Ondanks stijging der uitgaven (f22.744.580)
toch f375.312 voor onvoorziene uitgaven
r
PANDA EN HET GEHEIMZINNIGE GLAS WATER
„Overgang naar vrije loonvorming
houdt thans te grote risico's in"
F. DAMIAANS Zn
Wereldnieuws
Provinciale begroting Noordholland
Lu!
Uw riUKKlQ Depteyca mij!
De radio geeft Woensdag
Drie jaar geëist wegens
doodslag van echtgenote
Centraal Sociaal Werkgeversverbond
acht Loonraad een kunst
matige constructie
P. Visser acht „Renate
Leonhardt" vaarklaar
och ia Uet zo
2
De natuur is niet
te verbeteren.
De natuur spreekt ook in
Raadselachtige dood van
vrouw in Roermond
Oorspronkelijke
ambtenaren bespaarden
het Rijk 2 ton
Kerkelijk Nieuws
Gaat U verhuizen?
Verdeling van
een hoek
DINSDAG 8 NOVEMBER 1955
Binnenkort zullen de Provinciale Staten van Noordholland een voorstel van Gedepu
teerde Staten behandelen tot een zeer belangrijke uitbreiding van de centrales te
Velsen, waarmee een aanzienlijke uitgaaf gemoeid is, aldus delen Gedeputeerde
Staten in hun toelichting op de provinciale begroting 1956 mee. Voor wat de water
voorziening betreft kan worden meegedeeld, dat nog dit jaar Texel van water zal
zyn voorzien, terwijl ook de grote werken voor het nieuwe pompstation en filter
gebouw te Castricum nog dit jaar gereed zullen komen. Verwacht mag worden,
dat in de eerste helft van 1957 de watertransportleiding van Jutphaas naar
Castricum gereed zal zijn, evenals het infiltratieterrein te Castricum.
De gewone dienst der begroting sluit met
een bedrag van 22.744.580 (vorig jaar
20:179.406), waarin een bedrag van
375.312 voor onvoorziene uitgaven. Een
belangrijk deel van de stijging der uitgaven
heeft betrekking op de kosten van ver
pleging van geesteszieken, te weten
1.591.550. Hiervan zal evenwel f 1.200.570
worden gedekt door bijdragen van gemeen
ten in de kosten. Verder vindt de stijging
zijn oorzaak in de verhoging van de sala
rissen en lonen met de gevolgen van dien
enerzijds en in een verhoging van de pro
vinciale activiteit anderzijds.
Een groot deel van de provinciale uit
gaven bestaat uit velerlei subsidies en bij
dragen. In 1952 vermeldde de begroting een
totaalbedrag van f 3.004.491 en die van
1956 5.066.044. De uitgaven voor de volks
gezondheid stegen in vijf jaar met 55%,
die voor verpleging geesteszieken met 71%,
de overige sociale subsidies met 36%, de
onderwijssubsidies met 112% en de cul
turele subsidies met 88%.
Stijging onkosten
Gedeputeerde Staten achten het een ge
lukkige omstandigheid dat tegenover de
stijging van het uitgavenpeil een verrui
ming van de algemene dekkingsmiddelen
staat. Zij merken op, zich niet te ontvein
zen, dat de provincie zelf weinig of geen
zeggenschap heeft over de hoogte dei-
inkomsten. Weliswaar is er nog een marge
van 10 opcenten op de hoofdsom der
grondbelasting, die een bedrag van
700.000 zouden kunnen opbrengen, maar
in de gegeven omstandigheden achten zij
het niet raadzaam dit middel te hanteren.
Nog minder bestaat, gezien de stand van
de inkomsten en uitgaven, aanleiding tot
verlaging van belasting over te gaan. Een
voorstel tot het brengen van wyziging in
de belastingdruk is thans van het college
dan ook niet te verwachten.
