BICKMMJ
In 1953 meer dan half millioen
processen-verbaal opgemaakt
uil
Plechtige bijeenkomst rond
de oorlogsgraven
„Het Onweer" van Ostrovsky
Voltooiing van vierde deel
„Onderdrukking en Verzet"
Politie en Justitie dieuen voor alles
duidelijk te zijn in omschrijvingen
Maagbezwaren
Auto met militairen
bij Uitgeest te water
Uitgevers en redactie
boden het Dr Drees aan
Millioenenproject in
Zandvoortse raad
Zaterdag stapelloop van
„Willem Barendsz II"
„Noordholland, een
provincie in beweging
MAANDAG 15 NOVEMBER 1954
7
Verkeersovertredingen aan de lopende band:
Kap
Schip ramde in aanbouw
zijnde brug
itein Weltevreden
plotseling overleden
Grieks „supertankschip"
te water gelaten
Waar blijft de politief"
„Justitie traag en
onduidelijk
Boot van garnalenvisser
zonk; opvarenden gered
Motor tegen stilstaande
aanhangwagen; 2 doden
Documentaire over
Nederland
Arnhemmer verdacht van
diefstal uit kleedkamers
Kerkelijk Nieuws
Twee doden, een gewonde
Trygve Lie naar ons land
Twee invalide inbrekers
in Hengelo gegrepen
Haarlemmermeer herdacht de doden
Rotterdams Toneel onder Scharof
Waarschijnlijk wordt een
concessie verleend
Morgen begint het proces
tegen Gaston Dominici
Op de gisteren in het Scheveningse Kur-
haus gehouden Wegverkeersdag van de
K.N.A.C. heeft de procureur-generaal bij
het Haagse Gerechtshof en voorzitter van
het Juridisch Economisch Verkeerstech
nisch College van de Nederlandse Juristen
vereniging en de K.N.A.C., mr. D. J. van
Gilse, een inleiding gehouden over het uit
gestrekte terrein van politie en Justitie in
dienst van de verkeersveiligheid.
Mr. Van Gilse begon zijn referaat met
het aanhalen van een passage uit een rede
voering van de minister van Justitie waar
in deze bewindsman verklaarde, dat het
verkeersvraagstuk niet uitsluitend tot op
lossing te brengen is door strafbepalingen,
door de toepassing daarvan, door uitbrei
ding der verkeerspolitie en door intensive
ring van het toezicht op de wegen, en alle
mogelijke andere zorgen van de zijde der
politie. Hieraan moet het gehele maat
schappelijk leven te pas komen.
Er moet worden gestreefd naar ver
keersdiscipline; de wegen moeten behoor
lijk worden verzorgd, en, waar nodig, ver
beterd; (Ie taak van de school en de drank
bestrijding op dit gebied zal verder gein
tensiveerd moeten worden.
Een even duidelijke taal, aldus mr. Van
Gilse, spreekt de schriftelijke noodkreet
van de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen aan de besturen van alle
lagere, ulo- en nijverheidsscholen en aan
de gemeentebesturen, waarin de minister
betoogt, dat het dringend noodzakelijk is
op de scholen voldoende aandacht aan het
verkeersonderwijs te schenken. Er zal vol
doende zelfdiscipline moeten worden aan
gekweekt en doorkneedheid in de verkeers
regels.
Tekenend ook in dit verband, aldus spre
ker, is een beschouwing in een politie-
weekblad:
„Men dient zich te hoeden voor de illu
sie, dat de meest perjecte wettelijke rége
ling alleen reeds definitief een einde kan
maken aan alle gevaren, verbonden aan
het steeds sneller zich uitbreidende ver
keer. Een wet is niets meer dan een werk
tuig; waarop het verder aankomt, is de
mens, die dat werktuig hanteert".
Hierna ging spreker over tot het leveren
van commentaar op de tegenwoordige ver-
keerswetgeving en de handhaving daarvan
door politie en justitie.
Onze verkeerswetgeving is langzamer
hand uitgegroeid tot een zodanig omvang
rijk complex van ge- en verboden, dat het
grote publiek daarin de weg niet meer kan
vinden.
Zal ons verkeersrecht werkelijk gemeen
goed voor iedereen worden, dan ziet spre
ker daarvoor slechts één oplossing in de
vorm van een op gezag van de Rijksover
heid uitgegeven populaire „vertaling" van
wet en reglement, die in de geest van de
Engelse Highway-code" een zodanige
autoriteit heeft, dat ieder, die tegen de
daarin op bevattelijke wijze omschreven
bepalingen zondigt, weet, dat hij handelt
in strijd met de wet en strafbaar is.
