RECLAME-VERKOOP
Kühling
Uitgaan in Haarlem
ROTERDDN
IN DE WERELDPOLITIEK
Het verre Oosten houdt koers
Na achttien jaar rust in het
Nederlandse personenvervoer
„COMFORT"
Vijftig jaar geleden
Laatste concessie ging gepaard
met principieel geluid
matrassen
Tegen pijnen
^Hoe is het ontstaan?
Dulles over de
Russische politiek
Om één geval
Opdracht tot sanering
Halstarrig
Weerspiegeling van beleid
Alleenverkocp voor Haarlem
Wanneer afsluiting
van het Volkerak?
Paleis van de Sovjets zal
toch afgebouwd worden
OPGETOGEN
Uit Haarlems Dagblad
van 9 December 1905
V..JJ 1)AG 9 DEC F MB ER 1955
(Van een redacteur)
BIJ DE NEDERLANDSE STAATSCOURANT van 1 December behoorde een bij
voegsel, dat een mijlpaal betekende op de weg van de Nederlandse'vervoerspolitiek
sinds het in werking treden van de Wet Autovervoer Personen 1937.
Met de openbaarmaking van de beschikking van de Commissie Vergunningen Per
sonenvervoer, waarbij aan de vervoermaatschappij „De Twee Provinciën" tezamen
met de VAVO uit Schoonhoven en het autobusbedrijf Van Eldik een streekvervoer-
vergunning werd uitgereikt voor het gebied tussen de steden Utrecht, Gouda, Rotter
dam, Dordrecht en Gorinchem, werd het tijdperk van de vergunning verlening aan
vervoersondernemingen en daarmee van de sanering van het wegvervoer afgesloten.
Het is waar, dat deze sanering in feite reeds in de periode van 1937 tot 1942 werd
bereikt en dat de hervatting van de activiteit van de Commissie-Van Breen, zoals
de CVP naar haar voorzitter dikwijls werd genoemd, veeleer een consolidatie van
de reeds voltrokken sanering heeft betekend dan een voltooiing en een afronding
daarvan.
In de laatste jaren echter zijn de krach
ten sterk geweest die kennelijk van oordeel
waren, dat de coördinatie en concentratie
van op het gebied van het busvervoer
werkzame ondernemers te ver voortschre
den en die dan ook in de bres sprongen
voor wat zij noemden de gedupeerde dan
wel de bedreigde ondernemers.
De laatste beschikkingen van de Com
missie Vergunningen Personenvervoer ge
tuigen van de opgelaaide strijd en onrust
op het erf van het vervoer. De verlening
van een streekvervoervergunning aan de
Twee Provinciën met twee kleine partners
uit een groep van elf trajectvervoerders
die zich indertijd hadden verenigd in een
stichting om daardoor beter het hoofd te
kunnen bieden aan de komende aanvallen
van de belendende streekvervoerders, ging
namelijk gepaard met de afwijzing van
aanvragen van de Nederlandse Spoorwegen
en van twee in 1942 uitgeschakelde onder
nemers, waarvan er één al die jaren op
het standpunt was blijven staan, dat de
eens door hem uitgeoefende busdiensten
zijn onvervreemdbaar eigendom zijn en die
daarom ook nimmer een schadevergoeding
of een compromis had willen aanvaarden.
Alle facetten van de Nederlandse personen-
vervoerspolitiek ziet men hier dus verenigd.
Het is dit laatste geval waarvan door
velen wordt aangenomen dat het minister
Algera zo heeft getroffen, dat hij in 1954
de richtlijnen van de Commissie Vergun
ningen Personenvervoer ervoor wijzigde,
hetgeen toen zeer veel opzien heeft ge
baard.
Immers, in de richtlijnen van 1950 heette
het: „Indien bij een vergunningsaanvraag
strijdige belangen betrokken zijn van ver
schillende aanvragers, die ieder voor de
vergunning in aanmerking zouden komen
wordt gestreefd naar een oplossing van
deze belangenstrijd door overleg, gericht
op vrijwillige onderlinge samenwerking.
Bij de te nemen beslissing zal nochtans
het algemeen vervoerbelang en niet het be
lang der betrokken ondernemers op de
voorgrond moeten staan". De laatste clau
sule van uitzonderlijk belang voor het
reizend publiek werd toen door de mi
nister geschrapt. Voortaan luidde zij: „In
dien de vrijwillige samenwerking niet tot
stand komt, geniet voorrang de aanvrager,
die in bezettingstijd geen schadevergoeding
heeft aanvaard wegens het definitief ver
lies van de vergunning".
In de praktijk was het geval van de
weduwe A. Hagenouw-Hommes te Utrecht
het enige dat de Commissie onder deze ge
wijzigde richtlijnen te behandelen kreeg.
