ZWITSARUB
v
PANDA EN HET GEHEIMZINNIGE GLAS WATER
HOHNER
Minister van Justitie beantwoordt
opmerkingen van Tweede Kamerleden
MORRIS (e(myut {>mj!
Sukarno trekt van leer tegen
imperialisme en kolonialisme
ST. NICOLAAS
Wereldnieuws
Het Haarlemse geval"
De radio geeft Woensdag
Kierkegaard herdacht
Opstand gemeld in het
Vorkuta-kamp
Volkscongres aanvaardde resolutie
met anti-Nederlandse strekking
Londen steunt achttien
UNO-can didaten
c
"CocU ió Aet zo
J
Verkouden kinderen?
Door theologische faculteit
van Amsterdams universiteit
Examens
Criminele gevangenen vielen
de politieke gevangenen aan
Vluchtelingen krijgen
onderdak in negen
gemeenten
Kerkelijk Nieuws
Hoera,
een mondharmonica!
Russen zouden Japan en Spanje
slikken in ruil voor Mongolië
fa.JH.Schous
WEGEN
BOUW
Y
DINSDAG 15 NOVEMBER 1955
De minister van Justitie, mr. Donker, is
in zün Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer over de begroting van zijn
departement uitvoerig ingegaan op de be
schouwingen van de Tweede Kamerleden
over wat genoemd wordt „het Haarlemse
geval." De minister zegt dat de overtreding
van artikel 449 van het Wetboek van Straf
recht bij een kerkelijke huwelijksplechtig
heid te Haarlem inmiddels inderdaad is af
gedaan door betaling van een transactie
bedrag van 6.000, zijnde het maxium van
de op dit feit gestelde geldboete, waardoor
op grond van artikel 74 van het Wetboek
van Strafrecht een strafvervolging werd
voorkomen. Behalve dit geval is de minis
ter nog één recente vermoedelijke over
treding van artikel 449 bekend. Daarmee is
een justieel onderzoek gaande.
Naar aanleiding van de beschouwingen
over de vraag of in het Haarlemse geval al
dan niet van een tweede huwelijk sprake
is, merkt de minister op, dat het niet op
zijn weg kan liggen deze vraag te bezien in
het licht van het canonieke recht. Naar
Nederlands burgerlijk recht ligt hier uiter
aard in het geheel geen vraag, omdat een
kerkelijke huwelijksplechtigheid hier te
lande geen burgerrechtelijke gevolgen
heeft. De minister meent dan ook, dat het
slechts verwarring kan geven om hier van
een tweede huwelijk te spreken.
De principiële beschouwingen van ver
scheidene leden over een mogelijk conflict
tussen gewetensplicht en rechtsplicht bij
een geestelijke, wiens medewerking wordt
gevraagd voor de inzegening van een huwe
lijk, dat naar burgerlijk recht niet bestaan
baar is. althans niet bestaat, kunnen op de
basis van het positieve recht tot geen
andere conclusie leiden dan deze. dat de
Justitie in een geval als het onderhavige
geen rekening kan houden met eventuele
gewetensbezwaren. Deze kunnen alleen
worden erkend op een gebied waar de wet
daarvoor een grondslag biedt, zoals bij
voorbeeld bij de bezwaren tegen de dienst
plicht. „Bezwaren uit eigen opvattingen
omtrent de zedelijke en maatschappelijke
waarde van wettelijke instellingen en voor
schriften voortspruiten" zijn in de juris
prudentie dan ook niet als overmacht in de
zin van atrikel 40 van het Wetboek van
Strafrecht aanvaard. Dit geldt ook in ge
vallen, waarin voor de bezwaren een be
roep wordt gedaan op de interne voor
schriften van een kerkgenootschap. In de
bestaande verhouding tussen kerk en staar
is geen plaats voor een terzijdestelling van
de staatswetten door kerkelijke voor
schriften.
Geen wetswijziging
Wanneer men nu de vraag opwerpt of er
geen aanleiding bestaat voor wetswijziging,
dan veroorlooft de minister zich de weder
vraag welke veranderingen in de heersende
rechtsopvattingen of de maatschappelijke
verhoudingen voldoende grond opleveren
voor een beslissing van de wetgever, waar
bij zou worden teruggekomen van het
standpunt dat destijds, bij de vaststelling
van artikel 449 van het Wetboek van Straf
recht, is ingenomen. Het feit, dat zich on
langs een of twee gevallen van overtreding
van deze strafbepaling hebben voorgedaan,
lijkt hem op zich zelf geen aanleiding om
de intrekking daarvan thans in overweging
te nemen.
