Geschiedenis en toekomst van
het Weense Conservatorium
Nieuw propaganda-offensief
van „Morele Herbewapening'
Twee jonge Nederlanders
in een Frans stuk
op het Weense toneel
Regeringswisseling in
Paraguay
OEES berispt Frankrijk
over liberalisatie
12
Volgelingen van dr. Buchman pleitten
in Amsterdam voor hun ideologie
Baby in lift geboren
Sovjet-bevelhebber op
bezoek in Heidelberg
Wapensmokkel met
duikboten naar Nicaragua
Stalinstadt krijgt kerken
Zeven Noren staan wegens
spionnage terecht
Scherpe critiek van
nabuurlanden
Alcide de Gasoeri president
van het KSG-parlement?
'tl U AG 7 M bl 195 4
Internationale strijdgroepen van „Morele
Herbewapening" hebben over de gehele
wereld nieuwe intensieve propaganda-
acties ontketend teneinde hun ideologie
berustend op de vier pijlers: absolute eer
lijkheid, reinheid, onzelfzuchtigheid en
liefde uit te dragen onder alle volken.
Zij bedienen zich daarbij onder andere van
een toneelstuk „The boss", waarin de
Engelse journalist Peter Howard deze idea
len gedramatiseerd heeft en welks opvoe
ringen door Franse. Engelse, Italiaanse en
Duitse toneelgroepen vooral zeer grote
weerklank gevonden hebben. „Arbeiders
dronken", volgens de Italiaanse en Franse
pers, „de ideeën van het stuk gretig in en
brachten de uitvoerenden na afloop der
voorstellingen staande een ovatie". Even
veel bijval vond „The Boss" bij leidende
politici en industrieelen over de gehele
wereld. Na een uitvoering in Torviscosa, een
overwegend communistisch industriecen
trum in Noord Italië, schreef de Messagero
Veneto: „Gisteravond ontstond overal en
in ieder een nieuwe geest en Morele Her
bewapening bracht deze. In Torviscosa is
een vuur ontstoken".
Ook in ons land zijn al enkele uitvoerin
gen van dit stuk gegeven, onder andere in
Delft, waar een Duitse groep het in Maart
op uitnodiging van de burgemeester voor
een stampvolle zaal gespeeld heeft, hetgeen
ook daar resulteerde in massale geestdrif
tige bijval.
Gisteren is het stuk opnieuw door deze
Duitse groep ten tonele gebracht in Amster
dams Stadsschouwburg, voorafgegaan door
een persconferentie met verschillende kop
stukken van Morele Herbewapening, die
de „strijdgroep" vormen welke deze mani
festaties in Nederland heeft helpen voor
bereiden. „Captains of industry", vakvereni
gingsleiders. grootgrondbezitters en gewone
arbeiders uit Scandinavië. Frankrijk, Duits
land, Amerika, Engeland en India zaten
daar als oude vrienden bijeen in een der
zalen van Krasnapolski om jegens de Ne
derlandse pers te getuigen van hun be
kering tot de ideologie van Frank Buchman.
Daar was als eerste de Engelsman Harry
Wickham. ex-labourorganisator, die in on
vervalst Cockney-Engels vertelde waarom
hij voor Morele Herbewapening gekozen
had: „Op een goede dag ontdekte ik, dat
wij moderne mensen met al onze plannen,
organisaties en technische wonderen geen
betere wereld, en zelfs geen vrede kunnen
maken, omdat ons een ding ontbreekt: het
bewustzijn dat wij eerst onszelf verbeteren
moeten. Wij hebben de mond vol over
democratie en vrijheid, maar thuis en in
ons werk spelen wij dictatortje. Toen las ik
over Morele Herbewapening, welker basis
de nieuwe mens is, de mens die absoluut
eerlijk, rein, onzelfzuchtig en met liefde
door het leven wil gaan en toen begreep
ik dat hier de uitweg was. Millioenen heb
ben dat met mij begrepen, zoals sinds 1946
op de conferenties in Caux gebleken is.
Onze ideologie is de enige die werkelijke
Europese eenheid, uitbanning van rassen
discriminatie, en democratische samen
leving en een duurzame vrede mogelijk
maakt".
„Ik heb geleerd, naar God te luisteren,
ook bij mijn problemen als zakenman", zo
vertelde hierna Farrar Vickers, directeur
van een grote olieindustrie in Leeds, Enge
land. „Eerst had ik er geen idee van dat
God iets van zaken afwist, ik nam mijn
winst en beschouwde mijn arbeiders als de
instrumenten voor mijn zakelijke successen.