Een andere gerechtvaardigde grief tegen
de bestaande verkeerswetgeving is volgens
mr. Van Gilse, dat daarin tot dusverre on
evenredig weinig aandacht wordt geschon
ken aan de voetganger. Eigenlijk handelt
hierover in gebiedende vorm uitsluitend het
ADVERTENTIE
20 tabletten 65 cent
Het honderd ton metende motorschip
„IJstroom" van de beurtdienst Amsterdam-
Texel is in de Tapsloot bij Wormerveer ver
keerd onder een in aanbouw zijnde brug
doorgevaren. Deze brug wordt een onder
deel van de provinciale weg tussen West-
Graftdijk en Westzaan. Over het gedeelte
van de brug, waar de „Texelstroom" onder
doorvoer, waren juist 19 betonpalen gelegd
van elk vijf ton. Daarop zou het wegdek
worden gestort. De 19 palen zijn alle stuk
gevaren en op het scheepje gevallen. Dit is
bijna geheel gezonken; slechts het achter
eind steekt boven water uit. De schipper
en zijn vrouw zijn gered.
De werkzaamheden aan de brug worden
door het ongeluk drie maanden gestag
neerd. De betonpalen moeten opnieuw wor
den gegoten.
Zaterdagavond is te Maassluis plotseling
overleden de sleepbootkapitein B. Welte
vreden van L. Smit en Co.'s Internationale
Sleepdienst. De thans overledene had zich
door zijn vakmanschap een internationale
bekendheid verworven.
Ruim veertig jaar bevoer hij de wereld
zeeën met tal van zeeslepers van Smit. Hij
stond bekend om zijn koelbloedigheid. Voor
al in de jongste wereldoorlog volbracht hjj
ten behoeve van de geallieerden tal van ge
vaarlijke transporten. Hij ontving verschei
dene onderscheidingen, waaronder het
Kruis van Verdienste met de gesp en de
Orde of the British Empire. Hij is 56 jaar
geworden.
Bij de Nederlandse Dok- en Scheeps
bouwmaatschappij te Amsterdam is Zater
dag het eerste „supertankschip", in aan
bouw voor Griekse rekening, te water ge
laten. Het schip heeft een draagvermogen
van 25.200 ton, draagt de naam „Proteus"
en is besteld door de rederij Manuel E. Ku-
lukundis. Het schip is 192.40 meter lang,
23,35 meter breed en heeft een holte van
13.12 meter.
artikel «aar men de voetganger verplicht
om van op de weg duidelijk aangegeven
oversteekplaatsen gebruik te maken, waar
tegenover ten enen male een zekere wette
lijke bescherming ontbreekt, ondanks o.a.
daartoe strekkende voorstellen van de door
de K.N.A.C. in het leven geroepen advies
colleges.
Het zal nog geruime tijd duren voordat
men ook in ons land vrijwel het enige
land in West-Europa, waar zulks ontbreekt
althans enigermate de rechten en plich
ten van de verkeersdeelnemers bij de over
paden heeft geregeld.
Hierna kwam spreker op de taak van de
politie in het verkeer. Een algemene klacht
is nog steeds, dat men te weinig merkt van
politietoezicht op de buitenwegen, welke
klacht echter gezien de statistieken naar
de mening van mr. Van Gilse niet houdbaar
is. Een nog meer gehoord bezwaar tegen
de politie 'wordt aldus geformuleerd, dat
als er een verkeerszondaar te grijpen is,
de politie juist blijkt te schitteren door af
wezigheid. Spreker meende dit verwijt al
dus te moeten omdraaien, dat zo dikwijls
de politie duidelijk zichtbaar op de weg pa
trouilleert, niemand tegen de verkeersre
gels zondigt. Daarom dient zeer veel waar
de te worden gehecht aan een intensieve
contróle van de politie, die moet worden
uitgevoerd met het beste materiaal dat
verkrijgbaar is.
Ook het waarschuwend en vermanend
optreden van de verkeerspolitie is van gro
te waarde. Daarbij moet het echter niet
blijven, hetgeen ook niet geschiedt, want
van alle soorten verkeersovertredingen
v/erden in 1953 niet minder dan 557.553
processen-verbaal opgemaakt.
Hoewel zulks bijzonder lastig is, zo ver
volgde spreker, moet steeds worden ge
streefd naar een juiste, een goede en een
voor ieder begrijpelijke formulering van het
proces-verbaal.