Een geheel andere kwestie, die met het
voorgaande slechts in verwijderd verband
staat, is die van de mogelijkheid om gees
telijken, die zulks wensen, in de gelegen
heid te stellen als ambtenaar van de bur
gerlijkestand op te treden. In elk geval zal
men niet zo ver kunnen gaan, dat het de
aangewezen bedienaren van de godsdienst
vrij zou staan een ook voor de wereldlijke
overheid geldig huwelijk tot stand te bren
gen in gevallen waarin wettelijke huwe
lijksbeletselen bestaan. Het is dan ook juist,
dat een regeling, krachtens welke een gees
telijke als ambtenaar van de burgerlijke
stand zou kunnen optreden, een feit, als
zich te Haarlem heeft voorgedaan, niet kan
voorkomen.
De bemoeiingen van de minister zijn in
dezen vrijwel beperkt gebleven tot het in
winnen van inlichtingen naar aanleiding
van vragen en opmerkingen van de zijde
der Staten-Generaal. Overigens wordt het
belang van een strafzaak niet alleen be
paald door de hoogte van het wettelijke
strafmaximum. Dat een geestelijke, die het
tot zijn plicht zou rekenen bij een conflict
tussen het kerkelijke en het wereldlijke
recht in overeenstemming met het eerste te
handelen, zich daarvan door geen sanctie
zal laten weerhouden, kan naar het oordeel
van de minister, alleen reeds met het oog
op artikel 186 van de Grondwet, op zichzelf
geen reden zijn om van een sanctie af te
zien. Anderzijds is het uiteraard mogelijk,
dat in een dergelijk gval de strafbedreiging
preventieve werking mist. Het bevorderen
van een verzwaring van het in artikel 449
Wetboek van Strafrecht gestelde strafmaxi
mum ligt intussen niet in het voornemen
van de minister.
Terecht is door tal van leden bezwaar
gemaakt tegen een stelsel, waarin voof- per
sonen. die een kerkelijk huwelijk hebben
gesloten, het huwelijksregiem van het be
trekken kerkgenootschap zou gelden ook
voor wat betreft hun relatie tot de wereld
lijke overheid zelf nadat zij uit dat kerk
genootschap zouden zijn getreden. De con
sequenties daarvan lijken in een samen
leving als de onze inderdaad onaanvaard
baar, nog afgezien van de gesignaleerde
praktische bezwaren.
De minister neemt aan, dat de vele
Kamerleden, die erop gewezen hebben, dat
naar canoniek recht onder bepaalde om
standigheden ook zonder tussenkomst van
een priester een geldig huwelijk tot stand
kan komen, daaraan niet de conclusie zou
den willen verbinden, dat in een dergelijk
geval de partners zelf strafbaar behoren te
zijn. wanneer zij niet te voren door het
Eurgerlijk Wetboek voorgeschreven weg
hebben bewandeld. Intussen levert de ca-
noniek-rechtelijke uitzonderingsbepaling
inderdaad een bezwaar te meer op tegen
erkenning door de wereldlijke overheid,
van niet ten overstaan van een mabtenaar
van de burgerlijke stand, doch wel kerke
lijk geldig, gesloten huwelijk.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. BOLSTR 48 A DAM TEL. 717162
Canvas Bromfietsjassen 49.75
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.45 Een woord voor de dag.
8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen. 9.00
Voor de zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9.40
Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 Platen.
11.30 Eric en de Geest, hoorspel. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Koorzang.
12.52 Platen en actualiteiten. 13.00 Nieuws.
13.15 Weense muziek. 13.50 Platen. 14.00
Vocaal ensemble. 14.25 Interland voetbal
wedstrijd SaarlandNederland. 16.20 Voor
de jeugd. 17.40 Lichte muziek. Hierna:
Koersen. 17.45 Orgel. 18.15 Spectrum van
het Chr. Organisatie- en Verenigingsleven.
