BOEKJES VOL
VERGEET-ME-NIET
Andrews
In de moestuin
Houdt U
niet van
de H-lijn
Flats voor werkende
vrouwen
NlZO-gebouwen geopend
door minister Mansholt
ONZE TUIN- EN KAMERPLANTEN
Het album
amicorum
Effecten- erT^j Kapitaalsinvestering per
Geldmarkt j arbeider gestegen
World Jewish Congress
in vergadering
's Nachts nemen
uw maag en
ingewanden de
nodige rust
WAGENWEG 29 - TEL. 2051b
HAARLEM
Met aandacht en interesse
creëren wij een
MODIEUZE COIFFURE
^Ooor rouw
Wanneer nog geen koolsoorten gepoot
zijn moet u planten aanschaffen; het
wordt 'tijd dat ze gepoot worden. Met
spruitkool en boerenkool behoeft u ech
ter nog geen haast te maken. Wilt u zelf
zaaien dan dient u deze nu wel op ,een
wachtbedje uit te zaaien. Wist u wei
dat er thans ook zaad van rode spruit
kool verkrijgbaar is; het is weer eens
iets anders. Prei kan nu ook gepoot
worden; zet die planten maar in tien
centimeter diepe greppeltjes en in de
zomermaanden kunt u die dan gelei
delijk dicht schoffelen, en dan krijgt u
die zo begeerde dikke prei met witte
ondereinden. G. KROMDIJK
De nieuwste foto van de Engelse Prinses
Margaret, die ook in haar kapsel blijk
baar moderne opvattingen met goede
smaak weet te combineren.
kapitaal, per arbeider, dat reeds belang
rijk hoger ligt dan enige jaren geleden,
nog voortdurend stijgt. Vergroting van het
bedrijfskapitaal is daarom in het bedrijfs
leven aan de orde van de dag, hetgeen
bijv. ook uitkomt in het „open maken" van
tot dusver besloten vennootschappen door
het uitbrengen van een publieke aandelen
emissie.
Aan de hand van de jaarcijfers der grote
concerns hebben wij er vroeger al eens op
gewezen dat de nieuw verkregen kapitalen
niet, althans niet aanstonds, in dezelfde
verhouding tot de bedrijfswinsten bijdra
gen als de vroegere kapitalen, welke in
volwaardige guldens werden opgebracht.
In zoverre werd dan ook in de laatste ja
ren terecht van schijnwinsten gesproken
en op de f.scus scherpe critiek geoefend,
omdat deze schijnwinsten zodanig worden
belast dat niet in voldoende mate kon wor
den gereserveerd voor de vernieuwing en
verbetering van het productie-apparaat.
Hierin is de laatste tijd wel verbetering
gekomen, maar in de jaarverslagen van
onze industriële ondernemingen wordt
toch nog dikwijls over dit euvel geklaagd.
Een sprekend voorbeeld van de verschui
ving der bedrijfkosten van de totale loon
som naar de vaste kosten uit hoofde van
de kapitaalsuitgaven vindt men in het
verslag van de Koninklijke Zwavelzuur-
fabrieken v/h. Ketjen N.V., die zich vóór
de oorlog voornamelijk toelegde op de pro
ductie van zwavelzuur en deze productie
weliswaar aanmerkelijk heeft uitgebreid,
maar die de laatste jaren haar productie
basis belangrijk heeft verbreed door de
vervaardiging van kraakkatalysatoren
voor de petroleumindustrie. Door toepas
sing van dit kraakprocedé wordt hoog
waardige benzine verkregen, waartoe een
katalytisch poeder wordt aangewend, dat
tot enkele jaren geleden alleen of in
hoofdzaak in Amerika werd vervaardigd.
Zo is het bedrijf van Ketjen voor de pe
troleumindustrie van grote betekenis ge
worden, maar dit betekende tevens de
noodzaak van grote kapitaalsuitgaven,
waartoe de venootschap het vorig jaar
haar kapitaal heeft verdubbeld.
