De Noren varen in deze dagen hun schepen „boven water" Alesund leeft van en bij de haring in deze koude dagen Statenlid dringt aan op vermijding vertraging door nieuwe plannen Kennemer Lantaarn „SILD" REGEERT Anderhalve maand rente van het kapitaal „Gezinszorg en gezinsmogelijkheden" Old Clothes New WOENSDAG 2 MAART 1955 8 Angst voor de stilte DRY CLEANING ONLY Het leven begon in het bad Visserij in Spaarnberg Motorrijders schudden de kaarten De oeververbindingen over het Noordzeekanaal (Speciale correspondentie) IN ALESUND, HET NOORSE VISSERSSTADJE, woedt de slag om de vis. Neen, van „slag" mag men niet spreken: het is een zegevierende overwinning op de milliarden spartelende, glanzende haringen. Van heinde en ver komen da boten om de zilverwitte vis in de wateren van Alesund te verschalken. De Ale- sundse vissers hebben hun lot uit de loterij getrokken dit seizoen: zij moeten slechts een tien kilometer zeewaarts de fjord uitstomen en kunnen hun slag slaan. En welk een slag. Was er ooit een rijkere oogst ALS WE het stadje aan de kust van Noorwegen tussen Bergen en Trondheim binnenkomen valt ons op, dat allés bruist van leven. Het ademt niet de rustige, kal me sfeer van de Noren. Is eigenlyk ook geen typisch Noorse stad met zijn vele hui zen van steen; het doet veeleer aan een Vlaamse plaats denken. Is dit de reden, dat zovele Noren (niet de inwoners!) Alesund met een „styggt by", lelijke stad, betitelen BIJ AL de bedrijvigheid schikt zelfs de natuur zich naar de „eisen" der mensen. Nog maar net hebben wy het ijzige, witte Gudbrandsdalen en Romsdal, de inmense, besneeuwe bergmassieven tussen Vikebukt en Alesund achter ons gelaten of we nade ren de kust, van sneeuw ontdaan. Welk een openbaring na enkele maanden óp, tussen en onder de sneeuw geleefd te hebben; een witte wereld, waar men ook keek: de ber gen als van suikergoed, de huizen vriende lijk en veilig uitblinkend onder hun dikke mutsen, de bomen doorbuigend onder de zware last, de weg, waar men gaat tussen twee hoge witte muren, omdat steeds weer gezorgd wordt voor althans één begaanba re verbinding met de wereld En hier aan de kust valt zowaar een druilerige regen, de weiden zijn drassig, geel-groen en de rotsen glimmen. Het kli maat is mild als een Hollands voorjaar. Waar blijft de reputatie van koud Noorwe gen, die zich toch zeker in Februari nog moet handhaven. BLANKE visschubben glinsteren vrolijk op de straten, verdwaalde haringen zwer ven in een goot, op een trottoir. Het is avond, maar de winkels zjjn helverlicht en vol mensen, want in welke zaak verkoopt men geen artikelen voor de visser? De rek ken buigen door onder de zware lasten oliegoed, op grote hopen zwerven de rubbe ren en lederen hand: hoenen, lieslaarzen, wollen truien Vrouwen en kinderen gaan door de stra ten met een maal haring aan ij ze rd raad ge regen. Zij hebben een familielid of bekende, bin nenkomend van de vangst, verwelkomd en deze zoekt graag de mooiste exemplaren voor hen uit zijn buit. In de huizen, op kantoren, overal staat de hele dag de radio „by", die is afgesteld op de visserflgolf, via welke de schippers onderling en met de wal contact houden, of één der Noorse stations, die doorlopend visserijnieuws brengt. Alles geschiedt per radio, zelfs sollicitan ten voor vacante plaatsen op de schepen worden op deze manier opgeroepen. In de karakteristieke haven is alles in rep en roer. Kleine motorsloepen schieten uitda gend voor de houten logge kotters langs. Overal tinkelen de lichten als geldt het een groot, biy feest. MAAR HET i s ook feest! Wie wordt niet vrolyk by het zien van zoveel bult Zij aan zij liggen de schepen, tot sum de rand toe gevuld met „sild", het woord, dat op ieders lippen ligt. Zij wachten op hun beurt om gelost te worden bij de olie- of vismeelfa- briek, aan