eig0apfie
-müdèüejje
matig uw cultuur
Drie flessen wijn per
voor
Vergeten lekkers
J
Kerken helpen Korea
A
O
De sleutelbewaarder
Een motorboot
KERKELIJK LEVEN
2 5 JUNI 195 5
70 Kees Verwey
Koeien en muziek
Oud-Duivendijke
ZIEKENHUIS IN
TERNEUZEN
Bij wijze van antwoord
aan Kees Verwey
Toen het madeliefje haar blaadjes
voor het eerst openvouwde, had het
meteen haar woordje klaar. „Wat een
rommel", zei het en het trok een pruil-
gezicht. „Rommel?" riepen haar oudere
zusjes verbaasd, „waarom rommel?"
„Natuurlijk", zei het madeliefje,
„moet je eens zien: die lelijke paarde
bloemen en die dovenetels groeien maar
tussen ons in, alsof ze net zo veel zijn
als wij."
De andere madeliefjes keken ver
schrikt, want tot nu toe waren ze dikke
vrienden geweest met alle anderen en
de paardebloemen en dovenetels lieten
treurig hun hoofdjes hangen nu er
iemand zo onaardig over ze praatte.
En het bleef niet bij die ene opmer
king. Het madeliefje had van alles te
vertellen: de kleur van het gras beviel
haar niet, de vogels maakten teveel la
waai en, waar ze het meest over bezig
was: ze vond haar zusjes veel minder
mooi dan zij was en rekte zich uit om te
laten zien, dat zij het langste steeltje
van allemaal had.
„Ik ben bijna een margriet", riep ze.
„Kijk maar eens".
„Wat geeft het, groot of klein?" rie
pen de anderen terug. „We zijn er niet
alleen voor het plezier van onszelf."
„Haha", lachte het madeliefje schel,
„ik wel hoor. Voor wie doen jullie dan
je best om te groeien?"
„Voor alles en iedereen. Voor de vo
gels, voor de mensen, voor de wolken
die van boven op ons neerkijken en voor
de wind die met ons komt spelen in de
avond."
„Voor al die dingen ben ik veel te
Q<rm
c/ilocd^..
/liWtvnUX -Z. MH 4U tCtrïM/i
'iraxAsytitu. *U /ma* Jt.m&n
-l#<j e t/m./isvtui Jieti aJXy-cL
Aa Jud. 'ly *1/ -de Jh&i
■cüstij >adu
Mn
cA&teU* /HaJ'>nij d<x.
N Jbjsn.em Mn
A/rm* /my /UrtMl
<vn.
/in.
rtr.
UKj
-rmim-
/>urr^ Misé+v
9
2^.
/Uiiz-
/yuchdjU.
Rietje heeft een brief geschreven aan
haar oom. Ze heeft verschillende letters
vergeten. Schrijf deze letters achter el
kaar op en je weet, waar de oom van
Rietje woont.
goed," zei het madeliefje. „Nee, ik voel
dat ik voor iets belangrijks uit de grond
ben gekomen."
En ja hoor. Toen de mensen in het
park kwamen wandelen en de vogels
langs de paden tripten, toen de wolken
helemaal rose overdreven en de wind
door het gras streek, deed het madelief
je net of zij niet bij de anderen hoorde
en boog zich met een ontevreden ge
zicht opzij. „Ik ben voor iets beters",
fluisterde het.
Toen kwam de nacht. Al die tijd
droomde het madeliefje van het groot
se, dat voor haar was weggelegd. De
volgende morgen, toen de anderen fris
als altijd hun kopjes in de hoogte sta
ken en goedenmorgen riepen naar el
kaar, wist het eigenwijze madeliefje
heel zeker dat vandaag héér dag was.
En het leek er ook op. Het gras was nog
nat, de zon scheen nog maar net, toen
er een hele troep kinderen door het park
kwam gehuppeld. Het was feest,
want de prinses kwam in de slad en
hier, van het veld vol madeliefjes af. zou
je haar koets van vlakbij kunnen zien.