In het thans verschenen verslag over
1954 wordt geconstateerd dat de bouw van
de fabrieken na de oorlog ten gevolge
heeft gehad dat de thans in totaal voor het
gehele bedrijf geïnvesteerde bedragen per
arbeider zijn toegenomen. Bedroegen deze
in 1948 nog f25.000 (vóór de oorlog lagen
ze nog belangrijk lager) en in 1952 f 54.200,-
in 1954 zijn ze tot f8L500 per arbeider ge
stegen en als straks de nieuwe installaties
klaar zijn, zal het bedrag nog weer aan
merkelijk groter zijn.
Welke invloed dit heeft op de samenstel
ling van de bedrijfskosten blijkt uit het
feit dat het aandeel van het totaal der lo
nen, salarissen, gratificaties en sociale las-
'en in de prijs van het eindproduct van
34 in 1948 'tot 20 in 1951 en 13 in
1954 is gedaald.
Het is verbiidend dat dit verschuivincs-
proces, verband houdende met de voort
gaande interne rationalisatie van de be
drijven en dat zich ook bij andere onder
nemingen voordoet, tot dusver geen werk
loosheid heeft veroorzaakt, maar dat in-
'egendeel de afzetmogelijkheden mede
daardoor dermate zij n joearnemeh dat
'hans allerwege over een tekort aan per
soneel wordt geklaagd Ook in de eerste
maanden van het nieuwe jaar wijzen de
productie-indexcijfers van de industrie
weer op een verdere stijging. Terwijl het
indexcijfer op basis van 1949 (100) in
Maart 1954 143 bedroeg, was het voor
Maart 1955 153 en met name de chemische
nijverheid, w.o. ook Ketjen moet worden
gerekend, heeft haar productie belangrük
kunnen vergroten. Het cijfer ging van 148
in Maart 1945 tot 163 in Maart van dit
iaar omhoog.
De voortdurende verbetering van de
werkmethoden hebben niet alleen geleid
tot een zeer belangrijke vergroting van de
manDrestatie. maar bovendien tot een aan
merkelijke verhoging van de uurinkom
sten van de werknemers. Brocades Sthee-
mann en Pharmacia delen bijv. in haar
verslag mede dat deze uurinkomsten sinds
1949 met 40 tot 58 zijn gestegen, terwijl
het prijsindexcijfer van het gezinsverbruik
met slechts 27 toenam. Alleen maar
iammer dat de hoofdarbeiders wegens de
niet verantwoorde progressie van de I.B.
achterblijven!
AUVEH'I EN'I IE
Verkooplokaal NOTARISHUIS
Directeur W N WOLTFRÏNK
BtlrteMiikstraat bil de 7 Hl weg
Haarlem Tel 'K ?pnm IIWP
INBOEDELVEILING 14/16 JUNI 1955
Inzendingen van nuisraad worden dagelnks
aangenomen Eigen afhaaldfenst
Nog steeds anti-semietisme
In Den Haag wordt een conferentie ge
houden van de Europese afdeling van het
„World Jewish Congress". Nederland is op
deze conferentie vertegenwoordigd door
dr. I. Dasberg, de voorzitter van de Jood
se gemeente in Amsterdam. Op de confe
rentie waren de volgende landen vertegen
woordigd: Oostenrijk. België, Frankrijk,
Gr.-Brittannië, Italië en Zwitserland, ter
wijl er verder afgevaardigden waren van
\lgiers en Marokko. De conferentie heeft
zich bepaald tot het bespreken van een
aantal problemen, zonder daaraan resolu
ties of besluiten te verbinden.
Wat Europa betreft werd vrees uitgespro
ken over het gevaar van Neo-Nazisrne of
extreme rechtse elementen voor de Joodse
gemeenschap en enkele landen. Voorts
werden m dit verband met name genoemd
de publicaties van de Zweed Einar Aberg,
wiens antisemitische geschriften over de
wereld worden verspreid en worden aan
getroffen in Australië, Canada, Zuid-Afri-
ka en de Latijns-Amerikaanse landen.
Het congres was niet openbaar, omdat
het merendeel van de problemen die be
handeld werden van organisatorische en
huishoudelijke aard waren. Een zegsman
van het congres legde er de nadruk op, dat
•de Joodse gemeenschap in Europa nog
steeds een harde strijd voert voor het
geestelijk voortbestaan van het Jodendom
als zodanig. Een grote handicap daarbij is
het gebrek aan Joodse leerkrachten en
cholen om de opvoeding van Joodse kin-
leren in de verschillende landen te reor
ganiseren. Een gehele generatie is in de
oorlog verdwenen en de taak de geestelijke
krach te te hernieuwen is langdurig en
moeilijk.