de kade van de „fryseri", het koelhuis. En straks, als de lading met de grote grijpers weggeschept is uit het ruim en van het dek waar men zoveel moge lijk van de rijke buit geborgen heeft - wendt men de steven en gaat onvermoei baar weer ter vangst Want de oogst is rijk en de verdiensten zijn groot. HET IS enkele dagen later. Uit een grau we lucht dalen de sneeuwvlokken neer om tezamen een dikke en geluiddempende vacht over Alesund uit te spreiden. De- nu en dan doorbrekende winterzon doet de ijs pegels aan de dakgoten glinsteren en sug gereert warmte aan de huiverende mensen, die zich buiten de beschutting der doelma tig verwarmde huizen wagen. Bij de aan komst werd ons een groen welkom bereid maar nu hernemen de elementen hun tra ditie en steken de stad in een Noors jasje. We begeven ons naar de haven om met de vissers ter haringvangst te gaan. Aan boord is het venijnig koud en we zoeken dan ook spoedig een beschut heenkomen op de brug. De weg naar zee voert door de na tuurlijke haven. Het zijn eerst de pittoreske huizen met de voeten in 't water die de aandacht en bewondering ten volle waard zijn. Daarna stoomt het schip langs de grillige rotsen, die als machtige eilanden willekeu rig voor de kust neergestrooid zijn. BUITENGAATS trekt het wolkendek op en we worden geconfronteerd met een won derlijk schouwspel. Aan de horizon tekenen zich honderden silhouetten tegen de lucht af. De vloot geeft een beeld als geldt het een lange rij bomen en huizen. Waar men ook kijkt overal zijn de schepen in agtie. Met het echolood wordt door twee man- •CCCOCOCOOCCO^OOCOClOCXXICClOCXXMOCXOOOOCXXlOOOOOOOOOOT'y Het ringnct wordt gesloten de school is verschalkt millioenen haringen in één weloverwogen slag. In het wijkgebouw van de Nederlands Hervormde Gemeente te Beverwijk, hield dr. A. J. van Leusen uit Velsen een lezing over „gezinszorg en gezinsmogelijkheden" voor de leden van deze gemeente. Spreker ging uit van de sfeer in het ge zin. Door de sfeer ontstaat de persoonlijk heid r- in deze sfeer „zijn wij goed genoeg zoals wij zijn", en deze is beslissend voor ons verder geluk. Het vertrouwen dat de kinderen in de ouders stellen hebben zij nodig voor hun ontwikkeling in de meest gevoelige periode van hun groei geeft het vertrouwen de stoot tot het be wust worden van de persoonlijkheid, het individualisme dus, dat later, dank zij dit vertrouwen, kan overgaan in de sfeer van het wij-zijn het collectivisme en het ge voel van saamhorigheid. De moderne tijd geeft weinig gelegen heid tot een vertrouwelijke sfeen Tegen woordig is de jeugd en zijn ook wij zelf, volwassenen, bang voor de stilte. Zodra die jeugd thuis komt of als zij uitgaat naar buiten, moet de radio worden aangezet of de koffergramofoon gaat mee. Dr. Van Leusen lichtte zijn rede toe met vele voorbeelden uit zijn eigen ge zinsleven en uit zijn praktijk. Na de pauze kregen de aanwezigen ge legenheid tot vragen stellen. Het was be paald jammer te moeten vaststellen, dat zo weinig „jeugdige ouders" op deze avond aanwezig waren. ADVERTENTIE KONINGSPLEIN 10 - TELEFOON 4886 t Het wordt bar Ruim veertien dagen vorst hebben de dieren, die hun restaurant buitenshuis hebben, al bedenkelijk reteisterd en wie er oog en oor voor heeft, kan telkens weer de sympto men van de grote honger en de bijtende kou ontdekken. In het asyl huist al enige dagen een thans weer zeer spraakzame meeuw, die ver steend werd binnengebracht. En dat is één uit de duizenden koulijders, waarvan er elke dag een paar honderd sneven. Nu alles toevriest, wordt het werkelijk penibel, mensen, en als we er met z'n allen niet iets of liever veel aan doen, wordt het een massale sterfte onder de vogels. De Santpoortse reiger heeft het tenminste ook niet goed. Eerst streek hij mismoedig neer op een