Gunstige perspectieven
Voor de toekomst mag enige hoop wor
den gekoesterd voor een in bepaalde op
zichten gunstig perspectief voor de provin
ciale financiën. Gedeputeerde Staten her
inneren daarbij aan de door de commissie-
Oud aan de regering uitgebrachte rappor
ten omtrent een nieuwe regeling van de
uitkeringen voor de wegen en omtrent de
financiering van de verpleging van arme
krankzinnigen. Worden de plannen ver
wezenlijkt, dan zal de provincie een hoge
bijdrage ontvangen, althans in de aanvang
worden ontlast van een deel der kosten
van verpleging van geesteszieken. Dan zal
voor andere activiteiten meer armslag
worden verkregen'. De regering heeft ech
ter nog geen voorstellen bij de Staten-
Generaal ingediend. Zolang er geen wette
lijke regeling tot stand is gekomen, moet
voorzichtigheid bij het voteren van uit
gaven worden betracht.
Voor 1955 zijn de dekkingsmiddelen van
algemene aard geraamd op f 10.915.488 en
voor 1956 op f 11.715.543 of 800.000 meer
dan voor 1955.
Aan het eind van de dienst 1954 bedroeg
ADVERTENTIE
BARTELJ0 RISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. B0LSTR. 48 A DAM TEL. 11/162
Sturka Teddy gov. Windjackets
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.45 Een woord voor de dag.
8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen.
8.30 Platen. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor
de vrouw. 9.40 Platen. 10.30 Morgendienst.
11.00 Platen. 11.35 Ernst, mijn paradepaard,
hoorspel. 12.20 Platen. 12.30 Land- en tuin-
bouwmedeaelingen. 12.33 Amusementsmu
ziek. 12.53 Platen en actualiteiten. 13.00
Nieuws. 13.15 Metropole-orkest. 13.50 Pla
ten. 15.10 Omroeporkest. 16.00 Voor de jeugd.
17.20 Platen. 17.40 Koersen. 17.45 Orgel. 18.15
Spectrum van het Chr. Organisatie- en Ver
enigingsleven. 18.30 R.V.U.: Dr. H. Groot:
Nieuws van het astronomisch front: De
oorzaken der Ijstijden. 19.00 Nieuws en
weerbericht. 19.10 Blaasmuziek. 19.30 Bui-
telands overzicht. 19.50 Platen. 20.20 Radio
krant 20.30 Youth for Christ. 21.30 Radio
Philh. orkest en solistê. 22.10 Platen. 22.25
Amusementsmuziek. 22.45 Avondoverden
king. 23.00 Nieuws. 23.15 Sportuitslagen.
23.20—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50
Voor de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor
de vrouw. 9.10 Platen. 10.00 Schoolradio.
10.20 Voor de vrouw. 11.00 R.V.U.: Mej. C.
A. Eyken: Shakespeare's treurspelen: Mac
beth. 11.30 Gevarieerd programma. 12.30
Land- en tuinbouwmedédelingen. 12.33 Voor
het platteland. 12.38 Hammond-orgel. 13.00
Tentoonstellingsagenda. 13.18 Promenade
orkest. 13.50 Medische kroniek. 14.00 Instru
mentaal trio. 14.30 Voor de jeugd. 16.00 Voor
de zieken. 16.30 Platen. 17.00 Lichte muziek.
17.50 Regerimgsuitzending: Nederland en de
wereld: Overbevissing van de Noordzee. 18.00
Nieuws en commentaar. 18.20 Platen. 18.30
Actualiteiten. 18.40 Hammond-trio. 19.00
Voor de jeugd. 19.10 Is de Partij van de
Arbeid levensbeschouwelijk neutraal, le
zing. 19.25 VARA-Varia. 19.30 Voor de jeugd.
20.00 Nieuws. 20.0524.00 Faust, opera.
(22.00—22.15 Nieuws).
TELEVISIE (K.R.O., N.T.S.)
17.0018.00 Voor de jeugd.
20.3021.10 Nationaal programma: Film
reportage. 21.30—22.15 Eurovisie: Zwarte
kunst, een feest van zang en dans in een
Afrikaans Negerdorp. (relais van de Vlaamse
Televisie)
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. (Om 12.30 Nieuws.). 13.00
Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 Schoolradio. 16.02
Platen. 16.05 Omroep-orkest. 17.00 Nieuws.