Hierna stapte mr. Van Gilse over op het
aandeel, dat de Justitie heeft in de beteu
geling van de zeer talrijke verkeersonge
vallen en de berechting van de nog vele
malen talrijker verkeersovertreders. Over
de rechtspraak op verkeersgebied is het
publiek lang niet altijd te spreken. De erg
ste grieven, die men de Justitie naar het
hoofd slingert, zijn wel de veronderstelde
traagheid, een vermeend gebrek aan inzicht
in een bepaalde verkeerssituatie, die tót
een het publiek niet welgevallige uitspraak
zou hebben geleid, en de omstandigheid,
dat aan de individuele verkeersovertreder
ter terechtzitting van enig gerecht onvol
doende tijd en aandacht zouden worden be
steed. Deze grieven werden nader onder
het oog gezien en waar nodig, weerlegd.
Wat de rechter, belast met de behande
ling van verkeerszaken betreft, zijn uit
spraken dienen voor een ieder duidelijk te
zijn, opdat de verkeerspraktijk zich naar
het gedegen rechterlijk oordeel kan richten.
Een zeer belangrijk punt is voorts de
dikwijls uiterst moeilijk te bepalen straf
toemeting". Een veel gehoorde klacht is. dat
roekeloze autobestuurders, die een 'dodelij
ke aanrijding op hun geweten hebben, er
met een zo geringe vrijheidsstraf afkomen,
in het bijzonder wanneer de spraakmaken
de gemeente hen op één lijn stelt met echte
moordenaars.
Voor wat betreft de ernstige verkeers-
zondaars, als de z.g. brokkenmakers en ook
de autobestuurders, die onder alcoholin
vloed verkeren, dient bij de straftoemeting,
naast de hoofdstraf, bestaande in een ge
voelige geldboete, of, in de allerernstigste
gevallen gevangenis- of hechtenisstraf, de
oplegging van de bijkomende straf van ont
zegging van de bevoegdheid motorrijtuigen
te besturen ernstig te worden overwogen.
Naar spreker's overtuiging is de toepassing
van een dergelijke straf voor al diegenen,
die tekort schieten in verantwoordelijk
heidsgevoel ten aanzien van het verkeer
uitermate heilzaam.
De boot van een Helderse garnalenvisser
is Zondag tussen Vlieland en Texel ge
zonken. Het scheepje was door nog onbe
kende oorzaak lek geslagen. De drie op
varenden, onder wie de eigenaar, de heer
A. Tot, zijn door een groepje van vijf vrij
willigers onder leiding van de heer H.
Smit, oud-eerste stuurman ter koopvaar
dij met een rooiboot van het zinkende
scheepje gehaald en veilig aan land op
Texel gebracht. Toen de heer Tot be
merkte, dat zijn boot water maakte en bij
een nader onderzoek bleek, dat het gat
niet te dichten viel, heeft hij zijn netten
in brand gestoken om de aandacht van de
wal te trekken.
ADVERTENTIE
Overwin Uw som'maagmiddel
ten. Neem het spoedig 1
RICARPAN en U J/ hebt
vergeten, dat U een maag hebt.
verg—--
smaakloos,
snel. zeker
uiiiiihhI
Op de weg tussen Peize en Groningen is
Zaterdagavond om zes uur een motorrij
der in volle vaart tegen de aanhangwagen
van een geparkeerde vrachtauto gebotst.
De motorrijder en een duo-passagier kwa
men om het leven. De chauffeur van de
vrachtauto was bezig het achterlicht van
de aanhangwagen te herstellen toen de
motor tegen de wagen botste. Het voertuig
schoof tot de achteras van de wagen dooi.
De slachtoffers zijn de 33-jarige agent
van politie te Rotterdam, D. .Scheepstra,
die de motor bestuurde, en zijn 59-jarige
vader uit Groningen.
Pe minister van O., K. en W. heeft aan
de cineast Herman van der Horst een rijks
subsidie verleend voor de vervaardiging van
een documentaire film over Nederland.
Deze opdracht wil voorzien in de behoefte
aan een artistiek verantwoord gemaakte
documentaire film over Nederland, die de
toeschouwers een impressie vermag te ge
ven van ons land in al zijn wisselende as
pecten. Een film die niet een uitgesproken
..voorlichtingskarakter" zou moeten bezit
ten, maar waarvan juist door zijn filmische
schoonheid de propagandistische waarde
voor ons land van betekenis kan zijn.
Tijdens een trainingsavond van de NEC-
spelers in Nijmegen trof een bestuurslid
in de kleedkamer een hem onbekende jon
ge man aan. Dit kwam hem verdacht voor
en hij dwong de onbekende mee te gaan
naar het politiebureau. Daar stelde men
vast dat zijn signalement beantwoordde
aan dat van een persoon, die verdacht
werd van talrijke diefstallen op sportvel
den in Gelderland.
