GOLDEN
Tegenstelling Oost-West in
de Wereldraad van Kerken
Wereldraad van Kerken pleit
voor een verenigd front
„Concordia" viert gouden jubileum
PANDA EN DE MEESTER-SCHURK
Wereldnieuws
Veroordeling van communisme stuit
op onoverkomelijke bezwaren
De radio geeft Woensdag
Stakers bij tunnel
argumenteren
Beverwijk
CocA ió liet zo
r
DINSDAG 31 AUGUSTUS 1954
„Ostmarken" zijn in
Nederland niet geldig
tegen de Ballast-directie
Examens
Resolutie aangenomen
tegen H- en A-bommen
Hoofdprijzen Staatsloterij
Twee mijnwerkers
omgekomen
Een gulden
genieting
voor 80 ct.
Verkoopmiddag
in de „Westerburgt"
Verdi's „Requiem" door
„Zang en Vriendschap"
Winterprogramma van
K.A.V.
KEIP
Sneller door
koperdraad
VJ
EVANSTON (Illinois) (van een spe
ciale correspondent) De tweede week
van de Asemblée van de Wereldraad van
Kerken is grotendeels gewijd geweest aan
werk achter de schermen. In zes secties
werd gewerkt aan een rapport, waarin ge
tracht wordt de betekenis van het hoofd
thema van de conferentie, „Christus de
hoop der wereld", uiteen te zetten ten op
zichte van het wezen en de taak der kerk
zelf, van de sociale en internationale vra
gen, van het rassenvraagstuk en het be
roepsleven.
Temidden van dit practische werk richt
te bisscop Beresczky, gedelegeerde van
de Hervormde Kerk in Hongarije, zich tot
de Assemblée om zich aan te sluiten bij
de uitspraak van zijn landgenoot bisschop
Peter, die de vorige week verklaarde, dat
hij en de zijnen wel kwamen uit de aii-
dere helft van een verdeelde wereld, maar
niet uit een andere helft van de kerk. Na
drukkelijk stelde hij vast, dat de Christe
nen in Hongarije met alle anderen samen
wilden blijven. Hij sprak de hoop van de
kerk in Hongarije uit, dat daar te lande
op korte termijn een belangrijke oecu
menische vergadering van de Wereldraad
gehouden zou worden. Hij zegde toe, dat
binnen de Wereldraad de kerken van Oost
en West elkaar in volle vrijheid zouden
kunnen ontmoeten.
Of de Wereldraad op dit voorstel zal in
gaan, is nog niet bekend. Wel hebben pre
sident dr. Bell, en de secretaris, dr. Visser
't Hooft, die onlangs een bezoek aan Hon
garije hebben gebracht, vastgesteld dat
nergens de voorbereidende studie voor
Evanston zo grondig was als in de Hon
gaarse gemeenten.
De tegenstelling Oost-West kwam op
nieuw aan het licht in de sectie voor de
sociale vragen. Deze rapporteerde als haar
voornaamste moeilijkheid „het schrijven
van een krachtig rapport tegen het euvel
van het communisme zonder te vervallen
in een aanmoediging van Amerikaanse
hysterie en eigengereid anti-communisme".
De kerken zullen duidelijk de gevaren van
de huidige situatie moeten aangeven:
enerzijds de verleiding om op te gaan in
onvruchtbare, anti-communistische hyste
rie en een zichzelf overschattende verze
kerdheid ten opzichte van Westerse poli
tieke en sociale stelsels, anderzijds „de ver
zoeking om de valse beloften van het com
munisme te accepteren en zijn bedreiging
voor elke verantwoorde samenleving over
het hoofd te zien".
In het verlengde van deze gedachten ligt
de taak der kerken in haar steun aan de
minder ontwikkelde gebieden. Een pro
bleem. dat eerst in de laatste jaren ontdekt
is, aldus rapporteerde de Nederlandse ge
delegeerde prof. E. de Vries, economisch
adviseur en hoofd van het departement
van Landbouw van de Wereldbank te
Washington. Zestig percent van de wereld
bevolking leeft in dergelijke gebieden.