Vrijwel alle vroege groenten zijn nu
al geoogst en er komt dus nu wat meer
ruimte in de moestuin vrij. Nu kan men
dus de echte zomergroenten zaaien en
daarbij denkt u dan ook aan postelein.
Stop dat zaad vooral niet te diep in de
grond; het is al voldoende indien het
juist onder de oppervlakte zit. Reser
veer voor de postelein een zonnig bedje;
het heeft veel warmte nodig. De boon
tjes die dan nu eindelijk lekker door
groeien zullen nog eens een lichte over
bemesting nodig hebben; de bekende
tuin- en gazonmest kunt u er uitste
kend voor gebruiken. Thans kunnen dan
voor de tweede maal snij- en spercie-
bonen gezaaid worden; hiervan kunt u
dan later inmaken.
Groenten uit eigen tuin
(Foto Turkenburg)
Het proces, enige tijd geleden door mi
nister Zijlstra in verband met de ontwik
keling van de atoomenergie als een tweede
industriële revolutie aangeduid, heeft ver
schillende facetten, welke voor de con
junctuur, de volkswelvaart en de inko
mensverdeling van belang zijn en die dus
de aandacht verdienen. Het is nu eenmaal
zo, dat de industrie het agrarisch bedrijf in
betekenis boven het hoofd is gebroeid en
in meer dan een opzicht leidinggevend kan
worden genoemd. Onlangs hebben we in
dit verband ook op de belangrijke invloed
van de handel gewezen, welke men zeker
niet mag verwaarlozen. Maar de industrie,
als voornaamste bron van de tegenwoor
dige welvaart, blijft voortdurend de aan
dacht vragen, zoals ook we'l blijkt uit het
feit dat minister Zijls'ra zelfs een kleine
loonsverhoging als comoensatie voor een
huurverhoging over de gehele linie een be
dreiging van onze exportpositie acht. De
Herstelbank heeft in haar jaarverslag en
kele z.g.n. verstarri.ngsverschijnselen ge
signaleerd, o.m. de vastlegging van het
reële loon voor langere tijdvakken, waar
door de aanpassingsmogelijkheden voor de
bedrijven verminderen en 'de ontwikkeling
van de techniek in de richting van meer
gespecialiseerde productie-eenheden, welke
weliswaar een kostenbesparing brengt,
maar die in eerste instantie met grote ka
pitaalsuitgaven gepaard gaat en aan de
andere kant dus de vaste kosten van het
bedrijf doet stijgen.
Hoewel in het algemeen gedurende de
laatste jaren grote bedragen door de Ne
derlandse industrie zijn geïnvesteerd, zijn
er toch volgens de Herstelbank nog tal van
ondernemingen, welke dit niet hebben
kunnen doen, waarbij zij voornamelijk het
oog heeft op de individuele bedrijven
in onderscheiding met de naamloze ven
nootschappen welke door de progressie
van de inkomstenbelasting niet voldoende
kunnen reserveren voor de noodzakelijk
geachte kapitaalsuitgaven.
De ontwikkeling van de Nederlandse in
dustrie „in de diepte" waaraan een pe
riode van grote expansie „in de breedte" is
voorafgegaan, wil o.m. zeggen dat het ge-
investeerde kapitaal of het te investeren
De heer S. L. Mansholt, minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening,
heeft Donderdagmiddag de ultramoderne
nieuwe gebouwen van het Nederlands In
stituut voor Zuivelonderzoek „NIZO", die
te Ede in de onmiddellijke omgeving van
de rijksweg gebouwd zijn, officieel ge
opend. De minister en de talrijke andere
genodigden waaronder zich uiteraard vele
vertegenwoordigers van zuivelindustrie en
landbouworganisaties bevonden, werden
verwelkomd door de voorzitter van het
NIZO, dr. ir. P. N. Boekei, die deze dag
een hoogtijdag noemde voor de Neder
landse zuivelbereiding.