Hij bleek een 32-jarige Arnhemmer "te
zijn, die bekende de laatste tijd portemon-
naies gestolen te hebben uit kleedlokalen,
onder andere in Nijmegen, Apeldoorn en
Rotterdam.
Tijdens een trainingsavond van AGOVV
heeft hij kans gezien een negental porte-
monnaies met een totaal inhoud van ruim
honderd gulden uit de kleding van de spe
lers te rollen.
De man verscheen tijdens de training op
het veld en deelde mede, dat hij gaarne
zou meedoen. Hij stelde zich voor als De
Groot van de Volewijckers en verscheen
al spoedig in een geleend shirt op het veld.
Daar bleek, dat hi.i van voetballen hele
maal geen verstand had en toen de andere
spelers dit merkten, deelde hij mede, dat hij
zich niet goed voelde en dat hij zich maar
weer ging aankleden.
Na afloop van de training kwamen de
spelers tot de ontdekking, dat hun porte-
monnaies verdwenen waren. De man was
toen echter al meer dan een half uur weg.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Harderwijk (Evang.)
G. Wassenaar te IJmuden-O. (nad. besl.).
Bedankt voor Huizen (vac. W. Vroeg-
indeweij) J. v. d. Velden te De Bilt.
Beroepbaarstelling. De heer D. P. Oost
hoek, vicaris te Oosterwolde, is beroepbaar
verklaard.
Geref. kerken art. 31 K.O.
Beroepen te Middelburg (2e keer) C.
Trimp te Twijzel, die dit beroep ook aan
nam.
Een militaire vrachtauto, die in een
colonne reed, is Zondagavond tegenover
het station Uitgeest in een langs de weg
lopende sloot gereden. Met moeite konden
twee der drie inzittende militairen be
vrijd worden De bestuurder, de soldaat
Ten Tije Boonkkamp uit Haaksbergen, was
bekneld geraakt. Toen men hem uit de
cabine haalde waren de levensgeesten
reeds geweken. De wachtmeester Kerstens
uit Deventer is in het ziekenhuis te Alk
maar overleden. De soldaat Groothuis uit
Arnhem liep een shock op. De colonne was
onderweg van Rucphen naar Den Helder.
De vroegere secretaris-generaal van de
UNO, Trygve Lie, zal deze week ons land
bezoeken. Op Donderdag 18 November
de dag na zijn aankomst uit Amerika
zal hij des middags om een uur in de rol
zaal aan het Binnenhof te 's Gravenhage
voor de Vereniging voor Internationale
Rechtsorde en het Genootschap voor In
ternationale Zaken een rede houden over
de UNO. Vrijdag 19 en Zaterdag 20 Novem
ber zal de heer Lie de gast zijn van bur
gemeester d'Ailly van Amsterdam. Uit ons
land reist hij naar België.
De politie te Hengelo heeft een goede
vangst gedaan door de arrestatie van twee
personen, die in tal van Twentse plaatsen
inbraken hebben gepleegd.
Het zijn twee invaliden uit Enschedé,
die beiden kunstledematen hadden. Des
nachts trokken zij op buit uit. Bij een in
braak in een school te Hengelo werden zij
betrapt. Zij sloegen op de vlucht en pas
na een achtervolging, waarbij tal van
schoten op een der vluchtelingen werden
afgevuurd, slaagde de politie er in een
der mannen te arresteren. De andere liep
de politie even later in de armen.
Een groot aantal artikelen werd in.be
slag genomen.
IJl klonken de koperklanken van de trom
petten over het polderlandschap, toen Za
terdagmiddag tijdens de door de afde
ling Haarlemmermeer van het Nederlands
Oorlogsgraven Comi'é gehouden herdenking
de dodentaptoe „The Last Post" werd ge
blazen. Honderden waren op deze zonnige
herfstmiddag naar de Nieuwe Algemene Be
graafplaats op de hoek van de Hoofdweg en
de Vijfhuizerweg gekomen om te herdenken
die vielen in Mei 1940, in het verzet of als
lid van de geallieerde strijdkrachten.