Om er zo feestelijk mogelijk uit te zien,
plukten de kinderen de madeliefjes af,
maakten er kransjes van en zetten die
op hun hoofd. „Ik niet", riep het eigen
wijze madeliefje, „ik niet hoor" en ze
verstopte zich zo goed ze kon. „Ik ben
veel te mooi om in een kransje te zit
ten", riep het de anderen na. Maar die
hoorden het niet eens meer, want in de
verte klonk gejuich en daar kwam de
prinses. De kinderen in het park begon
nen het liedje te zingen, dat ze hadden
ingestudeerd en dat klonk zó mooi dat
de prinses haar koets liet stilboudèn om
te luisteren. Ze knikte en lachte tegen
de kinderen en opeens ontdekte ze de
kransjes van madeliefjes op hun haar.
„Ach, wat mooi", riep ze, „geef mij er
ook eens één".
Al|e kinderen bukten tegelijkertijd om
een madeliefje voor de prinses te pluk
ken, maar och, er was er niet eentje
meer. Alle madeliefjes zaten in de
kransjes. Nee, toch niet. Een klein meis
je vond er nog één, dat helemaal ver
borgen zat onder het gras: dat was het
eigenwijze madeliefje. „Wat heb ik je
gezegd?" riep ze trots tegen haar zusjes,
toen ze met een gouden speldje op de
jurk van de prinses werd gestoken. De
anderen keken haar jaloers na. „Mis
schien had ze toch gelijk", fluisterden
ze toen de koets doorreed.
Maar o, nee het madeliefje kreeg
geen gelijk. Vijf minuten later kwam de
burgemeester van de stad en hij gaf de
prinses de mooiste rozen, die er bestaan.
Ze gooide het madeliefje uit het raam
pje van haar koets op straat en stak de
rozen op haar jurk. Het wiel van de
koets raakte het nog net en verkreukel
de alle blaadjes waar ze zo trots op was.
En toen even later de kinderen met
de kransjes op hun hoofd door de straat
dansten, zagen de zusjes van het made
liefje haar liggen en fluisterden: „Ze
had tóch geen gelijk. We zijn er voor
de vogels, de mensen, de wolken en de
wind en als je meer wilt zijn, loopt het
niet goed af. Ook al ben je maar een
madeliefje."
MIES BOUHUYS
Zaag dit stukje netjes uit triplex en
schilder het met plakkaatverf. Op de
twee zwarte rondjes schroef je een
haakje, zoals naast het voorbeeld staat
afgebeeld en de sleutelhanger is
klaar.
Als er bij mevrouw Van Dam
iemand het salon inkwam,
was het eerste wat hij zei:
„wat een prachtig schilderij!"
In een lijst van blinkend goud
stond het paardje Brayebout
in een wei van mooi groen gras
net of hij gelukkig was.
Maar toen laatst mevrouw Van Dam
voor de koffie binnenkwam
zag ze op het schilderij
enkel nog de groene wei.
Terwijl heel de wereld sliei
had het slimme poesje Miep
't paardje Bravebout heel zacht
naar een echte wei gebracht.
Met vier benen van de grond
springt hij hophop er in 't rond,
vrolijk rolt h\j op zijn rug,
met geen stok krijg je hen terug.
Als jg Bravebout soms ziet,
loop maar door, vertel het niet.
Denk eens dat mevrouw Van Dam
door jouw schuld er achterkwam!
MIES BOUHUYS.
Zaag uit triplex de vorm van het bootje. Zaag
ook uit triplex het stukje B. Boor bij A een
gaatje in het hout en bevestig er een dun rond
stokje in. Dat is de mast. De schroef C wordt
door middel van een elastiekje D bij de in
kepingen B bevestigd.
Wind de schroef op, zo, dat het elastiek vaak
om zichzelf heen gedraaid is en laat je bootje
dan maar varen.
aooomuooLa
Ivoren, een n&nin, die enkele jaren gele
den op ieders lippen lag. Korea, het land,
waarover de laatste tyd heel wat minder
wordt gesproken, maar waar de ellende,
als gevolg van de oorlog, hoogty viert. Ge
lukkig echter ook het land, w aar de kerken
getoond hebben te beseffen, wat het bete
kent om waarlijk Christelijk te zijn.
Korea Is het land waar het front enkel®
keren heen en weer ging, waardoor een
stad als Seoel niet minder dan vier keer in
andere handen over ging, met als gevolg
evenveel malen beroving en brandschatting.
In het Centraal Weekblad der Gerefor
meerde Kerken vertelt dr. J. M. van Min
nen iets over de situatie daar en over het
werk der kerken. De gegevens ontleende
hij aan een radiotoespraak in Nieuw-Zee-
land door J. B. Atkinson. De Koreanen zyn
van de meest essentiële dingen beroofd; het
huisraad is weg. maar er is ook geen werk
meer; de scholen zijn verdwenen evenals
het voedsel, terwijl er ook geen toekomst
meer schijnt te zijn. In deze situatie trach
ten de kerken te helpen. Er is hulp uit Am
sterdam en er zyn bijvoorbeeld noodhospi
talen uit Zweden en Duitsland
Het hulpwerk concentreert zich vooral
op de moeilijkheden van de oorlogswedu
wen en hun kinderen, op de scholing van
landarbeiders, op de zieken en op de andere
slachtoffers van de oorlog Er zijn in Korea
niet minder dan driehonderdduizend oor-
logsweduwen met ongeveer een millioen
kinderen.
Wat wordt er nu voor deze mensen ge
daan? Men bouwt soms kleine huisjes van
hard gemaakte modder met één kamer en
bij elke groep huisjes een kleine werk
plaats, waar de vrouwen kunnen naaien of
breien, waarbij ze dan ook hun kinderen in
het oog kunnen houden. Voor anderen wor
den grotere werkplaatsen gesticht, waar
geweefd kan worden. Voor nog weer ande
ren verrijzen alleen kindei bewaarplaatsen,
zodat de moeders elders kunnen gaan wer
ken. terwijl er verder vrouwen worden ge
schoold in het gebruik van breimachines en
weefgetouwen, die thuis kunnen worden
bediend. Zo wordt getracht de kinderen en
de moeders gelijktijdig te helpen.
Door de langdurige Japanse overheersing
bestaat er ten aanzien van de scholing van
landarbeiders een grote achterstand. Het is
de hulpactie van de kerken, die vooral
tracht de Koreaanse bevolking te leren be
ter gebruik te maken van hun heuvelglooi
ingen, greppels te graven, bomen te plan
ten om grondwegspoeling tegen te gaan,
rijstvelden te besproeien, betere soorten ge
wassen te kweken. Verder leert men de
mannen Iets over veeziekten.
Veel tulH-reiiloHe
Bij de aanwezige ziekten neemt de tu
berculose de eerste plaats in. Het sterfte
cijfer aan deze ziekte ligt twintig keer ho
ger dnn in Amerika, het is vier op de dui
zend De zieken blijven zo lang mogelijk
gewoon aan het werk met als gevolg een
grote verspreiaing der ziekte, vooral door
overvolle bussen en trams. Het zijn vaak
de ratten, die men in vele huizen aantreft,
die weer andere ziekten verspreiden. Langs
de straten ziet men de melaatsen bedelend
hun weg gaan.
In deze ellende streeft de Kerk naar uit
breiding van de hospitaalruimte, terw'yl
men de dorpelingen leert de dorpsbron
streng te scheiden van de riolering. De me
laatsen dienen in kolonies te worden onder
gebracht.
Het aantal oorlogsslachtoffers neemt nog
steeds, zjj het in langzaam tempo. toe. De
gestreden oorlog heeft heel wat oorlogstuig
achtergelaten, zodat bijvoorbeeld nog tel
kens mensen gedood of verminkt worden
door achtergelaten mjjnen. De kerken
trachten hier hulp te bicden door kunstlede
maten te doen vervaardigen, revalidatie
centra te stichten en vooral door te pro
beren de getroffenen weer zelfvertrouwen
te geven.
Er is ontzettend veel te doen. Er dienen
weeshuizen te komen, er moet aandacht
worden besteed aan de ontwortelden en er
moeten meer klinieken komen. In het bij
zonder is ook meer kraamvrouwenhulp no
dig. Voor wie? Atkinson noemde: de oor-
lcgsweduwe die met haar kinderen in de
straat op een hoop zakken zit, die ze straks
als beschutting over zichzelf en haar kin
dei en zal heentrekken. Voor de landbou
wer. die z'n armelyk levensonderhoud tel
kens verspeelt omdat hg niet genoeg wa
ter naar het rijstveld kan dragen als het
droog is of het door de stroom meegespoeld
wordt, als het regent. Voor de melaatse en
do tuberculosepatiënt in de volle bus en
voor het getroffen kind, dat slechts stomp
jes en geen handen meer heeft.
Er moet nog heel veel worden gedaan.
Gelukkig dat de kerken dit weten en dat
zij in ieder geval hun bijdrage leveren in
het lenigen van de ellende.
99
PARIJS, Juni. U zult zich waarschijn
lijk wel niet meer herinneren, dat ik u een
maand of zes geleden eens heb verteld
over de afbraak achter mijn huis. Daar
stond toen een fabriek, die zich bezig hie'd
met de productie van de vulling van op
gezette dieren en speelgoed beren. Het was
een bloeiend bedrijfje en het is voor zijn
uitbreiding naar een groter terrein in de
Parijse banlieue vertrokken. De zaak hier
is toen gesloopt en ik heb getracht u het
opblazen van de enorme fabrieksschoor
steen in zo fel mogelijke kleuren te schil
deren. Goed, dat was d>us zes maanden
geleden.
Nu wordt er gebouwd op ditzelfde ter
rein. Er komt een flatgebouw van maar
liefst vijftien verdiepingen het stadschap
ontsieren. Enfin, voorlopig lijkt het daar
nog niet op. Hier en daar verrijzen op het
ogenblik in de geweldige kuil, die men
allereerst had gegraven, een paar vage op
trekjes, die volgens de kenners in de toe
komst als kelders dienst zullen doen. Ik
kan u dus nog weinig of niets vertellen
over het uiterlijk van het nieuwe gebouw.
Het zal wel mooi en luxueus worden. Er
wordt in deze stad bijna uitsluitend mooi
en luxueus gebouwd. Dat is wel een nadeel
voor mensen, die zulke dingen niet kun
nen betalen verreweg de grootste cate
gorie in Parijs. De meest doorgewinterde
Francophiel, de blindste vriend van Frank
rijk zal echter niet vol kunnen houden, dat
de woningbouw in Parijs óf in heel Frank
rijk op e»n prijzenswaardig peil staat.
Deze laatste observaties waren tussen
haakjes bedoeld. Ik wilde u eigenlijk ver
tellen over het verschijnsel van de Franse
bouwvakarbeider. En voor ik u daar iets
over /.eg, moet eerst vastgesteld worden,
dat iedere bouwvakarbeider in dit land
contractueel recht heeft op drie Weèsen
wijn per dag. gefinancierd door zijn werk
gever. U kunt het geloven of niet (waar
schijnlijk doet u het wél), maar dat heeft
een duidelijke invloed op het werk. Veel
minder invloed echter dan u zoudt denkeh;
Het voornaamste resultaat i6 waarschijn
lijk een vrijwel ononderbroken serie ru
zies; heftige gebaren, felle overslaande
stemmen, een paar harde woorden en een
dreigement; dan is alles weer voorbij en
wordt er weer gewerkt. Vrij hard gewerkt
zelfs, voorzover ik dat kan beoordelen.
Maar dan. na tien minuten werk, komt
plotseling de vraag op of een bijzonder
lange stang voor het binnenste van een
paai van gewapend beton, door drie of vier
mensen moet worden gedragen. Met de
fles in de hand geeft dit de gelegenheid
tot een kostelijk debat. Er is er op het
ogenblik, dat ik dit schrijf, zo één aan de
gang. Ik zal de tijd opnemen. Eén minuut.
twee minuten., drie minuten; drie minu
ten en tweeëndertig seconden. De voor
standers van het beginsel van vier man
nen hebben gewonnen. Iedereen neemt
daar nog een snelle slok op en nu marche
ren zij af naar de opslagplaats voor lange
stangen.
De leiding van een boerdery, die wordt
gedreven onder toezicht van het West-Ber-
lijnse gemeentebestuur, heeft proeven ge
nomen om de uitwerking van alle vormen
van radiomuzlek op de veertig koeien, waar
over zy beschikt, na te gaan.
Het resultaat: koelen houden niet van
jazz, zij geraken overstuur van schelle
trompetsoli (de zogenaamde „hot trumpet")
cn zy hebben geen belangstelling voor wal
sen, een tango brengt de dieren tot loeien,
doch marsmuziek (en dun speciaal de Ho-
henfriedbergermars en die der Pruisische
gienadiersl geniet duidelijk de voorkeur.
De Rijksdienst voor Oudheidkundig Bo
demonderzoek heeft alsnog besloten hst
kerkhof van Oud-Duivendijke, de vermoe
delijk in de veertiende eeuw verdwenen
nederzetting, waarvan onlangs op Schou-
wen-Duiveland resten zijn opgegraven, te
onderzoeken. Binnenkort zulien alle voor
de historische nasporingen belangrijke ge
bieden op Schouwen-Duiveland worden
geïnventariseerd en onderzocht.
Een ander probleem, waar ik terwi'.le
van het morele peil van dit blad verder niet
over zal uitweiden is de graad van ont
kleding, die in overeenstemming is te bren
gen met twee belangrijke factoren: de ver
draagzaamheid van de andere Parijzenaars
en de drukkende, zwoele hitte, die zich nu
al bijna tien dagen boven deze stad hangt
te vervelen. Het hierop gevonden compro
mis zou de meesten onder u maar matig
kannen bevredigen; mijn vrouw is er soms
oprecht door gechoqueerd.
Een laatste moeilijkheid in dit te korte
overzicht: de werktijden. Officieel begint
het werk 's ochtends om acht uur, vijf
dagen per week. 's Zaterdags wordt er niet
gewerkt tenzij het in de weck erg veel ge
regend heeft. Om acht uur dus, begint de
dagtaak; dat wil zeggen, dat om kwart
over acht iedereen wel aanwezig is en zich
dan aan zijn ontbijt gaat wijden. Dat duurt
tot ruim over half negen. De overige voor
rust en arbeidshervatting aangewezen tijd
stippen worden weinig punctueler gehand
haafd.
En dan, over twee jaar, zal het hele ge
bouw er waarschijnlijk wel staan. Iedereen,
die bereid is een flat te kopen voor acht
tienduizend gulden per kamer, kan er in
gaan wonen. De anderen moeten nog even
wachten. A. S. H.
••■■••■•■■■••••■■■•••aaas
99
DE POGING mij incognito de Haarlemse
veste binnen te voeren, mag wel als volko
men mislukt worden beschouwd. Blijkbaar
ben ik niet geschikt in de vermomming van
„een stem uit het publiek" op te treden. Ik
ben onmiddellijk herkend en daarop een
voudig uitgefloten.
Ik heb eens een dirigent gezien, die uit
gefloten werd. Hij bleef niettemin op zyn
post, zelfs toen het gehele orkest druppels
gewijs van het podium verdween. H\j hield
de dirigeerstok geheven, precies zoals hij
stond toen het fluiten begon. Het was ver
schrikkelijk om aan te zien. Ik liep er van
weg. Maar zo erg is het hier nu toch nog
niet. Ik zit rtistig in mijn kamer en niets
belet mij, ondanks de stroom van protesten
in „Erbij" van 18 Juni, de pen op te nemen
om een kort antwoord te schrijven. Het
is namelijk niet de bedoeling van de redac
tie, dat er verder gepolemiseerd zal wor
den, maar zij wil mij wel in de gelegenheid
stellen nog een enkel woord tot besluit te
schrijven. Aanvankelijk had ik dit niet
•■••••■••••■■•••■■a
Gisteren is het Julianaziekeuhuis in Ter-
neuzen door de Koningin geopend. Ter ge-
legenheid van deze gebeurtenis publiceren
wij op de pagina's 4 en 5 van Erbij een be-
schrijvend artikel met foto's van dit f'ro-
testants-Christelijk streekziekenhuis voor
/.ertiws-Vlaanderen, dat werd ontworpen
door de Haarlemse architect J. 1'. Kloos.
t%
Trappenhuis tussen het bedden-
huis (rechts) en het zusterhuis
(links). Het wordt alleen door per
soneel gebruikt. De bezoekers ge
bruiken de trap bij de liften.
Rechts boven bereikt men het
dakterras op het beddenhuis.
nodig geacht, maar nu er zo druk is tegen-
geschreven, zullen de opstellers der protes
ten wel willen weten hoe de reactie by my
is uitgevallen.
