PANDA EN DE MODE-MEESTER
Johnnie Jordaan en Straatzangers
bij de VARA op de zwarte lijst
Prinses Beatrix liet onderzee
bootjager „Limburg" te water
VARA viert dertigjarig bestaan
met bijzondere programma's
Wereldnieuws
De radio geeft Woensdag
Nederland werft arbei
ders in Italië
Academie voor voortgezet
Economisch Onderwijs
J
2
M HUKKIO béfoteyca my!
MOTOR - BROMFIETSKLEDiNG
Op de index
Pais en Vree
Aanbiedingen voor 1500
geschoolden
Luisterspel van Hoornik; Cantate van Karei
Mengelberg; „Faust" in Franse bezetting
Radiolympus verdwijnt
Sabbath oratorium
Krimpen van pijn
Henri Eerens overleden
Russische bouwkundigen
op weg naar Nederland
TocU ió het zo
SCHEVE
TORENS
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1955
Prinses Beatrix heeft Maandag op de
werven van „De Schelde" te Vlissin
gen de onderzeebootjager „Limburg" te
water gelaten. Daarbij was Prins Bern-
hard in zijn functie van inspecteur-gene
raal van de Koninklijke Marine, aanwe
zig. Ook brachten Prinses Beatrix en
Prins Bemhard een bezoek aan Hr. Ms.
„Jacob van Heemskerck" in de eerste
binnenhaven van Vlissingen.
Prins Bemhard en zijn oudste dochter
arriveerden per vliegtuig op de vlieg
basis Woensdrecht. Per auto reden zij
naar Vlissingen. Daar werd eerst een be
zoek gebracht aan Hr. Ms. „Jacob van
Heemskerck". De vorstelijke bezoekers
werden aan boord verwelkomd door de
minister van Marine, ir. C. Staf, de bevel
hebber der zeestrijdkrachten, vice-admi-
raal A. de Booy en de commandant Zee
macht Nederland, vice-admiraal F. T.
Burghard.
Namens de bemanning werd aan Prin
ses Beatrix, ter gelegenheid van haar eer
ste officiële bezoek aan een schip dei-
Koninklijke Marine, een door de beman
ning zelf ontworpen en vervaardigd
ivoorkleurig Smyrna vloerkleed aange
boden, waarop in de vier hoeken een
blauw anker was aangebracht. In het
midden waren twee ankers gekruist in
rood geknoopt.
Om elf uur kwamen de vorstelijke be
zoekers aan bij het hoofdgebouw van
„De Schelde", waar zij werden verwel
komd door de directeuren, de heren J. W.
Hupkes en ir. C. Kapsenberg en door de
president-commissaris van „De Schelde"
dr. L. G. Kortenhorst. Voorts waren aan
wezig minister Staf, de secretaris-gene
raal van het ministerie van Marine, de
Commissarissen der Koningin in de pro
vincies Zeeland en Limburg.
Prinses Beatrix, begeleid door ir. Staf
en de heer Hupkes, besteeg de tribune en
knipte een lint door waarna een fles
champagne tegen de wand van het schip
stuk sloeg. Prinses Beatrix doopte
het schip onder het uitspreken van de
woorden: „Ik doop u „Limburg" en wens
u behouden vaart". Daarna hakte de Prin
ses het touw door, waardoor de laatste
beletselen werden weggenomen en het
schip het water ingleed.
Vervolgens maakten de vorstelijke be
zoekers nog een rondrit over de werven
van „De Schelde", waarbij een bezoek
werd gebracht aan de bedrijfsschool.
Daar was het bijltje vervaardigd,
waarmee Prinses Beatrix het touw door
hakte dat de klink vasthield waarmee het
schip op de helling werd gehouden. Het
was een gepolijst stalen bijltje met een
zeer fraai bewerkte palmhouten steek
ADVERTENTIE
BARIEL10RISSTR. HAARLEM -TEL. 13439
FERD. BOLSTR. 48 A DAM - TEL. 717162
HILVERSUM, I 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.33 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50
Voor de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor de
vrouw. 9.10 Platen. 10.00 Vijftig jaren letter
kundig leven, causerie. 10.05 Morgenwijding.
