OOSTERSE INVLOEDEN
IN NIEUWE MODE
Mormoonse „Tabernakelkoor"
zong in Amsterdam
^^Brieven aan
de redactie
Trampersoneel in Amsterdam
gaat niet opnieuw in staking
Voor herfst en winter
Voorbereiding van Adenauers
reis naar Moskou in geheim
Bijna 400 zangers op het podium
J. G. MARTIN ZONEN
Protest tegen
publicatie
Vertraging in de bewapeningsplannen
met nadruk door Bonn ontkend
OONDERDAG 1 SEPTEMBER 1955
7
Hamburgs metaalarbeiders
kunnen 8 percent krijgen
interparlementaire Unie
stelt wereldcongres voor
DANS-ACADEMIE
Tienduizend niet-blanken
bij Zuid-Afrika's politie
Brief van Grandval
Het Tabernakel-Koor van de Mormonen
uit Salt Lake City, Verenigde Staten,, een
ensemble van 379 zangeressen en zangers,
trad op zijn Europese tournee Woensdag
avond op in het Concertgebouw te Amster
dam. Vandaag zingt het in het Kurhaus te
Scheveningen en dan wordt de concertreis
voortgezet naar Kopenhagen, Berlijn, Bern
en Parijs. Dit uitstapje, te beschouwen als
een apostolische reis, zal ongeveer een
maand in beslag nemen. Het is wel echt
Amerikaans, zo'n tocht te ondernemen met
een gezelschap van 600 personen want
benevens het koor maken ook vele niet-
zangers de reis mee en het typeert de
stevige organisatie van de Mormonen, die
in 1847 hun centrum stichtten bij het Zout
meer in Utah, nadat zij uit Illinois opge
jaagd waren, waarbij hun stichter Joseph
Smith het leven liet. Salt Lake City is nu
een stad van 200.000 inwoners. In het hart
van de city bevindt zich de reusachtige
Mormonentempel, de zogenaamde „Taber
nacle", waarin het „Tabernakelkoor" zijn
thuis vindt. Sinds 1929 verzorgt dit ensem
ble wekelijks een radio-uitzending uit zijn
eigen tempel, waarin natuurlijk ook een
geweldig groot orgel te vinden is (10.000
pijpen en 188 spelen); het wordt bespeeld
door de befaamde Amerikaanse organist
Alexander Schreiner.
Zo werden wij dan geconfronteerd met
dit machtige koor, de dames in smetteloos
wit en de heren in stemmig zwart. Weini
gen onder het publiek, dat het Concertge
bouw geheel bezette, zullen ontkomen zijn
aan de suggestieve kracht van het aantal
en van de georganiseerde massa, die zich
demonstreerde nog eer er een noot gezon
gen was.
Het was een aardige attentie van de
programmaleider, die het concert met en
kele toespraken afwisselde, bij zijn begroe
ting ook een woord van hulde te wijden
aan Prinses Wilhelmina op haar verjaar
dag.
De dirigent J. Spencer Cornwall, liet
openen met de volksliederen, het Wilhel
mus (in het Engels!) en het Amerikaanse
„Star Spangled Banner", gevolgd door een
Engelse versie van „Wilt heden nu treden".
Toen wisten wij het al: een prachtig zuiver
klinkend koor, voortreffelijk getraind en
afgericht op primair werkende effecten.
Echter van een koor dat de grote massa
wil bereiken, kan men niet verwachten,
dat het in de keuze van zijn répertoire
selectief-aesthetisch te werk kan gaan.. Het
verwonderd ons dan ook niet, dat er onder
de vertolkte nummers wel eens iets bij
was dat, artistiek gesproken, onder het nul
punt lag; doch dat waren dan juist van die
dierbare liedjes, die om andere redenen
waarde hebben. Er was echter overwegend
koormuziek van goed gehalte, en, wat men
ook bracht, alles werd in zekere zin gesu
blimeerd door een realisatie die respect
afdwong. Men zong hoofdzakelijk homo-
fone zettingen en versmaadde zelf de zang
in unisono niet (maar dan aan het slot met
een effectrijke cadens in accoorden), doch
met een fragment uit Mendelssohn's orato
rio „Elias" en met het slotkoor uit „Chris
tus am Oelberge" van Beethoven toonde
het Tabernakelkoor ook, royaal opgewas
sen te zijn tegen een meer polyfone stijl en
in staat, hierin ook een fraai-kinkend even
wicht te bewaren. Het koor bestaat trou
wens uit prachtig ontwikkelde stemmen,
die steeds raak intoneren en zelfs in het
geweldigste forti niet geforceerd klinken.