De belangen van de reeds genoemde stich
ting CAP ondernemingen dus die nog
werkzaam zijn, maar door hun geïsoleerde
ligging temidden van de netten van grote
streekvervoerders kans liepen in de sa
nering te worden betrokken waren door
een vroegere wijziging al beveiligd en een
groot deel van de ondernemingen „die in
de bezettingstijd geen schadevergoeding
hadden aanvaard" (een nogal willekeurig
criterium, omdat het afhankelijk was van
de financiële situatie van de betrokken
ondernemers) waren al eerder behandeld
en afgewezen.
De Commissie heeft haar afwijzing van
de aanvraag van Hagenouw-Hommes te
baat genomen om met niets aan duidelijk
heid te wensen overlatende argumenten
haar inzichten in het vergunningsrecht nog
eens te ontvouwen.
Zij heeft eraan herinnerd, dat het niet
de toevallige afloop der voor de oorlog van
kracht zijnde vergunningen in de bezet
tingstijd is geweest die beslissend waren,
maar de in 1937 reeds aan de Commissie
verstrekte opdracht om maatregelen te
nemen in het belang van een duurzame en
redelijke voorziening in de vervoerbehoef-
ten. Zij heeft voorts duidelijk gemaakt dat
ook in die periode de aanvraagster van
geen samenwerking met andere onder
nemers wilde weten, waartegenover juist
de voorgangster van „De Twee Provinciën",
haar belangrijkste concurrent, die samen
werking wel nastreefde.
Ook de door de Commissie gedane voor
stellen om de aanvraagster een paar lijnen
toe te wijzen, die voor het streekvervoer-
net van „Twee Provinciën" niet direct
noodzakelijk zijn, werden door de aan
vraagster van de hand gewezen, zodat wel
een hoger beroep bij de raad van State
nodig zal zijn om tot een eindbeslissing te
komen.
Wel tot samenwerking zijn gekomen de
„Twee Provinciën" met twee trajectver
voerders in Schoonhoven en Utrecht, een
figuur welke ook reeds werd gevolgd bij de
vergunningverlening aan de Gelderse
Tramwegen en de Nederlandse Buurtver-
voermaatschappij.
Een aanvraag van de Nederlandse Spoor-
wegen voor een rechtstreekse busdienst
tussen Rotterdam en Gorinchem een
pendant van de busdienst Amsterdam
Den Haag werd afgewezen: de daartoe
aangevoerde motieven werden niet sterk
genoeg gevonden.
Deze aanvraag van de Nederlandse
Spoorwegen wekte overigens reacties welke
de Commissie in de ruim vier jaren, die
met haar vergunning verlenende arbeid
waren gemoeid, niet vreemd meer waren:
die van de gemeentebesturen van kleine
gemeenten die op alle mogelijke manieren
ook hun profijt van deze verbinding hoop
ten te trekken en daartussen een enkel af
wijzend advies, dat van de gemeente Rid
derkerk. Maar daar is dan ook de voor
naamste tegenstandster van de gevraagde
concessie gevestigd: de Twee Provinciën.
Zo vormde deze laatste vergunningver
lening als het ware een weerspiegeling van
alle problemen waarmee de CVP in de
loop der jaren te maken kreeg. Haar ar
beid aan de streekvervoervergunningen
begon op 1 Augustus 1955 toen als princi
piële inzet de aanvraag van de in de Lan
delijke Bond van Autobusondernemers ge
concentreerde zogenaamde gedupeerde on
dernemers werd afgewezen. Bij die afwij
zing stond de CVP zeker niet alleen,
gezien het feit dat er bezwaarschriften
waren binnengekomen van wel zeventig
ondernemingen die op de weg waren ge
bleven.
Als men het geheel van de arbeid van de
Commissie overziet, dan is sinds 1951 het
aantal „slachtoffers" tot twee beperkt ge
bleven: een ondernemer in Drente en een
in Limburg, die wegens onbekwaamheid
uitgerangeerd werden. Een busbedrijf op
de Veluwe en een in Twente werd welis
waar een zwaard van Damocles boven het
hoofd gehangen, maar dat was nog voor de
wijziging der richtlijnen: bij de verlenging
der concessies in 1957 zal wel blijken, dat
ook die soep niet zo heet meer wordt ge
geten. Veel groter is het aantal door de
Commissie aanbevolen samenwerkingen
tussen grote en kleine bedrijven.