Terwijl Hoofddorps Fanfarecorps „Excel
sior" onder leiding van de heer fi. M. Mel-
lema Chopin's „Marche Funèbre" speelde,
defileerden de aanwezigen langs de graven
der oorlogsgevallenen, welke werden bedol
ven onder een schat van bloemen en kran
sen. Hieronder was een bloemstuk van klap
rozen, gezonden door Mrs. Stevens uit
Rochdale (Engeland), de moeder van één
der te Hoofddorp ter aarde bestelde ge
allieerde vliegers. Ook zond zij kleine her
denkingskruisjes met het verzoek deze door
de padvinders voor elk der graven te doen
plaatsen als haar deelname aan deze her
denking. De erewacht bij de graven was be
trokken door manschappen van de 168e af
deling Zware Luchtdoelartillerie uit Haar
lem onder commando van de 2e It. L. M. van
Leeuwen.
Rector B. Voets uit Amsterdam, die de
eerste herdenkingstoespraak hield, sprak
over de liefde „hij, die zijn leven geeft voor
anderen betoont de meeste liefde". Dan doet
het er niet toe van welk geloof, welk ras of
welke nationaliteit zij warén. Maar ook legt
hun offer ons zware verplichtingen op. Zij
brachten ons de bevrijding door hun offer,
maar hoe staan wij in onze liefde tegenover
elkaar?
Nadat het koraal „Wenn ich eimal soil
scheiden" uit de Mattheus Passion was ge
speeld sprak Ds. H. W. Wierda, Gereformeerd
predikant te Haarlem over de trouw. „De
voor ons onbekenden waren trouw, toen hun
werd gevraagd om pal te staan in die moei
lijke uren in Mei 1940 toen iedere weerstand
zinloos leek. De gesneuvelde vliegers deden
trouw hun plicht, ook in de eerste jaren
van de oorlog, toen een betere toekomst on
mogelijk scheen. En de doden, die in de
Haarlemmermeer hun laatste rustplaats
vonden, zijn niet de enige. Zij zijn de weinige
- j--
In verscheidene dagbladen is ernstige
critiek uitgeoefend op het beleid van het
Rotterdams Toneel in zijn nieuwe samen
stelling, culminerend in de opmerking dat
de vertoningen zich afspelen op een te
laag artistiek niveau. Dit lijkt mij schro
melijk onrechtvaardig. Soms leest men
verwijten wat betreft de keuze der opge
voerde stukken, die ingegeven lijken te
zijn door de behoefte van deze recensenten
om het gelijk van door hen gedane voor
spellingen te bewijzen. Zij vergeten daar
bij doorgaans de in het begin van dit
seizoen ondernomen poging, een zeer moe
dige, om de Engelse comedieschrijver Wil
liam Congreve (16701729) bij ons he
dendaags publiek te introduceren. Dat het
mogelijk verwachte succes uitbleef en dat
de voorstelling zeker niet ideaal genoemd
mocht worden, doet geen afbreuk aan de
verdienste van dit initiatief.
Nauwelijks twee maanden later kan
thans van een tweede belangwekkende
daad verslag worden uitgebracht zij het
een onvolledig en daarom voorlopig ver
slag, daar de Zaterdagavond plaats gehad
hebbende première van „Het Onweer" van
A. N. Ostrovski zo lang duurde, dat ik het
laatste bedrijf ongezien moest laten ten
einde de laatste trein (van kwart voor
twaalf) te kunnen halen. In de op het ge
hoor werkelijk uitmuntende vertaling van
Aleida G. Schot het lijkt mij dat zij
hierin beter is geslaagd dan in haar stij
ver aandoende Tsjechof-bewerkingen
werd deze tragedie onder de als steeds
délicate en tot in de kleinste détails zorg
vuldige regie van Peter Scharof voor het
voetlicht gebracht. Het is een kostbare
onderneming, want Lucas Wensing had
maar liefst vijf omvangrijke décors te ont
werpen, van welke opdracht hij zich eco
nomisch en schilderachtig kweet. Met zijn
romantisch nachtelijk landschap lokte hij
De voltooiing van de laatste aflevering
van het vierde boek van „Onderdrukking
en verzet" is Zaterdag met een plechtig
heid gepaard gegaan in hotel „De Witte-
brug" te 's Gravenhage. De uitgevers en de
redactie hebben aan de minister-president
dr. W. Drees het vierde complete deel aan
geboden in een kring van vele vooraan
staanden, onder wie de voorzitter van de
tweede Kamer, mr. L. G. Kortenhorst.
De heer J. L. van Tricht heeft daarbij
een verslag gedaan van de gang van zaken,
Dr. Drees ontvangt het boek uit handen van een van de redacteuren,
mr. J. J. van Bolhuis.
die er 14 jaar geleden toe leidden, dat men
ondergronds begon met de voorbereiding
van deze uitgave. „Het waren", zo zeide hij,
„nog diffuse plannen en wij zijn langzamer
hand tot de uiteindelijke vorm gekomen,
die thans ongeveer 3000 pagina's beslaat.