18.30 R.V.U.: Dr. H. Groot: Nieuws van het
Astronomisch Front: Magnetische velden
binnen het planetenstelsel. 19.00 Nieuws en
weerbericht. 19.10 Samenzang. 19.30 Buiten
lands overzicht. 19.50 Platen. 20.00 Radio
krant. 20.20 Concertgebouworkest. 21.20
Overheid en onderdaan, causerie. 21.40 Ge
wijde muziek. 22.10 Internationaal Evange
lisch Commentaar. 22.25 Platen. 22.45 Avond
overdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Sportuit
slagen. 23.20—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.15 De Ontbijtclub. 8.50 Voor
de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek. 9.10 Platen.
9.35 Platen. 10.00 Schoolradio. 10.20 Voor de
vrouw. 11.00 Gevarieerd programma. 12.00
Accordeonorkest. 12.30 Land- en tuinbouw
mededelingen. 12.33 Voor het platteland.
12.38 Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15
Tentoonstellingsagenda. 13.18 Orgel. 13.45
Medische kroniek. 13.55 Platen. 14.30 Voor
de jeugd. 16.00 Voor de zieken. 16.30 Platen.
17.15 Roemeens orkest. 17.40 Sportpraatje.
17.50 Regeringsuitzending: Rijksdelen over
zee: Suriname in de aardrijkskunde. 18.00
Nieuws en commentaar. 18.20 Piano. 18.30
Actualiteiten. 18.40 Amusementsmuziek.
19.00 Liedjes voor de jeugd. 19.10 Het na
tionale jeugdcongres, causerie. 19.30 Voor de
jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05 Leert uw land
genoten kennen. 20.30 Het geld ligt op straat,
hoorspel. 21.25 Operettemuziek. 22.15 Weg
met de wetenschap!, causerie. 22.30 Joods
programma. 23.00 Nieuws en S.O.S.-berich
ten. 23.15 Socialistisch nieuws in Esperanto.
23.20 Orgel. 23.40—24.00 Platen,
TELEVISIE A.V.R.O.)
17.00—17.30 Voor de jeugd.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.15 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15 Orkestconcert. 14.00 Schoolradio. 16.02
Platen. 16.15 Orkestconcert. 17.00 Nieuws
17.10 Viool en piano. 17.50 Boekbespreking.
18.00 Orkestconcert. 18.25 Platen. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Koorzang.
20.00 Operamuziek. 21.00 Platen. 21.15
Operettemuziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen.
22.5523.00 Nieuws.
BBC, uitzending voor Nederland.
17.4518.15 Nieuws. Feiten van de dag en
Engelse les voor beginnelingen. (Op 224
en 49 m.).
Genezende warmte door wrijven met
een Zwitsal preparaat
De theologische faculteit van de Gemeen
telijke Universiteit van Amsterdam heeft
het feit herdacht, dat 100 jaar geleden de
Deense religieuse denker Sören Kierke
gaard overleed. Prof. dr. W. Leendertz,
oud-hoogleraar aan de Gemeentelijke Uni
versiteit, sprak in de aula van deze univer
siteit een herdenkingsrede uit. Daarin
schetste hij de ontwikkeling van Kierke-
gaards denk- en werkmethode. Kierkegaard
ging er dus vanuit, aldus spreker, dat de
waarheid iets is dat de existentie het men
selijk zijn in volle omvang betreft en stelde
derhalve dat er ten aanzien van de waar
heid niet valt te doceren. „Nooit zou Kier
kegaard hebben gesproken van een exis
tentieel denker, wel van een existerend
denker, een denker die bij zijn intellectuele
bemoeienissen met de vraag naar de waar
heid zijn eigen existentie in de waagschaal
voelde gesteld", aldus prof. Leendertz;
„geen theoloog veeleer een religieus den
ker". zo schetste hij de Deense filosoof.
„Wij kunnen zeggen, dat wij op het mo
ment religieus in moeilijkheden zijn ge
raakt; theologisch niet. Kierkegaard zou
ons hebben toegevoegd: „Het Christendom
kan niet gedoceerd worden".
Prof. Leendertz besloot met te betogen
dat Kierkegaard de mens van tegenwoordig
veel te zeggen heeft,en dat zijn werken me
nigeen zullen kunnen helpen bij de beant
woording van de vraag naar de waarheid.
Utrecht. Gepromoveerd tot doctor in de
Wis- en Natuurkunde: G. J. B. Bremer op
een proefschrift: „Wijsgerige aspecten van
het Natuurkundig Tijdbegrip".
Tilburg. Economische Hogeschool. Propae-
deutisch examen: F. van Dooremalen. Til
burg: J. Huysmans, Den Bosch; A. Holtzer,
Breda; J. v. d. Linden. Den Dungen; G.