Christenleiders van Aziatische volken
hebben een sterk aandeel in het wekken
van de Christelijke verantwoordelijkheid
aangaande dit probleem. De verzoeking
dreigt krachtige maatregelen te nemen,
die niet op democratische maar op dicta
toriale beginselen, hetzij van rechtse, hetzij
van linkse herkomst, zijn gebaseerd. Zeer
snel echter ontwikkelt zich de landher
vorming in India en Japan. In India zelfs
in een derde deel van het land. De zorg
van de kerken geldt vooral de menselijke
zijde van het probleem: welke geestelijke
gevolgen hebben de diepingrijpende her
vormingen op de bevolking?
Kapitalismesocialisme
In hetzelfde rapport komt ook de tegen
stelling kapitalisme-socialisme aan de
orde. Dr. Bennet verklaarde haar verou
derd en onvruchtbaar. Men moet zich met
vermijding van deze doodgeprate termen,
eenvoudig bepalen tot vraag, welk deel
van het economisch handelen de staat voor
zijn rekening moet nemen en welk deel
aan het particulier initiatief behoort toe
te vallen. Dit zal van geval tot geval ver
schillen. Dezelfde mensen, voegde de Ame
rikaan Charles Taft er aan toe, die op grond
van de begrippen kapitalisme en socia
lisme diepgaand van opvatting verschillen,
vonden elkaar in eenstemmigheid ten aan
zien van de taak van de staat in een wel
omschreven en duidelijke situatie, fc
Het bureau Criminele Voorlichting van
het ministerie van Justitie vestigt er de
aandacht op, dat sommige buitenlanders in
Nederland proberen te betalen met Duitse
bankbiljetten, die uitgegeven zijn door de
„Deutsche Notenbank" in Berlijn. Dit zijn
de zogenaamde „Ostmarken", die alleen
gangbaar zijn in de Oostelijke zóne van
Duitsland en hier te lande niet inwissel
baar.
Indien men de zogenaamde „Ostmarken"
aangeboden krijgt wordt men verzocht de
politie te waarschuwen.
ADVERTENTIE
BARTELJORISStR HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A'DAM TEL. 717162
MOTOR-BROMFIETSKLEDING
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.50 Voor de huisvrouw. 9.00 Gym
nastiek voor de vrouw. 9.10 Platen. 9.40
Wereldmuziekconcours Kerkrade. 10.00
Boekbespreking. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Voor de vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Accordeon
orkest en solist. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Voor het platteland. 12.38
Platen. 12.50 Europese zwemkampioenschap-
pen te Turijn. 13.00 Nieuws. 13.15 Tentoon
stellingsagenda. 13.18 Orgel en zang. 13.45
Platen. 14.00 Medische kroniek. 14.10 Platen.
15.15 Voor de jeugd. 16.45 Voor de zieken.
17.15 Gitaarensemble. 17.30 Europese zwem-
kampioenschappen te Turijn. 17.50 Regermgs
uitzending: Jeugduitzending Corresponden
tieclub o. 1. v. Regina Zwart. 18.00 Nieuws
en commentaar. 18.20 Actualiteiten. 18.30
Platen. 19.15 Enige hoogtepunten van ons
Parlementaire Leven, causerie. 19.30 Voor
de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05 Politiek com
mentaar. 20.15 Metropole-orkest, koor _a
solist. 20.45 Sterkere banden, hoorspel. 22.15
Holland Festival 1954: Strijkkwartet. 22.45
Europese zwemkampioenschappen te Turijn
23.00 Nieuws. 23.15 Tweede Assemblée van
de Wereldraad van Kerken te Evanston
23.23 Socialistisch nieuws in Esperanto. 23.28
Orgel. 23.4524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.33 Gewijde mu
ziek. 7.45 'n Woord voor de dag. 8.00 Nieuws
en weerbericht. 8.15 Platen. 8.30 Tot uw
dienst. 8.35 Platen. 9.00 Voor de zieken. 9.30
Voor de vrouw. 9.35 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Platen. 11.55 Pianorecital. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Vo
caal ensemble. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws.
