VANMORGEN IN DE VISHAL
EN OP ZEE
Muziekweek Haarlem: dynamisch crescendo
Dertigjarige Wijk aan Zeeër reddingbrigade begon
met een sigarenkistje vol verbandmiddelen
Boekhouder verving namen op
girobiljetten door de zijne
AFWISSELENDE KLANKKLEUREN
VVB wellicht niet opgewassen
tegen sterk De Kennemers
Zaterdag receptie en feestavond in „De Zon
Haarlemse rechtbank
Bijna f 6000.- verduisterd ,',maar voor
zaak aangewend", zegt verdachte
Twaalf maanden (vier
voorwaardelijk) geëist
VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1955
PWN-directie en personeel
huldigden Jac. Joosse
Wedstrijden voor
„Waterloo"
Krans van meteoren zou
om de aarde cirkelen
Hoofdprijzen Staatsloterij
99
De Wijk aan Zeeër Reddingbrigade, die het afgelopen jaar dertig jaar bestond zal
dit heuglijke feit vieren met een Zaterdagmiddag van half drie tot half vijf te hou
den receptie in café „De Zon". Hier volgt dan later een feestavond, die verzorgd wordt
door het cabaretgezelschap Han Lankes met een bal tot besluit. Tevens zullen er
negen leden worden gehuldigd die van de oprichting af lid zijn geweest.
Het is een goede gewoonte om bij zo'n
staat van dienst even stil te staan en een
blik in het verleden te werpen, waarbij
echter de toekomst niet uit het oog verlo
ren mag worden.
Bij niemand anders konden we hiervoor
beter terecht dan bij de heer Joh. Gerten-
bach, de oprichter van de vereniging. Deze
krasse badplaatsbewoner, die de zeven
kruisjes reeds is gepasseerd heeft ons van
de afgelopen jaren het één en ander ver
teld.
De heer Gertenbach verhaalt graag hier
over en hij doet dit met een jeugdig en
thousiasme, dat haast weldadig aandoet.
Hij immers heeft van het begin af zijn
beste krachten aan de WRB gegeven en
voorzover dit in zijn vermogen ligt, zal hij
dat nog vele jaren blijven doen. Zoals ge
zegd, de heer Gertenbach heeft het in zijn
eentje „geklaard", maar voordat het zover
was heeft hij heel wat werk moeten verzet
ten. Er waren nog wel anderen die de op
richting nodig vonden, maar zij waren niet
bereid hiervoor een vinger uit te steken.
Op 2 April 1925 was het dan zover en het
eerste bestuur zag er als volgt uit: H. Ro-
the, burgemeester van Wijk aan Zee en
Duin, ere-voorzitter, J. F. Roland, voor
zitter, P. Vellekoop, penningmeester, Joh.
Gertenbach, secretaris, mejuffrouw C. J.
Pieters, mevrouw J. Eerhard-v. d. Berg, J.
E. Smidt, L. Schellevis en Ph. van Gooi.
Van hen zijn alleen nog de heren Gerten
bach en Van Gooi actief bestuurslid. De
anderen leven niet meer of zijn naar el
ders vertrokken.
Ieder op eigen houtje
Heel langzaam is alles gegroeid en het
eerste jaar ging iedereen als het nodig
was op eigen houtje de boer op of be
ter gezegd: het strand langs. Hoe gebrek
kig de middelen uit die tijd waren blijkt
wel uit het feit, dat ieder lid een sigaren-
doosje, gevuld met verbandmiddelen in
zijn zak droeg.
Het tweede jaar ging het al wat beter en
kwam men met medewerking van de EPU
in het bezit van de tent en van „de boot",
die nog de naam „Strandmeeuw" draagt.
Wijlen de heer Rothe heeft toen heel wat
voor de WRB gedaan en met dankbaar
heid vermeldde de heer Gertenbach hoe de
vroegere burgemeester van Wijk aan Zee
en Duin een gebouwtje liet zetten, dat de
reddingbrigade kon huren, welk bedrag als
een subsidie van de gemeente, werd ont
vangen. Ook nu is dit huisje nog intact en
mocht de nood aan de man komen, dan
blijkt de zaak hier uitstekend in orde te
zijn.
Redding bij licht van carbidlantaam
Dat een redding vroeger vast niet eenvou
dig was illustreerde de heer Gertenbach
met zijn verhaal over de stranding van de
„Gezina", die in 1928 tussen de Noorder-
pier en Wijk aan Zee in vliegende storm
verging.