17.10 Viool en piano. 17.50 De boekenmarkt.
18.00 Rondetafelgesprek. 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00
Hoorspel. 21.05 Platen. 21.15 Omroeporkest.
22.00 Nieuws. 22.15 Zang en piano. 22.55
23.00 Nieuws.
BBC, uitzending voor Nederland.
17.45—18.15 Nieuws. Feiten van de dag.
Engelse les voor beginnelingen. (Op 224
en 49 m.).
de saldireserve 6.967.812. Bij de tweede
suppletoire begroting voor 1955 werd hier
over tot een bedrag van f 3.887.841 be
schikt. Verwacht wordt, dat de reserve, die
tot 3.079.970 was teruggebracht, aan het
einde van 1955 zal zijn aangegroeid tot
3.500.000.
De vaste leningschuld zal per ultimo
teruggelopen zijn met f 4.930.624 en bedra
gen 85.927.242. Gedeputeerde Staten noe
men de leningschuld der provincie gunstig.
Er loopt ten laste der provincie op heden
geen kasgeldlening. Voorts concluderen zij,
dat het hun verheugt, dat het de provincie
mogelijk is met de beschikbare middelen
in redelijke mate aan de behoeften der pro
vinciale huishouding te voldoen.
Bydragen
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben aan de Provinciale Staten voorge
steld aan de Stichting Culturele raad te
Bergen over 1956 in het tekort op de
exploitatierekening een subsidie van ten
hoogte 12.500 te verlenen, aan de Neder
landse Amateur Toneel Unie te Utrecht ten
behoeve van de door die unie in samen
werking met het Werkverband Katholiek
Amateur Toneel aangestelde toneeladviseur
voor Noordholland een subsidie van 2000,
aan de stichting Het Nederlands Kamer
koor te Amsterdam over 1956 een garantie
van ten hoogste f 300 per concert met be
trekking tot het ongedekte tekort, dat op
vijf in de provincie te geven concerten
mocht worden geleden, mits ook voor elk
concert een of meer gemeenten een garan
tie met een maximum van f 150 ver
strekken, aan de stichting Het Ballet der
Lage Landen te Amsterdam voor het sei
zoen 1955/1956 in het ongedekte tekort op
de exploitatierekening een subsidie van
ten hoogste 5.000, aan de stichting Sca-
pino balletgroep voor de jeugd te
Amsterdam voor het seizoen 1955/1956 in
het ongedekte tekort op de exploitatie
rekening een subsidie van ten hoogste
2000, aan de Stichting Noordholland voor
Maatschappelijk Werk voor 1956 een bij
drage van ten hoogste 25.000 in het
tekort op haar rekening, aan de Konink
lijke Nederlandse Militaire Bond Pro Rege
te Utrecht en de Centrale voor Katholieke
Militaire tehuizen te Voorburg elk een
subsidie van ten hoogste 500 en aan de
Hoornse volksmuziekschool een subsidie
van 350. Voorgesteld wordt afwijzend te
ADVERTENTIE
Voor de Maastrichtse rechtbank heeft te
rechtgestaan de 38-jarige J. W. C. uit
Heerlen, wegens doodslag op zijn enkele
beschikken op het verzoek van de Süchtmg jaren jon echtgenote L. M. H. De eis
Humanistisch Thuisfront te Amsterdam
om toekenning van subsidie in de kosten,
die deze stichting maakt ten behoeve van
het algemeen vormingswerk onder mili
tairen.
ADVERTENTIE
Ultilultond-verkrijgbaar bij 'apothokon, drogisten, koppars en de specleslbranche.
In de jaarlijkse algemene ledenvergade
ring van het Centraal Sociaal Werkgevers
verbond, die in Scheveningen werd gehou
den, heeft de voorzitter, mr. F. II. A. de
Graaff, gesproken over de ontwikkeling
van de loonpolitiek. Hij wilde zich niet uit
spreken over hetgeen op langere duur ge
schieden moet, wel achtte hij geleide loon
vorming met een wat ruimer gedoseerde
vrijheid voor de naaste toekomst aan
vaardbaar. mits het centrale toezicht bij
een beproefd orgaan blijft berusten. Een
overgang thans naar een geheel vrije loon
vorming zou zijns inziens daarentegen voor
de economische en sociale belangen van
ons volk te grote risico's inhouden. Hij
achtte een zodanige overgang niet verant
woord.