10.20 Voor de vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Or
gel en zang. 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 12.33 Voor het platteland. 12.38
Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Tentoonstellings
agenda. 13.18 Metropole-orkest. 13.45 Platen.
14.00 Medische kroniek. 14.10 Platen. 15.00
Pianorecital. 15.15 Voor de jeugd. 16.45 Voor
de zieken. 17.15 Platen. 17.50 Regeringsuit
zending: Rijksdelen overzee: Jeugduitzen
ding: De brievenbus gaat open o.l.v. Regina
Zwart. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20
Piano. 18.35 Actualiteiten. 18.45 Amusements
muziek. 19.05 Zonnezomer 1955, klankbeeld.
19.30 Voor de jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05
Platen. 20.40 Christopher Blake, hoorspel.
22.00 Dansmuziek. 22.25 Orkanen, causerie.
22.40 Strijkkwartet. 23.00 Nieuws en S.O.S.-
berichten. 23.15 Socialistisch nieuws in
Esperanto. 23.20 Amusementsmuziek. 23.35
24.00 Orgel.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muziek. 7.45 Een
woord voor de dag. 8.00 Nieuws en weerbe
richt. 8.15 Platen. 8.30 Idem. 9.00 Voor de
zieken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Platen.
10.15 Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 Pla
ten. 11.14 Kamerorkest. 12.00 Lichte muziek.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33
Instrumentaal septet. 12.53 Platen of actuali
teiten. 13.00 Nieuws. 13.15 Vocaal ensemble.
13.35 Platen. 14.10 Promenade-orkest. 15.00
Platen. 15.30 Lichte muziek. 16.00 Voor de
jeugd. 17.20 Platen. 17.40 Koersen. 17.45 Orgel.
18.15 Amusementsmuziek. 18.45 De Vrije Uni
versiteit viert feest, causerie. 19.00 Nieuws
en weerbericht. 19.10 Piano. 19.30 Buitenlands
overzicht. 19.30 Platen. 20.00 Radiokrant.
20.20 Omroeporkest. 21.15 Voordracht, 21.30
Geestelijke liederen. 22.00 Wonderlijke we
tenswaardigheden, causerie. 22.15 Volksmu
ziek. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws
en S.O.S.-berichten. 23.1524.00 Platen.
TELEVISIE (N.C.R.V.)
17.00—17.30 Voor de jeugd.
BRUSSEL. 324 M-
11.45 Platen. 12.15 Lichte muziek. 12.30
Weerbericht. 12.34 Platen. 12.45 Lichte mu
ziek. 13.00 Nieuws. 13.15, 13.35, 14.30 en 15.30
Platen. 16.05 Omroeporkest. 17.00 Nieuws.
17.10 Platen. 17.25 Voordracht. 17.45 Platen.
17.50 Boekbespreking. 18.00 Omroepkoor.
18.15 Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.40 Platen. 20.00 Hoorspel. 21.00
Platen. 21.15 Omroeporkest. 22.00 Nieuws.
22.15 Klanken van heaen voor mensen van
vandaag. 22.45 Platen. 22.5523.00 Nieuws.
BBC, uitzending voor Nederland
22.0022.30 Nieuws. Feiten van de dag.
Engelse les oor beginnelingen. (Op 224
en 49 m.).
Het werd na de plechtigheid de Prinses
ten geschenke aangeboden.
Van de directie ontving de Prinses nog
een geschenk, nl. een schakelarmband
van wit goud met tien schakels. Iedere
schakel is bezet met een saffier en dia
manten in brilliantslijpsel.
Van de hellingen van de werf der N.V.
Kon. Mij. „De Schelde" te Vlissingen heeft
Prinses Beatrix Maandagochtend de on
derzeebootjager „Limburg" te water gela
ten. Foto links: de klink is weggevallen en
het schip glijdt, nagewuifd door de hoge
gasten het water in. V.l.n.r.: mr. B. Kolff,
burgemeester van Vlissingen (met bril), de
heer J. W. Hiipkes, een van de directeuren
van de N.V. Kon. Mij. „De Schelde", jhr.
mr. A. F. C. de Casembroot, commissaris
der Koningin in Zeeland; Prins Bemhard;
Prinses Beatrix en ir. C. Staf, minister van
Oorlog en Marine. Foto rechts: zó ging de
„Limburg" te water.