Moonen, Kerkrade; A. Peeters, Apeldoorn
V. Savelkoul, Grevenbicht; H. Verschure,
Den Bosch; E. Verwoert Zeelst; C. v. d.
Werf, Steenwijk.
WENEN (Un. Press) Oostenrijkse
krijgsgevangenen die uit'Rusland zijn te
ruggekeerd hebben bericht dat begin vorige
maand bij een opstand in het dwangarbei
derskamp Vorkuta 32 personen zijn gedood,
zo meldt het Oostenrijkse socialistische
partijblad Arbeiterzeitung. Volgens dit blad
zou de opstand zijn uitgebroken op 4 Octo
ber. Bij de 32 doden waren twee bewakers,
de overigen waren gevangenen.
De oorzaak van de opstand was een aan
val van criminele gevangenen op politieke
gedetineerden. De aanvallers gebruikten
messen en staken de barakken van de po
litieke gevangenen in brand. De bewakers
moesten het vuur openen om de orde te
herstellen.
Volgens de Oostenrijkse gevangenen zijn
in de laatste maanden honderdduizend cri
minele gevangenen in het kamp geplaatst.
Na het incident gingen alle politieke ge
vangenen verscheidene dagen in staking,
totdat zij de belofte kregen dat de criminele
veroordeelden uit Vorkuta zouden worden
weggehaald.
De Arbeiterzeitung meldt, dat de gevan
genen ook van de zomer een staking heb
ben georganiseerd. Zij eisten toen verkor
ting van hun werktijden en betere arbeids
voorwaarden. De staking werd beëindigd
nadat de Sovjet-minister van Binnenlandse
Zaken Kroeglov het kamp had bezocht en
betere arbeidsvoorwaarden alsmede een
amnestie voor de stakers had beloofd.
Medio Januari zullen 35 vluchtelingen
gezinnen uit Joegoslavië, Polen, Hongarije
en Rusland, die in Nederland zijn opge
nomen in gemeenten worden onderge
bracht. De kostwinners zullen dan omge
schoold zijn voor de bouwvakken waarin
ze, zoals bekend, te werk zullen worden
gesteld.
Deze gezinnen komen in Rotterdam, en
Dordrecht (vijf), in Vlaardingen (acht), in
Deventer (vier), in Leiden, Kerkrade en
Almelo (drie) en in Enschede en Breda
(twee). In totaal zullen er 250 gezinnen in
ons land worden ondergebracht.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Deventer (vac. P. J.
de Geeter) J. W. Schippers te Vroomshoop
die bedankte voor Almelo (vac. J. F. v.
Woerden).
Ned. Prot. Bond
Aangenomen de benoeming tot voorgan
ger te Schiedam J. A. Hebly, Herv. pred. te
Nieuweschans.
Geref. Kerken
Beroepen te Schoonhoven-Willige-Lan-
gerak C. Brilman te Ooster-Nijkerk; te
IJlst W. Dekker, cand. te Andijk-Oost.
Aangenomen naar Launceston (Tasma
nia) K. Kramer te Barendrecht.
Geref. Kerken art. 31 K.O.
Aangenomen naar Zuidlaren Ch. Rupke
Jr., cand. te Wapenveld, die bedankte voor
Buitenpost, Grootegast-Gerkesklooster-
Stroobos, Huizum, Rouveen, Twijzei en
voor Veendam-Sappemeer; naar Zevenber
gen L. W. G. Blokhuis, cand. te Oostgrbeek-
die bedankte voor Aalten-Winterswijk, Ap-
pingedam-Garrelsweer, Rozenburg en voor
Tiel-Zaltbommel.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te Alphen a. d. Rijn: G. Blom te
Meerkerk en M. C. Tanis te Urk.
Bedankt voor Apeldoorn (2e pred.pl.)
B. v. Smeden te Rotterdam-Zuid.
Op 1 Januari 1955 telde de Lutherse
Kerk 32.269 leden tegen 32.318 op 1 Januari
1954 De grootste Lutherse Gemeente is in
Amsterdam, waar 11.613 leden op 1 Januari
1955 stonden ingeschreven. Vervolgens Der.
Haag met 2715 leden, Rotterdam met 2047
leden. Utrecht met 1963 leden en Haarlem
met 1568 leden. De overige gemeenten heb
ben minder dan 1000 leden.