Weerzien met Berlijn
De Berlijnse feestweken zullen dit jaar
van 17 September tot 4 October duren en
onder het motto „weerzien met Berlijn"
worden gehouden.- De Berlijnse stedelijke
opera, de Scala van Milaan, een groep
tempeldansers uit Ceylon, een Spaans bal
iet, het Shakespeare Memorial Theater uit
Stratford-on-Avon, het Weens Burghthe-
ater, het Parijse Theatre de l'Atelier, de
diverse Berlijnse schouwburgen en het
Berlijns Philharmonisch Orkest zullen er
hun madewerking aan verlenen. Op het.
programma van de feestweken staan
voorts tentoonstellingen, filmvoorstellin
gen enz.
Russische delegatie naar
wereldoliecongrcs
Radio-Moskou heeft oericht, dat een
groep Sovjet-geleerden uit de Russische
hoofdstad naar Rome is vertrokken ter
bijwoning van het vierde wereldoliecon-
gres dat aldaar wordt gehouden. De dele
gatie staat onder leiding van de academi
cus Aiexander Toptsjiev, eerste secretaris
van het presidium van de Sovjet-academie
van Wetenschappen, en beslaat verder uit
professoren, doctoren en ingenieurs, ver
bonden aan de Sovjet-academie van We
tenschappen van de autonome republiek
Azerbeidsjan.
ADVERTENTIE
Jrcn wonder dat zij 's morgens niet direct
uw tempo kunnen volgen. Help ze een
handje met Andrews bruisend Gezondheids-
zout. twee lepeltjes op een glas water, direct
bij het opstaan - nog vóór u zich wast.
Andrews bevat - in smakelijke en prettige vorm -
de geneeskrachtige stoffen die u nodig hebt
om storingen in de spijsvertering op te hef
fen. U zult geen last meer hebben van een
opgeblazen gevoel, nare smaak, beslagen
tong en oprispingen die er op wijzen dat on
verteerde voedsclresten zich ophopen in
maag en ingewanden. 'Gun u geregeld
's morgens vroeg even tijd voor een heerlijk
bruisend glas Andrews. Dan functionneert
van binnen alles weer vlot en gaat u met
mcér plezier aan het w-rk. f. 1.65 per bus.
ADVERTENTIE
DEZER DAGEN KREEG IK VAN EEN KLEIN MEISJE
de eervolle opdracht een vers in haar poëziealbum te
schrijven. Ik heb dit naar beste vermogen gedaan en weet
dus nu, dat er tenminste iets van mijn schrijverij wie weet
hoe Jang bewaard zal blijven. Ik mag immers wel aan
nemen, dat de meesten van ons voor geen geld afstand
willen doen van het dierbare oude poëziealbum. Het kan
jaren tussen vergeten paperassen liggen en dan komt het
Qipeens te voorschijn en we lezen ontroerd de versjes, die
uit onze jeugd dateren, maar ook nog door het huidige
geslacht worden gebruikt. Een onding van een „gedicht"
als
Rozen verwelken, bloemen vergaan,
maar onze vriendschap blijft eeuwig bestaan,
kan door de herinnering, die aan de schrijfster verbonden
is, toch waarde voor ons hebben.
lerhande belangwekkende gegevens uit
te putten en we kunnen zelfs een kijkje
krijgen op de levenshouding van onze
voorouders. Hoe ondeugend-wijsgerig
zij konden zijn, blijkt uit een aanteke
ning uit een album van omstreeks
1600:
„Le vent, la femme et la fortvv
Sont variables comme la lune".
(„De wind, de vrouw en het fortuin
zijn even veranderlijk als de maan")
Maar laten we naar het niet zo verre
verleden terugkeren. Het is te hopen,
dat deze romantische gewoonte nooit
ten offer zal vallen aan een tijd, waar
in aller aandacht op de splitsing van
atomen iè gericht. Het is goed op latere
leeftijd een tikje melancholiek te
kijken naar een gedicht als dit:
„Wanneer gij neergezeten,
uw album eens doorziet,
denk dan soms eens aan haar,
die u dit versje biedt".
TINEKE RAAT^
In Bussum en Zeist zal men binnen
kort beginnen met de bouw van twee
flatgebouwen speciaal voor werkende
vrouwen.