Mr. de Graaff zag in de uitspraken van
de S.E.R. van dit jaar en van de Stich
ting van'de Arbeid in 1954 een vooruitgang
vergeleken met het S.E.R.-advies van
Maart 1953. Er is thans niet van een bij
voorbaat bepaalde marge sprake. Er wordt
bewegingsvrijheid aan de contracterende
partijen gelaten. Deze kan, naar gelang de
economische situatie zich wijzigt, of wan
neer bijzondere omstandigheden in de be
drijfstak daartoe aanleiding geven, ruimer
of minder ruim worden begrensd. Deze
begrenzing geschiedt door het toezicht
houdende orgaan. Het welslagen van een
aldus gedachte vrijere loonvorming is dus
geheel van het beleid van dit orgaan af
hankelijk. Dit beleid zal in de practijk heel
wat moeilijker te voeren zijn dan bij een
loonvorming, die in beginsel steeds van
een veel grotere mate van coördinatie
moet uitgaan. Bij een vrijere loonvorming,
die zich binnen de polen van een coördina
tie en een differentiatie moet voltrekken,
zullen de beslissingen van het toezichthou
dende orgaan veel meer hoofdbrekens kos
ten dun thans het geval is.
Geen loonraad
Mr. de Graaff zou het met het oog op
die moeilijkheden onverantwoord vinden
de overgang naar zulk een vrijere loonvor
ming te combineren met de vervanging van
het College van Rijksbemiddelaars door
een loonraad, die gedacht is als een com
missie van de S.E.R. Aanvankelijk stond
het verbond een dergelijke wijziging voor,
maar het is hierop teruggekomen, omdat
het de loonraad als een kunstmatige con
structie ziet. Wel zou hij gaarne zien, dat
hei college op den duur zijp verordenende
bevoegdheid verliest, maar dat het in ieder
geval een zekere mate van zelfstandigheid
behoudt, al zal de minister voor de grote
lijnen van het beleid verantwoordelijkheid
dragen. Mr. de Graaff zou ervoor willen
pleiten, dat organisatorische wijzigingen op
dit punt voorlopig worden uitgesteld. Hij
stelde de vraag of het verbond overigens
een vrijere loonpolitiek ook op langere
duur aanvaardbaar acht. Daarvoor zal men
eerst ervaring moeten opdoen met een op
dit punt gewijzigde practijk.
Hij erkende, dat het werken met richt
lijnen het bezwaar oplevert, dat men twee
erlei soort loonpolitiek kan gaan bedrij
ven: onderhandelen over richtlijnen op het
centrale peil en onderhandelingen over de
lonen op het bedrijfstakniveau. Daarbij
merkte hij op, dat men in bijna alle Wes
terse industriële landen naar een oplossing
zoekt voor het probleem hoe men door sa
menwerking tussen overheid, werkgevers-
en werknemersorganisaties een economisch
beter verantwoord loonbeleid kan verkrij
gen, dan dat wat het resultaat is bij alge
hele onderhandelingsvrijheid.
was drie jaar gevangenisstraf met aftrek.
De verdachte zou in de nacht van 10
op 11 November van het vorige jaar in de
echtelijke woning aan de "Keekstraat te
Heerlen zijn vrouw met een zames enkele
lichte verwondingen toegebracht hebben;
toen de vrouw doorging met hem te sarren,
greep de man een op tafel liggend brood
mes en bracht haar een steek toe in de
schouder, waardoor de okselslagader werd
geraakt. De vrouw strompelde naar buiten.
De gewaarschuwdfe politie vond haar daar
en liet haar naar het ziekenhuis over
brengen. Onderweg stierf zij.
De officier erkende dat verdachte wel
licht verminderd toerekeningsvatbaar was,
maar hij wilde niet zover gaan als prof. dr.
Baan uit Utrecht, die in zijn rapport de
verdachte op het moment van zijn daad in
het geheel niet of nauwelijks toerekenings
vatbaar oordeelde. Met inachtneming van
verzachtende omstandigheden eiste de of
ficier drie jaar met aftrek van preventieve
hechtenis.
De verdediger, mr. P. Russel uit Maas
tricht, betoogde dat het bewijs van de ten
laste gelegde doodslag niet geleverd was.
Hij vroeg ontslag van rechtsvervolging,
omdat de man de gevolgen van zijn daad
niet had gewild of voorzien had en boven
dien omdat hij, gelijk prof. Baan conclu
deerde, niet toerkeningsvatbaar moest wor-
den geacht.
Er was een request aan de rechtbank van
46 buurtgenoten van verdachte, met het
verzoek hem clement te beoordelen. Plei
ter zei dat zijn cliënt alles, zelfs zijn ge
zondheid, aan de vrouw geofferd had, en
dat deze daar slechts hoon en spot voor
terug heeft gehad. De zeker laakbare daad
van verdachte noemde mr. Russel het
wrekend gebaar van een tot het uiterst
getergde man.
De rechtbank zal op 21 November uit
spraak doen.
De politie in Roermond heeft gisteravond
in een woning aan de Zandbergstraat het
stoffelijk overschot gevonden van de 50-
jarige mej. Van P. In een vertrek aan de
andere zijde van de gang lag haar 88-ja-
rige moeder, de weduwe Van P. bewuste
loos op de grond. De dochter had een ern
stige hoofdwonde. De moeder, bij wie geen
wonden werden ontdekt, is naar het zie
kenhuis overgebracht.
De politie onderzoekt de doodsoorzaak
van de dochter, aangezien zij niet weet, hoe
deze de hoofdwonde heeft gekregen. Er
zijn geen sporen van inbraak of geweld
waargenomen.
Vijf ambtelijke ideeën, gedeponeerd in
een der ideeënbussen van de departemen
ten, droegen vrucht. Zij brachten het rijk
een besparing van 200.000 gulden. Dit ver
telde minister-president dr. W. Drees via
een geluidsband aan de vergadering van de
Centrale Ideeënbuscommissie met de
Ideeënbuscommissies van departementen
en rijksdiensten.
Van de dit jaar ingezonden 600 ideeën
zijn door de departementale commissies
383 afgedaan, waarvan 102 naar de cen
trale commissie zijn doorgezonden. Recht
streeks kreeg de centrale 127 stuks inge
zonden. Van deze 229 zijn 173 afgedaan.
Veertien percent (21 stuks) daarvan is ge
honoreerd met totaal f 3500, waarvan
f 1000 in één geval. Voor 36 ideeën werd
aanmoediging gegeven, voor andere certi
ficaten. De ideeën kwamen voor 40 percent
van het lagere, voor 50 percent van het
middelbare en voor 10 percent van het
hogere personeel.
42. Joris oordeelde het wijzer om zich nu
maar snel uit de voeten te maken. De
spionnen, die inmiddels wat van hun val
waren bekomen, keken hem duister aan,
terwijl ook de blikken, die Pat O'Nozel
hem toewierp, allesbehalve vriendelijk
waren. „Blijf bedaard, heren!" riep hij,
terwijl hij zich haastig verwijderde, „het
is in uw eigen belang, dat ik dit glas mee
neem; het veroorzaakt toch maar ruzies
en schietpartijen tussen u!" Maar de he
ren bleven niet kalm. „Dat schurk! Dat
verrader!" riep Pat O'Nozel, zijn pistool
trekkend, „ik heb genoeg van zijn stre-
kens!" „Maak schietie, maak schietie!"
riep Chi Fon zijn huurboef toe. „Hij maakt
weglopen met glassie!" Het volgend ogen
blik knalde het pistool en ratelde het ma
chinegeweer. „Gecombineerd vuur van
speurders en spionnen," mompelde Joris,
voor, de kogels wegduikend, „zij schijnen
hun grieven jegens elkander vergeten te
zijn. Het is toch maar al te waar, dat
slechts een gemeenschappelijke vijand in
staat is om de kloof tussen tegenstanders
te overbruggen."