Op 1 Januari 1955 telde het kerkverband
59 gemeenten en 4 filiaal-gemeenten met
totaal 52 predikanten.
ADVERTENTIE
Geen groter plezier op
„het heerlijk avondje", don
een mooie mondharmonica.
Hij speelt er in 5 minuten op.
Het houdt de stemming erin I
Geef iets goeds, waar hij wat aan
heeft- HOHNER het wereldmerk
De prijs valt U beslist mee
Model BRAVO, Verkrijg-
28 stemmen, va. f 3.25
i i n a nidkinpn fT>UZI©Kn00d6l
Model PADVINDER, en bonafide
8-12 Stemmen, V.a.f 0.75 tpeelgoed winkel
SSbö^WERELDBEROEMDE MONDHARMONICA'S
ADVERTENTIE
Lever deze
bon in
winkelier
vangt in een aardig etui
voor slechts 35 cent
8 proefstiftjes Lipstick
8 modieuze kleur-nuances
Dit is een unieke kans om te proberen,
welke kleur U het beste staat I
Imp, J. W. Lahnemann, Postbus 18, Laren N.H.
Telefoon: K-2953 - 304;'
DJAKARTA (PIA). Het Indonesische
congres heeft Zondag op een bijeenkomst
te Bandung, na een rede van president
Sukarno, een besluit aanvaard, waarin de
vastbeslotenheid te kennen wordt gege
ven om de eenheid van het volk te bewa
ren. Het besluit noemt de volgende vijf
punten: Bevrijding van West-Irian van de
Nederlandse aggressie; bestrijding van de
Darul Islam en andere ondermijnende ac
ties; liquidatie van de Nederlandse eco
nomische bases; het houden van anti-kolo
niale campagnes in alle sectoren van het
culturele leven; het vormen van een hech
tere eenheid van de revolutionnaire en na
tionale krachten. Het volkscongres doel een
beroep op de regering om dit besluit uit te
voeren.
De massa-bijeenkomst in Bandung werd
bijgewoond door de Malakkase en Egyp
tische goodwill-delegaties. Voor de menig
te, die Sukarno op anderhalf millioen
schatte, hield de president een rede waar
in hij terug kwam op de documenten, die
hij in zijn rede van 10 November noemde,
inzake het bestaan van plannen om Indo
nesië ten onder te laten gaan. Hij noemde
het logisch, dat imperialisten deze plannen
NEW YORK (Reuter) Groot-Briliannië
heeft laten weten, dat het bereid is in te
stemmen met de toelating van achttien
candidaten voor het lidmaatschap van de
UNO, ook al zijn de motiveringen van
enige der landen „twijfelachtig". De Ver
enigde Staten steunen dertien niet-com-
munistische candidaten en zullen zich ten
aanzien van vier der vijf communistische
candidaten Albanië, Roemenië, Honga
rije en Bulgarije van stemming ont
houden. Buiten-Mongoliê valt ér'Buiten,
omdat dit, naar Amerikaanse mening, een
communisffsche "provincie is', \tfaafCrver de'
Sovjet-Unie en communistisch China ge
zamenlijk het gezag uitoefenen.
In gezaghebbende Russische kringen ver
luidt dat de Russen er evenwel op staan,
dat de Mongoolse Volksrepubliek tegelijk
met de andere zeventien landen wordt toe
gelaten. Overigens zou de Sovjet-delegatie
alle achttien landen willen toelaten, zonder
bezwaar te maken tegen Japan en Spanje,
zoals in het Westen werd gevreesd. In dat
geval zouden Groot-Brittannië, Canada en
de Sovjet-Unie het eens zijn.
Prins Wan van Thailand, voorzitter van
de speciale politieke commissie van de
UNO Assemblée verwachtte, dat de kwes
tie van de toelating van nieuwe leden vol
gende week door de commissie in behan
deling zal worden genomen.
Huldiging koning Haakon
Koning Haakon VII van Noorwegen, die
deze maand zijn gouden regeringsjubileum
viert, zal tijdens een radio-uitzending voor
de Noorse omroep op 25 November ge
huldigd worden door de andere Noord-
Europese staatshoofden: koning Frederik
IX van Denemarken, president Paasikivi
van Finland, president Asgeirsson van IJs
land en koning Gustaaf VI Adolf van
Zweden. De 23-jarige prinses Astrid, een
kleindochter van de koning, zal die dag
haar eerste radiorede houden, zo meldt
„Aftenposten".