(Van een redacteur)
NADAT REEDS DE Vara-voorzitter, mr. J. A. W. Burger, op de Zaterdagmiddag
gehouden najaarsvergadering van de Verenigingsraad van de Vara een woord van
protest had laten horen tegen de plannen van PTT om haar draadomroep wat
aantrekkelijker te maken door het geven van eigen gramofoonplatenprogramma's
via de derde en vierde lijn tussen zes en acht uur in de vooravond, heeft de omroep-
secretaris en programmadirecteur J. B. Broeksz de bezwaren van de Vara tegen
dit voornemen op een Maandagmiddag gehouden persconferentie herhaald.
Aangrijpingspunt voor de critiek van de socialistische omroep vormt de waar
schijnlijk niet ongerechtvaardigde vrees, dat deze verzoekprogramma's via de
draadomroep zullen bestaan uit een répertoire van dat soort liedjes, dat voor een
aantal luisteraars de grootste aantrekkelijkheid van Radio-Luxemburg of de Vlaamse
gewestelijke omroepen vormt.
De Vara, aldus de heer Broeksz, weert
als die „lekkere, gezellige programmaatjes"
bewust, omdat zij niet wenst mee te wer
ken aan een vervlakking van het cultureel
niveau, integendeel zij wenst dat door een
evenwichtige afwisseling tussen in- en
ontspanning haar opvoedende taak het
best tot haar komt. „Het gaat ons om de
aandacht van de luisteraar", aldus de heer
Broeksz, „en PTT gaat dwars tegen dat
streven in, wanneer zij juist in de voor
avond, de beste tijd voor korte causerieën
en klankbeelden, ons gaat beconcurreren
met „gezellige plaatjes"."
De heer Broeksz onthulde bij deze ge
legenheid, dat de Vara er een index op na
houdt, waarop ook Johnnie Jordaan en de
Straatzangers zeer tot misnoegen van
grote aantallen luisteraars, maar tot vreug
de van de gramofoonplatenhandelaren, die
juist daardoor er meer van verkopen en
verder alle schone composities van het
genre „Rode rozen", „Aan de muur van het
oude kerkhof", „Paardenhoofdstel" en der
gelijke voorkomen.
De Vara is natuurlijk niet tegen lichte
muziek haar programma's bewijzen
het maar dan van een verantwoord ge
halte. De Nederlandse productie aan lichte
als een door de Vara uitgeschreven prijs
vraag heeft bewezen. Er kwamen stapels
composities binnen, maar er was maar
weinig bij dat de toets der critiek kon door
staan. Het droevige is vooral, dat de wel
gekozen werkjes het bij het publiek niet
deden.
In het vlak van de strijd om een ver
antwoorde productie aan lichte muziek ligt
ook de controverse met de stichting „Onze
Lichte Muziek", die een actie voert voor
opvoering van het aandeel van de Neder
landse lichte muziek in de aether en daar
toe de Belgische en Luxemburgse pro
gramma's aan de Nederlandse programma
stellers ten voorbeeld stelt. In onze rubriek
„Voor de microfoon" wezen wij er naar
aanleiding van deze actie reeds op, dat de
kwaliteit toch altijd nog belangrijker is
dan de kwantiteit. In een propaganda
geschrift van deze stichting wordt het
overigens zo voorgesteld, alsof bepaalde
personeelsleden van de Nederlandse Radio
Unie er materieel belang bij hebben som
mige werkjes te stimuleren en andere te
weren. De heer Broeksz heeft gisteren
meegedeeld, dat hij reeds in Juni aan de
stichting „Onze Lichte Muziek" heeft ge
vraagd hiervan met gegevens gestaafde
voorbeelden te noemen, hetgeen de stich
ting tot nu toe heeft nagelaten „wegens de
vacanties".
Voor het overige schijnt het allemaal
pais en vree in de omroep. De heer Broeksz
deelde mede, dat de Vara de totstandko
ming van een regionale omroep in het
Oosten zal toejuichen. Een zekere aan
looptijd ten behoeve van de personeels-
training en het peilen van de luisteraars
behoeften is wel wenselijk. Voorts juicht
de Vara de samenstelling van een advies
raad voor de Regionale omroep Noord toe,
liefst een grote raad met subraden voor de
afzonderlijke provincies. De regionale om
roep voor Limburg heeft een dergelijke
raad reeds lang.
Wat betreft de hierboven genoemde con
troverse met de PTT willen wij erop wij
zen, dat de draadomroep de Vara (en met
haar de andere omroepverenigingen) door
het geven van verzoekprogramma's a la
Radio-Luxemburg het gemakkelijk heeft
gemaakt in het oefenen van critiek. Wij
hebben de heer Broeksz gevraagd of hij
dan geen bezwaar zou hebben tegen bij
voorbeeld symphonieconcerten via de
draadomroep. Maar dat had hij natuurlijk
ook: in feite vreest men in Hilversum de
concurrentie van een „zesde" omroep.
Nederland heeft Italië gevraagd om 1500
geschoolde metaalbewerkers, bouwvak-
ai beiders, mijnwerkers en chauffeurs, heb
ben regeringskringen te Rome medegedeeld.
Een Nederlandse ambtenaar zal om
streeks het einde van September te Rome
aankomen om deze kwestie te bespreken
met de ministeries van Buitenlandse Zaken
en Landbouw en met de directies van
arbeidsbeurzen in verschillende delen van
het land.
Nederland is bereid de reis van de arbei
ders te betalen en stelt een premie bij aan
komst in Nederland van 50 gulden per
arbeider in het vooruitzicht. De Italianen
die in Nederland gaan werken zullen profi
teren van dezelfde sociale voorzieningen
die gelden voor Nederlandse arbeiders en
tussen 16.000 en 24.000 lires per maand
naar huis mogen sturen.
Waagstuk met schietstoel
Majoor John S. Fifield, invlieger van de
firma Martin-Baker die schietstoelen fa
briceert, heeft een straalvliegtuig van het
type Meteor vlak na de start per schiet
stoel verlaten en landde daarna veilig per
parachute. Hij was de eerste vlieger die
dat waagstuk volbracht. Voordien waren
proeven met poppen geslaagd. Fifield ver
liet de tweepersoons Meteor toen deze
juist los was gekomen en vlak boven de
grond raasde. Zijn schietstoel schoot 25
meter de lucht in. Daarna daalde hij aan
een parachute. De tweede piloot van het
vliegtuig voerde later een geslaagde lan
ding uit.
(Van een redacteur
De Vara hoopt in November haar dertigjarig bestaan te herdenken met enkele in
artistiek opzicht bijzondere programma's.
Zo werd aan Ed. Hoornik opdracht gegeven tot het schrijven van een luisterspel, dat
op Woensdag 2 November zal worden uitgezonden. Gehoopt wordt bovendien, dat
een cantate op teksten van Henriëtte Roland Holst en bestemd voor uitvoering door
zogenaamd gebruiksorkest en koor, waartoe opdracht werd gegeven aan de compo
nist Karei Mengelberg, nog zo tijdig gereed kan zijn, dat deze eveneens binnen het
kader van de jubileumviering kan worden uitgezonden.
Er staan voorts een paar openbare concerten op het programma, onder meer door
het Radio Philharmonisch Orkest onder leiding van Eduard van Beinum met de
pianist Jean Antonietti als solist en een recital door Alexander Brailowski. Het
hoogtepunt van de muziekuitzendingen wordt Woensdagavond 9 November bereikt,
wanneer de opera „Faust" in concertvorm zal worden uitgezonden in een geheel
Franse bezetting, met uitzondering natuurlijk van orkest en koor. Als solisten zijn
geëngageerd Jacqueline Brumeau, Solange Michel, Georges Noré, Jean Borthayre en
Georges Vaillant. Dirigent is de welbekende Albert Wolff.
Opzienbarend nieuws behelsde de pers
conferentie welke het bestuur van de Vara
Maandagmiddag ter opening van het om-
roepseizoen hield, niet. Het Varaprogram-
ma verheugt zich al enige jaren in een
algemene waardering en het was dus ook
niet te verwachten, dat er ingrijpende wij
zigingen in het schema zouden komen. De
bekende trekpleisters komen weer terug:
Familie Doorsnee, de Showboat, het Aether-
forum en ,,'t Hangt aan de muur en tikt".
Maar er zijn wel een paar opmerkelijke
verschuivingen. Zo verhuist het Aetherfo-
rum van de Maandagavond naar de Vrij
dagavond om de veertien dagen. In de tus
senliggende weken wordt „Hoor en we
derhoor" toegepast: de commentaren van
de luisteraars die het niet met de leden van
het Aetherforum eens waren, zullen voor
de microfoon komen en alsnog door het
forum beantwoord. In de plaats van het
Aetherforum komt nu ,,'t Hangt aan de
muur en tikt" op de Maandagavond, om
aldus in de Zaterdagse Showboat ruimte
te laten voor een paar nieuwe spelletjes
(ook „Dat wil ik niet meer horen" gaat
verdwijnen, evenals het Betweterforum),
waarbij het publiek wordt ingeschakeld en
onder meer de rubriek „Floris en Flosje",
een strip door Kees Stip, waarin alle per
sonen tot leven zullen worden gebracht
door Cruys Voorbergh.
Tot de programma's, welke in de afge
lopen zomer een succes bleken behoorde
het Zondagmorgendivertissement „Weer of
geen weer". Het zal daarom, aangepast
aan het veranderde klimaat, worden voort
gezet als „IJs en weder dienende".
De Radiolympus verdwijnt na zoveel ja
ren om plaats te maken voor een ander dis
cussieprogramma onder leiding van Jaap
Buys Jr., „Op de keper beschouwd", waar
in maar één onderwerp per uitzending zal
worden behandeld door een wisselend
team van deskundigen.
Voor de bejaarden zal het programma
„Zestig minuten boven de zestig" elke
Maandagmiddag uiteraard wanneer de
Vara dan uitzendt worden gegeven.
Daarna volgt de herhaling van een Woens
dagavondluisterspel. De Showboatherha-
lingén vallen voortaan op de Woensdag
morgen.
De jeugd maar ook tal van ouders
zal het appreciëren, dat Benny Vreden te
rugkeert met zijn liedjes over Barend Bluf.
Er komt zelfs nog een rubriek bij, waarin
allerlei verschijnselen uit de natuurwe
tenschappen en de biologie op rijm en mu
ziek gezet de kinderen „spelend doen le
ren".
Bij de luisterspelen blijven de vertaal
de stukken, voornamelijk van Angelsaksi
sche en Duitse auteurs, overwegen. Van
Franse afkomst is alleen Pagnols' „Ma-
rius". Evenzeer ontbreken Franse werken
bij de serie „Meesterwerken uit de we
reldlitteratuur", waarin overigens wel
veel Nederlands répertoire is te vinden:
Granida van Hooft, De Spaanse Braban
der van Brederode en Schakels van Heyer-
mans.
Er zullen twee spelen van Hoornik wor
den uitgezonden, waarvan het eerste, „De
familieraad", geschreven werd ter ge
legenheid van het VARA-jubileum en het
emigratieprobleem van een sociaal oog
punt uit behandelt en het andere „Langs
een omweg" is getiteld. Dit laatste luister-
ADVERTENTIE
Aanvang cursus 13 September
Prospectus en inlichtingen bij:
Dr. S. ELZINGA, Westerhoutpark 28,
Haarlem, tel. 12879; J. C. ADAM. Stuy-
vesantstraat 93, Haarlem, tel. 25505;
W. B. REYNEN, Dr. P. Cuyperslaan 2,
Heemstede, tel. 38489.
41. Nadat de bezoeker had aangetoond,
dat hij een ambtenaar in functie was,
moesten Panda en Jolliepop hem wel bin
nen laten. „Hier zijn uw X-hoeden", zei
deze. „Men is verplicht ze te dragen, in
gevolge het jongste besluit van de minis
ter van Modezaken". Met tegenzin zetten
zij de zonderlinge hoofddeksels op en be
keken zich verbaasd in de spiegel. „Wat
een lelijke dingen", riep Panda uit, „we
lijken wel clowns!" Jolliepop sloot de ogen
en rilde. „Is het waar?", vroeg hij met
trillende stem, „zijn wij werkelijk VER
PLICHT, om ons met deze gedrochtelijke
wancreaties te ontsieren„Zeker", ant
woordde de ambtenaar, „het zijn wette
lijk voorgeschreven modellen, die door
het ministerie van Modezaken aan de bur
gerij worden verstrektgeheel gratis".
„Vanzelfsprekend", zei Jolliepop. „Het zou
ook inderdaad te ver gaan, indien men
voor deze afzichtelijkeeh... dingen
nog moest betalen ook". Maar de goede
knecht maakte een luchtsprong van ont
steltenis, toen de ambtenaar vervolgde:
„Wel zal een hoeden-belasting worden ge
heven. Deze bedraagt 100 per hoed en
moet thans direct worden voldaan".
„Wat?!", riep Panda, „maar dan kost elke
hoed ons nog honderd gulden!"
spel zal ook door de Belgische omroep
worden uitgezonden.
In de sector van de serieuze muziek
treft de aankondiging van een belangrijk
werk van Milhaud. Het wordt de eerste
uitvoering in Nederland van het in 1947
gereed gekomen werk van deze Franse
componist „Service sacré pour le samedi
matin", een integrale zetting op muziek
van de synagogale dienst. Het werk is voor
gemengd koor, bariton, spreekstem en or
kest of orgel. Het wordt in het Hebreeuws
uitgevoerd, door het groot omroepkoor,
Léon Combé, Wam Heskes en Albert de
Klerk, die daartoe het Cavaillé-Coll-orgel
in de Haarlemse Gemeentelijke Concert
zaal zal bespelen.
Verder maken wij nog melding van de
voorgenomen uitzending van het oratorium
„St. Antoine" van Sem Dresden.
In de kamermuziek wordt een uitvoering
geannonceerd van het kwintet voor gitaar
en strijkkwartet van Castelnuovo-Tedesco
met Andres Segovia als gitaarsolist.
Het aantal instructieve muziekuitzendin
gen bij de Vara altijd zeer talrijk
wordt uitgebreid met een „Componisten
portret" door Rutger Schoute op Zondag
morgen. „Ad libitum" verhuist daartoe naar
de Vrijdagmiddag. Verder komt er een
serie Quatre-mains op Maandagmorgen,
welke onder de titel „Voor de schooltijd"
tot de beoefening van het vierhandig pia
nospel wil opwekken. Op Vrijdagen komt
ook een reeks „Zangers van deze tijd". Op
de Zaterdagmiddagen tenslotte werden
lessen voor blazers uit de harmonie- en
fanfare-orkesten en voor leden van ama
teur-zangkoren opgenomen.
Bij zoveel ontwikkeling het gesproken
woord (inclusief luisterspelen, sportuitzen-
dingen, reportages en dergelijke) is nu al
tot 40 van de beschikbare zendtijd op
gelopen, hetgeen dan ook door programma
directeur J. B. Broeksz als een verzadig
gingspunt wordt gezien is er toch nog
tijd overgebleven voor ontspanning en met
name voor lichte muziek. Op dat terrein is
er overigens weinig nieuws onder de zon.
Er komen een paar nieuwe ensembles. Ver
melden wij" nog, dat hét Blokkaclëprcgram-
ma rond Hetty Blok op de Zondagavon
den een opvolger krijgt "in een 'dergefijicë'
serie nu om de acteur Kees Brusse. Het
heet dan ook „Brussese kermis".
ADVERTENTIE
door rheumatiek. spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen is onnodig. Togal bevrijdt U
snel en afdoende van die pijnen. Togal baat
waar andere middelen falen. Togal zuivert
door de nieren, is onschadelijk voor hart en
maag. Bij apoth. en drog. 0.95, 2.40, 8.88
De toneelspeler Henri Eerens is op 68-
jarige leeftijd in het ziekenhuis Bronovo
in Den Haag overleden. Eerens (pseudo
niem), is de laatste zeven jaar verbonden
geweest aan de Haagse Comedie. Hij heeft
te Dortmund gestudeerd aan de Bühner
Hochschule en kwam daarna naar Neder
land. Hij heeft gespeeld bij verscheidene
gezelschappen, onder meer dat van Eduard
Verkade, bij wie hij rollen in stukken van
Shakespeare vertolkte.