En het feit, dat gedurende het hele concert
niet de geringste afwijking van het toon-
peil merkbaar was, toont aan dat de koor
studie in Salt Lake City zeer verantwoord
geschiedt. Maar juist daarom was het
BONN (ANP) De vervroegde onder
handelingen over nieuwe loontarieven voor
de metaalbewerkers in Hamburg hebben
reeds tot een resultaat geleid. De werk
gevers hebben zich bereid verklaard de lo
nen met acht percent te verhogen, nadat
de vakbond twaalf percent had verlangd.
De leden van de vakbond zullen in de ko
mende dagen in een geheime stemming
beslissen of zij dit compromis zullen aan
vaarden. Bijna twaalfduizend arbeiders
hebben verleden week gestaakt om de
loonsverhoging af te dwingen.
Verkort weergegeven)
Bedenkelijk. In verband met een beden
kelijke publicatie inzake de Rheuma-ver-
rassingsactie, die in enkele bladen is voor
gekomen, het navolgende: De organisator
van de Rheuma-verrassingsactie, de heer
A. M. Bergers te Rotterdam, heeft zich ge
wend tot het ministerie van Justitie te
's-Gravenhage en hem werd ten departe-
mente het navolgende medegedeeld: Een
journalist van een der landelijke bladen
heeft ten departemente geïnformeerd, of
er bedenkingen waren tegen de Rheuma-
verrassingsactie. Hem is toen medegedeeld,
dat geen enkele bedenking, noch bij Jus
titie, noch bij de politie te Rotterdam, be
kend was. Ondanks deze positieve mede
deling heeft de betreffende journalist een
artikel gepubliceerd onder de kop Rheuma-
actie geeft minister te denken, waarin werd
medegedeeld dat een onderzoek naar de
gang van zaken bij de rheuma-verrassings
actie aan de gang was. Het artikel zei
o.m. nog: „Wij hebben de indruk, dat de
minister in de toekomst wat voorzichtiger
zal zijn met het geven van toestemming
aan acties, waarbij de prijzen van te voren
onder een aantal mensen bekend zijn of
bekend kunnen worden. Een verrassings
actie met belangrijke geldprijzen, die zich
uitstrekt over enige weken heeft altijd het
grote risico, dat de aard van de verrassing
tussentijds uitlekt, of ontdekt wordt.
Wat dat betreft, zou, zo menen sommige
deskundigen, een verrassingsactie waarbij
de prijstoewijzing geschiedt op dezelfde
dag als de verkoop van de „loten", veel
groter waarborgen bieden tegen het be
gaan van oneerlijkheden." Tot zover het
blad.
Ten departemente betreurt men deze
vorm van journalistiek ten zeerste, temeer
omdat de betreffende ambtenaar, naar deze
verklaarde, geheel tegenovergestelde mede
delingen heeft gedaan.
STICHTING „HET NATIONAAL
RHEUMAFONDS"
bevreemdend, dat de a capella-zang steeds
met piano begeleid werd; immers dat hin
dert meer dan het helpen kan.
Het sonore mannenkoor liet zich onder
meer apart horen met het bekende „Land-
erkennung" van Grieg, waarvan men de
bariton-solo wegliet en het tempo vrij snel
nam. Van het complete gemengd koor
waren vooral twee koralen van Bach en
een korte hymne van Tschesnohoff tref
fend van uitdrukking. J. Spencer Cornwall
toonde zich aldoor een beheerst dirigent.