Op twee punten werd een Salomo's oor
deel geveld. Dat betrof de exploitatie van
de omstreden trajecten GroningenAssen
en ArnhemNijmegen. In het eerste geval
betekende dit het begin van een fusie tus
sen twee Drentse streekvervoerders. De be
slissing van de CVP in het tweede geval
zal velen aan „slappe thee" hebben doen
denken. Dat was dan ook na de wijziging
der richtlijnen. Een op papier aanbevolen
fusie tussen twee kleine bedrijven in Over-
ijsel werd, naar wij menen te weten, nog
niet geëffectueerd. In de Zaanstreek werd
een vrijwillig samengaan bereikt, evenals
In Groningen en in de Lijmers.
Er blijft de Commissie overigens nog
werk genoeg aan de groepsvervoer- en de
toerwagenvergunningen, terwijl ook de
concessieverlening in de nieuwe Zuiderzee
polders nog wel enige strijd met zich zal
brengen.
Intussen zullen velen de beste herinne
ringen bewaren aan de openbare zittingen
van de CVP, waar men kon genieten van
de juridische en geestige lournooien tussen
de vertegenwoordigers van de Spoorwegen
en hun dochters, mrs. Van Leeuwen en
Polak, de directeur van de Gelderse Tram
wegen, ir. C. Vis, de raadsman van Maarse
en Kroon en de Twee Provinciën, mr. M.
van Vugt, en de veelzijdige advocaat van
de CAP-combinatie, mr. Slagter uit
Schoonhoven, die een even vaardig ver-
voersjurist als bekwaam directeur van het
Slachthuis is.
ADVERTENTIE
van de bekende
met anti-rheuma, tevens winterkant
15 jaar schriftelijke garantie
80 x 190.. 69.—
90 x 190.. 75.—
120 x 190.. 98.—
130 x 190 110.—
Speciaalzaken Woningtextiel
HAARLEM
ANEGANG 27
(Van onze parlementaire redacteur)
Blijkens haar vijfde interim-rapport
heeft de Deltacommissie geadviseerd dat
de afsluiting van het Volkerak in elk geval
pas na afsluiting van Haringvliet en Gre-
velingen zal geschieden. Echter is men nog
niet tot de beslissing gekomen op welk
tijdstip dat zal moeten gebeuren; met
andere woorden of er eerst nog andere
werken aan vooraf zullen gaan en afslui
ting van het Volkerak het allerlaatste werk
zal zijn van het Delta-plan dat men zal
uitvoeren.
MOSKOU (Un. Press) De Sovjet-rege
ring is voornemens opdracht te geven tot
hervatting van de bouwwerkzaamheden
aan het „Paleis van de Sovjets", waarmee
voor de oorlog reeds een begin werd ge
maakt, maar die bij het uitbreken van de
oorlog werden stop gezet. Dit paleis moet
het grootste gebouw ter wereld worden.
Volgens het oorspronkelijke ontwerp zou
het meer dan honderd verdiepingen tellen
en bekroond worden door een beeld van
Lenin, waardoor het geheel nog enige me
ters hoger zal worden dan het Empire State
Building in New York, dat 102 verdiepin
gen telt en bijna 450 meter hoog is.
Naar verluidt zouden architecten, beeld
houwers en bouwdeskundigen de uitvoe
ring van de bouwplannen bespreken. Het is
niet bekend of er na de critiek van de
regering op „de wansmaak" in de huidige
Russische architectuur nog wijzigingen in
het project zullen worden aangebracht.
TONEEL EN DANS
Zaterdag 10 December, Stadsschouwburg, 20
uur: Onder regie van Johan de Meester
speelt de Nederlandse Comedie „Het Slot"
door Max Brod naar de roman van Franz
Kafka met Ko van Dijk, Andrea Dom
burg, Mien Duymaer van Twist, Paul Huf,
Louis van Gasteren en vele anderen.
Zondag 11 December, Concertgebouw, 20
uur: Bonte avond met onder meer Cees
de Lange, de Chico's, Mieke Telkamp en
Willy Alberti.
Zondag 11 December, Stadsschouwburg, 20
uur: De Nederlandse Comedie voert onder
regie van Henk Rigters op „De Keizer
van Amerika" van G. B. Shaw. Décors:
Wim Vesseur. Medewerkenden zijn: Louis
van Gasteren, Mimi Boesnach, Han Benitz
van den Berg, Johan Fiolet, Dick Schef-
fer, Allard van der Scheer, Loudi Nijhoff,
Andrea Domburg en anderen.
Maandag 12 December, Stadsschouwburg, 20
uur: De Haagse Comedie voert op onder
regie van Cees Laseur „Het Proces om
Jezus" van Diego Fabbri. Met Albert van
Dalsum, Paul Steenbergen, Cees Laseur,
Elisabeth Andersen, Jan Rétèl, Pim Dik
kers, Gijsbert Tersteeg en vele anderen.