„De bergingstoren van de Coöperatieve
Vereniging „Renate Leonhardt" ligt thans
bedrijfsklaar in de haven van IJmuiden
gereed", aldus een communiqué, dat het
bestuur van de Coöperatieve Vereniging
na een een dezer dagen in Utrecht gehou
den vergadering, heeft uitgegeven. „Wan
neer het vergevorderde seizoen het uitva
ren niet zou beletten kon onmiddellijk be
gonnen worden met de daadwerkelijke ber
ging van de goudschat, die aanwezig ge
acht wordt in het op de Haaksgronden ge
zonken schip „Renate Leonhardt". Nu
zullen de pogingen moeten wachten tot
het volgende jaar, wanneer het geschikte
seizoen aanbreekt".
„Met grote voortvarendheid", aldus ver
volgt het communiqué, „is getracht die
maatregelen te treffen, die het uitvaren dit
jaar nog mogelijk zouden maken. Belang
rijke verbeteringen aan de toren werden
aangebracht en uitgebreide voorzieningen
getroffen. Door enkele tegenslagen en wel
licht zelfs ook tegenwerking, althans niet
medewerking, van bepaalde zijde, kon aan
het voornemen geen uitvoering worden ge
geven".
„Het bestuur, dat op krachtige wijze de
belangen van de Coöperatieve Vereniging
wil blijven verdedigen, is vastbesloten de
bergingsplannen ten uitvoer te brengen",
aldus vervolgt het communiqué. „Het be
schikt over voldoende middelen hiervoor.
Doordat de medewerking van een boorspe-
cialist verkregen kon worden, is de kans op
een technisch slagen van de onderneming
nog in belangrijke mate verhoogd", aldus
besluit het communiqué.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Wierden (toez.): J.
Bos te Noorden, die-bedankte voor Frie
zenveen.
Bedankt voor -H-edeli H. Goedhart te
Middelharnis; voor St. Maartensdijk: W.
Kranendonk te Driesum.
Geref. Kerken
Beroepen te Hallum: J. P. Haspels te
Goënga; te Eefde-Gorssel: M. T. Minnema
te Monnikendam.
Aangenomen naar Bloemendaal: G.
Toornvliet, stud. pred. te Leiden.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te Amsterdam-O.: C. Noorde-
graaf te 's Gravendeel en P. N. Ribbers te
Ulrum.
Beroepen te Middelburg: C. J. Buijs te
Papendrecht: te Zwolle C. Noordegraaf te
's Gravendeel.
ADVERTENTIE
Neem een verhuizer, die goed is
Zijlvest 41 - Haarlem
Tel. 12456 - 14155 - 22279
Bevestiging. In de Saarlandse staatscourant
is de officiële, door de West-Europese
commissie van toezicht gewaarmerkte
uitslag van de volksstempiing van 23
October over het Saarstatuut gepubli
ceerd. De officiële uitslag is gelijk aan
de voorlopige die reeds daags na de
stemming bekend werd gemaakt.
Schuilplaatsen. De Britse veiligheidsstrijd
krachten op Cyprus hebben tijdens een
operatie van zes dagen, waaraan 1700
man deelnamen, zes schuilplaatsen van
opstandelingen in de bergen in het
Noord-Oosten van het eiland ontdekt.
Er zijn „waardevolle inlichtingen aan
gaande de organisatie, uitrusting, tac
tiek en het bevoorradingsstelsel van de
terroristen" verkregen.
Meegenomen. In een huis te Mengusovce
nabij Poprad (Oost-Slowakije) is Zondag
een ballon, waarmee vanuit West-Duits-
land vlugschriften naar Oost-Europese
landen worden verstuurd, ontploft. Acht
personen, voornamelijk kinderen, liepen
ernstige brandwonden op. Het huis werd
vernield, aldus een bericht van het
Tsjechoslowaakse persbureau „Ceteka".
