij die uit Indonesië zijn gerepa
trieerd; slachtoffers van de overstromings
ramp, en slachtoffers van de Duitse bezet
ting. Onder de laatste categorie vallen ir
het algemeen Nederlanders die gedwongen
naar Duitsland zijn gegaan, naar Nederland
zijn teruggekeerd na de bevrijding, doch
zich niet bevredigend hebben kunnen her
stellen, en Nederlanders die door oorlogs
toeneming van de werkgelegenheid leidt, handelingen in eigen land hebben moeter
Bovendien vindt dan een meer duurzame
uitbreiding van de werkgelegenheid plaats.
Juist vanwege de ongunstige invloed van
bepaalde belastingen op de neiging van de
ondernemers tot investeren zal een in het
bizonder op het stimuleren van de onder
nemingslust gerichte belastingverlaging
een belangrijk grotere dan proportionele
stimulans voor de investeringsactiviteit en
daardoor voor de conjunctuur betekenen. I
Deze belastingverlaging is van temeer
belang in landen als de onze, waar grote
investeringen nodig zijn omdat de toene
mende bevolking tot omvangrijke industria
lisatie noopt. Hierbij is voorts van belang
dat uitbreiding van werkplaatsen als ge
volg van particuliere investeringen, tot de
mogelijkheid van grotere export leidt, wel
ke bij de openbare werken gewoonlijk ont
breekt.
Philips acht het om al deze redenen van
het grootste belang dat met spoed wordt
begonnen met de bestudering van het
vraagstuk op welke wijze het valt te berei
ken dat door een versnelling van de ge
bruikelijke parlementaire procedure de
vereiste belastingverlagingen op korte ter
mijn tot stand komen als de conjucturele
ontwikkeling daartoe aanleiding geeft.
Zoals bekend beweegt de politiek van de
Nederlandse regering zich sinds enige tijd
in die richting, waarbij een tijdelijk defi
cit op het staatsbudget wordt geriskeerd
ter wille van de activering der nationale
bedrijvigheid, welke ten slotte ook weer
aan de staatsfinanciën ten goede komt.
Maar het is goed dat de directie van
Philips met haar beschouwing onze rege
ring op dit punt nog eens een duwtje geeft.
vluchten of ernstige schade hebben geleden
en de nadelige gevolgen daarvan niet ge
heel te boven zijn gekomen.
De administrateur van de Amerikaanse
immigratiedienst, de heer McLeod, zal bin
nenkort naar ons land komen om over de
regeling besprekingen te voeren.
Tijdens een plechtigheid in Aden heeft Koningin Elizabeth Seiyid Bubakr Bin Sheikh
al Kaf, lid van de Raad van de Kathiri Staat in Oost-Aden, tot ridder geslagen. Het
was de eerste maal gedurende de Koninklijke reis, dat de Koningin deze plechtigheid
uitvoerde in de open lucht en tijdens een publieke bijeenkomst. De geknielde Sheikh
ontvangt de ridderslag van Koningin Elizabeth.
(Deze foto werd radiografisch overgebracht)
Staatssecretaris installeert
adviescommissie
De staatssecretaris van Economische Za
ken, dr. G. M. J. Veldkamp, heeft de com
missie inzake wettelijke regeling van het
accountantswezen geïnstalleerd.
De staatssecretaris zei, dat in 1947 de
toenmalige minister van Economische Za
ken tot de accountantsvereniging het ver
zoek gericht heeft gericht haar wensen ten
aanzien van het probleem der wettelijke
regeling kenbaar te maken. Een aantal or
ganisaties heeft aan dit verzoek voldaan.
Over de wenselijkheid van een wettelijke
regeling bestond in ruimere mate overeen
stemming dan over de aan een regeling te
geven inhoud.
De vrije accountantsorganisaties hebben
reeds zeer veel belangrijk werk verricht.