Dinsdag 13 December, Stadsschouwburg,, 20
uur: Onder auspiciën van de Haarlemse
Kunstgemeenschap treedt op de Franse
chansonnière Nicole Louvier. Verder werkt
mede het litterair cabaret van Luc Lutz
en Jules de Corte.
Woensdag 14 December, Stadsschouwburg,
20 uur: Het Ballet der Lage Landen geeft
onder leiding van Mascha ter Weeme een
première voor Haarlem van de tweede acte
van Het Zwanenmeer op muziek van
Tsjaikofski. Choreografie naar Lev Ivanov
door Jack Carter. Verder: „Paysage triste"
op muziek van Fauré, „Stagioni" op
muziek van Verdi en „Le foyer de la
danse" op muziek van Rossini.
Vrydag 16 December, Minerva Theater,
Heemstede, 20 uur: Het Nieuwe Comedia
speelt noder regie van Johan Gobau „Vals
beschuldigd" van Philip King. Met Magda
Janssens, Guus Hermus, Ton Kuyl en
anderen. Décor: Lucas Wensing.
DIVERSEN
Vry'dag 9 December, Stadsschouwburg, 20
uur: Droste's toneelvereniging N.A.C.
voert op „De Beunhaas" van Johan Ben
dien en Henk Bakker.
Vrijdag 9 December, Concertgebouw, 19
uur: Onder regie van Henk Bakker wordt
opgevoerd „De deserteur" van Fred.
Berens, voor de leerlingen van de zesde en
hogere klasse tijdens de St. Nicolaasfeesten
georganiseerd door de afdeling Haarlem
van de Nederlandse Onderwijzersvereni
ging.
Zaterdag 10 December, restaurant Brinkman,
Houtplein, 20 uur: Professor L. S. Palmer
houdt voor de afdeling Haarlem van het
Genootschap Nederland-Engeland een
lezing met lichtbeelden over het onder
werp „Het stenen tijdperk, het atoom
tijdperk, de toekomst".
Zaterdag 10 December, Gebouw Domi, Over-
veen, 20 uur: Eerste uitvoering van de
Kennemer toneel- en cabaretgroep „De
Cirkel".
Donderdag 15 December, Gebouw Vrijzinnig
Hervormden, Vestestraat 1, 20 uur: Lezing
met lichtbeelden door de heer H. P. Baard,
over „Het landschap door de eeuwen
heen".
ADVERTENTIE
kiespijn
wordt door de meest gevoelige maag verdragen 1
Donderdag 15 December, Concertgebouw,
20 uur: In de tuinzaal vertoont de Neder
landse Reisvereniging, afdeling Haarlem,
kleurenfilms uit Oostenrijk, Duitsland en
Zwitserland benevens de N.R.V.-kleuren-
film „Winterse zonneweelde in de bergen".
Vrjjdag 16 December, Wijkgebouw Melo-
naerstraat, 20 uur: Onder auspiciën van
ht Instituut voor Arbeidersontwikkeling
verzorgt het voorlichtingsbureau van de
Voedingsraad een causerie over het onder
werp „Voeding en techniek".
TENTOONSTELLINGN
Frans Halsmuseum: Nieuwe opstelling van
de regentenstukken van Frans Hals. Ex
positie van poppenhuis anno 1750 met
inventaris. Het museum is geopend op
werkdagen van 1015 uur, des Zondags
van 1315 uur.
Teylers Museum: Schilderijen uit de negen
tiende en twintigste eeuw. Tekeningen
onder meer van Rembrandt. Michel An-
gelo, Claude Lorrain; Fossielen en mine
ralen, historische natuurkunde-instru-
menten. Geopend op iedere werkdag
behalve Maandag van 1115 uur en de
eerste Zondag van iedere maand van
1315 uur.
Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 79: Mid
deleeuwse en latere schilderijen, sculptu
ren, paramenten, kantwerk, handschriften
en munten. Geopend op werkdagen van
1017 uur, des Zondags van 1316 uur.
Cruquiusmuseum, Heemstede: Historische
stoommachines en grote maquette van
Nederland met waterstanden en over
zicht overstromingsramp Februari 1953.
Geopend van 912.30 en van 1.305 uur.
Grote Markt, Grote Kerk: Te bezichtigen op
werkdagen van 9 tot 17 uur. Bezichtiging
onder geleide op aanvraag voor groepen
van tenminste vijftien personen.
Tinholthuis, Bloemendaal: Vrijburglaan 17,
Het museum is geopend van Maandag tot
en met Zaterdag van 912 en van 1416
uur. Tevens elke eerste Zondag van de
maand, van 1517 uur.
Schotersingel 17 'a: Palestina-diorama's
(Bijbelse voorstellingen). Geopend op aan
vraag, ieder uur van de dag. Zondags ge
sloten.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg 102: Ten
toonstelling van werken van J. M. Prange
en R. E. Penning. Geopend op werkdagen
van 105 uur. Tot 15 December.