Wij vieren deze voltooiing met enige ophef
wegens de aard en het karakter van het
werk. Getracht is een zo waarheidsgetrouw
mogelijk beeld te geven uit de tijd die on
verbrekelijk verbonden is met de strijd om
geestelijke en culturele waarden en onzeg
baar lijden van millioenen landgenoten. Wij
beschouwen het als een nationaal werk in
de beste zin van het woord. Daarom heb
ben wij dr. Drees gevraagd als hoofd van
de regering en als een der eerste heimelijke
medewerkers aan „Onderdrukking en ver
zet" om het laatste voltooide deel in ont
vangst te wilien nemen".
De heer Van Tricht bracht de redactie
en vele medewerkers, ook in technisch op
zicht, dank voor hun grote geest van sa
menwerking, want zonder de royale hulp
van allen zou het doel nooit bereikt ziin
Daarna bood een der redacteuren van de
boekwerken, mr. J. J. van Bolhuis, het werk
aan de minister-president aan, waarbij hij
een verslag gaf van de zeer omvangrijke
arbeid van de redactie, waarvan prof. dr.
C. D. J. Brandt, de heer H. M. van Rand
wijk en wijlen prof. mr. B. C. Slotemaker
deel uitmaakten. De heer J, Meulenbelt
trad op als secretaris. De uitgave kwam in
samenwerking tussen Van Loghum Slate
rus en J. M. Meulenhoff tot stand.
In zijn korte dankwoord zeide minister
president Drees, dat dit werk inderdaad
een nationaal werk is. Hij zeide verheugd
te zijn, dat het initiatief slaagde en dat het
werk op uitnemende wijze weerspiegelt wat
wij in die jaren hebben verricht. Hij acht
het objectief en betrouwbaar.. Ook de
vorm, zo zeide de minister-president, is het
onderwerp waardig. Overal in den lande
hebben wij monumenten die van het lijden
en strijden in de oorlog blijven spreken en
getuigen. Hiernaast is een monument op
papier in de vorm van deze boekwerken
verschenen. Het is een getuigenis van leed
en van de geest die weerstand wist te bie
den, een monument voor het Nederlandse
volkskarakter.
zelfs een verdiend „open doekje" uit. Zijn
aandeel is daarom zo belangrijk, omdat
de hoofdpersonen hun stemmingen in de
natuur weerspiegeld vinden en er een
voortdurende wisselwerking heerst tussen
het spel der gevoelens en wat men „de
atmosfeer" pleegt te noemen.
Wij kunnen niet dankbaar genoeg zijn,
dat wij telkenjare het voorrecht genieten
de thans in Rome woonachtige Scharof,
voortgekomen uit het Moskouse Kunst-
theater van Stanislavski, geruime tijd in
ons midden te hebben. Door hem leerden
wij Tsjechov in zijn ware gedaante ken
nen. Voor de tweede keer wordt thans
onze aandacht voor diens voorloper Os
trovski gevraagd. Voor mensen met een
zwak geheugen voor namen: „Het dag
boek van een deugniet"' is van dezelfde
auteur, die leefde van 1826 tot 1886. Bij
de première van dit blijspel door de Ne
derlandse Comedie is reeds zoveel gezegd
over deze „Russische Balzac" en eerste
beroepsschrijver voor het toneel in zijn
land, dat ik nu op zijn betekenis niet na
der hoef in te gaan. Enkele van zijn stuk
ken („Het Onweer" niet uitgezonderd) zijn
hier al eerder uitgebracht, maar stellig
nooit zo getrouw aan aard en bedoeling.
„Het Onweer" behandelt de ondergang
van een dromerige, fijnbesnaarde vrouw,
de ongelukkig getrouwde Katerina, die
tijdens de tiendaagse afwezigheid van haar
echtgenoot een verhouding met een
knappe, jonge aanbidder begint. Er is geen
uitkomst voor haar mogelijk, omdat het
conflict zich afspeelt in het „donkere rijk"
van wreed despotisme en star conserva
tisme. Hier heersen twee vertegenwoor
digers van het type, dat men „samodoer"
of „zelfdwaas" noemt. Eén van Ostrovski's
personen definieert het in een ander stuk
als volgt: „Samodoer, zo noem je een
mens, die naar niemand luistert. Je kunt
eéti paal afschaven boven op zijn kop,
maar hij staat op zijn stuk. Hij stampt met
zijn voet en zegt: Wie ben ik? En dan
moeten alle huisgenoten voor zijn voeten
vallen en zo blijven liggen, want anders,
o wee. En elders leest men: „Al is hij
een valsaard, hij is ook een duisterling.