Solistisch kregen wij een fraai getim-
breerde altstem uit het koor te horen en
met bijzondere belangstelling hebben wij
kennis gemaakt met de zangkunst van de
talentvolle sopraan miss Ewan Harbrecht,
die met fris geluid veeleisende aria's van
Handel en Beethoven zong.
Alexander Schreiner vertolkte op het or
gel „Westminster Carillon" van Louis
Vierne. Wij hadden deze vaardige organist
wel iets belangrijkers willen horen spelen.
Uit de reacties van het publiek was op
te maken, dat de gigantische onderneming
van het Mormonenkoor indruk maakte.
JOS. DE KLERK.
HELSINKI (Reuter) Het 44ste jaar
lijkse congres van de Interparlementaire
Unie, dat te Helsinki is gehouden, heeft een
oproep gericht tot alle parlementen een
wereldconferentie te beleggen ter verkrij
ging een doeltreffender internationale
economische en financiële samenwerking.
In een aantal resoluties drong het congres
er op aan dat regeringen lid worden van
de inter-gouvermentele commissie voor
Europese migratie en dat het grensverkeer
tussen de verschillende landen wordt ver
gemakkelijkt door het opheffen van
douane-formaliteiten en visum-beperkin
gen.
Liberale Unie
De Liberale Wereldunie houdt deze week
te Luzern een congres waaraan tweehon
derd afgevaardigden uit 24 landen deel
nemen. Op het congres zal worden gespro
ken over: het naast elkaar bestaan van
Oost en West in het licht van de conferen
tie van Genève; de vrije wereld en de sub
versieve acties van de communisten en het
uitbouwen van de Noord-Atlantische Ver
dragsorganisatie (NAVO) op economisch,
politiek en cultureel gebied.
Duiker omgekomen. Uit het water van
de Sloterplas is het lichaam opgehaald van
de 28-jarige J. Goossens, die vorige week
Woensdag bij het geven van een duik-
demonstratie niet meer boven was gekomen.
ADVERTENTIE
'T DANSSEIZOEN BEGINT 15 OCTOBER....
(Anno 1875)
Inlichtingen
Inschrijvingen
DANS-ACADEMIE MARTIN
11—12 uur
1417 uur
19—21 uur
SCHAGCHELSTR. 29 HAARLEM - TEL. 10806
elke dag
van 5 Sept. af
In een bewogen vergadering in Frascati
te Amsterdam heeft het rijdend personeel
van de Amsterdamse gemeentetram in de
afgelopen nacht besloten niet opnieuw in
staking te gaan, zoals tijdens de vergade
ring door diverse sprekers werd voorge
steld. Bij een schriftelijke stemming wer
den 238 stemmen tegen en 191 stemmen
voor een nieuwe staking uitgebracht.
Het personeel van de Gemeentelijke
Havens- en Handelsinrichtingen, dat enige
De toverdoos van Koning Mode, of van de verzamelde
modekoningen in Parijs, zo ge wilt, die al enige weken op
een kiertje heeft opengestaan, is dezer dagen over de ge
zamenlijke hoofden van de wachtenden in de mode-wereld
in alle pracht en praal leeggestort. En de eerste indruk,
waarvan immers zo veel afhangt, is niet ongunstig.
Wanneer men even over de verrassing van de vele nieuwe
weefsels en fabrikaten die zich aandienen heen is, komt
men aldra tot de conclusie, dat men ondanks A- en H-lijn
de stroomlijn nog verre van vergeten is. In vele collecties
vindt men de lijnen van de „Princess Dress" terug, waarbij
de creaties volgens deze lijn in wijdte van rok variëren al
naar gelang men met dag- of avondkleding heeft te maken.
Over het algemeen is de lengte van de rok iets groter ge
worden.
Ook het bont is weer en vogue in de collecties voor deze
herfst en winter, men heeft er velerlei gebruik voor ge
vonden en het veel voor afzetting toegepast.
Wat de avondjaponnen aangaat, valt het op, dat het „kort"
de romantische lange ruisende gewaden heeft verdrongen,
en dat het silhouet, maar eigenlijk nog meer de manier
waarop dit door borduurwerk en andere versieringen wordt
verkregen, een sterk Oosterse invloed heeft ondergaan.