Toen ontdekte ik de Morele Herbewapening
en haar aloude levenswaarden en ik
paste ze toe in mijn werk. Ik behandelde
mijn personeel rechtvaardiger en mense
lijker, nam genoegen met een winstmarge
die ik „voor God verantwoorden" kon en
maakte zelfs mijn concurrenten tot mijn
vrienden, Over dit laatste punt was ik eerst
niet erg gerust, maar de practijk heeft mij
in het gelijk gesteld; alle mensen kunnen
zonder haat en naijver samenleven en
samenwerken wanneer zij gehoorzaam zijn
aan Godswetten van naastenliefde en ver
draagzaamheid, zoals ook dr. Buchman ze
preekt".
Karl Graf, een Duitse landeigenaar, ver
telde hoe hij, die nooit soldaat of Hitleriaan
geweest was, zich aanvankelijk onschuldig
geacht had aan het leed dat het Derde Rijk
I over de wereld heeft uitgestort. „Nu echter
begrijp ik, dat wij allen mede-verantwoor-
1 delijk zijn omdat wij haat, afgunst en
egoïsme in ons hart koesteren, waar be-
I grip en liefde moesten zijn." Hij verheugde
zich erover dat Morele Herbewapening ook
in zijn land steeds meer ingang begint te
vinden, omdat in het bijzonder Duitsland
het wonder van zulk een geestelijke Re
naissance maar zeer node ontberen kan.
Izbal Quazi, redacteur van een studen
tenkrant uit Karachi, sprak over de ar
moede, de verdeeldheid en de verbittering
in Azië waartegenover hij als enig licht
punt de leer van Frank Buchman stelde.
„De vier pijlers van Morele Herbewape
ning" kunnen ook ons wankele werelddeel
schragen", zo zei hij, „het alternatief is ver
nietiging en ondergang, vanuit Azië, van de
gehele wereld."
Maurice Mercier, secretaris van de tex-
tielarbeidersbond der Franse „Force
Ouvrière" wees op de betekenis van de
ideeën van Morele Herbewapening in deze
tijd van materialistisch denken: „Ik heb
een Marxistische scholing gehad, maar
kwam al spoedig tot de ontdekking dat
brood en vrijheid evenmin alleen zalig
makend zijn als kapitaal en winst. Naast
vrijheid van geluk is ook geestelijke be
vrijding van de individu en van de volken
nodig om tot een gezonde samenleving te
kunnen komen en tot die bevrijding
wijst Morele Herbewapening de weg. Vin
den wij die weg. dan kunnen kapitalisten
en arbeiders als broeders naast elkaar
leven en dan zullen ook de conferenties
voor de wereldvrede een wending ten goede
krijgen.
Een der Nederlandse kampioenen van
Morele Herbewapening, ir. J. H. van den
Broek, directeur van de Wereldomroep
Radio Nederland, welbekend als „De Rot
terdammer" van Radio Oranie in de Twee
de Wereldoorlog, gaf tenslotte een inleiding
tot het toneelstuk „Der Chef" (de Duitse
versie van „The Boss").
Dat juist een Duitse toneelgroep dit stuk
in Nederland uitvoert, zag ir. Van den
Broek als een poging om de aversie van de
gemiddelde Nederlander jegens onze Oos
terburen te doorbreken en de opvoering
in Delft had reeds bewezen dat dit mogelijk
was. „Morele Herbewapening" immers
brengt een boodschap van eenheid voor
iedereen en overal en dat geldt dus ook
voor en jegens de Duitsers". In de eeuw
waarin wij hebben geleerd het atoom te
splitsen, moeten wij leren de mensheid te
verenigen: coöpereren of exploderen.
In een geblokkeerde lift van het St.
Helen's hospitaal te Hastings in Engeland
heeft een moeder het leven geschonken aan
een dochter, aldus meldt „The Times". De
vrouw was in gezelschap van haar echtge
noot en een verpleegster. Terwijl techni
ci bezig waren om de lift weer op gang te
krijgen, gaven enkele verpleegsters dekens
door aan de in de lift opgesloten zaalzus-
ster en instrueerden haar en de echtgenoot
hoe de moeder behandeld diende te wor
den. Even voordat de baby werd geboren
kwam de lift vrij, en kon een vroedvrouw
zijn bij de verlossing. Moeder en kind ma
ken het wel.
HEIDELBERG (Reuter) De Russische
commandant in Oost-Duitsland, generaal
Gretsjko, heeft Donderdag een beleefd
heidsbezoek gebracht aan de Amerikaanse
bevelhebber in Europa, generaal Hoge, in
diens hoofdkwartier te Heidelberg. Dit was
het eerste beleefdheidsbezoek aan Wes-t-
Duitslar>d van een hooggeplaatste Russische
militair sedert 1946.