Museum „Het Huis Van Looy": ere-tentoon-
stelling van werken van de in 1955 over
leden schilder F. H. Abbing, tot 12 De
cember, geopend op werkdagen van 10
12.30 en van 13.3017 uur; des Zondags
van 14—17 uur.
Café „Van Es", Lange Boogaardstraat 1:
Expositie van postduiven door de post-
duivenver. H. A. K. Zaterdag van 5—10
uur. Zondag van 105 uur.
Gebouw „De Reisduif": Duiven-expositie
door de duivenver. „Het Ooievaartje".
Zondag 11 December van 105 uur.
VOLKSUNIVERSITEIT
De bijeenkomsten worden gehouden in het
Frans Halsmuseum, ingang Klein Heilig
land en beginnen om 20 uur.
Maandag 12 December: Voordracht door pro
fessor I. J. Jans in de serie „Leven en
denken in het tegenwoordige Rusland".
Dinsdag 13 December: Vijfde van acht voor
drachten in de muziekcursus, welke ge
geven wordt door Paul Chr. van Weste
ring, in samenwerking met de vereniging
„Vrienden van het N. Ph. O.".
Vrijdag 16 December: Laatste van drie
voordrachten door prof. dr. E. J. Slijper
over „Verleden, heden en toekomst van
de mens op aarde in samenwerking met
de Natuurhistorische vereniging.
Donderdag 15 December, café-restaurant
Brinkmann, 20 uur: Cursus spreken in het
openbaar door de heer K. Schuitema.
MUZIEK
Vrijdag 9 December, Minerva Theater, Heem
stede. 20.15 uur: Onder auspiciën van de
Heemsteedse Kunstkring geven Frans
Vester en Miep van Luin (fluit en piano)
een resital. Uitgevoerd worden de sonate
in E van J. S. Bach, Sonate in Bes van
L. van Beethoven, Divertimento van Jean
Francaix en Sonata van Bohuslav
Martinu.
Zaterdag 10 December, Concertgebouw, 20
uur: Optreden van het Dutch Swing Col
lege en de pianiste-zangeres Pia Beck met
haar trio.
Maandag 12 December, Grote Markt, 15.30
uur: Gedurende een uur bespeling van het
carillon van de Grote Kerk door de stads-
beiaardier Arie Peters.
Maandag 12 December, Concertgebouw, 20.15
De opzienbarende reis van de twee Russische politieke leiders Boelganin
en Kroesjtsjev door India is nu bijna ten einde. Wanneer men zou moeten
berekenen in welk opzicht deze tocht voor de verhoudingen tussen Oost eti
West iets bruikbaars heeft opgeleverd, dan moet men in de eerste plaats de
winstpunten zoeken in de duidelijk afwerende reacties der Indiase en
Birmese regeringen, die zich niet hebben laten verleiden tot meer dan wel
willende afwachting of onvoorzichtige afspraken. Alles bijeengenomen
maakt het optreden van de twee Russen een enigszins onbeholpen indruk,
vooral als men in aanmerking neemt dat zij zich bevinden op een grond,
die met ^rote opofferingen en na bittere strijd is ontworsteld aan het Wes
telijke kolonialisme van vroeger dagen. Een rijpe vrucht voor de commu
nistische oogst is het Verre Oosten blijkbaar nog allerminst, bepaalde
stromingen en groeperingen in deze landen daargelaten. Het Westen is wel
enige erkentelijkheid verschuldigd aan de krachtige zelfstandigheid der
regering Je Nieuw Delhi, die een rechte koers blijkt te varen en in waarlijk
Oosterse bezonkenheid aan een eigengeaarde toekomst vasthoudt.
En toch heeft vooral Kroesjtsjev geen
gelegenheid laten voorbijgaan, te wijzen op
het Oosterse karakter van een deel der
Unie van Sovjetrepublieken en op de be
langstelling der Russische regering voor de
onafhankelijkheidsstrijd der Aziatische
volken. Er is waarschijnlijk echter een an
dere factor in het spel, die de Russen in
hun bespeling van het propaganda-instru
ment niet beheersen en ook niet kunnen
beheersen, omdat zij hem eenvoudig mis
sen; dat is de factor van de wezenlijke te
genstelling tussen het louter-materialis-
tisch gerichte communisme van Moskou en
het sterk aan het spirituele verknochte
Aziatische volkskarakter.