Gezien echter de veelheid en het ongelijke
niveau der bestaande verenigingen zou het
niet juist zijn bij voorbaat als vaststaand
aan te nemen, dat het gevaar van verwar
ring voorgoed is afgewend. De vraag, of er
behoefte bestaat aan een verdergaande or
dening bij de wet heeft dan ook geenszins
aan actualiteit ingeboet.
Het beantwoorden van deze vraag is de
eerste opgave waarvoor de commissie zich
zal zien gesteld. Indien haar antwoord be
vestigend mocht luiden, zal het tot haar
verdere taak behoren, een wettelijke rege
ling te ontwerpen van zodanige inhoud en
in zodanige vorm als haar voor het berei
ken van het beoogde doel het meest dien
stig zal lijken. De staatssecretaris deelde
tenslotte mede, dat hij het advies, dat door
de commissie zal worden uitgebracht, zal
publiceren voordat ten aanzien van een
wettelijke regeling een definitieve beslis
sing wordt genomen.
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
Toen Rick en Bunkie uit school kwamen was het aardig koud. Bunkie keek maar naar
naar de lucht.
„Zie je daar iets bijzonders, Bunkie?", vroeg Rick.
„Nou, kijk maar eens. hoe grijs de lucht isHet zou me niks verwonderen, als er
sneeuw kwam! Meestal, als de wolken zo laag hangen en zo donkergrijs zijn, komt er
sneeuw".
„Nou, ik hoop, dat je gelijk hebt", vond Rick. „De regen en mist zijn zo leuk niet.
Ik heb veel liever sneeuw!"
„Ik ook", zei Bunkie. „Met sneeuw kun je veel meer plezier hebben".
„En of!", zei Rick.
Nou, Bunkie kreeg nog gelijk ook. Toen ze gegeten hadden, moest oom Tripje nog
even weg; en toen hij terug kwam, leek hij wel een sneeuwpopZijn hoed en jas
zaten vol sneeuw!
Brrrlachte hij. „Is me dat even 'n weertje. Het is op eens gaan sneeuwen van
jewelste!"
„Ha, fijn!", juichten de jongens. „Dan kunnen we morgen pret hebben!"
„Toe maar", lachte oom Tripje. „Ja, jullie vindt het natuurlijk wel leuk. Maar van
sneeuw kunnen we nog 'n hoop last hebben!"
Maar de jongens vonden het toch 'n pretje.
Met medewerking van de pianist Ludwig
Otten gaven de violisten Caraolien van der
Heide en haar echtgenoot Norbert Visser
Donderdagavond een concert in Het Huis
met de Sleutels te Heemstede.
Voor het welslagen van een duo is aller
eerst een muzikale gelijkgerichtheid nood
zakelijk. Deze is hier zeker aanwezig, want
beider spel is eerder ingesteld op een ge
degen musiceren dan op virtuoze glans. De
voordracht baseert zich voornamelijk op
de bouw van het werk en houdt zich pas
in de tweede plaats met instrumentale ef
fecten bezig. Bovendien hebben zij precies
dezelfde opleiding pehad. namelijk bij Joa
chim Röntgen, Oskar Back en de iin Den
Haag gevestigde Rus Jewssey Wulff, zodat
ook technisch hun spel veel gelijkenis ver
toont. De grondslag voor een succesrijk duo
is dus gelegd. Nu wacht nog de taak in de
speelt rant een grotere plaats in te ruimen
aan spontaniteit en charme, want deze
eigenschappen zijn nodig om een groter
publiek een gehele avond te kunnen boeien.
Ht programma bestond in hoofdzaak uit
barokmuziek (Purcell en Bach) en moderne
werken (Bartók, Hindemith en Honegger).
Hiervan klonk de voordracht van 't heden
daagse deel het overtuigendst, zodat de
toekomst van het duo mij in deze richting
lijkt te liggen.