Hij is alleen zo kwaadaardig in zijn eigen
huis.een gek in het kwadraat".
Deze figuren belichamingen van „de
stupide verdwaasdheid van mensen, die
zichzelf in machtswellust tot hoogste
autoriteit proclameren" om de omschrij
ving van de vertaalster in het programma
te citeren werden door John Gobau en
vooral door Magda Janssens krachtig uit
gebeeld. De keuze van Caro van Eyck,
Eric van Ingen (de man) en Ton Lensink
(de minnaer) leek mij zeker niet ideaal,
maar ik hoop nog gelegenheid te krijgen
op de soms toch zeer gevoelige prestaties
terug te komen, nadat ik daar een vol
ledige indruk van heb kunnen vormen.
Een heel plezierige verrassing was het op
treden van Ann Hasekamp als de ook zelf
op een avontuurtje beluste, verleidelijke
aanstichtster van de noodlottige vrijage.
Clara Vischer leende zich als de hypocriete
bedevaartgangster prima voor des schrij
vers hekeling van de religieuze bigotterie.
En Scharof zal wel erg blij zijn geweest
met de aanwezigheid van Ton van Duin
hoven, die even schalks als melodieus de
Russische volksliedjes zong.
Zonder Ostrovski zou er misschien nooit
een Tsjechof zijn geweest, die later zijn
voorganger verre overtrof. Al weet deze
auteur sympathie voor zijn beklagens
waardige hoofdpersonen te wekken en ons
van zijn bergip voor hun positie te over
tuigen, ze blijven in zekere zin vreemden
voor ons uit een ander tijdperk. Dit ge
voel van veroudering is mede een gevolg
van een zwakkere structuur, waardoor de
aandacht te vaak door ons niet bijster
interesserende bijzaken wordt afgeleid.
Reeds Toergènjev stelde in een critiek op
een ander drama van zijn tijdgenoot vast,
dat de toneelschrijver zijn stof zodanig
dient te beheersen, dat hij overlading van
zijn werk met onnodige détails kan ver
mijden om zich alleen te concentreren op
wat karakteristiek of typisch is.
Van wezenlijke waarde en met een im-
pressionnistisch aandoende techniek tot
uitdrukking gebracht is echter de sym
bolische openbaring van de zuiverheid en
het verlangen naar vrijheid van de jongere
generatie in dit van zangerige folklore
doortrokken «poi.
vertegenwoordigers van het grote leger der
millioenen doden, die In de jaren, toen
chaos, dood en tranen hoogtij vierden, over
de hele wereld ter aarde werden besteld.
Daarom kunnen wij ons hiervan niet afma
ken. Hun trouw moet in ons leven voort
bestaan, elk op de plaats waar hij gesteld is.
Alleen dén is hun offer niet tevergeefs ge
weest en kunnen wij het gebed uit het zesde
couplet van ons volkslied meebidden.
Hierop speelde de muziek twee coupletten
van het gebedslied „Blijf met mij, Heer",
waarna de Dodentaptoe werd geblazen en
twee minuten stilte in acht werden genomen.
Ds. Wierda bad het Onze Vader en na het
hijsen der vlaggen en de Reveille werd deze
indrukwekkende plechtigheid besloten met
het spelen van „God save the Queen" en het
Nederlands volkslied.
Onder de vele aanwezigen waren tal van
nabestaanden der Nederlandse gesneuvelden.
De gemeente Haarlemmermeer werd ver
tegenwoordigd door de wethouders Van
Beem, Brouwer en Oudheusden, het garni
zoen Haarlem door de commandant, de
majoor der Artillerie J. G. van Westerhoven,
het gewest Bescherming Bevolking door lt.
kol. Klaar, de Nationale Federatieve Raad
van het Voormalig Verzet door de Hoofd
bestuursleden Cox, Bier en Stomps.- Verder
waren er tal van delegaties van verenigin
gen en organisaties als het Rode Kruis,
Oranjeverenigingen en de voltallige .wandel
club „De Nieuwe Brug" uit Vijfhuizen, als
mede enkele schoolkinderen.
In tegenstelling met eerdere gepubli
ceerde berichten is thans medegedeeld, dat
de behandeling van het grote plan voor de
bouw van het zomercentrum, die Dinsdag
avond opnieuw in de Zandvoörtse raad aan
de orde zal komen, niet in beslóten, doch
in openbare zitting zal worden besproken.