De Sovjet-Unie moge in haar politiek
ten opzichte van eertijds gekoloniseerde
volken een consequente steun aan anti-
Westerse stromingen verlenen, zij kan dat
echter nooit anders dan onder materialisti
sche leuzen doen. Onder leuzen, die ont
wikkeling, techniek en in laatste instantie
materiële welvaart als samenstellende ele
menten hebben en in geen enkel opzicht de
spirituele iristelling dezer volken aanspre
ken. Wat Rusland aan Oosterse gesteldheid
bezit, heeft het verwaarloosd en soms doen
ondergaan in de harde nuchterheid van
het materialistische streven. Wat Rusland
voor de Aziaten als partner aantrekkelijk
zou kunnen maken, is in een materialisme
verstikt dat in wezen hetzelfde is als dat,
hetwelk de Aziaten altijd uit het Westen
hebben ontmoet. Materialisme was de
grondslag van het koloniale systeem, ma
terialisme is de grondslag van de hulp,
die het Westen in zijn nieuwe positie van
deelgenoot der Aziatische landen in pacten
en accoorden aanbiedt. Materialisme is de
grondslag van de toekomst, die de Russen
hun Aziatische gastheren voorspiegelen;
een enkele toespeling op het feit, dat Rus
land voor een deel Aziatisch heet, doet
daaraan niets af.
De keus van de Aziaten wordt op deze
wijze in politiek opzicht moeilijk, doch in
idieel en ideologisch opzicht veel gemak
kelijker. Zij luisteren met beleefde glim
lach naar de weerklank der bittere woord
gevechten tussen de Sovjet-Unie en net
Westen, doch speuren achter de grote be
togen over wederzijdse ideologieën de leeg
heid aan werkelijke idealen. Zij kunnen
duidelijk zien dat de strijd tussen het Oos
telijke en het Westelijke bloc in wezen
niet anders dan een economische machts
strijd is, een gevecht om afzetgebieden en
grondstoffen. Zij weten dat zijzelf in dit
opzicht voor beide kampen een begerens-
waardige buit zijn, doch zij beseffen daar
door tegelijk hoe voordelig hun positie is
en hoeveel nut zij zullen kunnen trekken
de rechte middenkoers te blijven varen die
„geneutraliseerdheid" wordt genoemd.
Plet is duidelijk dat al te nadrukkelijke
pogingen om India te betrekken in de ene
of de andere partij van de politieke wor
steling tussen Oost en West onmiddellijk
afwerende reacties zullen veroorzaken,
die de andere partij ten goede zouden ko
men. De voorzichtigheid, waarmee het
Westen totnogtoe is omgesprongen met
Nehroe en zijn regering, duidt er wel op
dat men hier terdege van de kwetsbaar
heid der betrekkingen tussen India en de
Westelijke mogendheden op de hoogte is.
De openhartigheid, waarmee Kroesjtsjev
zich in India heeft uitgelaten over zijn
grieven tegen het Westen, zal echter voor
de Aziaten geen argumenten opgeleverd
hebben om hun houding tegenover het
Westen te wijzigen. Deze grieven betroffen
immers de rol der Westerse mogendheden
in een tijdperk, toen India nog in de volle
onafhankelijkheidsstrijd met Engeland ge
wikkeld was en geen belangstelling voor
andere internationale verwikkelingen had.
Wat Kroesjtsjëv de Westelijke mogendhe
den heeft verweten met betrekking tot hun
politiek ten opzichte van Hitier, zal in In
dia weinig indruk hebben gemaakt. Men
weet daar immers best, dat de politiek
van het voormalige moederland niet enkel
ten opzichte van de koloniale gebieden im
perialistisch is geweest, doch ook in Euro
pese aangelegenheden het stempel heeft
gedragen van een instelling, die meer ge
wiekst dan moreel verantwoord mocht he
ten. Het zal wel waar zijn dat Rusland de
Westelijke mogendheden heel wat terecht
te verwijten heeft wat de voorgeschiedenis
van de Tweede Wereldoorlog betreft, doch
het lijkt weinig nut te hebben daar op te
rug te komen. Belangrijker is dat er in de
tegenwoordige en toekomstige omstandig
heden een modus voor samengaan gevon
den wordt, waarbij de rol van India zeer
zeker van groot belang zal blijken te zijn.
De Aziaten en de Indiërs in het bijzonder
zijn daarom louter geïteresseerd in de toe
komstplannen van Oost en West, niet in
hun verouderde vetes.
Die toekomstplannen hangen zeer nauw
samen met de atoomenergie en in dat op
uit een onaangetaste zelfstandigheid, doorzicht heeft het Russische tweetal in India
blijkbaar wel een diplomatiek succes ge
boekt. Want de bereidheid en de wil tot
vredige toepassing der kernenergie en in
het algemeen het nastreven van een vre
dige competitie hebben de Russen naar
Aziatische maatstaven duidelijker doen
blijken dan het Westen. Daar komt de
Aziatische gevoeligheid voor idealen en spi
ritueel vervulde denkbeelden weer om de
hoek kijken. Het Westen heeft met zijn
nuchtere zakelijkheid en commerciële
voorspiegelingen minder indruk gemaakt
dan de Sovjet-Russische betogen over
„vreedzaam samenleven" en „afschaffing
van het geweld in de internationale vraag
stukken".