Engeland kondigt vermindering
van kolenexport aan
De Britse minister voor brandstof en
energie, Geoffrey Lloyd, heeft in het La
gerhuis aangekondigd, dat de Britse kolen-
export het volgende jaar verder vermin
derd moet worden. In 1954 heeft Groot-
Brittannië 13.600.000 ton kolen uitgevoerd.
De export zal dit jaar ongeveer twee mil
lioen ton kleiner zijn en het volgende jaar
vijf millioen ton minder.
opstelden. Sukarno wees er op, dat Indo
nesië niet alleen staat, de volken van Azië
en Afrika staan ons bij. Indien wij eens
gezind met de andere Aziatische en Afri
kaanse volken strijden, zullen wij het im
perialisme van de aarde kunnen wegvagen.
In zijn rede, die gevolgd werd door een
minuut lang „Merdeka"-geroep, wees Su
karno de Indonesiërs er op, dat zij twee
tijdperken meemaakten. „Tijdens het tijd
perk van de koloniale overheersing konden
wij slechts verzoeken indienen en bedelen
om gunsten bij de voormalige Nederlands-
Indische regering. Onze moties aan de gou
verneur-generaal te Buitenzorg hielden
slechts verzoeken in. In het tweede tijd
perk hebben wij ons zelfvertrouwen terug
gevonden. Wij verzoeken niet meer, wij
eisen. Tussen ons en het imperialisme is
een brede kloof. Wij willen de vrijheid,
maar zij willen ons een koloniaal regiem
geven. Reeds vroeger heb ik het volk aan
gespoord een politiek van non-coöperatie
te volgen. Wij moeten, vertrouwen hebben
in ons zelf en wij behoeven niet bij ande
ren te bedelen. Wij haten het imperialisme
dat wij gedurende 350 jaren aan den lijve
gevoeld hebben. Wij kunnen het niet aan
zien, dat onze medemensen in Noord-Afri-
ka gebukt gaan onder het imperialisme.
Wij moeten deze mensen helpen, zoveel
wij kunnen".
Sukarno weidde uit over de Pantjasila en
de noodzak een hechte eenheid te vor
men. Hij besloot zijn rede met de oproep
bij de verkiezingen voor de grondwetge
vende vergadering slechts te stemmen op
betrouwbare partijen en personen, „aange
zien de constituante het leven van het
volk voor de komende jaren zal bepalen".
48. De spionnen gingen nu snel en fors te
werk, om de kist in handen te krijgen. Ter
wijl Chi Fon de vrachtauto precies onder
het hangende gevaarte stuurde, joeg Hon-
nepon enkele welgemikte kogels door de
hijstouwen. De kist kantelde en kwam met
een harde dreun ondersteboven op de laad-
j bak van de auto terecht.
Dit was natuurlijk wel een erg brute ma
nier om een kist te laden en dan nog wel
een kist, waar iemand in zat! Men kan zich
voorstellen, dat Joris het daarbinnen niet
gemakkelijk had. Bij het kantelen van de
kist en zelfs bij de daarop volgende dreun
had hij met bewonderenswaardige vinger
vlugheid het glas zwaar water voor breken
en morsen kunnen behoeden. Een opmer
kelijke prestatie! Nu lag hij ietwat ver
kreukeld in een moeilijke houding opge
vouwen en staarde somber naar de ster
retjes, die hem voor de ogen dansten.
„Dit is geen manier om met breekbare
waar om te gaan", bromde hij bitter, „heb
ik daarvoor deze kist van zoveel waar
schuwende opschriften voorzien?"
ADVERTENTIE
Het feest bij uitstek
met nuttige
geschenken voor
- moeder en kind
boxtrapeze2.55
babybox 27.95
plastic kubus2.90
dejeuner 3.40, 2.95, 2.10
tafelstoel22.10
drinkbeker m. poesje 1.75
warmwaterbord 4.50
speeltafeltjes v.a. ƒ11.35
speelstoeltjes v.a. 8.80
speelbank37.80
kinderkapstokjes v.a. 7.70
Herlag fietsjes 26.75
Herlag hobbelpaard, 22.95
autoped op luchtban
den 30.25
v. Delft poppenwagen 58.45
poppenwandelwagen. 22.50
autostoeltje19.75
wagennetten v.a. 2.55
rammelaars v.a0.80
wollen plaids v.a. 14.50
v. Delft reiswieg37.25
Teddy reiszak20.70
Steiff complete dierentuin
Ook onze textiel-afdeling
biedt voor deze tijd
bijzondere mogelijkheden
Ojde Groenmarkt 16-14
Haarlem-Tel. 11266 (kjïoo)
L.