Het ziet er naar uit, dat in deze vergade
ring aan de combinatie die de uitvoering
van dit plan in studie heeft, een concessie
zal worden verleend tot 1 Januari 1956 om
deze plannen verder uit te werken, het
geen dus wil zeggen, dat de architecten de
onderdelen ervan verder zullen gaan uit
werken, terwijl ook de financiering ver
der zal worden geregeld.
Wat het plan-Visser betreft, dat de bouw
van de Zuidvleugel van een daarvóór ge
projecteerd zomercentrum behelsde, lijkt
het vast te staan, dat in de afgelopen
maand een regeling met de heer Visser
werd getroffen, waarmede beidé partijen
zich volkomen accoord hebben verklaard,
zodat dit bezwaar, dat aanvankelijk de
voorbereiding van het grote plan en de
daaraan verbonden noodzakelijke concessie
nog in de weg stond, werd weggenomen.
Algemeen is men van oordeel dat de con
cessie voor het millioenenplan met grote
meerderheid van stemmen zal worden ver
leend.
Op de werf van de Dok- én Werfmaat-
schappij Wilton Feyenoord te Schiedam
zal Zaterdag 20 November om kwart voor
een het walvismoederschip Willem Ba
rendsz II", dat in aanbouw is voor de
Nederlandsche Maatschappij voor de Wal-
vischvaart N.V. te Amsterdam te water
worden gelaten.
De Volkshogeschool tè Bèrgën heeft dit
weekeinde een bijeenkomst gehouden voor
leden, waarop gesproken is over het onder
werp: „Noordholland een provincie in
beweging."
In het bijzonder is tijdens de besprekin
gen de aandacht gericht op de culturele
ontwikkeling.
Mr. A. K. Kamp heeft het woord gevoerd
over „Plannen en mogelijkheden van een
culturele raad in Noordholland." Spreker
bracht de in Februari van dit jaar te Ber
gen gehouden „culturele dag 1954" in her
innering. De wensen, toen in resoluties
vastgelegd, zijn ten dele reeds vervuld,
deelde mr. Kamp mee. De oprichting van
een culturele raad voor dit gewest zal spoe
dig geschieden. Het cultuur-sociologisch
onderzoek onder leiding van prof. dr. H. D.
de Vries Reilingh in zes Noordhollandse
gemeenten, ingesteld met financiële hulp
van het Prins Bernhardfonds, is zo goed als
afgelopen. Een publicatie over de provin
cie Noordholland is in voorbereiding en
aan landelijke plannen onder meer tot
steun en verheffing van het amateurtoneel
wordt gewerkt.
Het lid van Gedeputeerde Staten de heer
L. J. P. N. A. Bouman, die de besprekingen
bijwoonde, gaf in zijn kwaliteit van voor
zitter van de Statencommissie voor cultu
rele zaken zijn visie over deze aangelegen
heid.
De heer C. A. J, von Freytag Drabbe
sprak over „Noordholland uit de lucht ge
zien" en illustreerde zijn woorden aan de
hand van talrijke luchtfoto's.
Zondagmiddag hebben vertegenwoor
digers van de plaatselijke gemeenschappen
te Beemster, Texel, Velsen en Zaandam ge
sproken over het werk in hun gemeenten.
Naar de mening van mr. Kamp zal de cul
turele raad in oprichting stellig ook op deze
gemeenschappen binnenkort een zeker niet
tevergeefs beroep mogen doen om te komen
tot een verdere ontwikkeling van het ge
westelijk gericht culturele- leven, gepaard
gaande aan een betere bewustwording van
het eigen karakter der provincie.
n
DIGNE (Reuter) In Digne, een kleine
stad in de Franse alpen, zijn speciale een
heden van de politie aangekomen in ver
band met het proces tegen de 77-jarige
Gaston Dominici, dat morgen begint. De
oude boer wordt ten laste gelegd, dat hij in
1952 de Britse geleerde Sir Jack Drummond
en diens echtgenote en dochtertje heeft
vermoord. De bekenten-is, welke de „pa
triarch van Lurs" vorig jaar naar aanlei
ding van beschuldigingen van zijn zoons
Gustave en Clovis aflegde, trok hij enige
daffen later in.
Voor het proces bestaat grote belangstel
ling in Frankrijk. In de kleine rechtzaal
zijn plaatsen gereserveerd door de Franse
IOIKlnrP schrijver van detective-verhalen Georges
DAVID KONT NT SuT,enon en de romanschrijvers Francois
jjAVixz zvui\!i\n_r Mauriac en André Maurois.