Deze flatgebouwen verrijzen naar
analogie van een soortgelijk gebouw
„Het Corversbos" in Hilversum dat
September a.s. officieel in gebruik zal
worden genomen.
Het initiatief tot de bouw van „Het
Corversbos" is genomen door de afde
ling 't Gooi van de Bond van vrouwen
werkzaam in bedrijf en beroep, die een
specale stichting in het leven riep. De
voorzitster van de stichting „Het Cor
versbos", mr. J. E. C. Willet-Roosen-
burg is ook voorzitster van de stichting
„Koningslaan" te Bussum en van de
stichting in oprichting voor Zeist.
Evenals het Corversbos dit doet,
biedt „De Koningslaan'' plaats aan on
geveer 40 vrouwen. Het flatgebouw
wordt op het terrein van een oud he
renhuis gebouwd door achitect J. Dul-
laart uit Hilversum. Het grootste deel
van de flats bevat één grote woon-
slaapkamer met hal. keuken en badcel;
er zijn enkele twee-kamerflats en en
kele zitkamers. Het flatgebouw in Zeist,
waarvoor men optie heeft op een ter
rein aan de Arnhemse Bovenweg, zal
woningen van iets bescheidener aard
bevatten in verband met de positie van
de werkende vrouwen in Zeist. Alle
flatgebouwen hebben ruime centrale
voorzieningen; een concierge bedient
bel en telefoon voor de afwezige in
woonsters, zijn vrouw kan desgewenst
warme maaltijden verschaffen aan
haar, die na haar dagtaak geen lust
meer hebben om zelf te koken. Alle
flats worden verhuurd.
De huurprijs is voor nieuwbouw
laag. Dit is mogelijk door ae grou;
medewerking van de betrokken ge
meentebesturen. die ervoor hebben ge
zorgd dat de respectievelijke stich
tingen op de goedkoopste manier geld
hebben kunnen lenen,
Ter gelegenheid van de komende ope
ning van het flatgebouw in Hilversum
heeft de stichting „Het Corversbos" in
samenwerking met „De VrouW en haar
Huis", een prijsvraag uitgeschreven voor
de inrichting van één der flats. Alle Ne
derlanders vrouwen en mannen
kunnen aan deze prijsvraag meedoen.
Van hen wordt gevraagd, dat zij aan
geven, hoe zij een flat als die van „Het
Corversbos", zouden inrichtenu. hetzij
met denkbeeldig bestaand antiek
meubilair, hetzij met denkbeeldig
nieuw-gekochte moderne meubelen en
stoffering.
Het bedijfsleven toont grote belang
stelling voor deze prijsvraag, waaruit
men iets hoopt te concluderen over de
wijze, waarop de Nederlanders hun wo
ningen willen inrichten.
Er zijn twee groepen bij de prijsvraag:
één voor vakmensen en één voor leken.
Er zijn prijzen beschikbaar voor de
meest smaakvol ingerichte flat en voor
de goedkoopste, maar toch aardige ïn-
rjchting.
Maar deze gebreide
wollen jumper in
donkerblauw met 'n
fijn wit streepdessin
kan wellicht vele
tegenstandsters van
de nieuwe mode wel
bekeren!
IK BEN eens gaan snuffelen boe oud
de gewoonte is in eikaars boekjes ver
zen te schrijven en vond een massa in-
teressamte en wetenswaardige gege
vens. "Wist u bijvoorbeeld, dat het al
bum amicorum vroeger geen privilege
was. van de vrouw? Dat ontdekte ik,
toén ik een paar albums uit het mid-
d/èn van de vorige eeuw mocht inkijken,
.•waarvan er een aan een heer toebe
hoorde.
Het meest interessant was het
poëziealbum van Cornelia Buddingh,
later de vrouw van prof. Hermann
Sehlegel, directeur van 's Rijks Museum
van Natuurlijke Historie te Leiden.
Het was een doosje in de vorm van een
boek met op het schutblad een door
duifjes getrokken wagen. De inkt was
door ouderdom bruin geworden, het
papier was vergeeld, vertoonde hier
en daar vlekjes en gaf een typische
geur af. Eerbiedig heb ik de losse
blaadjes één voor één door- mijn han
den laten gaan, beseffend welk een ge
heim ik eigenlijk schond. Het was of ik
door een kiertje in een mensenleven
keek.