13.15 Protestants Interkerkelijk Thuisfront.
13.20 Metropole-orkést. 14.00 Zar und Zim-
mermann, opera (2e acte). 15.10 Platen. .15.25
Pianokwintet. 16.00 Voor de jeugd. 17.20
Platen. 17.30 Orgel. 18.00 Platen. 18.30
Spectrum van het Christelijk Organisatie-
en Verenigingsleven. 18.45 Geestelijke liede
ren. 19.00 Nieuws en weerbericht. 19.10 Boek
bespreking. 19.25 Platen. 19.30 Buitenlands
overzicht. 19.50 Platen. 20.00 Radiokrant.
20.20 Orgelconcert. 21.25 Het gebed bij de
Roemeinen, causerie. 21.40 Platen. 22.00 Hol-
landda roept Holland. 22.15 Volksmuziek.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws en
SOS-berichten. 23.15—24.00 Platen.
TELEVISIE (NTS. Gez. programma)
20.15—21.45 Dood Water, speelfilm.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Orkestconcert. 15.00
Platen. 15.30 Militair orkest. 16.15 Platen.
17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.30 Voordracht.
17.45 Platen. 17.50 Boekbespreking. 18.00 So
listenconcert. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.40 Strijkkwartet. 20.00 Hoorspel.
20.45 Platen. 21.00 Metropole-orkest. 21.30
Platen. 22.00 Nieuws. 22.15 Jazzmuziek. 22.55
23.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Vrijbuiters radiodagboek. (Op
224 en 75 m.).
Aan het perscommuniqué, dat de staken
de arbeiders van de Amsterdamse Ballast-
maatschappij, werkzaam bij de Velser
tunnelbouw hebben uitgegeven, ontlenen
wij het volgende:
„Momenteel worde aan de tunnelbouw
35 percent boven het basisuurloon ver
diend, ruimschoots onder het gemiddelde
loon. De 10"/o verhoging is dus een volko
men gerechtvaardigde eis en tot nu toe
heeft geen enkele instantie dit ontkend,
wat zeer belangrijk is. Niettemin is de
Ballast niet bereid ook maar 1 cent loons
verhoging te geven, hoewel op alle bouw
werken in Kennemerland f 10 tot 15
meer wordt verdiend.
De arbeiders zeggen voorts:
Terwijl vooral het bedrijfsleven groot
belang heeft bij het zo snel mogelijk klaar
komen van de tunnel, wordt deze nu be
wust gestagneerd door de directie, door de
arbeiders het rechtmatige loon te onthou
den, dat hun krachtens hun prestaties toe
komt.
Daarom verschuilt de Ballast-Mij. zich
achter het College van Rijksbemiddelaars
en zegt als van ouds dat de actie een
EVC-zaak is en verspreid geruchten
dat de stakingsleiding zou aanzetten tot
terreur en molestatie, hetgeen in strijd is
met de werkelijkheid.
Voor de te Haarlem gehouden hoofdakte
examens zijn geslaagd voor de gehele akte
de heren: J. H. H. Kuijpers te Uitgeest, W.
H. A. Oudshoorn te Castricum en H. A. de
Vries te Zaandam. Voor gedeelte B: de
heren: Fr. Brieffies te Medemblik en J. C.
Poland te Berkhout. De examens zijn ge
ëindigd.