Belangstelling. Het aantal bromfietsen-
stands op de dertigste rijwielen- en mo
torententoonstelling in Earls Court te
Londen overtreft het aantal rijwielen
stands. De belangstelling van de En
gelse rijwielfabrikanten voor de brom
fiets wordt steeds groter vooral omdat
jaarlijks gemiddeld dertigduizend brom
fietsen worden ingevoerd. Een bromfiets
is goedkoper dan een rijwiel en een losse
bromfietsmotor samen.
Goedkoop. De Amerikaanse briigade-gene-
raal Sarnoff heeft te New York een
„Gramofoon" gedemonstreerd, die voor
minder dan twee gulden kan worden
gemaakt. Het toestel kan, volgens de
generaal worden gebruikt voor het door
geven van berichten naar landen „ach
ter ijzeren en bamboegordijnen". Het
toestel en de onbreekbare platen, die
ongeveer twintig cent per stuk kosten,
kan men als pamfletten uit de lucht
laten neerdalen.
Sterk. De directeur van de gevangenis van
Lissabon en zeven van zijn onderge
schikten zijn geschorst, omdat zij, door
onachtzaamheid, verantwoordelijk wor
den geacht voor het feit, dat een tegen
stander van het regiem van president
Salazar, kapitein Gaivao, vanuit de ge
vangenis tegen de regering gerichte
pamfletten kon verspreiden. Gaivao zit
een straf van twee jaar uit wegens sa
menzwering tegen de regering.
Plafond. In het plafond van een hut aan
boord van het Franse passagiersschip
„St. Malo" is te Montreal (Canada)
veertien kilogram heroïne gevonden. Op
de zwarte verdovende-middelenmarkt
zou deze voorraad veertig millioen dol
lar hebben kunnen opbrengen. Een lid
van de bemanning van het schip werd
in hechtenis genomen.
Illegaal. Te Londen zijn drie mensen tot
drie jaar gevangenisstraf veroordeeld
wegens het illegaal exporteeren van
vijfhonderd ton koper naar Polen. Drie
Londense ondernemingen die bij de
zaak betrokken waren, kregen geza
menlijk 5500 pond sterling boete.
Maagzweren. Volgens een statistiek van de
Wereldgezondheidsorganisatie behoren
Frankrijk, Noorwegen, Nederland en
Finland tot de landen met de laagste
sterfte door maag- en darmzweren. In
Europa heeft Groot-Brittannië het hoog
ste sterftecijfer (12.2), Japan het hoog
ste van de wereld (20.1) op honderd
duizend inwoners. Het cijfer voor Ne
derland is 5.2. Het blijkt, dat mannen
vatbaarder zijn voor maagzweren dan
vrouwen.
Liefhebbers. In de Londense woning van
de Duitse ambassadeur Von Herwath
is het afgelopen weekeinde ingebroken.
Gebleken is, dat de dieven slechts be
langstelling voor de wijnkelder hebben
gehad.
Onderscheiden. De West-Duitse bondspresi
dent Heuss, heeft de zendeling-arts en
filantroop dr. Albert Schweitzer de ver
sierselen van de orde „Pour le Mérite"
overhandigd. Vorig jaar besloot de raad
van de orde dr. Schweitzer in haar
rijen op te nemen.
Gestaakt. Een groot aantal Britse winkels
heeft de verkoop gestaakt van een in
Duitsland vervaardigd mechanisch
speeltuig, dat een slang voorstelt die een
muis in de bek houdt. Van medische
zijde was tegen dit speelgoed geprotes
teerd, men achtte het „weerzinwekkend1,
gruwelijk en aggrèssief'.
Ondernemend. Een ondernemende Parijse
fabrikant van speeLgoedballonnetjes
heeft duizenden ballons met het portret
van Sultan Ben Joessef naar Marokko
gezonden om te worden verkocht bij de
terugkeer van Ben Joessef in Rabat. De
eerste van de Ben Joessef-batlons is
aangeboden aan zijn twee-jarig doch
tertje in Saint Germain-en-Laye.