(United Press) Een groep Russische
bouwkundigen, onder wie de stadsarchi
tect van Moskou, 1.1. Loveiko, is volgens
radio Moskou vertrokken naar Nederland
om bouwmethoden en de fabricage van
bouwmaterialen te bestuderen.
Onvoorwaardelijk. De meeste stakers in
Chili zijn Maandag weer aan het werk
gegaan. Er zullen pas onderhandelingen
over de eisen der stakers geopend wor
den als de normale toestand hersteld is.
De vereniging van Chileense studenten
heeft besloten tot een staking van 48
uur uit protest tegen de arrestatie van
vakverenigingsleiders en een verhoging
van de transporttarieven.
Aangekomen. Koning Paul van Grieken
land is met koningin Frederika voor een
bezoek van acht dagen in Joegoslavië
aangekomen. Dit is het eerste konink
lijke bezoek aan het land sinds de oor
log. President Tito bracht in 1954 een
bezoek aan Griekenland.
Zwermen. In de Harz (West-Duitsland)
vliegen muggenzwermen rond ter hoog
te van dertig meter, die een plaag voor
mens en dier zijn. De zwermen zijn zo
dicht, dat men de gangen van huizen,
waar zij door openstaande deuren zijn
binnengevlogen,' niet kan binnengaan.
Grens. Een West-Berlijnse organisatie van
automobilisten, heeft er op aangedron
gen weer een maximumsnelheid voor
motorvoertuigen vast te stellen daar dit
er „waarschijnlijk toe zal bijdragen het
aantal verkeersongelukken en de uit
werking ervan te verminderen". In
West-Berlijn zijn in de eerste vijf dagen
van September dertien personen bij
verkeersongelukken om het leven ge
komen.
Onjuist. De perschef van president Eisen
hower, James Hagerty, heeft verklaard,
dat de Amerikaanse regering niet. voor
nemens is buitenlandse maatschappijen
uit te sluiten van de inschrijvingen op
door de Amerikaanse regering aan te
besteden werken in de Verenigde Sta
ten. Hij deelde mede, dat berichten van
deze strekking volkomen onjuist zijn.
Weekend. Tot dusverre is een aantal van
253 doden geteld in verkeersongelukken
tijdens het lange weekeinde in de Ver
enigde Staten ter gelegenheid van Labor
Day. Het totaal aantal slachtoffers van
de algemene uittocht tijdens deze kleine
vacantie stond gisteren op 318.
Eerste hulp. De wereld-gezondheidsorgani
satie (WHO) zal personeel opleiden
voor het verlenen van „eerste hulp" aan
slachtoffers van atoomstraling. Er wordt
ook een studie gemaakt van de invloed
van straling op de mens.
Controversen. Sedert de reis van koning
Boudewijn naar de Congo is in de Bel
gische Congo en ook in België de wens
naar voren gebracht een onder-koning
te benoemen voor de Congo. Het Brus
selse blad „Le Soir" tekent hierbij aan
dat dit een diepgaande constitutionele
studie noodzakelijk zou maken, die aan
leiding zou geven tot allerlei contro
versen.
Ballingen. Volgens Hufvudstadbladet, het
orgaan van de Zweedse minderheid in
Finland, hebben de laatste presidenten
van Estland en Letland, Konstantin
Paets en Kalis Ulmanis, toestemming
gekregen naar hun land terug te keren
na een ballingschap van vijftien jaar in
de Sovjet-Unie. De presidenten werden
in 1940 gedeporteerd, kort na de bezet
ting en inlijving van hun landen bij de
Sovjet-Unie.
Bezoek. Vijftien leden van het Belgische
parlement, onder leiding van de socia
listische voorzitter van de Tweede Ka
mer Camille Huysmans, zijn in Moskou
aangekomen voor een bezoek van drie
weken aan Rusland. Het bezoek wordt
gebracht op een uitnodiging van het
Russische parlement (Opperste Sovjet).
Vergaan. Zestien Japanse vissers zijn ver
moedelijk omgekomen bij het vergaan
van een vissersboot ten Noorden van
het eiland Honsjoe. Wrakstukken van
het schip, dat op 21 Augustus een SOS-
signaal uitzond, zijn aangespoeld op het
eiland Amoeri.