De kinderen hadden de ballon mee naar
huis genomen, waar de gasvulling tot
ontploffing kwam.
Omstandigheden. Een Oost-Duitse visser
die naar West-Berlijn is uitgeweken,
heeft verklaard, dat het de Oost-Duitse
vissersboten onder alle omstandigheden,
zelfs in noodgeval, verboden is Weste
lijke havens aan te doen.
Intrede. De winter heeft in Finland zijn
intrede gedaan. Van Lapland in het
Noorden tot aan de Zuidkust is de grond
met een sneeuwlaag bedekt, die in
Noord-Finland 24 centimeter dik was.
Het koudst is het in Kajaani, in Noord-
Oost-Finland, waar het kwik Zondag
avond tot twintig graden beneden het
nulpunt was gedaald.
Brug. Het in Boeda-Pest verschijnende
blad „Magyar Nemzet" bericht, dat Hon
garije een Egyptische order heeft ge
kregen voor het bouwen van een acht
honderd meter lange brug over de Nijl.
Volgens het blad zal de bouw reeds deze
maand onder toezicht van Hongaarse en
Tsjechische technici bij de Egyptische
plaats Helwan beginnen.
Zwak. Een Londense jury heeft de Ameri
kaanse vlieger D. C. Lozier vrijgespro
ken van rijden onder invloed, nadat
hij had uitgelegd dat het twintigtal gla
zen bier dat hij gedronken had, Ameri
kaans bier was en veel zwakker dan het
Britse brouwsel.
Verschil. De eerste Russische atoomcen
trale heeft in de zeventien maanden van
haar bestaan aan electrische stroom
twintig millioen kilowattuur geleverd,
waarvoor in totaal vijf kilo uranium
nodig was, zo heeft de directeur van het
station, Nikolajev, in een vraaggesprek
voor radio-Moskou meegedeeld. Naar
zijn zeggen verbruikt de centrale dage
lijks dertig gram uranium. In een ge
wone centrale zou men voor dezelfde
hoeveelheid electriciteit meer dan hon
derd ton steenkool nodig hebben.
Hulp. Na uitvoerig beraad heeft het Is
raëlische kabinet besloten hèt herstel
van premier David Ben Goerion van zijn
ernstige ziekte te helpen bevorderen
door voor de zittingen een rookverbod
uit te vaardigen.
Aanwas. Een Amerikaans bureau dat zich
bezig houdt met volkstellingen, het Po
pulation Reference Bureau, heeft mede
gedeeld dat de wereldbevolking die
thans wordt geschat op 2,5 milliard,
jaarlijks toeneemt met 35 millioen men
sen. Iedere 24 uur worden honderddui
zend meer mensen geboren dan er over
lijden. In de afgelopen tien jaar is de
wereldbevolking toegenomen met drie
honderd millioen zielen.
Zakelijk. Een derde West-Duitse auto-
fabriek heeft besloten tot ontslag van
een aantal arbeiders wegens „zakelijke
omstandigheden". De Henschel-fabriek
heeft het arbeidsbureau toestemming
verzocht 150 man te ontslaan uit haar
vrachtauto-afdeling.Verleden week heb
ben Borgward en Goliath 2500 man ont
slagen wegens exportmoeilijkheden.
Ingesteld. De Belgische minister van Bui
tenlandse Zaken, P. H. Spaak, de Neder
landse ambassadeur te Brussel, baron
Van Harinxma Thoe Slooten en de
Luxemburgse ambassadeur, Lambert
Schaus, hebben te Brussel de conventie
ondertekend, waarbij de interparlemen
taire consultatieve Benelux-raad wordt
ingesteld.