GeneraaJ Gretsjko beantwoordde een
bezoek, d-at generaal Hoge hem bracht in
November j.l. kort na zijn benoeming tot
Amerikaans bevelhebber in Europa.
Generaal Gretsjko ging vervolgens naar
het hoofdkwartier vea het Franse leger in
Baden-Baden, waar hem een diner werd
aangeboden door generaal Noiret, de be
velhebber van de Franse troepen in West-
DuitsLmd. De Fransen staken de Russische
vlag uit.
Generaal Gretsjko was vergezeld van
generaal-majoor Trooov, plaatsvervangend
stafchef en generaal-majoor Dolitsjev, zijn
adviseur voor luchtmacbtaangelegenheden
en andere stafofficieren.
Britse autoriteiten in Bonn verwachten
dat Gretsjko zich ook naar die Britse zóne
zal beseven, vermoedelijk naar het hoofd
kwartier van het Britse Rijnleger in Bad
Oeyenhausen.
MANAGUA AFPï De regering van
Nicaragua heeft verklaard, dat er zich aan
de kusten van Nicaragua een uitgebreide
wapensmokkel afspeelt. De regering had
een onderzoek ingesteld, nadat aan de
Stille-Oceaankust een aantal malen een
onbekende duikboot werd waargenomen.
Het onderzoek leidde tot de ontdekking van
verscheidene opslagplaatsen van clan
destien ingevoerde wapenen in het kust
gebied waar de duikboot was gezien.
In legeringskringen werd vernomen, dat
deze wapenen deels van Russische makelij
zijn en aangevoerd werden uit landen ach
ter „het ijzeren gordijn". President Somoza
heeft op een bijeenkomst van leden van
het corps diplomatique en journalisten een
aantal van deze op het strand bij San Maar
tin gevonden wapens getoond.
BONN (Van de A.N.P.-correspondent)
Stalinstadt, de grote „socialistische mo
delstad" van Oost-Duitsland, zal toch ker
ken krijgen. De stad is in de laatste jaren
in de nabijheid van Frankfort aan de Oder
gebouwd als een toonbeeld van de socia
listische stad der toekomst.
Haar twintigduizend bewoners zijn me
rendeels arbeiders van de in deze streek
gebouwde hoogovenbedrijven. Lange tijd
hebben de kerkgenootschappen vergeefs
getracht de stedelijke overheid er toe te
bewegen de bouw van kerken in de stad
toe te staan. Deze verzoeken waren steeds
afgewezen omdat in het stadsplan geen
plaats meer voor kerken beschikbaar was.
De secretaris der communistische partij,
Ulbricht, zou hebben verklaard, dat hij in
Stalinstadt geen kerktorens wenste te zien.
Thans heeft het verbindingsbureau der
Oost-Duitse regering voor kerkelijke vraag
stukken de protestantse en rooms katho
lieke kerkleiders medegedeeld, dat niet al
leen de toestemming, doch ook de middelen
voor de bouw van twee kleine kerken ge
geven zullen worden.
CLORINDA, Argentinië (U.P.) Na de
revolte van een deel van het leger tegen
president Federico Chaves is in Paraguay
een regerings,,junta" gevormd. Leider van
de junta is Tomas Romero Perreyra. Het
nieuwe bestuur werd gevormd door het
nationale republikeinse genootschap waar
van Chavcs een der leiders was. Over het
lot van Chaves is niets bekend.
Generaal Alfredo Stroetner, opperbevel
hebber van het Paraguese leger, heeft in
een radiorede de bevolking de verzekering
gegeven dat de „orde hersteld is in de
eenheden van de eerste cavaleriedivisie,
dat alle garnizoenen de orders van de op
perbevelhebber blijven uitvoeren, evenals
de instructies van de regeringsjunta, en dat
rust heerst in de republiek".
De eerste cavalerie-divisie kwam Woens
dag in opstand tegen de regering van Cha
ves en later werd gemeld dat Chaves in
feite een gevangene was van de strijd
krachten.
(Reuter) De huidige rechtse regering
kwam in Januari 1949 na een revolutie van
vier uur zonder bloedvergieten aan de
macht. Het was de zevende revolutie in
veertien maanden tijds. President Chaves
werd in 1950 in zijn ambt bevestigd. Presi
dent Perón van Argentinië zou terugkomen
op zijn voornemen, Woensdag een bezoek
te brengen aan Asuncion als gast van dr.