ADVERTENTIE
EVANSTON (Reuter/A.F.P.) De As
semblée van de Wereldraad van Kerken
heeft Maandag officieel haar goedkeuring
aan een resolutie van haar afdeling voor
internationale zaken gehecht, waarin wordt
aangedrongen op „het verbod van alle wa
pens voor massavernietiging, waaronder
atoom- en waterstofbommen", en de „drast
tische vermindering van alle andere wa
pens." Ook wordt in deze resolutie „de
stellige verzekering, dat geen land zal
deelnemen of steun verlenen aan aggres-
sieve of ondermijnende daden in andere
landen", gevraagd.
In een andere resolutie drukt de Assem
blée „haar bezorgdheid en het leedwezen"
uit over de vervolging en het lijden van
mede-Christenen in de gehele wereld.
Tevens aanvaardde de Assemblée voorlopig
een rapport waarin een week van gebed
voor Christelijke eenheid, „als een open
bare getuigenis, dat het gebed de weg naar
eenheid is", wordt voorgesteld. Verdere
aangenomen resoluties verklaren rassen
onderscheid en rassenscheiding in alle vor
men in strijd met het Evangelie en onver
enigbaar met de Christelijke leer, evenals
het anti-semietisme.
De 1600 afgevaardigden uit 48 landen,
die 163 kerkgenootschappen vertegenwoor
digen, hebben tot slot van de tweede zit
ting een „boodschap" goedgekeurd aan de
kerken en de wereld waarin dringend ge
pleit wordt voor een verenigd Christelijk
front. Betreurd wordt de afwezigheid der
conferentie van afgevaardigden van de
Christelijke kerken in China. Voorts wordt
verklaard, dat het niet voldoende is, dat de
Christenen vrede voor zichzelf zoeken. Zij
moeten ook recht voor anderen trachten te
verkrijgen.
4de klasse - 10de ljjst
25000 6751
2000 12470 18672
1000 6334 7682
400 1662 5858
13165 13712
200 1231 3148
4870 .5249
8950 9597 12783 18495
6916 11011 11073 12758
19407
3304 3673 4137 4688
7404 8017 8031 10056
10468 10783 11541 13659 15032 15216
16546 16666 18721 18722 19274 20954
Twee mijnwerkers, de 42-jarige gehuwde
houwer F. X. Breuer uit Kerkrade en de
22-jarige ongehuwde sleper M. S. Rijk uit
Venlo zijn Maandagavond in de onder
grondse bedrijven van de mijn Laura te
Eygelshoven om het leven gekomen. Zij
werden bedolven onder vallend gesteente.
De „Osservatore Romana", het officiële
dagblad van het Vaticaan, schrijft „het is
duidelijk, dat er zonder de Rooms-Katho-
lieke kerk geen Christelijke eenheid kan
bestaan." „Deze eenheid kan niet tot stand
komen, tenzij degenen, die niet tot de R.K.
kerk behoren, haar geloof, eredienst en het
gezag harer priesters aanvaarden."
Het is al weer ruim een halve eeuw ge
leden dat achter de papierfabriek te Vel-
sen-Noord het gebouw „Concordia" in ge
bruik genomen werd. Men heeft toen van
deze officiële opening een feestelijke ge
beurtenis willen maken, zodat ook de
medewerking werd ingeroepen van een
klein groepje dames en heren om een één-
acter op te voeren. Waarschijnlijk hebben
deze amateurs zich daarbij niet aan de fas
cinerende invloed van schmink en voetlicht
kunnen onttrekken;.in ieder geval besloten
zij in clubverband bijeen te blijven, waar
mee de oprichting van de Toneelvereniging
„Concordia" een feit geworden was.
In de eerste jaren van haar bestaan stel
de de nieuwe vereniging nauwelijks eisen
aan het op te voeren répertoire; hoofdzaak
waren onderlinge gezelligheid en amuse
ment, in welk verband dan tevens de keuze
van de kluchten „Gemeubileerde kamers te
huur" en „Een paard op zolder" voldoende
is verklaard. Vandaar dat „Concordia" in
die dagen door vrijwel niemand serieus ge
nomen werd, hetgeen al spoedig de bijnaam
„Het Houten Broodmes" ten gevolge had.