Er was een opvallende zorg aan be-
«teed. De illustraties waren voor een
groot deel handwerk, onder anderen
boeketjes van speldeprikken, vlak op
elkaar gewerkt, zodat de bloemen op
het papier bol zijn gaan staan en uit
gevoerd in honderden prikjes, die af
wisselend uiterst fijn of iets grover
zijn. Een hoorn des overvloeds met
zijde op een papieren stramien gebor
duurd, moet de maakster indertijd
uren-werk hebben gekost.
Er was ook heel teer knipwerk bij
een boerenkermis in een boomgaard, zó
broos, zó fijn, dat het tafereel slechts
d.pQc een zucht van de schaar geknipt
kan zijn. De onbekende artist heeft er
in het Duits bij geschreven: Voor Cor
nelia, door een rondtrekkende kunste
naar met de schaar geknipt.
Enkele regels notenschrift worden
gevolgd door een spreuk in Chinese
tekens. Maar wat een schoon souvenir
moet het kransje haar, gemaakt van
twee bosjes, die met draadjes tot een
rondje zijn verwerkt, voor de eigenares
van het album zijn geweest. Midden in
het kransje las ik: Agathe, 10 Novem
ber 1865.
GEDROOGDE BLOEMEN en op pa
pier geregen kraaltjes herinneren aan
lang geleden gestorven vriendinnen.
Originele tekeningen wisselen af met
de zoete plaatjes, die wij ook nog ken
nen. Dan vind in plotseling weer iets
bijzonders. De directeur van het Hon
gaarse Nationale Museum moet bepaald
een filosoof zijn geweest, want hij
schreef: „Beeile dich zu leben!"
Als een verrassing zag ik in dit
Andersen-jaar, dat deze grote Deense
schrijver op een Zondag in 1847 een
gelegenheidsgedichtje in het album
Zo Zondags-feestelijk staat het hele
land,
Zo Zondags-feestelijk groette mij uw
stem,
Een tuin is Holland, waar het harte slaat
En waar men zich direct blij en thuis
gevoelt.
Op 26 October 1849 schreef Charles
Lucien Bonaparte, een jongere neef
van de grote Franse keizer en een
vriend des huizes, bijzonder vriende
lijke woorden aan het adres van de
kinderen en verzuimde niet erbij te
vermelden welk een geluk het is een
moeder te hebben zo als de hunne
De geschiedenis van de album ami
corum gaat niet verder terug dan de
tijd van de Hervorming; vermoedelijk
is die gewoonte toen onder studeren
den ontstaan.Men neemt aan, dat deze
boekjes zijn gegroeid uit de oude oor
konden, die ridders en edellieden in de
Middeleeuwen moesten tonen om aan
een steekspel te kunnen meedoen. Zo'n
oorkonde hield de adellijke afstamming
van de ridder van tenminste drie ge
slachten in en was bovendien voor
zien van getuigenissen van geloofwaar
dige lieden uit de ridderstand. De fa
miliewapens werden hierbij afgebeeld.
Toen de tournooien in het midden van
de zestiende eeuw ophielden te bestaan,
raakten de oorkonden niet in onbruik,
maar groeiden uit tot gedenkboeken.
Aanvankelijk hadden slechts personen
van adel zo'n boek, maar door de op
komst van de burgerij namen ook an
dere aanzienlijke families het gebruik
over.
DE OUDSTE bekende alba amicorum
zijn vaak een aardige bron voor ge
schiedvorsing. Wij kennen uit de va
derlandse geschiedenis nog wel de ver
bitterde strijd tussen de Gomaristen en
de Arminianen. Welnu, er bestaat een
album, waarin zowel Armenius als Go-
marus hebben geschreven. Toen hadden
zij dus in ieder geval gemeenschappe
lijke vrienden.
De boeken werden ook wel op reis
meegenomen voor het optekenen van de
dagelijkse belevenissen. Zo zijn er al-
van zijn gastvrouw Cornelia Sehlegel
Buddingh maakte, dat vertaald luidt:
