IJmuider Courant | 1955 | 23 juli 1955 | pagina 6

Nieuw réveil in het Lutheranisme
leidt tot nieuwe kerken

KRIJNEN

De schimmen
van het duister

Liefhebberij van PWN-employé
werd permanente expositie

Kerkdiensten

..Clowntje Rick

FRIDOR

KAUWGOM

Nieuwe gashouder geen
„schaduw"-project

Uitgebreid programma
voor bezoek aan Preston

Brug" tussen Haarlem en Alkmaar
met pijler in de IJmond

Vanmorgen in de Vishal

en op zee

ZATERDAG 23 JULI 1955

4

Gemeente wil „Tivoli" en
achthuizen kopen

Voetbalsters naar Engeland

Voor de kinderen

van de Red Band

Kinderdiensten

FEUILLETON

door Boilleau Narcejac

Loods vijf op het kampeerterrein van
het PWN aan de Castricumse Zeeweg ver
schilt in geen enkel opzicht van de andere
loodsen, die over dit terrein verstrooid
staan. Alle deuren zijn in dezelfde een-
heidskleur groen geverfd, de raam
pjes hebben dezelfde afmetingen als in de
overige loodsen, kortom, men verwacht in
dit gebouw niets anders dan de gewone
kampeerattributen. In het rechtergedeelte
van deze ruimte bevindt zich evenwel een
schat aan oudheidkundige vondsten, door
de employé van het PWN, de heer E. J.
Kortenoever, met trots „De kleine oud
heidkamer" genoemd.

Maar letterlijk en figuurlijk „naast" deze
oudheidkamer kan men in hetzelfde ge
bouwtje een serie opgezette vogels vinden
waar iemand, die van de ornithologie houdt,
van zou gaan likkebaarden. Schelpenver
zamelaars kunnen eveneens in loods vijf
hun hart ophalen en voorts wordt er een
groot aantal soorten steen geëxposeerd, die
duizenden jaren of nog ouder zijn.

Gevarieerd

Al hetgeen er maar in en in de onmiddel
lijke omgeving van Castricum, in de dui
nen, op het strand of waar dan ook in de
loop der jaren aan curiositeiten gevonden
is, alles wat in het duingebied of aan het
strand leeft kan men in dit gedeelte van
loods vijf vinden.

Wanneer men de ietwat benauwde expo
sitieruimte betreedt, valt het oog terstond
op het skelet van de in 1952 aan het Castri
cumse strand aangespoelde spitssnuit dol
fijn, de trots van de heer Kortenoever,
want deze aanwinst wordt dit jaar voor de
eerste keer tentoongesteld.

Of ge ziet rechts van u een 1.10 meter
lang, uiteraard geprepareerde zeehond, in
de afgelopen winter door strandvonder P.
Zonneveld gevonden die hem aan „direc
teur" Kortenoever ter hand stelde. Hier ziet
u hem, die zeehond dan, levensgroot opge
zet, rechts naast de deur als een trouwe
waakhond die gereed staat iedere onge
wenste visite aan te vallen. Zo u nog nim
mer het geraamte van een zeeduivel, door
de vissers hozehek genoemd, hebt aan
schouwd, dan kunt u dat in loods vijf doen
want er hangt er een aan een prozaïsch
touwtje, rechts onder het skelet van de
spitssnuit-dolfijn.

En wat de vele vogels betreft: de zang
lijster, kwartelkoning, porcelijnhoen, rot
gans, brandgans, waterral, sperwer, toren
valk, ekster, spreeuw, zwarte kraai, bonte
kraai, zeemeeuw of een levensgrote Jan
van Gent, zij allen voormen met vele an
dere vogelsoorten een uitgelezen gezelschap
naar het kijken waarvan men niet genoeg
kan krijgen. Niet voor niets komen vele be-

Het is noodzakelijk in IJmuiden een nieu
we gashouder te bouwen met een minimum
capaciteit van 20.000 m3 (met de mogelijk
heid tot vergroting der capaciteit tot
30.000 m3).

Uit het door het college van B. en W.
ingestelde onderzoek is gebleken, dat de
gashouder niet op het huidige terrein van
het gasbedrijf kan worden opgericht, zon
der dat de inval van het daglicht in de be
lendende percelen op ontoelaatbare wijze
zou worden belemmerd. (Deze belemmering
wordt niet aanwezig geacht, indien het
daglicht ongehinderd onder 45 graden kan
toetreden). Een andere plaats is te vinden,
nu het gebouw „Tivoli" en de woningen
IJmuiderstraatweg nrs. 103 tot en met 110
aan de gemeente te koop zijn aangeboden.

B. en W. menen, dat de mogelijkheid om
deze percelen met de daarbij behorende
gronden in eigendom te verkrijgen dient te
worden gebruikt. Om organisatorisch-tech-
nische en bedrijfseconomische redenen moet
naar hun oordeel de gedachte aan de op
richting van de gashouder op een niet op
het bedrijf gelegen plaats worden verwor
pen. Vooral ook met het oog op de voor
zieningen, welke als gevolg van gestadige
groei van het bedrijf nog zullen moeten
worden getroffen de oprichting van het
nieuwe kantoorgebouw en de bouw van een
nieuw gasontvangststation met mengin-
richtingen voor de propaanlucht en com
pressoren achten B. en W. het van groot
belang, dat de bovenbedoelde terreinuit
breiding tot stand komt.

De gemeente zal tevens de beschikking
moeten hebben over de woningen IJmuider
straatweg nrs. 111 en 112.

Het gebouw Tivoli, aan de IJmuder-
straatweg nr. 113, met de daarbij behoren
de grond, ter oppervlakte van 830 m2,
eigendom van de vereniging „Ons Huis" te
IJmuiden (Oost) kan de gemeente kopen
voor een prijs van f 33.000 totaal.

De woningen IJmuiderstraatweg nrs.
103, 104, 105, 106, 107, 108, 109 en 110,
met de grond, ter gezamenlijke oppervlak
te van 893 m2, toebehorende aan P. Ver
woerd te IJmuiden, kan de gemeente in
eigendom verkrijgen voor de aanvaardbare
koopprijs van f 34.000.

woners van het kampeerterrein in het do
mein van de heer Kortenoever eens een
kijkje nemen: de een omdat hij een natuur
historische „knobbel" heeft en de ander
louter uit belangstelling of omdat een ken
nis er ook heengaat.

Uiv het stof der eeuwen

Maar allen worden gegrepen door alles
wat de behoedzame handen van de heer
Kortenoever hebben gerangschikt en daar
toe behoort niet in de laatste plaats
dc kleine oudheidkamer.

In een vitrine liggen scherven Germaans
aardewerk, daterende uit de tijd van 700
jaar voor Christus. Naast de scherven lig
gen broederlijk tanden en kiezen van scha
pen en wilde zwijnen, duizenden jaren oud,
gevonden in de duinen. Van de Grote Slag
om Castricum, die 6 October 1799 's mor
gens om zes uur begon, is er een bajonet,
een roestige Russische dolk en een aantal
kanonkogels. Voorts zijn er de honderden
jaren oude Jacoba kannetjes en voor
werpen, die in de oertijd door mensenhan
den zijn gemaakt en gebruikt.

En dat alles is bijeengebracht door de
heer Kortenoever. Hij had er voor de laat
ste wereldoorlog al liefhebberij in en daar
na kreeg hij van zijn superieuren de ge
legenheid er een expositie van te maken.
Er is veel te zien in loods vijf, wat de ruim
te aangaat, téveel. Maar misschien kan de
directie van het PWN er nog eens toe ko
men haar employé meer ruimte te geven:
hij en zijn expositie verdienen het tenvolle.

U kunt het zelf gaan zien, iedere Dins
dag, Donderdag en Zaterdagavond van 8
tot 10 uur en Zondagsmorgens van 10 tot 12
uur. H. M.

Dinsdag gaat het IJmuidense dames
voetbalelftal naar Preston in Engeland. Dit
wordt een gebeurtenis, die zeker het ver
melden waard is. Want de terugreis wordt
pas op 7 Augustus aanvaard en in de tus
senliggende dagen staat er heel wat op het
programma.

De meisjes, die om half twee in de mid
dag in Manchester arriveren, krijgen daar
gelegenheid zich te verfrissen. In een „de
corated coach" zoals het heet, gaan ze rus
tig Manchester bekijken en daarna gaat het
op Preston aan. De burgemeester van deze
plaats zal hen officieel ontvangen, waarna
een van de dames uit Nederland meege
brachte bloemen bij de cenotaph zal leg
gen, als herdenking aan hen, die in de strijd
voor een vrije wereld het leven lieten. Een
muziekcorps zal bij deze plechtigheid het
Nederlandse en het Engelse volkslied ten
gehore brengen. Nadat een minuut stilte is
betracht, speelt de kapel het bekende ge
zang „Abide with me."

De tweede dag wordt besteed aan het be
zoeken van verschillende bezienswaardig
heden in Bridlington. Maar in de avond
uren wordt daar de eerste wedstrijd ge
speeld. Donderdag wordt er gespeeld in
Sale, Zaterdag in Nelson, Dinsdag 2 Augus
tus in Leeds, Woensdag in Blackburn, Don
derdag in Isle of Man, Zaterdag in Ful-
wood. De dames hebben dus heel wat voor
de boeg, temeer als men bedenkt dat in al
deze plaatsen officiële begroetingen, recep
ties, enz. te hunner ere worden gehouden.

Miss Kathleen Latham, de secretaresse
van de Preston Ladies F.C., die het pro
gramma naar Velsen zond, heeft in een
persoonlijk woord eraan toegevoegd, dat
zij hoopt dat dit bezoek van Velsens team
aan Engeland de vriendschapsbanden zal
versterken.

De Hertog van Edinburgh (rechts) en kapitein M. Powell-Heath uit Loughborough
trekken op deze foto „ten strijde" met een Charioteertank. De Hertog nam. deel
aan tactische manoeuvres van de vrijwillige landmilitie uit Leicestershire, waarvan

hij ere-kolonel is.

Zondag 24 Juli

IJMUIDEN:

Ned. Herv. Kerk, Kanaalstraat, 10 uur:
ds. S. de Roest van IJmuiden-Oost, 19
uur: ds. J. Wiersma van Wijk aan Zee.
Chr. Belangen, 10 uur: de heer G. J.
Kwakkel.

Geref. Kerk, Ichthuskerk, 9 en 10.45
uur: ds. M. J. W. C. de Kluis van Sant
poort; 15 en 17 uur: ds. J. v. Leeuwen.
Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), Helmstraat,
8.30 en 17 uur: ds. J. J. Arnold.
Chr. Geref. Kerk, 10 en 16 uur: dienst.
Gemeente Gods, Cultureel Centrum, 10
uur: Bijeenkomst.

Doopsgezinde Gemeente, Helmstraat,
10.30 uur: ds. W. Veen.

Oud-Katholieke Kerk, 8 uur: Vroegmis,
10 uur: Hoogmis, 19 uur: Vespers.
Woensdag 9 uur: Heilige dienst.

Leger des Heils, 10 uur: Heiligings
samenkomst, 16.30 uur: Jeugddienst, 20
uur: Verlossingssamenkomst.
IJMUIDEN-OOST:

Ned. Herv. Kerk, Goede Herderkerk, 9
en 10.30 uur: ds. Joh. H. W. Dickhout.
Geref. Kerk, Bethelkerk, 10 en 17 uur:
prof. dr. G. Ch. Aalders van Heemstede.
Ver. v. Vrijz. Herv., Abelenstraat 1, 10.30
uur: de heer J. B. Assendorp.
Evangelisatievereniging „Elon", Kapel
Vareniusstraat, 10 uur: de heer H. v. d.
Brink van Bloemendaal. Woensdag 19.45

99

DE LANGE SLAAP van het Lutheranisme in Nederland heeft tot diep in de acht
tiende eeuw geduurd. Het werd een langzaam ontwaken in de laatste helft van die
eeuw, dat voor Kennemerland kwam met een réveil rond de zeventiger jaren; in
1769 zouden vijf gecommitteerden in Beverwijk opnieuw een Lutherse gemeente
vestigen en beroep uitbrengen op een predikant. Duitse en Noorse namen in de
Lutherse gemeente, die ook toen klein was, namen als Gerrit Paske en Johannes
Daniël Schuster wezen er op, dat de geloofsovertuiging der Luthersen meegedreven
was op de stroom van handel en scheepvaart de Hunze had daar in voorgaande
tijden haar aandeel in gehad, de walvisvaart bracht Noren aan en onder de zestien
lidmaten der Lutherse kerk in Beverwijk rond het jaar 1778 worden dan ook vele
vreemde landslieden aangetroffen.

1 zame ds. Roskam opnieuw de teugels aan
gaat halen met alle menselijke krachten,

Bijna twee eeuwen later, in onze tijd
herhaalt dit réveil zich. Het Lutherianisme
blykt sterk aan te spreken voor de mo
derne mens Luther was naar veler me
ning een man met existentiatlistische nei
gingen al openbaarde zich dat in de dagen
van Wittenberg anders dan thans.

Met dit hernieuwde ontwaken ener le
vensbeschouwing, die in het Protestantis
me door de eeuwen heen een eigen opval
lende plaats heeft gehad, verre van dog
matiek en religieus chauvinisme, heeft
zich weer in dat oude Kennemerland, te
rug te vinden in een gemechaniseerd en
geïndustrialiseerd gebied onder de koele
naam „IJmond", een streven naar her
nieuwde activiteit geopenbaard. En als de
voortekenen niet bedriegen zal dit streven
uitlopen op twee nieuwe kapellen rond het
Noordzeekanaal: een Luthers bedehuis in
Driehuis en een kapel in Castricum.

Tussen twee momenten

Tussen deze twee momenten van ont
waken ligt een alleszins bewogen geschie
denis. Het Lutheranisme heeft speciaal in
onze contreien nimmer over strubbelingen
of geschillen te klagen gehad. Vroeger al
thans niet, want nu de nog pas hier werk-

De jongens waren maar weer eens op hun vrije middag de kant van het bos op
gewandeld; en toen ze in de buurt van Kabouterdorp kwamen, zagen ze daar Pilon
al voor zich uit lopen. Hij had hen nog niet horen komen, maar toen ze hem riepen,
keek hij verrast om.

„Hallo, Pilon!", riepen ze.

„Hallo, knapen!", lachte Pilon. „Hoe komen jullie zo opeens hier?"

„Op onze voeten, Pilon!", zei Bunkie.

„O", zei Pilon. „Da's geen kunstAls jullie nou op je handen hierheen waren
komen lopen zou ik zeggen: da's knap gedaan!"

„Hahaha, die Pilon!"

Ze waren nu bij hun vriend, die was blijven staan; samen liepen ze naar het dorp.
„Heb je hard gewerkt, Pilon?", vroeg Rick.

„Nou, nogal", zei Pilon. „Het voorjaar komt aan, en dan is er altijd wel het een
en ander te doen, zie je. En jullie? Ook hard gewerkt?"

„Nou,,no gal!", zei Bunkie, met 'n koddige grimas. 83-84

die in deze fijnzinnige predikant schuilen,
zal wellicht spoedig zijn droom werkelijk
heid worden en zal Driehuis een klein Lu
thers bedehuis zien verrijzen voor 50 a 60
personen, dat de toegepaste kunst rijkelijk
zal toelaten op zijn wanden.

Het geld is er weliswaar nog niet, maar
de Beverwijkse „stamkerk" heeft nog eni
ge reserves achter de hand en de gemeen
tenaren zullen wellicht ook bereid zyn
hun stenen aan te dragen voor de nieuwe
vestigingen in Driehuis en later in
Castricum.

Beverwijk blijft dus de hoofdgemeente
de bestaande kerk zal daar zo mogelijk
uitgebouwd worden in zielental en met de
dependances van Driehuis en Castricum
ontstaat op die wyze wellicht een „brug"
tussen Haarlem en Alkmaar in een gebied,
dat het Lutheranisme al sinds eeuwen
heeft gekend en gewaardeerd.

Bewogen historie
De geschiedenis was dus bewogen. De
eerste predikant na de „renaissance" van
de achttiende eeuw was een strijdbaar
man. Dominee Augustus Sterk kwam op
12 Juli 1769 naar Beverwijk student uit
Leipzig en Halle. Evenals zijn opvolgers
was deze predikant een verlicht man
een man, die in het toenmalige Beverwijk,
dat onder de invloeden der Franse revo-
lutionnaire ideeën sterk rationalistisch
getint was, zich uitstekend thuis voel
de, maar hij predikte niet altoos even
begrijpelijk, zeggen de eerlijke anna
len dezer gemeente. Wel boeiend en „wel
sprekend" zo boeiend, dat Beverwijk
hem alras moest zien vertrekken naar de
standplaats Den Haag, waar de Hertog
van Brunswijk zijn talenten heeft geplukt.

Moordaanslag
Een lange rij van predikanten volgde ds.
Augustus Sterk op. Maar in 1781 werd
daartussenin de rust van De Wijk verbro
ken met het beroep op ds. Pfeiffer, wiens
komst begeleid werd door vele harde ru
zies in de gemeente.

Ds. Pfeiffer kon het niet al te best vin
den met zijn kerkeraad, waarin een meer
derheid sterk tegen de man gekant was
en in het stadje een menigte van laster
praatjes rondstrooide met het ietwat on
gebruikelijke gevolg, dat op de avond van
zijn examen voor het beroep de Lutherse
predikant zwaar gewond en bloedend op
straat werd gevonden.

Een concurrerende predikant moet hier
de hand in gehad hebben, maar bewezen
is dit nooit, al hebben schout en schepenen
zware dossiers samengesteld over de
moordaanslag op de voorganger der Be
verwijkse Lutheranen.

Een half jaar later deed de herstelde
dominee tóch zijn intrede.

Het is daarna bergafwaarts gegaan met
de Luthersen in Kennemerland. In 1777
was de belangstelling dermate gering, dat

de twisten binnen de gemeente de enige
grond voor interesse leken op te leveren.
Het kerkgebouw zou dan maar worden ge
veild.

Geld uit gevulde beurs

Maar op dat hachelijke moment is ene
Johan Coenraad Brandt in de failliete boe
del gestapt met de rinkelende geluiden van
een groot fortuin als adagio tot een her
nieuwde bloei van het Luthers kerkelijk
leven.

Deze Johan Coenraad had zich in de han
del op Rusland en Venetië onmetelijke for
tuinen vergaard alsmede een zomerresi
dentie in Archangel, waar hij de Czaar
aller Russen ter jacht noodde en grote
feesten liet aanrichten tot grotere glorie
van zichzelve.

Brandt kreeg door zijn financiële steun
aan de Lutherse gemeente het recht van
beroep en stuurde subiet de kerkeraad met
groot verlof. De nieuw gekozen kerkeraad
verzocht de geldschieter nederig de kerk
voor cle Lutherse diensten te mogen ge
bruiken. En de dominé, die al evenmin
beviel werd het bos ingezonden. Naar
Sappemeer.

Nieuw réveil

Zo heeft de geschiedenis zich met de ups
en downs der onmin en der goedbedoelde
ijver ontrold. Langs ds. F. Domela Nieu-
wenhuis, wiens predikambt te Beverwijk
tussen 1871 en 1875 viel, in een tijd echter,
die reeds het verval van het Lutheranisme
in Kennemerland beleefde. De Lutherse ge
meente verburgerlijkte men teerde op
de financiën van vroeger een scherp
teken van het verval is terug te vinden in
de opbrengst der collecten uit die na-jaren:
46 cent per Zondag gemiddeld. Want ach,
de Luthersen waren immers rijk genoeg...

Kentering

Het moest 1923 worden, eer de kentering
begon te komen. Thans is de activiteit zeer
redelijk de IJmond wordt weer een
werkgebied en een nieuwe predikant kan
bogen op de steun van de binnenlandse
classis alsmede op de belangstelling der
Lutherse wereldfederatie. Het réveil vol
trekt zich in deze kleine, selectieve ge
meente en loopt uit op de plannen tot
stichting van twee nieuwe Godshuizen.

Ds. J. A. Roskam heeft de teugels opge
vat, die door de eeuwen heen nu eens stevig
dan weer slap werden gehanteerd. Van zijn
flatwoning aan de De Noostraat uit hoopt
hij op de beste tradities der Lutheranen.
Zonder pastorie en met een kleine groep
getrouwen rondom zich, maar met een open
oog voor de mogelijkheden, die het Luthe
ranisme biedt in een moderne samenleving,
waar ontkerstening en religieus réveil strij
den om de geest van de werkende mens.

Met een diep besef van de waarden, ook
op historisch gebied, die in de IJmond ge
bed liggen, maar met een open oog tevens
voor de behoeften van een saamgeklonterde
samenleving, waarin alle gevaren en alle
kansen schuilen, die een predikant als
dankbaar oogstterrein onderkent. J. F.

ADVERTENTIE

naaimachine

ADVERTENTIE

Driehuizerkerkweg 87 - Tel. 5736 - Driehuis

'n Aangename
afwisseling
tussen het roken I

Red Band Conleciionery Work» - Holland-Belo'ö

uur: de heer H. T. Huson van Dordrecht.
Vergadering van Gelovigen, De Ruyter-
straat 73, bijeenkomst.

DRIEHUIS:

Evang. Luth. Gemeente, koffiekamer
Westerveld, 9.15 uur: ds. J. A. Roskam.
VELSEN:

Ned. Herv. Kerk, Engelmunduskerk, 10
uur: de heer J. de Vries van Heemstede.
VELSEN-NOORD:

Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. G. J. Paul
van Oosterbeek, 19 uur: ds. J. A. Dank
baar.

Geref. Kerk, 9.30 en 17 uur: Dienst.

Vrije Evang. „Emanuël", gem. ontsp.-
lokaal, Van Diepenstraat, 10 uur: Br. v.
d. Vlis van Vlaardingen. Donderdag 20
uur: ds. J. v. d. Schors van Amsterdam.
BEVERWIJK:

Ned. Herv. Gemeente, Grote Kerk, 10

uur: ds. A. L. v. d. Marei uit Alkmaar,

19 uur: ds. W. Oortshuys.

Ned. Herv. Gemeente, Populierenlaan,

19 uur: ds. W. Oorthuys.

Ned. Herv. Gemeente, Irenekapel, 10

uur: ds. F. C. Willekes.

Ned. Herv. Gemeente, Jeugdkapel, Groe-

nelaan: geen dienst.

Ger. Kerk, Moensplein, 10 en 17 uur:

ds. C. Meyer.

Vrijz. Herv. Gemeente, Prinsesselaan,
10 uur: ds. A. v. Zanten uit Drachten.
Maranatha, 10 uur: de heer W. F. Kloos
van Gouda.

Leger des Heils, Jan Alsweg 32, 10 uur:
Heiligingssamenkomst; 12 uur: Zondag
school; 20 uur: Verlossingssamenkomst.
De samenkomsten staan o.l.v.Sr. Kapi-
teino Spiegellaar van Indonesië.

WIJK AAN ZEE:

Ned. Herv. Kerk, Julianaplein, 10 uur:
ds. J. Wiersma.

HEEMSKERK:

Ned. Herv. Kerk, 10 uur: ds. B. J. J.
Naessens.

CASTRICUM:

Ned. Herv. Gem., 8.45 uur: mej. ds. A.
Burgersdijk van Naarden (Diaconessen-
huis).

Ger. Kerk, 10 en 17 uur: ds. A. A. Leen-
houts.

Ned. Herv. Evang. Ver., 10 uur: ds. Jan
sen, van Wijk aan Zee.

Prov. Ziekenhuis Duinenbosch, 14.30
uur: ds. Norel, van Beverwijk.
SANTPOORT:

Ned. Herv. Kerk, 10.30 uur: ds. P. W.
Martijn van Utrecht, 10 uur: ds. D. ter
Steege.

„De Toorts", 9 uur: ds. J. Heidinga van
Haarlem.

Chr. Ger. Kerk, „De Kapel", 15.30 uur:
ds. J. C. Maris.

Geref. Kerk, 9.30 en 17 uur: ds. J. E.
Hendriks van Winterswijk.

Geref. Kerk (Art. 31 K.O.), 10.30 en 17
uur: ds. N. Bruin.

STRAND IJMUIDEN:

Uitgaande v. h. „Comité van Samenwer
kende Zondagsscholen te Velsen" Zon
dagsschool om 10 uur in het strandhuisje
„Zee en Duin" vlak aan de Noordzijde
van restaurant „De Schelp".

Haringvangst

De gemiddelde haringvangst van de
Katwijkse boten bedroeg 23 kantjes. De
vangst was aldus: KW. 19 7 k.; KW. 70
50 k.; KW. 129 60 k.; KW. 161 35 k.; KW.
163 16 k.; KW. 168 14 k.; KW. 50 40 k.;
KW. 42 60 k.; KW. 43 55 k.; KW. 15 45 k.;
KW. 97 55 k.; KW. 110 35 k.; KW. 39 3 k.;
KW. 41 50 k.; KW. 49 34 k.; KW. 29 30 k.;
KW. 20 55 k.; KW. 32 22 k.; KW. 2 6 k.;
KW. 3 7 k.; KW. 5 3 k.; KW. 14 40 k.;
KW. 25 6 k.; KW. 138 26 k.; KW. 47 12 k.;
KW. 6 30 k.; KW. 23 12 k.; KW. 54 50 k.;
KW. 140 40 k.; KW. 22 16 k.; KW. 45 71 k.;
KW. 175 50 k.; KW. 67 2 k.; KW. 83 2 k.;
KW. 86 20 k.; KW. 167 5 k.; KW. 151 47 k.;
IJm. 74 13 k.; IJm. 283 50 k.

Trawlers; KW. 159 85 k.; KW. 123 100 k.;
KW. 85 70 k.; KW. 74 10 k.; KW. 7 9 k.;
KW. 101 100 k.; KW. 48 90 k.

Alleen de Postboy
Vanmorgen lag alleen de Postboy voor
de hal. Het schip voerde 1100 kisten ha
ring aan, 20 wijting, 20 schelvis, 50 kabel
jauw en kool, 10 makreel en 100 kleine
kistjes haring.

(Les visages de l'ombre)

Uit het Frans vertaald

32)

Hermantier voelde een opluchting, waar
over hij zich schaamde. Hij bewoog zijn
tong, zijn mond.

Laten we maar gaan, zei hij.

Was Maxime daar? Zou men Maxime
onder zijn naam begraven hebben? On
mogelijk. Nooit zou dokter Méroudy daar
in toegestemd hebben Maar dan was
het Méroudy niet die gekomen was. Chris-
tiane had gejokt.

Wacht even! zei Hermantier. Niet
zo vlug!

Hij struikelde over het grint en moest
zich vastklemmen aan de arm van Clé
ment. Zijn nek deed hem pijn. Hij
hóórde om zich heen de diepe stilte van
het kerkhof, nauwelijks verbroken door
een licht gemurmel van de cypressen. Hij
had de indruk te dromen, de fragmenten

van een onsamenhangende puzzle aan
elkaar te passen. Men had dus een andere
dokter gehaald, een nieuwe. Het zij zo. Men
had hem gezegd, dat de stervende Ri
chard Hermantier heette. Hoe zou hij heb
ben kunnen twijfelen? Hij had de over-
lijdensacte getekend. Goed. En verder? Men
had de noodzakelijke stukken, de identi
teitskaart, het trouwboekje overgelegd;
alle papieren waren met die van Chris-
tiane beneden in de salon opgeborgen. Een
ambtenaar had het overlijden geregistreerd.
Zo was het gegaan. Weggevaagd, verdwe
nen, de grote Hermantier. De priester had
rond de lijkbaar gelopen en het gewijde
water gesprenkeld. Requiescat in pace.
Hermantier zag het hele dorp langs de
weduwe trekken en in Lyon de fabrieken
een dag gesloten. Hij hoorde de telefoons
op de kantoren, in de woningen, in de
openbare cellen Hermantier is dood
Ik heb het net gehoord Dat zal heel
wat veranderingen brengen!" Want nie
mand sprak natuurlijk over de kartel,
maar iedereen dacht eraan. Hubert, Chris-
tiane, zouden gekocht, vernietigd, tot fi
guranten gemaakt worden. De octrooien,
de lamp, alles zou geliquideerd worden.

Hier is de auto, Mijnheer.

Hermantier gaf geen steek om de auto.
Hij begon de betekenis van het complot
te beseffen. Hubert was bang geweest. Nog
enkele weken en de strijd zou definitief
begonnen zijn. Onmogelijk om dan nog te
rug te trekken, tot een vergelijk te komen
met de losgebroken tegenstanders. Daarom

had hij er de voorkeur aan gegeven toe
te geven, zich aan de kartel te onder
werpen en zijn belangen te beschermen.
Wat werd alles duidelijk! Christiane had
zelf ook de zaak losgelaten en over haar
rust onderhandeld. Spijtig voor de blinde!
Was hij in ieder geval niet veroordeeld?.
Hermantier zakte in elkaar op de kussens.
Het schommelen van de auto maakte hem
misselijk. Waarom talmde de dood zolang?
Daarginds op de begraafplaats had hij
moeten toeslaan zonder hem de tijd te
laten in al die modder te roeren. De pa
pieren die hij sedert maanden getekend
had met de gedachte de lopende zaken af
te doen, waren dat geen beloften, geen
overeenkomsten? Had hij niet zelf zijn
aftreden aangekondigd, zijn ondergang vol
tooid? Had hij nog wel een cent over na
zoveel chèques in vertrouwen getekend
te hebben?

Iedere vraag barstte uiteen in zijn hoofd,
flikkerde op als een zwarte zon. Hij draai
de een raampje open, maar de lucht was
vervuld met te veel geuren, met te veel
leven. Ditmaal had hij de partij werkelijk
verloren. Hij was niets meer, niets, zelfs
geen levend mens meer. Hij kon niets meer
doen. Schrijven? Men zou zijn brieven on
derscheppen. En bovendien aan wie schrij
ven? Om wat te verklaren? Hadden de
kranten niet overal aangekondigd dat hij
dood was? Hadden zij zijn foto niet gepu
bliceerd met een korte levensbeschrijving?
Wie zou zich hem morgen nog herinneren?
Misschien zou men over Maxime praten

in de bars en in de coulissen van de kleine
theaters. Maar wie zou er kunnen gissen
wat er gebeurd was? Iedereen wist dat
Maxime een onstandvastige knaap was,
een bohémien, in staat om maanden lang
te verdwijnen. Maxime zou zelf ook spoe
dig vergeten zijn. Er was niets aan te doen.

Als mijnheer wil uitstappen.

De auto reed niet meer. Clément gaf
hem een hand om hem te helpen en Her
mantier slaakte bijna een kreet, want hij,
Clément, hij wist de waarheid. Waarom
had hij gezwegen? En Marceline? Zij wa
ren medeplichtigen Men had hen gekocht.
Zij zouden niet praten.

Hermantier voelde het cement onder zijn
voeten.

Dank je.Ik kan wel alleen naar
binnen gaan.

Hij volgde het tuinpad, maar was dat
het tuinpad wel? Was hij niet opnieuw
verdwaald in de wirwar van de doolhof?
De wereld om hem heen was als een ver
rot, afzichtelijk decor. En overal wezen
onzichtbare wezens met hun vingers naar
hem. Hij hoorde achter zich miauwen. Hij
zou vlugger hebben willen lopen. Hij was
op het punt, waarop de meest geharde
gratie vraagt. En Christiane had dat goed
gevonden! Zij had zich voor dat verschrik
kelijke spel geleend!Zijn vingers

stootten tegen de ruiten van de veranda.
In zijn verwarring had hij de deur gemist
en moest hij met zijn voet en zijn hand
tasten. Iemand liep door het vertrek.

Ben jij dat, Marceline?

Ja, mijnheer.

Waar is mevrouw?

Zij is

Een pauze. Hij dacht dat zij zou zeggen:
„zij is bezet," maar Marceline vervolgde:

Zij is in haar kamer. Ik zal haar
roepen.

Neen, neen! Stoor haar maar niet.

Hij liep weer verder met zijn wankele

gang, klom de trap op. Hij moest op de
laatste trede gaan zitten en wierp zijn be
lachelijke hoed, die goed voor een ge-
pensionneerde was, achter zich in de gang.
Machinaal zette hij zijn bril af en maakte
die schoon. Het huis was koel, rustig, inge
slapen tussen de bloemen. Het deed er
niets toe. Als Christiane sliep, zou hij haar
wekken. Het ogenblik was aangekomen om
vrijuit te praten, om een eind te maken
aan die kwellende vermoedens. Hij stond
op, zocht met zijn vingertoppen de muur.
Wat zou zij wel kunnen bedenken om zich
te verdedigen? Om het graf te verklaren?
Hij bleef voor de deur staan. Neen, zelfs
het medelijden zou niets verklaren. Het
medelijden durft in de leugen niet zo ver
te gaan. Hij klopte en duwde zonder te
wachten de deur open. Hij hoorde een
verstikte kreet.

Mijn hemel, Richard, waar kom jij
vandaan?Ben je ziek?

Ik zal wel vuurrood en verschrikkelijk
om te zien zijn", dacht Hermantier. Door
een schurend geluid op het parket begreep
hij dat zij een fauteuil bijschoof. Hij wei
gerde hem met een gebaar van zijn hand.

Ik kom van het kerkhof, zei hij. Bij
toeval heb ik het opschrift aangeraakt. Ik
heb het gelezen.

Heb je het gelézen?

Ja.

Arme Richard.

Hij was zelf erg opgewonden en durfde
de zinnen niet meer uit te spreken, die hij
voorbereid had. Uiteindelijk accepteerde
hij alles, nu hij tegenover Christiane stond.
Alles, behalve bedrogen te worden. Zij had
dus nooit begrepen, dat als zij de eerste
stap had willen doen.

Richard!

Neen, fluisterde hij, zwijg. Ik weet wat
je wilt zeggenLauthier had je opge
dragen de waarheid voor mij te verbergen.
Ik mocht niet meer in Lyon terugkomen,
nooit meer. Ik was voortaan niet meer in
staat de fabriek te leiden

Maar.

Zwijg maar! Je hebt me behandeld
als een mannetje zonder verantwoordelijk
heid.

Niet waar. Je vergist je, Richard. Het
beste bewijs is dat wij je bij ons gehouden
hebben. Lauthier wilde je in een zenuw
inrichting laten onderbrengen.

Is dat een reden om

Je weet niet allesLuister alsje
blieft rustig naar mijGa zitten

Ik zie liever dat je zit.

Goed dan.

Lauthier vreesde niet alleen voor
je.gezondheid. Maar ook voor ons.

(Wordt vervolgd).