Een greep uit de onthulde modellen geeft deze foto-serie:
Foto links-boven: „Le Dragon" brengt het model van de
Chinese tuniek niet zonder succes in dit modelletje voor
de vroege herfst, gemaakt uit lak-rood cheviot. Opmerke
lijk zijn de sluiting precies in het midden en de kleine
staande kraag. Voor het contrast zorgen de ocelot mof en
cloche.
Foto boven midden: „Train Bleu" is een lichtblauw tweed
ensemble, gecreëerd door Pierre Balmain, waarin het lange
slanke silhouet van de nieuwe stijl goed uitkomt. Er over
heen wordt een even slank vallende mantel gedragen,
waarvan de dubbele rij knopen loopt vanaf de kraag van
bever-bont tot de zoom. Op de taille is weinig de nadruk
gelegd. Zakken op de jas en costume zijn vrijwel gelijk.
Foto rechtsboven: deze diner-combinatie, van dragee-rose
faille, een ruwe zijden stof, ontsproot aan het brein van de
Givenchy. De op Perzië geïnspireerde bovenhelft wordt
over een stijve klokrok gedragen. Het hoedje, met een band
die op het voorhoofd begint, is van zwart satijn. Zwart
antilopen-leer was het materiaal voor de schoentjes en
handschoenen.
Foto links onder: „Princess Margaret" heet deze uitbun
dige avondjapon, door Jacques Heim gemaakt van zilver
en wit-gemetalliseerd brocaat en bezaaid met ster-motieven
in diamanten. De wijd-spreidende rok komt boven de heup
bijeen om de klemtoon te leggen op de verslankte taille.
Witte mink is de afzetting voor het décolleté dat vervloeit
in de smalle mouwen.
Foto rechts onder: „Taglione" is een kortere avondjurk uit
de collectie van Pierre Balmain, ontworpen in een bui van
herinneringen aan Italië. Zij is gemaakt uit heel licht rose
faille. Guirlandes van satijn in een iets diepere tint rose,
worden op de rok vastgehouden door uiterst fijn borduur
werk :net rose kwarts en zilver volgens een achttiende-
eeuws voorbeeldje. De diepe V van het lijfje is opgevuld
met dicht geplooid rose satijn. De brede stola is van dezelfde
faille als de japon.
uren eerder had vergaderd en dat zich
bij het besluit van de vergadering van
het trampersoneel zou aansluiten, zal nu
aan het werk blijven.
Ongeveer 500 personen woonden de ver
gadering in Frascati bij, die om twee uur
's nachts door de plaatsvervangend voor
zitter van het nieuwe tramcomité, de heer
J. van Strien, werd geopend.
De heer Van Strien las aan het begin van
de bijeenkomst brieven voor van groepen
bouwvakarbeiders waarin zij toezegden het
personeel „financieel en moreel ter zijde
te zullen staan in de strijd".
Eén der ontslagen stakers, de heer G. de
Vente, betoogde dat het thans ging om het
recht tot staken, waarna een lange rij van
sprekers het podium betrad.
De eerste stelde voor te staken en niet
eerder in de bedrijven terug te gaan of de
61 ontslagen zouden moeten zijn ingetrok
ken.
De heer Post, bestuurder van de bij het
NW aangesloten Algemene Bond van
Ambtenaren, somde een lange lijst verbe
teringen op, die de laatste tijd in het geor
ganiseerd Overleg zijn bereikt en waar
schuwde voor de gevolgen van een sta
king.
De heer W. Oomen, eveneens ontslagen,
betoogde dat B. en W. nu getoond hebben
geen jacht op communisten en EVC'ers te
maken.
Een volgende spreker zei: „Laten we niet
gaan staken. Het is geen kunst om er een
warboel van te maken en het publiek
wordt er maar de dupe van". Deze spreker
stelde voor. dat de ontslagen stakers zich
tot de Centrale Raad van Beroep in
Utrecht zullen wenden en, mocht dit geen
succes opleveren, dan desnoods tot de
Kroon.