Alleen is het misschien uit het oogpunt van
curiositeit enigszins te betreuren, dat de
juiste aanleiding tot deze ongebruikelijke
spotnaam na een halve eeuw niet meer te
achterhalen is.
Doch na enige jaren schaarden de Con-
cordianen zich onder regie van de heer H.
Nunes Vas, die met het toenmalige réper
toire geen genoegen wenste te nemen.
Onder zijn leiding werd de koers veran
derd en de pretentieloze kluchten vervan
gen door stukken als „Kleine mensen" door
Albert van Waasdijk en „De- rechte lijn"
door Jan Fabricius. „Concordia" was in
betrekkelijk korte tijd een vereniging ge
worden waarmee anderen rekening dien
den te houden; hetgeen duidelijk werd toen
zij in 1912 voor het eerst deelnam aan het
Bondsconcours in Noordholland, georgani
seerd door de Algem. Ned. Dilettanten
Toneelbond. Met Jan Fabricius' „Met de
handschoen getrouwd" werd de derde prijs
behaald. Ofschoon de vereniging daarna
slechts bij uitzondering op een wedstrijd is
uitgekomen, waren de gelegenheden waar
bij dit wel gebeurde nimmer zonder succes.
In Leiden werden met „Millionnair tegen
wli en dank" de eerste prijs, de regieprijs
en drie persoonlijke prijzen behaald; in
Santpoort bij „Amicitia" met „Van ander
ras" eveneens de eerste prijs en drie per
soonlijke prijzen en op het concours in het
Rex Theater verwièrf de vereniging met
„Per Luchtpost" de derde prijs.
Na de heer H. Nunes Vas hebben nog
verschillende regisseurs bij „Concordia"
de leiding in handen gehad; zoals de heren
A. van der Bliek, A. Holtslag en gedurende
do laatste zeventien jaar de heer L. W.
Boeree. Vooral onder de laatstgenoemde
regisseur wist de vereniging een aantal bij
zonder geslaagde opvoeringen te geven, die
allen een zeer behoorlijk artistiek peil be-,
reikten. Uitstekend verzorgde voorstellin
gen van bijvoorbeeld „Zeemansvrouwen",
„Circus Knie" en „Singapore-hötel." Van
daar dat het vertrek van de heer Boeree,
dié zich wegens omstandigheden genood
zaakt zag de regie uit handen te géven,
door allen oprecht wordt betréurd en
eigenlijk de enige schaduw op het komende
jubileumseizoen geworpen heeft.
De vereniging beschikt thans over een
talentvolle kring werkende leden van onge
veer twintig dames en heren, waarbij van
de acht dames er vijf met persoonlijke prij
zen werden bekroond. Eén der steunpilaren
van „Concordia" is verder het echtpaar C.
C. J. Bakker en C. BakkerJongejans, dat
op een eervolle toneelloopbaan mag terug
zien. De heer Bakker neemt reeds veertig
jaar de functie van voorzitter met nimmer
verflauwend enthousiasme waar. Zijn doch
ter, mevr. E. VisserBakker, behoort even
eens al gedurende achtentwintig jaar tot de
getrouwe Concordianen.
Uiteraard wenst het bestuur het komende
jubileumseizoen een enigszins feestelijk
karakter te verlenen, zodat op de eerst
komende ledenvergadering zal worden
voorgesteld in November een opvoering te
geven van de bekende thriller in drie be
drijven door E. Williams „Spel met het
noodlot", in de vertaling van Gerard
Rekers. Daarbij zal dan tevens het voorstel
in behandeling genomen worden, voortaan
de heer Ad. van Gestel met de regie te be
lasten.
GROENTEVEILING VAN MAANDAG
Andijvie 1224, sla 412, spinazie 8
56, bloemkool 1073, Postelein 2937,
bospeen 2642, waspeen 1243, snijbonén
4897, sperciebonen 6784, stok dik 7é
103, trosbonen 96110, komkommers 8
24, tomaten 2167, prei 1630, perziken
6—20.
5
Woensdag 8 September wordt 's mid
dags en 's avonds in de ontspanningszaal
van het Beverwiikse tehuis voor ouden
van dagen „De Westerburgt" oen verkoop
middag gehouden. De bejaarde bewoners
hebben een groot deel der te verkopen
goederen zelf vervaardigd.
Het Beverwijks gemengd zangkoor
„Zang en Vriendschap" geeft op Zaterdag
2 October in de veilinghal „Kennemer
land" een uitvoering van „Requiem" van
Verdi.
Medewerking wordt verleend door het
versterkte Noordhollands Philharmonisch
Orkest. Als solisten treden op Corry
Bijster, Aatje Heynis, John van Kestêren
en David Hollestelle.
De afdeling Beverwijk van de Katho
lieke Arbeidersvróuwenvereniging heeft
voor het komende winterseizoen een groot
aantal belangwekkende avonden vastge
steld, waarvan er hierna enkele volgen.
Op Woensdag 29 September wordt een cor-
settenshow gehouden en in de maand Oc
tober vindt een opvoering door de kinde
ren der leden plaats van het toneelspel
„De blijde geheimen". Op 16 December
volgt de traditionele Kerstavond en op 20
Januari zal kapelaan Dekker spreken over
zijn reis naar Rome. De vastenavondvie
ring vindt plaats op 15 Februari en op 24
Maart wordt een wasmachinedemonstratie
gehouden.
Ketenen. „Ik beloof u, dat de Chinezen
niet lang slaven zullen blijven. Op het
Chinese vasteland en op Formosa be
vinden zich talloze vastberaden helden,
die niet zullen rusten voordat de kete
nen van het Chinese volk zijn verbro
ken", aldus verklaarde mevrouw
Tsjiang Kai Tsjek, echtgenote van de
leider van nationalistisch China, in een
toespraak tot het nationale congres der
Amerikaanse organisatie van oud-
strijders te Washington.
Technici. Een aantal technici, werkzaam
bij de Oost-Berlijnse „J. W. Stalin-elec-
triciteitswerken", is gearresteerd op be
schuldiging van „spionnage". De ar
restanten zouden de West-Duitse „spion-
nagegroep, onder leiding van ex-gene
raal Reinhard Gehlen", in het geheim
inlichtingen hebben verstrekt.
Fontein. Reeds enige dagen „speelt" bij
het West-Zweedse eiland Orust een
walvis. Het schouwspel trekt duizenden
toeschouwers. Een van de attracties is
als de walvis „spuit".
Top. Naar schatting heeft Sir Winston
Churchill met zijn geschiedenis van de
oorlog zes millioen gulden verdiend. In
Groot-Brittannië zijn meer dan 1.750.000
exemplaren verkocht, in de Verenigde
Staten 2.286.000. Hiermee staat Chur
chill aan de top van de Engelse schrij
vers.
Koord. Een 24-jarige Zweedse koorddan
ser, Allan Lundberg, heeft Zondag en
Maandag 27 uur en twee minuten aan
één stuk op een koord te Avesta in
Midden-Zweden doorgebracht. Hij ver
beterde daarmee het wereldrecord van
de Duitser Ricardo met drie uur.
Klap. De tachtigjarige Engelsman William
Passmore, die de laatste veertien jaar
blind was geweest, heeft zijn gezichts
vermogen herkregen, toen hij bij werk
zaamheden een klap opliep.
Werktuigen. De leiders van het Britse
vakverbond (TUC) hebben in een rap
port aan de jaarlijkse conferentie de
acht millioen leden van de bond aan
bevolen samenwerking met de onder
communistische leiding staande wereld
federatie van vakbonden (WFTU) te
weigerep. In de communistische landen
zijn de vakbonden de werktuigen van
de communistische partij, die de staat
en zijn regering beheersen, aldus het
rapport.