slootje aan het Kerkpad, turend naar een gaatje in dat nare ijs, om, toen de onmiddellijk behulpzame agenten van de politiepost met een nabij-wonend schoolhoofd dichterbij kwamen om te hel pen, met langzame vleugelslag op te wieken - richting Bos- beek. De brigadier, die van harte met de arme vogel te doen had, verzuchtte: „Je kunt zo'n stak kerd toch maar niet aan zijn lot overlaten" en dat méénde hij. Drie kwartier later was de reiger echter terug by het schoolhoofd, gedragen door twee jongetjes die de brood magere knaap zorgzaam in een zak hadden gerold. Ze hebben stilletjes bU het hoogbenige gevogelte gestaan, die de kop nog eens hief en wat moe nog eenmaal met de ogen knipper de en vervolgens naar betere gewesten vertrok. De roodborst, die als kleine, vermoeide fladderaar door een passerende auto was geraakt en door een daarachter komen de automan werd opgenomen om ook al by dat schoolhoofd *e worden binnen gedragen, heeft het er beter afgebracht: na even op verhaal te zijn ge komen, is hy tierelierend de kou weer ingewipt. Overigens: er zit deze dagen nog al eens een vogel als 'n ineengedoken hoopje veren op de straat en ik zou de deelnemers aan het verkeer óp het hart willen binden dubbel voorzichtig te zijn en goed op de weg te kij ken naar donsballetjes, die meestal aan het eind van hun levensliedje toe zijn. Als we er met z'n allen niet iets nee véél aan doen,vrin den, gaat het mis met al die kleumertjes. Mevrouw Van Tuyll strooit auto's vol vis en brood en kanen op het ys bij de tunnel elke koude na middag weer en dat is alvast wat. Maar ze kan ook niet alleen alle hongerenden spijzigen en wat u en ik in onze tuinen strooien, komt overeen met die bekende druppel op die gloeiende plaat. Mag ik een plannetje oppe ren: één gemeenteauto per dag, één schoolklas per dag en één voederplaats per dag, roule rend over de gemeente? De kinderen willen wel, daar ben ik zeker van de ge meente zal er ook vast oren naar hebben en de vogels nou, die hebben er zeker sna vels naar, mag ik aannemen. Na het verlichte schaap en Marietje Kok is er voor het Velser- bad tenslotte ook een eerste gewone doordeweekse dag gekomen zónder bloemen en een microfoon een dag, dat er moeders kwamen kaartjes kopen en de eerste abonnementen door het loket van eigenaar verwisselden. Het zijn die eerste Maandag vooral de schoolkinderen geweest, die het heropende gebouw vol lawaai hebben gekreten: 453 opgetogen Velsenaartjes, die van kwart over acht af kennis maaxten met het lichtgroene zoete element, dat ze al in geen jaren hebben gezien noch ge voeld binnen eigen gemeente en onder zo'n mooi dak. De allereerste in de vroege Maandagochtendstond was in middels een dapper duikertje van VZV, die met zijn mede leden een weddenschap was aangegaan wie de eer van de doop voor zich zou opeisen. Hij wón dank zij het voor dag en dauw opstaan en het rappe fietsen door de winter kou de „gloepende" kou, ohi met een beroemd raadslid te spreken. Directeur C. W. van Schree- ven heeft al die kinderen met een vriendelijk woord opge vangen en ze op het harte gebonden het bad netjes te houden. Voetencontróle op de rand van het bad. De kleine Cornelia geen badmuts? Stok en stut Meneer Y. J. Reitsma, de man van de Stationsweg, die voor zovele verenigingen als een onmisbare schakel in de keten van hun bestaan be schouwd wordt, is iets kwijt, dat hem al maanden dwars zit. Meneer Reitsma is ondenk baar zonder hoed, jas en stok, maar sinds hij in „De Wey- man" te Santpoort een verga dering van ouden van dagen toesprak heeft hy dat laatste attribuut niet meer terugge zien. Dat komt natuurlijk niet op de ouden van dagen terecht, maar meneer Reitsma is toch maar zijn 'stok en stut kwijt en het was nog wel een dier bare gedachtenis. Meneer Reitsma heeft hemel en aarde