Norbert Visser leerde men ook kennen
als componist en wel in een Trio voor twee
vio'en en piano. Hij bleek hierin een ver
rassend persoonlijke taal te kunnen spre
ken en een duidelijke aanleg te hebben
voor een logische opbouw. Hij verdient,
dat de aandacht als componist op hem
wordt gevestigd.
Aan de piano zat een markante figuur;
Ludwig Otten. Hoewel hij zich in hoofd
zaak had te benalen tot een bescheiden
steunen der duettisten, was alleen al zijn
voordracht van de pianopartij in het Trio
van Norbert Visser voldoende om ons te
doen beseffen.dat we deze pur-sang-kamer-
musicus veel vaker moesten horen.
PIERRE VERDONCK.
Donderdagmiddag is aan de Universiteit
te Amsterdam gepromoveerd tot doctor in
de geneeskunde de heer A. Brandon,zenuw
arts te Haarlem. Hii is in Almelo geboren,
genoot onderwijs aan het Haarlems gym
nasium en studeerde aan de universiteit te
Amsterdam geneeskunde. Na het slagen
voor zijn artsexamen was hij enkele jaren
in de algemene praktijk en studeerde een
jaar psychologie en philosophie. Zijn op
leiding tot zenuwarts volgde na de oorlog
en sedert 1948 is hij als psychiater en neu
roloog te Haarlem werkzaam.
Het proefschrift van dir. Brandon luidt:
„Een neurophysiologisch onderzoek van het
shock-syndroom. Als promotor trad op prof.
dir. J. ten Cate.
In 1953 en 1954 werkte hij aan een on
derzoek in het Physi^ogisch Laboratorium
te Amsterdam. Dit laboratorium beschikt
over een uiterst gevoelige electroëncepha-
lograaf, waarmede het mogelijk is de bij
zonder geringe electrische activiteit van het
zenuwstelsel te registreren. De waarde van
dergelijke electrische activiteit kan enkele
millioenste gedeelten van een Volt bedra
gen; een versterkingsapparatuur die 20-30
miliioen malen versterkt is hiervoor nood
zakelijk. Bij het onderzoek van dr. Bran
don werden enkele klinische vraagstukken
experimenteel bij kleine proefdieren bestu
deerd, waarbij het gelukt is, niet alleen van
de hersenen maar ook van het ruggemerg
interessante gegevens en resultaten te ver
krijgen.
door Jean Bommart
(vertaald uit het Frans)
20)
Degeen, die zijn schouder aanraakte,
kon de een of andere ordonnans zijn of een
zeer goede vriend. Het was onmogelijk om
dat te raden. In geval van twijfel kon hij
hem met een glimlachend gezicht ontvan
gen. Sauvin hield er trouwens van te glim
lachen als hij wakker werd.
„Duivels!" zei hij. „Hoe laat is het?"
„Kwart over vijf".
De man voor hem droeg een SS-uniform
zonder aanduiding van een of andere rang.
Hij glimlachte ook, terwijl hij naar de Ci-
nese Vis keek. Een alledaags gezicht, nogal
langgerekt, met groenachtig grijze ogen,
korte bruine haren, een vooruitstekende
kin.
„Vergeef me, dat ik u wakker maak,
mijnheer Hickmann!" zei hij. „Zijne ex
cellentie heeft me geadviseerd u een kort
bezoek te brengen. Hoe gaat het met u?"
Sauvin richtte zich op zijn elleboog op:
„Goed zei hij. „Op wat hoofdpijn na".
..Blijft u alstublieft liggen", zei de an
der. „Na een hersenschudding, zelfs een
lichte, is het het beste zich zo weinig mo
gelijk te bewegen".
Hij bekeek de zogenaamde blessure aan
dachtig.
„En u hebt een behoorlijke klap gehad!
Is er een röntgenfoto gemaak'? Als ik er
zeker van was, dat er niets gebroken is,
zou ik die blauwe plek voorzichtig mas
seren om hem te laten verdwijnen".