De heer Ph. van Gooi was hierbij be
trokken. De ouderwetse lantaarns hadden
het allang begeven, maar gelukkig was er
iemand met een carbidlantaam op zijn
fiets. Dit was tenslotte de enige verlich
ting waarover men kon beschikken. Voor
niet lang echter, want de heer Van Gooi
die met deze lantaarn tot aan zijn middel
in het water stond werd op een ogenblik
overspoeld door de golven, waarbij de
lantaarn verloren ging.
De lantaarndrager kwam er met een nat
pak af.
Een en ander was oorzaak dat de heer
Gertenbach een brief heeft geschreven aan
dr. Philips, met het verzoek of aan dit
euvel niets was te doen. Het resultaat van
dit schrijven was verbluffend. Na lang ex
perimenteren heeft men toen een zoeklicht
vervaardigd, dat toentertijd het grootste
ter wereld was. Het had een lichtsterkte
van twee millioen watt, aldus de heer Ger
tenbach. De voorbereiding had alleen al
zestigduizend gulden gekost.
De 27ste September was een grote dag
voor de WRB. Toen werd een demonstra
tie met deze nieuwe lichtbron gegeven en
de belangstelling hiervoor was enorm. De
toenmalige minister van Oorlog met vele
officieren en andere genodigden uit het ge
hele land waren aanwezig en met trots in
zijn stem vertelde de heer Gertenbach hoe
langs de gehele weg van Beverwijk naar
de badplaats auto's geparkeerd stonden,
waarbij dan gezegd dient te worden, dat in
Wijk aan Zee zelf practisch geen parkeer
gelegenheid aanwezig was. Als herinnering
aan dit feit heeft de heer Gertenbach nog
een vulpotlood, waarin deze datum werd
gegraveerd, in zijn bezit.
De eindjes aan elkaar
De laatste jaren sukkelt de WRB nogal
Directie en personeel van het Provin
ciaal Waterleidingbedrijf Noordholland
hebben de personeelschef van de dienst
Terreinen in Castricum, de heer Jac. Joosse,
in verband met zijn 25-jarig ambtsjubi
leum Donderdag een warme huldiging be
reid.
Dit gebeurde 's morgens in de serre van
hotel Borst waarbij niet alleen het voltalli
ge plaatselijke personeel van het PWN
aanwezig was doch tevens een deputatie
van het kantoor te Beverwijk. Bovendien
gaf de rentmeester ir. Jelles acte de pré-
cense, die des jubilaris opgewekt karakter
en zijn organisatorische kwaliteiten prees,
nadat hij de heer Joosse van harte had ge
complimenteerd. De heer Jelles liet zijn
gelukwensen vergezeld gaan van een en
veloppe met inhoud. Mevrouw Joosse-Hel-
linga werd eveneens door de rentmeester
in de huldiging betrokken en kreeg een
fraai bouquet.
Namens de kantoor-collega's voerde
mejuffrouw Cl. Ranzijn het woord en het
hoofd van de dienst Terreinen, de heer P.
L. Duinker deed zulks namens het gehele
personeel, welks cadeau bestond uit twee
rotan-stoelen. Ook de heer Duinker had
voor de echtgenote van de jubilaris bloe
men meegebracht. Tenslotte heeft de heer
Jac. Joosse allen voor de gesproken woor
den en de cadeaux bedankt.
In de loop van de dag zijn vele personen
de jubilaris in zijn woning aan de Stetweg
11 komen gelukwensen.
I met financiële moeilijkheden en heeft het
bestuur de grootste, moeite om de eindjes
aan elkaar te knopen. Tot verleden jaar
werd door de gemeente geen subsidie ver
leend, thans krijgt men per jaar zeshonderd
gulden, hetgeen een druppel op een gloei
ende plaat betekent. De heer Gertenbach
vergeleek dit bedrag met de f 25.000 die de
brigade te Scheveningen elk jaar opstrijkt.
Alhoewel gezegd moet worden dat de zaak
daar wel wat groter is.
Het gebrek aan contanten is voor een
groot deel te wijten aan het feit dat de
uitrusting in de oorlog practisch geheel
verloren is gegaan. Na de wereldbrand
heeft men alles van de grond af aan weer
op moeten bouwen. Ook het archief is
jammer genoeg verloren gegaan. Dat was
in die jaren opgeslagen op de zolder van
een leegstaand huis. Een gemeente-werk
man heeft de zaak toen maar opgeruimd
en in brand gestoken. Een groot gemis
uiteraard, daar hier ook nog verschillen
de foto's bij waren.
Toekomstplannen
Voor de toekomst heeft de redding-bri
gade nog heel wat plannen. Als eerste
hiervan geldt de verwezenlijking van het
oprichten van een tweede post nabij het
Noorderbad. De kosten hiervoor zijn ech
ter vrij hoog en de inkomsten zoals ge
zegd niet groot. Onder de badgasten werft
men donateurs voor één jaar, maar dat le
verde dit seizoen slechts zeshonderd gul
den op. Voorts telt de WRB thans onge
veer honderd leden.
Het materiaal waarmee gewerkt wordt
is overigens up-to-date en sinds kort heeft
men de beschikking over drie walkie-tal
kies. In het bestuur zijn thans enige ener
gieke jonge mensen opgenomen, maar het
baart de heer Gertenbach toch wel enige
zorg dat er niemand is, die zijn taak over
kan en wil nemen. De secretaris zou zijn
werk langzamerhand over willen geven
aan een jongere man en men dacht al
iemand gevonden te hebben, maar deze
vond het bij het zien van het vele, dat
hier aan verbonden is ,toch maar beter om
zich schielijk terug te trekken.
En zo is de Wijk aan Zeeër Reddingbri
gade thans alweer bezig aan de volgende
dertig jaar en al komen hier de laatste ja
ren dan ook geen scheepsrampen voor,
men is toch paraat om zo nodig hulp te
bieden. In zo'n geval is het de taak van de
Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse
Reddingmaatschappij om de schipbreuke
lingen van boord te halen, waarna dan
echter de WRB aan bod komt.
En nu de zomer afscheid genomen schijnt
te hebben, en wij straks weer bij de kachel
zitten, beschermd tegen regen en wind is
het misschien wel goed om toch eens te
bedenken, dat overal langs onze kust man
nen klaar staan, die in geval van nood
eigen leven durven riskeren, om dat van
hun medemensen te redden.
Enige dagen geleden is premier Hugen Hanke van de Poolse regering, die in
Engeland in ballingschap vertoeft, tijdens zijn verblijf te Rome plotseling verdwenen
en weer in Polen te voorschijn gekomen. Deze Telefoto geeft een beeld van de
premier, die na zijn terugkeer te Warschau een rede uitspreekt voor de
Poolse radio.
Vyf boten vandaag
Van de trawlervloot waren vandaag vijf
schepen binnen met 5200 kisten, waarvan
3000 kisten haring, 1300 makreel, 400 schel
vis. De Elie (van 9 Sept.) voerde aan 950
kisten, waarvan 500 makreel, 300 schelvis,
50 kabeljauwen en gul, 50 haring, 100 stuks
stijve kabeljauwen; de Gelria (van 5 Sept.)
1200 kisten, waarvan 950 haring, 200 kool-
vis, 50 diversen, 180 stuks stijve kabel
jauwen; de Bloemendaal (van 8 Sept.) 850
kisten, waarvan 625 makreel, 75 haring, 150
diversen; de Bergen (van 6 Sept.) 1075 kis
ten, waarvan 800 haring, 175 makreel, 100
schelvis en 50 stuks stijve kabeljauwen en
de „Dirkje" (van 8 Sept.) 1100 kisten, waar
van 1000 haring, 75 toters en 20 diversen.
De kleine vaart was er met 7000 kg tong.
Morgen drie
Zaterdagmorgen zullen 3800 kisten ha
ring in de hal staan: 1300 kisten van de
„Batavia" (van 9 Sept.); 1200 kisten van
de „Postboy" (van 8 Sept.) en 1300 kisten
van de „Klaas Wijker" (van 8 Sept.).
Oudste boten
Oudste trawlers zijn nu de „Vios",
„Abraham" en „Wiron 2" (van 8 Sept.); de
„Haarlem" en „Soerabaja" (van Zaterdag
10 September) en de „Tzonne", „Norma
Maria" en Flamingo" (van 12 Sept.).
In de hal vandaag
De haring ging vandaag van de hand
voor f 15 tot f 13, makreel voor f 18 tot
f 16. De regels kleine kabeljauw noteerden
f 56 tot f 45, grote f 102 tot f 74. De kisten
grote kabeljauw deden f J50 tot f 130 en
de kleine f 110 tot f 96. Grote gul ging
weg voor f 44 tot f 34, middel voor f 30
tot f 25 en torgul voor f 18 tot f 16. Grote
schelvis maakte f 32 tot f 29, grootmiddel
f 25, kleinmiddel f 23 tot f 20, pennen f 18
tot f 16 en braadschelvis f 14.50 tot f 13.50.
De grote tong liep op in prijs van f 4.50 tot
f 4.90, grootmiddel van f 3.40 tot f 3.80,
kleinmiddel van f 3.30 tot f 3.50, tong 1
maakte f 3.40 tot f 3.70 en tong 2 f 2.72
tot f 2.90.
Binnengekomen
IJM. 21 Gelria, 32 Elie, 16 Bergen, 71
Bloemendaal, 115; RO. 53 Dirkje; KW. 23
Volharding, 147 Wilhelmina 3, 60. 56, 71;
UK. 44, 72, 79, 222, 91, 28, 44, 126, 202, 184;
TX. 39.
Vertrokken
IJM. 2 Herman, 19 Mercator; KW. 8
Deining, 147 Wilhelmina 3, 39 Helena; HD.
87 Pietertje, 79 Drie Gebroeders, 116, 7;
UK. 194, 162, 103, 31, 119, 41, 14, 81, 15, 24,
141, 53, 164, 61, 125, 46, 35, 52, 104, 68;
TX. 39.
Vangsten van de nacht
Anne Marie, 30 kg. tong en 6 m. vis;
Tiny, 50 kg. en 5 m.; Stern, 40 kg., en 7
m.; Hermina 4, 50 kg. en 6 m.; Aliza, geen
vangst; Willy Alida, 50 kg. en 6 m.; Johan
na Cornelia, geen vangst; Adriana Catha-
rina, 30 kg. en 3 m.; Willem, 60 kg. en 7
m., Arendje, 30 kg. en 3 m., Jacoba, 30
kg. en 5 m., Petronella, 20 kg. en 5 m., Arie
Jacoba, 120 kg. en 5 m., Gebroeders, 50
kg. en 10 m., Vier Gebroeders, geen vangst,
Hendrikje, 40 kg. en 8 m., Klaas Jr., 40 kg.
en 6 m., Verwachting, 40 kg. en 9 m., Mag-
da, 70 kg. en 6 m., Nehim 1, 50 kg. en
m., Nehim 2, 50 kg. en 7 m., Nehim 3, 3:
kg. en 4 m., Nehim 4, 70 kg. en 4 m., Emi-
sel, 50 kg. en 10 m., Vios, 30 kg. en 2 m.,
Arendje Jacoba, 40 kg. en 7 m., Aleida,
40 kg. en 5 m., Leendert Jacoba, 20 kg.
en 15 m., Albatros, 50 kg. en 8 m., Heem
stede, 70 kg. en 7 m., Hoop 2, 50 kg. en
6 m.
Donderdag op zee
De haringvisserij was gisteren weer
slechter: de trawlers vingen 200 tot 300
manden haring per dag. Wellicht herin
nert men zich nog de vangsten uit vorige
jaren omstreeks deze tijd: 800 tot 1000
manden per dag. De „Postboy" meldde nu
trekken van 150, 30 en 30 manden en een
dagvangst van 210 manden op de laatste
visdag; de „Klaas Wijker" trekken van 80,
70 en 60 manden met een dagvangst van
210 manden op de laatste visdag en de
„Batavia" trekken van 40 en 20 manden
haring op de laatste dag van de reis. De
„Thorina" gaf trekken door van 60, 40 en
60 manden en op 57 NB en 1.40 OL. had de
„Claesje" een visserijtje met trekken van
20 tot 50 manden haring. Er stond vrijwel
overal een sterke bries. De loggers op 't
Zand en 57 NB. vingen weinig; er waren
dagvangsten van 100 tot 150 manden, meest
makreel en schelvis. De loggers en kotters
op de kust gaven dagvangsten door van
12 tot 10 manden schol en 1015 kg. ton
gen en nachtvangsten van 10060 kg. tong
en 54 manden schol. Men had veel last
van schade aan netten.
Vangsten van de dag
Arendje Jacoba, 4 m. vis, geen tong;
Anne Marie, 3 m. vis, geen tong; Rein, 4 m.
vis, geen tong, Tiny, 5 kg en 6 m. vis, Vic
toria, thuisvarende, Hermina. 4, 5 m. en
geen tong, Trijntje, thuisvarende; Aliza,
5 m. vis, geen tong; Willy Alida, 5 kg en
4 m. vis; Gerda Marianne, 8 m. vis, geen
tong, Johanna Cornelia, 5 m. vis, geen tong,
Adriana Catharina, 15 kg en 3 m. vis; Wil
lem, 7 m. vis, geen tong; Arendje, 6 m. vis,
geen tong; Jacoba, 10 kg en 7 m. vis; Jana,
7 kg en 5 m. vis; Vier Gebroeders, 15 kg en
4 m. vis; Hendrikje, 6 m. vis, geen tong;
Klaas Jr., 10 kg en 5 m. vis; Emisel, 6 m.
vis, geen tong; Hoop 1, 4 m. vis, geen tong,
Vios, 30 kg en 4 m. vis; Heemstede, 7 m.
vis; Hoop 2, 5 kg en 6 m. vis; Verwachting,
9 m. vis, geen tong; Magda, 5 kg en 6 m.
vis; Nehim 1, 5 kg en 5 m. vis; Nehim 2, 5
m. vis, geen tong; Nehim 4, 40 kg en 6 m.
vis; Alida Jacoba, 40 kg en 5 m. vis; Al
batros, 7 m. vis.
Haringvangsten
Vleetharing. De vleetloggers hadden de
volgende vangsten: KW 17010 kantjes,
14340, 50—12, 15—10, 42—4, 43—25,
44—12, 97—5, 29—68, 32—4, 49—15, 78—1,
321, 6—5, 14—10, 47—10, 54—4, 140—4,
18—35, 83—4, 86—5, 130—10, 167—1. Geen
vangst: KW 161, 110, 2, 5 en 67.
Trawlharing. De trawlloggers gaven de
volgende vangsten door: KW 1610 kant
jes, 19—15, 70—15, 129—10, 168—30,
135—20, 176—40, 40—45, 41—10, 74—90,
725, 9—15, 73—35, 22—15, 127—55, 175
55, 38—45, 48—50, 101—40, 141—17, 95—34,
37—34, IJM 74—30, IJM 283—22. Geen
-angst: KW 20, 45, en IJM 75.
Het wedstrijdprogramma van „Waterloo"
ziet er als volgt uit: Waterloo 1Bloemen
daal 1, 14.30 uur; DEM 4Waterloo 2, 12
uur; SVIJ 2Waterloo 3, 12 uur; Waterloo 4
Terrasvogels 4, 10 uur; Waterloo AVSV
B, 15 uur (Zaterdag).
Waterloo 1 komt tegen Bloemendaal uit
met: W. Kok; J. J. Schelvis, S. Zwart; J. van
Sikkelerus. J. Schaap. L. N. Schaap; J. Bu-
ding, W. Numan, G. Post, J. de Boer en H.
v. d. Meulen.
ALBUQUERQUE (United Press) Ver
moedelijk cirkelt om de aarde een krans
van deeltjes van uit elkaar gespatte me
teoren en wel met zo grote snelheid dat
een kunstmaan er misschien door ver
pletterd zal worden. Deze veronderstel
lingen zijn geuit op een bijeenkomst van
de internationale meteorologische vereni
ging in het meteoreninstituut van de uni
versiteit van de Amerikaanse staat New
Mexico.
Dr. La Paz, de directeur van het in
stituut, verklaarde dat metalen spiegels die
waren aangebracht op omhooggeschoten
proefraketten na terugkeer op aarde vele
kleine putjes vertoonden. Hij zei dat per
jaar naar schatting verscheidene mil-
lioenen tonnen kosmische stofdeeltjes op
de aarde terecht komen.
McBane, een meteoorkundige uit New
York, deelde mede dat de grote meteoor
regen van 9 Februari 1913 vermoedelijk
het gevolg was van het uit elkaar spatten
van een satelliet-meteoor. Het zou volgens
hem misschien mogelijk zijn een dergelijke
satelliet-meteoor te gebruiken als kunst
maan.
Een 28-jarige boekhouder uit Noordwij-
kerhout, C. J. van E., hoorde hedenmorgen
voor de Haarlemse rechtbank een gevange
nisstraf van 12 maanden, waarvan vier
voorwaardelijk, tegen zich eisen wegens
valsheid in geschrifte. Hem was ten laste
gelegd, dat hij bij een vleeswaren- en con.
servenfabriek in Lisse waar hij werkzaam
was, tot 65 keer toe girobiljetten heeft ver
valst en daardoor de zaak voor f 5500 tot
f 6000 heeft benadeeld.
Hij placht als boekhouder op giro-bil
jetten die op naam van de zaak stonden
de naam, het adres en het gironummer van
crediteuren van de zaak in te vullen, als
mede willekeurige bedragen, en deze ter
ondertekening aan zijn chef voor te leg
gen. Nadat dat gebeurd was werkte hij de
naam, het adres en het gironummer met
chloorvrije radeerstof weg en zette er
zijn eigen naam, adres en gironummer
voor in de plaats. Op de terugkomende
„af'-strookjes verving hij zijn eigen naam,
adres en gironummer weer door die van
crediteuren.
De verdachte verklaarde dat hij zichzelf
f 1300 van het daardoor verkregen bedrag
had toegeëigend en de rest had gebruikt
om bedragen, die door knoeierij van ver
tegenwoordigers waren verloren gegaan,
aan te vullen.
Hoeveel er wegens een te geringe pro
visie door vertegenwoordigers geknoeid
werd, werd volgens hem wel aangetoond
door het feit, dat het bedrijf er in vijf jaar
tijd veertig heeft gehad.
De officier van justitie, mr. G. W. F. van
der Valk Bouman, verklaarde het verweer
van de verdachte dat hij deze verval
singen had gepleegd ten bate van de zaak
en de vertegenwoordigers niet te aan
vaarden.
In haar pleidooi zeide mej. mr. S. Boek
man, dat de verdachte tot haar grote spijt
niet in de gelegenheid was gesteld aan de
hand van de boekhouding aan te tonen,
waar de door deze giro-manipulaties ver
kregen bedragen waren gebleven. De ver
dachte had perspectieven in deze zaak,,
maar zag deze achteruitgaan door een zijns
inziens verkeerd beleid en de daaruit
voortvloeiende knoeierijen van vertegen
woordigers, van wie er inmiddels één is'
aangehouden.
Mr. Boekman verzocht de gecombineer
de straf zó te willen inrichten dat de man,
die reeds zes maanden in voorarrest heeft
gezeten, na de uitspraak op vrije voeten
komt, zij het onder toezicht, dat hij zelf
gaarne zal aanvaarden.
Uitspraak op 29 September.
VOOR DE MEESTE concertbezoekers begint de muziek zowat
ongeveer bij Bach - en het heeft indertijd nog heel wal moeite
en inspanning gekost om het publiek te doen geloven en smaak
te doen vinden in de kunst van de Leipziger cantor. Immers
in de tijd dat men Bach begon te ontdekken, betekende Haydn
de uiterste grens van het concertleven en ik ben niet heel zeker
of dit voor sommige muziekliefhebbers nog niet steeds het geval
is. Die begrenzing tot Haydn is te begrijpen. In de periode, dat
het openbare concertleven begon, was Haydn de meest op de
voorgrond tredende figuur, als componist van symphonieén en
als hervormer van het orkest. Hij geldt althans als de voltooier
van de klassieke orkestbezetting, alhoewel dit toch niet alleen
als zijn werk beschouwd kan worden, doch stellig is het dat
het door hem uiteindelijk bevestigd werd. Door die omzwaai
in de bezetting van het orkest werd een streep gezet onder de
practijk rmn de generale bas en werd de standaar dor cheslratie
in het leven geroepen, die nog steeds de kern uitmaakt van het
symphonisch ensemble. Als verouderd vierden afgeschaft: het
clavecimbel, de viola d'amore, de gamba, de bekfluit, oboe
d'amore, oboe da caccia, zinken en hoge trompetten en wat er
in de barokmuziek soms nog meer te pas werd gebracht. Met
het verdwijnen van die instrumenten kwam ook de muziek die
er voor geschreven was in de vergeethoek terecht.
Uiteraard werd dus de annexatie van Bach bemoeilijkt door
het feit, dat men volkomen vervreemd was van het klank
karakter, dat aan zijn muziek inhaerent is en tevens voor een
aanmerkelijk deel haar vorm en inhoud bepaalt. De pioniers
van de Bach-renaissance hebben, bij gebrek aan beter, dan ook
met lapmiddelen moeten werken. De piano verving het clave
cimbel, de klarinet-werd te hulp geroepen om ongebruikelijke
instrumenten te vervangen. En het resultaat van deze en andere
interpretatie-middelen was, dat het publiek met een geroman
tiseerde Bach kennis maakte. Hetzelfde was gebeurd met Han
del, die op het vasteland ingeburgerd werd in orchestraties van
Mozart.
Doch dit alles behoort nu gelukkig tot het verleden. Men
bouwt weer clavecimbels alsmede oudere vormen van strijk
en blaasinstrumenten, waarmee de muziek der Barok naar
waarde kan worden weergegeven en er staan weer musici ter
beschikking die zich de techniek dezer speeltuigen eigen ge
maakt hebben. Bovendien is men geleidelijk met het klank
karakter, dat zo afwijkt van het Haydn-Mozart-orkest, ver
trouwd geraakt. De opgang, die de Brandenburgse Concerten
van Bach in onze tijd maken, niet het minst onder het jeugdige
publiek, is daarvan een bevestiging. Men heeft daarbij ook
kunnen ervaren, dat de verovering van de muziek ener vroegere
stijlperiode niet zo maar een antiquarische betekenis had, maar
een enorme artistieke winst bracht. Het kwam er alleen maar
op aan ze te leren horen en begrijpen, los van de vertrouwde
kunst en weergegeven zoals ze ongeveer moet geklonken heb
ben toen ze nieuw was.
DOCH vóór Bach en Handel en hun tijd
genoten werd er ook instrumentale muziek
gemaakt en die heeft ook weer anders ge
klonken. De instrumentatie die een groot
meester der Renaissance denk aan Mon
teverdi gebruikte, wijkt weer beduidend
af van die der meesters van de Barok. In
haar wisselvalligheid getuigt zij van ruime
fantasie. Ook de eerste schuchtere po
gingen om deze kunst te herstellen moes
ten met lapmiddelen gebeuren. Maar ook
voor haar is de tijd gekomen wij zitten
er nog midden in dat haar volkomen
recht geschiedt en men haar in haar volle
glorie leert kennen en waarderen in het
klankgewaad waarin zij gedacht is.
Eenmaal daar overheen kan men nog
dieper graven en de stille, innige muziek
van de Middeleeuwen ontdekken. Primi
tieve kunst? Het zou wat! Evenals de mu
ziek van alle andere cultuurperioden heeft
die van de Middeleeuwen een volmaakt
heid, die haar tijdperk siert en kenmerkt.
Toen men haar ongeveer anderhalve eeuw
geleden begon op te diepen, wist men er
geen weg mee. Er waren tal van problemen
te ontraadselen, vooral wat het gebruik der
instrumenten betreft. Deze zijn echter nu
zo goed als opgelost. Men bouwt en be
speelt weer een instrumentarium dat in die
tijd gebruikelijk was en dat men afgebeeld
vindt op schilderijen van Van Eyck, Mem-
linck en andere grootmeesters van het pen
seel.
Velen zullen misschien denken dat deze
speeltuigen onvolmaakt waren. Zij waren
natuurlijk niet geschikt om er Beethoven
of Brahms op te kunnen vertolken. Maar
dat hoéfde ook niet. Doch onvolmaakt wa
ren zij geenszins om er de muziek van hun
tijd op weer te geven. De wisselwerking
tussen uitvoerend materiaal en muziek zal
wel steeds in evenwicht geweest zijn. Ook
in de Middeleeuwen.
DE ZELDZAME gelegenheid om muziek
te beluisteren uit al deze vroegere perio
den en dan vertolkt in de vereiste klank
kleur, wordt ons geboden op de manifesta
ties van de „Muziekweek Haarlem" van de
Koninklijke Nederlandse Toonkunste
naarsvereniging, die Maandag 19 Septem
ber beginnen. In de stemmige ruimte van
de ridderzaal van het Stadhuis zal op de
eerste avond door de „Muziekkring
Obrecht" muziek uit de Middeleeuwen en
de Renaissance uitgevoerd worden. Het
instrumentarium van dit ensemble bestaat
uit vedels, gamba, bekfluiten, kleine harp,
luit, zink en portatief.
Dit laatste instrument is een klein draag
baar orgeltje van meestal twee octaven.
Hoewel het in de Middeleeuwen veel voor
kwam, zijn oude exemplaren zeldzaam. Het
museum van het Conservatorium te Brus
sel bezit er een dat goed bewaard is. Voor
het herstel van de Middeleeuwse muziek-
practijk wordt het portatief weer nage
maakt, wat ook het geval is met andere
oude instrumenten, bijvoorbeeld de zinken,
bokshoorns of cornetten. Deze eigenaardige
speeltuigen - die in verschillende grootte
gebouwd werden, met als bas de „serpent"
- houden het midden tussen „hout" en „ko
per". Zij werden vervaardigd uit hout of
been, met leer overtrokken en voorzien van
zes of zeven vingergaatjes. Het aanblazen
geschiedt echter door middel van een ko
peren mondstuk als van trompet, hoorn of
trombone. De zink had voor op de trompet,
dat ze de volledige toonschaal kon weerge
ven. Daarom diende dit instrument vaak
als bovenstem in een ensemble met trom
bones, die door hun schuiftechniek ook be
rekend waren op de complete toonreeks.
Op het concert, dat Woensdag door
„Alma Musica" in de ridderzaal gegeven
wordt en dat gewijd is aan muziek uit Ba
rok en Rococo, worden behalve het clave
cimbel alleen algemeen gebruikelijke
blaas- en strijkinstrumenten aangewend.
En op de avond van het Hollands Strijk
kwartet, die gewijd is aan Beethoven,
Brahms en Franck, is men volledig op ver
trouwd terrein.
WAT DE BEIDE orgelprogramma's van
de Muziekweek betreft, is ook onderscheid
gemaakt. George Robert speelt in de Grote
Kerk muziek uit de zeventiende eeuw en
Albert de Klerk vertolkt in de Concertzaal
moderne orgelcomposities, aldus tegemoet
komend aan het klankkarakter waarin de
ze gedacht zijn. In de Pauzeconcerten in de
Renaissancezaal wordt uiteraard het clave
cimbel uiteindelijk ook vervangen door de
moderne vleugel.
Welbeschouwd maakt de Muziekweek,
van de intieme klanken van de Middel
eeuwse avond tot het slot-concert, met werk
van Haarlemse componisten en medewer
king van koor, orkest en solisten, een
groot dynamisch „crescendo". Klokkenspel
en kopermuziek op de toren van de oude
Grote Kerk zidlen daarbij een „trait-
d'union" vormen dat de oude tijd aan de
nieuwe verbindt. En zo zal uit alles blij
ken, dat de muziekcxdtuur een uit vele
schakels gevormde logisch ontwikkelde
klankketen is. JOS DE KLERK
Hierboven: zinken, behorende tot
één familie. Hieronder: draagbaa
orgeltje (portatief) uit de zestiende
eeuw, beivaard in het museum van
het Koninklijk Conservatorium te
Brussel.
4e klasse 17e lijst
„Niet" met premie van 3000: 12179
f 400: 9590 17374
200: 3295 3420 16093
Zondag komen alle vier Kennemer tweede klassers in actie. Twee hunner VVB en
De Kennemers spelen al aanstonds tegen elkaar, hetgeen de spanning nog zal verhogen.
We zy'n nieuwsgierig, hoe de Velser Benjamin in deze omgeving zich tegen de routinier
uit Beverwijk zal weren. De kans, dat laatstgenoemde zal zegevieren lijkt ons het grootst.
Beverwijk speelt op eigen grond tegen
Zaandijk. Deze Zaankanters werden het vo
rige seizoen met vlag en wimpel kampioen
van hun derde klas-afdeling en debuteerden
Zondag in hun nieuwe omgeving met een
duidelijke overwinning op Helder. Wij zou
den er ons niet over verwonderen, als zij
Beverwijk een puntje afhandig maakten.
DEM zoekt de oude tegenstander van het
vorige seizoen Schoten op. Deze Haar
lemse tweede klasser zette het seizoen met
een twee-één nederlaag tegen Hollandia in,
wat ons van de Haarlemmers tegenviel.
Toch wil dit nog geenszins zeggen, dat
DEM maar vast op een overwinning moet
rekenen.
Kans voor Velsen
De eerste wedstrijden voor 3 B zijn weer
achter de rug. Zondag komen ook Velsen en
Alcmaria Victrix in actie. Eerstgenoemde
vereniging ontvangt HSV, een club, die ons
nu juist niet direct tot de sterkste ploegen
uit deze afdeling schijnt te behoren. Er is
dan ook een redelijke kans aanwezig, dat de
Velsenaren de competitie met een overwin
ning inzetten.
Ten opzichte van Alcmaria Victrix echter
zijn we daarvan nog geenszins overtuigd.
want deze oude Alkmaarse club gaat zich
meten met Vitesse, dat, zoals wij reeds zei
den, zich Zondag tegen de Alkmaarse Boys
van zo'n goede zijde liet zien. We zijn er
dan ook vrij zeker van overtuigd, dat de
punten in Castricum blijven.
Zware wedstrijd
Een zware wedstrijd gaan de Terrasvogels
tegemoet. Zij moeten in Heemskerk ADO
bestrijden en dit zal wel net zo'n zware op
gave blijken te zijn als het vorige seizoen.
Wij verwachten dan ook de tweede nederlaag
voor Terrasvogels.
CSV trekt naar EHS. In tegenstelling met
Vitesse had deze Castricumse club tegen
ADO een niet te beste start. Het zou wel
eens kunnen zijn, dat de CSV'ers er ook
tegen EHS niet zonder kleerscheuren af
kwamen.
Kinheim krijgt de Alkmaarse Boys op be
zoek. De kleine nederlaag van Zondag tegen
HSV was voor de Kinheimers niet helemaal
zonder perspectief en dit gevoegd bij de
minder sterke start van de Boys tegen
Vitesse doet ons een gelijkspel verwachten.
Waterloo speelt in eigen omgeving tegen
Bloemendaal. Daar zit op z'n minst een ge
lijkspel *-°oi d« JJmuidenaren in.