bewogen, om die wandelstok terug te krijgen, maar tot nu toe vergeefs alleen een vreemde stok verkeert nog .onder de hoede van de gedu peerde, die i)ij uitermate graag voor het oorspronkelijke exem plaar zou inruilen. Kan er ie mand helpen? Volgende, keer meenemen Cornelia, want ook dat is een kwestie van reinheid geen haartjes in het bad. Zo is het Velserbad na het feest aan het „werk" gegaan en de vermoeide zielen, die maanden en maanden in touw zijn geweest om dit én het feest mogelijk te maken, heb ben even kunnen uitpuffen. En dan denk ik nu even met waardering aan degenen, die uit de rijen van VZV uren en uren hebben besteed om alles op de gewenste rolletjes te zetten een nyver lid, dat alsmaar gestudeerd heeft met de microfoon, een ander lid dat 112 uur heeft geploeterd om de zwemwedstrijden te laten lopen en een zekere Jo hannes G., wiens streven al toos en onvermoeibaar gericht is op VZV's grotere groei en t?loei. Zonder verder namen te noemen weten ze wel wie ik bedoel. Het leven is dus begonnen in het bad armslag, been slag en snoeksprong. Armslag ook in ander opzicht, want die komt men nu al te kort een instructiebad is al eens op dees' plaats gepropageerd, maar de eerste dagen hebben al bewezen, dat het nodig is. Muizen onder tafel Op een namiddag in deze lentemaand wat zeg ik? kropen de Lampeniertjes luide roepend onder de tafel rond ter bezichtiging van drie mi niatuur-muisjes, die daar om een paar kruimeltjes heen hip ten of er geen kindersnoetjes boven hen lagen te genieten van deze plotselinge dierentuin in huiselijke kring. Er was kennelijk in deze lente maand een nest muizen uit gebroken achter een Lampe- nierse plint en die borelingen hadden natuurlijk niet naar moeder geluisterd en de wijde wereld opgezocht. Toen een dier grijze balle tjes met driftige pas by de voor het haardvuur sluimeren de hond was aangeland, heeft moeder muis één harer sprui ten vroegtijdig en tragisch moeten missen, want met een speels trapje maakte de hond voornoemd een snel einde aan het prille bestaantje. En een verdriet van die oudste on- beschryflijk. De jongste rea geerde zakelyker: „Mam, koopt u gauw een nieuw muisje?" Er is nu maar een poes in de kost genomen, die als een af schrikwekkende leeuw langs alle plintgaatjes snuffelt, maar ik hoop niet, dat de uitdunning van ons muizenbezit zich on der d' ogen van de peuters voltrekt, want dan is het huis te klein. En moeten er tot troost véle nieuwe muisjes ge kocht worden. Waar haal je die beesten zo rap vandaan? Gistermiddag zat de grote zaal van „Spaarnberg" aan Santpoorts Wüstelaan vol trouwe klanten van de commissie voor sociaal- cultureel werk voor bejaarden, die kwamen luisteren en kijken naar meneer H. J. Stuvel uit Voorburg. Meneer Stuvel heeft verteld over de haringvisserij en al leek dat. zo dicht bij IJmuiden op water naar de zee trans porteren. het is toch een be langwekkende middag gewor den. Vooral vanwege de lan taarnplaatjes. die in prachtige couleuren het verhaal van de Hollandse Nieuwe vertelden, maar voor het overige heb ik een paar bezwaartjes. Want die meneer Stuvel was zo hele maal op Scheveningen inge steld, dat Katwijk en dus IJmuiden nergens meer waren. En over het werk van het hos pitaalkerkschip dacht die Voorburgse meneer, dat er radar aan te pas kwam om een ander schip te vinden. Zouden ze willen, onze beste „Hoop"- ers. Overigens: niets dan lof voor het verhaal van een „prenter", die mee mocht op de logger en het bedrijf van dichtbij zag de spanning voelde en de ro mantiek begreep onder schip per „Gouwe Chiel" en zijn kokkie, het afhouwertje dat zo misselijk was a's een kleine kat in oliegoed en rond de sterke verhalen tijdens de hondewacht op de brug het was een mooi verhaal over de visserij en de kleurendia's zijn waard in breder kring beke ken te worden. LAMPENIER. In hótel „Parkzicht" hield de Kennemer Motorclub Zaterdag een contact-avond, waarop door de leden naar hartelust het kaartspel werd beoefend. De prijsjes, die door tijdnood al om 12 uur 's avonds wer den uitgereikt, kwamen in handen van de winnaars:. Klaverjassen: 1. Koppel H. Schuurman- Bruinenberg; 2. G. Massee-P. Langendijk; 3. W. v. Gappellen-J. Gelens. Hartenjagen: mej. W. Nap. Vlotbruggen: 1: mevr. Bijl; 2. G. Schelle- vis; 3. P. Langendijk; 4. P. Massee. Uit een pension aan de Weteringschans te Amsterdam is een bedrag van f 15.897 ver dwenen dat door een van de bewoners aan de hospita in bewaring was gegeven en in een kistje in een muurkast was opgeborgen. schappen van een schip in een motorsloep een school opgespoord. Daarna worden de overige sloepen twee of drie over boord gezet. De bemanning, circa negen vissers per sloep, werpen nauwgezet volgens de aan wijzingen het ringnet,' dat met één zijde be vestigd is aan het moederschip, in een w\jde boog te water. Is de school gevangen, dan wordt de onderzijde van het katoenen- of nylonnet toegehaald en het „opscheppen" kan beginnen. De laatste phase is stellig de mooiste. Met koude maar oh zo voldane gezichten zien de manschappen op naar de boks, die steeds weer gretig inhapt op de woelige, zilverwitte massa. Vele duizenden spartelend-weerstrevende haringen zweven in de lucht en blinken in de voor de gelegenheid verschenen zon. Het zeewater valt terug uit de boks, een enkele vis weet te ontglippen, maar dan is de la ding veilig aan boord. ALS we langs varen wenden de mannen een ogenblik af en wuiven ons uitgelaten de overigens zo kalme Noren!! gedag. Niet lang echter wijden de in vrolijk-gele oliekleding gestoken figuren hun aandacht aan iets anders dan de haring. Het ringnet wordt geleidelijk toegehaald maar de buit schijnt oneindig. Het ruim is dra gevuld en men begint met het onderbrengen der vis op het dek en in de gangboords. Maar zelfs als het schip tot aan de rand toe gevuld is is de voorraad nog niet uitgeput en men tracht zoveel mogelijk van de vangst te be houden door de plaatsruimte der kleine hulpboot te gebruiken. Zo heeft men met een school ln om en nabij drie uren het ruim vol. Een schip met de gemiddelde inhoud van 2000 hectoliter heeft daarmee ongeveer 40.000 kronen (cir ca f20.000) binnen. Op „goede" dagen brengt de vloot van Alesund en haar dis trict Sunnmöre circa een half millioen hec toliter sild aan land wat een waarde verte genwoordigt van acht tien millioen kro nen. LOONT HET NIET DE moeite om ge durende deze topweken dag en nacht in touw te zijn, zowel op zee als aan de wal? Vijf van deze tochten en de verdienste per schip heeft een totaal-bedrag bereikt, dat uitkomt boven de waarde van het schip. Dc kosten van een moderne boot van staal, volledig uitgerust met apparaten en netten, „Zyn Gedeputeerde Staten niet van oordeeCdat thans de volgende gevaren dreigen voor spoedige en volledige uitvoering van de oeververbindingen van het Noordzee kanaal: het verbreken van het onderlinge verband tussen de oeververbindingswerken van Hem en IJ; het onmogelyk maken van een tunnelbureau voor beide projecten, zodat de voordelen van het rapport van de commissie-De Vos van Steenwijk, te weten ononderbroken uitvoering door een nieuw, rechtspersoonlijkheid bezittend lichaam, van een compleet plan met inschakeling van deskundigen van Rijk, hoofd stad en grote maatschappijen voor waterbouwkundige werken, verloren dreigen te gaan of althans niet meer volledig tot hun recht kunnen komen; het ontstaan van een vertraging van jaren, indien niet tot uitvoering van het IJtunnelplan 5 wordt overgegaan? Zijn Gedeputeerden bereid deze gevaren met de minister van Water staat te bespreken?" Deze vragen heeft de heer W. T