Als men in het Westen de neus zou op
halen voor deze gevoeligheid en zou zeg
gen, dat zij niet op practische feitelijkhe
den is gericht, moge men bedenken dat
men met Oosterlingen te doen heeft. Nog
maals, met enkel materialistische leuzen,
hoe prachtig zij ook klinken, komt men in
Oosterse gemoederen niet binnen. Vandaar
dat het idealistische beeld van een vredige
wereld, waarin Oost en West met behoud
van eigen aard samenleven, zo'n aantrek
kingskracht op de Aziaten uitoefent en
hun zozeer vervult van het verlangen, in
deze zaak te bemiddelen.
Als Boelganin en Kroesjtsjev gehoopt
hebben dat hun reis door het Verre Oos
ten een Aziatische omzwaai naar het com
munisme tot gevolg zou hebben, dan heb-
bij zij zich evenzeer vergist als degenen
in het Westen, die dachten de vrijgevoch
ten Aziatische landen met een Westerse
democratie te kunnen opschepen.
Dat intussen de „neutralisering" van In
dia tussen de twee verlokkende tegenstan
ders een wankele aangelegenheid blijft, is
door dit alles echter wel aangeduid.
Een grote factor is de wijze, waarop in
internationale debatten de grote mogend
heden zich uitlaten ten aanzien van wer
kelijk belangrijke Aziatische problemen.
Daarbij heeft de Sovjet-Unie het voordeel,
dat zij zich zonder voorbehoud kan stel
len achter een ernstige Aziatische overtui
ging, namelijk die van de noodzaak tot
herordening der Aziatische representatie
in de UNO. China-Peking is algemeen aan
vaard als het China, China-Formosa is
een lachwekkende enormiteit geworden.
De toelating van communistisch China tot
de UNO is voor nagenoeg alle Aziatische
landen een voldongen noodzaak, vooral ook
omdat deze kwestie de toelating van an
dere landen tot de UNO belemmert en een
wezenlijk struikelblok is voor de werk
zaamheid in internationaal verband. Een
spoedige oplossing met medewerking van
het Westen zou de Sovjet-Unie in Azië
een belangrijk winstpunt kunnen ontne
men. J. L.
Er bestond Vroeger een werkwoord
tiën dat: trekken betekende en dat
voortleeft in: tijgen, aantijgen en het
sterk verouderde optijgen dat natuur
lijk: optrekken, omhooghijsen beteken
de. Men zei vroeger: een uurwerk, een
zeil, een brug optijgen. Van dit werk
woord is opgetogen het voltooide deel
woord en geheel in overeenstemming
met de betekenis van het werkwoord
beduidde het vroeger: in hogere sferen
opgetrokken, met de geest in een ver
heven toestand verkerend. Staring
spreekt van een man die „in gepeinzen
opgetogen weer huiswaarts henen-
spoedt". Thans is de betekenis alleen:
buiten zichzelf van vreugde, buitenge
woon verrast. Te vergelijken zijn woor
den als: verrukt dat van: rukken is af
geleid, meeslepend dat samenhangt met
^slepen en Duits: entzückend.
uur: Onder leiding van Arthur Orobio de
Castro voeren het Residentie-Vrouwenkoor
uit Den Haag en het Kunstmaand-Orkest
uit Amsterdam met medewerking van de
Griekse mezzo-sopraan Irma Kolassi en
de harpiste Rosa Spier uit „Le miroir de
Jésus" van André Caplet. Voor de pauze
worden uitgevoerd werken van Grieg,
Barber en Coralli. Deze avond staat onder
auspiciën van de "vereniging „Geloof en
Wetenschap".
Dinsdag 13 December, Restaurant Treslong,
Hillegom, 14 uur: Jeugdconcert door het
N. Ph. O. onder leiding en met toelichting
van Marinus Adam. Uitgevoerd worden de
serenade „Een kleine nachtmuziek" van W.
A. Mozart, de ouverture Leonore III van
L. van Beethoven en „Een nacht op de
kale berg" van Moussorgsky.
Dinsdag 13 December, Restaurant Treslong,
Hillegom, 20 uur: Onder leiding van Ma
rinus Adam geeft het N. Ph. O. voor de
Kunstkring „Bloembollenstreek" een uit
voering van de Vijfde Symphonie van L.
van Beethoven en „Een nacht op de kale
berg" van Moussorgsky. Solist is de pia
nist George van Renesse met het Eerste
Pianoconcert van Tsjaikofsky.