„Ah nee!" bromde Sauvin. „Hij zal uit
zichzelf wel verdwijnen".
Zijn hersenen werkten op volle toeren,
onder de prikkel van het dreigende ge
vaarWie was de indringer? Hij noem
de hem „mijnheer" Hickmann en niet
„mijnheer de kolonel". Een vriend dus; een
tamelijk intieme vriend. Die zelf nogal be
langrijk was. Hierheen gezonden door
„zijne excellentie". De laatste kon niemand
anders zijn dan HimmlerPlotseling
herinnerde hij zich diens laatste zin. Carlo!
Cairlo Kersten, de Roemeense masseur,
vertrouweling van Himmler! Toch bleef hij
voorzichtig:
„Ik heb meer vertrouwen in u dan in een
arts", zei hij. „Maar die bult is niet de
moeite waard dat men zich er mede bezig
houdtWat is er verder voor nieuws?
Ik heb zijne excellentie vanmorgen maar
zo kort gesproken. Gaat het goed, in Ber-
lijn?"
„Het gaat", zei de man, terwijl hij aan
het voeteneind van het bed ging zitten. „U
kent de baas. Hij is zo voorzichtig, dat hij
er vaak moeite mee heeft zelf te weten
wat hij denkt. Hij heeft me gevraagd u de
toestand een beetje uiteen te zetten. Hij is
bang bespionneerd te worden, zelfs in zijn
ministersbureau. En wat ik, Carlo, u kan
vertellen, kan buiten zijn voorkennis ge
beuren, nietwaar?"
Sauvin kon nu een intelligenter gezicht
trekken en doen alsof hij nu helemaal
wakker was. Hij wist genoeg om het spel
letje zonder onvoorzichtigheid te spelen.
„Uitstekend", zei hij na een discreet on
derdrukte geeuw. „Ik luister. Maar,
eerst
Hij wees naar zijn oor en maakte toen
een beweging in het rond met zijn hand.
„Neen", zei Carlo. „Op dit uur zijn de
kamers hiernaast leeg en we behoeven
geen enkele microfoon te vrezen. Ik heb
het goed onderzocht en ik ken daar wel
wat van".
„Goed".
„We hebben vandaag de 14e April",
vervolgde Carlo. „Over zes dagen zal men
de verjaardag van de Führer vieren. Tege
lijkertijd zal de grote aanval beginnen, die
de Russen honderd kilometer moet terug
dringen. Als dat een overwinning wordt
en volgens de sterren zal het zo zijn
zullen wij een wapenstilstand sluiten met
de Amerikanen!".
„Een wapenstilstand?" riep Sauvin uit
met een bescheiden stem.
„Dat is heel goed mogelijk. Van verschil
lende kanten zijn al onderhandelingen aan
de gang".
„Maar de Führer heeft wel honderd maal
gezegd, dat men nooit zou capituleren!"
„Hij zal er wel in moeten berusten",
mompelde Carlo.
De Chinese Vis trok een passend gezicht.
Dat wil zeggen, een nogal trieste uitdruk
king, getemperd door een fatalistisohe on
gedwongenheid.
„Ja", bromde hij. „Als het moet, moet
het!"
De Roemeense masseur spitste zijn lip
pen en zei pessimistisch:
„Hij is trouwens sedert enkele dagen erg
ziek."
„Werkelijk?" zei Sauvin. „Zijn zenu
wen?"
„Och, nu is het wat anders! Men denkt,
dat hij een beroerte gehad heeft. Mijn neef,
die op wacht stond in de schuilplaats van
de Kanselarij, heeft hem gezien. Zijn lin
kerarm is volkomen verlamd en hij sleept
met zijn linkerbeen".
„Sedert wanneer?"