Chaves. Het Argentijnse Congres heeft
hem Woensdag toestemming gegeven bui
tenlands te vertoeven. Deze vergunning is
een jaar geldig.
In Kirkenes, in het hoge Noorden van
Noorwegen, is een belangrijk spicmnage-
proces aa:n de gang, dat steeds meer de
aandacht vraagt. Een 30-jariige voormalige
luitenant van de Russische inillichtóin/gen-
dienst, Georgi Pavlov, die verleden jaar uit
Rusland vluchtte en om politiek asyl in
Noorwegen vroeg, zal de kroongetuige zijn
in dit proces tegen zeven Noren, die be
schuldigd worden van spionnage voor de
Sovjet-Unie.
Op de huidige zitting zijn er in het ge
heel twaalf getuigen, waaronder vijf van
de beklaagden. Twee andere beklaagden
zullen volgende week terecht staan.
Pavlov, die als gewoon passagier met de
postboot uit Oslo in Kirkenes is aange
komen, woont hier op een geheim acces en
wordt zwaar bewaakt.
In de eerste twee dagen van het proces
is gebleken, dat deze spioranaigezaak veel
ernstiger is dan het zich oorspronkelijk liet
aanzien. Waarnemers, dlie de gehele gang
van zaken nauwkeurig gevolgd hebben, be
weren dat Rusland op het moment waar
schijnlijk op de hoogte is van ailEe belang
rijke militaire en ndet-militadre zaken in
Kirkenes. De beklaagden hebben toege
geven, dat zij jarenlang de Russen voor
zien hebben van alle mogelijke, in het bij
zonder militaire, inlichtingen.
Een van de beklaagden heeft verteld hoe
men hem verzocht had de plaatsvervangend
politie-chef van Kirkenes te ontvoeren en
naar Rusland te brengen. Hij heeft deze
opdracht echter ndet uitgevoerd.
Westelijk antwoord aan Moskou
LONDEN (A.F.P.) Het Westelijk?
antwoord op de Sovjet-Russische nota van
31 Maart met het voorstel tot toetreding
van de Sovjet-Unie tot de NAVO, zal van
daag in Moskou overhandigd worden.
(Van onze correspondent in Parijs)
De tweedaagse besprekingen, de de 18
ministers van de Organisatie van Europese
Economische Samenwerking kn Parijs heb
ben gehouden, zijn geëindfigd. Het centrale
vraagstuk van de Europese Betalings Un:e
wordt uitgewerkt door een comimiesie, diie
vóór 30 Juni a.s. een definitief voorstel
moet doen. De debiteuren hebben toege
zegd een belan.grijk deel van hun schulden
op korte termijn in contanten af te lossen.
Tijdens de besprekingen over de handels-
liberalisatie heeft Frankrijk opnieuw een
harde noot te kraken gekregen. Vooral van
de kant van Duitsland, België en Neder
land zijn bezwaren geopperd tegen de im-
v oer belasting waarmee de Franse regering
heeft getracht de risico's van een gedeel
telijke liberalisatie tot 54 pet. op te van
gen. Deze maatregelen, waarmee een de
valuatie moest worden gemaskeerd, moe
ten zo gauw mogelijk verdwijnen. Boven
dien moet Frankrijk die liberalisatie-cijfers
vóór 1 November a.s. tot 75 pet opvoeren.
Edgar Faure, de Franfie minister van Fi
nanciën, kon echter niet bo'oven dat zijn
land deze aanbevelingen volgens de letter
zal kunnen volgen.
BONN. (DPAl. Waarschijnlijk zal de
Italiaanse ex-premier, Alcide de Gasperi,
Dinsdag te Straatsburg verkozen worden
tot president van het parlement van de
Euronese Kolen- en Staalgemeenschap Hij
zal Paul Henri Spaak opvolgen, die als
nieuwe minister ven Buitenlandse Zaken
in België, zijn functie moet neerleggen.
De grote partijen in het KSG-parlement
bereikten in voorbesprekingen naar in
parlementaire kringen te Bonn vernomen
wordt reeds overeenstemming aangaan
de de cand:datuur van De Gasperi. In deze
kringen wordt deze candidatuur toege
juicht, aangezien De Gasperi hier geldt als
„een van de grote Europeanen".
TUSSEN de Staatsopera te Wenen, die
volledig is hersteld, en de Academie
voor muziek en andere uitvoerende kun
sten ligt de muziekwijk van Oostenrijks
hoofdstad. Een gedenksteen in de gevel
van een hotel in deze wijk zegt ons, dat
hier eens Richard Wagner woonde. Daar
in de buurt vindt men een huis van licht
rode steen. Het is het gebouw van de
Weense Muziekvereniging, waar de ver
maarde concerten worden gegeven. Vroe
ger was in dit gebouw de voorloper van de
academie ondergebracht, het Conservato
rium van de vereniging van muziekvrien-
den.