OM TE BEGINNEN meen ik te mogen
va-tstellen dat de heren Baard, Chapon en
Leffelaar, dank zij mijn beschouwing, meer
en beter gelegenheid kregen zich uit la
spreken dan dat in „Zeven dagen Haarlem"
het geval was. Zo vlei ik mij met de ge
dachte. dat juist d-oor de ontstane wrijving
de opvattingen wederzijds een scherper
profiel verkregen. Dit bewijzen zeer zeker
de drie opponerende opstellen, die ik mek
veel belangstelling las.
Onmogelijk om op deze stortvloed van
tegenwerpingen in te gaan. Slechts een
paar opmerkingen. De heer Baard voart
aan. dat er in het Frans Halsmuseum heden
ten dage wel degelijk verstaanbare land1-
schapskunst te zien is, die blijkbaar ook al
geen belangstelling wekt. Mjj dunkt: dit
motief kan buiten beschouwing blijver*,
daar mijn opstel alleen handelt over het
geringe bezoek aan het Huis Van Looy en
over de belang~telling voor moderne schil
derkunst.
De heer Leffelaar zegt vol verontwaar
diging. dat hij niet begrijpt, dat een zo
Haarlems georiënteerd iemand als Verwey
zich zo tegen zijn cultuuruitbreidingsplan
nen keert. Maar het is juist als Haarlem
mer, dat ik tegen zijn activiteit protesteer!
Een Haarlemmer is nu eenmaal wantrou
wend! Hij staat op de Grote Markt, naar
„de zang" te luisteren. Hij slentert zo wat
onverschillig voorbij. Als men hem aan
spreekt, is hij stroef, een beetje onwilligl
En daar komen nu die „cultuurdragers"
op hem af! Zij houden geen muziek-uitvoe-
ringen op de Markt, neen. zij nemen een
voudig van die Markt bezit! Zii bezetten
eerst de kelder en nu nemen zij straks de
Vishal en de Vleeshal erbij! \V3ar zal dib
eindigen? Straks komt de oude Bavo aan
de beurt.
HET VALT NIET te ontkennen, dat Kecj
Verwey weer eens de knuppel in het hoen
derhok heeft geworpen. Dit is blijkbaar
zijn specialiteit. De fout, die alle drie de
opponerende schrijvers maken, is dat zij
menen uil mijn woorden te moeten op
maken, dat ik de ioe-tariden van voorheen
voor het heden zou terugwensen! Maar ik
heb zelfs niet bedoeld de oude tijd aan het
heden ten voorbeeld te stel'en. Ik heb
slechts verklaard, hoe het komt, dat in dia
tijd de aandacht voor de schilderkunst wèl
bestond! De drie inzenders weten niet hoa
het komt dat er in Haarlem ge?n belang
stelling voor de kunst bestaat en nu be
schuldigen zij het publiek in plaats van
zich zelf.
Het is altijd bedenkelijk a's een leraar
zich erover beklaagt, dat zijn leerlingen
niet naar hem luisteren! Dan hapert er iets
en is het veeleer waarschijnlijk, c'at hij heb
is. die zijn pupillen niet zo weet toe la
spreken, dat hij hen weet te boeien!
KEES VERWEY.
„Goed. wtf zullen u dus maar beschouwen
als de dirigent van een weggelopen orkest,
mei geheven knuppel, staande in een leeg
hoenderhok".
H. P. BAARD - JULES CHAPON
PÏETER I.EFFFLAAR
En met deze vrolijke noot is de discussie
gesloten. In ieder geval had de schrijver
van de rubriek „Zeven dagen Haarlem" ge
lijk, toen h(j vaststelde in het artikel, dat
vier artistieke pennen in beweging bracht,
dal „er apathie heerst onder de burgery".
Want behalve van de betrokkenen is er
geen enkele reactie gekomen. (Red.).
PLANTIJN-EX POSITIE
Van 13 Augustus tot 2 October wordt in
de Stedelijke Feestzaal van Antwerpen
een tentoonstelling ter herdenking van
Christoffel Plantijn gehouden. Het mate
riaal van deze belangrijke drukker en da
documenten uit zijn tijd. die de ontwikke
ling van de handel en de kunst illustreren,
vormen de hoofdbestanddelen van d® ex-
positie.