Voor- en tegenstanders van een staking
volgden elkaar in snel tempo op.
Nadat tenslotte de heren Oomen en
Vente nogmaals het woord hadden ge
voerd en tot een staking hadden opge
roepen, ging men tot stemming over. Al
leen het rijdend personeel mocht hieraan
deelnemen. Eerst werd gestemd door op
staan en handopsteken, maar het bleek op
deze wijze niet mogelijk te zijn om een
iuist beeld van de verhouding te krijgen.
Toen besloot men een schriftelijke stem
ming te houden, die als resultaat had, dat
191 stemmen voor een staking en 283
stemmen tegen een staking werden
uitgebracht.
De vergadering, die tot dan toe vrij rus
tig was verlopen kreeg een bewogen slot.
Voorstanders van een staking riepen uit,
dat men de 61 ontslagen stakers in de
steek liet en richtten harde woorden tot
diegenen, die zich tegen een staking had
den uitgesproken.
De heer De Vente en na hem de heer
Oomen spraken hun teleurstelling uit
over het resultaat van deze vergadering.
Hij deelde mede, dat vóór de bijeenkomst
van het georganiseerd overleg op 14 Sep
tember getracht zal worden een grote pro
testvergadering van het gehele gemeente-
personeel te houden.
PRETORIA. Ter gelegenheid van de
uitreiking van een aantal onderscheidin
gen aan niet-blanke politiemannen, heeft
de Zuid-Afrikaanse minister van Justitie
medegedeeld, dat tien duizend niet-blanken
deel uit maken van de Zuid-Afrikaanse
politiemacht. Niet-blanken kunnen thans
toegelaten worden tot de hogere onder
officiersrangen. Naar landaard dienen
9.685 naturellen, 883 kleurlingen en 295
Indiërs bij de Zuid-Afrikaanse politie.
PARIJS (Reuter/AFP) Het bureau
van de Franse minister-president Faure
heeft een protest gepubliceerd tegen het
afdrukken van een brief van Grandval,
de afgetreden resident-generaal van Ma
rokko, aan president Coty in „Le Monde".
De publicatie maakt uittreksels van ver
trouwelijke diplomatieke telegrammen
openbaar, hetgeen schadelijk voor het
openbaar welzijn wordt genoemd. Er wordt
een onderzoek ingesteld.
Generaal Boyer de la Tour du Moulin
is Woensdag te Rabat als resident-generaal
en bevelhebber der strijdkrachten in Ma
rokko ontvangen. Afdelingen van het
vreemdelingenlegioen met witte kepies,
Senegalese infanterie met rode fez en ge-
tulbande Marokkaanse recruten presen
teerden het geweer. Onder de aanwezigen
bevonden zich de Marokkaanse grootvi
zier, de 108-jarige El Mokri, en vele le
den van de staf van Grandval. Ook velen,
die waren ontslagen toen Grandval twee
maanden geleden in Marokko kwam, wa
ren bij de aankomst aanwezig.
De nieuwe resident-generaal begaf zich
in een open auto door de vrijwel geheel
verlaten straten van Rabat naar zijn
ambtswoning. In enkele delen van het land
hadden winkeliers hun zaken gesloten als
teken van rouw over het heengaan van
Grandval.
,(U.P.) Franse gepantserde eenheden en
straaljagers hebben vanmorgen een be
langrijke zuiveringsactie ingezet in het ge
bied van Kenifra-Oued Zem.
De Algerijnse autoriteiten hebben be
paald dat alle personen, die pakketten wil
len verzenden, zich bij het postkantoor
moeten legitimeren. Deze maatregel is ge
nomen om te voorkomen dat tijdbommen
worden gezonden naar Franse en pro-
Franse functionarissen en om de clan
destiene wapenhandel te voorkomen. De
Surêté Nationale heeft vijf gevaarlijke ter
roristen gearresteerd, van wie enkele al
acht jaar gewapende actie tegen Frankrijk
voeren. Tijdens de arrestaties nam de po
litie dertien bommen, een automatisch ge
weer, verscheidene pistolen en honderd
handgranaten in beslag Het „nationale be
vrijdingsleger" heeft zijn recruteringscam-
pagne opgevoerd, ofschoon de leiders geen
wapens beschikbaar hebben voor alle op
geroepen jongemannen. In het departement
Constantine zijn de rebellen weer actief,
maar volgens ontvangen berichten werden
de aanvallers overal teruggeslagen.