Johannes Brahms had in zijn kamer uit
zicht op het gebouw, waarachter de Bösen-
dorferstrasse ligt, genoemd naar de hier
gevestigde beroemde pianohandel. Toen
het gebouw er nog niet stond, zat daar
vlak bij Frans Schubert te componeren.
Verderop aan de Schwarzenbergplatz staat
het Concertgebouw, waarin thans ook het
Conservatorium is gevestigd.
Laten we eerst een kijkje nemen in de
bibliotheek, waar behalve tweeduizend
boeken en drieduizend brieven ook ge
schriften worden bewaard, die de lezer
vroeger tijden in de herinnering brengen.
We vinden er bijvoorbeeld, dat in 1817 de
toen pas vijf jaar oude Vereniging van
Muziekvrienden van het Oostenrijkse Kei
zerrijk een school voor koorzang heeft
opgericht. De opleiding werd er begonnen
met twaalf jongens en meisjes onder lei
ding van de hofkapelmeester Antonio Sa-
lieri, in het huis „De rode appel" aan de
Singerstrasse. Dit koor telde een jaar later
al tweemaal zoveel leerlingen. In de daar
opvolgende jaren werden er klassen voor
viool en piano aan toegevoegd en in 1821
varieerde men de instrumentale studie nog
meer. Wij noemen cembalo en viola
d'amore. Er stond toen in Wenen een con
servatorium in de ware zin des woords. na
Parijs en Milaan het oudste van Europa.
Omstreeks 1820 werd er nogal druk ver
huisd, omdat er steeds meer klachten wa
ren gekomen over burengerucht Het heeft
echter de gestadige groei van het Conser
vatorium niet gestuit, want er moest ten
slotte worden besloten een nieuw gebouw
neer te zetten, dat vlak voor de tweede
wereldoorlog werd voltooid.
Een opsomming van leerlingen en stu
denten, die aan het Conservatorium werk
zaam waren en thans in de muziekgeschie
denis een vaste plaats hebben, zou kolom
men vullen. Voor de traditie van het Weens
vioolspel is het echter nodig twee namen te
noemen: Georg Helmesberger en Joseph
Helmesberger, die samen zestig jaar aan
het instituut verbonden zijn geweest. Toen
Joseph, de zoon van Georg, directeur was,
heeft de componist Anton Bruckner er in
1861 zijn examen voor orgel en theorie
gedaan. Tijdens dat examen openbaarde
Bruckner zich als een zo groot genie, dat
een der leden van de examencommissie uit
riep: „Examineren wij hem? Hij zou eigen
lijk ons moeten examineren!". Het is dan
ook niet verwonderlijk, dat Bruckner in
I 1868 aan het Conservatorium docent werd
I in harmonie, contrapunt en orgel en tege-
Bronislaw Hubermann
lijkertijd een aanstelling kreeg als orga
nist in de keizerlijke hofkapel.
Gedurende de afgelopen jaren zijn de
namen van thans bekende musici met het
conservatorium vergroeid. Wij noemen
hier die van de componisten Alban Berg,
Ferruccio Busoni, Arnold Schönberg, Georg
Enescu, Ernst Krenek, Gustav Mahler,
Franz Schmidt en Hugo Wolf, die van de
dirigenten Oswald Kabasta, Clemens
Krauss, Hans Richter, Franz Schalk, Felix
Weingartner, die van de instrumenta
listen Carl Flesch, Friedrich Gulda, Bro-
nislaw Hubermann, Josef Joachim, Fritz
Kreisler, Erika Morini, Arnold Rosé, Emil
Sauer, Wolfgang Schneiderhan, en die van
de zangers Anton Dermota, Erich Kunz,
en Ljuba Welitsch.
Er zijn thans twaalfhonderd leerlingen,
waarvan honderdzestig buitenlandse. Van
de Oostenrykse leerlingen is ongeveer de
helft werkstudent. De meesten van hen
verdienen hun studiegeld als bouwvak
arbeiders. De onderhandelingen, die al
enige tijd gevoerd worden, om het aantal
beurzen uit te breiden, geven blijk van
een streven om aan de nood van de werk
studenten tegemoet te komen. De in 1951
opgerichte vereniging „Vrienden van het
Staatsconservatorium" wil ook door toe
kenning van meer beurzen de ontwikke
ling van de hedendaagse muziek stimu
leren.
TEDER jaar weer levert het conservato
rium jonge krachten aan het Weens
Philharmonisch Orkest, aan de Staats
opera en aan vele, ook buitenlandse orkes
ten. Onder leiding van de directeur, prof.
dr. Hans Sittner, zijn er op het ogenblik
enkele klassen voor de studie van kerk
muziek, dans, toneel en regie. Tevens is er
een operaschool. In totaal zijn er honderd
veertig docenten.
In 1952 werd de dansschool onderge
bracht in het slot Schönbrunn. In het thea
ter van dit slot (gebouwd door Maria The-
resia) heeft de toneelschool een eigen stu
dio. In het studiejaar 19521953 is er een
tweejarige cursus geopend voor muziex
voor toneel, film en hoorspel en er worden
van tijd tot tijd voordrachten gehouden
door belangrijke buitenlandse musicolo
gen. Toen het Weens conservatorium zich
eenmaal rijp genoeg voelde, heeft het in
samenwerking met buitenlandse conserva
toria uitwisselingsconcerten voorbereid,
die thans jaarlijks worden gehouden. In de
afgelopen jaren geschiedde de uitwisseling
met Brusff1' Luik en Belgrado.
De vele successen van de leerlingen van
het conservatorium, die deelnamen aan de
wedstrijden tonen duidelijk de kwaliteit
van de opleiding aan. Behalve het kerk
koor, het tachtig man sterke symphonische
orkest en het door de vereniging „Vrienden
van het Conservatorium" opgerichte
„Haydn-kamerorkest" verdient het „Con
servatorium-Kamerkoor" bijzondere aan
dacht. Dit élite-ensemble onder leiding
van prof. Ferdinand Grossman behaalde al
in 1948, dat is twee jaar na de oprichting,
een prijs op een internationale wedstrijd
voor koren in Engeland. Het boekte goede
resultaten bij concerten ter nagedachtenis
van Bach in Parijs en op tournée's in Italië
en Scandinavië. Bovendien nam het koor
deel aan het muziekfestival van Edinburgh
in 1951. In 1953 maakte het zelfs een tour-
née van enkele maanden door de Verenigde
Staten.
Sedert 1947 worden er ieder jaar in Bad
Aussee de feestweken van Oostenrijkse
muziekstudenten gehouden. Het program
ma hiervoor wordt voornamelijk samenge
steld door ensembles en solisten van het
Weens conservatorium. Vorig jaar werden
de opera „De Toverfluit" van Mozart en
de operette „Paganini" van Léhar uitge
voerd. Deze feestweken zijn een nieuwe
traditie geworden voor het Weens muziek
leven. Het Weens Conservatorium staat
open voor buitenlandse musici en is bereid
tot en capabel voor een dergelijke inter
nationale samenwerking.
LADISLAUS ROSDY
De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, J. W. Beyen (derde van links), is
leider van de Nederlandse delegatie welke deelneemt aan de O.E.E.S.-conjerentie
in Parijs. Hij wordt in zijn taak bijgestaan door de Nederlandse minister van Finan
ciën, de heer J. v. d. Kieft.
(Van onze correspondent in Wenen)
Oostenrijkers zijn geen gemakkelijke
toneelbeoordelaars. Zij hebben zelf veel te
veel toneelbloed en beschikken over zoveel
goede spelers, dat een buitenlander wel
iets heel bijzonders moet zijn als hij hier
de toets der critiek kan doorstaan. Toch
heeft een landgenoot dit kunststuk vol
bracht, ook al hebben wij de naam, dat
wij geen toneelspelers zijn. Al weken lang
speelt namelijk een zekere John van Dree-
len de mannelijke hoofdrol in het Franse
stuk „Gigi" van de bekende schrijfster
Colette.
„Gigi" is een successtuk in Wenen, omdat
er in Europa welhaast geen andere stad
is, de de Parijse atmosfeer van een goede
vijftig jaar geleden zo goed aanvoelt en
ook weet weer te geven. Des te verwon
derlijker is daarom het feit dat juist een
Hollander de rol van de jonge Parijse bon-
vivant zo uitstekend vertolkt.
John van Dreelen is een echte Hollan
der, die zijn moedertaal perfect spreekt.
Eigenlijk heet hij (Jack) Gimberg, naar
zijn vader: Louis Gimberg, de bekende to
neelspeler en conférencier. En dat wetende
begrijpen we ook waaraan John zijn be
gaafdheid te danken heeft. Hij is een
natuurtalent, een geboren acteur, die maar
moeilijk aan het gareel van de Toneel
school kon wennen. Hij zweert nog altijd
bij de practijk en daar heeft hij dan ook
van genoten onder Cees Laseur en Johan
de Meester maar na de bevrijding begon
de wijde wereld hem toch te sterk aan te
trekken. Zonder contract, met een mondje
Engels van het gymnasium, ging hij over
het Kanaal.