Aan het tweede roemruchte probleem uit
de oudheid, t.w. de verdeling van een hoek
in drieën, zijn geen legenden verbonden,
hetgeen echter niet toil zeggen dat dit
vraagstuk minder populair zou zijn ge
weest dan andere beroemde meetkundige
werkstukken waarmede Griekse en ook
latere wiskundigen zich veelvuldig en uit
voerig hebben bezig gehouden. Integendeel,
ook de jeugd heeft zich hierop
vaak geworpen, indien althans
onze eigen poging in vroeger
jaren geen uitzondering is
geweest. Ook dit vraagstuk
blijkt niet met behulp van pas
ser en liniaal uitvoerbaar te
zijn en dus niet tot de Eucli- V.
dische meetkunde te behoren,
begint de grote secondewijzer om de spil
te draaien van 12 naar 3, dus van B naar
A in ons vierkant. Deze hoek van 90°
wordt doorlopen in precies 15 seconden.
Maar stelt u zich nu eens voor, dat u te-
pelfder tijd een lijn laat zakken van BC
(bovenste lijn van het vierkant) naaar OA.
Deze lijn moet dezelfde snelheid hebben
als de secondewijzer en legt de hoogte van
het vierkant dus eveneens in
15 seconden af.
Het is duidelijk dat de van
B naar A draaiende seconde
wijzer en de van BC naar OA
zakkende lijn een steeds wis
selend snijpunt zullen hebben.
J Dit snijpunt is voor elk mo
ment van de 15 seconden
zodat we het falen van de ongeoefenden 1 nauwkeurig te bepalen, want we weten
A /*7 1 ft /lKl ft fl f 1 ft f A* ft 4 4 ft A4IIA AM VA f. ft 4 ft fft AA Ita ft ft ft rt n «7 J - I ff
op dit gebied zeker niet te zwaar moeten
rekenen.
De Griekse filosoof en wiskundige, Hip
pias van Elis, stoorde zich aan deze in
deling echter bijzonder weinig en gaf om
streeks 400 v. Chr. een methode aan om
een hoek niet alleen in drieën te verdelen,
maar in elk aantal delen dat men wenst.
Hij voerde hiervoor een nieuwe lijn in, die
later als quadratrix werd aangeduid en
waarvan de wiskundigen ons vertellen dal
het een transcendente kromme is. Laten
we ons echter niet te veel in moeilijke om
schrijvingen verdiepen, maar liever trach
ten ons een voorstelling te maken van deze
kromme lijn.
Wanneer het drie uur is, en de wijzers
van de klok vormen tesamen een rechte
hoek, is het niet moeilijk zich een vierkant
precies waar de secondewijzer zich na één
seconde bevindt en we welen öök dat de
bovenste lijn dan 1/15 van de afstand
naar beneden is gezakt. De baan van dit
snijpunt over het vierkant is dus nauw
keurig te construeren. Deze kromme baan
nu, is de bewuste quadratrix.
Wanneer we nu in dit vierkant een wille
keurige hoek hebben, bijv. AOP', die de
quadratrix in P snijdt en laten we van
daaruit een loodlijn PM op BO neer, dan
geeft de lijn MO verder alle mogelijkheden
voor de verdeling van de gegeven hoek.
Want verdelen we de lijn MÖ in tweeën,
en richten we in het aldus ontstane punt
M' een loodlijn op, dan zal deze de quadra
trix in R snijden op een zodanige xoijze,
dat de hoek AOR' gelijk is aan R'OP'.
Zouden we MO echter in drie gelijke stuk-
in te denken dat gevormd wordt door de ken verdelen, dan ontstaan op de qxiadra-
12, de spil waarom de wijzers draaien, de
3 en een punt dat rechts-boven gelegen is
op gelijke afstand van de 12 en de 3. We
zullen deze cijfers gemakshalve door letters
vervangen, zodat ons vierkant gevormd
wordt door de punten B (12 van de klok),
O (spil waarom de wijzers draaien), A (cij
fer 3 van de klok) en C (het punt rechts
boven). Wanneer het nu precies 3 uur is,
trix snijpunten, die verbonden met O de
gegeven hoek in drieën verdelen, enzo
voorts.
Degenen die het tot zo ver hebben kun
nen volgen, zullen gemakkelijk het bewijs
hiervoor kunnen vinden.
En dan tenslotte de kwadra.tuur van de
cirkel, die morgen aan de beurt komt.
H. PéTILLON