Bezoek. Vandaag vertrekt een delegatie van
de Britse organisatie voor atoomonder
zoek naar Moskou voor een bezoek van
zes dagen aan de Sovjet-Unie. De groep
staat onder leiding van dr. Schonland,
de plaatsvervanger van Sir John
Cockroft, het hoofd van het atoomlabo
ratorium te Harwell.
Halfstok. Het stoffelijk overschot van ma
dame C'oty is naar de Madeleine in Pa
rijs, overgebracht. De Franse driekleur
pp het stadhuis werd halfstok gehesen,
toen de stoffelijke resten in de stad
kwamen. Zij zullen vandaag in de kerk
opgebaard liggen en morgen in Le
Havre' ter aarde worden besteld.
Studie. In Londen is een delegatie van
Sovjet-bouwkundigen aangekomen voor
een studie van de Britse architectuur en
de woningbouw. Zij staat onder leiding
van de minister voor het Bouwvak, N.
A. Dygai.
OP TALRIJKE plaatsen in Europa zijn
sporen van Romeinse heirbanen ontdekt,
welke vondsten echter geenszins bewijzen
dat die wegen inderdaad door de Romei
nen zijn aangelegd. Bij de verovering van
Gallië heeft Caesar bijvoorbeeld meestal
van de beslaande inheemse wegen gebruik
gemaakt, maar het is bekend dat hij in
moeilijke terreinen (zoals in het land van
de Morini) brede banen door het bos liet
kappen en begaanbaar maken,
waardoor zijn opmars aanzien- f
lijk werd vergemakkelijkt.
De constructie der wegen is
op zichzelf geen afdoende be
wijs aangaande de oorsprong,
want soms zijn de Romeinse
wegen op een verhoogde dam
aangelegd, met of zonder een
afzetting van stenen ter weerszijde, met
of zonder sloten, ofwel de verhoogde dam
ontbreekt geheel; soms zijn die wegen van
kiezelstenen gebouwd, soms van puin en
geklopte stenen, een ander maal weer zijn
over de weg stenen platen gelegd. De con
structie van de Romeinse wegen geeft d7is
zelden volkomen zekerheid aangaande de
oorsprong. Deze onzekerheid doel echter
weinig af aan onze bewondering voor de
hoge trap waarop de wegenbouw in de
oudheid heeft gestaan. Men moet zich van
de geplaveide wegen uit het Romeinse Rijk
werkelijk geen gering beeld vormen, want
een modern ingenieur heeft ze zelfs als
platgelegde muren betiteld. De wegen die
hij op het oog had, waren meestal opge
bouwd uit vier lagen, niet zelden metsteen
gezamenlijke dikte van P/t m., b[j een
normale breedte van 4'/t m., berekend dus
op dubbel wagenspoor. De ons allen bij
name bekende Via Appia heeft zelfs een
breedte van 8 m. Dit is de oudste grote
weg in Italië; met de aanleg hiervan werd
door de censor Appius Claudius Caesus
in 312 v. Chr. een aanvang gemaakt, van
daar dat de straatweg naar hemwerd ge
noemd (Appische weg). Het plaveisel van
deze weg bestaat uit grote stenen, die op
een onderlaag van kiezel rusten. Dat op
het 540 km. lange traject van Rome naar
Tarente en Brindisi talrijke hindernissen
moesten worden overwonnen,
spreekt ivelhaast vanzelf en
we behoeven hierbij bij-
voorbeeld alleen maar te
denken aan de bezwaren
die de Hontijnse moerassen
te voorschijn riepen. Maar
door dammen en bruggen wer
den dergelijke hindernissen
overwonnen op een zo degelijke wijze, dat
thans nog stukken van deze weg over zijn.
Over de lengte van déze straatweg be
hoeven we ons niet te verbazen, want in
de bloeitijd had het Romeinse Rijk hoofd
wegen met een gezamenlijke lengte van
ongeveer 80.000 km. en met inbegrip van
zij- en bijwegen besloeg het totale wegen
net ongeveer 300.000 km. Van Bononia aan
de kanaalkust (Boulogne-sur-mer) tot
Babyion, kon de Romeinse reiziger 4000
km. afleggen op goed aangelegde hoofd
wegen. Tenzij terreinmoeilijkheden dit
verhinderen, gaat de Romeinse weg recht
op zijn doel af. Dit is gewoonlijk, het ze
kerste kenmerk dat een oude weg van
Romeinse oorsprong is.
En hoe staat het met de Romeinse we
gen in Nederland?
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