Wat hij echter op anderen voor had, was
een fenomenaal muzikaal geheugen. Hij
leerde geen spraakkunst, maar luisterde
naar de mensen, naar hun tongval, hun
accent en bepaalde melodieën in hun stem.
Hij hoorde hoe een Engelsman werkelijk
zijn taal spreekt. Hij proefde de Italiaanse
modulatie hij voelde het Franse accent aan
en hij toonde een apart gevoel voor de
intonatie van het Pools en van alle Slavi
sche talen. Al die tonaliteiten borg hij op
in zijn onfeilbaar geheugen om ze, waar
nodig, volmaakt aan te wenden. Wij hebben
wel eens horen beweren, dat niet hij het
beste vreemde talen leert en spreekt, die
de meeste „woorden" kent, maar hij die
de toon en de klank van een vreemde taal
in zich weet op te nemen en later volmaakt
weergeeft. Wat de conversatie betreft, is
dat oordeel stellig juist.
Daarom is John van Dreelen zo'n groot
talent. Daardoor werd hij in Engeland al
spoedig door de BBC geëngageerd, later
door niemand minder dan Sir Lawrence
Olivier, onder wiens regie hij Shakespeare-
rollen speelde, in Engeland als in de Ver
enigde Staten.
Van Dreelen bleef in Amerika, waar hij
met succes optrad voor radio en televisie.
Telkens vond men daar rollen voor hem,
die een ander maar moeilijk kon spelen,
bijvoorbeeld een Amerikaan met een Ita
liaans accent, een Pool die Engels probeert
te spreken, een Fransman die lange tijd in
Duitsland heeft geleefd, enzovoorts. Hier
lag de kracht van deze Hollander.
In het begin van dit jaar kreeg hij toe
vallig een uitnodiging uit Wenen om in de
schouwburg van de zogenaamde „Josephs-
stadt" op te treden. De voorstellingen gin
gen echter niet door omdat de vrouwelijke
hoofdrolspeelster ziek was geworden. Ter
wijl Van Dreelen weer zijn koffers pakte
en bijna klaar stond om naar Parijs te
vliegen, kreeg hij een telefoontje van het
Volkstheater: hij werd uitgenodigd om de
rol van „Tonton" in het stuk „Gigi" te
spelen. Van Dreelen nam het aan, ging naar
de eerste repetitie en ontdekte tot zijn
grote verbazing dat de Weense „Gigi" even-
eveneens perfect Hollands sprak. Zij heet
Nicole Heesters en is de jongste dochter
van Johan Heesters.
Al kan „vader" Heesters vooral be
kend van film en operette nog altijd
op de sympathie van het Oostenrijkse pu
bliek rekenen, dat wil niet zeggen dat de
Oostenrijkers (en vooral de Weners) een
oogje toedoen als zijn dochter optreedt.
Integendeel, zij zijn op dit punt heel objec
tief en critisch. Dat schijnt „papa" trou
wens ook te zijn. Want er gaan geruchten
in Wenen, dat hij zich met alle geweld
heeft verzet tegen een toneelcarrière van
zijn dochter.
Hoe het echter ook zij: het resultaat van
alle critiek is geweest, dat het Weense
publiek in Nicole Heesters een opkomende
ster ziet, een toneelspeelster van het zui
verste water, die het publiek niet zozeer
door haar knappe verschijning dan wel
door haar natuurlijk spel volkomen heeft
overrompeld. Nicole Heesters is nog maar
zeventien jaar en zij bezoekt nog steeds
de Toneelschool, maar het succes van de
door haar gecreëerde Gigi is zo groot, dat
zij intussen al werd geëngageerd door de
schouwburg in de Josephsstadt, waar een
van de beste Weense ensembles optreedt.
Ook Willy Forst heeft haar nu voor zijn
nieuwste film „Cabaret" ontdekt, waarin
zij een van de hoofdrollen zal spelen.
Maar daar tussendoor blijft zij de toneel
school bezoeken. En dat de roem haar niet
naar het hoofd stijgtdaarvoor zorgt
in de eerste plaats haar vader en vervol
gens het critische Weense publiek.