Doodvonnissen. Acht leiders van een reli
gieuze secte, Tsjoeng Tao, zijn door een
rechtbank in de provincie Sjansi in
Noord-China, ter dood veroordeeld. Zij
zouden ondermijnende activiteit tegen
de regering ontplooid hebben. De von
nissen zijn twee maanden geleden ge
veld.
Betrekkingen. Bij de opening van de na-
jaarsbeurs te Leipzig waaraan onderne
mingen uit dertig landen, waarbij Ne
derland, deelnemen, heeft de Oost-Duit
se minister van Buitenlandse Handel
Rau zich uitgesproken voor een hervat
ting van de handelsbetrekkingen tussen
de „Duitse Democratische Republiek"
(DDR), en de Westelijke landen. Hij
zeide dat dit mogelijk was, ook zonder
dat de D.D.R. door de Westelijke landen
is erkend.
WIJ KENNEN in ons land natuurlijk
allerlei scheve torens, die zich hals over
kop op de omringende huizen, of in een
grachtje schijnen te willen storten. Maar
die torens geven aan hun dreiging nim
mer gevolg en blijven scheef staan zonder
daaraan verdere consequenties te verbin
den.
Het vermaarde land van de scheve to
rens is echter niet Nederland met zijn
slappe bodem, maar het veel
minder drassige Italië. De pri-
meur heeft in dit opzicht zeker
de stad Bologna, waar in 1109
door Asinelli een scheve toren
van 97 m. hoogte werd neer
gezet, welk voorbeeld een
jaar later door Garisenda werd
gevolgd. Echter met dit ver
schil dat Garisenda zijn toren slechts 42
m. hoog, maar veel schever bouwde. Bo
vendien staan beide torens in een andere
richting scheef, zodat hun verschillen nog
geaccentueerd worden. De 97 m. hoge top
van de Asinelli toren staat ongeveer 1 m.
uit het lood, terwijl de toren van Garisen
da op 42 m. hoogte al een uitslag van 2 m.
te zien geeft. De naast elkaar geplaatste
torens geven een beeld, dat méér door
overmatig alcoholgebruik beïnvloed schijnt,
dan door een gevoel voor harmonie van
lijnen.
Eerst veel later, n.l. in 1173 werd in Pisa
met de bouw van de Campanille, of scheve
toren, begonnen. Men had beslist niet het
plan hier een centrum van toeristen te
maken, want volgens de bouwplannen van
de architect Bonannus uit Pisa en Wil
helm von Innsbruck had de toren even
recht moeten staan als ieder ander ge
bouw dat zichzelf respecteert. De toren
trok zich van de bouwplannen echter bit-
"N
ter weinig aan en begon al tijdens de bouw
scheef te hangen. Dit heeft men trachten
te verbeteren door de bovenste verdieping
van de toren een méér verticale stand te
geven, wat op een goede foto heel duidelijk
waarneembaar is.
Het heeft echter niet geholpen, want
toen de bouw in 1350 was beëindigd, stond
de top van de 54 m. hoge toren reeds een
paar meter uit het lood, tengevolge van
het feit dat de fundamen
ten waren gebouwd op het
nog weinig compacte aan-
slibbingsgebied van de Arno.
Tientallen jaren geleden heeft
men al zware betonnen
ondersteuningen ingebouwd,
om te voorkomen dat de
toren die jaarlijks 3 tot
5 millimeter verder overhelt, uiteindelijk
zal instorten. Op het ogenblik is de uitslag
ongeveer 4,28 m., zodat de toren een hoogst
bedenkelijke indruk maakt.
Toch is er voorlopig nog weinig gevaar,
want de standvastigheid van scheve torens
berust op een natuurkundige wet waarin
we veel vertrouwen kunnen stellen. Die
wet zegt ons n.l. dat zolang het zwaarte
punt van een lichaam zich loodrecht bo
ven het grondoppervlak bevindt, er geen
gevaar voor omvallen bestaat. Valt de
loodlijn, die we vanuit het zwaartepunt op
de grond neerlaten, echter op de rand, of
zelfs buiten het grondoppervlak van de
toren, dan gaat hij kantelen en slaat om.
O ja, wat zouden die koeienhuiden te
betekenen hebben, waarop volgens de ver
halen vele torens zijn gebouwd?
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