Vloedgolven. Grote vloedgolven, veroor
zaakt door een typhoon in de Stille
Oceaan, hebben ongeveer twintig kilo
meter diik en drie dorpen in Zuid-
Formosa weggevaagd. Twaalf vissers
werden gewond en ongeveer 2200 per
sonen werden dakloos. De golven gin
gen door de stad Hoealien en over
stroomden de rijstvelden in het gebied.
Te Thoengkang op het Zuidelijke pun
tje van Formosa kwamen 1600 huizen
onder water te staan.
Soepel. De Sovjet-Unie en Polen staan
thans Zweedse en Deense vissers toe te
vissen binnen hun territoriale 12 mijls
zóne in de Oostzee. De voorzitter van
een vissersbond te Stockholm deelde
mede: „Nauwelijks een maand geleden
zou men ons aangehouden hebben, maar
nu worden zelfs inlichtingen uitgewis
seld over de beste vangplaatsen", zei
hij.
Grap. Boven Darmstadt werd een lich
tend voorwerp waargenomen, dat werd
aangezien voor een vliegende schotel.
Toen een autorijder na enige tijd zijn
schijnwerper op het voorwerp richtte,
bleek dit te bestaan uit twintig kihder-
ballonnetjes, waaraan een ovaal stuk
hout met kleine lampen hing. De lam
pen werden door een batterij gevoed.
Daling. Het ledental van de Britse Labour-
partij is in het vorige jaar met 13.837
gedaald tot 6.093.822.
Wol. Op de eerste wolveiling van het
nieuwe seizoen in Sydney, hebben ver
tegenwoordigers van de Sovjet-Unie
weer geboden. De Sovjet-Unie trok zich
aan het einde van het vorige seizoen
van de Australische wolmarkt terug bij
de verbreking van de diplomatieke be
trekkingen met Australië wegens het
geval Petrov, de Russische diplomaat,
die asyl verkreeg in Australië. Rusland
schijnt echter met zijn grote aankopen
te willen wachten, totdat het duidelijker
zal zijn, hoe de prijzen zich zullen ont
wikkelen.
ADVERTENTIE
De bril en de mode!
Steeds de mooiste' modellen bij
Grfrtoutvtraat. 137 naast Luxo'r
44. Mario stond op het punt de hom in
zee te smijten, toen Panda hem deze uit
de hand griste. „U mag dat horloge niet
overboord gooien!", riep hij. „Het is van
kapitein Paverits!" Met een grauw keerde
Mario zich tegen Panda. „Jou vervelend,
bemoeiziek ventje!", siste hij. „HIER die
bom eh dat horloge, bedoel ik!"
Maar Panda verweerde zich dapper. „Ka
pitein Paverits!", riep hij luidkeels, „word
wakker! Uw neef wil uw horloge in zee
gooien!!" „Hè? WAT??", riep de oude ka
pitein, wakker schrikkend, „is Mario sta
pel geworden? Dat komt zeker door die
zonnesteek!" Hij snelde toe, maar voor hij
hen had bereikt, verloor Panda het even
wicht. De bom glipte uit zijn handen en
vloog met een wijde boog door de lucht
Met een kreun van angst snelde Mario
achter het gevaarlijke uurwerk aan. „IK
MOET het opvangen", dacht hij, „anders
is het met ons gedaan!" Het volgend ogen
blik klonk er een rinkelende slag kop
jes, borden, spiegeleieren en andere etens
waren vlogen door de lucht. Toen het laat
ste spiegelei was neergedaald en al het
serviesgoed in scherven op het dek lag,
kon men Mario ontdekken, op de grond
spartelend met een kellner, die hij in zijn
haast onder de voet had gelopen. Maar de
bom had hij veilig opgevangen! Kapitein
Paverits keek hoofdschuddend toe. „Hij
heeft BESLIST een zonnesteek", zei hij,
„het ene ogenblik wil hij mijn horloge
overboord smijten en het volgende breekt
hij bijna zijn nek om het onbeschadigd op
te vangen!"