<^rieven aan
de redactie
(Verkort weergegeven)
Bewustwording. Als bevestiging van
hetgeen in uw artikel „De Grote Vijand"
wordt gezegd, namelijk dat als verscheide
ne mensen hun mening kenbaar maken, er
een veel groter aantal is dat zwijgt doch
deze mening deelt, moge ik u doen weten
dat ons gezin ook inderdaad de militaire
parade een schandaal vindt en vele ken
nissen met ons. Anderen, met wie we er
over spraken, waren het zich niet bewust,
maar moesten het toegeven. Het doel van
deze wereld schijnt te zijn: bewust wor
den. Met als gevolg waarschijnlijk: Vol
gend jaar geen militaire parade op Ko
ninginnedag! W.
Militaire parade. Ja, wij hebben weer
vrede en kunnen weer Koninginnedag vie
ren en dat hebben wij te danken aan ai
die moordwerktuigen en bemanningen,
die een vorige inzender in een ingezonden
stuk beschrijft. Maar in wat van een we-
reld kunnen wij weer Koninginnedag vie
ren: een wereld van haat en nijd, haast
nog erger dan voor 1940. Dat is de vrucht
en zegen van al die moordwerktuigen met
bemanning.
Nee, dan houd ik 't liever bij 't stukje
van de heer A. de S. Zandvoort, die wijst
op Christus en zijn leven. Ja, laten wij,
geen mens uitgezonderd, van welke kerk
of geen kerk, van welk geloof of zelfs geen
geloof hij of zij ook moge zijn, laten wij
allen eens gaan leven naar 't gezegde van
Christus: Die met 't zwaard omgaat, zal
door 't zwaard vergaan. Wij weten allen
dat, zoals het nu gaat, de wereld naar de
afgrond gaat en wij allen zullen daarin
meegesleept worden. Wie durft de leer
van Christus in deze wereld uitdragen0
Niet met de mond, maar met de daad?
Wie durft tegen eigen overheid zeggen:
aan al die moordpartijen en voorberei
dingen daarvoor doe ik niet mee? Want
wie werkelijk gelooft zal zeker alle conse
quenties, daaraan verbonden, aanvaarden.
J. A. F.
Militaire parade Met aandacht heb
ik gelezen het hoofdartikel in dit blad
van 5 dezer en evenzeer de talryke be
zwaren, die geuit zijn ten opzichte van de
in de laatste dagen gehouden militaire
parades, waarbij ik mij volkomen kan ver
plaatsen in de gedachtengang, die tot het
schrijven daarvan heeft geleid.
Men beschouwe mij nu niet als een ver-
heerlijker van oorlogsmanifestaties, maar
dat ons kleine land toont, niet zoals in 1940
practisch onmachtig te willen staan tegen
over welke overweldiger dan ook en be
reid is daartoe zijn volkskracht en een deel
van zijn geldmiddelen beschikbaar te stel
len, kan ik toch niet als verwerpelijk be
zien.
Dat men voor dergelijke parades de
verjaardag van H.M. de Koningin niet de
juiste gelegenheid acht, kan ik zeer wel
beamen, doch iets anders lijkt mij dit ten
opzichte van de bevrijdingsdag ^n dan
diene men de parade, evenals een brand
weerdemonstratie te bezien als een spec
taculair schouwspel, zonder daaraan direct
het begrip „oorlog" vast te koppelen.
J. E. VOET.
Militaire Parade Met verwondering
heb ik de ingezonden stukken over dit
onderwerp gelezen en mijn verwondering
werd ergernis toen ik uw hoofdartikel van
5 Mei las. De Raad van Ministers heeft
besloten het accent van de viering van de
nationale bevrijdingsdag te verplaatsen van
5 Mei naar de Koninginnedag. Aldus
schrijft de Regering in een circulaire aan
het Rijkspersoneel. Dit bracht mee dat
demonstraties, als hoedanig deze parades
zijn te beschouwen, en die wellicht waren
bestemd voor de bevrijdingsdag, nu op de
Koninginnedag werden gehouden.
De door u en mij gekozen Regering
wenste dit zo, en dit hebben u en ik te
aanvaarden.
Er is een militaire macht nodig om een
mogelijke overval, als waaraan wij in 1940
ten offer vielen, te keren. Het is gewenst
dat wij beter zijn voorbereid dan toen.
Als nu onze Regering het nodig acht om
de door het volk gewenste militaire appara
tuur aan het volk te tonen, dan kan ik het
allerminst waarderen dat u dat volk be
titelt met „een troep onnadenkenden", die
„zich komen vergapen zonder te beseffen
wat het vertegenwoordigt". Ik meen dat u,
aldus doende, uw taak van volksvoorlichter
verkeerdelijk uitvoert.
Wie de parade niet wil zien, die blijve
thuis.
L. A. DE REGT