Generaal Pierre Boyer de la Tour du
Moulin, die benoemd is tot opvolger van
generaal Grandval als resident-generaal
in Marokko.
BONN (ANP) Bondskanselier Aden
auer en zijn minister van Buitenlandse
Zaken Von Brentano, hebben te Bonn be
sprekingen gevoerd met de bijzondere ver
tegenwoordiger der Amerikaanse regering,
Livingstone Merchant. Alle voorbereidin
gen voor Adenauers reis naar Moskou
werden gisteren geheim gehouden. Het
bondskabinet kwam op wens van dr. Aden
auer in beperkte zitting bijeen, zonder dat
de medewerkers der ministers werden toe
gelaten. Berichten in de pers, volgens wel
ke de regering haar bewapeningsplannen
zou hebben vertraagd, zijn door een woord
voerder der regering met nadruk tegenge
sproken. Volgens deze berichten zou het
minstens vijf jaren duren vooraleer twaalf
Duitse divisies op de been zouden zijn.
Volgens de woordvoerder zou het evenwel
bij het oude schema van drie jaren blij
ven.
De berichten worden door de bondsre
gering betreurd, aangezien zij misver
stand zouden kimnen wekken over de
trouw van de Duitsers aan de verdragen
van Parijs. Ook in haar officiële bulletin
heeft de regering een poging gedaan om
zulk een twijfel weg te nemen. Klaarblij
kelijk heeft de bondsregering er prijs op
gesteld in deze fase van voorbereiding
voor de conferentie nog eens opnieuw
haar trouw aan de verdragen te verkondi
gen. Geruchten over een vertraging van
het militaire tijdschema hebben al maan
denlang de ronde gedaan, zonder dat er of
ficieel op is gereageerd.
Strubbelingen
De politieke voorbereiding van Aden
auers reis verloopt niet zonder strubbelin
gen. De socialisten tonen zich gebelgd
over het feit, dat de bondskanselier blijk
baar heeft afgezien van het eerder aan
gekondigde voornemen om met Ollen-
hauer de leider der oppositie onder vier
ogen te confereren. Wel is deze uitgeno
digd tot een bijeenkomst der fractieleiders
van het parlement, waarin Adenauer de
parlementaire leiders over zijn plannen
zal inlichten. Het lijkt onwaarschijnlijk,
dat dit program de ruggesteun der oppositie
zal krijgen. Deze heeft de jongste ver
klaring van Bonn, als zouden de verdra
gen van Parijs „niet ophefbare feiten"
hebben geschapen, gekenschetst als een
terugkeer naar de politiek der sterkte, die
volgens de socialisten zou uitgaan van een
overschatting van de Duitse positie.
De enige socialist, die dr Adenauer voor
zijn reis zal raadplegen is vermoedelijk
de Berlijnse burgemeester Suhr. De libe
rale partij blijft mokken over het feit, dat
zij geen vertegenwoordiger mee naar Mos
kou zal kunnen zenden. Zij blijft ook ver
langen dat Ollenhauer alsnog zal worden
uitgenodigd, ook al heeft deze tot dusver
geen reislust getoond.
Overleg
(AFP) Amerikaanse, Britse en Franse
ministers van Buitenlandse Zaken zullen
op 27 en 28 September te New York bij
eenkomen om over de komende viermo-
gendhedenbesprekingen op 27 October te
Genève te beraadslagen. Zij zijn dan in
New York voor de Algemene Vergadering
van de UNO. De West-Duitse minister van
Buitenlandse Zaken zal zich 28 September
bij hen voegen. Er is reeds voorbereidend
overleg gepleegd tussen de drie Westelijke
regeringen en haar bondgenoten in de
Noord-Atlantische Verdrags Organisatie
(NAVO).