VOOR EEN WAARNEMING is tijd no
dig. Vroeger meende men, dat de geleiding
langs zenuwbanen geschiedde „met de
snelheid der gedachten". Hoe snel een ge
dachte zich voltrekt is op dit moment een
nog onopgelost geheim, maar vroeger stel
de men zich in ieder geval voor dat ge
dachten een snelheid hadden die niet meet
baar was en vergeleken kon worden met
de lichtsnelheid. Door de ingenieuze
methode van de Franse astronoom Fizeau
is overigens ook de snelheid van het licht
gemeten kunnen worden, maar
dat doet hier momenteel wei
nig terzake).
Dank zij de onderzoekingen
van Helmholtz die inmid
dels al weer een eeuw oud
zijn weten we dat voor de
geleiding van een prikkel langs
de zenuwbanen tijd nodig is,
die verschilt al naar gelang de diersoort
die we op het oog hebben. Zo bedraagt
de geleidingssnelheid langs de zunuwba-
nen van een kikker 33 m. per seconde,
maar bij de kreeft vond men 6 m. per se
conde en bij de slak, die zich wegens zijn
traagheid een zekere reputatie heeft ver
worven, 0,4 to. per seconde.
Bij warmbloedige wezens is de prikkel-
geleiding in de zenuwen veel sneller dan
bij de kikker, want zij bedraagt bij de
mens bijvoorbeeld 124 to. per seconde,
viermaal zo snel als bij de kikker, maar
toch nog sléchts 0,000 000 4 van de snelheid
der electrische golven. Deze, verhoudings
gewijs trage geleidingssnelheid van de
zenuwen is echter voor een goede functio
nering van het lichaam alleszins voldoen
de. Indien u bijvoorbeeld plotseling op het
idee komt uw voet op te tillen, vliegt het
bevel in 1/100 seconde naar uw beenspie
ren, want de afstand die de prikkel langs
de zenuwbanen heeft af te leggen bedraagt
slechts 1,25 m.
Meestal reageren we echter niet met
snelheden die honderdste delen van se
conden bedragen. In dit opzicht is de knie
peesreflex het best onderzocht. Zoals u
weet, wipt het onderbeen naar boven wan
neer op de kniepees wordt getikt. Deze re
flex speelt zich af in ongeveer 1/50 seconde.
De gevoelsprikkel heeft echter slechts
0,0032 seconde nodig om het ruggemerg
te alarmeren, terwijl in dezelfde tijd het
bevel tot opwippen van het been naar de
spieren kan worden gezonden. Wanneer
nu rekening wordt gehouden
met het feit dat de spieren
ongeveer 0,004 seconde nodig
hebben om aan het bevel
te gehoorzamen dus sa
men te trekken zou de
hele reflex zich kunnen vol
trekken in 0,0104, of iets
méér dan 1/100 seconde. De
reflex heeft echter 1/50 seconde nodig ge
had, dus 1/100 seconde méér. Deze honderd
ste seconde is nodig geweest om in het
ruggemerg de ontvangen prikkel om te
zetten in het bevel: „wippen". Deze om
zetting geschiedt dus niet met dezelfde
snelheid waarmee de prikkels langs de
zenuwbanen lopen, maar met een aanzien
lijke vertraging. Immers, in deze 1/100 sec.
had een afstand van ongeveer 120 cm. af
gelegd kunnen worden, terwijl deze tijd
in het rugemerg nodig is geweest om over
een afstand van slechts enkele centimeters
de verbinding tot stand te brengen tussen
het ingekomen bericht en het uitgaande
bevel aan de spieren. Men kan zich voor
stellen, dat bij meer ingewikkelde reflexen
de vertraging nog veel groter kan zijn.
Maar nu iets anders. Heeft u wel eens
gehoord van vloedstanden van 21 to.?
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