h o- inclusief brandstof en andere onkosten be lopen circa 170.000 kronen f 85.000). In de belangrijkste haringvloot van Noor wegen, die van Alesund en Sunnmöre is een kapitaal van ongeveer 32.000.000 kronen geïnvesteerd. Een bedrag, dat slechts ge durende anderhalve maand per jaar rente afwerpt! Maar de rente is dan ook enorm en vormt een stevige pijler voor de Noorse export, de Noorse welvaart. Deze „sild"- visserij levert jaarlijks zo'n 150.000.000 kro nen op, waarvan Alesund er 45.000.000 van voor zijn rekening neemt. En voor wie al gedacht mag hebben, dat door deze grote aanvoer de prijzen moeten kelderen, klinke ter geruststelling, dat ook in dit opzicht men alles geregeld heeft. Het In Alesunds natuurlijke haven hebben de schepen het grote moment van de voor jaarsharingvangst afgewacht tegen het décor der rotsen - eind Februari, begin Maart brandt de vloot los: in enkele weken tijds wordt de welvaart voor een heel jaar vergaard. zijn alweer de vissers van Alesund, die vijf en twintig jaar geleden het initiatief geno men hebben tot het vaststellen van een ge middelde prijs per hectoliter, die slechts enkele malen per seizoen gewijzigd wordt, overeenkomstig.de kwaliteit, die binnenge bracht wordt. Vóór deze periode leidden de prijzen werkelijk tot een chaos en konden' per dag variëren van 25 tot 2 kronen per hectoliter, voor éénzelfde kwaliteit haring. MEN WERKT hard en veel in deze paar eerste maanden van het jaar. Slechts Zon dags is er rust, want dan vaart de vloot niet uit. In de haven, die tot diep in de stad doordringt, is het dan een groot spel van kleuren en silhouetten. Na de ingehaalde nachtrust bevolken de duizenden vissers de straten van Alesund en bespreken de week, die achter hen ligt. En de komende week. Die nieuwe sild brengt. m a s s e n (Partij van de Arbeid) Dinsdag gesteld bij het begin van de tweede gewone zitting van Provinciale Staten van Noordholland. De heer Thomassen vroeg dit naar aan leiding van de berichten, dat een onderzoek zal worden ingesteld naar een tracé voor de Hemtunnel waarby het Noordzeekanaal loodrecht wordt gekruist juist ten Westen van de Amsterdamse Westhaven en van de gedachtenwisseling welke gaande zou zijn tussen technische hoofdambtenaren van Rijkswaterstaat en van de gemeente Am sterdam over een brug en een ten Noorden van het IJ aan te leggen kanaal enerzijds en het Amsterdamse tunnelplan anderzijds. Welke motieven? De heer Thomassen vroeg voorts: Is het aan het college bekend wat de mo tieven zijn om voor de Hemtunnel en de op die tunnel aansluitende wegen en spoor baan een ander tracé te onderzoeken dan is geprojecteerd in het Streekplan voor de Zaanstreek, kan het college die motieven aan Provinciale Staten bekend maken en is over dat tracé overleg gepleegd met Pro vinciale Waterstaat? In het algemeen vroeg de heer Thomas sen of Gedeputeerden bereid zijn te pleiten voor het vermijden van vertraging in aan sluiting op de in de vergadering van 26 Januari aangenomen motie-Westerman, waarin de Staten als hun oordeel uitspre ken, dat de in het rapport-De Vos van Steenwijk genoemde conclusies ter zake van de oeververbindingen van het Noord zeekanaal en het IJ zo spoedig mogelijk verwezenlijkt dienen te worden en waarin zij Gedeputeerde Staten verzoeken al het mogelijke te doen om dat doel te bereiken. Gedeputeerden zegden bij monde van de voorzitter, dr. M. J. Prinsen, toe in de Statenvergadering van 22 Maart mondeling te antwoorden of op een suggestie van de heer Groen (KVP) eerder schrifte lijk. Voor het overige bevatte de agenda wei nig belangrijks. De heer S. Doek (Arbeid) uit Haarlem werd in de plaats van mr. J. Roelse tot lid van de Algemene commissie voor onder wijszaken gekozen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1955 | | pagina 8