„Dat!" zei Kersten, „kon ik onmogelijk
positief te weten komen! Men heeft hem
zoveel men kon verborgen. Het schijnt
echter -in de eerste dagen van deze maand
gebeurd te zijn. Himmler heeft me verteld,
dat Hitier zich op 2 April tijdens een con
ferentie in zijn schuilkelder verschrikke
lijk heeft opgewonden In het bijzijn van
tien getuigen slingerde hij Goerimg midden
in zijn gezicht: „De hele Luftwaffe is goed
om opgehangen te worden, te beginnen bij
u!"
„Drommels!" zei Sauvin.
„Men hoorde hem in de schuilkelder er
naast schreeuwen! Daarna is er iets bij
zonders gebeurd. U weet, dat Speer en
Goebbels op zeer gespannen voet staan. In
overeenstemming met de Führer heeft
Goebbels onlangs via de radio de strikte
opdracht gegeven alle fabrieken en alle
bruggen, die in handen dreigen te vallen
van de Amerikanen, op te blazen. Kortom,
de strategie toepassen van de „verschroei
de aarde", zoals in Rusland. Welnu, Goeb
bels had net ontdekt tussen ons gezegd:
Himmler, die niet van Speer houdt, wist
er méér van dat Speer dit bevel open
lijk saboteerde. En toen Goebbels nu zag
dat onze Führer zo buiten zichzelf was, dat
hij zelfs Goering bedreigde, meende onze
beste minister var. Propaganda dat het
ogenblik aangebroken was om ook over het
leven van zijn collega van Bewapening te
beschikken".
„En?"
„Dat is volkomen mislukt! Speer heeft
geantwoord: Dit programma uitvoeren,
de honderdvijftig bruggen in de omgeving
van Berlijn opblazen, dat betekent mil-
lioenen burgers tot de hongerdood veroor
delenIk noem dat geen overwinning!
Daarop heeft Goebbels gebruld: „Men
heeft de acht officieren, die de brug van
Gotha niet hadden opgeblazen, gefusilleerd!
En u bent de verantwoordelijke! U!" Daar
op heeft hij zich tot de Führer gewend.
Maar de woede van Hitler had juist plaats
gemaakt voor een inzinking. Hij heeft al
leen nog maar gemompeld, met een gebaar
alsof hii een vlieg verjoeg: „Dat is genoeg!
Verdwijn allemaal!"
„Zo", zei Sauvin. „En wat doet men uit
eindelijk? Vernielt men wel of niet?"
„Nu eenè het een, dan weer het ander",
zuchtte Carlo. „Goebbels gaat door te ver
kondigen: „Verbrand, verniel'" En Speer
laat machinegeweren uitdelen aan de ar
beiders van de fabrieken om de dynami-
teurs te verjagen. Goebbels moedigt de
Wehrwolf aan tot een anti-Amerikaanse
guerilla en Himmler verbiedt hun zich te
verroeren De generaals zitten elkaar
dwars, opgestookt door Bormann. En van
diéns spel begrijpt niemand iets, terwijl
iedereen hem wantrouwt".
„En Goering?"
„Die heeft afgedaan! Dat hij nog niet af
gezet is, is alleen omdat het opschudding
zou verwekken. Hij is nog altijd lucht-
maarschalk en Grootmeester van de Luft
waffe. Maar de Führer is woedend over de
Amerikaanse bombardementen. Als die
goeie oue Goering naar de schuilkelder
van de Kanselarij komt, is het om zich
daar te laten uitschelden. Hij is natuurlijk
een warme voorstander van het Beierse
fort. Hij zou zich er meer op zijn gemak
voelen! Hier wantrouwt hij Kaltenbrunner,
die hem verafschuwt en die in staat is tot
alles, zelfs om hem bii vergissing te laten
liquideren".
„Ribben trop?"
„Mijheer" von Ribbentrop? Wel, ondanks
alles, is „onze nieuwe Bismarck", zoals de
Führer zei, uit de gratie. Dat is het enige
punt, waarover alle anderen het eens zijn!"
(Wordt vervolgdJ.