Woensdag 14 December, Nieuwe Gracht 41,
20 uur: In de grote zaal van de muziek
school van de Mij. tot Bevordering der
Toonkunst geven zangleerlingen van me
vrouw Akke de Vries, de solvège-klassen
en het Toonkunst-Madrigaal Ensemble,
een uitvoering van kerstliederen uit vele
landen.
Donderdag 15 December, Concertgebouw,
15 uur: Afscheidsconcert door de stads-
organist George Robert, die werken speelt
van Bach, César Franck, Albert de Klerk
en H. Andriessen. Om 16.30 uur begint ten
stadhuize de afscheidsreceptie.
Woensdag 14 December, Frans Halsmuseum,
20 uur: In de Renaissancezaal concerteren
voor de afdeling Haarlem van het Instituut
voor Arbeidersontwikkeling. Jan Hesmerg
(viool) en Ans Bouter ipiano). Zij spelen
werken van Handel, Mozart, Beethoven
en Grieg.
Vrijdag 16 December, Concertgebouw, 20
uur: Onder leiding van Hein Jordans,
dirigent van het Brabants Orkest voert
het N. Ph. O. uit „Libertas Venit van H.
Andriessen, Pianoconcert in Es van
Frans Liszt, Nuits dans les jardins
d' Espagne van Manuel de Falla en
L'oiseau de feu van Strawinsky. Soliste
is de Argentijnse pianiste Marisa Regules.
CHICAGO (United Press) In een
redevoering voor de vereniging van fabri-
kante in Illinois heeft de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken John
Foster Dulles de rondtrekkende Russische
leiders Boelganin en Kroesjtsjev aangeduid
als „venters met bedrog" en verklaard dat
India en andere landen van het Verre Oos
ten niet zullen zwichten voor hun „valse
beloften"".
Dulles, die eerder op de dag met presi
dent Eisenhower geconfereerd had, betoog
de dat Sovjet-Rusland gedwarsboomd is in
zijn pogingen zijn invloedssfeer door mid
del van gewapende agressie uit te breiden
en dat de Russen thans proberen de onvol
doend ontwikkelde landen te „verlokken"
met"" kwistige beloften van economische
hulpverlening.
De Aziatische leiders, aldus Dulles, heb
ben echter teveel politieke ervaring. Dulles
legde de nadruk op voorzetting van de
Amerikaanse economische en technische
hulp aan de minder ontwikkelde landen
vande wereld.
Met betrekking tot de koude oorlogen in
het algemeen zeide Dulles, dat men thans
in een nieuwe faze is van de strijd tussen
het internationale communisme en de vrij
heid. Sinds het afgelopen voorjaar scheen
de dreiging met geweldpleging van de com
munisten een vermindering te hebben on
dergaan. Dit moet echter opgevat worden
als een verandering van tactiek.
Terwijl de vrije wereld zal blijven stre
ven naar een betrouwbaar plan voor wa
penbeperking, mag deze wereld het ver
mogen om massaal te vergelden niet op
geven", verklaarde de minister.
Dulles opmerking van „massale vergel
ding" heeft critiek ontlokt bij sommige de
mocraten, met name Adlai Stevenson en
Averell Harriman. Zij hebben er op gewe
zen dat iets dergelijks de bondgenoten
schrik aanjaagt en dat de regering niet het
oprechte voornemen heeft van een derge
lijke politiek gebruik te maken.
AMSTERDAM. De burgemeester van
Sloten heeft bij de Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij een klacht inge
diend over den hinder, die de bij mist
gebezigde knalsignalen veroorzaken. De
spoorbaan Haarlem—Amsterdam kruist
de dorpsstraat van Sloten ter hoogte van
het gemeentehuis. Als tijdens zwaren
mist het sein bij den overweg onveilig
staat, maakt de overwegwachter den
machinist daarop attent door knalpatro
nen op de rails te leggen. Passeert de
trein, dan ontploffen deze met een dave
renden slag, welke vooral des avonds de
dorpsbewoners uit him rust doet op
schrikken. Overdag is het meermalen
gebeurd dat paarden van voor den over
weg wachtende voertuigen en de op
niets bedacht zijnde voerlieden hevig
schrikken door de hevige ontploffingen,
waardoor geen geringe kans bestaat dat
de dieren op hol slaan. Dezer dagen is
een ontploffend projectiel door een ruit
van een nabijgelegen tapperij gedrongen
en in de gelagkamer gevallen, gelukkig
zonder personen te treffen.
De burgemeester heeft nu de H. IJ.
S. M. verzoch+ de projectielen niet meer
vlak bij den overweg, maar een eind-
weegs in de richting Haarlem op de rails
te doen aanbrengen.
